Araflt›rma:

Dosya:

K›br›s

“Bir Ufac›k Adac›k”

Araflt›rma:

Seyahat ‹flletmelerinde

‹flletme ‹çi Risk Yönetim

Teknikleri

Makale:

Prof. Dr. Ak›n AKSU

Yeflil Restoranlar

Röportajlar:

> Dilek Bayraktar

> Salih Baflaran

Benchmarking Uygulamalar›n›n

Örgüt Performans› Üzerindeki Etkileri

E-Dergi www.turofeddergi.com 2010 Eylül Say› 48

7.5 TL

---

Merhaba,

‹lk say›s›n› Temmuz ay›nda Akbank’›n sponsorlu¤unda ç›kard›¤›m›z TÜROFED Turizm Raporu ile ilgili çok olumlu tepkiler ald›¤›m›z›

belirterek bu ayki yaz›ma bafllamak istiyorum. Bu olumlu geri dönüfller böyle bir rapora gerçekten ihtiyaç oldu¤unun göstergesidir.

Bu olumlu geri dönüfller, Türk turizm sektöründe böyle bir rapora gerçekten büyük ihtiyaç oldu¤unun göstergesidir.

Raporda ele ald›¤›m›z birçok konu, Türkiye gibi bir turizm ülkesinde turizmin profesyonellerinden bürokrat›na, gazetecisinden müflterisine

kadar her kesimin ihtiyac› oldu¤u verilerdir. Bu konular ve veriler mutlaka tart›fl›lacak, dönem dönem de gündem teflkil edecektir.

Son günlerde turizm dünyam›zda tart›fl›lan konulardan biri de turizm-gelir oranlar›. Biz bu tart›flman›n yap›lmas›ndan, hatta zaman zaman

elefltirilmekten memnun oluyoruz. Çünkü bizim de as›l odakland›¤›m›z konu, turizm gelirlerini do¤ru yönde ve oranda art›rabilmektir. ‹flte

bu noktada TÜROFED Turizm Raporu her kesimi ayd›nlatacak verileri ortaya koyaca¤› için çok önemli bir rol üstlenmifltir.

Bu y›l ülke genelinde turist say›s›n›n artmas›na ra¤men gelirin istenen oranda artmamas› itiraf etmek gerekir ki bizleri bile flafl›rtacak

boyuttad›r ve bu nedenle konu derinlemesine araflt›r›lmaktad›r. Örne¤in ‹stanbul’da ziyaretçi say›s› düflüyor, ancak otel doluluklar› oldukça

yüksek oranlarda seyretmekte. Bizce bunun nedenlerinden biri transitlerin say›s›n›n artmas› ve turist profilinin de¤iflmesidir. Yaz aylar›nda

yo¤unlaflan Ortado¤ulu turistin geceleme say›s›, Avrupal› turiste göre daha yüksektir. Bu nedenle de turist say›s› artmasa da geceleme

say›lar› yükselmifl ve otel doluluklar›na olumlu katk› sa¤lanm›flt›r.

Öte yandan ülke genelinde bakt›¤›m›zda geçen y›la göre daha yüksek art›fllar›n, otomobille girilebilen s›n›r kap›lar›m›zda oldu¤unu

görüyoruz. Ancak bunlar, daha k›sa süreli konaklayan hatta ço¤u kez hiç konaklamayan misafir tipidir.

Gelirin kifli bafl›na düflük gözükmesine bir di¤er etken de, Didim, Fethiye, Alanya Marmaris gibi bölgelerde yazl›k ev sahibi yabanc›lar›n

say›s›n›n artmas› olmufltur. Mülk sahibi yabanc›lar bu evleri kendi ülkelerinde kiralamakta ve dolay›s›yla konaklama gelirleri kendi ülkelerinde

kalmaktad›r.

Türk turizminde özel bu sebeplerin yan›s›ra, dünyada krizin etkisinin hala devam etti¤ini de unutmamak gerekir. Tüm dünyada genel

olarak tatil sürelerinin k›sald›¤›n›, daha düflük maliyetli paketlerin tercih edildi¤ini ve tatil dönemi harcamalar›n›n da k›s›ld›¤›n› göz ard›

edemeyiz.

Aksi halde bu geliflmeleri dikkate almadan, gerçek bir sektör analizi yapmadan sadece “Çarfl› Esnaf›” penceresinden bakarak turizmi

yorumlamak sektöre de ülkeye de katk› sa¤lamayacakt›r.

Dünyadaki bütün ülkelerin farkl› flekillerde, ama mutlaka büyük çabalarla mücadele etti¤i bu kriz sürecinde düflüfl yaflamamak bile baflar›

olarak görülmelidir. Unutulmamal›d›r ki talep oldu¤u ve artt›¤› sürece gelirde mutlaka artacakt›r.

Mutlu bir ay dileklerimle.

“Dünyadaki bütün ülkelerin farkl› flekillerde,

ama mutlaka büyük çabalarla mücadele

etti¤i bu kriz sürecinde, turizm gelirlerinde

art›fl de¤il, düflüfl yaflamamak bile baflar›

olarak görülmelidir. Unutulmamal›d›r ki

talep oldu¤u ve artt›¤› sürece gelirde

mutlaka artacakt›r.”

---

04

TÜROFED

Türkiye Otelciler Federasyonu ad›na

‹mtiyaz Sahibi

Ahmet BARUT

Genel Yay›n Yönetmeni

Necdet ALKANDEM‹R

Editör

Cenk SAVRAN

cenk@turofeddergi.com

Yarat›c› Yönetmen

Cihan ‹fiBAfiI

YAYIN KURULU

Seçim AYDIN

AT‹D

Anadolu Turizm ‹flletmecileri Derne¤i

Haluk N‹fiL‹O⁄LU

ET‹K

Ege Turistik ‹flletmeciler Birli¤i

Halil ÖZYURT

BODER

Bodrum Otelciler ve ‹flletmeciler Derne¤i

Gülçin GÜNER

ALT‹D

Alanya Turistik ‹flletmecileri Derne¤i

Suphi D‹LMEN

GÜMTOB

Güney Marmara Otelciler ve ‹flletmeciler Derne¤i

Tayyar ZA‹MO⁄LU

ÇUKTOB

Çukurova Turistik Otelciler Birli¤i

Gürhan HURDA

KODER

Kufladas› Otelciler ve ‹flletmeciler Birli¤i

Ahmet TOK

KAPT‹D

Kapadokya Otelciler ve ‹flletmeciler Birli¤i

Osman AYIK

Sururi ÇORABATIR

AKTOB

Akdeniz Turistik Otelciler ve ‹flletmeciler Birli¤i

‹lhan AÇIKGÖZ

Gürel AYDIN

GETOB

Güney Ege Turistik Otelciler ve ‹flletmeciler

Derne¤i

Timur BAYINDIR

Osman ÖZTÜRK

TUROB

Turistik Otelciler ve ‹flletmeciler Birli¤i

Yavuz TORUNO⁄ULLARI

FETOB

Fethiye Otelciler Birli¤i

Yaz› ‹flleri

Elif EKER

elif@turofeddergi.com

Sanat Yönetmeni

A. Can ELMACI

can@graphxajans.com

Reklam Koordinatörü

Birgül KÖKÇ‹ÇEK

birgul@graphxajans.net

Grafik & Tasar›m

Ajans Hizmetleri

Perge Bul. Erifl 3 Sit. C Blok

K:1 D: 3 / ANTALYA

T 0.242.311 12 62 / 321 05 20

F 0.242.321 04 63

info@graphxajans.com

www.graphxajans.com

‹çindekiler

Dosya:

K›br›s “Bir Ufac›k Adac›k”

Araflt›rma:

Benchmarking Uygulamalar›n›n

Örgüt Performans›

Üzerindeki Etkileri

Araflt›rma:

Seyahat ‹flletmelerinde

‹flletme ‹çi Risk Yönetim

Teknikleri

Röportaj:

Salih Baflaran

www.turofeddergi.com • info@turofeddergi.com

Bu dergide yay›mlanan tüm yaz›lar›n yasal sorumlulu¤u yazarlar›na aittir.

‹nterbas›m Yay›n ve Ambalaj San. Tic. Ltd. fiti. tesislerinde 5000 adet bas›lm›flt›r.

28

61

Makale:

71

Yeflil Restoranlar

Prof. Dr. Ak›n AKSU

Otomotiv:

SEAT Ibiza Yelpazesi

Yeni CUPRA ve Bocanegra

Modelleriyle Geniflliyor

49

64

75

---

06

AKTOB’un “Turizmi Güneydo¤u'ya da Yönlendirelim”

Önerisi Destek Buldu

Akdeniz Turizm Otelciler Birli¤i (AKTOB) Yönetim Kurulu Baflkan› Sururi Çorabat›r'›n Antalya'dan yapt›¤›,

'turizm yat›r›mlar›n› Güney'den Güneydo¤u'ya kayd›ral›m' ça¤r›s›, Diyarbak›r ifl dünyas›ndan tam destek

gördü.

Ensario¤lu: Potansiyel ‹lgi Bekliyor

Diyarbak›r Ticaret ve Sanayi Odas›

Yönetim Kurulu Baflkan› Galip Ensario¤lu,

AKTOB Baflkan› Sururi Çorabat›r'›n

ça¤r›s›n› çok önemli bulduklar›n› ifade

ederek, "Türkiye'de baflta Do¤u Anadolu,

Güneydo¤u Anadolu ve Karadeniz olmak

üzere keflfedilmemifl bir çok yer var. Bu

bölgelerin sahip oldu¤u potansiyel çok

önemli ancak yeterince kullan›lam›yor ve

tan›t›m› yap›lm›yor. Turizm gerek sa¤lad›¤›

döviz girdisi, gerekse yapt›¤› tan›t›m ve

gerek sa¤lad›¤› istihdamla önemsenmesi

gereken bir sektör. AKTOB Baflkan›

Çorabat›r'a bu ça¤r›s›ndan dolay› teflekkür

ediyorum" dedi.

Türk: Turizm Bu Bölgelerde Teflvik

Edilmeli

Diyarbak›r Sanayici ve ‹fl Adamlar› Derne¤i

(D‹S‹AD) Yönetim Kurulu Baflkan› Raif

Türk de, akl›n yolunun bir oldu¤unu

belirterek flunlar› söyledi:

"Güney art›k turizmde t›kanm›flt›r.

Akdeniz'de art›k tahrip edilmemifl koy,

k›y›lmam›fl orman, betona bo¤ulmam›fl

yamaç kalmad›. Tabi ki turizmin teflvik

edilmesi, Akdeniz ve Ege bölgelerinin

daha çok tahrip edilmesi demektir. Do¤u

ve Güneydo¤u'da ise tam tersi bir durum

var. Onar›lmay› bekleyen tarihi eserler

bulunuyor. Bu eserlerin gezilmesi için

gerekli konaklama tesisleri ise

bulunmuyor. Do¤al olarak turizm bu

bölgelerde teflvik edilmeli. Do¤u ve

Güneydo¤u'da turizm potansiyeline sahip,

Diyarbak›r, Mardin, Urfa, Van gibi iller

turizm planlamalar›nda bile yok.

Güney'den böyle bir ça¤r› almak

sevindirici. Sururi Çorabat›r'a teflekkür

ediyorum. At›lacak her ad›mda gereken

deste¤i vermeye haz›r oldu¤umuzu

belirtmek istiyorum."

Ebedino¤lu: Bölgeden Ç›km›fl ‹fl

Adamlar› da Katk› Versin

Diyarbak›r Esnaf ve Sanatkarlar Odalar›

Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan› Alican

Ebedino¤lu ise bölge tarihi ve kültürünün

her zaman yaflanan kaos ortam›n›n

gölgesinde kald›¤›n› vurgulayarak, "Oysa

Türkiye'de ve yurt d›fl›nda tarihi ve kültürel

zenginliklerimizin fark›na var›lmas› veya

tan›t›m›n yap›lmas› turizm ile ilgili bir çok

dinami¤i harekete geçirir. Do¤u ve

Güneydo¤u Anadolu, Orta Do¤u'da artan

ticaret hacmi ve GAP projesi ile her alanda

bir patlama yaflayacak. Özellikle GAP'›n

tamamlanmas› ile birlikte turizm daha

fazla ivme kazanacak. Çorabat›r'› tebrik

ediyorum ve destekliyorum. Ayr›ca

bölgeden ç›km›fl ifl adamlar›n›n da art›k

kendi bölgelerine yat›r›m yapmalar›

gerekti¤ini savunuyorum. Yerel yönetimler

de böyle çal›flmalara büyük destek

sunmal›" aç›klamas›n› yapt›.

Kado¤lu: Turizmin Merkezinden

Böylesine Bir Ça¤r› Sevindirici

Do¤u Güneydo¤u Sanayici ve ‹fl Adamlar›

Derne¤i (DOGÜNS‹FED) Yönetim Kurulu

Baflkan› Tarkan Kado¤lu, y›llard›r

Çorabat›r'›n dile getirdi¤i öneriyi

yapt›klar›n› ancak seslerini

duyuramad›klar›n› dile getirerek, "Turizmin

merkezinden böyle bir ça¤r› gelmesi

gerçekten bizi çok sevindirdi. Sururi

Çorabat›r'a teflekkür ediyorum. Bölgemiz

ciddi anlamda kültür turizmin merkezi

olabilir. Mardin, Hasankeyf, Nemrut,

Zeugma, Cizre'deki Nuh Peygamber'in

türbesi bile dünyan›n gözünü buraya

çekmeye yetebilir. Ayr›ca turizm yat›r›mlar›

ile s›n›rl› kal›nmamal›, tarihimiz, kültürümüz

tüm dünyaya çok iyi tan›t›lmal›. Bu konuda

üzerimize düfleni yapmaya haz›r›z" dedi.

Çizmeci: Takipçisi ve Destekçisi Olal›m

Diyarbak›r Turizm ve Tan›tma Derne¤i

Yönetim Kurulu Baflkan› Nedim Çizmeci

de aç›klamas›nda flunlar› söyledi: "AKTOB

Baflkan› Sururi Çorabat›r'› destekliyorum.

Bölgede özellikle kültür turizmi aç›s›ndan

bu kadar çok potansiyel varken, bunun

fark edilememesi çok kötü. Ancak

Türkiye'de her gün gündem de¤iyor. Biz

de her gün gündem de¤ifltirmeyelim.

fiimdi bu gündem ile yola ç›kt›ysak

takipçisi ve destekçisi olal›m. Bugüne

kadar gelen a¤z›m›za bir parmak bal çal›p

gitti. Bu nedenle art›k somut ad›mlar

at›lmal›. Ça¤r›ya gereken deste¤i vermeye

haz›r›z."

---

08

Yurt D›fl›na Akrabalar›m›z ‹çin Ç›k›yoruz

Yurt d›fl›ndan kabul etti¤i 27 milyon turistle önemli bir turizm ülkesi

olan Türkiye, baflta komflular› olmak üzere çok say›da ülkeye de

turist gönderiyor.

Turizm Yazarlar› ve Gazetecileri

Derne¤i'nin (TUYED) Emniyet Genel

Müdürlü¤ü s›n›r ç›k›fl kap›lar›, Kültür ve

Turizm Bakanl›¤› ile Türkiye ‹statistik

Kurumu (TÜ‹K) verileri üzerinden yapt›¤›

araflt›rmadan ilginç sonuçlar ç›kt›.

TUYED araflt›rmas›na göre, 105 ülkeye

turist gönderen Türkiye'den geçen y›l yurt

d›fl›na ç›kan 5,5 milyon kiflinin 2,5 milyonu

KKTC, Bulgaristan, Suriye ve Almanya'ya

gitti.

Türkiye'den yurt d›fl›na ç›k›fllar›n

amaçlar›na göre de incelendi¤i

araflt›rmada, KKTC'ye gidifllerin gezmee¤lenme

ve tatil amaçl› oldu¤u, ikinci

s›rada ise akraba ziyaretlerinin geldi¤i

belirlendi.

Türkiye'den yurt d›fl›na ç›k›fllarda üçüncü

s›rada yer alan Suriye'ye gidifllerin de

akraba ziyareti ile birlikte gezme e¤lenme

ve tatil amaçl› oldu¤u, dördüncü s›rada

yer alan Almanya'ya gidifllerin ise ifl ve

akraba ziyareti amaçl› oldu¤u saptand›.

Araflt›rmaya göre, geçen y›l Türkiye'den

KKTC'ye 812 bin 323, Bulgaristan'a 795

bin 501, Suriye'ye 505 bin 829

Almanya'ya ise 463 bin 631 kifli gitti.

Araflt›rmayla ilgili bilgi veren TUYED

Baflkan› Kerem Köfteo¤lu, Türkiye'nin

turizmde, çekti¤i turist say›s›yla oldu¤u

kadar, gönderdi¤i ziyaretçi say›s›

bak›m›ndan da, baflta komflu ülkeler

olmak üzere, turizmde rakibi konumunda

olan ‹spanya, Yunanistan ve M›s›r

taraf›ndan yak›ndan izlendi¤ini söyledi.

Köfteo¤lu, gelen turist kadar gönderilen

turistlerin de sektör için önemli bir pazar

oldu¤una dikkati çekerek, araflt›rmadan

ç›kan sonuçlar›n, Türkiye'den turist

çekmek isteyen ülkeler kadar, bu alanda

faaliyet gösteren firmalar için de önemli

oldu¤unu bildirdi.

Köfteo¤lu, araflt›rmaya iliflkin flu bilgileri

verdi:

''Ege Adalar› baflta olmak üzere

Yunanistan'a giden 276 bin Türk turist

bir anlamda, mali krizle bo¤uflan

komflumuza nefes vermifltir. Araflt›rmadan

ç›kan sonuçlar, bir yan›yla sürpriz bir

yan›yla da tahmin olarak bilinenleri, veriye

dayal› olarak göstermesi aç›s›ndan

önemlidir. Türkiye'den yurt d›fl›na

ç›k›fllarda KKTC, Bulgaristan ve Suriye'nin

ilk s›ralarda yer almas› flafl›rt›c› de¤il. Zira

bu ülkeler soydafllar›m›z›n yaflad›¤›,

dolay›s›yla akraba ziyaretlerinin yo¤un

oldu¤u ülkelerdir. Hiç gidilmemifl görünen

ülkelere ise gerçekte gidildi¤i halde o

ülkeye baflka bir ülke üzerinden girifl

yap›ld›¤› için kay›tlarda rastlanm›yor.''

TUYED olarak bu verileri, TÜ‹K, ‹çiflleri

Bakanl›¤› ile Kültür ve Turizm Bakanl›¤›

verilerini baz alarak araflt›r›rken, üyelerinin

çeflitli vesilelerle gittikleri ülkelerdeki ilgili

birimlerden elde etti¤i verilerle de

karfl›laflt›rd›klar›n› belirten Köfteo¤lu,

''‹statistikler her ülkede farkl› biçimlerde

tutulmakla beraber sonuçlar büyük

oranda uyumlu ç›kt›. Örne¤in, Türkiye'den

Suudi Arabistan'a gidenlerin gidifl amac›

ile giden kifli say›lar›, bizim araflt›rmam›zla

da örtüflüyor. Suudi Arabistan Türkiye'ye

72 bin ile 80 bin kiflilik hac› kontenjan›

tan›rken buna umre amac›yla gidenlerin

say›s› eklendi¤inde ç›kan rakam TUYED

araflt›rmas› ile ayn› ç›kt›. Bu da izlenen

yöntem ile kullan›lan verilerin uyumlu

oldu¤unu gösterdi'' diye konufltu.

Türkiye'den geçen y›l en çok gidilen ilk

10 ülke flöyle:

''KKTC (812 bin 323 kifli), Bulgaristan

(795 bin 501 kifli), Suriye (505 bin 829

kifli), Almanya (463 bin 631 kifli),

Azerbaycan (328 bin 873 kifli), Yunanistan

(276 bin 105 kifli), ABD (232 bin 814 kifli),

‹ran (215 bin 83 kifli), Gürcistan (192 bin

402 kifli), Rusya (164 bin 747 kifli)''

Bakanl›k Yurt

D›fl›nda 7 Yeni

Tan›tma Müflavirli¤i

Kuracak

Bakanl›¤›n açma haz›rl›klar›n›

yürüttü¤ü yeni tan›tma müflavirlikleri

Avusturalya - Sydney, Kanada -

Toronto, Romanya - Bükrefl,

Yunanistan - Atina, Çin Halk

Cumhuriyeti - fianghay, Rusya - St.

Petersburg ve Brezilya - Rio De

Jeneiro’da olacak.

Kültür ve Turizm Bakanl›¤› yurt d›fl› tan›t›m

çal›flmalar›n› yürütmek üzere 7 yeni

tan›tma müflavirli¤i daha açmaya

haz›rlan›yor.

Bakanl›¤›n açma haz›rl›klar›n› yürüttü¤ü

yeni tan›tma müflavirlikleri Avusturalya-

Sydney, Kanada-Toronto, Romanya-

Bükrefl, Yunanistan-Atina, Çin Halk

Cumhuriyeti-fi anghay, Rusya-

St.Petersburg ve Brezilya-Rio De

Jeneiro’da olacak.

Kültür ve Turizm Bakanl›¤›’n›n flu anda

37 ülkede 40 tan›tma müflavirli¤i

bulunuyor.

189 say›l› Kamu Kurum ve Kurulufllar›n›n

Yurt D›fl› Teflkilat› Hakk›nda Kanun

Hükmünde Kararname hükümlerine göre

bakanl›¤›n yurt d›fl› teflkilât› kurmaya

yetkisi bulunuyor.

Yeni kurulacak tan›tma müflavirlikleri

• Avusturalya-Sydney

• Kanada-Toronto

• Romanya-Bükrefl

• Yunanistan-Atina

• Çin Halk Cumhuriyeti-Shangay

• Rusya Federasyonu-St.Petersburg

• Brezilya-Rio De Janeiro

---

10

Yerebatan Sarn›c› Her An Çökebilir

Tarihi Yar›mada’n›n araç trafi¤ine kapat›lmas›, Yerebatan Sarn›c›’n›

büyük bir tehlike ile karfl› karfl›ya getirdi. Turist rehberleri uyar›yor:

“Hemen önlem al›nmazsa Yerebatan Sarn›c›, ileride hesab›n›

veremeyece¤imiz bir biçimde zarar görebilir, hatta çökebilir!”

Sultanahmet ve Civar› Yayalaflt›rma

Projesi kapsam›nda 20.05.2010 tarih ve

2010/3-3 Say›l› UKOME karar› ile

Sultanahmet Meydan› yayalaflt›r›ld›. 7

Haziran’dan itibaren araç trafi¤ine

kapat›lan meydanda, turist otobüsleri için

baz› indirme ve bindirme noktalar›

belirlendi.

Bu noktalardan biri de Yerebatan

Sarn›c›’n›n üzerindeki yol. ‹flte bu yol

bugünlerde turizm sezonunun en hareketli

günlerinin yaflanmas› sebebiyle yo¤un

bir trafi¤e sahne oluyor. Tonlarca

a¤›rl›¤›yla yüzlerce tur otobüsü her gün

Yerebatan Sarn›c›’n›n üzerinden geçiyor

ve geçmekle kalm›yor indirme noktas›

oldu¤u için onlarca araç o noktada

oyalan›yor. Bu a¤›r trafi¤in tarihi yap›ya

her geçen gün daha da çok zarar

verdi¤ine dikkat çeken turist rehberleri,

bu konuda önlem al›nmas› için yetkilileri

uyard›.

Kültür Bakanl›¤› ‹stanbul 1 No’lu Kültür

ve Tabiat Varl›klar›n› Koruma Kurulu’nun

Yerebatan Sarn›c› önündeki yolun a¤›r

trafi¤e kapat›lmas› konusundaki 3-12-

1997 tarih ve 9108 say›l› karar›n› hat›rlatan

‹stanbul Turist Rehberleri Odas› (‹RO), bu

karardaki flu cümleye dikkat çekti:

“Emiönü, 38 ada, 35 parselde yer alan

Yerebatan Sarn›c› hakk›nda haz›rlanan

raporlar do¤rultusunda yolun a¤›r trafi¤e

kapat›lmas›na, metro ve tafl›tlardan dolay›

meydana gelen titreflimlerin yap›ya verdi¤i

zarar›n sürekli kontrol edilmesi ve

ölçülmesi, restoratör ve statikçilerin

iflbirli¤i ile haz›rlanacak sa¤lamlaflt›rma

projesinin kurulumuza getirilmesine karar

verildi.”

Konuyla ilgili uzmanlarla görüfl

al›flveriflinde bulunan ‹RO Yönetim Kurulu,

yukar›daki raporu da hat›rlatarak yetkili

kurumlara yönelik bir uyar› yaz›s› gönderdi

ve Yerebatan Sarn›c› önündeki yolun

trafi¤e hemen kapat›lmas›n› talep etti.

Kültür ve Turizm Bakanl›¤› baflta olmak

üzere ‹stanbul Valili¤i, Büyükflehir ve Fatih

Belediyeleri, turizm sektör temsilcilikleri

gibi ilgili kurumlara sadece uyar› yaz›s›

göndermekle kalmayan ‹RO, konuya

iliflkin çözüm önerilerini de aktard›. ‹RO,

ayr›ca ‹stanbul Valisi Hüseyin Avni

Mutlu’yu makam›nda ziyaret ederek,

tehlikeye iliflkin kayg›lar›n› iletti.

Genel olarak Sultanahmet Meydan›

yayalaflt›rma çal›flmalar›ndan oldukça

memnun oldu¤unu dile getiren ‹RO’nun

Yerebatan Sarn›c›’n›n karfl› karfl›ya kald›¤›

tehlikeye dur demek için öne sürdü¤ü

çözüm önerileri flöyle:

• Yerebatan Caddesi'nin Tramvay

yolundan Alay Köflkü Caddesi ile kesiflti¤i

noktaya kadar uzanan bölümünün

tümüyle trafi¤e kapat›lmas›.

• Tur araçlar›n›n indirme-bindirme

noktas›n›n Yerebatan Sarn›c›'n›n

üzerinden Sultanahmet Park› yan›ndaki

eski otobüs dura¤›na al›nmas›.

• Kapal›çarfl› yönüne devam edecek olan

tur araçlar›n›n Gülhane Park›-Alay Köflkü

karfl›s›ndaki Alay Köflkü Caddesi'nden

yukar› do¤ru ç›karak Ca¤alo¤lu Hamam›

yan›ndan Nuruosmaniye yönüne devam

etmesinin sa¤lanmas›.

• Alay Köflkü Caddesi'nin bu geçifl için

tek yön olarak (afla¤›dan yukar›ya do¤ru)

düzenlenmesi ve araçlar›n geçiflinin

mümkün olabilmesi için bu caddede park

yasa¤› uygulanmas›.

Esnaf Her fiey

Dahil Konusunda

Umutland›

Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odalar›

Birli¤i Baflkan› Abdullah Sevimçok, Rixos

baz› tesislerin her fley dahil sisteminden

kademeli olarak ç›kacaklar›n›

aç›klamas›n›n, esnaf› umutland›rd›¤›n›

söyledi.

fiehre turist gelmemesinin en büyük

sebebinin her fley dahil sistemi oldu¤unu

savunan Sevimçok, "Umar›m bu

girifliminde baflar›l› olur ve tüm otellere

örnek olur" dedi.

fiehre, gelir seviyesi düflük turist

gelmesinin nedeninin, her fley dahil

sistemi oldu¤unu belirten Abdullah

Sevimçok, "Gelen turist, otelden d›flar›

ç›km›yor. Bunun için turizmi otel ile

havaliman› aras›nda yapar duruma geldik.

fiehrimize 10 milyon turist geliyor.

Çarfl›lar›m›za bak›n kaç turist var. fiehre

gelen de al›fl verifl yapm›yor. Turistin

flehre gelmesi, gerçek anlamda bir turizm

için yerel yönetimlerin, esnaf›n, flehri

yönetenlerin, halk›n yapmas› gereken

çal›flmalar var. Ancak öncelikle her fley

dahil sistemini gözden geçirmemiz

gerekir." diye konufltu.

Sevimçok, her fley dahil sisteminin

Türkiye'yi turizmde güçlü k›lan bir unsur

oldu¤unu, ancak buna bir standart

getirilmesi gerekti¤ini vurgulad›. Bu

sistemin, turizmde kalitenin düflmesine

neden oldu¤unu, bunun mutlaka

engellenmesi gerekti¤ini ifade eden

AESOB Baflkan›, flöyle devam etti:

"Bunun bir sat›fl yöntemi oldu¤unu,

uygulamam›z gerekti¤ini biliyoruz. Ancak

hiçbir standart koymadan, en küçük

pansiyondan, en büyük tatil köyüne kadar

bu sistemin uygulanmas› yanl›fl. Her fley

dahil sistemi uygulayacak oteller için bir

kalite standard› oluflturulmal›."

---

12

Business Traveller,

‹stanbul'u Kapak Yapt›

2010 Avrupa Kültür Baflkenti ‹stanbul, ‹ngiliz Seyahat Dergisi

''Business Traveller''in son say›s›na kapak konusu oldu. ‹stanbul

2010 Avrupa Kültür Baflkenti (AKB) Ajans›ndan yap›lan aç›klamada,

ajans›n yurt d›fl› tan›t›m›nda yapt›¤› çal›flmalar neticesinde ‹stanbul'un

dünya çap›nda yay›mlanan ‹ngiliz seyahat dergisi ''Business

Traveller''da genifl yer buldu¤u bildirildi.

Aç›klamada, ‹ngiltere'nin prestijli

dergilerinden 54 bin tirajl› ''Business

Traveller'' dergisi temmuz-a¤ustos

say›s›nda, 2010 y›l›nda Avrupa Kültür

Baflkenti unvan›n› tafl›yan ‹stanbul'u

''Delights of Istanbul (‹stanbul'un

Lokumlar›)'' bafll›¤›yla Avrupa'ya tan›tt›¤›

belirtildi.

Derginin son say›s›nda kapak konusu

olan ve 4 tam sayfa içerikle yer bulan

‹stanbul'un, tarihi ve kültürel

güzelliklerinden, modern yap›s›na kadar

çok çeflitli ve farkl› yüzü ile okuyucuya

sunuldu¤u kaydedilen aç›klamada,

dergide ‹stanbul 2010'un tan›t›m›n›n da

gerçeklefltirildi¤i ifade edildi.

Aç›klamada, dergideki içerikte ayr›ca

‹stanbul 2010 Avrupa Kültür Baflkenti

Ajans› kapsam›nda yer alan projelerle ilgili

detaylar›n sunularak, ‹stanbul'un önemli

bir kültür turizmi destinasyonu oldu¤unun

vurguland›¤›na dikkat çekildi.

Dergide ‹stanbul'daki kültürel ve sanatsal

aktivitelerin ön plana ç›kar›ld›¤›na ve

kentin kültürel miras› ve yarat›c› kültür

kapasitesi ile ilgili bilgilerin de verildi¤ine

iflaret edilen aç›klamada, ‹stanbul'un

temmuz-aral›k etkinlik ajandas›n›n da

''Business Traveller'' dergisinde yer ald›¤›

bildirildi.

Aç›klamada, a¤ustos ay› içerisinde

sergilenmeye bafllayacak ''Kontrastlar

fiehri ‹stanbul'' adl› sergi ile ''‹stanbul

Mimarisi'nin Müzi¤i'' ve ''Gelecekten

Masallar'' ses enstelasyonlar› ile eylül

ay›nda gerçeklefltirilecek U2 konserinin

dergide yer bulan etkinlikler aras›nda

oldu¤u anlat›ld›.

Aç›klamada görüfllerine yer verilen Ajans

Turizm ve Tan›tma Direktörü Özgül Özkan

Yavuz, ‹stanbul 2010 AKB Ajans›n›n

‹stanbul'un yurt d›fl› tan›t›m› için yapt›¤›

çal›flmalar sonucu kente dair haberlerin

yurt d›fl› medyas›nda genifl yer buldu¤unu

belirtti.

Yurt d›fl› bas›nda yer almak ve kamuoyuna

ulaflmak üzere çeflitli ülkelerin bas›n

mensuplar› için gezileri düzenlediklerini,

yabanc› bas›n mensuplar›n› ‹stanbul'da

ve ajansta a¤›rlayarak, ‹stanbul 2010

etkinliklerine kat›lmalar›n› ve projelerini

yerinde incelemelerini sa¤lad›klar›n› ifade

eden Yavuz, flunlar› kaydetti:

''Bu çal›flmalar›m›z, iyi sonuçlar veriyor

ve yurt d›fl›nda ‹stanbul'un kültürel ve

sanatsal zenginli¤i ve aktiviteleri

anlam›nda fark›ndal›k yaratm›fl oluyoruz.

Tüm bu çal›flmalar ‹stanbul'un kültür

turizminin önümüzdeki y›llarda da

geliflmeye devam etmesine yard›mc›

olacakt›r. Avrupa Kültür Baflkentli¤i unvan›

bir defaya mahsus, sadece bir y›l

tafl›yabilece¤imiz bir unvan. Bizler de

bunu en iyi flekilde de¤erlendirmek için

çal›flmalar›m›z› tüm alanlarda büyük bir

özenle sürdürüyoruz.''

Aç›klamada, ajans›n giriflimleri sonucu

‹stanbul'u son dönemde sayfalar›na

tafl›yan di¤er yay›nlar aras›nda ‹ngiltere'nin

''Leisure Management'', ‹spanya'n›n ''La

Voz de Galicia'', Portekiz'in ''Diario

Economico'' ve Bulgaristan'›n ''Evropa

2001' adl› dergileri ile Yunanistan'›n

''Kathimerini'' adl› gazetesinin yer ald›¤›na

dikkat çekildi.

''Kathimerini'' gazetesinin 10

Temmuzdaki say›s›nda bir tam sayfas›n›

‹stanbul'un Kültür Baflkenti etkinliklerini

Türkiye'nin AB üyeli¤i süreci ile birlikte

ele ald›¤› anlat›lan aç›klamada, ''Leisure

Management'' dergisinde yay›mlanan

makalesinde Amerikal› araflt›rmac›-yazar

Terry Stevens'in, ''‹stanbul ‹lham Veriyor''

bafll›¤›n› kulland›¤› belirtildi.

Mu¤la’ya Arap

Turist ‹lgisi Art›yor

Mu¤la Kültür ve Turizm Müdürü Kamil

Özer, Mu¤la'ya gelen turist say›s›n›n ilk

6 ayda yüzde 13,5 oran›nda artt›¤›n›

belirterek, Arap ülkelerinden gelen turist

say›s›nda da geçen y›la göre yüzde 50'lik

art›fl yafland›¤›n› bildirdi.

Türkiye’nin k›y› turizmindeki ikinci bölgesi

olan Mu¤la’ya y›l›n ilk alt› ayl›k döneminde

gelen yabanc› ziyaretçi say›s› geçen y›la

göre yüzde 13.5 artarak 1 milyon 14 bin

84 kifli olarak gerçekleflti.

Bölgeye büyük ilgi göstermeye bafllayan

Arap turistlerin denize girmek için

ço¤unlukla Marmaris Orhaniye'deki K›z

Kumu sahilini tercih ettikleri belirtiliyor.

AB ve Euro

Bölgesi ‹kinci

Çeyrekte Yüzde 1

Büyüdü

AB istatistik kurumu Eurostat,

16 üyeli Euro Bölgesi

ekonomilerinin bu y›l›n ikinci

çeyre¤inde bir önceki çeyre¤e

göre, yüzde 1 büyüme

kaydetti¤ini aç›klad›.

‹lk üç ayl›k dönemle karfl›laflt›r›ld›¤›nda

ikinci çeyrekte, Belçika yüzde 0,7,

Almanya yüzde 2,2, ‹spanya yüzde 0,2,

Fransa, yüzde 0,6, ‹talya yüzde 0,4,

Litvanya yüzde 2,9, Hollanda yüzde 0,9,

Avusturya yüzde 0,9, ‹sveç yüzde 1,2 ve

‹ngiltere ekonomileri yüzde 1,1 büyürken,

ekonomisi küçülen tek ülke yüzde 1,5 ile

Yunanistan oldu.

