ilk yardım

İLKYARDIM İÇİN GEREKLİ MALZEMELER
� Araçlarda bulundurulması zorunlu olan ilkyardım
çantasının bir trafik kazası sonucu en az hasarın
olduğu SAĞ ARKA kısmında kolay erişebilir durumda
yerleştirilmelidir. İçerisinde gerekli ve yeterince
ilkyardım malzemesi bulunmalıdır. Her 10 kişiye
malzemeleri ile birlikte 1 ilkyardım çantası
bulunmalıdır

İlk yardım malzemeleri
� Üçgen sargı
� Gaz sargı bezi
� Plaster
� Tampon gaz bezi (steril mikropsuz)
� Elastik sargı
� Yara bandı (steril mikropsuz)
� Plastik örtü : 200*150 cm
� Makas
� Çengelli iğne 6 adet
� Not defteri, kurşun kalem
� İlkyardım el kitabı
� El feneri
� Malzeme listesi
� Yarayı yıkamak için % 09 serum fizyolojik (tuzlu su) 500 ml. bulundurulmalıdır.
� Pens et
� Cımbız
� Buz torbası
� Termometre (derece)
� Küçük bir uzvu tespit edebilecek bir alet
� Tentürdiyot ve Oksijenli su listeden çıkartılmıştır. Bunların yerine serum fizyolojik kullanılacak.

� Yaşamsal bulguların normal değerlerinden sapması iç
denge yani homoestazis’in bozulduğunu veya
durduğunu gösterir.
� Yaşamsal bulguların bilinmesi ve değerlendirilmesi
ortaya çıkabilecek sorunların tanımlanmasında hızlı ve
etkili bir yöntemdir.

Yaşamsal bulgular:
� Şuur (bilinç düzeyi)
� Vücut ısısı
� Nabız
� Solunum
� Kan basıncı
� Cilt rengi
� Göz bebeği refleksi
� Hareket

Şuur (bilinç)
� En önemli hayati bulgulardandır. Hastanın şuur düzeyi,
beyin fonksiyonlarının değerlendirilmesinde en güvenilir
bulgudur.
� Şuuru yerinde olan insan uyanıktır; sözlü ve ağrılı uyarılara
karşı cevap verebilir; zamanı, yeri, etrafında olanları bilir.
Bu bulgularda anormallik, uykuya meyil, açık olan şuurun
kapanması gibi değişikler oluştuğunda, hastanın hayati
tehlikesinin olduğu bilinmeli ve bilinç düzeyi sürekli
kontrol altında tutulmalıdır.
� Özellikle kafa travmalı hastalarda, şuur düzeyi önemlidir.
� Ayrıca alkol, madde kullanımı ve zehirlenme de şuur
düzeyi yakından takip edilmelidir.

Vücut sıcaklığı
� Yaşam formülünde üretilen enerji ile birlikte, ısı da
oluşur. Vücut ısısının korunmasında cilt ve akciğerler
çok önemlidir.
� Vücut ısısı, kan kaybı ve şok gibi durumlarda düşer.

VÜCUT ISISI
� Vücut işlevlerinin sürdürülmesi için gerekli olan
enerjidir. Organizma yalnızca 34-43�C arasında
canlılığını sürdürebilir.
� Ateş, vücut ısısının normal sınırların üstüne çıktığını
gösterir.
� Vücut ısısı yükseldiği zaman;

� Yüz kızarır,
� Deri nemli ve sıcak olur,
� Susuzluk hissi vardır,
� Nabız hızlıdır,
� Mide bulantısı ve kusma vardır,
� Vücutta ağrı vardır.
� Preksia denen ateşin 40.5�C üstüne çıkması
durumlarında deliryum ve koma görülebilir.

Cilt rengi
� Cilde rengini veren madde, melanin adı verilen
pigmenttir. Ancak kılcal damarlardaki kanın kendisi,
iç ve dış örtümüzün (mukoza ve cilt)rengine etkilidir.
� Cilt rengi, belli başlı hastalıklarda önemli ipuçları
verir.

Cilt renginin
� Soluk olması dolaşım problemini ve muhtemelen
dolaşan kanın azlığını,
� Mavi-mor olması(siyanoz) ise solunum ile ilgili
problemlere işaret edebilir.
Zencilerde renk değişiklikleri, dudak içi ve göz
kapaklarından değerlendirilebilir.

