Шымкент келбеті 78
Сәрсенбі 3 қазан 2018 жыл
Сәрсенбі 3 қазан 2018 жыл
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
4<br />
№<strong>78</strong> (1617)<br />
3 қазан 2018 жыл<br />
Медиа-апталық<br />
www.shymkala.kz<br />
Дәстүрлі БАҚ және жаңа медиа<br />
Байланысы мықты<br />
мемлекеттің<br />
қорғанысы да<br />
қуатты<br />
Медиа-апталықтың ресми<br />
ашылу рәсімінде сөз сөйлеген<br />
еліміздің Ақпарат және коммуникациялар<br />
министрі Дәурен<br />
Абаев осымен екінші рет өтіп<br />
отырған Astana Media Week<br />
елімізде ғана емес, аймақта да<br />
медиа нарықты қалыптастыруға<br />
және одан ары дамытуға<br />
серпін беретіндігіне сенімді<br />
екендігін баса айтты.<br />
– Елбасымыз отандық медиа<br />
саласының дамуына әрдайым<br />
айрықша көңіл бөліп отырады.<br />
Қазіргі күні өңірлік ақпарат<br />
құралдарының алдында<br />
үлкен мақсат-міндеттер тұр.<br />
Ол Мемлекет басшысының тапсырмасымен<br />
жүзеге асып жатқан<br />
саяси, экономикалық және<br />
«Рухани жаңғыру» жөніндегі<br />
кешенді реформаларға жұртшылықты<br />
жұмылдыру. Бұл шараның<br />
негізгі мақсаты – отандық<br />
медиа нарықты жан-жақты<br />
дамыту ғана емес, мәдени<br />
және ақпараттық байланыстарды<br />
да тереңдету. Байланысы<br />
мықты мемлекеттің қорғанысы<br />
да қуатты. Astana Media<br />
Weekке қатысуға ниет білдіретін<br />
мемлекеттер саны да артып<br />
келеді. Бұл – тілшілердің<br />
шығармашылығын шыңдауға<br />
үлкен мүмкіндік, – деді Д.<br />
Абаев.<br />
Медиа-апталықтың бірінші<br />
күні Media Talks пікірталас<br />
алаңы жұмыс істеп, оған әртүрлі<br />
қызмет салаларының<br />
жетекші мамандары қатысты.<br />
Ток-шоу форматында өткен<br />
шара барысында «Болашақтағы<br />
кәсіптер» тақырыбы,<br />
интернет қауіпсіздігі жанжақты<br />
талқыға түсті.<br />
Интернет демекші, сөз реті<br />
келгенде ата кетейік, қазір<br />
елімізде халықтың 80 пайызға<br />
жуығы интернет қолданады.<br />
Бұл – өте жақсы көрсеткіш. Қазақстанда<br />
117 қала бар, оларда<br />
10,5 миллионға жуық адам<br />
тұрады. Бұдан басқа аудан<br />
орталықтарын қосқанда, 150-<br />
ге жуық елдімекенде 3,5 миллион<br />
адам тұрып жатыр. Барлығын<br />
қосқанда, 14 миллионға<br />
жуық адам бар. Тұрғындары 10<br />
мыңнан асатын ауылдарда 4G,<br />
жылдам интернет байланысы<br />
бар. Қазіргі жағдай жаман емес.<br />
Ал 2,5 мыңға жуық елдімекенді<br />
министрлік екіге бөліп қарастырып<br />
жатыр. Біріншісі – келешегі<br />
бар саналатын ауылдар.<br />
Тасжол мен теміржол бойындағы<br />
елдімекендерге интернетті<br />
жеткізу жеңілірек болады.<br />
«Мұндай ауылдарға оптиканы<br />
жеткізуді биылдан бастап<br />
үш жылдың ішінде бітіреміз.<br />
Ал қалған екі жарым мыңға<br />
жуық ауылды жердегі халықтың<br />
