En canto ao ámbito do ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>to xurídico comunitario, é a través da Decisión doConsello 95/593/CEE, do 22 de decembro de 1995, relativa a un programa de accióncomunitaria a medio prazo para a igualdade de oportunidades <strong>en</strong>tre homes e mulleres(1996-2000), cando se introduce esta dim<strong>en</strong>sión de xénero ao establecer o seu artigo 2:“Principio da integración da dim<strong>en</strong>sión da igualdade de oportunidades <strong>en</strong>tre homes emulleres <strong>en</strong> todas as políticas e accións (mainstreaming): o programa t<strong>en</strong> como fin promovera integración da dim<strong>en</strong>sión da igualdade de oportunidades <strong>en</strong>tre homes e mulleresna elaboración, execución e seguim<strong>en</strong>to de todas as políticas e accións da Unión Europeae dos estados membros, d<strong>en</strong>tro do respecto das súas compet<strong>en</strong>cias respectivas.” 102Froito da decisión anterior, o cuarto Programa de acción comunitario para a igualdade deoportunidades de homes e mulleres (1996-2000) establece unha serie de obxectivos,<strong>en</strong>tre os cales o obxectivo 5º está destinado á “realización do exercicio dos dereitos dasmulleres a través da garantía da aplicación da lexislación comunitaria, da difusión dainformación sobre a igualdade de oportunidades, e do fom<strong>en</strong>to da dignidade de mullerese homes no lugar de traballo e na sociedade”, t<strong>en</strong>do sido os ámbitos prioritarios para ologro de tal obxectivo aqueles <strong>en</strong> que a dignidade de homes e mulleres se ve socavadapor abusos relacionados co emprego ilegal, o tráfico transfronteirizo de seres humanose outras formas de explotación e abuso. 103Como vemos, a igualdade de trato e a tutela antidiscriminatoria convertérase nun obxectivoclaro da integración europea con consecu<strong>en</strong>cias importantes nos dereitos nacionais,que se viron obrigados a levar a cabo profundas modificacións para asegurar unha igualdadeefectiva de trato, <strong>en</strong> adaptación a ese impulso europeo, pero cuxo ámbito de actuaciónfoi o do marco do dereito do traballo e da seguridade social.Non obstante, é o Tratado de Amsterdam do 2 outubro de 1997 o que recolle o “principiode transversalidade”, ou tratam<strong>en</strong>to transversal do principio de igualdade, <strong>en</strong> toda a súaext<strong>en</strong>sión ao establecer no número 2º do seu artigo 3 que “<strong>en</strong> todas as accións recollidasno pres<strong>en</strong>te artigo, a Comunidade fixarase o obxectivo de eliminar as desigualdades<strong>en</strong>tre o home e a muller e promover a súa igualdade”.Posteriorm<strong>en</strong>te, a proclamación solemne polo Parlam<strong>en</strong>to, o Consello e a Comisión daCarta dos Dereitos Fundam<strong>en</strong>tais da Unión Europea, con ocasión do Cumio Europeoque tivo lugar <strong>en</strong> Niza, supuxo un avance máis na consecución da igualdade respecto doTratado de Amsterdam. 104O reforzo, por tanto, da igualdade de xénero alén do ámbito de actuación do estritam<strong>en</strong>tesocial lévase a cabo a través da introdución da perspectiva de xénero dunha formaefectiva e visible <strong>en</strong> todas as políticas comunitarias. Como afirma Rodríguez Piñeiro, “oTratado de Amsterdam integra a transversalidade ou mainstreaming non só como técnicaou método, s<strong>en</strong>ón como principio vinculante, que lles impón aos países comunitariosun «dobre <strong>en</strong>foque» das políticas, incorporar <strong>en</strong> todas elas a dim<strong>en</strong>sión da igualdade. No102 DECISIÓN 95/593/CE, Normativa comunitaria <strong>en</strong> materia de igualdad de trato, n.º 14, Instituto daMuller, Madrid, 1999, p. 142.103 Cuarto Programa de Acción Comunitario para la Igualdad de Oportunidades <strong>en</strong>tre Hombres y Mujeres(1996-2000), Instituto da Muller, Madrid, 2000, p. 51.104 Carta dos Dereitos Fundam<strong>en</strong>tais da Unión Europea (2000/C 364/01). DOCEC do 18 de decembro,artigo 23.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres57
deseño e execución das accións e políticas xerais cómpre ter <strong>en</strong> conta agora o seuimpacto sobre as situacións respectivas de homes e mulleres”. 105Deste xeito superaríase a metodoloxía utilizada nos últimos anos, de tratam<strong>en</strong>to sectorialda igualdade de xénero, <strong>en</strong> que o método de interv<strong>en</strong>ción consistiu na elaboraciónde medidas concretas destinadas á muller, aplicables <strong>en</strong> ámbitos específicos e pechados,cuxos éxitos foron recoñecidos amplam<strong>en</strong>te pero que, á vista dos resultados, resultaroninsufici<strong>en</strong>tes. Desde un punto de vista máis amplo e globalizado contémplase aintrodución da dim<strong>en</strong>sión de xénero como un método máis eficaz para lograr o des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>todunha sociedade máis igualitaria, que supere desigualdades e desequilibrios<strong>en</strong>tre homes e mulleres, pero xa non só no ámbito do traballo ou no da formación, s<strong>en</strong>ónna sociedade no seu conxunto.Para Sánchez López, “o Tratado de Amsterdam sitúa a igualdade <strong>en</strong>tre homes e mullerescomo un dos obxectivos da Unión Europea, incluíndo na modificación do Tratado daUnión a pot<strong>en</strong>ciación da igualdade <strong>en</strong>tre home e muller na <strong>en</strong>umeración das misións atribuídasá Unión, e prev<strong>en</strong>do explicitam<strong>en</strong>te que <strong>en</strong> todas as súas accións se debe fixarcomo obxectivo eliminar as desigualdades e promover a igualdade”. 