Önceki y›l›n ikinci çeyre¤iyle

k›yasland›¤›nda ise Belçika yüzde 2,2,

Almanya yüzde 3,7, Fransa yüzde 1,7,

‹talya yüzde 1,1, Hollanda yüzde 2,1,

Slovakya yüzde 4,9 ‹sveç yüzde 3,6 ve

‹ngiltere ekonomisi yüzde 1,6 büyüme

kaydetti.

Bulgaristan yüzde 1,5, Yunanistan yüzde

3,5, ‹spanya yüzde 0,2 ve Letonya

ekonomisi ise yüzde 3,9 küçüldü.

---

Sultanahmet,

Gerçek Kimli¤ine Kavufltu

Geçti¤imiz y›llarda Sultanahmet Meydan›'nda

düzenlenen 'Ramazan ay› etkinlikleri'nin bu y›l

Beyaz›t Meydan›'na tafl›nmas›, turizmcileri

memnun etti. De¤ifliklik için büyük çaba sarfeden

TUROB Baflkan› Timur Bay›nd›r, yetkililere

duyarl›l›klar› için teflekkür etti.

Geçti¤imiz y›llarda Sultanahmet Meydan›'nda düzenlenen

'Ramazan ay› etkinlikleri', bu y›l Beyaz›t Meydan›'nda yap›l›yor.

Kültür ve Turizm Bakanl›¤›, ‹stanbul Valili¤i, ‹stanbul Büyükflehir

Belediyesi ve Fatih Belediyesi'nin ald›¤› bu karar, turizmciler

aras›nda memnuniyetle karfl›lan›yor.

Nitekim turizmciler Sultanahmet Meydan›'nda yap›lan etkinli¤i;

tarihi dokuya zarar vermesi, tarihi dokuyu kapatmas›, turistlerin

yo¤un olarak kulland›¤› meydan›n çöp y›¤›nlar›yla dolmas› gibi

nedenlerden dolay› istemiyordu.

Bay›nd›r: Yeni Düzenleme Çok Olumlu

Etkinliklerin Sultanahmet Meydan›'ndan kald›r›lmas›ndan son

derece mutlu olduklar›n› belirten Turistik Otelciler, ‹flletmeciler ve

Yat›r›mc›lar Birli¤i (TUROB) Baflkan› Timur Bay›nd›r, "Sultanahmet,

tarihi ve kültürel zenginli¤iyle kentimizin misafir odas›d›r. Bu tarihi

meydanda, Ramazan ay›nda yaflanan yo¤unlu¤un, Beyaz›t

Meydan›'na yönlendirilmesini çok olumlu karfl›l›yoruz. Kültür ve

Turizm Bakan›m›z Ertu¤rul Günay baflta olmak üzere, ‹stanbul

Valili¤i, ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi ve Fatih Belediyesi'ni bu

uygulamalardan ötürü, turizmciler olarak kutluyoruz" dedi.

Ramazan ay› boyunca, kent genelinde kültürel ve sanatsal birçok

etkinli¤inin olaca¤›n› anlatan Timur Bay›nd›r, 'Ramazanda Caz'

gibi organizasyonlara, ‹stanbullular›n yan› s›ra, turistlerin de yo¤un

ilgi gösterece¤ini kaydederek, bu konuda yapm›fl oldu¤u at›l›mla,

‹stanbul 2010 AKB Ajans›n› ve eme¤i geçenleri can› gönülden

kutlad›¤›n› sözlerine ekledi.

Hatay ‹çin Turizm Rehberi

Haz›rland›

Hatay'›n turizm potansiyelinin sunuldu¤u 216

sayfal›k turizm rehberi haz›rlad›. Digital-Art flirketi

taraf›ndan haz›rlanan bu rehberle Hatay'›n tan›t›m

ata¤›ndaki en büyük eksikli¤inin de önüne geçilmifl

oldu.

Digital-Art Genel Müdürü Hakan Boyac›, Hatay'›n tan›t›m› için tam

216 sayfa kufle, özel kapak uygulamal›, 34 adedi havadan

helikopterle olmak üzere toplamda 376 adet de¤iflik aç›lardan

çekilmifl foto¤raflar›n k›sa bilgilerle bir araya getirip haz›rlad›¤›

turizm rehberini haz›rlad›klar›n› aç›klad›.

Marka kent olma yolundaki Hatay'›n tan›t›m› amac›yla Baflkent'te

Hatay Günleri'nde bedava da¤›t›lan turizm rehberi yo¤un bir ilgi

gördü. Bask›s›, foto¤raflar› ve içindeki bilgileri dikkat çeken Hatay

Turizm Rehberi'ni haz›rlarken çok emek harcad›klar›n› ve uzmanlar›n

da görüfllerini ald›klar›n› belirten Hakan Boyac›, "‹çerikteki

çal›flmalarda Prof.Dr. Ataman Demir'den, müzenin arkeologlar›na

uzmanlar›n yaz›s›na ve bilgilerine rastlamak mümkün. Kitap

içerisinde ilimizin tarihi ve turistik mekanlar›, kültürü, el sanatlar›,

mutfak kültürü, haritalar, önemli telefonlar, otel ve restorant

bilgilerine ulaflmak mümkün." dedi.

Hatay Rehberi'ni haz›rlaman›n kendilerine 3 y›la mal oldu¤unu

belirten Boyac›, "Bu zaman diliminde her mevsimde ilin de¤iflik

yerlerinden, havadan, denizden, yerden 80 bine yak›n foto¤raf

çektiklerini ve bu foto¤raflar›n en iyilerinden 420 adedini seçerek

turizm rehberinde kulland›klar›n› söyledi. Güzel Sanatlar Fakültesi

Resim Bölümü mezunu oldu¤unu belirten Boyac›, "Ald›¤›m›z

e¤itim do¤rultusunda Akdeniz Bölgesi'nde bile nadiren rastlanacak

ekipman yat›r›mlar› yapt›k. Profesyonel ekipmanlar›m›z›n olmas›

bize hem düflük fiyatla kaliteli ifl yapma olana¤› sa¤l›yor, hem de

uluslararas› alanda rekabet gücü sa¤l›yor. ‹limizin tan›t›m›nda

deneyimin çok önemli oldu¤una inan›yorum. Di¤er önemli olan

ise ilin turizm marka kent de¤erlerinin iyi biliniyor olmas›." dedi. 13

---

14

M›s›r'›n Turizm Geliri

Türkiye'ye Yaklaflt›

2020 y›l›nda 25 milyon turist a¤›rlama hedefi koyan

M›s›r, hedefine emin ad›mlarla ilerliyor. M›s›r Turizm

Bakan› Zoheir Garranah, 2010 y›l›n›n ilk 6 ayl›k

dönemine iliflkin verileri aç›klad›. ‹flte inan›lmaz

art›fla dair rakamlar...

M›s›r Turizm Bakan› Zoheir Garranah, 2010 y›l›n›n ilk alt› ayl›k

dönemine iliflkin verileri aç›klad›. Buna göre Ocak-Haziran 2010

döneminde M›s›r'a giden turist say›s› yüzde 21, M›s›r'›n turizmden

elde etti¤i gelir ise yüzde 17.6 oran›nda artt›.

6 Ayl›k Turizm Geliri 5.58 Milyon Dolar

Böylece, M›s›r'›n y›l›n ilk yar›s›nda turizmden elde etti¤i gelir 5.58

milyar dolara ulaflm›fl oldu. 2009 y›l›n›n ayn› döneminde bu say›

4.6 milyar dolar düzeyinde gerçekleflmiflti. Bu art›flla birlikte M›s›r'›n

y›l›n ilk alt› ay›ndaki turizm gelirleri Türkiye'ye iyice yaklaflm›fl oldu.

Türkiye'nin y›l›n ilk 6 ayl›k döneminde turizmden elde etti¤i gelir

6 milyar 972 milyon dolar olmufltu.

Uzmanlar, 2009'u 10.8 milyar dolar gelir ile kapatan M›s›r'›n 2010

sonundaki gelirinin ise 12.4 milyar dolara ulaflaca¤›n› tahmin

ediyor.

‹statistikleri de¤erlendiren Garranah, gelir ve ziyaretçi say›s›ndaki

art›fl›n birçok farkl› etkene dayand›¤›n› belirtti. Avrupa ülkelerindeki

tatilcilerin kur nedeniyle Eurozone d›fl›ndaki ülkelere talebinin

artt›¤›n› ifade eden Garranah, Avrupa'daki hava koflullar› ve Rus

turistlerin artan ilgisinin de M›s›r'›n yükseliflinde etkisi oldu¤unu

dile getirdi.

Rus Pazar›nda Yüzde 95 Art›fl

Garranah, alt› ayl›k süreçte M›s›r'› ziyaret eden turist say›s›n›n 7

milyona ulaflt›¤›n› belirtirken bunda Rusya'dan artan ilginin büyük

pay› oldu¤unu söyledi. Garranah'›n verdi¤i bilgilere göre ilk alt›

ayl›k dönemde M›s›r'› ziyaret eden Rus turist say›s› 2009'un ayn›

dönemine göre yüzde 95 oran›nda art›fl gösterdi. Garranah, 2007

y›l›nda 9.3 olan turistlerin oratalama kal›fl sürelerinin 2010 y›l›n›n

ilk yar›s› itibariyle 10 güne ç›kt›¤›n› da ekledi.

Pera Palace ‹çin Geri Say›m

Bafllad›

Uzun süredir renovasyonda olan tarihi Pera Palace Hotel, 1 Eylül

2010’da kap›lar›n› aç›yor. Befliktafl Deniz ve Turizm Yat›r›mlar›

A.fi. taraf›ndan 23 milyon avroluk yat›r›mla yenilenen Pera Palace

Hotel, 2008 y›l›n›n nisan ay›ndan bu yana kapsaml› bir restorasyonrenovasyon

sürecindeydi.

Levanten mimar Alexander Vallaury’nin tasarlad›¤›, kurulufl

çal›flmalar›na 1892 y›l›nda bafllanan ve 1895 y›l›nda aç›l›fl balosu

gerçekleflen Türkiye’nin Avrupa standartlar›ndaki ilk oteli Pera

Palace Hotel’in restorasyonu; Kültür ve Tabiat Varl›klar›n› Koruma

Yüksek Kurulu’nun denetiminde, bu proje için bir araya gelen

akademisyen ve profesyonellerden oluflan dan›flma kurulu

taraf›ndan gerçeklefltirildi. Mimari proje koruma mimarl›¤› KA.BA

Eski Eserler Koruma ve De¤erlendirme Mimarl›k; yeniden

ifllevlendirme ve iç mimarisi çal›flmas› ise Metex Design Group

taraf›ndan yap›ld›.

16’s› süit 115 odas› bulunan Pera Palace Hotel, odalar›n›n

ço¤undan eflsiz bir Haliç manzaras› sunuyor. Binaya yeni eklenen

SPA’da kapsaml› bak›m hizmetleri verilirken, kapal› yüzme havuzu

da hizmete giriyor. Otelin gün ›fl›¤› alan, yüksek tavanl› tarihi

salonlar› ise; davet, dü¤ün ve toplant›lara ev sahipli¤i yapmaya

haz›r.

Yepyeni ve profesyonel bir ekiple çal›flmaya bafllad›klar›n›

vurgulayan Pera Palace Hotel Genel Müdürü P›nar Kartal Timer;

“Yüz y›l› aflk›n süredir ‹stanbul’un en önemli simgelerinden olan

ve ‘müze-otel’ olarak tan›mlanan Pera Palace Hotel’i eski ihtiflam›na

kavuflturma hedefiyle çal›flmalar›m›z› sürdürüyoruz. Pera Palace

Hotel’in tarihi atmosferinde özlenen nostaljiyi yeniden yaflat›rken,

uluslararas› bir otelde olmas› gereken standartlar› da oluflturduk.

En önemli amac›m›z, geçmiflin kaybolan incelikli hizmet anlay›fl›n›

günümüzün teknolojik imkanlar›yla birlefltirerek, misafirlerimize

kendilerini özel hissettirecek eflsiz bir deneyim yaflatmak” dedi.

Pera Palace Hotel’in, yeme-içme mekanlar›yla da ‹stanbul’a yeni

bir soluk getirece¤i belirtiliyor. Ayd›nlar›n buluflma noktas› olan

efsanevi Orient Bar, yaz aylar›nda kullan›labilecek teras›yla geri

geliyor. Bir ‹stanbul klasi¤i olan Patisserie de Pera, ‹stanbullular’a

özledikleri Frans›z tipi pastalar› sunacak, akflamüstü çaylar› piyano

müzi¤i eflli¤inde yine Kubbeli Salon’da yudumlanacak. Otelin yeni

aç›lan ana restoran› Agatha ise, Orient Express güzergah›ndaki

en önemli duraklar olan Paris, Venedik ve ‹stanbul’dan hareketle;

Frans›z, ‹talyan ve Türk mutfaklar›n› bir araya getiriyor.

---

Ritz-Carlton Yeni CEO'su

Herve Humler Oldu

Marriott Grubu çat›s› alt›nda faaliyetlerini sürdüren The Ritz-Carlton

otellerinin bafl›na Herve Humler getirildi.

Herve Humler, Ritz-Carlton'un yeni Baflkan› ve CEO'su oldu.

Humler; Bulgari Hotels & Resorts ile de ilgilenecek ve do¤rudan

Marriott Grubu Baflkan› Robert J. McCarthy'ye ba¤l› olarak

çal›flacak.

Humler, geçti¤imiz aylarda Türkiye'ye gelen Simon F. Cooper'in

yerine geçerken Cooper Marriott Grubu'nun Asya Pasifik bölgesi

baflkan› oldu.

‹zer Hotel & Beach Club

kalite belgelerini ald›

Bodrum’da 1996 y›l›ndan beri hizmet veren ‹zer Hotel & Beach

Club, UKAS (‹ngiltere) akreditasyonlu kurulufl NQA taraf›ndan

gerçeklefltirilen denetimler sonucu ISO 9001:2008 ve HACCP

belgelerini ald›.

‹zer Hotel & Beach Club Genel Müdürü Baki Erol “Amac›m›z bu

belgeleri duvara asmak de¤il, misafirlerimize hijyenik ve kaliteli

g›da üretimi ve en üst kalite hizmet vererek yüzde 100 misafir

memnuniyeti sa¤lamakt›r. Bizler Kalite Yönetim Sistemi ve G›da

Güvenli¤i Yönetim Sistemi do¤rultusunda emin ad›mlarla ilerleyerek

hizmetimizi gelifltirmeyi amaçl›yoruz. Ald›¤›m›z belgeleri ise bu

çabalar›m›z›n süsü olarak görüyoruz. Kalite Müdürümüz Sanem

Bilbay ve Gülnihal Kumru ile beraber tüm gayretleriyle çal›flan

tüm departman müdürlerimize teflekkür ederim” dedi.

Club Ali Bey Premier Belek'te

E¤itimler Devam Ediyor

Club Ali Bey Premier Belek'in uygulad›¤› ISO 22000 G›da Güvenli¤i

Yönetim Sistemi gere¤i sistem yenileme e¤itimleri devam ediyor.

BIX Kurumsal ile sistem çal›flmalar›n› sürdüren Club Ali Bey

Premier Belek e¤itimlerini tamamlad›. Yönetim Dan›flman› Bülent

Dokuzluo¤lu taraf›ndan verilen ISO 22000 G›da Güvenli¤i Yönetim

Sistemi e¤itimine tüm departman yöneticileri ve yönetici asistanlar›

kat›ld›.

Club Ali Bey Premier Belek'in Yönetim Dan›flman› Bülent

Dokuzluo¤lu yapt›¤› aç›klamada;

"Turizm sektöründe yaflanan rekabet ortam›nda hizmet verilen

kifli ve kurulufllar standartlara uygun iflletmeleri tercih etme

e¤ilimindedirler. Güvenli g›da üretmeden misafirlerin sa¤l›¤›n›

korumak mümkün de¤ildir, Club Ali Bey Premier Belek y›llard›r

uygulad›¤› g›da güvenli¤i yönetim sistemi ile bölgedeki tesislere

örnek olmaktad›r" dedi.

Club Ali Bey Premier Belekte ISO 22000 G›da güvenli¤i Yönetim

Sistemi d›fl›nda ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi de uygulan›yor.

Do¤ufl Turizm Grubu

Rixos ile Anlaflt›

Do¤ufl Turizm Grubu ünlü otel zinciri Rixos'la anlaflt›. Do¤ufl

Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Turizm Grubu Baflkan› Do¤an

Günay, 20 y›ld›r Starwood Hotels & Resorts Worldwide Inc.

taraf›ndan Sheraton Voyager Antalya Hotel, Resort & Spa ad› ile

iflletilen 814 yatak kapasiteli befl y›ld›zl› otelin Starwood ile sözleflme

süresinin 31.12.2010 tarihi itibari ile sona ermesi nedeniyle, yeni

dönem için Fine Otel Turizm ‹flletmecilik A.fi.’ye ait Rixos markas›

ile iflletilmek üzere anlafl›ld›¤›n› belirtti.

Do¤ufl Turizm Grubu, Hazine’den 2035 y›l› sonuna kadar irtifak

hakk›na sahip oldu¤u tesisten 2011 y›l›ndan itibaren kira geliri

elde edecek.

Best Western Khan Hotel’de

‘I Care’ ‘Önemsiyorum’ E¤itimi

Misafir Memnuniyetine Büyük

Katk› Sa¤lad›

Best Western International taraf›ndan her y›l dünya genelinde

düzenli olarak yap›lan 4 bin üye otelinde tüm departman

çal›flanlar›na verdi¤i misafir memnuniyetini ön plana alan ‘I Care’

e¤itimiyle, Best Western Khan Hotel çal›flanlar› bir kez daha

‘Misafirlerimizi Önemsiyoruz’ dedi.

Best Western Khan Hotel’in geçti¤imiz aylarda Best Western

Global Kalite Ödülü’ne lay›k görülerek kalitesini bir kez daha ön

plana ç›kartm›flt›. Bunu ‘I Care’ ‘Önemsiyorum’ e¤itimi ile

pekifltirerek misafirlerine verdikleri önem ve hassasiyeti kan›tlad›lar.

Best Western Khan Hotel çal›flanlar›na, e¤itimde göstermifl olduklar›

baflar›l› performanslar›ndan dolay› sertifika verildi. 15

---

18

‹kinci Yar›da Emea Otel

Yat›r›m Pazar› ‹çin Olumlu

Tahminler Yap›l›yor

Jones Lang LaSalle Hotels, 2010’un ilk yar›s›nda

otel pazar›nda gerçeklefltirilen yat›r›mlar ile EMEA

otel yat›r›m pazar›n›n yükselmeye bafllad›¤›n›, ilk

yar›da gözlemlenen bu büyümenin y›l›n ikinci

yar›s›nda daha da h›zlanmas› beklediklerini

aç›klad›. Aç›klamada 2010’un ilk yar›s›nda ifllem

hacminin geçen y›l›n ayn› dönemine k›yasla yüzde

6 oran›nda bir art›flla 1.6 Milyar avroya ulaflt›¤›,

bu rakam›n ikinci yar›da ise iki kat›na ç›kmas›n›n

beklendi¤i belirtildi.

Jones Lang LaSalle Hotels’in y›l bafl›nda yapt›¤› tahminlere paralel

olarak; ‹ngiltere yat›r›m aktivitesi 2009 y›l›nda pazar pay›n›n yüzde

14’ünü temsil ederken, 2010 y›l›nda bu rakam› yüzde 19’a yükselten

‹ngiltere 300 Milyon avronun üzerinde gerçeklefltirdi¤i yat›r›m

ifllemiyle, 2010 y›l›nda en aktif pazar› oldu. Geçen y›l›n lideri Fransa

ise 270 milyon avro de¤erinde ifllem gerçeklefltirdi.

Jones Lang LaSalle Hotels taraf›ndan yap›lan aç›klamada; otel

operatörleri, kurumsal yat›r›mc›lar ve yat›r›m fonlar›/özel sermaye,

otel yat›r›mlar› için güçlü bir istek duydu¤una ve EMEA bölgesinde

2010’un ilk yar›s›ndaki tüm otel yat›r›m›n›n yaklafl›k yüzde 65’ini

oluflturdu¤una dikkat çekilirken, tecrübeli yat›r›mc›lar›n 2010 y›l›n›n

sat›n alma için iyi bir zaman oldu¤una inand›klar› vurguland›.

Toplam yat›r›m›n yüzde 47’sini oluflturan yerli sermaye, yat›r›m›n

bask›n kayna¤› olmay› sürdürdü. Avrupal› kaynaklar›n

gerçeklefltirdi¤i yat›r›m yüzde 18’den yüzde 34’e yükseldi. ABD

taraf›ndan gerçeklefltirilen otel yat›r›mlar› ise güçsüzlü¤ünü

sürdürüyor. Orta Do¤u otel yat›r›m pazar› 2009 y›l›nda pazar

pay›n›n yüzde 9’unu olufltururken, 2010 y›l›n›n ilk yar›s›nda bu

oran› yüzde 14’e yükseldi. Ancak Güney Asya baflta olmak üzere

yat›r›m anlam›nda güçlü bir paya sahip olan Asya’daki al›c›lar

önemli bir yat›r›m gerçeklefltirmediler. Bu al›c›lar Londra ve Paris’te

indirimli fiyatlardan sat›fla sunulan iyi kalitede mülk arama e¤ilimi

gösterdiler.

Pazar›n dinamikleri de¤iflti¤ini belirten Jones Lang LaSalle EMEA

Ceo’su Mark Wynne Smith, “Hem al›c›lar, hem de sat›c›lar

görüflmelere tedbirli yaklaflt›¤› için anlaflmalar›n tamamlanmas›

daha uzun sürüyor. Ancak, sat›c›lar›n mevcut ekonomik ortamda

al›c›lar›n fiyatland›rmas›n›n kabul edilebilir oldu¤unu anlad›¤›n›

görüyoruz. Bu durumun y›l›n devam›nda anlaflma hacmini art›rmas›

muhtemel” dedi.

Ayr›ca pazarlanan sto¤un önemli bir hacim oluflturdu¤una ve

2009’un ilk yar›s›na k›yasla 2010’un ilk yar›s›nda beklemede olan

daha fazla anlaflman›n yer ald›¤›na, bu anlaflmalardan ço¤unun

önümüzdeki aylarda gerçeklefltirilece¤ine de dikkat çeken Wynne

Smith “2010’un ilk yar›s›nda yaflanan pazar koflullar›, 2002 y›l›nda

gözlenen durumu hat›rlat›yor. 2002’de oldu¤u gibi 2010’un ikinci

yar›s›nda da ifllem hacminin iki kat›na ç›kaca¤›n› tahmin ediyorum”

dedi.

LykiaWorld Yöneticileri

ISO 9001:2008 E¤itiminde

Bulufltu

Türkiye turizm sektörünün öncü kurulufllar›ndan LykiaGroup

bünyesinde faaliyet gösteren LykiaWorld Ölüdeniz ve LykiaWorld

Antalya’da görev yapan yöneticiler, Ölüdeniz tesisinde bir araya

gelerek hem e¤itim ald›, hem de Lykia’l› olman›n tad›n› ç›kard›.

Ölüdeniz’in k›y›s›nda, Babada¤lar›’n›n eteklerine yaslanm›fl eflsiz

bir tatil cenneti olan LykiaWorld Ölüdeniz’de biraraya gelen Lykia

yöneticileri, iki gün boyunca süren e¤itimden arta kalan

zamanlar›nda e¤lenceli anlar yaflad›.

ISO 9001:2008 e¤itimi, hem LykiaWorld Ölüdeniz ve LykiaWorld

Antalya yöneticilerinin kaynaflmas› için ortam olufltururken hem

de çal›flanlar›n motivasyonunu art›r›c› bir çal›flma oldu.

Ölüdeniz K›y›lar›

P›r›l P›r›l Oldu

LykiaWorld Ölüdeniz çal›flanlar› “Temiz Çevre Temiz ‹nsan” sosyal

sorumluluk çal›flmalar› çerçevesinde, Fethiye K›drak Mevkii ve

Ölüdeniz aras›nda temizlik operasyonu düzenledi.

‹ki saate yak›n süren çevre temizli¤inde 60 kiloya yak›n at›k madde

topland›. Do¤al güzelliklerin merkezinde eflsiz bir manzaraya sahip

olan LykiaWorld Ölüdeniz çal›flanlar›n›n geçti¤imiz günlerde

düzenledi¤i temizlik organizasyonu oldukça yüksek bir kat›l›mla

gerçekleflti. “Temiz Çevre Temiz ‹nsan” sosyal sorumluluk program›

kapsam›nda düzenlenen organizasyonda k›y› fleridi boyundaki

tüm at›klar temizlendi.

LykiaWorld yönetimi taraf›ndan bafllat›lan kampanya do¤rultusunda

ellerinde eldiven ve çöp torbalar›yla çöp toplayan LykiaWorld

Ölüdeniz personelinin çal›flmalar›, turistler taraf›ndan da yo¤un

ilgiyle izlendi.

Ölüdeniz’in efli benzeri bulunmayan bir plaja sahip turizm beldesi

oldu¤unu dile getiren LykiaGroup Yönetim Kurulu Baflkan› Zeynep

Silahtaro¤lu Baykal, “Bu güzelli¤e herkesin sahip ç›kmas› gerekiyor.

Çevre temizli¤i hepimiz için çok önemli... LykiaWorld Ölüdeniz

olarak toplad›¤›m›z at›klarla çevre temizli¤ine katk›da bulunduk;

havan›n, suyun ve topra¤›n gelece¤ini kurtarma yolunda önemli

bir ad›m att›k. ‹nsan›m›zda çevre bilincinin oluflmas›nda biraz

nebze katk›m›z oluyorsa ne mutlu bize” diye konufltu.

Çevre temizli¤inin ard›ndan kat›l›mc›lar çeflitli ikramlar eflli¤inde,

gün bat›m›n›n en güzel izlendi¤i yerlerden biri olan K›drak yolunda

günün yorgunlu¤unu att›lar.

---

Cornelia Diamond,

Dünyan›n Tercihi

Oldu

Cornelia Diamond Golf Resort

& Spa, dünyan›n tercihi

oldu¤unu arka arkaya ald›¤›

uluslararas› baflar›larla tescil

ettiriyor. Cornelia Diamond son

olarak Rusya ve BDT pazar›

için en popüler otellerin

s›raland›¤› TopHotels “En ‹yi

100 Otel” s›ralamas›na en

üstlerden girdi.

Antalya Belek bölgesinin turizm cenneti

Cornelia Diamond Golf Resort & Spa,

tüm dünya turistlerinin en fazla tercih

etti¤i oteller aras›na girmeye devam

ediyor. Daha önceleri turizmde prestij

unsurlar› olan The Travelife Collection ve

Conde Nast Johanses “Tavsiye Edilen

Oteller” listesine giren Cornelia Diamond

flimdi de Rusya ve BDT pazar›n›n

dünyada en çok tercih etti¤i dördüncü

otel olma baflar›s›n› gösterdi.

Rusya ve BDT pazar› için en popüler

otellerin s›raland›¤› TopHotels “En ‹yi 100

Otel” s›ralamas› belli oldu. Turizmin gözde

merkezlerinden Cornelia Diamond

dünyan›n en önde gelen tesislerinin

k›yas›ya yar›flt›¤› bu listede en üst s›ralarda

yer alarak bir kez daha Türk turizminin

gurur kayna¤› oldu.

Rusya ve BDT ülkelerinden tüketiciler

oylar›yla en popüler otelleri belirledi. Her

y›l geleneksel olarak yap›lan liste

Rusya’n›n önde gelen de¤erlendirme

sitelerinden “TopHotels.ru”daki 1

Temmuz 2009 - 1 Temmuz 2010 dönemi

aras›ndaki tüketici yorumlar› sonucunda

oluflturuluyor.

Daha önce dünya turizminin seçiminin

göstergesi olan The Travelife Colleciton

ve Conde Nast Johanses listelerine

girerek baflar›s›n› kan›tlayan Cornelia

Diamond “Top Hotels En ‹yi 100”

s›ralamas›nda da yer alarak gurur ve

sevincini iyice katlad›. Müflteri

memnuniyeti üzerine kurulu politikas›yla

dünyan›n tercihi haline gelen Cornelia

Diamond böylece büyük bir baflar›y› daha

bünyesine eklemifl oldu.

Dedeman Antalya

Gelece¤in Aflç›lar›n›

Keflfediyor...

Dedeman Antalya Hotel & Convention

Center’da 6 A¤ustos günü “Çocuk Aflç›lar

Projesi” gerçekleflti. Proje kapsam›nda,

Dedeman Antalya’da konaklayan 5 - 8

yafl aras›nda çocuklar› olan ailelerle

yap›lan görüflmeler sonucunda, iki ailenin

çocuklar› deneyimli aflç›lar eflli¤inde pasta

yapt›lar.

Dedeman Antalya, kendi alan›nda ilk olan

projelerine devam ediyor. Emsaliz Misafir

Deneyimi projesi kapsam›nda, otelde

konaklayan ailelerin 5 – 8 yafllar›

aras›ndaki çocuklar› aflç› k›yafetlerini

giyerek Dedeman mutfa¤›nda çal›flma

imkan› buldular.

Projenin ilki, 6 A¤ustos 2010 günü, 5

yafl›ndaki Ceren Ertürkler ve 7 yafl›ndaki

Yusuf Sami Öztopbafl’›n kat›l›m›yla

gerçekleflti. Kat›l›mc›lar ilk baflta

heyecand›lar ama her geçen dakika

heyecanlar› zevke dönüflerek birbirinden

lezzetli iki pasta yapt›lar. Günün sonunda

Ceren ve Yusuf Sami Akdeniz

Restaurant’a kendi elleri ile yapt›klar›

pastalar›n› ailelerine servis yaparak keyifle

yediler. Proje esnas›nda çekilen foto¤raflar

cd haline getirilerek bu güzel an›y›

Dedeman Antalya olarak

ölümsüzlefltirdiler.

Her iki aile konu hakk›nda “‹lk defa böyle

bir uygulama duyduk. Aç›kças› biraz da

merak ederek geldik. Fakat çok keyif

ald›k. Bizim en de¤erli varl›klar›m›z olan

çocuklar›m›za de¤er verdi¤inizi görmek,

onlar›n bu iflten son derece keyif ald›¤›n›

izlemek bizi çok mutlu etti.

Unutamayaca¤›m›z bir an›m›z oldu”

dediler.

8. Mövenpick Hotel

‹stanbul Golf Cup

Yap›l›yor

Aç›l›fl›ndan beri gerçeklefltirdi¤i prestijli

etkinliklerle ad›ndan söz ettiren, World

Travel Awards taraf›ndan 2009 y›l›nda

“Avrupa’n›n En ‹yi ‹fl Oteli” seçilen

Mövenpick Hotel Istanbul, 4-5 Eylül 2010

tarihlerinde, ‹stanbul Golf Kulübü

Tesisleri’nde 200 kiflinin kat›laca¤› bir golf

turnuvas› düzenleyecek.

Krallar›n Oyunu olarak bilinen, ustal›¤›n

konsantrasyonla birleflti¤i, yar›flman›n

dostlukla kaynaflt›¤› dünyan›n en güçlü

yöneticilerinin tercih etti¤i golf sporuna

gösterilen ilgi Türkiye’de her geçen gün

art›yor. 2 gün sürecek turnuvada bayanlar

2 erkekler ise 3 kategoride yar›flacak.

Ayr›ca Senior ve Junior kategorisi de

düzenlenecek.

Her kategorinin ilk üç derecesine ve gross

birincisine kupalar› akflam saatlerinde,

Mövenpick Hotel Istanbul’un 20. kat›ndan

flehri kuflbak›fl› gören Skyline Club

Lounge’da düzenlenecek olan ödül

töreninde verilecek.

Kupalar›n d›fl›nda dereceye girenlere;

Mövenpick Hotel Izmir’de hafta sonu 2

gece konaklama, Mövenpick Hotel

Istanbul’da hafta sonu 1 gece konaklama,

AzzuR Restaurant’ta akflam yeme¤i ve

çikolata masaj› gibi çeflitli hediyeler de

verilecek. Ödül töreninin ard›ndan

gerçeklefltirilecek olan çekiliflle bir flansl›

oyuncu, Mövenpick Tower & Suites

Doha’da 4 gece 2 kifli kahvalt› dahil

konaklama kazanacak.

19

---

20

Yapex 2010 Kat›l›mc›lar› Yerli

ve Yabanc› Ziyaretçilere

Doyacak

Antalya Expo Center’da, 28-31 Ekim 2010 tarihlerinde yap›

sektörünün önemli bir buluflma platformuna dönüflecek olan

Yapex Yap› Fuarlar›, bu y›l yerli ve yabanc› ziyaretçi çal›flmalar›na

a¤›rl›k vererek flimdiden profesyonellerin ajandas›na girmeyi

baflard›.

Türkiye’nin do¤usundan bat›s›na, kuzeyinden güneyine 40 ilden

organize edilen profesyonel ziyaretçi çal›flmalar› büyük bir h›zla

bafllad›. Mimar, mühendis, müteahhit, teknik elemanlar, yat›r›mc›,

kamu kurum ve kurulufllar› ile belediye yöneticilerinden oluflan

gruplar ile iletiflime geçildi. Bu illere yap›lan ziyaretlerle, Yapex

2010 kat›l›mc›lar›n›n beklentisi do¤rultusunda nitelikli ziyaretçi

portföyü oluflturuldu. Bu y›l Antalya d›fl›ndan 3000 profesyonelin

fuar› ziyaret etmesi bekleniyor. 2009 y›l›nda fuar› Antalya d›fl›ndan

2000 profesyonel ziyaret etmiflti.

Yapex 2010 Fuar›’na bu y›l Suriye, Irak ve Lübnan’dan a¤›rl›kl›

olarak ziyaretçi gelmesi bekleniyor. Fuara olan ilgi bu ülkelerin

ticaret odalar›na yap›lan ziyaretlerle de ortaya ç›kt›. Ziyaretler

öncelikle Gaziantep ve Halep ile bafllad›, çünkü bu bölgelerde

artan AVM yat›r›mlar›, ifl merkezleri ile turizm tesisleri yat›r›mlar›

dikkat çekmeye bafllad›.

Antalya merkez olarak al›nd›¤›nda 3 saatlik uçufl mesafesinde

önemli gelir grubundaki ülkeler yer al›yor. Yapex 2010 Fuar› yurtd›fl›

ziyaretçi çal›flmas›nda öncelikli hedef ülkeler, co¤rafi yak›nl›¤›n

da etkisiyle belirlendi. Özellikle Balkan ülkeleri, Türkî cumhuriyetler,

Rusya ve Orta Do¤u’da ziyaretçi çal›flmalar› yap›l›yor.

Antalya’da bu y›l 18. kez düzenlenecek olan Yapex Yap› Fuar›’na

Avrupal› Günefl Enerji firmalar› da yo¤un ilgi gösteriyor. Özellikle

bu konuda Nurnberg Ticaret Odas› ile Akdeniz Tan›t›m, ikili

görüflmeler ve yat›r›m olanaklar›n›n karfl›l›kl› tart›fl›lmas› yönünde

önemli çal›flmalar yürütüyor.

Yapex 2010 Yap› Fuarlar› her y›l oldu¤u gibi bu y›l da Antalya ve

çevresindeki tüm yat›r›mc›lar›n projeleri için bir ticaret merkezine

dönüflecek. Fuarlarla ve yeni yat›r›mlarla ilgili tüm güncel geliflmeler

www.yapex.com ve www.ehotelbuild.com web sitelerinden ve

fuarlar›n resmi web sitelerinden takip edilebilir.