Hareket
� Hareket, yaşamın ve enerjinin göstergesidir. Şuuru açık
bir insan, istemli hareketleri yapabilmelidir. İstemli
hareketler, beyinden çıkan ve omurilik sayesinde
kaslara ve eklemlere iletilen emirlerle sağlanır. Eğer
hareket ile ilgili problem varsa, muhtemelen beyin
hasarı veya omurilik yaralanması düşünülmelidir.

Göz bebeği
� Normalde göz bebeklerinin ikisi de aynı büyüklüktedir
ve göze ışık tutulduğunda küçülür (ışık refleksi). Şuur
ile birlikte göz bebeği değerlendirmesi, özellikle beyin
fonksiyonlarının değerlendirilmesinde
çok önemlidir.

� Göze ışık tutulduğunda küçülme olmuyorsa; beyin
hasarı, alkol ve madde alımı, zehirlenme gibi durumlar
akla gelmelidir. Her bir taraftaki ışık refleksi, o taraf
beyin yarımı hakkında fikir verir.

NABIZ
� Kalbin sol ventrikülünün kasılmasıyla aortaya atılan
kanın damar duvarına yaptığı basıncın deri
yüzeyinden hissedilmesidir. Ritmik atımlar şklinde
hissedilir. Nabız bütün arterlerden hissedilir ama
vücut yüzeyine yakın ve arkasında kemik olan
arterlerden daha kolay alınır. Kardak out-put; kalbin
bir dakikada aorta pompaladığı kan miktarıdır.

Nabız;
� Hız, ritm ve volüm açısından değerlendirilir. Nabız
hızı; kalbin bir dakikadaki atım sayısıdır.

Nabız hızları;
� Yeni doğan 120-140/dk
� 6-12 yaş 80-100/dk
� yetişkin 60-100/dk

Aritmi
� Nabız normalde ritmiktir bunun bozulması haline aritmi
denir. Nabız sayısının dakikada 100’ün üstüne çıkmasına
taşikardi denir. Taşikardiye neden olan etkenler;
� 1.ağrı
� 2.ateş
� 3.anemi
� 4.hipoksi
� 5.hipotansiyon
� 6.korku
� 7.anksiyete

Bradikardi;
� Nabız sayısının dakikada 60’ın altına inmesine
bradikardi adı verilir. Bradikardiye neden olan
etkenler;
� Parasempatik sistemin uyarılması,
� Kalp bloku
� Şok

SOLUNUM
� Oksijenin organizmaya girip karbondioksitin
çıkmasına ventilasyon denir. Ventilasyon iki aşamada
gerçekleşir.
� Soluk alma /inspirasyon
� Soluk verme/ ekspirasyon

Soluk alma;
� Atmosferdeki havanın akciğerlere alınmasıdır.
Göğüs kafesi solunum kaslarının çalışmasıyla
genişler ve ön arka çap artar. Diafragmanın da
aşağı doğru hareket etmesiyle göğüs kafesinin
dikey çapı genişler. Göğüs kafesinin hacmi genişler
ve göğüs kafesi içerisindeki basınç düşer. Buna
bağlı olarak akciğerler genişler, akciğerlerdeki hava
basıncı atmosfer basıncından düşük olduğu için de
hava akciğerlere girer.

Soluk verme;
� Akciğerlerdeki havanın atmosfere geri atılmasıdır.
Göğüs kafesi solunum kaslarının çalışması ile daralır
ve ön arka çapı azalır. Diafragma gevşer, yükselir ve
göğüs boşluğu dikey çapı daralır. Dolayısıyla göğüs
kafesinin hacmi azalır ve göğüs kafesi içerisindeki
basınç artar. Buna bağlı olarak akciğerler küçülür,
akciğerlerdeki hava dışarı atılır.

� Solunum tipi, bize bazı hastalıklar konusunda
ipucu verir. Örneğin, şokta hızlı ve yüzeysel
solunum görülür. Akciğer hastalıklarında ve hava
yolu tıkanıklıklarında zorlu bir solunum görülür.
Tam tıkanıklıkta ise hasta soluk alıp veremez.
� Efor sırasında kalp ve solunum hızı artar. Çünkü
vücudun enerji ihtiyacı artar, bu ihtiyacı
karşılayabilmek için kalbimiz ve aynı zamanda
akciğerlerimiz daha hızlı çalışırlar.

�YAKIT+OKSİJEN=ENERJİ+ATIK+
CO2+ISI
‘YAŞAM FORMÜLÜ’

Solunum sayısı;
�Yenidoğan 30-35/dk
�6-12 yaş 22-28/dk
�yetişkin 14-20/dk
�solunum ritmi kesintisiz, düzenli ve
ritmiktir. Normal koşullarda solunum
otomatik, ritmik, düzenli ve sessizdir.

