Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

Incluso o propio Consello Xeral do Poder Xudicial, no seu informe previo á elaboraciónda Guía práctica de actuación contra a violencia doméstica, aprobado no mes de abril doano 2001, parte da seguinte afirmación: “Durante séculos a violencia exerceuse no seoda familia sen que isto provocase ningún tipo de reacción estatal, por entenderse, xeralmente,que calquera problema que acaecese dentro do ámbito doméstico debía gozarda privacidade propia do medio familiar. Afortunadamente, aínda que moi lentamente,este panorama foi cambiando. Nestes momentos, a sociedade tomou conciencia da magnitudedo problema, e apréciase un imparable proceso de mentalización xeral acerca daimportancia de defender os dereitos fundamentais de todas as persoas, con independenciado seu sexo, idade ou condición, e calquera que for o ámbito en que se pretendao exercicio daqueles”. 89Coido que sobra recordar que o tipo penal que castiga a violencia habitual dentro doámbito doméstico tiña xa, na data en que se emite o informe, no noso ordenamento xurídico,unha historia de 11 anos; no entanto, aínda o órgano máximo dos xuíces considerapositivo e necesario ese “proceso de mentalización” da sociedade acerca da importanciade defender os dereitos fundamentais das persoas, o cal quizais constitúa unhaproba máis de que o ben xurídico deste tipo penal carecía dese “corte sociolóxico” a queantes se facía referencia, e a súa ausencia foise manifestando en todos os ámbitos enque se foi desenvolvendo a posta en escena do tipo penal –social, policial e mesmo xudicial–constituíndo o principal motivo polo que ata o día de hoxe resultou un instrumentomoi feble, ou practicamente ineficaz, na loita contra a violencia que se exerce contra asmulleres no ámbito familiar. 90Maqueda Abreu refírese a esta cuestión sinalando que “unha das críticas, quizais a máisgrave, é precisamente esta: a denuncia de que un delito, que se sabe frecuentementecometido, ata ser capaz de xerar unha importante alarma social, apenas ten sido perseguidonin castigado nestes últimos dez anos” 91 .Con todo, o panorama desde hai catro ou cinco anos variou substancialmente, sobretodo debido ao impacto que os medios de comunicación tiveron sobre a sociedade españolaco seu relato da situación en que se desenvolvía a vida de moitas mulleres, ou cogoteo continuo das mulleres que morreron no noso país, tras anos de convivencia caracterizadapolo exercicio continuo da violencia dentro do fogar, o que provocou un potenteestímulo para os poderes públicos e, en concreto, para os operadores xurídicos.5289 Guía práctica de actuación contra a violencia doméstica, Consello Xeral do Poder Xudicial, Madrid,2001, Apartado 1: Formulación xeral: importancia actual do fenómeno da violencia doméstica.90 “O escepticismo ante a eficacia da intervención penal ten varias razóns... Por unha parte, o sistemapenal non parece ser a solución a ningún dos problemas suscitados (malos tratos, delitos contra aliberdade sexual) e a súa intervención ten un sentido máis simbólico que material. Tampouco podemosesquecer os problemas de ineficacia desde os mesmos obxectivos propostos polo sistema penal. Osistema penal non pode resarcir á vítima, nin solucionar o conflito que dá orixe á situación problemáticae, en calquera caso, o funcionamento normal da xustiza penal provoca novos problemas talescomo unha extensión dos mecanismos punitivos e a criminalización-vitimización das partes”.“Cuestionamiento de la eficacia del derecho penal con relación a la protección de los intereses de lasmujeres”; Bodelón González, E.: Análisis del Código Penal desde la perspectiva de género, InstitutoVasco da Muller, Vitoria-Gasteiz, 1998, p. 199.91 Maqueda Abreu, M. L.: “La violencia habitual en el ámbito familiar: razones de una reforma” en El nuevoDerecho penal español. Estudios penales en memoria del profesor José Manuel Valle Muñiz, Aranzadi,Pamplona, 2001, p. 1515.O tratamento penal da violencia contra as mulleres