Anfafl Hotel Equipment Fuar›

ve TUS‹D 2011 Y›l›nda da

Güçbirli¤i Yapt›lar

Yerli ve yabanc› konaklama, a¤›rlama ve ikram sektörü

profesyonellerinin büyük ilgi gösterdi¤i ve ocak 2010’da 27.657

kifli taraf›ndan ziyaret edilen Anfafl Hotel Equ›pment “ Uluslararas›

Konaklama, A¤›rlama, ‹kram Sektörü Ekipmanlar› ve Dekorasyon

‹htisas Fuar›’n›n 2011 y›l›nda da yurt d›fl›ndan çok daha büyük

kat›l›mlarla ve profesyonel al›c›larla uluslararas› piyasalarda

dikkatleri fuara çekmesi için çal›flmalar yo¤un bir flekilde bafllad›.

2010 ocak ay›nda düzenlenen Anfafl Hotel Equipment Fuar›’n›n

yaklafl›k 2 milyar dolarl›k ifl hacmi yaratt›¤›n› vurgulayan Anfafl

Fuarc›l›k Yönetim Kurulu Baflkan› Mustafa Çal›k 19 – 22 Ocak

2011 tarihleri aras›nda TUS‹D Endüstriyel Mutfak Çamafl›rhane

Servis ve ‹kram Ekipmanlar› Sanayicileri ve ‹fladamlar› Derne¤i'nin

iflbirli¤i ile düzenlenecek 22. Anfafl Hotel Equipment Fuar›n›n

sektörün en önemli ticari platformu olmas›n›n beklendi¤ini söyledi.

Türkiye’nin Hotel Ekipmanlar› konusunda dünyada söz sahibi

oldu¤unu belirten Endüstriyel Mutfak Çamafl›rhane Servis ve

‹kram Ekipmanlar› Sanayicileri ve ‹fladamlar› Derne¤i'nin (TUS‹D)

Yönetim Kurulu Baflkan› U¤ur Atalay krize ra¤men 2010 sezonunda

Endüstriyel mutfak ekipmanlar› firmalar›n›n yüzde 15 büyüdü¤ünü,

2011 de yüzde 15 büyüme hedeflendi¤ini belirtti. 22. Anfafl Hotel

Equipment fuar› 2011 hedefimizi yakalamam›zdaki en büyük

organizasyondur bu nedenle çok önemlidir fleklinde konufltu.

Merkezi Fransa’da bulunan Avrupa Birli¤i Üyesi Kurulufl Efcem’in

(European Federation of Catering Equipment Manufacturer)

yönetim kurulu toplant›s›n› ‹stanbul’da gerçeklefltirdi¤ini ve TUS‹D’in

EFCEM’in 5 Yönetim kurulu üyesinden birisi oldu¤unu belirten

Tusid Baflkan› Atalay, TUS‹D üyelerinin Avrupa ekonomisinde ilk

üç içerisine girdi¤ini aç›klad›. 19 – 22 Ocak 2011 tarihleri aras›nda

Antalya Expo Center’da düzenlenecek Anfafl Hotel Equpment

Fuar›nda Efcem üyeleriyle uluslararas› görüflmeler ve anlaflmalar

yap›laca¤›n› belirtti.

Anfafl Hotel Euipment Fuar›n›n 2011 y›l›nda da D›fl Ticaret

Müsteflarl›¤› , Antalya ‹hracatç› Birlikleri, TUS‹D (Endüstriyel Mutfak,

Çamafl›rhane, Servis ve ‹kram Ekipmanlar› Sanayicileri ve ‹fladamlar›

Derne¤i) , KOSGEB, TÜROFED (Türkiye Otelciler Federasyonu),

AKTOB (Akdeniz Turistik Otelciler Birli¤i) , P.O.Y.D. (Profesyonel

Otel Yöneticileri Derne¤i), OTMD (Otel Teknik Müdürler Derne¤i),

Y‹YDER (Yiyecek ‹çecek Yöneticileri Derne¤i), Türkiye Aflc›lar

Federasyonu, OTED (Otel Temizlik ve Dekorasyon Derne¤i), ‹ç

Mimarlar Odas› Antalya fiubesi iflbirli¤i ile gerçeklefltirilece¤ini

belirten fuar direktörü Arzu Yüngül ise 2011 fuar›nda

gerçeklefltirilecek inovasyonlar›n sektöre heyecan verece¤ini

müjdeledi.

---

22

THY, Türk Milli Basketbol Tak›mlar›na

da Sponsor Oldu

Dünya futbolunun ünlü kulüplerine sponsor olarak dikkatleri

üzerine çeken Türk Hava Yollar›, flimdi de Basketbol Milli

Tak›mlar› ile 2012 y›l› sonuna kadar sponsorluk anlaflmas›

imzalad›.

Türk Hava Yollar› ve Türkiye Basketbol

Federasyonu aras›ndaki sponsorluk

anlaflmas› Atatürk Havaliman›'nda

imzaland›. D›fl Hatlar Gidifl Terminali

Botanik Restoran'da yap›lan imza

töreninde A Milli Erkek Basketbol Tak›m›

oyuncular› ile teknik ve idari kadrosu haz›r

bulundu.

Toplant›da haz›r bulunan Türk Hava Yollar›

Yönetim Kurulu Baflkan› Hamdi Topçu,

flirket olarak önemli bir sponsorluk

anlaflmas›na daha imza att›klar›n›

belirterek, ''Bugün Türkiye Basketbol

Federasyonu'na 2,5 y›l ana sponsor

oluyoruz. Daha önce ulafl›m sponsoru

oldu¤umuz Türkiye Basketbol

Federasyonu'na flimdi ana sponsor olarak

destek verece¤iz. Bu flirketimiz ve bizim

için büyük mutluluk'' dedi.

Baflkan Topçu, geçen y›l Yunanistan'›n

Moroussi tak›m›yla sponsorluk anlaflmas›

yapt›klar›n›, Euroleague Final Four'a

sponsor olduklar›n› da belirterek, bu

sponsorluklar nedeniyle büyük ilgi

gördüklerini söyledi. Önümüzdeki

sezondan itibaren Euroleague

karfl›laflmalar›n›n 5 y›l boyunca 'Turkish

Airlines Euroleague Basketball' ad› alt›nda

oynanaca¤›n› da belirten Topçu, ''Ayr›ca

sezon sonundaki Final Four karfl›laflmalar›

da 'Turkish Airlines Euroleague Final Four'

ad›yla oynanacak.'' diye konufltu.

TBF Baflkan› Demirel: Büyük Bir De¤er

Tafl›yor

Türkiye Basketbol Federasyonu Baflkan›

Turgay Demirel de törende yapt›¤›

konuflmada, Türk Hava Yollar›'n›n

dünyan›n en baflar›l› flirketlerinden biri

oldu¤unu söyledi.

Demirel, Türk Hava Yollar›'n›n Türk ve

dünya sporuna büyük katk› sa¤lad›¤›n›

da belirterek, ''Türk basketboluna

yapt›¤›n›z bu katk› federasyonumuz için

çok büyük bir de¤er tafl›yor. Dünya

Basketbol fiampiyonas› ve burada yer

alacak 12 dev adam›m›z sizin katk›lar›n›z

ve desteklerinizde daha büyük baflar›lara

do¤ru yol alacak. Ben bu beraberli¤in

uzun süreli ve hay›rl› bir beraberlik

olaca¤›na inan›yorum'' dedi.

Türk Hava Yollar› Genel Müdürü Temel

Kotil de Türk sporuna ve basketbola

önemli bir katk› sunmak için böyle bir

giriflimde bulunduklar›n› söyledi.

Hamdi Topçu ve Turgay Demirel Türk

Hava Yollar› ve Türkiye Basketbol

Federasyonu aras›nda ana sponsorluk

anlaflmas›n› imzalad›lar. THY yetkilileri

Demirel ve basketbol tak›m› oyuncular›na

uçak maketi hediye ederken, Demirel ve

basketbolcular Türk Hava Yollar›

yetkililerine imzal› forma hediye etti.

12 Dev Adam Almanya'ya Gitti

Törenin ard›ndan da Basketbol Milli

Tak›m› 2010 Dünya Basketbol

fiampiyonas› haz›rl›klar› kapsam›nda

kat›laca¤›, Beko Süper Cup Turnuvas›'na

kat›lmak üzere Almanya'ya gitti.

Milli Tak›m kafilesi, Türk Hava Yollar›'n›n,

mavi zemine beyaz renkler giydirilmifl ve

üzerine, 2010 FIBA World Championship

yaz›l› TK 1503 sefer say›l› özel uça¤›yla

Almanya'n›n Nürnberg kentine hareket

etti.

THY'nin Yolcu

Say›s› Yüzde 20

Artt›

Türk Hava Yollar›'n›n bu y›l›n ocaktemmuz

döneminde yolcu say›s›,

geçen y›l›n ayn› dönemine göre,

yüzde 20 art›flla 16,3 milyona

ulaflt›.

THY'nin Kamuyu Ayd›nlatma

Platformu'nda (KAP) yay›mlanan özel

durum aç›klamas›nda, flirketin bu y›l›n

ocak-temmuz 2010 dönemine iliflkin trafik

sonuçlar›na yer verildi. Aç›klamada, flu

bilgiler yer ald›:

''Yolcu say›s› ocak-temmuz 2009

döneminde 13,8 milyon iken, 2010 y›l›n›n

ayn› döneminde yüzde 20 art›flla 16,3

milyona ulaflm›fl olup, d›fl hatlarda

business class ve d›fltan d›fla transfer

yolcu say›lar›nda da ocak-temmuz 2009

dönemine k›yasla s›ras›yla yüzde 36,2 ve

yüzde 23,0 art›fl sa¤lanm›flt›r. Yolcu

doluluk oran› 3,9 puan art›flla yüzde 73,4

olarak gerçekleflmifltir.

Arzedilen koltuk km (AKK), ocak-temmuz

2009 döneminde 30,1 milyar iken, 2010

y›l›n›n ayn› döneminde yüzde 19,9 artarak

36,1 milyara; ücretli yolcu Km (ÜYK),

ocak-temmuz 2009 döneminde 21 milyar

iken, 2010 y›l›n›n ayn› döneminde yüzde

26,6 artarak 26,5 milyara; konma say›s›,

ocak-temmuz 2009 döneminde 115 bin

531 iken, 2010 y›l›n›n ayn› döneminde

yüzde 17,9 art›flla 136 bin 213'e; kargoposta,

ocak-temmuz 2009 döneminde

120 bin 840 ton iken, 2010 y›l›n›n ayn›

döneminde yüzde 46,8 art›flla 177 bin

398 tona yükselmifltir.''

---

Antalya Mutfak ve Aflç›l›k Sanatlar› Akademisi (Masa)

Kap›lar›n› Aç›yor

Antalya’daki ilk ve tek Mutfak ve Aflç›l›k Sanatlar› Akademisi olan MASA Eylül 2010’da kap›lar›n› aç›yor…

Bu ay kap›lar›n› açmaya haz›rlanan

MASA’n›n uluslararas› standartlar› göz

önünde bulundurarak çal›flma prensibi

edinmifl profesyonel yönetim ekibi,

tan›nm›fl bafl aflç›lar, pasta flefleri,

sommelier ve baristalardan oluflan uzman

kadrosu ile çok k›sa zamanda Türkiye’nin

lider Mutfak ve Aflç›l›k Sanatlar› Akademisi

konumuna gelmesi beklenmekte ve

Akdeniz bölgesinin uluslararas›

standartlarda e¤itim veren tek aflç›l›k

okulu olma özelli¤ini de tafl›maktad›r.

MASA’da, y›lda yaklafl›k 2000 profesyonel

ve amatör ö¤renciye mutfak sanatlar›,

aflç›l›k ve pastac›l›k alan›nda verilen e¤itim

programlar›n›n yan› s›ra yine profesyonel

e¤itmenler taraf›ndan verilen sommelier,

barista, barmen ve yönetici yetifltirmek

üzere tasarlanm›fl program f›rsatlar› da

sunulacakt›r.

MASA’da verilen e¤itim programlar›,

dünyan›n bu alandaki en etkin ve yetkili

kurum ve üniversiteleri taraf›ndan akredite

edilmifl olup programlar›n› baflar› ile

tamamlam›fl mezunlar sertifikalar› ile

birlikte uluslararas› geçerlili¤i olan bu

kurum ve üniversitelerin sertifikalar›na da

sahip olarak mezun olacaklard›r.

MASA’n›n aflç›l›k mesle¤ine ve bu zengin

kültür miras›na; yar›m yüzy›l› aflk›n ciddi

bir tecrübe ve e¤itimcilik altyap›s› ile sahip

ç›kmak üzere hayata geçirildi¤ini belirten

Kurucu Baflkan Necati Özaltun; “MASA’y›

mesle¤ini seven ve iflini çok iyi bilen

aflç›lar yetifltirmek, onlar› her konuda

dünya standartlar›nda e¤iterek

uluslararas› sertifika sahibi yapmak ve en

sonunda bu topraklardan dünyaya ad›n›

duyurmufl aflç›lar ç›karabilmek amac›yla

kurduk. MASA’da y›lda 600 profesyonel,

1400 amatör, toplam 2000 ö¤renci

yetifltirmeyi planl›yoruz. Kalite, hijyen,

yarat›c›l›k ve bilimsellik prensipleri ile yola

ç›k›larak, e¤itim kalitesini en yüksek

seviyeye ç›karmak amac›yla dünyada

mutfaklar›n› sanat atölyelerine çevirmifl

bafll›ca aflç›l›k okullar› ve üniversitelerin

aflç›l›k bölümleri ile paralel haz›rlanm›fl

e¤itim programlar› e¤itim menümüzün

bafll›ca spesiyalleri olacak” diye konufltu.

Dünyada Türk mutfa¤›n› tan›tacak olan

aflç› adaylar›n› yetifltireceklerini belirten

Özaltun, “Ö¤rencilerimiz beslenme,

güncel g›da teknolojileri, yöneticilik

vas›flar›, uluslararas› servis standartlar›

gibi konularda hem teorik hem de pratik

anlamda e¤itilirken, en az 2 yabanc› dil

konuflabilecek flekilde ‹ngilizce, Frans›zca,

‹spanyolca ve ‹talyanca dersleri de

alabilecekler.”

‹lk Akademik y›l›m›zda, mesle¤ine ve

uluslararas› uygulama standartlar›na

hakim, kendine güvenen, araflt›rmac›,

yenilikçi ve yarat›c› Türk Aflç›lar› yetifltirme

amac›m›z› gerçeklefltirmek için MASA

bafl›nday›z” dedi.

Antalya’n›n en güzel yerinde e¤itim alma

olana¤›

Antalya Lara'da, 1650 m2’lik bir alana

yay›lm›fl olan MASA en üst düzey teknoloji

ile donat›lmas›n›n yan›s›ra çevre dostu

olarak tasarlanm›fl binas› ile de dikkat

çekiyor. MASA’da e¤itim s›n›flar› ve

salonlar› d›fl›nda müze, kütüphane,

yiyecek içecek sat›fl ma¤azas›, 40 kiflilik

füzyon mutfak restoran› ve çat› bistrosu

bulunmaktad›r.

Yurtd›fl›nda çal›flma imkan›

‹spanya, ‹talya, ‹ngiltere, Kanada ile

ABD’deki ünlü aflç›l›k okullar› ve seçkin

üniversitelerin ilgili bölümleriyle yap›lan

iflbirli¤i sayesinde, e¤itimlerini

tamamlayan tüm aflç› adaylar› bu okullar›n

sundu¤u farkl› e¤itim programlar›

aras›ndan seçimlerini yaparak yurtd›fl›nda

da e¤itim ve staj imkan› bulabilecekler.

MASA’da profesyonel ve amatörler için

sunulan bir çok program›n yan› s›ra

yiyecek içecek kütüphanesi ve müzesi,

gurme flarküteri, restoran, online yiyecek

ve mutfak ekipmanlar› sat›fl› ve

dan›flmanl›k gibi hizmetler de Antalya

halk›na sunulmaktad›r.

www.masa.web.tr

23

---

24

Temmuz 2010’da easyJet’in

Yolcu Say›s› Yüzde 7,7 Artt›

• Avrupa’n›n dördüncü, ‹ngiltere’nin en büyük hava yolu flirketi

easyJet temmuz ay› yolcu istatistiklerini aç›klad›.

• Temmuz 2010’da önceki y›l ayn› döneme göre yüzde 7,7 art›flla

5 milyondan fazla yolcu tafl›yan easyJet’in doluluk oran› da yüzde

90,9 düzeyinde gerçekleflti.

• easyJet’in y›ll›k yolcu say›s› da yüzde 7,3 artarak yaklafl›k 48

milyona ulaflt›.

easyJet Temmuz 2010 yolcu istatistikleri

Yolcu say›s›

Doluluk oran›

Y›ll›k

Yolcu say›s›

Doluluk oran›

Sabiha Gökçen Havaliman›’na ilk düflük maliyetli uçuflu 29 May›s

2006’da ‹sviçre’nin Basel-Mulhouse Havaliman›’ndan gerçeklefltiren

easyJet, bu dört y›ll›k dönem içerisinde Türkiye’deki uçufl noktas›

ve yolcu say›s›n› her geçen gün art›rd›.

Toplam 8 Rota

Temmuz 2010

5.021.838

%90,9

Tem. 2009-2010

47.998,567

%86,8

Temmuz 2009

4.661.068

%90,3

Tem. 2008-2009

44.725.304

%85,3

Fark

7,7

0,5

Fark

%7,3

1,5

30 May›s 2010 itibariyle ‹stanbul d›fl›nda Bodrum, Antalya ve

Dalaman’a da seferler gerçeklefltiren easyJet Türkiye’ye Londra

Gatwick- ‹stanbul, Londra Luton-‹stanbul, Londra Gatwick–

Antalya, Londra Stansted-Bodrum, Londra Stansted-Dalaman,

Bristol-Bodrum, Liverpool-Bodrum ve Basel-‹stanbul olmak üzere

toplam sekiz rota ile hizmet veriyor.

FAGOR’dan Visual ve

Concept Serileri ile

Mutfaklarda Yenilikçi Bir

Dönem

Endüstriyel mutfaklarda hassasiyeti ve

mükemmelli¤i ön planda tutan flefler için Fagor’un

Visual ve Concept serileri yenilikçi bir dönem

bafllat›yor.

Visual Serisi f›r›nlar Visual Plus ve Visual F›r›nlar olarak iki grupta

sunulurken; Concept F›r›nlar, gazl› ve elektrikli modellerden

olufluyor.

Yeni nesil Visual Plus F›r›nlar, kullan›m kolayl›¤›, zaman tasarrufu

gibi özelliklerinin yan› s›ra en son görsel ve ifllem teknolojisi ile de

ön plana ç›k›yor. VGA dokunmatik ekran üzerinden programlama

yap›larak, piflirme için gerekli tüm bilgiler girilebiliyor.

Visual f›r›nlarda, ergonomi, hijyen ve mükemmel piflirme özellikleri

en üst noktada sa¤lan›yor. Ürünün ekonomik olmas› da ayr› bir

avantaj.

H›zl› piflirme teknolojisine sahip Fagor Gazl› ve Elektrikli Concept

f›r›nlar, auto-reverse fan sistemi ile h›zl› ve homojen piflirme imkan›

yarat›yor.

Fagor, profesyonel mutfaklar›n kullan›m alanlar›n›n ihtiyaçlar›na

da yan›t vermek amac› ile Visual Plus, Visual ve Concept Serilerini

sunuyor.

---

Ya

ni bu

aralar

Antalya

ile konuflman›n, görüflmenin,

sorular sorup, net, do¤ru, güncellenmifl

cevaplar alman›n, k›yaslamalar yaparak, do¤ru

noktalara ulaflman›n, do¤ru noktalar› tavsiye edip, efle

dosta mahçup olmaman›n, baflka yolu yok. Yazarlar›m›zla,

çizerlerimizle, kentsel hesaplar›n üzerini çizerlerimizle ve baflka

aç›lardan baflka fleyler düflünürlerimizle, yaz›flman›n, anlaflman›n,

yorumlar yap›p katk›lar sa¤laman›n ve kendi görüfllerimizi iffla etmenin

baflka yolu yok. ‹flimizde gücümüzde, sunumlar›m›zda, toplant›lar›m›zda

yaz›lara, logolara , imajlara, rakamlara kentsel verilere ihtiyaç duydu¤umuz,

anlar›m›zda hop diye indirmeler, samimi iletiflimler, dostça yard›mlaflmalar

için oh ulaflt›m, iflte gönderdiler, yaflas›n varm›fl demenin baflka yolu

yok. Foto¤raf makinesi tafl›maman›n, arflivlerle dolaflmaman›n,

telefonlarda u¤raflmaman›n, gprs ve dahi bir sürü k›saltmalarla

u¤raflmaman›n, tufllara dokunarak; serin sular›n tad› hariç

Antalya’n›n tüm tad›n›, keyfini, seceresini, gündemini

ç›kartman›n, daha k›sa, daha özel,

ve kolay bir yolu yok.

---

26

Otel Arsas› ‹çin Ne Kadar Ödemeliyiz?

TYD ‹cra Kurulu Üyesi Doç. Dr. ‹brahim

Birkan yapt›¤› aç›klamada bir gayrimenkul

yat›r›m› yap›l›rken arsaya ne kadar ödeme

yap›lmas› gerekti¤inin belirlenmesinin

ço¤u kez yat›r›mc›lar›n karfl›laflt›klar› bir

sorun oldu¤unu belirtti. Birkan, konuyla

ilgili flöyle konufltu:

“Bu sorun özellikle sermaye has›la oranlar›

yüksek olan otel yat›r›mlar› aç›s›ndan

daha da büyük önem arz etmektedir.

Birçok otel yat›r›mc›s› özellikle büyük

flehirlerde arsalar› çok yüksek mebla¤lara

sat›n almakta, sonra arsaya haddinden

fazla para ödenmifl olmas› nedeniyle otel

yat›r›m›n› uzun süre

gerçeklefltirememektedir. Ayr›ca arsa

fiyat›n›n çok yüksek olmas›ndan dolay›

bazen de fizib›l olmayan bir ifle giriflilmifl

olunmaktad›r.

Genellikle otel yat›r›m› yapmak isteyen

yat›r›mc›lar ilk etap olan planlama

aflamas›nda bir bölge seçmekte, daha

sonra bölgeyi daraltarak yap›lmas›

düflünülen otel kompleksine uygun bir

arsa seçilerek bilahare bir ön fizibilite ve

pazarlama araflt›rmas› çal›flmas›

yap›lmaktad›r. Bu çal›flmada otelin kabaca

gelir ve giderlerinin, kar›n›n ne olaca¤›

hesaplanmaktad›r. Ön fizibilite

çal›flmas›nda istenilen asgari karl›l›¤›n

sa¤lanaca¤›n›n tahmin edilmesi

durumunda yat›r›m›n ikinci aflamas› olan

uygulama aflamas›na geçilmektedir. Bu

aflamada arsan›n sat›n al›nmas›

ifllemlerine bafllanarak sat›n alma

haz›rl›klar› yap›lmakta, mimari ve inflaat

limitleri ö¤renilerek proje üzerinde

çal›flacak tak›m oluflturulmaya

bafllanmaktad›r.

Uygulama aflamas›nda ayn› zamanda

otelin yönetim sisteminin nas›l olaca¤›na

karar verilmekte, ihtiyaç duyulmas› halinde

bir otel yönetim flirketi ile yönetim veya

franchise anlaflmas› yapmak üzere

çal›flmalar yap›lmaktad›r. Otelin

mimarisinin ve fiziksel planlaman›n

yap›lmas› aflamas›nda yönetim flirketinin

bilgi ve tecrübesinden azami flekilde

istifade edilmesi ve otelin mutlaka

uluslararas› otel starndartlar›na uygun

olarak planlanmas› büyük önem arz

etmektedir. Bu aflamada otelin hitap

edece¤i pazara en uygun zincirin

seçilmesi ve anlaflma flartlar›n›n müzakere

edilerek mal sahibinin haklar›n›n

korunmas› çok önemlidir.

Bu konuda yat›r›mc›lar›n kendi

yöneticilerinin yan›nda söz konusu

anlaflmalar›n pazarl›k ve müzakerelerinde

yard›mc› olacak dan›flmanlardan istifade

etmeleri önemli bir gereksinim olmaktad›r.

Tam bir fizibilite çal›flmas›n›n yapt›r›lmas›

yat›r›mc›, iflletmeci, müstakbel ortaklar

ve kreditörler aç›s›ndan gerekli olmaktad›r.

Söz konusu fizibilitenin otel fizibilitesi

yapmak konusunda uluslararas› tecrübeli

bir flirkete yapt›r›lmas› ve raporun ‹ngilizce

olarak haz›rlat›lmas› paydafllar aç›s›ndan

önemlidir.

Raporu haz›rlayan firma ile birlikte

çal›flmak ve aralarda bilgilendirilmek

yat›r›mc› aç›s›ndan önem arz etmektedir.

Fizibilite çal›flmas›nda yat›r›m›n arsa ve

inflaat maliyeti tefriflat›na kadar bütün

kalemler dikkate al›narak kabaca

hesaplanmaktad›r. Öte yandan yat›r›m›n

gelecek 15-20 y›l için gelir projeksiyonlar›,

operasyonel gider projeksiyonlar›

yap›larak gros kar› ve bilahare proforma

nakit ak›fl tablosu haz›rlanmaktad›r.

Bu aflamadan sonra yat›r›m için duyarl›l›k

testleri yap›larak de¤iflik senaryolara göre

otel yat›r›m›n›n karl›l›¤›, nakit ak›fl›, yat›r›m›n

net bugünkü de¤eri, iç verim oran›, geri

dönüfl süresi ve öz sermayenin geri dönüfl

süreleri hesaplanmaktad›r. Fizibilite

raporunun girifl k›sm›na bir “yönetici özeti”

bölümü yaz›larak raporun önemli

rakamsal bulgular› yat›r›mc›lara özet bir

flekilde sunulmaktad›r. Haz›rlanan fizibilite

raporunun neticesine bak›larak yat›r›m›n

yap›l›p yap›lmamas›na karar verilmektedir.

Otel yat›r›mlar›nda k›sa bir süre içerisinde

büyük miktarda gelir elde edilmesi kolay

de¤ildir. Bu itibarla, yat›r›m›n geri dönüfl

süresi uzun bir süreyi bulmaktad›r.

Bir otelin toplam maliyetini arsan›n

maliyeti, inflaat›n maliyeti ve mobilya ve

teçhizat›n maliyeti fleklinde üç ana

kategoride toplayabiliriz. Bu üç

kategorideki maliyetlerden bir tanesi

ola¤anüstü fazla olursa, otel yat›r›m›n›n

maliyeti artacak ve yat›r›m fizib›l olmaktan

ç›kabilecektir. Uygulamada otel arsas›na

söz konusu dengeyi bozabilecek flekilde

fazla para ödendi¤i gibi, otelin tefriflat›nda

da afl›r›ya gidilerek daha fazla para

harcanabilmektedir.

Yat›r›m›n maliyetinin öngörülenin çok

üstüne ç›kmas› durumunda, otelin oda

sat›fl fiyatlar› pazar›n ön gördü¤ü fiyatlar›n

daha üstünde olamayaca¤›ndan

beklenilen ciro ve karl›l›k elde

edilememektedir. Yat›r›mc› öne ç›kmak

amac›yla di¤er otellerden çok daha

modern ve zengin görünümlü yat›r›mlar›

arzulamakta ve bu durumun kontrol

edilememesi durumunda da afl›r› pahal›ya

mal olmufl oteller ortaya ç›kmaktad›r.

Burada üzerinde durulan konu yat›r›m›n

bafllang›ç safhas›nda, arsa al›m›

aflamas›nda dengeli bir otel yat›r›m›n›

gerçeklefltirebilmek için nas›l bir yöntem

---

izlenebilece¤ini ortaya koymakt›r. Özellikle

büyük flehirlerde flehir merkezlerinde arsa

fiyatlar› oldukça yüksek oldu¤undan bir

otel yat›r›m›n›n dengeli olarak

gerçeklefltirilmesini sa¤layacak olan

arsan›n uygun fiyattan sat›n al›nmas› çok

zor olmakta ve ço¤u kez de otel yat›r›mlar›

(oda sat›fl fiyatlar› yüksek görülse bile)

fizib›l olamamaktad›r.

Genel olarak söylemek gerekirse bir otel

yat›r›m›n›n içerisinde arsaya ödenen fiyat›n

toplam yat›r›m maliyetinin yüzde 15 ile

yüzde 20’si aras›nda olmas› do¤ald›r.

Bugün NewYork, HongKong gibi

flehirlerde arsa paylar›n›n yüzde 50’lere

kadar ç›kt›¤› ve yeni otel yat›r›mlar›n›n

fizib›l olmad›¤› görülmüfltür. Dengeli bir

otel yat›r›m› yapabilmek için arsaya en

fazla ne kadar para ödenmesi gerekti¤ini

basit bir flekilde ve baz› temel varsay›mlar

yaparak belirlemek mümkün olabilir mi

sorusu akla gelmektedir. Rushmore

yaklafl›m› diye de an›lan bir yaklafl›ma

göre, ilk aflamada yap›lmas› planlanan

otelin aç›ld›ktan 2-3 y›l sonra eriflece¤i

ortalama doluluk oran›n› ve ortalama oda

sat›fl fiyat›n› tahmin etmemiz

gerekmektedir.

Örnek olarak bir otel arsas› olarak

bakt›¤›m›z ve 10 milyon dolar bedelle

sat›fla sunulmufl olan araziye 300 odal›

bir otel yapabilece¤imizi bu otelin inflaat

maliyetinin de 31.5 milyon dolar olaca¤›n›

düflünelim. Bu otelin otelin aç›ld›ktan üç

y›l sonra halen pazarda bulunan

rakiplerinin durumunu da inceleyerek y›ll›k

yüzde 65 ortalama doluluk ve y›ll›k

ortalama 90 dolar fiyatla oda sat›fl›

yapaca¤›n› tahmin etmifl olal›m. Yap›lacak

olan otelin anahtar teslim inflaat

maliyetlerini otelin kategorisine göre ve

infla edilecek olan alana göre takribi olarak

hesaplamak mümkündür.

Örne¤imizdeki otelin 300 odal›

olaca¤›ndan hareketle; yapaca¤›m›z otelin

befl y›ld›zl› bir otel olaca¤›n› ve oda bafl›na

düflen kapal› infla edilecek alan›n 60

metrekare olaca¤›n› ve dolay›s›yla toplam

infla edilecek alan›n 18.000 metrekare

(300 oda x 60 metrekare) olaca¤›n›

kolayca hesaplayabiliriz. Türkiye’de

yap›lan befl y›ld›zl› otellerde metrekare

maliyetinin yaklafl›k 1.750 dolar oldu¤unu

varsayarsak söz konusu otelin anahtar

teslimi maliyetinin 31.5 milyon dolar

(18.000 metrekare x 1.750 dolar) olaca¤›n›

tahmin edebiliriz.

Baz› inflaat firmalar›n›n kendilerine otel

inflaa etmelerinden dolay› do¤al olarak

inflaat metrekare maliyetlerini daha düflük

alarak hesaplamalar›n› yapmaktad›rlar.

Ancak bu durum inflaat flirketinin de bir

f›rsat maliyeti oldu¤undan yan›lt›c›

olabilmektedir. Kendilerine otel yapan

inflaat flirketlerinin belirli bir kar oran›n›

maliyetlerine eklemeleri hem gerçek

maliyetlerin hem de karl›l›klar›n do¤ru

olarak tahmin edilebilmesi için zaruridir.

Yukar›da belirtti¤imiz üzere, söz konusu

300 odal› otelimizin aç›ld›ktan üç y›l sonra

yüzde 65 y›ll›k ortalama dolulukla ve y›ll›k

ortalama 90 dolar oda sat›fl› ile istikrarl›

bir flekilde çal›flaca¤›n› varsayarsak

toplam y›ll›k oda gelirimizin 6.405.750

dolar olaca¤›n› hesaplayabiliriz:

300 oda x y›ll›k yüzde 65 doluluk x 90

dolar (ort. oda fiyat›) x 365 gün =

6.405.750 dolar

Bu hesaplamalarda otel arsan›n

lokasyonuna göre de¤iflik çarpan

dilimlerini kullan›lmaktad›r. fiöyle ki;

fiehirleraras› Yol Üzerindeki Bölge

% 3 - % 4

Yan Mahalle Bölgesi % 4 – % 8

fiehir içi % 5 - % 9

fiehir Merkezi % 6 - % 10

Örne¤imizdeki yap›lmas› düflünülen otelin

flehir merkezine çok yak›n bir bölgede

oldu¤unu ve %8’lik bir bölge ayarlama

dilimine girdi¤ini varsayarsak ayarlanm›fl

y›ll›k oda gelirinin 512.460 dolar civar›nda

olaca¤› bulunur.

6.405.750 dolar x yüzde 8 = 512.460

dolar (y›ll›k oda geliri)

Bundan sonraki aflamada otel yat›r›m›

aç›s›ndan sözkonusu olan arsan›n

de¤erini hesaplamak için y›ll›k oda gelirinin

yat›r›m için kullan›labilecek olan kredi

oran›na bölmemiz gerekecektir. Bu yat›r›m

için mevcut flartlarda al›nabilecek uzun

vadeli yat›r›m kredisinin yüzde 7.5 faizle

temin edilebilece¤ini varsayarsak, yaklafl›k

6.8 milyon dolarl›k bir arsa bedeli buluruz:

512.460 dolar / 0.75 = 6.832.800 dolar

(tahmini arsa bedeli)

Bu durumda sözkonusu arsa için istenilen

10 milyon dolar otel yat›r›m› aç›s›ndan

çok yüksek olmaktad›r. Arsa için uygun

görülen en yüksek 6.8 milyon dolarl›k

bedelin ödenmesi durumunda ise arsa

maliyetinin toplam maliyet içindeki pay›

yaklafl›k yüzde 22 civar›nda olacakt›r.

(6.832.800 / 31.500.000 = %22) Daha

önce de ifade edildi¤i üzere toplam yat›r›m

içinde arsa pay›n›n yüzde 15 – 20 oran›n›

geçmesi halinde yat›r›m›n fizib›l olmas›

zorlaflmaktad›r. Hesaplamadan da

görülece¤i üzere, söz konusu arsa için

6.5 milyon dolar (6.500.000 / 31.500.000

= % 20) ve alt›nda teklif vermek uygun

olacakt›r. Ancak, lokasyon özelli¤i göz

önünde bulundurularak hesaplamalardan

da görülece¤i üzere bazen biraz daha

yüksek fiyat teklif edilebilir.

Bu hesaplama yönteminde otelin esas

geliri olan oda geliri baz al›nm›flt›r. Hiç

flüphesiz ki otelin özellikli bir otel olmas›,

örne¤in kongre oteli olmas› gibi

durumlarda daha detayl› çal›flma gerekli

olacakt›r.

Bu hesaplamadan da anlafl›laca¤› üzere

dengeli bir otel yat›r›m›n›n

gerçeklefltirilmesi için arsa maliyeti büyük

önem arz etmektedir.” 27

---

28

Dosya

K›br›s

“Bir Ufac›k Adac›k”

K›br›s, Akdeniz'in Sicilya ve Sardinya'dan sonra üçüncü büyük adas›d›r. Kuzeyinde 65 km mesafe ile

Türkiye, do¤usunda 112 km mesafe ile Suriye, 267 km ile ‹srail, 162 km ile Lübnan; güneyinde 418 km

ile M›s›r; kuzey bat›s›nda ise 965 km ile Yunanistan yer almaktad›r.

Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyeti'nin

yüzölçümü 3.355 km2'dir. Yaklafl›k olarak

ada sahillerinin yar›s› Kuzey K›br›s Türk

Cumhuriyeti s›n›rlar› içerisindedir.