саны бір-ақ миллион. Жекеменшік<br />
компаниялар ондай<br />
шағын ауылдарға интернет<br />
жеткізуден бас тартып отыр.<br />
Сол себепті мемлекет тарапынан<br />
көмектеспекпіз. Біз қазір<br />
2-3 жылдың ішінде интернетті<br />
қалай жеткізетінімізді зерттеп<br />
жатырмыз. Спутник арқылы<br />
байланыс мемлекетке өте қымбатқа<br />
түседі. Сондықтан, ауылдардағы<br />
бұрынғы телефон байланысын<br />
жаңартып, жаңа технологияларды<br />
енгізіп, үш-төрт<br />
жылда осы мәселені бір жағына<br />
шығарамыз деп отырмыз»,<br />
– деді министр тілшілерге берген<br />
сұхбатында.<br />
«Өңірлік БАҚ форумы»:<br />
Дәстүрлі БАҚ –<br />
мемлекеттік тілдің<br />
қорғаушысы<br />
«Қазақ сөзінің қайнарын<br />
сақтап отырған ол – дәстүрлі<br />
бұқаралық ақпарат құралдары».<br />
Мұндай пікірді Astana<br />
Media Weeк аясында өткен<br />
«Өңірлік БАҚ» форумында<br />
«Айқын» газетінің бас редакторы<br />
Нұртөре Жүсіп айтты.<br />
– Қазақ сөзінің қайнарын<br />
сақтап отырған дәстүрлі БАҚ,<br />
қазақ тілін сақтап отырған<br />
осы газеттер мен журналдар.<br />
Интернет басылымдарға,<br />
жаңа медиаға менің ешқандай<br />
дауым жоқ. Бірақ ол<br />
жерде тілдің шұбарлануы,<br />
тілдік қорымыздың бұзылуы<br />
өте көп және оны күнделікті<br />
көріп жүрміз. Ал дәстүрлі БАҚ<br />
мемлекеттік тілдің қорғаушы-<br />
«Astana Media Week»:<br />
сы, бірден-бір сақтаушысы,<br />
бірден-бір шырақшысы деп<br />
айтуға болады. Дәстүрлі БАҚсыз<br />
мемлекеттік тілдің сақталуын,<br />
одан ары кемелденуін,<br />
дамуын көре алмаймыз, көз<br />
алдымызға елестете алмаймыз.<br />
Қазақстанда жалпы 10<br />
мың сайт тіркелген екен. Соның<br />
10 пайызы ғана қазақша.<br />
Қазір қоғамға индустриалдық<br />
бағытта қаузап жазатын, талдап-сараптама<br />
ұсынатын басылымдар,<br />
сайттар қажет. Кеңес<br />
кезінде "Білім және Еңбек"<br />
деген керемет журнал шығып<br />
тұрды. Кейінірек аты "Зерде"<br />
болып өзгерді. Осы журнал<br />
қаншама жастың жігерін жанып,<br />
талабын ұштады. Қазір<br />
керек еді осы журнал. Кәсіпкер<br />
жігіттер осыны қолға алып,<br />
демеуші болып жатса, қазақтың<br />
сауабына қалар еді, – деді<br />
белгілі қаламгер.<br />
Шараның тағы бір спикері<br />
TNS Central Asia бас директоры<br />
Татьяна Старцеваның дерегінше,<br />
Қазақстанда қала<br />
тұрғындарының 76 пайызы<br />
теледидарды кемінде күніне<br />
бір рет қарайды екен. Сонымен<br />
қатар халықтың 51 пайызы<br />
Интернетте отырып, 36 пайызы<br />
радио тыңдайды, тағы<br />
10 пайызы баспасөзді оқитыны<br />
анықталған.<br />
– Соңғы 3 жылда, әсіресе<br />
интернеттегі көрсеткіштер айтарлықтай<br />
өзгеріске ұшырағанын<br />
көріп отырмыз. Интернетке<br />
күнделікті кіретіндер саны<br />
айтарлықтай артты, соңғы үш<br />