Solunum çeşitleri;
�Apne; solunum durması
�Dispne; güçlükle soluk alıp verme
�Bradipne; solunum sayısının azalması
�Takipne; solunum sayısının artması

KAN BASINCI
� Kalbin bir atımında kanın arter duvarına yaptığı
basınçtır. Kan, kalbin yarattığı basınç ile tüm
vücuda iletilmek üzere pompalanır. Tansiyonun
düşmesi halinde organlara özellikle beyine giden
kan miktarı azaldığı için, düşük basıncın nedeni
kısa sürede belirlenmeli ve tedavi edilmelidir.
Kanamalarda, kalp krizi ve şok durumlarında
tansiyonun düşebileceği unutulmamalıdır.

�Sistolik kan basıncı; kanın sol
ventrikülden aorta geçerken arter
duvarında oluşturduğu maksimal
basınçtır.
�Diastolik kan basıncı; sol ventrikül
gevşediği sırada arter duvarında mevcut
olan en minimal basınçtır.

Erişkinlerde normal kan basıncı;
�Erişkinlerde normal kan basıncı;
�Sistolik 90/140mmHg
�Diastolik 60/90mmHg

Kan basıncını etkileyen faktörler;
� Yaş
� Cinsiyet
� Sempatik sinir sisteminin uyarlmış olmasıdır.
� Kan basıncının normal değerlerin üzerinde olmasına
hipertansiyon, normal değerlerin altında olmasına ise
hipotansiyon denir.

� Acil bir durumda ilk 4-6 dakika içinde
yapılan manevralar, hastanın yaşamda
kalabilmesi açısından son derece önemlidir.

SOLUNUM DURMASI:
� Solunum durması en ciddi sorunlardan birisidir. Solunum
durduğunda dokular için gerekli olan oksijen sağlanamaz,
metabolik olaylar sonucu ortaya çıkan karbondioksit
dışarıya atılamaz. Vücutta birikir, asit ve baz dengesi
bozulur. Beyine yeterli oksijen gitmediğinden beyindeki
kardiyak merkez kalbe uyarı gönderemez ve kalp
atımlarının düzeni bozulur. Sonuç olarak kalp de durur.
Solunum ve kalp durmasından sonra 4-10 dakika içinde de
beyinde ölümcül değişiklikler meydana gelir.
� Bu durumda yapılacak iş, temel yaşam desteğinin
sağlanmasıdır.

SOLUNUMUN DURMASI VEYA GÜÇLÜK
NEDENLERİ
� 1-Dil ile tıkanma (dilin geriye doğru giderek
farenksi tıkaması)
� 2-Yabancı cisimler (yiyecekler, buz, oyuncak,
protez diş, kırılmış dişler, sıvı maddelerin larenkse
kaçması )
� 3-Hastalıklar (solunum sistemi enfeksiyonları,
alerjik reaksiyonlar,kronik hastalıklarda
bronkospazm )
� 4-Doku hasarı (kaza sonucu boyun, yüz
yaralanmaları, yanıklar, zehirlenmeler)

� Kazazede bilinçli ise; konuşmaya çalışır, ancak konuşamaz
ve öksürür. Genellikle boynunu tutarak boğulma hissini
belirtir.
� Bilinçsiz ise;
� 1-Soluk alıp verme durur.
� 2-Soluk alıp verme sesi alınamaz veya solunum
gürültülüdür.
� 3-Kulağımızla hastanın ağız ve buruna yaklaşarak
dinlediğimizde nefes sesi duyulmaz.
� 4-Ağız ve burun delikleri önünde cam (gözlük , el aynası)
getirildiğinde buğulanma olmaz.

� 5-Hava yolu kısmen tıkanırsa horlama, hırıltı sesi duyulur. Kısık ve
kesik solunum sesi larenks tıkanıklığını düşündürür.
� 6-Siyanoz; Oksijensizlik nedeniyle siyanoz dudaklardan başlar yüze
yayılır.
� 7-Midriazis; Göz bebekleri genişler, ışık refleksini yitirir.
� 8-Konvulsiyon; Beyinin oksijensiz kalması sonucu gelişir.
� 9-Bilinç kaybı;
� Parsiyel solunum yolu tıkanıklıklarında ise; anormal solunum sesleri
(hırıltı, ıslık veya ötme sesi), konuşma bozukluğu, öksürük ve siyanoz
görülür.