Bir süre Hitit egemenli¤inde kalm›fl ada,

Yunanistan'daki Akalar taraf›ndan

kolonilefltirilmifl daha sonra s›ras›yla Roma

ve Bizans hakimiyetine girmifltir. 1571

y›l›nda Türkler taraf›ndan fethedilmifl,

1878 y›l›nda Osmanl› ‹mparatorlu¤u'ndan

y›ll›k 500,000 Amerikan dolar› karfl›l›¤›nda

kiralayan ‹ngilizler taraf›ndan 1914 y›l›nda

iflgal edilmifl, 1960 y›l›nda K›br›s

Cumhuriyeti ad›yla ba¤›ms›zl›k kazanm›fl,

1974'de Yunan darbesinin ard›ndan Türk

Silahl› Kuvvetleri'nin gerçeklefltirdi¤i K›br›s

Bar›fl Harekat› sonucu adada iki ayr›

devlet oluflmufltur. Nüfusun yaklafl›k

%50'si Yunan (Rum), %50'si Türk'tür. En

büyük flehir Lefkofla'd›r.

Günümüzde ada Kuzey K›br›s Türk

Cumhuriyeti ve Güney K›br›s Rum Kesimi

olarak ikiye bölünmüfl olarak

yönetilmektedir.

K›br›s’›n ‹klimi Tipik Bir

Akdeniz ‹klimidir

K›br›s Co¤rafyas›

K›br›s’›n iklimi tipik bir Akdeniz iklimidir.

Yazlar› uzun ve kurak, k›fllar› k›sa ve

ya¤murludur. Y›ll›k ortalama s›cakl›k

19ºC’dir (66ºF). Yaz ortas› s›cakl›k 40ºC

(105ºF) civar›nda seyretmektedir. K›fl›n

hava oldukça yumuflakt›r ve y›ll›k ortalama

500mm ya¤mur düflmektedir.

Yapra¤›n› dökmeyen, çamgiller,

turunçgiller, zeytingillerin yan› s›ra makilik,

yapra¤›n› döken a¤aç, bodur a¤açç›klar,

a¤aç ve çal›l›klarla de¤iflik çiçek türleri

kuzey K›br›s’›n genel bitki örtüsünü

oluflturur.

K›br›s’›n eflsiz Akdeniz iklimi do¤al

zenginli¤in oluflmas›nda büyük bir etken

olmufltur. En yayg›n orman tipi a¤aç türleri

çam, selvi, mefle ve sonradan adada

yetifltirilen okaliptüstür. Portakal, turunç,

limon, mandalina, greyfurt gibi narenciye

ürünleri yan›nda karpuz, baz› sebzeler,

---

zeytin ve harup a¤açlar› yetiflir. Bitki

örtüsü hayvanc›l›k (keçiler ve koyunlar)

için idealdir.

K›br›s Co¤rafik Konumu

Nedeniyle Afrika ve Do¤u

Avrupa Aras›nda Kufllar›n

Konaklama ve Yumurtlama

Merkezidir

K›br›s gerek adada yaflayan, gerekse

k›talar aras›nda göç eden hayvanlar›

bar›nd›rmas› nedeniyle zengin hayvan

türüne sahip bir ülkedir. K›br›s co¤rafik

konumu nedeniyle Afrika ve Do¤u Avrupa

aras›nda kufllar›n konaklama ve

yumurtlama merkezidir. Adada bulunan

350 türden 7 türü endemiktir. Ayr›ca 26

farkl› çeflit sürüngen ve amfibyum da

yaflamaktad›r.

Kuzey K›br›s’›n eflsiz sahilleri ayr›ca

Akdeniz'de nesli tükenmekte olan caretta

caretta ve chelonia mydas kaplumba¤alar›

için uygun yumurtlama merkezleridir.

Karpaz Milli Park›’nda 250 civar›nda

özgürce yaflayan yabani eflek

bulunmaktad›r.

Baflkenti Lefkofla olan Kuzey K›br›s’›n

2006 y›l› verilerine göre toplam nüfusu

264,172’dir.

Tüm bu bilgilerden sonra birde adan›n

tarihine göz atal›m. Adaya, baz› tarihçilere

göre Avrupa'dan, baz›lar›na göre ise

Asya’dan gelen insanlar ayak basm›flt›r.

Ada, eski ça¤larda Hititler’den, M›s›rl›lar’a

ve Antik Yunanlar’a birçok medeniyetin

yönetimine girmifltir. Milattan önce 58

y›l›nda ada Romal›lar taraf›ndan al›nm›fl

ve 350 sene boyunca Roma

‹mparatorlu¤u kontrolünde kalm›flt›r.

Milattan sonra 395’te, Bizans

‹mparatorlu¤u’nun bir parças› olmufl ve

putperestlikten yavafl yavafl Ortodoks

Hristiyanl›¤a kaym›flt›r.

1191 y›l›nda Aslan Yürekli Richard Haçl›

Seferleri s›ras›nda adaya yerleflmifl ve

daha sonra aday› Templar fiövalyeleri’ne

satm›flt›r. 1192 y›l›nda Guy de Lusignan’›n

aday› sat›n almas›na izin vermifltir. K›br›s,

1489’da Venedikliler’in aday› al›fl›na kadar

Lusinyanlar’›n yönetimi alt›nda kalm›flt›r.

1571 y›l›nda Osmanl›lar aday› fethetmifller

ve 1878 y›l›nda, Britanya ile Osmanl›

‹mparatorlu¤u aras›nda yap›lan bir

savunma anlaflmas› uyar›nca aday›

Britanya’ya kiralayana kadar

yönetmifllerdir. Osmanl› ‹mparatorlu¤u

Birinci Dünya Savafl›’na Almanya’n›n

taraf›nda kat›l›nca, 1925 y›l›nda K›br›s

Britanya taraf›ndan ilhak edilmifl ve bir

‹ngiliz Kolonisi haline gelmifltir. 1960

y›l›nda K›br›sl› Türkler ve Rumlar K›br›s

Cumhuriyeti’ni kurmufllard›r. Ancak 1963

y›l›nda Rumlar Anayasa’y› tek tarafl› olarak

de¤ifltirmeye kalkt›klar›nda toplumlararas›

çat›flma ç›km›fl ve K›br›sl› Türkler K›br›s

Cumhuriyeti’nden at›lm›fllard›r. Toplam

103 K›br›s Türk köyü boflalt›lm›fl ve K›br›sl›

Türkler adan›n yüzde 3’ünü oluflturan

enklavlarda yaflamaya zorlanm›fllard›r.

1974 y›l›nda aday› Yunanistan’a ba¤lama

amaçl› ve Yunanistan destekli bir darbenin

ard›ndan Türkiye adaya müdahale

etmifltir. Müdahalenin ard›ndan ada

K›br›sl› Türkler’in yaflad›¤› kuzey ve K›br›sl›

Rumlar’›n yaflad›¤› güney aras›nda ikiye

bölünmüfltür. 1975 Y›l›nda K›br›sl› Türk

Federe Devleti kurulmufltur.

1983 y›l›nda ise Kuzey K›br›s Türk

Cumhuriyeti ilan edilmifltir.

Nisan 2003’te kuzey ile güney aras›nda

30 y›l aradan sonra geçifl noktalar›

aç›lm›flt›r. 24 Nisan 2004’te K›br›sl› Türkler,

aday› birlefltirmeye yönelik Annan Plan›’n›

kabul etmifllerdir. Ancak K›br›sl› Rumlar

plan› reddetmifllerdir. 1 May›s 2004’te

Rum taraf›, K›br›s Cumhuriyeti ad› alt›nda

ve tüm aday› temsilen Avrupa Birli¤i’ne

girmifllerdir.

Tarihi, co¤rafyas› ve iklimi ile y›llar

boyunca paylafl›lamayan K›br›s, ayn›

zamanda turizm aç›s›ndan da birçok

cevheri bar›nd›rmaktad›r. K›br›s turizmini

inceledi¤imiz bu say›m›zda öncelikle

k›saca K›br›s turizmi ve tarihi mekanlar›na

bir göz atal›m.

Turizm

Kuzey K›br›s bozulmam›fl do¤al

güzellikleri, dost canl›s› insanlar›,

neredeyse tüm y›l boyunca güneflle

y›kanan kilometrelerce uzunlu¤undaki k›y›

fleridi; alt›n kumsallar› ve 9000 y›ll›k

görkemli tarihi ile Akdeniz’de cennet bir

adad›r. Gotik kiliseler ile bir arada bulunan

Beflparmak Da¤lar›’na hakim haçl› kaleleri,

tap›nak kal›nt›lar› ile tarihin fantastik bir

kar›fl›m› olarak karfl›n›za ç›kar.

Ada, yüzy›llar boyunca üzerinde kurulan

de¤iflik uygarl›klar›n b›rakt›¤› zengin bir

tarihi ve mimari mirasa sahiptir. Bat›’da

Soli ve Vouni’den Lefkofla’daki

Arabahmet Camisi’ne, Ma¤usa’daki

Salamis’ten Do¤u’daki Apostolos

Andreas Manast›r›’na, 9000 y›ll›k

uygarl›¤›n izlerine rastlamak mümkündür.

Kuzey K›br›s Akdeniz’de zor bulunan

tertemiz plajlara sahiptir. Büyük otellerin

lüks plajlar›ndan, kum tepecikleri ard›nda

kaybolmufl küçük otellerin flahane

kumsallar›na kadar yüzücüler için farkl›

k›y› fleritleri ve imkanlar› vard›r.

Gazima¤usa ile Bo¤az aras›nda kalan

do¤udaki k›y› fleridinde alt›n kumsallar

15 mil uzunlu¤a kadar varmaktad›r.

Kuzey’de Girne’nin her iki taraf›nda da,

barlar›n bulundu¤u ve de¤iflik sportif

29

---

30

faaliyetlerin yap›ld›¤› plajlar mevcuttur.

Bunun yan› s›ra gözlerden uzak koylar

20 mil boyunca manzaray›

süslemektedirler.

Karpaz’›n her iki taraf›nda da makiler ve

yabani zeytinlerle kapl› kusursuz

güzellikteki genifl kum tepecikleri cesaretli

ve iyi donan›ma sahip yürüyüflçüleri

bekler. Ayn› zamanda Milli Park olan bu

rüya bölgesinde asfalt yol yoktur. Bu

nedenle bölgeye ulafl›mda güvenilir bir

arazi arac› tercih edilmelidir. Bat›da ise,

maceraperestler için ideal olan Güzelyurt

koyu inan›lmaz bir güzellikle uzan›r.

Afla¤› yukar› yüz milyon y›ld›r adan›n

sular›, yeflil bafl (Chelonia mydas) ve

logger head (Caretta caretta)

kaplumba¤alar› taraf›ndan ziyaret

edilmektedirler. Yeflil bafl sadece adada,

Türkiye’nin güney do¤u k›y›lar›nda ve

bazen de ‹srail’de yumurtlama

yapmaktad›r. Bu büyüleyici canl›lar,

yumurtlamak için May›s ve A¤ustos aylar›

aras›nda Kuzey K›br›s’›n kumsallar›na

gelmektedirler. Yumurtlama yapt›klar›

kumsallardan biri olan Alagadi koruma

alt›na al›nm›flt›r.

Girne

Girne Kalesi

Kale 7.yy'da, Arap ak›nlar›na karfl› kentin

korunmas› için yap›lm›flt›r. Lüzinyanlar

döneminde, Kantara kalesi gibi önemli

bir yer olmufltur. Bu dönemde kale baz›

yap›sal de¤iflikliklere de u¤ram›flt›r. Bu

restorasyon çal›flmalar 1373 y›l›ndaki

Cenevizliler kuflatmas› ile ara bulmufl,

daha sonra yeniden devam etmifltir. Kale

yap›l›rken o dönemin savunma taktikleri

z›rhl› flövalye ve okçulara göre

düflünüldü¤ünden, 1489'dan sonra kaleyi

kontrole alan Venedikliler, Osmanl› topçu

sald›r›lar›n› gözönüne alarak yeniden

inflaya giriflmifllerdir. Kuzeybat› ve

güneydo¤u kulelerini ekleyerek, önlemler

almaya çal›fl malar›na ra¤men,

Lefkofla'daki Osmanl› zaferinden sonra

kaleyi direnifl göstermeden 1570 y›l›nda

Osmanl›lara teslim etmifllerdir. Kaleye

girifl bir hendek üzerinden olmaktad›r.

1400'lü y›llara kadar bu hendek içi su

dolu olarak kullan›lm›flt›r. ‹ç kap›n›n

tonozunda bulunan üç aslanl› Lüzinyan

amblemi baflka bir yap›dan buraya

getirilmifltir. Kalenin içinde 1100'lü y›llarda

yap›ld›¤› san›lan bir Bizans kilisesi (St.

George Kilisesi) yer almaktad›r. 1570

y›l›nda K›br›s'›n Osmanl›lar taraf›ndan

fethi s›ras›nda flehit düflen Osmanl› Amirali

Cezayirli Sad›k Pafla'n›n lahiti de kalede

bulunmaktad›r. Kalenin di¤er bölümlerini

Kuzeybat›, Güneybat› ve Güneydo¤u

Venedik kuleleri, Lüzinyan dönemi Bekçi

odas›, Lüzinyan dönemine ait büyük

salon, çeflitli zindan ve ambar amaçl›

kullan›lm›fl olan odalar, Bizans dönemine

ait kule, Venedik Savunma platformu,

sarn›ç, Venedik dönemine ait cephanelik

ve top mazgal› ve Bat›k Gemi Müzesi

oluflturur. Kalede yak›n dönemde, Eski

Girne Kalesi

Eserler Dairesi taraf›ndan yap›lan

çal›flmalarla çeflitli tarihsel tipleme ve

mekan canland›rmalar› ile adeta bir Aç›k

Hava Müzesi atmosferi yarat›lmaya

çal›fl›lmaktad›r.

Anthipanitis Kilisesi

Eski bir manast›r›n önemli bir bölümüdür.

Mimari tarz› K›br›s'ta fazla rastlanmayan

bir tiptedir. Kubbe bir sekizgen üzerindeki

yuvarlak sütunlar üzerine oturtulmufltur.

Beflikkemerli ve girifl kolu 15. yy'da

eklenen, Gotik tarzdaki tafl iflçili¤inin güzel

örneklerindendir. Binadaki fresklerden

günümüze dek gelenlerin bir k›sm› orijinal,

baz›lar› 15. yy'a aittir. Orijinal fresklerde

Baflmelek Cebrail ile Mihail'in aras›nda

gö¤sünde çocuk olan Meryem figürü de

yer almaktad›r. Baz› fresklerde Cebrail

figürü ve St. Anthony ve vaftiz sahnesi,

St. Eudoksia ile St. Paul figürleri de

bulunmaktad›r. Kubbedeki taht›n

haz›rlanmas› ile ilgili 15. yy'a ait figürde,

‹sa meleklerle çevrilmifl bir madalyonun

ortas›nda, bir yan›nda Meryem, bir

yan›nda vaftizci Yahya oldu¤u durumda

resmedilmifllerdir. Ayr›ca on iki havari ve

peygamberler sahnede bulunmaktad›rlar.

Bat›k Gemi Müzesi

Girne Kalesi'nde bulunan Bat›k Gemi

Müzesi'nde sergilenen gemi, bugüne dek

ele geçen en eski gemi olarak

bilinmektedir. Akdeniz’de ‹skender’in

ölümünden sonra kurulan Hellenistik

krall›klar dönemine aittir. ‹lk olarak 1965

y›l›nda bir sünger avc›s› taraf›ndan suyun

üç metre derinli¤indeyken farkedilmifl ve

Pennsylvania Üniversitesi araflt›rmac›lar›

taraf›ndan ç›kar›lm›flt›r. Bat›ktaki badem

kal›nt›lar›na yap›lan testler M.Ö. 288,

kerestesine yap›lan testler ise M.Ö. 389

y›l›n› göstermektedir. Bu da geminin

batt›¤› zaman yaklafl›k seksen y›ll›k

oldu¤unu gösterir. Geminin 15 metre

uzunlu¤undaki gövdesi Halep çam›ndan

yap›lm›flt›r. Akdeniz a¤aç kurdundan

korunmas› için de kabuk koruyucu bir

madde ile kaplanm›flt›r. Gemide bulunan

400 civar›ndaki anforan›n Rodos’tan

yüklendi¤i san›lmaktad›r. Bunun yan›s›ra

‹stanköy ifli 29 adet bozalt de¤irmen

tafl›yla da karfl›lafl›lm›flt›r. Teknenin adaya

yönelmeden önce Akdeniz ve Ege

k›y›lar›nda al›flverifl yapt›¤›, tekne

mürettabat›n›n ana besin kayna¤›n›n

badem oldu¤u bulunan kal›nt›lardan

anlafl›lmaktad›r. Gemide insan iskeletine

ise rastlanmam›flt›r.

---

Halk Sanatlar› Müzesi

Girne Liman›’nda bulunan 18. yy’a ait bir

K›br›s evi günümüzde müze olarak

kullan›lmaktad›r. Girifl kat›nda zeytinya¤›

mengeneleri, karasaban, tezgah, küp ve

döven gibi hasatla ilgili tar›m araçlar›

bulunmaktad›r. Üst kat ise geleneksel el

sanat› örneklerine ayr›lm›flt›r. Bunlar

aras›nda t›¤ iflleri, yatak ve masa örtüleri,

yün çorap, oymal› sand›klar, gelinlikler

ve dolaplar yer al›r.

‹kon Müzesi

Eski Arkhangelos Kilisesi, Girne ve

çevresinde toplanan ikonlar›n sergilendi¤i

bir ikon müzesi olarak kullan›lmaktad›r.

Kilisenin Çan kulesi, 1860 y›l›nda infla

edilmifl olan kiliseye yirmi befl y›l sonra

ilave edilmifl olup, bu çan kulesi Girne

fl ehrinin hemen her yerinden

görülmektedir.

St. Hilarion Kalesi

Buffavento ve Kantara kaleleri gibi adan›n

Arap sald›r›lar›na karfl› korunmas› için

yap›lan kalelerden biridir. Kalenin ad›

Hilarion adl› bir azizden gelmektedir.

Buraya 10.yy'da bir manast›r ve kilise de

infla ettirilmifltir. Kalenin ad›na ilk kez

1191'li y›llardaki kay›tlarda

rastlanmaktad›r. Bir dönem canl› ve

stratejik bir önemi olmas›na ra¤men, daha

sonralar› Lüzinyan soylular›n›n yazl›k ve

dinlenme yeri ifllevini görmüfltür. Özellikle

ateflli silahlar›n icad› ve k›y› fleritlerinin

savunmas›n›n önem kazanmas› ile birlikte,

Kantara ve Buffavento kaleleri gibi

önemini ve ifllevini yitirmifltir. Kalede üç

ayr› bölüm bulunmaktad›r. Ana girifli

koruyan savunma yeri Bizansl›lar

taraf›ndan 11.yy'da güçlendirilmifltir. Afla¤›

bölüm atlar ve askerler için

kullan›lmaktayd›. Daha üstteki bölümde,

kral saray›, mutfak, kilise yer almaktad›r.

Bu bölümde su deposu da bulunmaktad›r.

Yukar› Kalenin giriflinde bir Lüzinyan

Kap›s› vard›r. ‹ki zirvenin ortas›nda avlu

bulunmaktad›r. Soylular do¤u bölümünde

ikamet ederler, mutfak ve di¤er gündelik

odalar ise bat› bölümünde yer al›rd›.

Kraliyet konutunun ikinci kat›nda bulunan

Kraliçe Penceresi'nden (gotik tarzda

oyulmufl bir pencere) çevrenin

panoramas› doyumsuzdur. Zirvede ise

Prens John kulesi bulunmaktad›r.

Bellapais Manast›r›

Bellapais Manast›r›

Gotik sanat›n eflsiz örneklerinden biri olan

manast›r, Beflparmak da¤lar›n›n

eteklerinde kurulmufltur. Frans›zca

"Abbaye de la Paix" yani "Bar›fl Manast›r›"

sözcüklerinden bugünkü ad› do¤mufltur.

Manast›r›n ilk sakinleri 1187 y›l›nda

Kudüs’ten göç eden Augustinian mezhebi

rahipleridir. ‹lk manast›r binas›n›n yap›m›

1198 - 1205 y›llar› aras›ndad›r. Bugün

görünen yap›n›n büyük bir k›sm› Fransa

Kral› III. Hugh taraf›ndan (1267 - 1284)

infla ettirilmifltir. Avlunun etraf›n› çeviren

revaklar ve yemekhane ise Kral IV. Hugh

döneminde (1324- 1359) yap›lm›flt›r. K›br›s

Osmanl›lar taraf›ndan al›nd›ktan sonra

manast›r, Yunan Ortodoks Kilisesine

verilmifltir. Avlunun yan›ndaki kilise

manast›r›n en iyi durumdaki k›sm›d›r. Ön

yüzdeki ‹talyan freskleri 15. yy’da

yap›lm›fllard›r. Avludaki iki mermer lahit

bir dönemler rahipler taraf›ndan lavabo

gibi kullan›lm›flt›r. Lahitlerin arkas›ndaki

kap›da, Kudüs, Lüzinyan ve K›br›s

krall›klar›n›n armalar› as›l›d›r. Manast›r›n

yemekhanesi de Gotik sanat›n eflsiz

örneklerindendir. Orta avlunun

do¤usunda rahiplerin ifl odalar› ve meclis

odalar› yer almaktad›r. Meclis odas›n›n

ortas›ndaki sütunun ise erken dönem

Bizans kilisesine ait oldu¤u

düflünülmektedir. Rahiplerin yatakhaneleri

ile hazine odas› üst katta yer almaktad›r.

Buffavento Kalesi

Girne da¤lar›nda 950 metre yüksekli¤e

kurulmufl olup, St. Hilarion ve Kantara

kaleleri ile birlikte Arap sald›r›lar›na karfl›

oluflturulmufl olan savunma hatt›n›n bir

parças›d›r. Lüzinyanlar›n döneminde

(1192 - 1489) kale hapishane olarak

kullan›lm›flt›r; ad› da "Aslan fiatosu" olarak

geçmektedir. Venedik döneminde, adan›n

savunmas› için k›y› flehrindeki kaleler

önem kazand›¤›ndan, Buffavento kalesi

ihmal edilmifltir. Kale, Afla¤› ve Yukar›

Kale olmak üzere iki bölümden

oluflmufltur. Afla¤› Kale’nin kemerli bir

girifli vard›r. Giriflin karfl›s›ndaki odalarda

erzak saklan›r ve bir k›sm› da yatakhane

olarak kullan›l›rd›. Odalar alt›nda bir de

su sarn›c› bulunmaktad›r. Yukar› Kale’nin

kap› ve oda kemerlerindeki, k›rm›z› tu¤la

iflçilik Bizans tarz›ndad›r. Burada bulunan

kiliseden geride az bir kal›nt› vard›r.

Buffavento’nun kelime anlam› "Rüzgara

Boyun E¤meyen"dir . Kaleden

bak›ld›¤›nda Trodos da¤lar› ve Lefkofla’n›n

tüm güzelli¤i gözler önündedir.

Lambousa

Lambousa'n›n ilk yerleflenlerinin M.Ö. 13.

yy'da Yunanistan'dan geldikleri, daha

sonralar› bölgenin M.Ö. 8. yy'da

Fenikelilerin yönetimine girdi¤i

bilinmektedir. Roma ve Bizans

döneminde parlak bir hayat seviyesi söz

konusudur. Kentte tiyatro ve gimnazium

gibi sivil mimari örnekleri de infla edilmifltir.

Bu refah dönemi M.S. 7. yy'daki Arap

ak›nlar›yla son bulmufltur. Surlar, kaya

mezarlar› ve bal›k havuzlar› önemli

kal›nt›lard›r. Bal›k havuzlar› Roma

döneminde oyulmufl olup, temiz suyun

girip, s›cak ve kirli suyun ç›kmas› için

31

---

32

kanallar› mevcuttur. Lambousa'ya ait bulgular 1900'lü y›llarda

bafllayan iki aflamal› kaz›larla bulunmufl olup, çok say›da tabak,

kafl›k gibi de¤erli eflyalar içermekte, fakat ne yaz›k ki günümüzde

ço¤u, New York, Londra gibi yabanc› ülke flehirlerinin müzelerinde

sergilenmektedir. Bu hazinelerin Arap korsanlar›n›n ak›m› s›ras›nda

topra¤a gömüldükleri düflünülmektedir. Ço¤u eser ‹mparatorluk

damgas›n› tafl›d›¤›ndan 627 - 630'lu y›llar aras›nda yap›ld›klar›

anlafl›lmaktad›r.

Hz. Ömer Tekkesi

7. yy'da Emevi Halifesi Muaviye dönemindeki Arap ak›nlar› s›ras›nda

flehit düflen Ömer ad›ndaki komutan ve arkadafllar›n›n mezarlar›

yer almaktad›r. Türbe ve mescit binas› Osmanl›lar taraf›ndan

yap›lm›flt›r.

Sourp Magar Manast›r›

‹lk olarak M.S.1000 y›llar›nda bir Koptik manast›r olarak kurulmufl

ve ‹skenderiyeli Aziz St. Makarios’a adanm›flt›r. Meryem Manast›r›

olarak da an›lmaktad›r. 15. yy. bafl›nda Ermeni Kilisesi’ne geçen

manast›r, zamanla Ermeni hac›lar›n›n Kudüs’e giderlerken geçifl

noktas› - ikinci bir hac noktas›- ifllevini görmüfltür. 1974 y›l›na

kadar bu ifllevi sürmüfltür. Lefkofla'da yaflayan Ermeni toplumu

taraf›ndan yazl›k olarak da kullan›lmaktayd›. fiu andaki kal›nt›lar

19. yy’a aittir. Ayr›ca duvarlar›nda Ermenice bir yaz›t da

bulunmufltur.

Vrysi (Çatalköy)

Neolitik döneme ait bir yerleflim yeridir. Buradaki yerleflimin M.Ö.

4000-3000 y›llar› aras›nda Anadolu'nun Kilikya bölgesinden gelenler

taraf›ndan gerçeklefltirildi¤i yap›lan kaz›lardan anlafl›lmaktad›r.

Kaz›lar o dönemdeki ekonominin tar›ma dayand›¤›n›

göstermektedir. Toprak kaplar›n el yap›m› oldu¤u anlafl›lmaktad›r.

Evler birbirlerine dar dehlizlerle ba¤l›d›r. Duvarlar tafl ve balç›ktan

yap›lm›fl olup, iç yüzeyleri balç›kla s›vanm›flt›r; damlar ise kam›fltan

yap›lm›fl olup, çamur ve balç›kla örtülmüfltür. Yerlerde ise sazdan

örtülmüfl has›rlar kullan›lm›flt›r. M.Ö. 3000 y›llar›ndaki bir depremden

sonra Vrysi halk› buradan ayr›larak baflka bir yere göçmüfllerdir.

Karmi Nekropolu

Karmi köyü yak›nlar›ndaki arkeolojik kaz›lar sonucu Orta Tunç

ça¤›na ait oda fleklinde mezarlar ortaya ç›kar›lm›flt›r. Bu mezarlardan

birinin koridorundaki insan figürü, adada yap›lan araflt›rmalarda

bulunan en eski insan figürü olarak kabul edilmektedir. Figür

bereket tanr›ças›n› simgeler. Mezarlarda ölü arma¤anlar› olarak

mavi fayans boncuklara rastlanm›fl, Girit'ten gelmifl Minos

uygarl›¤›na ait kaplar da bulunmufltur. Bu nesnelerin Lapithos'daki

gemilerde çal›flan gemicilere ait olabilecekleri düflünülmektedir.

Bu veriler adada Tunç Ça¤› döneminde, çevre ülkelerle varolan

ticari iliflkilerin de göstergesidir.

Lapta

Arap ak›nlar›n›n s›kl›¤› nedeniyle Lambousa sakinleri yerleflim

yerlerini da¤›n yamac›na tafl›yarak bugünkü Lapta’y› kurarlar.

Lapta’daki yerleflim Lüzinyanlar döneminde daha da geliflmifltir.

Bölgede yap›lan kaz›lar, Lapta’n›n d›fl›nda bir Kalkolitik dönem

yerlefliminin ve Demir Ça¤›’na ait oda mezarlar›n›n ipuçlar›n›

vermektedir.

Kirsokava

Denize do¤ru uzanan bu kayal›k burun Romal›lar döneminde

mezarl›k ve sonradan da tafl oca¤› olarak kullan›lm›flt›r. Bizans

döneminde baz› H›ristiyanlar Roma mezarlar›n›n ve bu tafl

oyuklar›n›n aras›na yerleflmifllerdir. Aya Mavra Kilisesi de bu türden

bir eski Roma kaya mezar› içinde yer almaktad›r. Duvarlar›nda

havan ile tavanda da Miraç sahnesini gösteren freskler vard›r.

Güzelyurt

St. Mamas Manast›r›

St. Mamas, 12. yy'da yaflam›fl H›ristiyan bir azizdir. Adada onun

ad›na adanm›fl 14 kilise oldu¤u söylenmektedir. St. Mamas

manast›r› 18. yy.'dan kalmad›r. Girifl ve sütunlar› Bizans kilisesinden

kal›nt›lar›n üzerine Lüzinyanlar taraf›ndan infla edilmifltir. St.

Mamas'›n mezar›n›n bafl›ndan beri ayn› yerde oldu¤u san›lmaktad›r.

‹konastasisinin mermer alt k›sm› Venedik kalkanlar›yla bezelidir.

A¤açtan yap›lm›fl boyal› üst k›sm› 16. yy oymac›l›k sanat›n›n

örneklerindendir.

Lefke

Soli Harabeleri

Araflt›rmalarda, M.Ö. 700 y›llar›na kadar uzanan bulgular ele

geçmifltir. fiehrin uzunca bir süre liman› ve yak›n›ndaki bak›r

madenleri nedeniyle önemli pozisyonunu korumay› baflard›¤›

anlafl›lmaktad›r. M.Ö. 498'de adadaki di¤er krall›klarla birlikte Soli

de K›br›s'›n yöneticisi olan Perslere baflkald›rm›fl ve yenilmifltir.

Bundan sonra flehrin daha iyi kontrolünün sa¤lanmas› için Pers

taraftar› kral Doxandros of Marion taraf›ndan sehrin yan›na Vouni

Saray› yapt›r›lm›flt›r. Soli parlak dönemini Roma döneminde

yaflam›flt›r. 7. yy'daki Arap ak›nlar› ise kentin sonu olmufltur.

Araflt›rmalarda, Helenistik döneme ait alt›n ve gümüfl tak›lar,

M.Ö.1.yy'da yap›lm›fl mermer bir Aphrodite heykeli, M.Ö.2.yy'a

ait, Amazonlarla savafl› gösteren bir kabartma ele geçmifltir.

Ayr›ca, Helenistik döneme ait, agoraya aç›lan sütunlu caddenin

ve agoradaki mermer bir an›tsal çeflmenin de kal›nt›lar› ortaya

ç›km›flt›r. Tatl› su kaynaklar›, verimli topraklar, liman, bak›r yataklar›,

bol miktardaki odun rezervi Soli'nin burada kurulan ilk yerleflme

---

34

olmayabilece¤ini göstermektedir ve

arkeolojik kaz›larda da M.Ö. 11. yy da

yap›lan bir yerleflmenin izlerine

rastlanm›flt›r.

Soli Bazilikas›

Bazilikan›n 4. yy'›n 2. yar›s›nda yap›ld›¤›,

K›br›s'ta infla edilen ilk kiliselerden oldu¤u

bilinmektedir. 5. ve 6. yy'da

geniflletilmesine ra¤men, 7. yy'daki Arap

ak›n› ile tahrip olmufltur. Üç kap›l› bir girifli

bulunmakta olan kilisenin, dört yan›

sütunlarla çevrili ve çeflmeli bir avlusu

vard›r. Avlunun ard›ndan üç kap›l› baflka

bir girifl ile kiliseye girilmektedir. ‹çerde

iki s›ra halinde dizilmifl on ikifler sütun

bulunmaktad›r. Döflemesinde bulunan,

genellikle geometrik ve hayvan figürü

olan mozaiklerin büyük bir k›sm›

günümüze dek ulaflm›flt›r. H›ristiyan

dünyas›nda Soli, St. Mark'›n St. Auxibius

taraf›ndan vaftiz edildi¤i yer olarak kabul

edilmifltir.

Soli Roma Tiyatrosu

Tiyatro, eskiden ayn› yerde olan bir Yunan

tiyatrosunun yerine, M.S.2. yy ile 3.yy

aras›ndaki dönemde, bir tepenin denize

bakan yamac›nda yap›lm›flt›r. Seyircilerin

oturaca¤› yar›m daire fleklindeki bölüm

tepenin kayal›k k›sm›na oyulmufltur. Bu

bölüm ile ortadaki koro yeri kireç tafl›ndan

yap›lma alçak bir duvarla ayr›lmakta olup,

koro yeri ve oturma yerlerine geçifl

yanlardaki geçitlerle sa¤lan›r. Gerçek

kapasitesi 4000 kifli olan tiyatronun, sahne

binas› iki katl›d›r. Bu bölüm mermer ve

heykellerle süslüdür. Tiyatronun

bat›s›ndaki bir tepe üzerinde Aphrodite'e

adanm›fl bir tap›na¤›n izlerine

rastlanm›flt›r.

Vouni Saray›

Marion kentinin Pers sempatizan› olan

kral› Doxandros of Marion taraf›ndan,

civardaki Yunan taraftar› yerleflim

birimlerinin (Soli Kenti) kontrolu için

5.yy'da yapt›r›lm›flt›r. Saray'da 137 adet

oda bulunmaktad›r. Bunlar idari bölümleri,

yatak odalar›n›, erzak depolar›n›, hamam

ve çal›flma odalar›n› kapsar. M.Ö. 449

y›l›nda bölgedeki Pers egemenli¤i yerini

Yunan egemenli¤ine b›rak›nca, Saray

ifllevini yitirmifltir. Saray toplam yetmifl

y›ll›k bir dönemde ayakta kalm›fl, daha

sonra M.Ö. 380 y›l›nda Soli halk›

taraf›ndan yak›lm›fl ve bir daha

yenilenememifltir. Saray›n su gereksinimi

için kayalara oyulmufl sarn›çlarda biriken

ya¤mur sular› kullan›lmaktad›r. Erzaklar›n

depoland›¤› baz› odalarda içlerine

anforalar›n oturdu¤u çukurlar göze

çarpmaktad›r. Hamamlar, s›cak hamam

türünün eski örneklerindendir. Yap›lan

kaz›larda, piflmifl topraktan yap›lm›fl ve

saray›n ortadan kalkt›¤› yang›nda

siyahlaflm›fl testi içinde "Vouni Hazinesi"

olarak adland›r›lan eflyalar bulunmufltur.

Bunlar aras›nda alt›n ve gümüfl bilezikler,

ifllemeli gümüfl kupalar, Marion, Kition,

Lapithos ve Paphos kentlerinin

damgalar›n› tafl›yan yüzlerce madeni para

bulunmaktad›r. Vouni'den görülen Petra

tou Limniti adas›nda arkeologlar Neolitik

dönem öncesi yerleflim izlerine

rastlam›fllard›r. Saray›n güneyinde M.Ö.

5. yy'›n sonlar›nda yap›lm›fl olan bir

Athena tap›na¤›n›n izleri bulunmufltur. ‹ki

avlusu ve etraf› çevrili kutsal bir alan›n

bulundu¤u tap›nakta, içlerine heykellerin

oturtuldu¤u çukurlar da bellidir. Vouni

kal›nt›lar›n›n bölümleri, girifl, kraliyet

odalar›, sütunlu avlu, mutfak avlusu,

sarn›ç, erzak depolar›, hamamlar, oturma

odalar›, ifl yerleridir.