жылда 14 пайызға ұлғайған. Теледидарды<br />
көретін күнделікті<br />
аудитория 5 пайызға, баспасөз<br />
оқитындар саны 5 пайызға<br />
қысқаруда. Ал радио аудиториясы<br />
шағын болғанымен,<br />
өте тұрақты, – деді ол.<br />
Сарапшы:<br />
Журналистика<br />
біртіндеп<br />
роботтандырылады<br />
тәжірибе<br />
алмасудың<br />
тұрақты алаңы<br />
Өткен аптада еліміздің түкпір-түкпірінен<br />
қаламын қару еткен бұқаралық ақпарат<br />
құралдарының өкілдері ат басын<br />
Арқаға бұрып, бас қаламыз Астанаға арнайы<br />
келді. Ондағы мақсат – журналист қауымы<br />
үшін жылдың басты оқиғасы саналатын үш<br />
күндік айтулы «Astana Media Week» қазақстандық<br />
медиа-апталығына қатысу. Қазақстан<br />
мен шетелдегі медиаиндустрияның 60-қа<br />
жуық топ-менеджері, 50-ден астам продакшнкомпанияның<br />
өкілдері, жалпы 2 мыңнан астам<br />
қонақты қарсы алған биылғы жиын<br />
«DIGITAL MEDIA» тақырыбында өтті. Медиа<br />
-апталыққа «<strong>Шымкент</strong> <strong>келбеті</strong>» – «Панорама<br />
<strong>Шымкент</strong>а» газеттерінің Директор-Бас редакторы<br />
Айгүл Қапбарова бастаған делегация<br />
да қатысып қайтты. Делегация құрамында<br />
Түркістан облысы мен <strong>Шымкент</strong> қаласындағы<br />
БАҚ саласының өкілдері болды.<br />
малы болады. Бүгінгі формат<br />
әлеуметтік желі трафигін жасау<br />
ретінде түсіндіріледі және<br />
ол келмеске кетеді. БАҚ әлеуметтік<br />
желілерде платформа<br />
құрады. Тағы бір жағдай, Ресейге<br />
жаңалық агрегаттарының<br />
ықпалы өте зор. Меніңше,<br />
Қазақстанда да дәл сондай<br />
жағдай бар, – деді медиа<br />
апталықтың қонағы.<br />
Оның айтуынша, болашақта<br />
жаңалықтардағы негізгі<br />
тренд – ауқымды роботтандыру<br />
болмақ. «Жалпы, болашақ<br />
жасанды интеллектіде, жаңалыққа<br />
арналған платформаланған<br />
сервистерде және оған<br />
дайын болу керек. Жаңалық<br />
журналистикасы біртіндеп ро-<br />
Astana Media Weeк алаңында<br />
«Татаринформ» ақпарат<br />
агенттігінің бас директоры<br />
Шәміл Садықов болашақта<br />
жаңалық журналистикасы<br />
қандай болатыны жөнінде<br />
ой өрбітті.<br />
– Ең басты трендтердің бірі<br />
– әлеуметтік желілердің дамуы.<br />
Болашақта БАҚ платфорботтандырылып,<br />
ал авторлық<br />
журналистика барынша қызықты<br />
бола түседі. Меніңше,<br />
бұл тренд Ресей мен Қазақстанға<br />
ғана емес, бүкіл әлемге<br />
тән», – деді Ш.Садықов.<br />
Қазір адамдар<br />
планшетке,<br />
смартфонға тәуелді<br />
«Select Communication<br />
Group» СЕО маманы Виктор<br />
Елисеев «МАСС-медиада жалғыз<br />
әрекет ету. Цифрлық БАҚ<br />
кезеңіндегі конвергентті журналистика»<br />
тақырыбында<br />
пікір бөлісті.<br />
– Адам интернетке кіргенде<br />
күніне 47 мыңнан астам хабарлама<br />