SOLUNUM GÜÇLÜĞÜ VE DURMASINDA İLK
YARDIM
� Yapılacak ilk iş engeli ortadan kaldırmak , hava yolunu açmaktır.Yeterli
solunum için yapılacaklar;
� 1-Solunum yolu tıkanıklığının giderilmesi ve yapay solunum
yaptırılması,
� 2-Göğüs duvarının stabil duruma getirilmesi ve desteklenmesi .
� 3-Açık pnömotoraksın kapatılması
� 4-Akciğerin ve kalbin basıdan kurtarılmasıdır.
� Yetişkinlerde kazazede bilinçli ise;
� Başarılı oluncaya kadar veya kazazedenin bilinci kayboluncaya
kadar ;
� 1-Sırtına vurma
� 2-Abdominal hamle
� 3-Göğüs hamlesi
�

-SIRTA VURMA
� Kazazedenin yan tarafına geçilir.Bir klavikula
üzerinden dolaştırılarak göğüs üzerine yerleştirilir.
Baş göğüs seviyesine veya daha aşağıya getirilir. Diğer
el ile iki omuz arasındaki bölgeye sırta 4 kez ard
arda kuvvetlice vurulur. Eğer tıkanıklık
giderilmemişse; HEIMLICH MANEVRASI uygulanır.

Bebek ve Çocuklarda sırta vurma yöntemi

HEIMLICH MANEVRASI:
� Kazazedenin arka tarafına geçilir, kollar kişinin koltuk
altından geçirilerek bir el yumruk yapılır. Diğer elde bu
elin üzerine konur. Yumruk karnın ortasına yerleştirilerek
bası uygulanır (Abdominal hamle). Göğüs hamlesinde de
pozisyon aynıdır. Ancak yumruk ksifoidin 2-3 parmak
üstünde sternum ortasına yerleştirilir.
� Sırt üstü yatar pozisyonda yatan kişinin ksifoid
çıkıntısının aşağısına , mide önüne bir el konur. Diğer elde
bu elin üzerine koyularak kuvvetle bastırılır. Bu baskı
karın göğüs arasındaki diyafragmayı kuvvetle yukarı
iterken akciğerler sıkışır. Bu sıkışma ile akciğerlerdeki
hava boğaza doğru giderken nefes yolunu tıkayan cismi
de iter fırlatır.

Çocuklarda Heimlich manevrası

Kendi kendine Heimlich uygulanması

Kendi kendine Heimlich uygulanması

Kazazede bilinçsiz ise;
� -Sırt üstü yatar pozisyona getirilir. Hafif yan çevrilir ve
sırtına 4 kez vurulur.
� 2-Solunum yolunu açmak amacıyla kullanılan bir kaç
yöntem;
� a) Başı geriye itme, çeneyi öne kaldırma yöntemi;
� Bir el alına yerleştirilerek baş arkaya doğru itilir, diğer
el çene altına yerleştirilerek çene yukarı doğru kaldırılır.
Baş ve boyun yaralanmalarında önerilmez.
� b) Başı geriye itme, boynu yukarı kaldırma yöntemi;
� Bir el alına diğer el ise boyun altına yerleştirilir. Baş
arkaya itilirken boyun yukarı doğru kaldırılır.

� c) Çene itme yöntemi(jaw-thurst);
� Bu yöntem baş ve boyun yaralanmalarında uygulanır. Yatar
durumdaki kazazedenin başının üst tarafına geçilir. Kollar dirsekten
itibaren yere dayanır. Eller alt çenenin açı yaptığı yere yerleştirilir.
İşaret parmağı ile bastırılarak alt çene öne doğru itilir.
� d) Ağız boşluğunda kan pıhtısı, mukus, kusmuk ve kırık dişler varsa
baş yana çevrilerek temizlenir.
� e) 4 kez ard arda yapay solunum yaptırılır.
� Başarılı olunamazsa başarılı oluncaya kadar ; kazazede yan
çevrilerek ;
� -Sırta vurma ( 4 kez ardı ardına)
� -Heimlich manevrası ( bebeklerde, çocuklarda, hamilelerde ve çok
şişman kişilerde abdominal hamle yerine göğüs hamlesi
kullanılmalıdır.)

