2 не

болуынан су молекуласынын протонын косып алып, ерітіндіде
мынадай иондар түзілу процесі болады:
н
1
г н
1
1
+ "
Н - N - . • • • н - О : 1 ;
Н - N - Н + ■ о -
1 1 1 \
н н L Н J . н
Бұрынғы түсінік бойынша N H 4+ жэне О Н - иондары косылысып
N H 4OH молекуласын (аммоний гидроксидін) түзеді дейтінбіз,
шынында олай емес екен, аталған екі ион әрекеттесуінен кайтадан
N H3 жэне Н 20 молекулалары түзіледі, бүлар өзара сутектік
байланыспен ілініскен. Демек, N H 4OH деп жүрген, өзі әрі иондық
молекула деп есептелетін косылыс ерітіндіде өте аз болады.
Бірак схемада келтірілген процесс нәтижесінде аммиактыц
судағы ерітіндісінде ОН' иондары түзілуінен ол ерітінді сілтілік
касиет көрсетеді. Сонымен бірге тепе-тецдіктіц кері бағытта,
яғни су мен аммиак түзілу жағынан ығысуына байланысты ерітіндіден
аммиак исі шығып түрады.
Сатудағы аммиактыц концентрациялы ерітіндісінде 25% NH3
болады. Аммиак сумен реакцияласканы сиякты баска да протон
бере алатын заттардыц протонын косып алып реакцияласады.
Қышкылдар протондарын судан гѳрі оцайырак беретіндіктен,
олардыц ерітіндісінде N H 4+ иондарыныц концентрациясы кѳбірек
болады, бұларды аммоний тұздары деп атайды.
Эрі кышкыл неғұрлым күшті болса, сол бағытта аммоний
тұзыныц тұрактылығы артады, мысалы N H 4F — N H 4C1 -
NH 4Br — N H 4I бағытында түздардыц тұрақтылығы өседі.
Аммиактыц бос электрон жұбына протон косылған сиякты,
оған баска оц зарядты иондар да косыла алады, айталык ауыр
металдардыц иондары, одан түзілетін косылыстар аммиакат деп
аталатын химиялык косылыстардыц үлкен бір тобына жатады.
Аммиакаттыц кѳпшілігі тұракты кристалдык заттар, кристаллогидраттарға
ұксайды. Кристалдык аммиакаттардыц мысалы
PtCI4-6NH3, C u S 0 4-4N H 3, AgCl -2NH3.
2. Аммиак калыпты жағдайда ауада тотыкпайды, бірак оттек
ішінде жанады, реакцияныц тецдігі:
4N H3+ 3 0 2 = 6H 20 + 2N2
Д Н ° = - 1292,9 кДж/моль
Катализатор катынасында аммиактыц кұрамындағы тек сутек
кана емес, азот та тотығады:
4NH3 + 5 0 2 = 4 N 0 + 6H 20 ДН° = -9 0 3 ,7 кДж/моль
Соцғы реакцияныц техникалык үлкен мацызы бар, оны аммиактан
азот кышкылын алуда пайдаланады.
382