106Porén, foi complicado <strong>en</strong>contrar unha clara definición do mainstreaming de xénero, póndosefinalm<strong>en</strong>te de acordo <strong>en</strong> adoptar a definición seguinte: “a organización, a mellora,o des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to e a avaliación dos procesos políticos, de modo que unha perspectivade igualdade de xénero se incorpore a todas as políticas, a todos os niveis e <strong>en</strong> todasas etapas polos actores normalm<strong>en</strong>te involucrados na adopción de medidas políticas”. 107Tras o Tratado de Amsterdam, o 20 de decembro de 2000 o Consello de Europa adoptoua Decisión pola cal se establece un Programa de acción sobre a estratexia comunitaria<strong>en</strong> materia de igualdade <strong>en</strong>tre mulleres e homes (2001-2005), no obxectivo 4º docal, relativo á igualdade na vida civil, se pret<strong>en</strong>de a loita contra a viol<strong>en</strong>cia de xénero eo tráfico de brancas. 108Unha análise impecable da introdución da perspectiva de xénero no ámbito da viol<strong>en</strong>ciacontra as mulleres, aínda que non se trate do ámbito estritam<strong>en</strong>te p<strong>en</strong>al, pero si das posiblesconsecu<strong>en</strong>cias derivadas da inevitable interv<strong>en</strong>ción do sistema p<strong>en</strong>al, podémolaobservar <strong>en</strong> Lousada Aroch<strong>en</strong>a, para qu<strong>en</strong> “o noso dereito da seguridade social non contempla,<strong>en</strong> ningunha das súas normas, a viol<strong>en</strong>cia doméstica. Tal neutralidade lexislativamaniféstase <strong>en</strong> dous aspectos: un, o que acaso a todos nos vén de inmediato á cabeza,58105 Rodríguez Piñeiro; Bravo Ferre, M.: “Igualdad y políticas sociales tras el Tratado de Ámsterdam” <strong>en</strong>Igualdad de mujeres y hombres a la luz del Tratado de Ámsterdam, Instituto da Muller, Madrid, 2001,p. 52. Véxase Mangas Martín, A.: “Jurisprud<strong>en</strong>cia europea <strong>en</strong> materia de no-discriminación por razónde sexo” <strong>en</strong> Igualdad de mujeres y hombres a la luz del Tratado de Ámsterdam, Instituto da Muller,Madrid, 2001, p. 31.106 Sánchez López, M. B.: Política comunitaria contra la discriminación de la mujer <strong>en</strong> el trabajo, Aranzadi,Navarra, 2003, p. 113.107 Mainstreaming de Género. Informe final de las actividades del Grupo de Especialistas <strong>en</strong>Mainstreaming. (EG-S-M) Marco conceptual, metodológico y pres<strong>en</strong>tación de “bu<strong>en</strong>as prácticas”,Serie Docum<strong>en</strong>tos, nº 28, Instituto da Muller, Madrid, 2003, p. 26108 DOCE L 17/22, do 19 de xaneiro de 2001.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8: PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12: 2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15: IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16: tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21: A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23: nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25: 2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27: A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29: Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31: activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33: como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35: Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37: dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39: sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41: expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43: D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45: cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47: como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53: tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55: E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57: das importantes modificacións oper
- Page 60 and 61: a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63: As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65: e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69: En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109:
Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111:
anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113:
“motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115:
que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117:
pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119:
O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121:
O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123:
H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125:
cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127:
cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128:
menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133:
A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135:
A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137:
En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139:
to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141:
xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143:
Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145:
A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147:
cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149:
A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151:
dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153:
nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155:
Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157:
definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159:
Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161:
síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163:
En páxinas anteriores referíamos
- Page 164:
A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i