Yine başarılı olunmamışsa;
� Ağız içini temizleme ve solunum yolunu açma
� -Yapay solunum işlemleri sırasıyla uygulanır.
� Bilinçsiz hastalar sırt üstü yatırılırsa kusmuk
yada salgıları nefes yolunu tıkayarak solunumu
durdurabilir. Bunu önlemek için hasta yüzü
aşağıya gelecek şekilde yarı yüzükoyun denilen
pozisyonda yatırılırsa solunum yolunu tıkayan
salgı ve kusmuk ağızdan dışarı boşalmış olur.

YAPAY (SUNI) SOLUNUM
� Normal akciğer fonksiyonlarını devam ettirmek üzere yapay olarak
solunum sağlanmasıdır. 4 yöntemle yapılır.
� 1-Ağızdan ağıza solunum
� Solunum yolu açılır. Bebeklerde ve çocuklarda başa pozisyon verilirken
aşırı hiperekstansiyondan kaçınılmalıdır. Hasta 5 saniye içinde nefes
almıyorsa işleme devam edilir.
� Alnı tutan elin baş ve işaret parmağı ile burun sıkıştırılır. Solunumu
yapan kişi derin bir nefes alır, ağzını hastanın ağzına yerleştirir
(hastanın dudakları içeride kalacak şekilde) göğüste yükselme
oluncaya kadar nefesini üfler. Böylece hastanın akciğerlerine % 16
oranında oksijen gönderilmiş olur. Pasif olarak ekspiryum yapabilmesi
için burun delikleri serbest bırakılır. Bu sırada göğüs hareketi izlenir
havanın boşalma ve dönüş sesi dinlenir.
� Yapay solunum yaptıran kişi, ağzını hastanın ağzından çektikten sonra
tekrar derin bir nefes alarak her 5 sn de bir işlem tekrarlar. Böylece
dakikada 12 solunum yaptırılmış olur.

AĞIZDAN – AĞIZA SOLUNUM

� 2-Ağızdan buruna solunum
� Genellikle ağızdan ağza solunum yaptırılmayan hastalarda uygulanır
(ör; kaza sonucu ağız çevresi veya alt çenede ciddi yaralanma olan
durumlar gibi).
� Bu yöntem, ağızdan ağza yönteminde olduğu gibi uygulanır. Burun
yerine ağız sıkıca kapatılır ve hava burundan verilir. Genellikle
yetişkinlerde uygulanır.
� 3-Ağızdan ağıza ve buruna (bebekler ve çocuklar)
� Solunumu yaptıran kişi ağzını, hastanın hem ağzını hem de burnunu
içine alacak şekilde yerleştirir. Ancak nefes verirken yavaş üflenir. Az
miktarda havanın bebeklerde 3 sn de bir, çocuklarda 4 sn de bir
verilmesi yeterlidir.
� 4-Ağızdan hava tüpü veya maske ile

� Bu işlem zorunlu olarak bir kişi
tarafından yapılırsa da genelde iki kişi
tarafından yapılması daha iyidir. Kardiyak
arrest durumu da söz konusu ise bazen iki
kişi bile yeterli olmayabilir.

KARDİO-PULMONER RESUSİTASYON
� Kalp durması, sokakta, evde, hastanede, herhangi bir yerde ve
beklenmedik bir zamanda meydana gelebilir. Kalp durması ile perifere
kan pompalama işlevi ortadan kalkar, kalp durmasını takiben 30-60 sn
sonra solunum durur. Solunum ve dolaşım durmasından sonra yaklaşık
4-10 dk içinde de beyin ve kalp gibi hayati organlarda oksijen
yetersizliğine bağlı geriye dönüşümsüz değişiklikler ortaya çıkar ve
ölüm meydana gelir.
� Bu durumda yapılacak ilk işlem, açık hava yolunun sağlanması,
gerekiyorsa yapay solunumla solunumun sürdürülmesi ve kalp masajı
ile dolaşımın sürdürülmesidir. Daha sonra ise ehliyetli bir ekip
tarafından kesin tedaviye devam edilmesi gerekir. Ancak bu işlemlere
ne kadar erken başlanırsa başarının artacağı da unutulmamalıdır.

� Çeşitli nedenlerle durmuş olan kalp ve akciğer
fonksiyonlarına işlerlik kazandırmak amacıyla yapılan
girişimlerin tümüne birden kalp- akciğer canlandırması
denilmektedir.
� A: Airway
� B: Breathing
� C: Circulation
� Açık bir hava yolu sağlanmadıkça ve dolaşım
sürdürülmedikçe etkin bir ventilasyon sağlanamaz. Yine
kan yeterince oksijenlenmedikçe de etkin bir dolaşım
sürdürülemez. Burada kanamanın da yeterli dolaşımı
engelleyeceği unutulmamalıdır. Eğer hastada çok fazla
miktarda kan kaybı varsa, KAC kan kaybını daha da
arttırabilir. Bu gibi durumlarda öncelikle kan kaybını
durdurmak veya azaltmak gerekir.