Lefkofla

Girne Kap›s›

Eski Lefkofla flehrini çevreleyen surlar›n

üzerinde bulunan 3 kap›dan biri kuzeydeki

Girne Kap›s›’d›r. Buras› kentin en önemli

girifl ç›k›fl noktalar›ndan biriydi. Mimar

Proveditore Francesco Barbaro’nun

ad›ndan esinlenerek " DelProveditore

Kap›s›" olarak da bilinen kap›y›, Türkler

1821’de tamir ederek üzerine kubbeli bir

oda eklemifllerdir. Kap› üzerindeki

kitabede Kur’an-› Kerim’den ayetler

bulunmaktad›r. Kap›n›n kuzeye bakan

taraf›na 1820’de II. Mahmut’un turas›

yerlefltirilmifltir. ‹ngilizler taraf›ndan

Napolyon’a karfl› Akka’y› savunmak üzere

getirilen, kap›n›n önünde bulunan toplar,

daha sonra Türklerin eline geçmifltir.

Girne Kap›s›

Selimiye Camii

(St. Sophia Katedrali)

Katedral, K›br›s'taki en büyük, en görkemli

ibadethane ve en önemli Gotik mimari

eser olarak kabul edilmektedir. Daha önce

ayn› yerde bulunan Hagia Sophia adl› bir

Bizans kilisesinin üzerine kuruldu¤u

söylenmektedir. Latin Baflpiskoposu

Eustorge de Montaigu taraf›ndan 1208

y›l›nda yap›m›na bafllanm›fl ve 1326 y›l›nda

katedral kutsanarak ibadete aç›lm›flt›r.

K›br›s'›n en önemli kilisesi oldu¤undan,

Luzinyan krallar›n›n taç giyme törenleri

burada yap›lmaktayd›. Yap›, 1373 y›l›nda

Cenevizliler, 1426 y›l›nda Memlükler

taraf›ndan ya¤malanm›fl ve birkaç

depremde zarar görmüfltür. 1491 y›l›ndaki

yer sars›nt›lar› sonucu, Katedralin do¤u

bölümü y›k›lm›fl ve Venedikliler taraf›ndan

Selimiye Cami

onar›l›rken, eski bir Lüzinyan kral›n›n ( 2.

Hugh) mezar› ortaya ç›km›flt›r.

Bozulmam›fl durumda olan cesedin

bafl›nda alt›n bir taç, üzerinde de alt›ndan

eflya ve belgeler bulunmufltur. Frans›z

mimar ve ustalar› taraf›ndan infla edilen

katedral Orta Ça¤ Frans›z mimarisinin

çok güzel bir örne¤idir. Katedral, an›tsal

bir kap›yla bafllar. Kap›n›n üzerindeki tafl

oyma pencereler, eflsiz bir Gotik sanat›

örne¤idir. Giriflin iki yan›nda bitirilememifl

olan çan kulelerinin üzerine, Osmanl›lar

taraf›ndan cami minareleri oturtulmufltur.

---

Katedralin içi, üç koridor ile alt› yan

bölmeden oluflmufltur. ‹çinde küçük

ibadethaneler vard›r. Bunlardan kuzeydeki

St. Nicholas'a (Noel Baba), güneydekiler

Meryem Ana ve St. Thomas Aquinas'a

adanm›flt›r. Caminin kad›nlar bölümü

olarak bilinen k›sm› eskiden hazine dairesi

olarak kullan›lm›flt›r. St. Sophia'n›n içinde,

birçok Luzinyan soylusu ve krallar›

gömülüdür. Bunlar›n mermer mezar tafllar›

hala döfleme kaplamas›n›n bir bölümünü

oluflturur. Bu tafllar has›r ve kilim alt›nda

kald›klar› ve cami içinde ayakkab›

giyilmedi¤inden üzerlerindeki yaz› ve

resimler bozulmadan kalm›flt›r.

Bedesten

Bina 12.yy’da bir Bizans kilisesi olarak

yap›lm›flt›r. (St. Nicholas Kilisesi). Daha

sonra Lüzinyanlar taraf›ndan yap›lan baz›

Gotik eklemelerle geniflletilmifltir. Venedik

döneminde ise yeni de¤iflikliklerden sonra

Yunan Ortodoks Metropolisine verilen

bina, farkl› mimari tarzlarla hibrid bir

dokuya sahiptir. Osmanl›lar döneminde

daha çok tekstil ürünlerin sat›ld›¤› bir çarfl›

ve depo ifllevi görmüfltür. Kuzey kap›s›

üzerindeki tafl iflçili¤i St. Sophia

Katedralinin kap›s›n›nkine benzer.

Tafl Eserler Müzesi

(Lapidary Müzesi)

Selimiye Camii'nin do¤usunda bulunan

Tafl Eserler Müzesi (Lapidary Müzesi),

15. yy'da infla edilmifl Venedik tarz› bir

yap›d›r. Orta ça¤lardan bugüne de¤in bir

çok tafl eser (armalar, mermer eserler,

lahit ve sütunlar) örneklerini

bar›nd›rmaktad›r. Girifl kap›s›n›n karfl›s›nda

görkemli tafl ifllemeli pencere, eskiden

Sarayönü meydan›nda olup ‹ngiliz

döneminde y›kt›r›lan Lüzinyan saray›ndan

getirilmifltir. En göze çarpan eserler olarak

Dampierre ailesine ait lahit ve 13. yy’da

K›br›s Mareflali olan Adam of Antioch’a

ait mezartafl› say›labilir. Ayr›ca mermerden

bir St. Mark Aslan› da avluda bulunan

eserler aras›ndad›r.

Venedik Sütunu

(Atatürk Meydan›)

Atatürk Meydan›’ndaki Venedik Sütunu

(Dikilitafl) Venedikliler taraf›ndan 1550’de

dikilmifltir. Eskiden üzerinde St. Mark

aslan› bulunuyordu. Osmanl›lar sütunu

kald›rarak Sarayönü Camisinin avlusuna

koymufllard›r. ‹ngilizler 1915 y›l›nda, 6 m

yüksekli¤indeki sütunu flimdiki yerine

yerlefltirmifllerdir. Tek kurfluni renkte bir

granit olan sütunun, Salamis’teki bir

mabetten getirildi¤i san›lmaktad›r.

Sütunun alt taraf›nda 6 ‹talyan ailesinin

armalar› bulunmaktad›r. Sütunun

üzerindeki bak›r küre sonradan ilave

edilmifltir. Atatürk Meydan›n›n bat›s›ndaki

binalar (Devlet Daireleri) 1900’lerin ilk

y›llar›nda ‹ngiliz Koloni devrinde infla

edildiklerinden özel bir görünüme

sahiptirler. Binalar›n do¤uya bakan

yönünde bir çeflme vard›r. Ayr›ca Kraliçe

Elizabet’in 1953 y›l›nda tahta ç›kmas›

nedeniyle infla edilen bir platform

bulunmaktad›r. Üzerinde ‹ngiltere’nin

armas› bulunan bu platformdan, ‹ngiliz

valisi, Kraliçe’nin tahta ç›kt›¤›n› ilan

etmifltir.

Lefkofla Surlar›

Venedik Sütunu

Türklerin K›br›s’› almak üzere oldu¤u

dönemde Venedikliler, Lefkofla flehrini

savunabilmek için, kentin çevresindeki

eski Lüzinyan surlar›n›n yerine 1567 y›l›nda

yeni surlar yapmaya bafllad›lar. Surlar›n

plan›n› Guilio Savorgnano adl› ünlü

Venedikli bir mühendis çizmifltir. Daire

fleklinde 3 mil çevresi olan bu surlar›n

üzerinde, her biri birer kale say›labilecek

11 burç ve toplam 3 kap› bulunmaktad›r.

Surlar, d›fl› taflla örülmüfl kal›n toprak

duvarlard›. Surlarda bulunan kap›lar›n

adlar›, kuzeyde "Porta Del Proveditore -

Girne Kap›s›-" do¤uda "Porta Guiliana-

Magosa kap›s›" ve bat›da "Porta

Domenico - Baf Kap›s›" d›r. Venedikliler

surlar› yapabilmek için 3 millik çevrenin

d›fl›nda bulunan evleri, saraylar›, manast›r

ve kiliseleri y›k›p tafllar›n› surlar›n

yap›m›nda kullanm›fllard›r. Surlar›n

yap›m›nda Frenk soylular›n›n ve di¤er

katk›s› olan kiflilerin adlar› da (Rochas,

Loredano, Barbaro gibi) burçlara

verilmifltir. Venedikliler Lefkofla kenti

surlar›n› bitirmeden Osmanl›lar taraf›ndan

yenilgiye u¤rat›lm›fllard›r.

Kumarc›lar Han›

17. yy. sonunda yap›lm›fl olan bir Osmanl›

yap›s›d›r. Girifl kap›s›ndaki ifllemeli Gotik

kemerin biçimi ve oranlar›n›n yap›daki

di¤er kemer ve Osmanl› mimari üslubuna

ayk›r› olmas› nedeniyle daha önceden var

olan bir yap›ya - muhtemelen bir manast›r

- ait olabilece¤i düflünülmektedir. Yap›

dörtgen bir plan üzerine infla edilmifl olup,

iki katl›d›r; camisi yoktur. Yolcular üst

katlardaki odalarda kal›r, alt kattaki

odalarsa hayvanlar›n›n konaklamas› ve

eflyalar› için depo amaçl› kullan›l›rd›.

Büyük Han

Tarih ve mimari de¤erler bak›m›ndan

Lefkofla’daki Türk eserlerinin bafl›nda

Büyük Han gelmektedir. 1572 y›l›nda

adan›n ilk Osmanl› Valisi Beylerbeyi

Muzaffer Pafla taraf›ndan yapt›r›ld›¤› kabul

edilmektedir. Yap› dörtgen bir plan

üzerine, iki katl› infla edilmifl olup, genifl

bir avlunun çevresinde s›ralanan odalar

kemerli ve kubbeli bir sundurmaya

aç›lmaktad›r. Büyük Han’›n çeflitli

yap›lardan ve yerlerden al›nm›fl tafllardan

yap›ld›¤› bellidir. Ayn› flekilde avlunun

ortas›ndaki mermer sütunlar üzerine

yap›lm›fl mescidi tutan sütunlar›n da

baflka bir yap›dan al›nm›fl olunmas›

muhtemeldir. Alt› köfleli, konik bafll›kl› tafl

bacalarla, bu kubbeli küçük mescit, Han›n

Türk tarz› mimarisini tamamlayan önemli

unsurlard›r. Han›n zemin kat›ndaki odalar

dükkan, depo ve ofis olarak kullan›lm›flt›r.

Üst kattaki sekizgen bacal› birer

flömineleri olan odalar ise yatak odalar›d›r.

Anadolu’da s›k rastlanan benzerleri gibi

olmas›na ra¤men, bir farkl›l›¤› da

mevcuttur. Bu tip han ve kervansaraylar

genellikle tek bir ana kap›ya sahip

olmalar›na ra¤men, Büyük Han’›n bir girifli

daha bulunmaktad›r.

Dervifl Pafla Kona¤›

(Etno¤rafya Müzesi)

19. yy.’da yap›lm›fl bu iki katl› kona¤›n

sahibi K›br›s’ta ilk Türkçe gazetelerden

olan "Zaman" gazetesini yay›nlayan

Dervifl Pafla’d›r. Konak, Lefkofla surlar

içinde tarihi çevre dokusunu en yo¤un

biçimde koruyan Arap Ahmet

Mahallesinde bulunmaktad›r. ‹ki girifl

kap›s› olan kona¤›n esas girifl kap›s›

üzerinde hicri 1219 (miladi 1807) tarihi

okunmaktad›r. Konak iki katl› olup, alt

kat› tafltan, üst kat› ise kerpiçten infla

edilmifltir. Sonradan ilave edildi¤i belli

olan bafl odan›n süslemeli tavan›nda

35

---

36

miladi 1869 tarihi okunmaktad›r. Konak

"L" planl› olup, genifl bir iç avlusu vard›r.

Alt kat odalar› iç bahçeyi çevreleyen

revakl› galerilere aç›lmaktad›r. Üst kata

avludaki haznenin üzerine oturan ahflap

bir merdivenle ç›k›lmakta ve odalar kapal›

bir sofaya aç›lmaktad›r. 1978 - 1988 y›llar›

aras›nda yap›lan restorasyon çal›flmalar›

sonucunda, kona¤›n kütüphane, kültür

merkezi veya Eski Eserler ve Müzeler

Dairesi olarak düzenlenmesi uygun

görülmüfltür. Bir bölümü bafl oda, gelin

odas›, yatak odas›, yemek odas› ve tezgah

odas› olarak düzenlenen kona¤›n bir

bölümünde de günlük yaflant›da kullan›lan

eflyalar sergilenmektedir. Teflhir ve tanzimi

"müze - ev" olarak tamamlanan konak

21 Mart 1988 tarihinde Etnografya Müzesi

olarak ziyarete aç›lm›flt›r.

Büyük Hamam

Günümüzde de çal›fl›r durumda olan

Büyük Hamam eski bir Latin kilisesinin

kal›nt›lar› üzerine infla edilmifltir. ‹fllemeli

Gotik tarz› kemer kap›s›ndan ve tafl

duvarlar›ndan da Luzinyan yap›s› oldu¤u

belli olan bu yap›n›n ad› "St. George of

the Latins" kilisesiydi. Yap›n›n bir özelli¤i

de bina zemininin yoldan 2 - 3 metre

kadar afla¤›da kalm›fl olmas›d›r.

Sultan Mahmut

Kütüphanesi

1829 y›l›nda Sultan II. Mahmut taraf›ndan

infla ettirilmifl olan yap›, Selimiye Camiin

do¤u kap›s› yan›nda bulunmaktad›r. Bina,

kubbeli büyükçe bir odayla, yine kubbeli

ve kemerli bir sundurmadan oluflmaktad›r.

Arap Ahmet Camii gibi klasik Osmanl›

Cami ve Medrese mimarisinin bir

örne¤idir. Kütüphanede 1700 kadar kitap

bulunmakta, bunlar›n aras›nda el yazmas›

Kur’an-› Kerim ve de¤erli Arapça, Türkçe

ve Farsça kitaplar yer almaktad›r.

Mevlevi Tekkesi

Sultan Ahmet Kütüphanesi

17. yüzy›l bafllar›nda yap›lm›flt›r. Fetihten

sonra adaya gelen Türklerin ço¤u Konyal›

oldu¤undan Mevlana’n›n hayat tarz›n›

kabul ettirmek istemifller ve Lefkofla’da

bu tekkeyi kurmufllard›r. Zamanla ölen

Mevlevi ilerigelenleri arka odalara

gömülerek türbe haline getirilmifltir. Tekke

flu an müze olarak kullan›lmakta, Mevlevi

giyisileri, müzik aletleri ve etnografik

malzemeler sergilenmektedir.

Haydarpafla Camii

(St. Catherine Kilisesi)

St Sophia’dan sonra en dikkate de¤er

Lüzinyan yap›s› St. Catherine Kilisesi -

flimdiki HaydarPafla Camii’dir.- Tarihçi

Sir Harry Luke taraf›ndan K›br›s’›n en zarif

ve mükemmel Gotik binas› olarak

tan›mlanmaktad›r. St. Catherine Kilisesi

14. yy. da infla edilmifl olup, Osmanl›lar›n

adaya hakimiyetlerinden sonra cami

haline getirilmifltir. Binan›n yukar› do¤ru

daralan ayaklar›n›n aras›na uzun ve dar

Gotik pencereler yerlefltirilmifltir.

Pencerelerin üst k›s›mlar› alç›dan

geometrik desenlerle süslüdür. Kilisenin

üç girifli vard›r; Gotik stilde yap›lm›fl olan

güney kap›s›n›n ince tafl iflçili¤i ve kap›

sövesinin üzerinde Lüzinyan armalar›n›n

kabartmalar› göze çarpmaktad›r. Bat›

kap›s› daha büyük olup, ayn› mimariye

sahiptir; sövesi gül ve ejderha motifleriyle

süslüdür. Kuzey girifli daha sadedir, buras›

dirsekler üzerinde elinde bal›k tutan ç›plak

bir kad›n figürü ve ejderha türü

kabartmalarla süslüdür. Kilisenin içinde

bir koro yeri, törenlere ait eflyalar›n

sakland›¤› bir oda, hazine ve küçük bir

vaftiz havuzu bulunmaktad›r.

Arap Ahmet Camii

Lefkofla'daki Türk yap›s› camiler içinde

en dikkate de¤er olan› Arap Ahmet

Camii'dir. 1845 y›l›nda infla edilen cami,

di¤er bir çok cami gibi eski bir Latin

kilisesinin yerine yap›lm›flt›r. Caminin

döflemesini oluflturan mermerler aras›nda

Lüzinyan ve Venedik dönemlerinden

kalma 25 kadar yaz›l› ve resimli mezar

tafl› bulunmaktad›r. Cami, K›br›s'›n

fethinde Türk ordusunun generallerinden

olan Arap Ahmet Pafla'n›n ad›n›

tafl›maktad›r. Klasik Türk Cami

mimarisinin güzel bir örne¤ini oluflturur.

Kemerli bir sundurmas› ve 6 metre

çap›nda bir kubbesi vard›r. ‹çinde eski

Türk mezarlar› olan bahçesi günümüze

dek korunabilmifltir. fiad›rvan›, selvileri

ve eski mezarlar› ile Lefkofla flehrinin özel

bir köflesidir. Camideki mezarlar aras›nda,

1832 y›l›nda Lefkoflada do¤mufl olup,

Osmanl› Devleti hizmetinde 4 kez

Sadrazaml›¤a (Baflbakanl›k) dek

yükselmifl olan Kamil Pafla'n›n da mezar›

vard›r.Kamil Pafla 1913 y›l›nda Lefkofla'da

ölmüfl ve caminin avlusuna gömülmüfltür.

1926 - 1931 y›llar›nda K›br›s Valisi olan

Sir Ronald Storrs, Kamil Pafla'n›n mezar›n›

1927 y›l›nda yapt›r›p, üzerine Türkçe ve

‹ngilizce bir kitabe koydurmufltur.

Yeni Cami

Lefkofla'da kiliseden çevrilen camiler

aras›nda yer almaktad›r. Yeni Cami, genifl

ana mekan›, cemaat yeri revaklar› ile

dikkati çekmektedir. Minare, ana yap›dan

ayr› olup, etraf›nda bir tak›m yap› izleri

tafl›maktad›r. Muhtemelen, minare

etraf›ndaki esas cami yap›s› bir sebeple

y›k›lm›fl ve yak›nda bulunan flimdiki

binadan faydalan›lm›flt›r. Yap›ya ba¤l›

türbe binalar› ve mezarlar dikkati

çekmektedir.

Turunçlu Camii

Yaz›t›nda, 1825 y›l›nda K›br›s Valisi Seyit

Mehmet A¤a taraf›ndan yapt›r›ld›¤›

belirtilmektedir. Dört kemer üzerine oturan

ahflap bir tavan› vard›r. Kuzey taraf›ndaki

ifllemeli bafll›klar› olan ahflap sütunlar›n

üzerine oturmufl galerisi kad›nlara aittir.

‹plik Pazar› Camii

Turunçlu Camii

19. yy.’da yap›lm›fl olup, ad›n› Osmanl›lar

döneminde burada kurulu olan bir pamuk

pazar›ndan alm›flt›r. Örme tafl külahl›

minaresinin ayn› noktada kendinden önce

var olan bir camiye ait oldu¤u

san›lmaktad›r.

---

38

Saray Önü Camii

Lefkofla kentinin en merkezi yerinde

bulunmaktad›r. Eski bir Latin kilisesiyken

camiye çevrilip, 1890’lar itibariyle harap

bir vaziyette bulundu¤undan, Ali Pafla

taraf›ndan 1902 y›l›nda yeniden

yapt›r›lm›flt›r. Arap tesiri bulunan caminin

çok de¤erli bir ahflap tavan› vard›r. 1962

y›l›nda flad›rvan› y›kt›r›l›rken, üzerinde

Yunanca yaz›lar bulunan kapakl› bir

mermer lahid ( sarcophagus ) ortaya

ç›km›flt›r. Bu tarihi eserin harf stilinden

ve gövdesindeki kocaman bir haçtan,

Bizans dönemine ait oldu¤u

anlafl›lmaktad›r. Günümüzde Evlendirme

Dairesi olarak kullan›lmaktad›r.

Ma¤usa

Othello Kalesi

Kale, 14. yy’da Lüzinyanlar taraf›ndan

infla edilmifltir. Ma¤usa kentinin ana

girifllerinden biri olarak kullan›lmaktad›r.

Etraf› derin bir hendekle çevrilidir. Kale

girifli üzerinde as›l› olan St.Mark aslan›

kabartmas›n›n alt›nda kaleyi yeniden

biçimlendiren kaptan Nicolo Foscari’nin

ad› ve 1492 tarihi görülmektedir. Kale’nin

yap›s›nda kuleler ve topçu bataryalar›yla

biten koridorlar bulunmaktad›r. Ayr›ca bir

yemekhane ve Lüzinyanlardan kalma bir

yatakhane vard›r. Kale avlusunda bir k›sm›

Osmanl›lara, bir k›sm› ‹spanyollara ait

toplar, demir gülleler ve tafl gülleler de

bulunmaktad›r. Kalenin bugünkü ad›,

‹ngiliz döneminde kullan›lmaya

bafllanm›flt›r. Sheakespeare'in ünlü

trajedyas›n›n bir bölümü K›br›s'ta bir liman

kentinde geçmektedir. Oyunun kahraman›

Othello, Fasl› (Moor) biri olarak tan›t›l›r.

Yazar›n, dönemin valisi Christophora

Moro’nun ad›n›n yan›lsamas›na kap›ld›¤›

düflünülmektedir.

Lala Mustafa Pafla Camii

(St. Nicholas Katedrali)

Lüzinyanlar döneminde, 1298 - 1312 y›llar›

aras›nda yap›lm›fl olan yap›, tüm Akdeniz

dünyas›n›n en güzel Gotik yap›lar›ndand›r.

Lüzinyan krallar›, önce Lefkofla’da St.

Sophia Katedrali’nde K›br›s Kral›, sonra

da Ma¤usa’da St. Nicholas Katedrali’nde

Kudüs Kral› olarak taç giyerlerdi. 1571

y›l›nda cami haline getirilene dek, bu

törenler yap›lagelmifltir. Katedralin Bat›

cephesi mimarisi Fransa’daki Reims

Katedralinden etkilenmifltir. Gotik tarzda

ifllemeli eflsiz bir penceresi bulunmaktad›r.

16. yy. Venedik galerisi avluda yer almakta

ve günümüzde flad›rvan olarak

kullan›lmaktad›r. Giriflteki yuvarlak

pencerelerin üzerinde bir Venedik armas›

görülmektedir. Baz› hayvan figürleriyle

süslü kabartman›n Salamis’teki bir

tap›naktan geldi¤i san›lmaktad›r.

Katedralin apsiti, ço¤u K›br›s kiliselerinde

oldu¤u gibi, Do¤u üslubunda, üç

bölmelidir. Yukar›daki pencereler iyi

korunmufl olup, bat› cephesinde ve yanda

iki flapel bulunmaktad›r. Yap›n›n önünde

bulunan tarihi cümbez a¤ac› adan›n

Othello Kalesi

kuzeyinde çok az bulunmakta olan tropik

bir incir türüdür.

Venedik Saray›

(Proveditore Saray›)

Lüzinyanlar›n 13. yy'da yapm›fl oldu¤u

saray kal›nt›lar› üzerine Venediklilerin

yapt›¤› krall›k saray›d›r. Halen ayakta kalan

cephe, 16. yy da yap›lm›fl ve buradaki

sütunlar Salamis harabelerinden

getirilmifltir. Ortada bulunan kemerin

üzerinde Venedikli yönetici Giovanni

Renier'e ait bir arma bulunmaktad›r.

Nam›k Kemal Zindan›

Venedik Saray› avlusunda bulunan bu

zindan iki katl› olup, kesme tafltan

yap›lm›flt›r. Nam›k Kemal "Vatan Yahut

Silistre" adl› oyunun sahnelenmesi

sonucunda 1873'de sürüldü¤ü K›br›s'ta,

bu binada 38 ay kalm›flt›r. Tek mekandan

oluflan alt kat›n, Venedik Saray› avlusuna

aç›lan bir kap›s› ve demir parmakl›kl› bir

penceresi mevcuttur. Üst k›sma dik tafll›

bir merdivenle ç›k›lmakta, iki penceresi

olan bu odada Nam›k Kemal ile ilgili

belgeler sergilenmektedir.

St. Francis Kilisesi

1300 y›llar›nda Franciscan tarikat›na ba¤l›

keflifller taraf›ndan kurulan manast›r›n bir

bölümüdür. Del Proveditore Saray›’n›n

yan›nda yer almaktad›r. Yap›, K›br›s Kral›

II. Henry’nin yard›m›yla yap›lm›flt›r. Üç

bölümlü bir nef ve bunun sonundaki çok

güzel bir koro k›sm›ndan oluflmaktad›r.

Greek St. George Kilisesi

Mimarisinde Bizans ve Gotik kar›fl›m›

özellikler olan Kilise Ortodoks toplulu¤una

ait olup, 15. yy’da yap›lm›flt›r. Kilise yan

nefleri olan bir orta neften oluflmakta ve

üçlü bir apsidle bitmektedir. Tavan Gotik

tonozlara sahiptir. Binan›n yap›s›ndan bir

piskoposluk kilisesi oldu¤u

anlafl›lmaktad›r. Üst k›sm›, 1571 y›l›ndaki

Osmanl› kuflatmas› esnas›nda y›k›lm›fl

olup, duvarda gülle izlerine

rastlanmaktad›r.

‹kiz Kiliseler

(Templar ve Hospitaler

Kilisesi)

14. yy’da infla edilmifl olan iki kiliseden

büyük olan Templar flövalyelerine aittir.

Templar flövalyeli¤i 1313 y›l›nda Papa

taraf›ndan kald›r›l›nca kilise bitiflikteki

binaya sahip olan Hospitaler flövalyelerine

---

kalm›flt›r. Günümüzde restore edilerek K›br›s Sanat Derne¤i olarak

kullan›lmaya bafllanm›flt›r.

Ma¤usa Surlar›

1489 y›l›na dek Ma¤usa flehrini çevreleyen Lüzinyan surlar›, çok

yüksek olmalar›na karfl›n, ince bir yap›ya sahiptiler. Ard›ndan

K›br›s’› ele geçiren Venedikliler, özellikle Osmanl›lara karfl› önlem

almak üzere, surlar› ateflli silahlara karfl› sa¤lamlaflt›rmak amac›yla

1550’li y›llarda Venedik’ten uzman getirerek yeniden elden

geçirmifllerdir. Özellikle deniz taraf›ndaki surlar, Martinengo Tabyas›

ve Kara Kap›s› bu dönemde infla edilmifltir. Ayr›ca surun flehir

d›fl›ndaki k›sm›na 46 m geniflli¤inde hendek aç›larak içerisi su ile

doldurulmufltur. ‹ri kesme tafltan infla edilen 3 km uzunlu¤undaki

bu surlar›n yüksekli¤i 18 m, geniflli¤i baz› yerlerde 9 m kadard›r.

Duvarlarda, burçlar, kap›lar, rampalar, mangallar, cephanelik,

depo ve ah›rlar bulunmaktad›r. Surlardaki kuleler flöyle an›lmaktad›r:

- Arsenal (Canbulat) - Mare (Deniz Kap›s› Burcu) - Castella (Othello

Kulesi) - Signonia (Halkal› mazgal) - Diamete (Karpaz Tabya) -

Mozzo (fiehit Tabya) - Martinengo (Tophane) - Pulacazaro -

Moratto - Diocare - Ravelin (Kara Kap›s›, Akkule) - Santa Napa

(Alt›n Burcu) - Andurizzi (Su Burcu) - Campo Santa (Halkal› Tabya)

Ayr›ca bir iç kale olarak Othello binas› ve orjinal iki girifl kap›s›

olarak Kara Kap›s› (Ravelin) ve Deniz Kap›s› (Porta del Mare) yer

almaktad›r. Ma¤usa’n›n Osmanl›lar taraf›ndan fethi s›ras›nda harap

olan surlar, fetih sonras› Osmanl›larca onar›lm›flt›r.

Kara Kap›s› (Ravelin)

Ma¤usa flehrine girifli sa¤layan orjinal iki flehir kap›s›ndan biridir.

Orjinal ismi "Yar›m Ay fieklinde Tabya" anlam›ndaki Ravelin’dir.

Kara Kap›s›, surlar›n Othello Kalesinden sonra en eski k›sm›d›r.

Bugünkü köprü ile girifl yeni olup, eskiden kule yan›ndaki bir top

yuvas›n›n içinden geçilmekteydi. Orjinal kap› bugünkü giriflin

solunda, iner - kalkar bir köprüye sahiptir. fiehre bakan k›sm›nda

kemerli bir geçit yer al›r. Bu geçitin her iki yan›nda duvar freskleri,

armalar ve küçük bir de kilise bulunmaktad›r. Burada yap›lan

kaz›lar sonucunda geçitler, top yuvalar› ile ilginç bölme ve galeriler

a盤a ç›kar›lm›flt›r. Kemerli geçidin flehre bakan taraf›nda

Venedikliler zaman›nda zindan olarak kullan›lan yeralt› odalar›

bulunmaktad›r.

Tophane (Martinengo Tabyas›)

1550 - 1559 y›llar› aras›nda Venedikli mimar Giovanni Sammichele

taraf›ndan infla edilmifltir. Üçgen fleklinde bir plana sahip olup,

askeri mimarinin güzel örneklerindendir. Tonozlu bölmeler içinde

barut duman›n›n ç›kmas›na ve havaland›rmaya yarayan bacalarla,

duvarlar›nda barut f›ç›lar› ile top güllelerini koymaya yarayan küçük

hücreler bulunmaktad›r. Osmanl›lara karfl› K›br›s’a takviye olarak

gönderilen Venedik kuvvetlerine komuta eden Martinengo, yolda

ölünce, Ma¤usa’ya getirilir. Venedikliler çok sevilen komutan›n

hat›ras›na, bu tabyaya onun ad›n› verirler.

Deniz Kap›s› (Porta Del Mare)

Ma¤usa’ya girifli sa¤layan orijinal flehir kap›lar›ndan biridir. Çok

güzel bir mimari yap›ya sahip olup iyi korunmufl durumdad›r. 1496

y›l›nda Venedikli Nicolo Prioli taraf›ndan infla ettirilmifltir. Demirle

kapl› ahflap kap›, Türkler zaman›ndan, demir parmakl›kl› kap› ise

Venedikliler zaman›ndan kalmad›r. Kap›n›n üst k›sm›nda, mermer

üzerine ifllenmifl Venedik Cumhuriyeti’nin amblemi kanatl› aslan,

Nicolo Prioli’nin ad› ve armas›, 1496 tarihi görülmektedir. Mermerin

Salamis’ten getirildi¤i san›lmaktad›r.

Canbulat Türbesi (Arsenal Tabyas›)

Kilis Sancak Beyi olan Canbulat Bey'in, K›br›s’›n fethine karar

verildi¤inde, haz›rlanan kuvvetler aras›na dahil edilmesi önerilir.

Lefkofla’n›n Osmanl›larca fethinde üstün yararlar› görüldü¤ünden,

1570’te Ma¤usa’y› kuflatan Osmanl› ordusunda, ‹skender Pafla

ve Deniz Pafla ile birlikte görevlendirilir. Orjinal ad› Arsenal tabyas›

olan mevkide flehit düfltü¤ü inanc›yla türbesi buradaki tabyan›n

alt›nda bulunmaktad›r. Zamanla y›pranan bina 1968 y›l›nda yeniden

infla edilerek ön k›sm› da bir müzeye dönüfltürülmüfltür. Halen

müzede etnografik ve arkeolojik eserler sergilenmektedir.

Kertikli Hamam

fiehrin kuzeyinde kalan bir Osmanl› devri yap›s›d›r. Bu hamam

kubbeleriyle ilgi çekmektedir. Yap›, üzeri kubbe ile örtülü alt›

odadan, odalar›n arkas›nda tonozla örtülü bir su deposundan ve

soyunmal›k oldu¤una inan›lan üst örtüsü y›k›k k›s›mlardan

oluflmaktad›r.

Salamis Antik Kenti

fiehir Bronz Ça¤› sonlar›nda bafllayan göçler s›ras›nda, Anadolu'dan

gelen kavimler ve bunlara Yunanistan'dan gelerek Kilikya'da

kat›lan Akalar taraf›ndan kurulmufltur . Truva kahramanlar›ndan

ve Salamis adas› kral› Telamon'un o¤lu Tefkros flehrin kurucusu

olarak bilinmektedir. M.Ö. 707 y›l›nda gerçekleflen Asur

hakimiyetinden sonra M.Ö. 560 y›l›nda bast›r›lan sikkelerden,

Salamis kral› Evelthon'un adan›n idaresini ele geçirdi¤i

anlafl›lmaktad›r. M.Ö. 499 y›l›nda Atinal› Kimon'un K›br›s'taki Pers

hakimiyetine son vermek için düzenledi¤i sefer baflar›s›zl›kla son

bulmufl ve Kimon'un ölümü üzerine Atinal›lar, K›br›s'› alma

girifliminden vazgeçmifllerdir. Bundan sonra Fenikeli idareciler

bafla geçer, fakat ticaret ve di¤er konularda gerileme bafllar. M.Ö.

411 y›l›nda Tefkros ailesinin üyelerinden Evagoras, Salamis krall›¤›n›

ele geçirir. Tüm aday› hakimiyeti alt›na almak isteyince Salamis

flehri Persler taraf›ndan kuflat›l›r ve Evagoras Pers Krall›¤›na vergi

ödemek zorunda b›rak›l›r. Bu durum ‹skender devrine dek sürer.

‹skender döneminde Salamis kral› olan Pyntagoras, ‹skender'e

askeri yard›mlarda bulundu¤undan kendisine Tamusus flehri

verilerek ödüllendirilir. ‹skender'in ölümü sonras›nda Salamis

sürekli el de¤ifltirir. M.Ö. 294 y›l›nda zor flartlar alt›nda K›br›s'›

alan Ptoleme Krall›¤› idaresi s›ras›nda ada huzura kavuflur ve bu

tarihten itibaren Salamis bafl flehir olma niteli¤ini kazan›r. Kentin

39

---

40

bu parlak dönemi Roma egemenli¤i

süresince de devam eder. Günümüzdeki

kal›nt›lar›n ço¤u Roma dönemine aittir.

Roma idaresi alt›nda flehrin bir halk

meclisi, bir senato ve ihtiyar meclisi

bulunmaktad›r. M.S. 76 ve 77 y›llar›ndaki

depremler ve M.S.116 y›l›ndaki Yahudi

isyanlar› ile flehir epeyce tahrip olur. Daha

sonra ada Antakya vilayetine ba¤lan›r ve

Salamis liman›, Suriye gemilerince ilk

u¤rak liman› oldu¤undan, flehirde bir

ferahlama görülür. M.S. 232 ve 342

y›llar›ndaki depremler yaz›k ki flehre yine

büyük zararlar verir. Bundan sonra Bizans

‹mparatoru Konstantinus flehri küçük bir

planda infla ettirerek, Konstantinus ad›n›

verir. fiehir K›br›s'›n bafl flehri olarak Baf'›n

yerini al›r. Daha sonra flehir M.S. 647

y›l›ndaki Arap ak›nlar› ve yer sars›nt›lar›

nedeniyle terkedilerek, bugünkü Ma¤usa

flehrini oluflturan bölgeye halk göç etmek

durumunda kal›r.

Mimari Kal›nt›lar›: SUR VE L‹MANLAR

fiehrin kuzey, güney ve bat› kesimlerinde

yer alan surlar›n yan›s›ra, flehir merkezini

çevreleyen ikinci bir surun varl›¤› da tespit

edilmifltir.fiehrin merkezini çevreleyen

surlar›n, M.S.7 yy.'daki Arap ak›nlar›na

karfl› infla edilmifl olabilece¤i düflünülebilir.

fiehrin güney - do¤usunda Salamis

flehrinin en eski liman› yer almaktad›r.Bu

liman›n kuzey ve güneyi suni dalgak›ranlar

ile korunmaktad›r. Geç Roma devrinde

kullan›lan ikinci liman› ise flehrin

kuzeyindedir. Bu iki liman›n d›fl›nda

Demetius taraf›ndan kullan›lm›fl olan

üçüncü bir limandan da bahsedilmektedir.