көреді. Яғни, осыншама<br />
материалмен сіздің желіге не<br />
сайтқа салған ақпаратыңыз бәсекеге<br />
түседі. Ал сіз суырылып<br />
шығуыңыз керек. Шыны керек,<br />
ол ақпараттардың ішінде<br />
оқырманға керек емесі өте көп.<br />
Сондықтан бүгін журналистикада<br />
тек журналистер бәсекелес<br />
емес, әр желіде отырған<br />
әрбір адам бәсекелес бола алады.<br />
Бұрын ақпаратты кім, қалай,<br />
қай жерде, не арқылы таратып<br />
жатыр десе, қазір адамдар<br />
планшетке, смартфонға<br />
тәуелді. Сол жерде қандай ақпарат<br />
шықса, соған үңіліп кетеді.<br />
Сондықтан бүгінгі цифрландыру<br />
адамның сұранысын<br />
мүлдем басқаша деңгейге шығарды.<br />
Медиада цифрландыру<br />
арқылы ғана сол сұранысқа<br />
жауап бере алады, – деп<br />
бөлісті спикер.<br />
В.Елисеев ақпаратты неғұрлым<br />
тез әрі түзетулерсіз беру<br />
арқылы оқырманның «көзіне<br />
бірінші түсуге» болатынын<br />
айтты.<br />
– Шынында, цифрлық әлем<br />
өте жылдам қарқынмен дамып<br />
жатыр. Бұрын біз телеарнадағы<br />
бағдарламалардың уақытын<br />
жаттап, сол уақытты<br />
күтетінбіз. Бірақ қазір біз уақытқа<br />
бағынбаймыз. Кез келген<br />
уақытта біз қалаған дүниемізді<br />
қарай аламыз. Себебі<br />
интернет торына түскен мәліметті<br />
өзімізге ыңғайлы уақытты<br />
тамашалауға мүмкіндігіміз<br />
бар. Дегенмен, бұл белгілі бір<br />
бағдарламалар мен телеарналарға<br />
арналған. Олардың бағдарламаларының<br />
таспасын<br />
кез келген уақытта сайттан<br />
қарауға болады. Ал күнделікті<br />
жаңалықтар лентасы, қызу<br />
талқыланатын материалдар,<br />
желі «арқау» еткен тақырыптарды<br />
БАҚ жылдам беру керек.<br />
Себебі адам ақпаратты<br />
іздегенде кімдікі жедел, қатесіз,<br />
көп түзетулерсіз шықса,<br />
интернет соны алдыға шығарып<br />
береді. Оның үстіне ақпаратты<br />
шынайы әрі тез берген<br />
сайтқа оқырман екінші<br />
рет сенімді түрде кіреді. Ал<br />
әрі қарай тағы да осы сайт<br />
материалдарын оқыту үшін<br />
осыған ұқсас материалдардың<br />
сілтемесі дайын тұру керек.<br />
Міне, осыдан кейін оқырманның<br />
сенімі одан сайын арта<br />
түседі. Ол үшін бізге БАҚ-ты<br />
цифрландыруымыз керек, –<br />
деді маман.<br />
Медиа сауаттылық:<br />
оны қалай<br />
дамытамыз?<br />
Еліміздегі медиа сауаттылықты<br />
дамыту үшін не істеу<br />
керек? Жас мамандарға<br />
беріліп жатқан білім заман<br />
талабына сай ма? Өңірлік басылымдардың<br />
басымдықтары<br />
мен мүмкіндіктері қандай?<br />
Медиа-апталықта осы<br />
және өзге де мәселелер талқыланды.<br />
Сала мамандарының айтуынша,<br />
бүгінгі күні университеттерде<br />
берілетін теориялық<br />
білім мен тәжірибенің арасында<br />
байланыс аз. Яғни оқу орнын<br />
бітіріп, қолына диплом алған<br />