� 1.Yeterli öykü alınamayan, tanı konulmadan kalp ve
solunum durması görülen tüm hastalara,
� 2.Kalp durmasından sonra 10 dk’dan fazla geçmemiş
kişilere,
� 3.Anestezi cerrahi ya da tanı işlemleri sırasında kalpsolunum
durması olan kişilere,
� 4.Koroner veya devamlı bakım ünitesinde kalp-solunum
durması görülen tüm hastalara uygulanmalıdır.
� Kanser, ileri derecede böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi
ilerlemiş hastalığı olan kişilere ve kalp durmasından sonra
10 dk dan fazla geçmiş kişilere KAC uygulanması
önerilmemektedir.

Kalp Durmasının Etyolojisi
� Kalp durması çeşitli sebeplere bağlı olabilir. Ancak
hemen hemen bütün hastalarda tek başına veya diğer
faktörlerle birlikte olan neden hipoksidir

En sık nedenler
� İskemik kalp hastalığı,
� Myokard infarktüsü,
� Akciğer yetersizliği,
� Tanı ve tedavi için yapılan uygulamalar,
� Kazalar,
� Sıvı-elektolit dengesi bozukluklarıdır.

� Bilinç kaybı,
� Nabız yokluğu,
� Solunum durması veya durmak üzere olması,
� Pupillerin dilate olması (kalp durmasından yaklaşık 45 sn
sonra pupilla dilatasyonu gelişir, 1dk 45 sn sonra da
maksimuma ulaşır.),
� Hareketsiz, kasları gevşemiş, soluk renkte olması,
� Kalp seslerinin duyulamaması,
� Kan basıncının alınamaması,
� Kollarda, bacaklarda tonik ve klonik konvülsiyonlar
� Yukarıda belirtilen klinik bulgulardan ilk üçünün
saptanması halinde ise hemen KAC başlatılmalıdır.

� Hastanın boyun ve bel kısmındaki giysileri
gevşetilir; bacakları önce 90 derece kaldırılır
sonra 15 derece yükseklikte desteklenir.

� Hasta bilinçsiz ise hava yolu açılır, solunumu durmuşsa
yapay solunum başlatılır.
� Karotis arterden nabız kontrolü yapılır. 5 sn içinde nabız
alınamıyorsa hasta sert zemine yatırılır, kalp masajına
başlanır.
� Ksifoid üzerinde iki parmaklık bölgeyi açıkta bırakarak
diğer elin ayası sternumun alt yarısına yerleştirilir. Diğer
elde birincinin üzerine konur. Bu sırada parmaklar
kostalara değmemelidir. Kollar hastanın göğsüne dik
pozisyonda iken, vücut ağırlığı verilerek, sternum
yetişkinlerde 4-5 cm. ,çocuklarda 2.5- 3.75cm, bebeklerde
1.5-2.5cm olacak şekilde basınç uygulanır, sonra göğüs
kafesi serbest bırakılır. Bu sırada dirsekler bükülmemeli ve
eller sternum üzerinden kaldırılmamalıdır.

� KAC’nı tek kişi uyguluyorsa, 15 kalp masajını takiben 2
solunum yaptırılır. Bu, dakikada 60-80 (çocuklarda 80-100,
bebeklerde 100-120) kalp masajı ve 12-16 solunum olacak
şekilde sürdürülmelidir. KAC’na hiçbir şekilde 5 sn’den
daha fazla ara verilmemelidir.
� Yardım gelince, hastanın iki yanında karşılıklı durarak her
5 kalp masajı sonrası bir solunum yaptırılır. İki kişiyle
yapılan KPR sırasında solunum sırasında masaja ara
verilmelidir.
� KAC’na başladıktan 1 dk sonra karotis arterden nabız
kontrolü yapılır. Eğer nabız var, solunum yoksa yapay
solunuma devam edilir. Hastada nabız ve solunum yoksa,
ileri yaşam desteği sağlayacak ekip ve malzeme ulaşıncaya
kadar, her 5 dakikada bir nabız ve spontan solunum
kontrol edilerek işlem devam edilir.