Gimnazium: Spor Alan›

Güney giriflindeki döfleme üzerindeki

yaz›ttan anlafl›ld›¤› üzere, flehrin kuzeyinde

flimdiki Roma Gimnaziumunun bulundu¤u

yerde Helenistik devre tarihlenen bir

Gimnazium mevcuttur. Do¤u reva¤›nda

da buras›n›n bir zamanlar bahçe olarak

kullan›ld›¤›n› gösteren bir yaz›t

bulunmaktad›r. Yer sars›nt›lar› sonucu

y›k›mlar olmas› nedeniyle Gimnazium

Augustus döneminde tamir ettirilmifl ve

bir de do¤u reva¤› eklenmifltir. Dört taraf›

kronit bafll›kl› sütunlu revaklarla çevrili

alan›n kuzey ve güney uçlar›na ilave edilen

birer yüzme havuzunun etraf›nda heykeller

yer almaktad›r. Günümüzde kuzey yüzme

havuzunun etraf›nda bulunan heykeller

M.S 2. yy'a aittir. M.S. 332 ve 342

y›llar›ndaki depremlerle yeniden y›k›lan

Gimnazium, Erken Bizans devrinde

Konstatinus taraf›ndan Salamis hamamlar›

olarak yeniden infla edilir.

Tiyatro

Gimnazium'un güneyinde yer alan yap›

muhtemelen Augustus döneminde infla

edilmifltir. M.S. 4. yy'daki yer sars›nt›lar›

ile y›k›lan tiyatronun tafllar› hamamlar›n

inflas›nda yap› malzemesi olarak

kullan›lm›flt›r. Tiyatro, sahne binas›,

orkestra ve oturma yerlerini içerir.

Kapasitesi 15 bin seyirciye karfl›l›k düfler.

Sahne binas› oyuncular taraf›ndan

soyunma-giyinme yeri ve fon ifllevi

göstermektedir. Freskler, heykel ve

sütunlarla süslü bu görkemli yap›n›n

günümüze dek sadece temelleri

gelebilmifltir. Orta k›sm›ndaki orkestran›n

ortas›nda Dionysos'a adanm›fl bir sunak

ve Marcus Avurelius Commedus ile

Caesar Contanstinus ve Caesar

Maksimianus'a adanm›fl yaz›l› iki altl›k

vard›r. Oturma yerleri 50'den fazla s›ra

ihtiva etmesine karfl›n, bir k›sm› günümüze

dek gelebilmifltir. Orta k›s›mdaki boflluk

fleref locas›d›r. Oturma yerlerinin bir k›sm›

yeniden restore edilerek infla edilmifltir.

Roma Villas›

Tiyatronun güneyinde yer almaktad›r.Bir

zamanlar iki katl› olan bu yap›, sütunlu

bir girifl, bir iç avlu, genifl bir oturma

odas›ndan meydana gelmifltir. Öteki

odalar avlunun iki yan›nda yer al›r. Kaz›

s›ras›nda burada, merkezi bir figürün

etraf›n› çevreleyen, hayvan tasvirleri ile

bezenmifl mozaik döflemeli bir platform

tesbit edilmifltir.

Bizans Su Sarn›c›

Roma villas›n›n güney do¤usunda yer

alan huni biçimli bu sarn›ç, üç bölmeden

oluflur. Bir bölmede M.S. 6. yy'a ait duvar

resimleri ve yaz›lar bulunmufltur. fiu anda

harap vaziyetteki ana pano, kufl, bal›k ve

su bitkilerinden oluflan su sahnesi ve ‹sa

bafl› bulunan bir madalyon ile süslüdür.

Kompanapetra Bazilikas›

Bazilika 4.yy'da infla edilmifltir. Çevresi

sütunlarla sar›l›, su kuyusu olan bir avlu

ve orta ve yan k›s›mlardan oluflur. Orta

bölümde piskoposun kürsüsü ve rahip

yerleri bulunur. Apsitin arkas›nda hamam›

da oldu¤u anlafl›lan bir kal›nt› grubu daha

vard›r. Odalardan birinin oldukça göz al›c›

bir yer döflemesi mozaik vard›r.

Aya Epiphanios Bazilikasi

K›br›s'›n bilinen en büyük bazilikas› olan

bu yap› geçmiflte Salamis'in Metropolitan

kilisesidir. Piskopos Epiphanios'un görev

süresinde yap›ld›¤› (368 - 403)

bilinmektedir. Epiphanios'un mermerden

yap›lm›fl mezar› burada bulunmaktad›r.

Bazilika ondörtlü iki sütun dizisi ile 3 ayr›

bölüme ayr›lm›flt›r. Apsitte piskopos ve

rahiplerin oturdu¤u s›ralar yer al›r. Bu

bölümün iki yan›ndaki odalar rahiplerin

cübbelerini giymeleri ve ayin s›ras›nda

kullan›lan eflyalar›n saklanmas› için

kullan›lmaktad›r. Vaftiz odas›n›n döfleme

seviyesinin alt›ndaki ›s›tma sistemi, k›fl

aylar›nda vaftiz için s›cak su kullan›ld›¤›n›

göstermektedir. Kal›nt›lar, 7. yy'daki Arap

istilas›n›n ard›ndan, güney taraf›nda ikinci

bir küçük kilisenin infla edildi¤ini gösterir.

Su Deposu - Vouta

M.S. 627-640 y›llar› aras›nda (Bizans

Dönemi) tarihlenen bu bölümde, kanallarla

Kythrea'dan (De¤irmenlik) gelen su

burada biriktirilmektedir. Bugün halen su

---

42

kemerlerinin kal›nt›lar› göze çarpmaktad›r.

Tavan› tafl›yan ayaklar›n uzun duvarlardan

ç›kan iri dirseklerle desteklenmifl oldu¤u

görülmektedir.

Agora (Tafl Forum / Pazar Yeri)

Bu yap› su deposunun güneyindedir.

Ortadaki bofl alan ve bunun çevresindeki

dükkanlardan oluflan bu mekan›n

Salamis'in hem toplant› hem de al›flverifl

merkezi oldu¤u anlafl›lmaktad›r. Augustus

döneminde restore edildi¤i ele geçen bir

Latince kitabeden anlafl›lmaktad›r.

Agoran›n iki yan›ndaki sütunlu revaklar

günefl ve ya¤murdan koruma vazifesi

görüyorlard›. Bunlardan sadece biri

ayaktad›r.

Zeus Tap›na¤›

Salamis flehrinin ana tap›na¤›

olabilece¤ine inan›lan bu yap›n›n az bir

k›sm› günümüze dek gelebilmifltir.

Agora'n›n güney ucunda bulunan

tap›na¤a, basamaklarla ulafl›lmaktad›r.

Yap›lan kaz›larda ele geçen bir kitabede

mabedin Augustus'un kar›s› Livia flerefine

Zeus Olympios'a ithaf edilmifl oldu¤u

belirtilmektedir.

Kral Mezarlar›

Yaklafl›k olarak 4 mil karelik bir alanda

bulunan Salamis Nekropol'u, Enkomi’den

Salamis orman›n›n bat› ucu ve St.

Barnabas Manast›r›na dek uzan›r. A盤a

ç›kar›lan mezarlar aras›nda görülen bir

k›s›m mezarlar yap›sal biçimler ve zengin

buluntular›ndan dolay› Kral mezarlar› diye

adland›r›lm›flt›r. Bafll›ca mimari özellikleri,

mezar odas› önünde yer alan genifl, uzun

ve meyilli alanlard›r. Burada cenaze

arabas›n› çeken atlar ölünün flerefine

kurban edilip, ya¤, flarap veya bal dolu

küpler burada s›ralanmaktad›r.

Araflt›rmalar mezarlar›n M.Ö. 8. yy’da

yap›ld›klar›n› ve M.S. 4. yy’a de¤in

kullan›ld›klar›n› gösterir. Özellikle 47, 50

ve 79 nolu kral mezarlar›nda zengin

buluntulara rastlanm›flt›r. Bunlardan 50

nolu mezar, St. Catherine’e adanan küçük

bir kilise olarak da kullan›lmaktad›r.

H›ristiyanl›k dinini benimseyen St.

Catherine’in Salamis yöneticisi day›s›

taraf›ndan buraya hapsedildi¤ine

inan›ld›¤›ndan, St. Catherine Hapishanesi

olarak da an›lmaktad›r. Yap›lan kaz›larda,

mezarlar›n içinde çeflitli çanak, çömlek,

tunç ve fil difli nesneler ve kurban edilmifl

atlar›n iskeletlerine rastlanm›flt›r.

Nikokreon An›t›

Salamis Nekropolu dahilinde yer alan bu

an›t›n Salamis’in son kral› Nikokreon ad›na

infla edilmifl olabilece¤i düflünülmektedir.

Kaynaklara göre son kral Nikokreon,

Ptolemeos’a teslim olmaktansa intihar

etmifl, kar›s› da ailesini öldürüp, saray›

yakt›ktan sonra intihar etmifltir. Kademeli

basamaklarla ç›k›lan platformun ortas›nda

bir ocak ve bunun içinde o döneme ait

demir çubuk, tafl ve topraktan heykeller

bulunmufltur. Bulunan bu az piflmifl

topraktan yap›lm›fl heykeller, geç devre

ait Klasik Yunan heykel sanat› özelliklerini

tafl›maktad›rlar.

St. Barnabas Manast›r›

Salamis’te do¤mufl Yahudi bir ailenin

o¤lu olan, St. Barnabas, Kudüs’te e¤itim

gördükten sonra K›br›s’a döner ve

H›ristiyanl›¤› yaymak için M.S.45 y›l›nda

St. Paul ile çal›flmaya bafllar. Bu

faaliyetlerden dolay› vatandafllar›

taraf›ndan öldürülüp, cesedi denize

at›lmak üzere bir batakl›¤a saklan›r. St.

Barnabas’›n ö¤rencileri olaylar› izleyip,

cesedi Salamis’in bat›s›nda bir yeralt›

ma¤aras›na gömerler ve gö¤süne de

St.Mathews’un yapt›¤› incilin kopyas›n›

koyarlar. Cesedin yeri bilinmedi¤inden

uzun y›llar gizli kal›r. 432 y›l sonra

piskopos Anthemios, mezar› rüyas›nda

gördü¤ünü söyleyerek, aç›lmas›n› ister.

Mezar aç›ld›¤›nda St. Mathews incili

dolay›s›yla, St. Barnabas teflhis edilmifl

olur. Bu keflif sonras›nda Piskopos,

‹stanbul’a giderek ‹mparator Zeno’yu

bilgilendirir ve K›br›s kilisesinin özerkli¤ini

kazan›r. ‹mparator, gömütün bulundu¤u

yerde bir manast›r inflas› için yeterince

ba¤›flta bulunur. Manast›r M.S. 477’de

infla edilir. Manast›r bir kilise, avlu ve

avlunun üç yan›nda bir zamanlar

papazlar›n yaflad›¤› odalardan meydana

gelmifltir.

St. Barnabas ‹kon ve Arkeoloji Müzesi

St. Barnabas kilisesinde ço¤unlu¤u 18.

yy'dan kalma zengin bir ikon koleksiyonu

bulunmaktad›r. Manast›r›n avlusunda

bulunan bazalt de¤irmen Enkomi yerleflim

bölgesinden, di¤er sütun ve tafllar ise

Salamis'ten gelmifltir. Papazlar›n

yaflamlar›n› sürdürdü¤ü odalar ise restore

edilerek bir Arkeoloji müzesi haline

getirilmifltir. Müzede K›br›s'›n Neolitik

Döneminden Roma Dönemine dek genifl

bir çizgideki tarihsel sürece ait çeflitli

eserleri görebilmek mümkündür. Ayr›ca

tunç ve mermer eserler de müzede

sergilenmektedir.

Enkomi (Alasia)

Günümüzdeki Enkomi (Tuzla) köyü

yak›nlar›nda yer alan ve Alasia diye de

bilinen antik Enkomi flehri M.Ö. 2000’li

y›llara tarihlendirilmektedir. Yap›lan

kaz›larda, flehrin ilk dönemlerde M›s›r

etkisinde kald›¤›, sonralar› Miken etki

alan›na girdi¤i anlafl›lmaktad›r. Surlarla

çevrili olan bu yerleflim yerinde ölüler,

evlerinin taban›na hediyeleri ile birlikte

gömülmektedirler. fiehre ›zgara plan›n›n

uyguland›¤› ve ilk kez yaz›n›n da burada

ortaya ç›kt›¤› belirlenmifltir. Kült heykeli

olarak görülen ve kuvvetli bir Hitit etkisi

tafl›yan tunçtan yap›lma "Boynuzlu Tanr›

Heykeli" de bu bölgede bulunmufltur.

Ayr›ca flehirde çok say›da tunçtan

yap›lm›fl eserler ve bak›r iflleme atölyelerini

iflaretleyen bak›r art›klar› bulunmufltur.

Eskiden bir liman flehri olan Enkomi’nin

yan›ndan geçen Pedios (Kanl›dere)

nehrinin, flehrin liman›n› alüvyonlar ile

doldurmas›, depremlerin olumsuz etkileri

ve Akalar›n 12. yy.’dan sonra sürekli tehdit

etmeleri sonucu bölge terkedilerek bir

daha kullan›lmam›flt›r.

Kantara Kalesi

Girne Da¤lar› üzerindeki üç kaleden en

do¤udaki, yaklafl›k 700 metre

yükseklikteki Kantara kalesi, Mesarya

ovas›n› ve Karpaz yar›madas›na girifli

kontrol edebilecek durumdad›r. St.

Hilarion ve Buffavento kaleleri gibi Arap

ak›nlar›n›n sonras›nda Bizansl›lar

taraf›ndan infla edildi¤i tahmin edilse de,

yaz›l› kaynaklarda ilk kez Aslan Yürekli

Richard’›n K›br›s’› ele geçirdi¤i 1191

y›l›nda kaleden söz edilmektedir.

Sahtekarl›kla kendini K›br›s kral› ilan eden

Isaac Comnenus, Richard’›n emrine giren

eski Filistin kral› Guy De Lusignan’a

yenilince bu kaleye s›¤›n›r. Kaçmaya

çal›fl›rken yakalan›p, Karpaz bölgesinde

esir edilir. Kalenin ad› Lüzinyan ve Venedik

devirlerinde duyulmaktad›r. Bu devirlerde

bir çok savafla sahne olmufltur. Kale,

Cenevizlilerin 1373’te Lefkofla ve

Ma¤usa’y› iflgal etmelerine ra¤men, Kral

I.Peter taraftarlar›n›n elinde kalm›flt›r.

---

K›br›s Kral› I. Peter'in kardefli Prens

John'un, Cenevizlilerin elinde tutsak iken

kaçarak kaleye s›¤›nd›¤› bilinir. Kale 1391

y›l›nda, Kral James taraf›ndan surlarla

çevrilir. Venediklilerin aday› ele

geçirmesinden sonra, denizden uzak

di¤er kaleler gibi bu kale de askerden

ar›nd›r›larak eski önemini yitirir. Kalede

savunma yeri, asker odalar›, su sarn›c›,

tonozlu odalar, iflaret kulesi gibi bölümler

bulunur.

Sinan Pafla Camii

(St. Peter & St. Paul Kilisesi)

Bu binan›n 1360 y›l›nda Suriyeli bir tüccar

olan Simone Nostrano taraf›ndan

yapt›r›ld›¤› duvar›ndaki bir yaz›da

belirtilmesine ra¤men, kiliseyi Simon adl›

bir Nestoryen Hristiyan›n yapt›rd›¤›

bilindi¤inden yaz›yla ilgili yanl›fl bir bilginin

sözkonusu oldu¤u düflünülmektedir. 1571

y›l›ndaki bombard›mana ra¤men, sa¤lam

yap›s› ile ayakta kalabilmifltir. Eflsiz bir

tafl iflçili¤ine sahip kuzeydeki giriflin baflka

bir yerden getirildi¤i düflünülmektedir.

Binan›n içi oldukça sade olup, tavan› düz

bafll›kl› sütunlara oturtulmufltur.

Osmanl›lar, adadaki hakimiyetleri

döneminde binay› cami olarak kullanmaya

bafllam›fllard›r.

Nestoryen Kilisesi

Bu kilise, 1339 y›l›nda Suriyeli bir tüccar

taraf›ndan Ma¤usa’da yaflayan Suriyeliler

için yapt›r›lm›fl bir kilisedir. Kilisede deve

resimleri ve Nestoryenlerin dini

törenlerinde kulland›klar› dil olan

Süryanice yaz›lar vard›r. Çan kulesi ve

yan bölümler sonradan eklenmifltir. Girifl

çok sade olup, üzerinde güzel bir gül

pencere bulunmaktad›r. Terasl› tavan

süslü dirseklerle desteklenmifltir.

Latin St. George Kilisesi

13. yy. sonlar›nda infla edilmifl, Gotik

üslubun güzel örneklerindendir. Salamis

y›k›nt›lar›ndan getirilen malzemelerin

kullan›ld›¤›, mimarisinde Paris’teki St.

Chapelle kilisesinden esinlenildi¤i

düflünülmektedir. Befl bölümlü bir nefi

olup, bir koro yeri de bulunmaktad›r.

Günümüze kadar ulaflan, bu koro yeri ve

kuzey duvar›d›r. Genifl ve uzun pencereleri

bir zamanlar Gotik oymalarla süslüydü.

Kilisenin flehrin surlar›n›n yap›m›ndan

önce infla edildi¤i, sur özelli¤i tafl›yan

yap›s›ndan anlafl›lmaktad›r.

www.kibris.gen.tr

Sayfalar boyunca anlatarak bitiremedi¤imiz K›br›s, maalesef turizm

alan›nda çeflitli ve bilinen sebeplerle istenen at›l›m› yapam›yor.

K›br›s'› tan›n›r, tercih edilir ve tekrar tekrar istenir bir turizm

destinasyonuna dönüfltürmek için neler yap›lmal›? Casinolar

özelinden ç›kar›p alternatif turizm türleri ile canland›r›lmal› küçük

“ADA”m›z. Asl›nda bakt›¤›m›z zaman, Yavru Vatan'›m›z›n sorunlar›

da bizim sorunlar›m›zdan farkl› de¤il.

Peki ne yapmal›? Birçok fley söyleniyor y›llard›r. Birçok fley

söylenecek y›llarca... Biz de sayfalar›m›z ve say›lar›m›z el verdi¤ince

bu görüflleri paylaflaca¤›z. Bu say›m›zda çok de¤erli iki görüfle yer

ay›rd›k sayfalar›m›zda. Birbirinden farkl›, zaman zaman umutsuz,

sert zaman zaman ümitli gelece¤e dair.

Orada küçücük bir adac›k var, gitmesek de görmesek de...

Melis BAfiLILAR

Merit Hotels

Sat›fl Koordinatörü

KKTC'de 1974 sonras› meydana gelen

sosyo-ekonomik de¤iflmeler ve bu

de¤iflimin içerisinde turizmin etkileri

nas›ld›r?

Turizm KKTC’nin olmazsa olmaz›d›r. Ard›

s›ra aç›lan lux oteller de KKTC’nin ne

denli önemli bir yer edindi¤inin, özellikle

Türkiye pazar›nda göstergesidir.

KKTC’ ye Yön Veren Turizmdir

Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyeti'nde

turizmin mevcut yap›s› ve ekonomiye

etkisi nas›ld›r?

Turizm ekonomiye direk etki etmektedir.

Kald› ki flu an için KKTC’ ye yön veren

turizmdir. Bir adada turizm olmamas›

zaten söz konusu olamayaca¤› gibi

bulunan kaliteli acenteler, havayollar› ve

oteller sayesinde turizm KKTC’nin

vazgeçilmezidir.

KKTC’de turizmin geliflimini ve müflteri

memnuniyeti aç›s›ndan kalitesini nas›l

de¤erlendirirsiniz?

KKTC halk›n›n da son y›llarda turizme

bak›fl aç›s›n›n de¤iflti¤ini gözlemledi¤imiz

için, KKTC’de turist say›lar› her y›l

katlanmaktad›r. Yap›lan lüks 5 y›ld›zl›

oteller bunun en büyük örne¤idir.

Misafirlerin al›flverifl yap›yor olmas›,

e¤lenmeye para harcamalar› ve özellikle

destinasyon olarak pahal› olan K›br›s›m›za

kaliteli misafirin geldi¤inin kan›t›. Ayr›ca

repeat misafirin çoklu¤u, K›br›s’›n tercih

edilen bir tatil adas› olma yolunda h›zl›

ilerledi¤ini göstermektedir.

Halk›n Bilinçlendirilmesine

Devam Edilmelidir

Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyeti'nde

turizm faaliyetleri ve turizmin

gelifltirilmesi için neler önerebilirsiniz?

Öncelikle birlikten kuvvet do¤ar sözü flu

an tam anlam›yla K›br›s›m›z için yap›lmas›

gerekeni anlat›yor. Tatl› rekabet yan›nda

beraberce ve mant›kl› al›nacak tüm

kararlar zor bir dönemde bulunan Kuzey

K›br›s için art› sa¤layacakt›r. Bakanl›¤›m›za

ciddi görevler düflmekle beraber

turizmcilerin dinlenmesi ve fikir al›flverifli

yap›lmas› fl artt›r. Halk›n

bilinçlendirilmesine devam edilmelidir ki,

adam›z›n bir Capri adas›ndan çok daha

fazlas› vard›r. Neden Kuzey K›br›s bir

43

---

44

Hawaii, bir Maldivler ya da bir phuket

olmas›n? Reklam olmazsa olmaz›m›z…

Türkiye Pazar› Belli Sebepler

Dolay›s› ‹le A¤›r Basmaktad›r

KKTC’nin ziyaretçi profili nas›ld›r?

Genel olarak Türkiye pazar› belli sebepler

dolay›s› ile a¤›r basmaktad›r. Ancak

otelimizde yap›lmakta olan poker

turnuvalar›na dünya üzerinde birçok

ülkeden misafirler gelmektedir. Bu

misafirler hem tatil yapmakta hem de

e¤lenmektedirler.

Çeflitli ülkelerde ofisler açt›k. Tan›t›m

yap›lmas› flart çünkü Balay› baflta olmak

üzere özellikle tatili ve e¤lenceyi bir arada

yaflamak isteyen misafirler adam›z› tercih

etmektedirler. Casinolar›n düzenledikleri

konserler ve adadaki gece hayat› etkileyici

faktör…

KKTC'nin Avantaj› Bakirli¤idir

KKTC’nin turizmdeki güçlü ve zay›f

yönleri nelerdir? KKTC’nin turizmde

avantaj ve dezavantajlar› nelerdir?

KKTC, bu cümleyi kurmak istemesem de

tan›nan bir ülke maalesef de¤il. Bu turizm

için dezavantaj, avantaj› ise bakirli¤i.

Turizmde bu tarz yerlerin pazarlanmas›

merak uyand›r›r. Zay›f yan› ise maalesef

turizm ile ilgili bir politikan›n tam anlam›

ile belli olmay›fl›d›r ama bunun yan›nda

çok güçlü bir devlettir ki bunca y›ld›r tüm

olumsuzluklara ra¤men dimdik ayakta ve

ayakta olacak…

Yat›r›mlar›m›z›n Büyük

Ço¤unlu¤unu KKTC’ye

Yapmaktay›z

KKTC’deki turizm faaliyetlerinden

Türkiye ne gibi faydalar / katk›lar

sa¤lamaktad›r?

En baflta buras›, Kuzey K›br›s Türk

Cumhuriyeti… Gelen tüm misafirler

Türkiye’den buraya gelmektedirler ve

misafirin en çok geldi¤i ülke Türkiye’dir

ki, Türk misafirini a¤›rlamak aç›kças› bu

adada bambaflka bir duygu…

Türkiye’nin verdi¤i güç bizler için ayr› bir

motivasyon olmaktad›r. Bu sebeple de

flu an yat›r›mlar›m›z›n büyük ço¤unlu¤unu

KKTC’ye yapmaktay›z.

KKTC ‹leride Çok Daha Farkl›

Konumlarda Dünyaca

Tan›nm›fl Olacakt›r

Eklemek istedikleriniz?

KKTC turizmi son y›llarda ciddi anlamda

hareketlenmifltir. Yap›lan yepyeni ve

özellikle 5 y›ld›zl› oteller adam›z›n kalitesini

artt›rmakta ve kaliteli misafiri de adam›za

çekmektedir. Sa¤l›k turizmi ve kongre

turizmi adam›zda geliflmektedir. Oteller

özellikle kongre merkezleri yapmakta ve

acentelerimiz da bu kongreleri adam›za

getirmek için çaba sarf etmektedirler.

Hizmet kalitesinden ödün vermeyen

oteller sayesinde gelen misafirlerin

ço¤unlukla memnuniyet ile ayr›ld›klar› ve

yeniden adaya geldikleri taraf›m›zca

gözlemlenmektedir. Kald› ki otelimizin

ciddi bir repeat guest portföyü

bulunmaktad›r.

Otelimiz özellikle misafir iliflkilerine ve

hizmet kalitesine önem vermektedir ki;

artan doluluk oranlar›m›z bizlere do¤ru

yolda oldu¤umuzu ispatlamaktad›r.

Denizi, plajlar›, e¤lenceleri KKTC'yi farkl›

bir konuma tafl›m›flt›r. KKTC ileride çok

daha farkl› konumlarda dünyaca tan›nm›fl

olacakt›r.

KKTC do¤ru yolda ilerledi¤i müddetçe

bizler bu aday› cennete çevirebiliriz.

Hüseyin Hakk›

KAHVEC‹

KKTC'de 1974 sonras› meydana gelen

sosyo-ekonomik de¤iflmeler ve bu

de¤iflimin içerisinde turizmin etkileri ve

günümüzde turizmin mevcut yap›s› ve

ekonomiye etkisi nas›ld›r?

KKTC Akdenizin ortas›nda bir cennet.

Biz, turizm aç›s›ndan bak›yoruz. Stratejik,

askeri, ekonomik ve daha bir çok boyutta

ele al›nabilecek bir kara parças›,

unutmadan Vatan Topra¤›'n›n bir

parças›...

1974 y›l› öncesinde ciddi olarak turizm

hareketi yaflanan bir yer KKTC. Bar›fl

harekat› ve devam eden süreçte, bana

göre ba¤›ms›zl›¤›n› ilan etti¤i tarihe kadar;

Kuzey K›br›s; turizm pastas›ndan sadece

Türkiye'den göç edenler ve askerlerin

gidifli, gelifli ile Türkiye'nin yard›mlar› ile

ayakta durdu. 1974-1983 aras› daha çok

siyasi bir ortam mevcut oldu¤u için pek

turizm yap›lamad›.

1984 y›l›ndan itibaren sektör olarak

Türkiye Turizmi ivme kazanmaya

bafllam›flt›r. Asl›nda Türkiye'nin Turizm

Planlamas› 1984'te yap›lmad›. Yap›lm›fl

olan planlamaya 1984 y›l›ndan itibaren

ifllev kazand›r›ld›. Asl›nda 1968-1971 y›llar›

aras›nda Adalet Partisi ve dönemin

Baflbakan› Say›n Süleyman Demirel

taraf›ndan Türkiye'nin sahil ve k›y›

bölgeleri için turizm planlamas› yap›lm›flt›r.

1984 y›l›ndan itibaren Türkiye ile beraber

KKTC'de turizm hareketlili¤i bafllam›fl ve

konaklama tesisi yap›m›na h›z verilmifl.

Bu süreç içerisinde turist üreten ülkeler,

KKTC'ye turizm aç›s›ndan hiçbir fley

sa¤lamam›fllar. Yine 1998 y›l›na kadar

KKTC turizmde çok h›zl› bir ilerleme

kaydetmemifl. Bu süreçte belli say›daki

yatak Türkiye'den turistik amaçl› olarak

KKTC'ye gidenler taraf›ndan doldurulmufl.

Bir nebzede olsa KKTC'nin turist profiline

Türkiye Cumhuriyeti vatandafllar›n›n

katk›s› büyük olmufltur.

Asl›nda KKTC; Hong Kong veya Singapur

gibi olabilme flans› varken maalesef bu

treni kaç›rm›fl gözüküyor.

Uluslararas› Çapta 10

Üniversite ve Yüzbinler ile

‹fade Edilen Bir Rakama

Do¤ru Gitmektedir

---

46

1990'lar›n bafl›ndan itibaren yine Türkiye

Cumhuriyeti'nin destekleri ile KKTC'de

yeni bir gelir kap›s› olarak Üniversiteler

aç›lmaya bafllanm›fl. Bu sayede bir çok

kifli üniversite okumak maksad› ile

KKTC'yi tercih etmifltir. Bunun yan›nda

3. Dünya ülkesi diyebilece¤imiz bir çok

ülkeden KKTC'ye ö¤renci olarak insanlar

giderek KKTC ekonomisine katk› yapm›fl

oldular. Bu katk› halen devam ediyor.

1998'de Refah Yol hükümetinin ald›¤›

karar ile; Türkiye'de kumarhaneler

kapat›ld›. Asl›nda Türkiye'de

kumarhanelerin kapat›lmas›n›n alt›nda

yatan baflka bir sebep ise zor durumda

olan KKTC'de bir turizm destinasyonu

yaratmak ve ekonomisine bu yol ile katk›

sa¤lamaya çal›flmakt›. Bu konuda

faaliyetler devam ediyor.

Öyle ki KKTC'nin yatak kapasitesi 2003

y›l›nda 11.500 iken, turizmden ald›¤› ivme

ile flu s›ralarda 30.000 yata¤› zorlamaya

bafllad›.

Üniversiteler aç›s›ndan bak›ld›¤›nda ise

bu say› uluslararas› çapta 10 üniversite

ve yüzbinler ile ifade edilen bir rakama

do¤ru gitmektedir.

Askeri aç›dan bakt›¤›m›zda ise kesin

olmamakla beraber Kolordu seviyesinde

50.000'e yak›n insan KKTC ekonomisine

katk› sa¤lamaktad›r. Bu veriler ›fl›¤›nda

KKTC'ye yap›lan 500 milyon dolarl›k

yard›m› unutmamak gerekir. Dolay›s› ile

KKTC turizmi için Türkiye çok fley

yapm›flt›r. KKTC'de verilen deste¤i göz

ard› etmemifltir. Bahsedilen noktalar da

ciddi olarak Turizm geliri elde ederek;

kendi ekonomisi aç›s›ndan turizmin hayati

bir önem tafl›d›¤›n› anlam›flt›r.

KKTC'yi Ziyaret Eden

Yabanc›lar, Rumlar›n Yalan

Makinesine Ba¤lad›¤›

Propaganday› Çökertecek Tek

Araç

KKTC Türkiye'nin kurtulufl savafl›ndan

sonra; savaflarak elde etti¤i bir toprak

parças›d›r. Bu topra¤›n ekonomik aç›dan

devaml› güçlü olmas› gerekir. Yan›

bafl›nda olan Rum kesimi turizmin bütün

pazarlar›ndan direkt yolcu alarak

ekonomisini ve kifli bafl›na geliri ciddi

olarak art›rm›fl bir ülke konumundad›r.

AB üyesi olarak art›k bir turizm tan›t›m›na

da ihtiyac› kalmam›flt›r. Zaten ada devleti

olmas› bu konuda yeterlidir.

Sosyo ekonomik aç›dan turizm bir ticaret

ve hareket ivmesi yaratmaktad›r. KKTC

Sanayisi olmayan ve su s›k›nt›s› sebebi

ile ciddi tar›m ekonomisi dahi olmayan

bir ülkedir. KKTC, turizm ile yakalad›¤›

ivme sayesinde ekonomik aç›dan nefes

almaktad›r. Dolay›s› ile ülkeyi ayakta tutan

en önemli kaynak turizm sektörüdür.

KKTC'yi ziyaret eden yabanc›lar, Rumlar›n

yalan makinesine ba¤lad›¤› propaganday›

çökertecek tek araç. KKTC'yi ziyaret

edenler, burada bir iflgal olmad›¤›n›, farkl›

bir devletin varl›¤›n›n oldu¤unu,

demokratik, laik bir hukuk devletinin tüm

kurum ve kurulufllar› ile ayakta oldu¤unu

gayet net analiz edebiliyorlar. Ülkelerine

döndüklerinde savafltan bahsetmek

yerine, cennet gibi bir yerde olduklar›ndan

söz ediyorlard›r. Bu da KKTC'nin

yurtd›fl›nda tan›n›rl›¤›n› ve Rumlar›n

yap›yor oldu¤u kötü propaganda tezini

çökertir. Belki biraz daha zaman gerekli

bu husus için fakat durum budur.

E¤er KKTC halk›; Annan Plan›na evet

demiflse, uygar dünyaya zaten bir turizm

cenneti oldu¤unu göstermifltir. Rum Halk›

hay›r demiflse hala kafalar›nda 74 öncesi

rahats›zl›klar›n›n oldu¤unun kan›t›d›r.

Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyetinde

turizm faaliyetleri ve turizmin

gelifltirilmesi için neler önerebilirsiniz?

KKTC'ye Gidenlerin

Pasaportlar›nda Herhangi Bir

Girifl –Ç›k›fl ‹baresi Olmuyor

Bu sorunuza verecek oldu¤um cevap

belki baflkalar›n› üzecektir. Fakat gerçek

ve ay›b› çok önemli noktalarda kullanmak

gerekir.

Türkiye merkezli bir çok yerli ve yabanc›

tur operatörü var. Bunlar›n içerisinde

özellikle BDT ülkelerinden turist getirenler,

niçin ‹srail turu satmak yerine veya Kudüs

turu yapmak yerine KKTC'yi tur

programlar›na almazlar. Biraz de¤il asl›nda

çok ay›p ediyorlar. Sonra da ç›k›p

konufluyorlar. Biz demiyoruz ki; Kudüs'e

tur düzenlemeyin. KKTC'ye de

düzenleyin. Zaten bu konuda KKTC

Hükümeti gelecek olan yolcular›n

ülkelerinde s›k›nt› yaflamamas› için,

konuyu pasaport üzerinden de¤il, özel

seyehat belgesi üzerinden çözüyor.

Dolay›s› ile KKTC'ye gidenlerin

pasaportlar›nda herhangi bir girifl –ç›k›fl

ibaresi olmuyor.

Bakt›¤›n›z zaman bu tur operatörleri M›s›r

gibi bir destinasyon ile Türkiye'nin rekabet

etmesi gibi bir zorlu¤u ra¤men, konu

ticaridir diyerek 12 ay M›s›r'a yolcu

tafl›yorlar. Burada sorun insan›n içerisinde

ekmek yedi¤i ve yetiflti¤i topraklara sayg›

ve sadakat konusudur. Laf ola beri gele

olabilecek bir husus de¤il bu. Bak›n›z

günübirlik Yunanistan adalara gelifllere

vize uygulanm›yor. Yani burada benim

insan›m faydalans›n mant›¤› ile bakmak

yanl›fl m› olur? Tamam kardeflim Kudüs

turu yapabilirsin. Kald› ki bu turlar uçak

ile gerçeklefltiriliyor. Kalk›p KKTC turu

yapman›n ne zarar› olur. Uçakta çok,

gemi de çok. Ben turizm camias›nda baz›

arkadafllar›n ülkesine ve milletine

sadakatinde eksikler görüyorum. Buna

benzer bir aç›klamay› Antalya'da yaflanan

orman yang›n›ndan sonra yapm›flt›m.

Antalya bizim. Peki yanan ormanlara,

dernekler olsun, operatörler olsun,

herhangibirimiz, niçin a¤aç dikme

seferberli¤i yapmad›k. Maddi ve manevi

olarak desteklemedik demifltim.