студенттердің кәсіби біліктілігі<br />
төмен. Дегенмен оларды оқытатын<br />
университтетер саны тым<br />
көп. Сондықтан оларды санын<br />
азайтып, сапасын көтеру мәселесі<br />
де айтылды. Сонымен қатар<br />
журналистердің арасында<br />
тілдік кедергілердің бар екені<br />
де сөз болды.<br />
Белгілі журналист Саят<br />
Жөкенұлының айтуынша,<br />
қазіргі журналистикада проблемалық<br />
мәселелер көп. Әсіресе<br />
кадр мәселесі, теория мен<br />
практиканы байланыстыру<br />
саласында кеңесіп шешетін<br />
іс аз емес.<br />
– Қазір ақпарат ғасыры.<br />
Сондықтан ақпараттың бәрі<br />
ағылшын тілінде, шет тілдерде.<br />
Менің ойымша, қазіргі заман<br />
журналистеріне шет тілдерін<br />
өте жақсы білуі керек.<br />
Қазақтілді журналистерге ең<br />
бірінші кезекте оны ағылшын<br />
тілінен, тіпті орыс тілінің өзінен<br />
жалғастыру керек. Немесе<br />
тағы шет тілдерін, БҰҰ-ның<br />
алты тілі бар, соның біреуін<br />
меңгеріп алса тамаша болар<br />
еді, – дейді ол.<br />
Ал «Хабар» агенттігінің<br />
бағдарламалар өндірісі<br />
бөлімінің бас редакторы Галина<br />
Әлкешова журналистер<br />
дайындайтын ЖОО санын<br />
азайтып, сапасын көтеру мәселесін<br />
қозғады.<br />
– Менің ойымша, журналистикаға<br />
әр саланың кәсіби<br />
мамандарын даярлау тиімді.<br />
Яғни экономика жаңалықтарын<br />
экономист, саясатты<br />
саясаткер, тарихты тарихшы<br />
жазғаны дұрыс. Себебі журналисті<br />
бұл салаларға бейімдегеннен<br />
көрі дайын маманға<br />
тілшіліктің қыр-сырын үйреткен<br />
тиімді. Бүгінде елімізде<br />
журналист мамандығы<br />
25 жоғары оқу орнында бар<br />
екен. Бұл тым көп. Өйткені<br />
біздің нарығымыз әлі кішкентай.<br />
Сондықтан университеттердің<br />
санын қысқарту керек,<br />
– дейді Г. Әлкешова.<br />
Сәбит ТАСТАНБЕК,<br />
Ақмарал ӘШІРОВА<br />
Астана<br />
Р.S.<br />
Медиа-апталықтың жабылу салтанатында Қазақстандағы<br />
үздік баспасөз қызметі жарияланды. Қазылар алқасының<br />
шешімімен «Орталық мемлекеттік органның үздік баспасөз<br />
қызметі» аталымында Қорғаныс министрлігі, «Бизнес және квазимемлекеттің<br />
сектордың үздік баспасөз қызметі» аталымында<br />
«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы, «Жергілікті атқарушы<br />
органның үздік баспасөз қызметі» аталымында Алматы<br />
қаласының әкімдігі, «Қоғамдық ұйымдардың үздік баспасөз<br />
қызметі» аталымында ҚР Тұңғыш Президенті қоры, «Жылдың<br />
үздік баспасөз хатшысы» аталымында Алматы қалалық ішкі істер<br />
департаментінің ресми өкілі Салтанат Әзірбек, «Баспасөз<br />
қызметі - жыл серпіні» аталымында ҚР Бас прокуратурасы,<br />
«Үздік корпоративтік сайт» аталымында ҚР Инвестициялар<br />
және даму министрлігі жеңіске жетті. Жеңімпаздарға алғыс<br />
хат пен кубок табыс етілді.
Change language