Burnumuzun ucundaki vatan parçam›z

KKTC'ye destek olabilmek için

yap›lanlar›n yan›na, ülkemize gelen

turistlere günübirlik olarak uçak ile transfer

edilecek flekilde farkl› bir tur rotas›

çizilebilir. Bu da çok önemli bir sahiplenme

hareketi olur. Ciddi olarak günübirlik turlar

sayesinde müze ve ören yerleri ile K›br›s

esnaf› ve ekonomisine fayda sa¤lan›r.

KKTC K›y›lar› Marinalar ile

Donat›larak, KKTC Turizmi ‹çin

Farkl› Bir Kap› Yarat›labilme

fians› Var

Biraz öncede söyledim. Asl›nda KKTC;

Hong Kong veya Singapur gibi olabilme

flans› varken maalesef bu treni kaç›rm›fl

gözüküyor.

Çok geç de¤il. Ada aç›s›ndan Akdeniz

çana¤›nda bir serbest bölge ve turizm

cenneti olarak planlama yap›l›r ise tam

Akdenizin orta yerinde herkesin u¤rak

---

48

yolu olur. Bir Dubai örne¤ine bak›n.

Diyeceksiniz ki KKTC, dünya taraf›ndan

tan›nm›yor. Gayet basit, serbest bölgeye

günü birlik tur çok zor olmasa gerek.

KKTC için bu potansiyel var. Bu

potansiyelin de Kültür ve Turizm Bankl›¤›

ile Türkiye'de yerleflik Tur Operatörlerinin

ve uçak flirketlerinin planlamalar

yap›labilece¤i aç›k ve net.

Bu hususun d›fl›nda KKTC k›y›lar›

marinalar ile donat›larak, yine KKTC

turizmi için farkl› bir kap› yarat›labilme

flans› var. Bu çok zor de¤il. Serbest

Bölgeleri Türkiye olarak yapar ve

iflletirsiniz. Türkiye Bayra¤›'n›n

dalgaland›¤› yere herkes gelir. Fakat

ekonomik aç›dan ve istihdam aç›s›ndan

KKTC'ye destek vermifl olursunuz. O

zaman karfl›l›ks›z olarak her y›l 500 milyon

dolar vermek için bir sebep kalmaz. Hatta

kat be kat verdi¤inizin karfl›l›¤›n› al›rs›n›z.

KKTC, Türkiye'nin kalbinde ki aort damar›

kadar Türkiye için önemli bir destinasyon.

Bence Hong Kong örne¤inin bu konu için

özel olarak incelenmesi gerekir. Kald› ki

Akdeniz Gemi Ticaretini KKTC k›y›lar›ndan

Türkiye'nin yönetecek oldu¤u serbest

bölgelerden yönetmek hiç de zor de¤il.

Türkiye KKTC için her zaman a¤abeylik

ve öncülük yapmak zorundad›r.

KKTC’nin ziyaretçi profili nas›ld›r?

A¤›rl›¤›n› Türkiye Cumhuriyeti

vatandafllar›n›n oluflturdu¤u bir ziyaretçi

profili mevcut. Bunun yan›nda avrupada

yaflayan KKTC vatandafllar›, üniversite

ö¤rencileri, askerlik görevini ifa edenler

ve KKTC'de emlak sahibi olan

yabanc›lar›n gidifl gelifller yapt›¤›n›

biliyoruz. Daha fazlas›n› yapabilmek için

Türk menfleili charter firmalar› Antalya

aktarmal› olarak KKTC'ye tur operatörleri

ile beraber yolcu tafl›rlar ise bu turist

profili eminim, Türkiye'deki çeflitlili¤i

yakalar.

KKTC’nin turizmde avantaj ve

dezavantajlar› nelerdir?

KKTC dünyaya siyasi olarak entegre

olamad›¤› için uluslararas› anlamda s›k›nt›

yafl›yor. Bu da turizm ve di¤er ekonomik

hareketlere k›s›tlama getiriyor. Uluslararas›

havaalan› ve liman› oldu¤u takdirde KKTC

bir çok anlamda h›zl› bir s›çrama yapacak

potansiyele sahip olur. Bu havaalanlar›

ve limanlar› Türkiye bayra¤› alt›nda

iflletilebilecek bir KKTC ciddi olarak

mevcut dezavantajlar›n› avantaja çevirir.

Belki koloniyal bir sistem olarak

bahsetti¤im havaalanlar› ve limanlar,

marinalar yap›larak ve 99 y›l gibi

dönemlerde Türk iflletmeciler taraf›ndan

kiralanarak iflletilebilirse. En az›ndan

havaalan› transit amaçl› bir transfer

noktas› gibi kullan›labilir ise hem KKTC

turizmi hem Türkiye bu elmas› çok iyi

ifllemifl olur.Dolay›s› ile dezavantajlar bir

avantaj haline gelir.

KKTC’deki turizm faaliyetlerinden

Türkiye ne gibi faydalar sa¤lamaktad›r?

KKTC'de olan turizm faaliyetlerine

Türkiye'den gerek yat›r›mc›, gerekse yolcu

deste¤i ile KKTC lehine bir fayda söz

konusudur. KKTC'nin ekonomik olarak

Türkiye'ye bir deste¤i söz konusu de¤ildir.

Türkiye'nin buradaki faydas› uluslararas›

pazarlara aç›lmak isteyen yat›r›mc›lar için

bir ar-ge olarak düflünülebilir. Aksi zaten

mümkün de¤il. KKTC Turizm

hareketinden bahsedebilmemiz için bir

destinasyon olarak KKTC'den

bahsedebilmemiz gerekir. O zaman bu

sayede günübirlik veya round trip

dedi¤imiz flekilde KKTC'ye gelen

turistlerde rahatl›kla Türkiye'yi gezip

görebilirler. Türkiye ve Yunanistan

aras›nda ortak paket fleklinde

pazarlanarak rekabet edebilirlik için bir

yöntem olarak haz›rlanan proje, KKTC ve

Türkiye aç›s›ndan ortak paket olarak

haz›rlan›r ise her iki tarafa da fayda

sa¤lanabilir.

Eklemek istedikleriniz?

Konaklama Sektörü Aç›s›ndan

Ciddi Tehlikelere Gebe Bir

Dönemden Geçiyoruz

O kadar çok eklenecek konu var ki. Son

günlerin konusuna bakarsak Karya Tur

batt›, Öger Tur sat›ld›, Bronce Tur'a gelen

hacizlerin ard› arkas› kesilmiyor. Bundan

önce de ses getiren bir bat›fl hikayesi Joy

Oteller Zinciri ve Vasco. Konaklama

sektörü aç›s›ndan ciddi tehlikelere gebe

bir dönemden geçiyoruz. Son on y›lda

yurtd›fl› pazarlardaki % 40'l›k Türk Tur

Operatörü pay›n› art›k % 10'larda

gösteren bir grafik var elimizde. 2007-

2013 Turizm Eylem Stratejisi'nin 172

bafll›¤› ne oldu, sorusunu Bakanl›¤›n

cevaplamas› gerekiyor. ‹flletme belgesiz

tesislerin oluflturdu¤u fiyat rekabeti, art›k

bat›klar› oluflturmaya bafllad›. Belediye

iflletme belgesi ne demek? Pansiyon

demek. Siz böyle bir iflletmenin yaratt›¤›

fiyat rekabeti ile nas›l hizmet vereceksiniz.

2010 y›l› yaz sezonunu ortalad›k. Maliye

konaklama iflletmelerine yükleniyor.

Seyehat acentelerine yükleniyor. Peki bu

ülkede 14 milyar dolarl›k kaçak petrolun

faturas›n› konaklama iflletmeleri veya

seyehat acentelerimi ödemek zorunda?

Sektör de çal›flanlar % 70 olarak

denilebilirki, tesisler baz›nda 16 saate

varan çal›flma süreleri var. Bunun

karfl›l›¤›nda ödenmeyen maafllar var.

Turizmcilerin nefes almas› gerekirken,

e¤er nefes yerine farkl› bir fley oluyorsa,

bak›n›z 2008 ve 2009 senelerinde 1000

tane seyehat acentesinin kapand›¤›n›

ifade etmiflti Türsab Baflkan›. Bu sene ilk

alt› ayda 115 tane daha acente kapand›

veya iflas etti. 2023 Turizm Strateji ve

Eylem plan›n›n befl y›ll›k aya¤› olan 2007-

2013 eylem plan›nda 172 bafll›k var. Fakat

rafta duruyor. Sorgulayan›m›z yok.

Soran›m›z yok. 600 bin ‹srailli turistten

elde edecek oldu¤umuz geliri kaybettik.

Art›k küçük acentelerin bat›fl›, küçük ve

orta kademe aras›ndaki çeyrek acenteleri

geçmifl ve sektörde orta boyutta

dedi¤imiz tur operatörlerini vurmaya

bafllam›flt›r. Bundan sonras› pazar pay›n›

kaybeden Türkiye, konaklama tesislerini

de kaybeder. Türkiye'nin arz ve talep

dengesindeki bozuklu¤u aflabilmesi

yaratm›fl oldu¤u Tur Operatörü gücünün

pazarda etkili olmas›ndan geçer. Fakat

maalesef bu gücü art›k kaybediyoruz.

Önümüzde Joy Otelleri örne¤i var.

Pazarlara Tur Operatörleri ile hakim olmas›

gereken Türkiye, pazarda oluflturdu¤u

gücünü kaybederek nereye kadar turizm

yapabilir, buna bakmak gerekiyor. Türk

Bayrakl› firmalar›n devlet, bakanl›k ve

konaklama sektörü taraf›ndan

desteklenmesi ve ayakta tutulmas›

zorunludur. Gerekirse sat›n alma yolu ile

bu kurulufllar yaflat›lmal›.Yoksa flu

gözüken y›llara do¤ru yelken aç›yoruz.

Bunun için de fark›ndal›k gerek. Bu

fark›ndal›kta Ankara'dan bafllar…

---

Araflt›rma

Günümüzde iflletme yönetimi ulusal ve

uluslararas› düzeyde büyük bir geliflme

süreci içerisindedir. Bu geliflme ve

yenilikler, iflletme yap›s› ve iflleyiflinde

baz› de¤ifliklikleri zorunlu hale getirmifltir.

Bu nedenle bu yenilik ve geliflmelerin,

gerek iflletme çal›flanlar› gerekse

yöneticileri taraf›ndan sürekli olarak takip

edilmesi gerekmektedir. Günümüzde

rekabet koflullar› her düzeydeki yönetici

ve çal›flanlar›n yapt›klar› iflleri ve

yüklendikleri sorumluluklar› bir zaman

bask›s› alt›na sokmaktad›r.

Günümüzde yöneticilerin düflünmeleri

gereken en önemli sorulardan birisi,

kulland›klar› yönetim tarz›n›n iflletmenin

gereklerini karfl›lay›p karfl›layamad›¤›d›r.

‹flletmelerin rekabet avantaj› sa¤lamalar›

ve rakipleri karfl›s›nda üstünlük elde

etmeleri amac›yla yararlanabilecekleri

farkl› teknikler gelifltirilmifltir. Bunlardan

biri de Benchmarking (k›yaslama)’d›r.

Benchmarking sürekli geliflmeyi amaç

edinen kurulufllar›n baflvurabilecekleri

önemli bir yönetim tekni¤idir.

fiirketlerin stratejilerini belirlerken rekabet

analizlerine baflvurmalar›, fiyat, kalite,

performans karfl›laflt›rmalar› yapmalar›

yararl› bir teknik olmakla birlikte uzun

dönemli baflar› için en iyi performans

sa¤lamada kendi sektörleri d›fl›ndaki

flirketlerin çok baflar›l› olduklar› süreçleri

belirlemeleri, kendi benzer süreçlerini de

endüstrideki en baflar›l› süreçlerle

Yrd. Doç. Dr. Gökçe YÜKSEK / Anadolu Üniversitesi - Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Yüksekokulu

Benchmarking Uygulamalar›n›n

Örgüt Performans› Üzerindeki

Etkileri

Sürekli artmakta olan rekabet ortam›, de¤iflen ifl koflullar› ve globalleflme ile örgütler de¤iflime ayak

uydurmada çabuk davranmak, yeniden yap›lanmak ve gerekti¤inde k›sa ve uzun dönemli stratejilerini

de¤ifltirmek, bunlar› düzenli olarak kontrol etmek ve gözlemlemek, bu kontrol ve gözlemlerden elde

edilen bilgiler ›fl›¤›nda hareket etmek gereklili¤i ve zorunlulu¤u ile karfl› karfl›ya kalm›fllard›r. ‹çinde

bulunulan bu ortam organizasyonlar›n örgütsel performanslar›n› kontrol ve gözlemlemelerini, strateji

ve misyonlar›n› yeniden formüle edip uygulama ve de¤erlendirmeleri zorunlulu¤unu getirmifltir.

karfl›laflt›rarak onun kadar hatta daha

baflar›l› hale getirmeyi hedeflemeleri çok

daha güvenilir olmaktad›r.

Yönetsel araçlar›n bu derece h›zl›

çeflitlenmesi, bir taraftan yöneticileri daha

fazla yönetim arac›na kavufltururken, di¤er

taraftan bu teknikler aras›nda seçim

yapmaya zorlamaktad›r. Dolay›s›yla

günümüz rekabet ortam›nda kendini

ispatlamaya çal›flan ve h›zla de¤iflen

kofl ullara bafl ar›yla uyum

sa¤layabileceklerini göstermek isteyen

yöneticiler gün geçtikçe bu yönetim

tekniklerine daha fazla ilgi göstermekte

ve kullanmaktad›rlar.

Benchmarking son y›llarda flirketlerin ifl

dünyas›ndaki h›zl› de¤iflme ve artan

rekabete ayak uydurabilmelerini sa¤layan

baflar›l› bir yöntem olarak kabul

edilmektedir. Günümüzde Benchmarking

olarak bilinen bu k›yaslama mant›¤›,

Xerox’un 1979’da kendi içerisinde

gelifltirdi¤i bir süreçtir. Birim imalat

maliyetlerini karfl›laflt›rma amac›na dönük

olan ilk Benchmarking çabalar› sonraki

y›llarda ‘süreçler’le ilgili bir inceleme ve

bugün ise önemli bir stratejik amaç olarak

kullan›lmaktad›r. Baflar›l› sonuçlar›n

al›nmas› ile ‘Toplam Kalite’ anlay›fl›ndan

sonra dikkatleri üzerine toplamaya

bafllayan Benchmarking art›k ‘Malcom

Baldridge Kalite Ödülü’ için bir

de¤erlendirme kriteri olmufltur.

‹fli En ‹yi Yapan› Bul,

Uygulamalar›n› Kendi fiirketin

‹çin Uyarla

Benchmarking’in bu derece önem

kazanmas›, rakiplere yetiflmek ve onlar›n

önüne geçmek için nisbeten kolay

uygulanabilen ve sonuç veren bir yöntem

olmas›ndan kaynaklanmaktad›r.

Benchmarking mant›¤› basittir: ‘‹fli en iyi

yapan› bul, uygulamalar›n› kendi flirketin

için uyarla.’

Benchmarking için, önce iflletmenin

kendini iyi tan›mas›, de¤ifliklik aray›fl›

içinde olmas› ve bunun için harekete

geçmesi, yeni fikirlere aç›k olmas›,

uygulamalar›n› iyilefltirmeye odaklanmas›,

sonuçlar üzerinde de¤il süreçler üzerinde

yo¤unlaflmas›, karfl›l›kl› bilgi paylafl›m›na

haz›r olmas›, Benchmarking faaliyetleri

için bütçe ay›rmas› ve genel kabul görmüfl

Benchmarking ilkelerine uymas› ve

iflletme yöneticilerinin baflka iflletmelerin

kendi iflletmelerinden daha iyi olabilece¤i

gerçe¤ini kabullenmesi ve Benchmarking

sürecine kat›lmas› gerekmektedir. Bu

flekilde yap›lacak Benchmarking

çal›flmalar›, Benchmarking konusunun ve

Benchmarking orta¤›n›n do¤ru

seçilmesini, toplanacak verilerin iyi analiz

edilmesini ve uygulaman›n do¤ru

yap›lmas›n› sa¤layacakt›r. Baflar›l›

Benchmarking çal›flmalar›, iflletmelerin

daha iyi uygulamalara, süreçlere ve

49

---

50

sonuçlara sahip olmas›nda önemli katk›lar

sa¤layacakt›r.

Her ne kadar Benchmarking 1979 y›l›nda

bir yönetim tekni¤i olarak adland›r›lm›fl

olsa bile, asl›nda Benchmarking ifl

çevrelerinin yabanc›s› olmad›¤› bir

kavramd›r. Öteden beri iflletmeler, ücret

düzeylerini ve fiyatlar›n› s›k s›k

karfl›laflt›rmaktad›rlar. Pazar araflt›rmalar›

ve rekabet analizlerinin pek ço¤u müflteri

ve rakip davran›fllar› ve stratejileri üzerine

odaklanm›flt›.

Rakipten ögrenme, gerekirse aynen taklit

etme veya esinlenme insano¤lunda

do¤ufltan vard›r. Örnegin; Ford’un meflhur

bant sistemi, mezbahadan, Toyota üretim

sistemindeki tam zaman›nda üretim ise,

bir süpermarketten esinlenerek ortaya

ç›km›flt›r. Ford’un kurucusu Henry Ford,

yürüyen bant sistemiyle üretimi, bir

tan›d›¤›n› görmek için gitti¤i mezbahadan

esinlenerek gelifltirdi. Kasaplar›n her

birinin karkas›n belirli bir bölümünü

keserek, kalan›n› di¤er arkadaslar›na

devretti¤ini gören Ford, ayn› yöntemi

otomobil yap›m›nda, çengellerin üzerinde

kayan çelik ray yerine, hareketli bir bant

uygulamas›yla gerçeklefltirdi.

De¤iflen ekonomik flartlar›n ve tüketici

tercihlerinin ›fl›¤›nda günümüzde hemen

hemen her iflletme kendini sürekli artan

bir rekabet ortam› içerisinde bulmufltur.

Tüketicinin eskiden, daha bilinçli olmas›

ve ne istedi¤ini bilmesi, iflletmelerin pazar

paylar›n› s›n›rlay›c› ve zorlay›c› bir durum

yaratmaktad›r. ‹flletmelerde de¤iflen bu

flartlara ayak uydurabilmek, sürekli artan

rekabet karfl›s›nda var olabilmesi için yeni

yönetim teknikleri gelifltirmesi zorunlulu¤u

iflletmeleri yeni aray›fllara sevketmifltir.

Bu aray›fllar sonunda iflletmeler yeni bir

yönetsel araç olarak “Benchmarking”i

kullanmaya bafllam›flt›r.

Kurulufllar gelece¤e güvenle bakabilmek

için, kalite ve iyilefltirmeye yönelik

faaliyetlerini sürekli ve dinamik bir biçimde

sürdürmek zorundad›rlar. Rasyonel bir

görüfle sahip her iflletme; ayakta

kalabilmenin, pazar talep ve isteklerine

duyarl› olma yetene¤iyle orant›l› oldu¤unu

bilmektedir. Benchmarking de,

kurulufllar›n rekabet gücünü artt›rarak,

pazara sunulan ürünlerin üretilmesinde

daha iyi performans göstermelerini

sa¤layan yard›mc› bir süreçtir. Bu süreç,

kesinlikle bir sanayi casuslu¤u veya

kopyac›l›k de¤il; verileri çeflitli disiplinler

çerçevesinde yorumlayarak

de¤erlendirme yaklafl›m›d›r.

Güçlü ve Zay›f Yanlar Fark

Edilir

Organizasyonlar baflar›yla uygulad›klar›

Benchmarking çal›flmalar› sonucunda,

hem kendilerini daha iyi tan›rken hem de

rakipleri hakk›nda bilgi elde edebilme

f›rsat›n› kendilerine tan›maktad›rlar.

Baflar›l› bir Benchmarking uygulamas›

sonucunda örgüt kendinde bulunan güçlü

ve zay›f yanlar› bulur. Bunun

do¤rultusunda yapaca¤› hamlelerle

örgütsel performans›n› maksimum k›lma

yönünde hareket eder.

Benchmarking’in Ön Koflullar›

Benchmarking, iflletmelerin flu an nerede

olduklar›n›n, gelecekte nerede olmay›

beklediklerinin ve buraya nas›l

ulaflacaklar›n›n yan›t›n› bulmalar›nda bir

yol gösterici, program belirleyici ve

standart koyucudur. ‹flletme yöneticilerinin

Benchmarking sürecinden bekledikleri

yarar› elde edebilmeleri için baz› yanl›fl

anlafl›lmalar› ortadan kald›rmalar› ve

özellikle çal›flanlar›n›n kafalar›ndan

ç›karmalar› gerekmektedir. Bunun için

Benchmarking uygulamas›ndan önce

gerekli olan ön koflullar› yerine getirmeli

ve iflletmeleri için en uygun Benchmarking

modelini uygulamalar› gerekmektedir.

Benchmarking uygulamas›n›n baflar›l›

olmas›ndaki en önemli faktörlerden biri,

Benchmarking bafllamadan önce gerekli

olan ön koflullar›n iflletmeler taraf›ndan

yerine getirilmesidir. Her yönetsel araç

için oldu¤u gibi Benchmarking için de

dikkat edilmesi gereken incelikler ve

uygulamas›n›n baflar›l› olmas› için gerekli

olan baz› ön koflullar vard›r.

Benchmarking’in ön koflullar› afla¤›daki

gibi s›ralanabilir:

En ‹yiyi Almaya ‹stekli Olma

E¤er baflka bir iflletme, iflletmemizin

uygulamalar›ndan daha iyi uygulamalar

gerçeklefltiriyorsa yapt›klar›m›z›n yeterli

olmad›¤›n› anlamak ve de¤iflimin,

de¤iflime ihtiyaç kalmadan çok önce

yap›lmas› gerekti¤ini görebilmektir.

Mutlak ve Tam Liderlik

Yöneticiler Benchmarking çal›flmalar›na

ve uygulamalar›na aktif bir flekilde

kat›larak çal›flanlara Benchmarkingin ne

kadar önemli oldu¤unu göstermek ve

onlara bu konuda tam destek vermek

zorundad›rlar. Benchmarking

uygulamalar› önemli ölçüde organizasyon

kaynaklar› gerektirebilmekte ve

organizasyonun hedeflerini

etkileyebilmektedir. Bu nedenle

Benchmarking projeleri mutlak bir liderin

varl›¤›n› gerektirmektedir.

De¤iflime ve Farkl› Görüfllere Aç›k Olmak

Benchmarking çal›flmalar›nda ve

uygulamalar›nda istenilen sonuçlara

ulaflabilmek için, çal›flanlar ve yöneticiler

geliflmeye, rekabete ve yeni görüfllere

aç›k olmal› ve yeni görüflleri benimseme

iste¤i duymal›d›rlar.

Örgüt fieffaf Olmal›

Benchmarking çal›flma ve uygulamalar›yla

ilgili herkes bu çal›flma ve uygulamalar

ile ilgili her türlü bilgi ve belgeye kolayca

ulaflabilmelidir.

Kendi Benchmarking Çal›flman›z›n

Sonuçlar›n› Benchmarking Orta¤›yla

Paylaflma ‹ste¤i

Benchmarking orta¤› ile ticaret s›rlar›n›

paylaflmak gerekmez, ancak onlar›n

süreçleriyle ilgili bilgi alabilmek için

iflletmeler kendi süreçleri ile ilgili bilgileri

de onlara vermelidir.

‹flletme Kendi Benchmarking Sürecini

Sahiplenmeli ve Uygulamal›

Süreç, sahiplerince bafllat›lmal› ve tüm

çal›flanlar uygulaman›n s›k› takipçisi

olmal›d›r.

Benchmarking süreci sonunda baflar›

---

52

kadar baflar›s›zl›¤› da sahiplenmeli ve yeni uygulamalar yapmal›d›r.

Çal›flanlar E¤itilmeli

‹flgörenler ve tak›m elemanlar› e¤itilmeli, e¤itim bir yat›r›m olarak

kabul edilmeli, Benchmarking uygulamas›na yo¤un e¤itimle

bafllanmal› ve e¤itim süreklilik göstermelidir. Çal›flanlar›n

Benchmarking konusundaki bilgi ve becerilerini artt›rmaya yönelik

uygulamalar gerçeklefltirilmelidir.

Bir Benchmarking çal›flmas›na bafllamadan önce yerine getirilmesi

gereken di¤er ön koflullar ise flunlard›r:

• Benchmarking hakk›nda mümkün oldu¤u kadar çok bilgi

edinilmeye çal›fl›lmal›d›r.

• Daha önce Benchmarking uygulamas›nda deneyim kazanm›fl

kifli veya kurulufllarla iflbirli¤i kurulmaya çal›fl›lmal›d›r.

• Benchmarking ile ö¤renilecek bilginin, kuruluflun tüm düzeylerine

h›zl› bir flekilde iletilebilmesi için sa¤l›kl› bir haberleflme a¤›

kurulmal›d›r.

• Öncelikle iyilefltirme ihtiyac› olan süreçler seçilmelidir.

• Baflkalar›ndan ö¤renmeye gönüllü olunmal›d›r.

• Benchmarking iki yönlü bir süreç olarak iflletilmelidir.

• Benchmarking çal›flmas› bafllamadan önce gerekli haz›rl›klar›n

yap›lmal›d›r.

• Tak›m çal›flmas› yap›lmal›d›r.

• Baflar›l› Benchmarking çal›flmalar› ödüllendirme kapsam›na

al›nm›fl olmal›d›r.

• Üst yönetimin deste¤i ve kararl›l›¤› olmal›d›r.

• Benchmarking çal›flmas›n›n hedefleri iyi belirlenmelidir.

• Uygulanabilir süreçler önceden ortaya konulmal›d›r.

• Yetkiler ifli yapanlara devredilmeli, organizasyon içinde problem

çözen ve yapt›klar› ifli sahiplenen kifliler tam yetki ile donat›lmal›d›r.

• Kurumdaki insan potansiyelinden tam olarak yararlanmak için

Benchmarking sürecine her kademede iflgörenlerin tam kat›l›m›

sa¤lanmal›d›r.

• ‹flgörenlerle sürekli iletiflim kurulmal›d›r.

• Bir yönetim komitesi ve destek yap›s› oluflturulmal›d›r.

• Tak›mlarda, ifllevinde bilgili ve uzman olan bireyler kullan›lmal›

ve mümkün olan en az say›da birey tak›ma al›nmal›d›r.

• Türünün en iyisi olan kurulufl bulunmal›, baflar›l› uygulamalar

belirlenmeli ve kullan›lmal›d›r.

• Hedeflenen kurumu yerinde ziyaret etmek için önceden planlar

yap›lmal›d›r. Ziyaretlerden sonra analizler yap›larak gerekli

dokümanlar oluflturulmal›d›r.

• Benchmarking uygulamas›ndan elde edilen sonuçlar amaçlarla

karfl›laflt›r›lmal›d›r.

• Benchmarking süreci sürekli izlenmeli ve güncellefltirilmelidir.

Belirtilen bu hususlar›n ›fl›¤›nda, Benchmarking süreci ön koflulu

olarak; kuruluflun tüm süreçlerini belirlemesi, tan›mlamas›,

s›n›fland›rmas›, sürecin baflar›s›n› gösteren süreç metriklerini ve

ölçüm sisteminin belirlenmesi, k›saca süreç yönetimini yerlefltirmifl

olmas› gerekmektedir. Spesifik süreçlerin seçimine karar vermeden

önce, arzu edilen spesifik iyilefltirmelerin tan›m›n› yapmak önem

arz etmektedir.

Di¤er taraftan Benchmarking yapma niyetinde olan kurulufllar›n,

• Kendi performanslar›n› iyi bilmeleri,

• Dünya çap›ndaki en iyi uygulamalar› biliyor olmalar›,

• Baflar›l› sonuçlar› incelemeleri,

• Bu sonuçlara ulaflmak için planlamalar yapmalar›,

• Bu planlar› uygulamaya geçirmeleri,

• Sonuçlar› izlemeleri ve de¤erlemeleri gerekmektedir.

Bunlar› yapan iflletmeler, sürekli ö¤renme, kendilerini sürekli olarak

gözden geçirme ve gelifltirme, gerekli alanlarda gerekli de¤iflimleri

yapma al›flkanl›¤› kazanacaklard›r.

Benchmarking’in Önemi ve Temel Özellikleri

Benchmarking’in iki önemli özelli¤i vard›r:

Birincisi; Benchmarking sadece rakiplerin de¤il, ayn› zamanda

rakip olmayan büyük veya küçük kamu veya özel sektörden,

yabanc› ya da yerli her türlü kuruluflun araflt›r›lmas›nda

kullan›labilecek bir süreç olmas›.

‹kincisi; klasik rekabet k›yaslamalar›n›n aksine sadece bitmifl ürün

ya da ç›kt›lar üzerinde de¤il, bunun ötesine uzanarak süreçler

üzerinde yo¤unlaflmas›d›r. ‹flletmeler iki temel nedenden dolay›,

Benchmarking sürecini kullanmaktad›rlar. Bunlar; amaçlar›n

saptanmas› ve bu amaçlara nas›l ulafl›labilece¤idir.

Dünyadaki tüm iflletmelerin, baflka iflletmelerle Benchmarking

yaparak ö¤renece¤i birçok konu vard›r. Benzer olarak t›pta bu

duruma anemili mavi kana taze kan enjekte etmek demektir ve

Benchmarking de bunu gerçeklefltirir.

Afla¤›daki tablo k›yaslama öncesi ve sonras› durumu

göstermektedir.

Kriter

Müflteri isteklerini

Belirleme

Efektif amaçlar ve

hedefler belirleme

Verimlilikte do¤ru

ölçütler gelifltirme

Rekabetçilik

Endüstride en iyi

uygulamalar

K›yaslama Yapmadan

*Geçmifle ba¤l›

*Sezgi

*Düflük uyum

D›fl gözlem eksikli¤i

*Tepkisel

*Geri kalm›fl endüstri

*Tarihsel temelli rutin

art›fllar

*Geçici projelerle

u¤raflmak

*Bilinmeyen avantajlar

ve zararlar

*En kolay yolu izleme

*‹çe kapanma

*Evrimsel de¤iflim

*Düflük kat›l›m

*Burada henüz

keflfedilmedi

*Az miktarda çözüm

*Endüstriyel ilerlemenin

ortalamas›

*Rakibi ç›lg›nca

yakalama

çabas›

K›yaslama ‹le

Piyasa gerçe¤i

*Objektif de¤erlendirme

*Yüksek uyum

*Endüstri e¤ilimleri

*Denenmifl örnekler

üzerine kurulu

*‹nan›labilir, tart›fl›lmaz

*Aktif

*Endüstri öncülü¤ü

*Gerçek sorunlar›

çözme

*Ürünleri anlama

*En iyi endüstriyel

uygulamara dayal›

*Rekabet anlay›fl›n›n

somutlaflt›r›lmas›

*Güvenilirli¤i

kan›tlanm›fl ve

teknolojileri çok h›zl›

bir flekilde uygulayarak

iyilefltirme

*Yüksek kat›l›m

*Yeni çekim merkezleri

ve teknolojiler üzerine

araflt›rmalar

*Çok seçenek

*‹fl uygulamas›nda

at›l›m

*Üstün performans

---

Benchmarking’in temel noktalar› flunlard›r.

• Sürekli geliflim esast›r.

• At›l›mc› olumlu bir yaklafl›md›r.

• Uygulamalara yöneliktir.

• Yaln›zca en iyi uygulamalara dönüktür.

• Taraflar aras›nda ortak ve karfl›l›kl› bir

yararlanmaya dayan›r.

• Benchmarking’in kapsam› tümüyle

belirlenmelidir.

• Benchmarking’in temel ilkelerini akla

uygun flekilde ölçmek mümkündür.

• Benchmarking yönetimin yat›r›m stiline

uygun olmal›d›r.

• ‹lerlemeyi hedeflemek.

• Yönetici yapt›¤› yat›r›m bilgisini (pozitif,

negatif ya da tarafs›z) Benchmarking ile

ö¤renir.

Benchmarking’in temel özellikleri ise

afla¤›daki gibi s›ralanabilir:

• Benchmarking sürekli bir süreçtir.

• Geçerli ve de¤erli bilgiler edinilebilen

bir araflt›rma sürecidir.

• Yeni fikirler edinmek için pragmatik bir

çal›flma ve baflkalar›ndan ö¤renme

sürecidir.

• Zaman alan, yo¤un çal›flma ve disiplin

gerektiren bir süreçtir.

• Her türlü iflletme faaliyetini gelifltirmeye

yarayacak bilgileri sa¤layan güçlü ve

uygun bir yönetsel araçt›r.

Amerika Birleflik Devletleri’nin Japonya

karfl›s›nda üretimde ve teknolojide

u¤rad›¤› yenili¤i bilinen bir gerçektir.

Ancak son on y›lda ABD’nin göstermifl

oldu¤u yüksek performans›n arkas›nda

Benchmarking tekni¤ini kullanarak bilgiyi

paylaflma yoluyla mükemmelli¤e

ulaflman›n ortak arzusu oldu¤u ileri

sürülmektedir.

Benchmarking’in önemini ortaya koyan

bir baflka bulgu, 1991’de ABD’de yap›lan

bir araflt›rma ile ortaya konmufltur. Bu

arast›rma, Benchmarking tekni¤i

kullan›m›n›n artmakta oldu¤unu ve bu

art›fl e¤iliminin devam etmesinin

beklendi¤ini belirlemifltir. Ayn› y›l “Fortune

500” içinde yer alan flirketlerin yüzde

75’inin Benchmarking tekni¤inin kulland›¤›

anlafl›lm›flt›r. Yetmiflli y›llarda iflletmeler,

hedef belirlemede içsel analizleri

kullanm›fllard›r.

Hedefler

• Tarihsel trendlere (e¤ilimlere) dayal›

tahminlere,

• Amaca göre belirlenen maliyetlere

• E¤ri projeksiyonlar›na dayanarak

saptanmaktayd›.

Seksenli y›llarla birlikte h›zla artan Toplam

Kalite Yönetimi uygulamalar› sonucunda

iflletmeler di¤er iflletmelerle kendilerini

karfl›laflt›rmaya ve k›yaslamaya

bafllam›fllard›r.

Benchmarking’in Temel

‹lkeleri

Sürekli iyilefltirme amac› ile Benchmarking

için en iyi uygulamalar aran›rken iflbirli¤ini

kolaylaflt›rmak ve profesyonelizm ve

verimlilik sa¤lamak amac› ila APQC

(American Productivity and Quality

Center) taraf›ndan önerilen temel ilkeler

flunlard›r:

Yasall›k ‹lkesi

Serbest ticaretin s›n›rlanmas›, anlaflmal›

pazar paylafl›m›, dan›fl›kl› ihale haz›rl›¤›,

muvazaal› anlaflmalar, rüflvet ya da di¤er

uygunsuz durumlar› ( Örnegin ticari s›rlar›n

uygunsuz flekilde sa¤lanm›fl bilgilerin

aç›klanmas› ya da kullan›lmas›) yol açacak

görüflme ve eylemlerden kaç›n›lmal›d›r.

Mevcut ya da muhtemel bir rakiple fiyat

ya da pazara iliflkin di¤er verileri almak

için iliflki kurulmamal›d›r.

De¤iflim ‹lkesi

Herhangi bir bilgi sistemi, isteyenin benzer

bilgiyi ayn› ayr›nt› düzeyinde vermeye

istekli oldu¤u anlam›na gelir.

Gizlilik ‹lkesi

Benchmarking için bilgi de¤iflimi ilgili kifli

ve flirketler için gizlilik içerir. Taraflar›n

oluru al›nmadan herhangi bir bilgi üçüncü

taraflara aktar›lmamal›d›r. Ayr›ca bir

flirketin bir Benchmarking çal›flmas›na

kat›ld›¤› da izni al›nmadan baflkalar›na

duyurulmamal›d›r.

Kullan›m ‹lkesi

Benchmarking için iflbirli¤i sonucu elde

edilen bilgiler sadece kat›lan flirketlerin

kendi ifllerinde iyilefltirme ve ilerleme için

kullan›lmal›d›r. Bir kat›l›mc›n›n ad› verilerek

onunla ilgili veri ya da uygulamalar›n›n

kullan›lmas› ya da duyurulmas› o kat›lan›n

iznini gerektirir.

‹lk Temas ‹lkesi

Olanak verdi¤ince kurulufllar di¤er

kurulufllar ilk temas› k›yaslama için

belirlenmifl bir kifli yapmal›d›r. Daha

sonraki aflamalarda ortak kararla temas

edecek baflka kifliler belirlenebilir.

Üçüncü Taraf ‹lkesi

Üçüncü tarafla ilgili bilgi istenildi¤inde

flirket ismi verilebilir ancak kiflisel ba¤lant›

istenirse önceden o kiflinin izni al›nmal›d›r.

Haz›rl›k ‹lkesi

Benchmarking çal›flmas› yapacak olanlar

Benchmarking sürecinin ve kat›lanlar›n

verimlilik ve etkinliklerine katk›da

bulunacak yöndeki inançlar›n› göstermek

üzere ilk iliflkiden önce uygun haz›rl›klar›

yapacaklard›r.

Benchmarkingin gerçekleflebilmesi için

53

---

54

mutlak anlamda bulunmas› gereken ilkeler

flöyle ifade edilebilir:

Karfl›l›kl› Yarar

Kat›l›mc›lar karfl›l›kl› olarak birbirlerinden

yararlanmal›d›rlar. Kazanan sadece bir

taraf olmamal›d›r.

Benzerlik

Uygulaman›n baflar›s› için ele al›nan

islevsel süreçler aras›ndaki benzerlik ve

karfl›laflt›r›labilir nitelikler varolmal›d›r.

Ölçüm

Benchmarking bir ölçme yöntemidir.

Amaç , belirlenen alanlarda yüksek

performansa nas›l ulafl›ld›¤›n›n

ö¤renilmesidir. Bu nedenle ölçümler

sistematik ve uygulanabilir olmal› ve yeterli

örneklemelere dayand›r›lmal›d›r.

Do¤ruluk

Kullan›lan verilerin nesnelli¤i ve güvenilirli¤i

olmal›d›r.Tahmini ve özel

de¤erlendirmelerin kullan›lmas›ndan

kaç›n›lmal›d›r.

Uygunluk

Benchmarking yönetiminin yat›r›m stiline

uygun olmal›d›r.

Benchmarking’in Amaçlar›

Benchmarking’in amaçlar› ile ilgili olarak

afla¤›daki özellikler say›labilir:

1. Kuruluflun amaç ve hedeflerini

saptamakta yard›mc› olmak.

2. Hedef ve amaçlara ulaflmak için en iyi

uygulamalar› saptamak.

3. Hedefleri, amaçlar› ve uygulamalar›

geçerli k›lmak.

4. fiirket kültürünü de¤ifltirmek veya

güçlendirmek.

5. fiirketin stratejik olarak yönetilmesini

sa¤lamak.

6. fiirket içindeki daha iyi uygulamalar›

a盤a ç›kartmak.

7. Maliyetleri düflürmek.

8. Çal›flanlarda motivasyon sa¤lamak.

9. Rekabet avantaj›n› ve flirket

performans›n› artt›rmak.

10. Benchmarking süreçler ve

uygulamalarla ilgilidir.

11. Büyük de¤ifliklik gerektiren süreçleri

tan›mlama arac›d›r.

12. Rakip olabilecek ya da olmayabilecek

iflletmeler aras›nda yap›l›r.

13. Sizin süreç ya da uygulaman›z› hedef

flirketin iyi süreç ya da uygulamalar›yla

karfl›laflt›r›l›r.

14. Amac›, baflar›n›n s›rr›n› bulmak ve

sonra onu sizin kendi uygulaman›z için

gelifltirmek ve uyarlamakt›r.

Benchmarking’in Unsurlar›

Benchmarking’in unsurlar› flunlard›r:

Benchmarking

‹fl süreçlerinde en iyiyi veya daha iyileri

araflt›rmak, bulmak, ö¤renmek ve kendi

süreçlerine sürekli iyileflmeyi sa¤lama

sürecidir.

Benchmarking Orta¤›

Benchmarking sürecini birlikte yürüten

kurulufllard›r.

Performans Kriterleri

Benchmarking yap›lacak sürecin kendisi

veya süreç ç›kt›s›n›n etkinli¤ini ölçmek

için belirlenmifl olan özellikler ve

parametrelerdir.

Benchmarking Ölçümü

Performans kriterlerinin rakamsal olarak

ifade edilmesidir.

En ‹yi Uygulama

‹yilefltirme yap›lmak istenen süreçte, ifl

mükemmelli¤i konusunda yarat›c›,

yenilikçi ve baflar›l› olarak tan›nan/

saptanan kuruluflun gerçeklefltirdi¤i

uygulamalar›d›r.

S›n›f›nda En ‹yi

Kendi s›n›f›n›n en iyisi olan ürün, hizmet

ve süreçlerdir.

Ortak ‹lgi Gruplar›

Bilgi ve deneyimlerini paylaflmak üzere,

kurulufl lar›n süreç sahibi ve

çal›flanlar›ndan oluflan, zaman zaman yüz

yüze veya çeflitli iletiflim kanallar› yoluyla

sürekli temas halinde olan gruplard›r.

Konsorsiyum Çal›flmalar›

Alan›nda profesyonel ba¤›ms›z

kurulufllarca yap›lan ve birçok kat›l›mc›y›

içeren Benchmarking çal›flmalar›d›r.

Çal›flman›n sonunda en baflar›l›

kurulufllar›n uygulamalar› ve kritik ölçüm

kriterleri belirlenmektedir.

Bilgi Paylafl›m Kurallar›

Benchmarking çal›flmas› yürüten

kurulufllar›n uymalar› gereken kurallar›

içeren ve taraflarca imzalanan

protokoldür.

Benchmarkin’in Uygulama

Kategorileri

Ernest & Young ve Amerika Kalite

Vakf›’n›n deste¤iyle yap›lan yeni bir

araflt›rmada firma ölçeklerini dikkate

alarak Benchmarking uygulayan firmalar›

üç kategoriye ay›rabiliriz:

---

Ǜrak (Novice)

Bu kategorideki firmalar›n Benchmarking’i

uygularken yapmas› gerekenler:

• Firma dünya çap›ndaki firmalar› de¤il,

rakiplerini taklit etmeye çal›flmal›.

• Yeni ürünler ve ço¤unlukla fiyat ve

güvenebilirlik kriterlerini seçen müflterilere

güvenmeli

• Fiyat düflürme potansiyeline

odaklanabilmeli, bunu ‘gelifltirmeden

almal›’ ve desteklemeli.

• ‹flçiler tak›m çal›flmas› ve kalite için

ödüllendirilmeli.

• Firma kendi prosesini katmal›, bu

prosesi basitlefltirmeli ve h›zl› bir biçimde

pazara sunmal›d›r.

Usta (Journeyman)

Bu kategorideki firmalar›n Benchmarking’i

uygularken yapmas› gerekenler:

• Bu kategorideki firmalar›, iflçileri kendi

yapt›klar› iflleri daha da basitlefltirmeleri

konusunda cesaretlendirmeli.

• Pazardaki liderleri ve dünya çap›nda

firmalarla rekabet etmeye çal›flmal›.

• Tüketici hareketi, biçimsel pazar

araflt›rmalar› ve dahili düflünceler, fikirler

ve öneriler yeni ürünlerin genelinde

kullan›lmal›.

• Firma sundu¤u mal›n kalitesini

belirlemeli ve daha sonra fiyat›na bakmal›.

• Çal›flanlar›n ve yöneticilerin çal›flmalar›,

tak›m çal›flmas› ve kalite ile ba¤lant›l›

olmal›d›r.

• Firma kat›lan her iflçinin pratikli¤ini

gelifltirmeli.

• Pazara sunum zaman›n› bilmeli ve

müflteri memnuniyetini gerçeklefltirmelidir.

Uzman (Master)

Bu kategorideki firmalar›n Benchmarking’i

uygularken yapmas› gerekenler:

• Bu kategorideki firma kendi yönetimine

güvenmeli.

• Gelece¤e dönük prosesler üzerinde s›k›

bir iflbirli¤i içinde tak›mlar kurmal›. (ürün

gelifltirme ve strateji belirleme gibi.)

• Ürünün geliflimi, ürüne olan katk› ve

müflteri servisi dünyadaki en iyi olan ile

karfl›laflt›r›lmal›d›r.

• Müsteri bilgisi k›yaslamas› ve ilgili

araflt›rmalar ve geliflmeler yeni ürünlerin

genelinde kullan›labilmeli.

• Firma ihtiyac› ay›rt edebilmelidir, bu da

firmaya teknolojik avantaj sa¤lar.

• Stratejik ortakl›klar ürün çeflitlili¤inde

kullan›lmal›.

• Üst yönetici, tak›m çal›flmas› ile kalite

aras›nda ba¤lant› kurabilmelidir.

Benchmarking’in Avantajlar›

ve Dezavantajlar›

Avantajlar›

1. Çal›flma öncesi iki flirket birbirini tan›d›¤›

ve genel sunufllar gerekmedi¤i için zaman

tasarrufu sa¤lanacakt›r.

2. fiirketler programa kat›ld›klar› için

hassas bilgi konusunda herhangi bir sorun

olmayacakt›r.

3. Benchmarking çal›flmas› s›ras›nda iki

flirket aras›ndaki iliflkileri do¤rudan

gelifltirme olanaklar› vard›r.

4. Benchmarking orta¤› olmakla ortak,

Benchmarking’i nas›l uygulayaca¤›n›

ö¤renir bu da baflka geliflmelere yol açar.

5. Denenmifl k›yaslamalar baflar›lar›n›

ispat ettikleri hedef de¤erlerimizin

do¤rulu¤unu sa¤lar.

6. Hedeflerde d›fla bakma flirket içindeki

olas› de¤iflime karfl› dirençleri k›rar.

7. Kararlar somut verilere ve de¤erlere

dayan›r.

8. En iyi uygulamalar›n ö¤renilmesi

verimlilik art›fl› ve teknolojik s›çrama

dolay›s›yla rekabette avantaj sa¤lar.

9. En iyi uygulamalar›n flirkete

kazand›r›lmas›n› sa¤lar.

10. Benchmarkin orta¤› olman›n bir

sonucu olarak ortak söz konusu sürece

giderek artan ilgi nedeniyle baz› geliflmeler

sa¤layabilir. Bu ortak olma olgusunu daha

da çekici hale getirir ve karfl›l›¤›nda

Benchmarking flirketi için de faydal›d›r.

Çünkü daha yüksek performansa sahip

orta¤› olur.

11. Stratejik ortaklar, yani da¤›t›mc›lar,

müflteriler ya da yatay ortaklar genelde

ortaklar›n› sa¤lad›¤› geliflmelerden

faydalan›r. Da¤›t›mc› daha yüksek sat›fl

düzeyiyle, daha istikrarl› müflterisi oldu¤u

için müflteri daha iyi performans gösteren

daha istikrarl› bir da¤›t›mc›s› oldu¤u için

faydalanacakt›r. Bu nedenle stratejik

ortakl›klar genelde Benchmarking ortaklar›

olmak isteyecekler ve belki de

Benchmarking flirketine öncelik tan›y›p

bilgiye ulaflmas›nda kolayl›klar

gösterecektir.

12. Çal›flanlar›n motivasyon ve verimlili¤ini

yükseltir.

13. Yeni ve yararl› profesyonel iliflkilerin

kurulmas›na katk›da bulunur.

14. Yeni teknolojik geliflmelerin flirkette

uygulanmas›n› sa¤lar.

Benchmarking’in faydalar› afla¤›daki

biçimde özetlenebilir:

1. Son kullan›c› müflterinin, iflletmeden

beklentilerinin daha do¤ru tan›nmas› ve

isteklerinin en iyi biçimde karfl›lanmas›

ve böylece müflteri hizmetlerinin

iyileflmesi.

2. Kalitenin iyilefltirilmesi ve maliyetlerin

düflmesi.

3. D›flsal faktörlere göre tasarlanm›fl

gerçekçi amaç ve hedeflerin belirlenmesi

ve amaç belirleme etkinli¤inin artmas›.

4. Rekabetin en üst düzeyine ulaflmas›.

5. Sanayinin en iyi uygulamalar›ndan

haberdar olunmas› ve bunlar›n

55

---

56

araflt›r›lmas›.

6. Sanayinin en iyi ve en üstün

uygulamalar›na ulaflmak amac›yla

standardizasyona gidilmesi.

7. Üstün performans gösteren iflletmelerin

uygulamalar›n›n ö¤renilmesi sonucunda,

zaman ve para tasarrufu sa¤lanmas›.

8. En üstün uygulamalar›n

gerçeklefltirilmesi.

9. Çal›flanlar›n bilgi ve beceri düzeylerinin

ve motivasyonlar›n›n yükseltilmesi.

Jarrar ve Zairi’nin birçok sektörü içeren

uygulamal› çal›smalar›n›n sonuçlar›na

göre k›yaslamadan elde edilen faydalar

sunlard›r:

1. Süreç iyilefltirme

2. ‹ç kaynakl› standartlar› oluflturma

3. Kalite iyilefltirme

4. Stratejik karar alma sürecini etkileme

5. ‹fl iyilefltirmesine yenilikçi yaklafl›m

6. Müsteri ihtiyaçlar›n› anlama

7. Kaynaklar›n oldukça etkili geliflimi

8. Hizmetin artan h›z›

9. Daha etkili ve daha etkin kaynaklar›

yönetme

10. ‹nsan yönetimini gelifltirme

11. Örgüt içerisindeki liderlikle ilgili

yaklafl›m tarz›n› de¤ifltirme

Dezavantajlar›

1. Bir da¤›t›mc›yla Benchmarking

yap›ld›¤›nda da¤›t›mc›n›n kendini satmak

için bu f›rsat› de¤erlendirmesi, yani daha

iyi iflleyen ürünlerin ve süreçlerin

sunulmas›na çok daha fazla zaman

ay›rmas› tehlikesi vard›r.

2. Herhangi bir stratejik orta¤›n

oldu¤undan daha iyi görünme iste¤i

olabilir. Bu da Benchmarking çal›flmas›na

yanl›fl bilgi girilmesi anlam›na gelir.

3. Benchmarking flirketinin stratejik

ortaklar›n›n Benchmarking orta¤› olarak

kullan›lmas› projeye harcanan kaynaklar›n

do¤ru kullan›lmas› konusunda hiçbir

garanti sa¤lamaz.

4. Benchmarking orta¤› yatak bir ortak

ise, örne¤in bir ortak giriflim flirketi bu

orta¤›n bir rakip olmas› olas›d›r. Bu da

olas› bir rakibe avantaj sa¤lamas›na sebep

olabilir.

5. E¤er iki flirket müflteri-da¤›t›mc› iliflkisi

içine girmiflse, fiyat ve teslim koflullar›

görüflmelerini etkileyebilecek bilgilerin

a盤a vurulmas› tehlikesi vard›r.

Stratejik ortaklar yeterince iyi ise,

Benchmarking orta¤› olarak iyi bir seçim

olusturabilirler. Çünkü genelde bunlar

Benchmarking flirketinin gösterdi¤i

geliflmelerden yararlanmak isteyen

ortaklar olacakt›r.

Ne zaman Benchmarking?

Rekabet ortam›nda faaliyette bulunan

iflletme, örne¤in; etkinlik, verimlilik, kalite,

esneklik, teslimat, yenilik yapabilme gibi

faaliyetlerinde daha baflar›l› olma ihtiyac›

içinde bulunuyor ve bu yönlerini

gelifltirmek istiyorsa bu iflletme için

Benchmarking gere¤inden söz edilebilir.

Niçin Benchmarking?

Benchmarking, ürün veya süreçlerini

tüketici ihtiyaçlar›n› istikrarl› bir flekilde

daha üst düzeyde tatmin etmek ve

faaliyetlerinde di¤er rakip iflletmelerden

olumlu farkl›l›klar ortaya koyabilmek için

yap›lmaktad›r. Bu sorunun cevab›

flirketten flirkete farkl›l›k gösterebilir fakat

flirketin k›sa ve uzun vadeli

hedefleriyle, stratejik planlamas›yla

paralellik arz etmelidir.

Neyi Benchmark Yapmak?

Neyin benchmark yap›laca¤›

Benchmarking sürecinin en önemli

aflamas›d›r. Benchmarking konusu

seçilirken üç tür analizden yararlan›labilir;

• ‹flletme içi ve iflletme d›fl› analizleri

kapsayan durum analizi,

• Tüketiciler gözünde ürünlerin en önemli

boyutlar›n› ve/veya özelliklerini irdeleyen

ürün nitelik analizi,

• Ürün özelliklerinin Benchmarking

faaliyeti aç›s›ndan incelenmesini izleyen

öncelikli sürecin seçilmesi analizi.

Belirtilen analizler yap›l›rken

Benchmarking ekipleri kesinlikle üst

yönetimin isteklerini, ifl önceliklerini tespit

etmelidir. Benchmarking ekiplerinin en

önemli müflterileri firman›n üst

yönetimleridir. Üst yönetimin öncelikleri

göz ard› edilerek uygulanmaya çal›fl›lan

Benchmarking çal›flmalar›n›n sonucu,

ekip için baflar›s›zl›kla sonuçlanma ve

sonuçlar›n uygulanma ihtimali zay›ft›r.

Kimi Örnek Almak?

‹flletme hangi konuda Benchmarking

yapaca¤›na karar verdikten sonra

“Benchmarking orta¤›n›” belirlemelidir.

Benchmarking faaliyeti için iflbirli¤i

yapacak ve bilgi al›flveriflinde bulunacak

“k›yas edilecek ortak” ayn› sektörde rakip

bir firma olabilece¤i gibi farkl› sektörlerde

faaliyet gösteren baflka bir iflletme de

olabilmektedir. Benchmarking orta¤›n›n

seçiminde en önemli faktör, söz konusu

firman›n seçilen Benchmarking

konusunda faaliyet alan›nda baflar›l› ve

üstünlük sahibi olmas›d›r. Benchmarking

çal›flmas›n› gerçeklefltirecek ekipler

Benchmarking ortaklar›n› belirlerken son

derece titiz ve detayl› bir araflt›rma

yapmal›d›r.

Benchmarking orta¤›n›n yanl›fl seçilmesi;

düflük performansa karfl› k›yaslama riskini

beraberinde getirecektir. Bu hata

Benchmarking ekibinin seçilen konuda

düflük hedefler belirlemesine yol

açabilecek, Benchmarking ekibi için firma

yönetimi baz›nda kötü referans teflkil

edebilecektir.

Nas›l Benchmarking?

Benchmarking faaliyeti befl temel

ad›mdan oluflmaktad›r. Bu temel ad›mlar

Benchmarking çal›flmas›n›n aflamalar›

olarak bilinmektedir. Bunlar:

1. Hangi konuda Benchmarking

yap›laca¤›n› kararlaflt›rmak,

2. Benchmarking ekibini oluflturmak,

3. Benchmarking orta¤›n› belirlemek,

4. Benchmarking bilgilerini toplamak ve

de¤erlendirmek,

5. Projeyi uygulamakt›r.

Bu befl ad›ma proje süresi esnas›nda yeni

rakiplerin belirlenmesi, konuyla ilgili

teknolojik yeniliklerin ç›kmas› ihtimalini

göz önünde tutarak “gözden geçirme ve

düzeltme” faaliyeti alt›nc› ad›m olarak

eklenebilir. Bu Benchmarking’in nas›l

yap›laca¤›na ve Benchmarking sürecinin

aflamalar›na ilerleyen bölümlerde ayr›nt›l›

olarak de¤inilecektir.

Benchmarking, yaln›zca belirli ürünlerin

---

58

rakip ya da rakip olmayan flirketlerin

benzer ürünleri ile karfl›laflt›rmay›

sa¤lamamakta, bunun yan› s›ra

iflletmenin, olumsuz yanlar›n› kapatmak

için gelecekte kullan›labilecek çözümler

de sa¤lamaktad›r.

Baflar›l› Bir Benchmarking

Uygulamas› ‹çin Öneriler

Sa¤l›kl› bir flekilde yap›lan Benchmarking

faaliyeti, güçlü bir rekabet imkan› sa¤lar.

Gelifligüzel yap›ld›¤›nda ise inan›lmaz bir

flekilde baflar›s›z olunur. Birçok kitapta

Benchmarking faaliyetlerinin etkili bir

flekilde nas›l yürütülece¤i üzerine birçok

öneri ile karfl›lafl›rs›n›z. Son birkaç y›l

içinde Benchmarking üzerine yaz›lm›fl

oldukça fazla kitap olmas›na ra¤men bu

kitaplar baz› konularda eksik bilgilerle

doludur.

Benchmarking uygulamalar› baz›

nedenlerden dolay› uzayabilir. Bunlar:

Gerekli kaynak aktar›m› olmaz

Ekip üyelerinden normal rutin ifllerine ilave

olarak Benchmarking ifllerini yürütmeleri

istenir. Dolay›s›yla ancak haftada birkaç

saatlerini (zamanlar›n›n yüzde 10’unu) bu

faaliyetlere ay›rabilirler. Bu da

faaliyetlerinin sona ermesine ya da aylara

yay›lmas›na neden olur. Ekip üyeleri

zaman›n›n yüzde 20’sini bu faaliyetlere

ay›racak olursa (takribi haftada bir gün)

k›yaslama faaliyetlerinin aylara uzamas›

önlenecek ve k›sa bir sürede

sonuçland›r›lacakt›r.

Uzmanlar kullan›lmaz

Benchmarking faaliyetlerinin etkili bir

flekilde yap›lmas› oldukça zor oldu¤u için

ekibe dahil edilecek uzmanlar çal›flman›n

kalitesini art›rmakla beraber süreyi

oldukça k›saltacakt›r. Burada önemle

durulmas› gereken nokta dan›flma tüm

çal›flmay› sizin ad›n›za yönetmemeli ancak

faaliyetlerin bir parças› olmal›d›r, en asgari

flartlarda literatür takibi amac›yla al›nacak

bir dan›flman bile gerek zamandan

gerekse maliyetten tasarruf etmenize

yard›mc› olacakt›r.

Temel Oluflturulmaz

Benchmarking faaliyetine bafllamadan

önce ekip üyeleri faaliyete konu teflkil

edecek olan d›fl firmalar›n müflterileri,

süreçleri ve performanslar› ile ilgili bilgiler

toplamal›d›r. Organizasyon kalite teknikleri

konusunda yeterli seviyeye gelmedikçe

Benchmarking ekibinin bu temeli

oluflturabilmesi bir kereye mahsus olmak

üzere aylar alabilir. Dünya s›n›f›ndaki

firmalar sürekli olarak süreçlerini

dökümante etmekte, müflteri ihtiyaçlar›n›

analiz etmekte, performanslar›n› bu

gerekliliklere göre k›yaslamaktad›r. Bunu

ticari faaliyetlerinizin bir parças› olarak

görüyor iseniz Benchmarking

çal›flmalar›n›z daha da h›zl› bir hal

alacakt›r.

Çok Genifl kapsaml› Bir Konu Seçimi

Ekip daha önce Benchmarking çal›flmas›

yapmad› ise genifl kapsaml› bir konu

seçilebilir. Ekipler neyin içine girdiklerini

bilmedikleri için konu seçiminin çal›flmalar

üzerindeki etkisinin fark›na varamazlar.

Afla¤›da uygun konunun nas›l seçilece¤i

anlat›lm›flt›r. Baflar›l› bir Benchmarking

uygulamas› için gereken öneriler flunlard›r:

Benchmarking’de Bilgi

Paylafl›m›nda Etik

Benchmarking’de iflletmeler aras› bilgi

ve deneyimlerin paylafl›lmas› hayati bir

önem tafl›makta ve sürecin etkinli¤ini

belirlemektedir. Benchmarking yapan

kurulufl Benchmarking orta¤› kuruluflu

süreçlerine ve uygulamalar›n› incelemek

üzere ziyaret etmekte ve bunlarla ilgili

bilgiler istemekte ayr›ca Benchmarking

orta¤› kuruluflun edindi¤i deneyimleri de

bu bilgi al›flverifli sürecine katmas›n›

beklemektedir. Benchmarking süreci

bilginin al›n›p verilmesine do¤ru ilerlerken,

Benchmarking yapan iflletmelerden bu

aflamada flunlar beklenmektedir.

• Benchmarking davran›fl prosedürünü

bilmeli, bu prosedür korunmal› ve

uygulanmal›d›r.

• Temel Benchmarking bilgisine sahip

olunmal› ve bir Benchmarking süreci takip

edilmelidir.

• Neyin benchmark edilece¤i belirlenmeli,

anahtar performans de¤iflkenleri ve

yüksek performanstaki flirketler

tan›mlanmal› ve ayr›nt›l› kiflisel

de¤erlendirme yap›lmal›d›r.

• Bir soru formu ve mülakat k›lavuzu

haz›rlanm›fl olmal›d›r.

• Bilgiyi paylaflacak otoriteye sahip

olunmal›d›r.

• Belirlenmifl bir iflletme ile çal›flmal› ve

karfl›l›kl› olarak düzenlemeler planlan›p

yürütülmelidir.

Benchmarking çal›flmalar›nda bilgi

al›flveriflinde uyulmas› gereken bu etik

kurallara uygun davran›lmas› her fleyden

önce iflletmeler aras›nda güven ortam›n›n

oluflmas›na ve böylece yönetsel tekni¤in

daha etkin kullan›lmas›na yard›mc›

olacakt›r.

Benchmarking ‹le ‹lgili

Endifleler

Benchmarking çal›flmalar›; daha önce

belirtildi¤i üzere, süreçlerin, ürünlerin ve

çeflitli ç›kt›lar›n iyilefltirilmesine yönelik

bir süreçtir. Ancak bu sürecin

uygulanmas› ve baflar›s› konusunda baz›

endifleler söz konusudur. Bunlar:

---

• Benchmarking çal›flmalar›n›n çok pahal›,

güç ve karmafl›k bir süreç oldu¤u,

• Yöneticilerin Benchmarking çal›flmalar›n›

desteklemeyece¤i,

• Her sektör için Benchmarking yapmaya

de¤ecek süreç bulman›n güçlü¤ü,

• Benchmarking çal›flmalar›n›n ancak

büyük kurulufllar için geçerli oldu¤u,

• Benchmarking için bilgi verecek kurulufl

bulman›n zorlu¤u,

• Sadece en iyi uygulamalarla

Benchmarking çal›flmas› yap›labilece¤i.

Benchmarking çal›flmas›n›n pahal› bir

süreç oldu¤unu düflünenlere göre;

dünyan›n herhangi bir yerinde faaliyet

gösteren baflar›l› uygulamalar›yla ün

yapm›fl olan kurulufllar› ziyaret etmek,

yöneticileriyle görüflmek, onlardan bilgi

almak pahal›, zaman al›c› ve güç bir ifltir.

Ancak, tüm süreçlerin incelenmesine

gerek olmad›¤› için bu konuda endifle

duyulmamal›d›r. Büyük harcamalar

yap›lmadan da Benchmarking çal›flmas›

yap›labilece¤inin bir çok örne¤ini görmek

mümkündür.

Benchmarking konusunda bir baflka

endifle ise; yöneticilerin Benchmarking

çal›flmalar›n› desteklemeyece¤i

fleklindedir. Benchmarking, iflletme

amaçlar›na ulaflmak için kullanabilecek

tekniklerden biridir. Bu nedenle

yöneticiler, di¤er kurulufllar›n iyi sonuçlara

nas›l ulaflt›klar› konusuna kay›ts›z

kalamazlar. Yöneticiler, rekabetin her

geçen gün artt›¤› günümüz ortam›nda,

en iyi uygulamalardan ne ö¤renebiliriz,

onlar›n iyi fikirlerini ve/veya süreçlerini

organizasyonumuza nas›l adapte

edebiliriz, onlar gibi uygulamalara ve

sonuçlara sahip olabilmemiz için neler

yapabiliriz, çal›flanlar›m›z› bu yönde nas›l

yönlendirebiliriz fleklinde düflünmek

zorundad›rlar.

Benchmarking çal›flmas› yapmak isteyen

kurulufllarda endifle yaratan bir baflka

konu, faaliyette bulunduklar› sektörde

Benchmarking yapmaya de¤ecek

süreçlere sahip kurulufllar bulman›n zor

olmas›d›r. Daha önce de belirtildi¤i gibi,

Benchmarking çal›flmas›, kurulufllar›n

sadece kendi sektörleri içinde de¤ildir,

farkl› sektörlerde faaliyet gösteren

kurulufllarla da yap›labilmektedir.

Baz› iflletmeler, Benchmarking orta¤›

olarak düflündükleri kuruluflun bilgi

vermek istemeyece¤i düflüncesi ile

Benchmarking çal›flmalar›na endifle ile

yaklaflmaktad›rlar.

Benchmarking orta¤› olarak düflünülen

kuruluflun bilgi verip vermeyece¤i

konusunda Benchmarking yapmak

isteyen kurulufllar›n hissettikleri endifleler

vard›r. Özellikle rekabetçi Benchmarking

çal›flmalar›nda bu endifleler daha da

artmaktad›r. Ancak örneklere bak›ld›¤›nda,

Benchmarking orta¤› olarak seçilen

kurulufllar›n, uygulamalar›n› ö¤renmek

isteyen kurulufllara bilgi vermekten

kaç›nmad›klar›, tecrübelerini onlarla

paylaflmay› kabul ettikleri görülmektedir.

Bunun nedenleri flunlard›r:

• Ayn› sektör içinde olmak, ortak baz›

özellikler tafl›mak,

• Di¤er kurulufllar›n uygulamalar›n› merak

etmek,

• Benchmarking çal›flmalar›n› yeni bir fley

ö¤renme f›rsat› olarak görmek,

• Bilgi al›flveriflinin karfl›l›kl› oldu¤unu

düflünmek,

• Nezaket.

Ayr›ca Benchmarking orta¤› olacak

kurulufllar di¤er iflletmeleri tan›mak

istemeleri ve kendi süreçlerini ölçmek

istemeleri gibi nedenlerle de bilgi vermeye

taraf olacaklard›r.

Bunlara ilaveten, Benchmarking orta¤›

olacak kuruluflta, Benchmarking

çal›flmalar›na kat›lmak suretiyle, baflka

bir alandaki uygulamalarla faaliyetlerini

k›yaslama imkan› elde etmektedir, bu

nedenle de uygulamalar›n› aç›klamaktan

çekinmemekte ve Benchmarking sürecine

kat›larak bilgi vermeyi ve tecrübelerini

paylaflmay› kabul etmektedir.

Benchmarking çal›flmalar›n›n sadece en

iyi uygulamalarla yap›labilece¤i düflüncesi

de Benchmarking çal›flmalar› konusunda

endifle yaratan di¤er bir nedendir. En iyi

uygulamalar sahip kurulufllarla

Benchmarking çal›flmas› yapmak isteyen

kuruluflun süreçleri aras›nda büyük farklar

olabilmektedir. Bu nedenle,

Benchmarking yap›lacak konuda en iyi

uygulamalara bir kerede ulaflmak

mümkün olmayabilir. Bu konuda

Benchmarking yapmak isteyen kuruluflun

kaynaklar› yetersiz kalabilir. Ancak bunlar

Benchmarking çal›flmas› yapmak için

engel de¤ildir. Bu durumda, ara hedefler

konularak en iyiye ulafl›lmaya çal›fl›lmas›

ya da ilk etapta en iyi ile de¤il de,

kuruluflun kendisinden daha iyi olanla

Benchmarking çal›flmas› yapmas›,

hedeflere ulaflt›kça en iyi uygulamalara

yaklaflan performans k›yaslamas›

yap›lmas› mümkündür.

Uygulamada Karfl›lafl›lan

Hatalar

Benchmarking sürekli bir aray›fl›n

ifadesidir. Bu aray›fl daima daha iyi, daha

kaliteli, daha ucuz ve daha çabuk yapma,

bunun için bu iflin en baflar›l› olanlar›n›

örnek alma yönündedir. Bu aray›fl

çabalar›n›n sonuç vermesi baz› koflullara

ba¤l› oldu¤u gibi bu çabalar›n baz› tipik

sonuçlar› da bulunmaktad›r.

Benchmarking çal›flmalar›nda istenen

59

---

60

sonuçlar›n al›nmas› için baz› noktalara

özen gösterilmesi gerekmektedir.

Benchmarking çal›flmalar›nda yap›lan

hatalar, emeklerin bofla gitmesine yol

açmaktad›r. Benchmarking çal›flmalar›nda

yap›lan hatalar çok çeflitli olmakla birlikte

en çok rastlan›lan hatalar üç grupta

toplam›flt›r. Bunlar:

Proje Çal›flmas›n›n ‹yi Bir

fiekilde Tan›mlanmamas›

Bir Benchmarking çal›flmas›n›n ilk

aflamas› neyi/ neleri kapsayaca¤›n›n

belirlenmesidir. Öncelikle Benchmarking

çal›flmas›n›n çok iyi tan›mlanmas›

gerekmektedir. Çal›flman›n verimli

olabilmesi için bafllang›çta projenin tan›m›

ve kapsam› mümkün oldu¤u kadar dar

tutulmal›, aflamalar ilerledikçe kapsam

geniflletilmelidir.

Sürecin Adaptasyonunda

Yap›lan Hatalar

Kurulufllar›n pek ço¤u, Benchmarking

faaliyetlerini rakamlar›n karfl›laflt›r›lmas›

olarak düflünmektedir. Benchmarking

çal›flmalar›nda sadece rakamsal

sonuçlara bak›lmas› durumunda üstün

performans düzeyine eriflilmesinde

gereksinim duyulacak bilgiler ve

k›yaslanmak istenen ile k›yaslanacak

kurulufl aras›ndaki farkl›l›klar ihmal edilmifl

olmaktad›r.

Uygun Performans Ölçülerinin

Tan›mlanmas›ndaki

Yetersizlikler

Baz› çal›flmalarda oldu¤u gibi,

Benchmarking çal›flmalar› ile ilgili teorik

bilgiler, bu konudaki uygulamalardan

farkl›l›k gösterebilmektedir. Teori,

öncelikle en üst düzeydeki uygulama

sonucunu gösteren performans

ölçülerinin tan›mlanmas›n› önermekte,

daha sonra iyi performans ölçülerine

ulaflmak için kullan›lan sürecin

anlafl›lmas›na yer vermektedir.

Ancak, müflteri memnuniyeti ile ilgili

performans ölçüleri, bazen yan›lt›c›

olabilmektedir. Karl›l›k gibi temel

performans ölçülerinin esas al›nmas›,

müflteri memnuniyeti konusunda en iyi

göstergeleri oluflturmayabilmektedir.

Çünkü, müflteri memnuniyetinin finansal

etkisi uzun dönemde ortaya ç›kmaktad›r.

Benchmarking çal›flmalar›nda karfl›lafl›lan

di¤er hatalar flunlard›r:

• Planlaman›n iyi yap›lmamas›,

• Süreç sahibinin yetersiz derecede

kat›l›m›,

• Beceri eksikli¤idir.

Benchmarking Uygulama

Öncesi ve Sonras›n›n

Karfl›laflt›r›lmas›

‹flletmeler Benchmarking uygulamas›na

bafllad›klar›nda, iflletmelerin yap›lar›nda,

süreçlerinde ve uygulamalar›nda çok

önemli de¤ifl iklikler olufl maya

bafl lamaktad›r. ‹fl letmelerde

Benchmarking uygulamalar› bafllad›ktan

sonra gerçekleflen de¤ifliklikler afla¤›daki

Benchmarking’den Önce

Bizce kabul edilme

Bu soruna bir yan›t

‹çe dönük

Geçmifle dayal› hedefler

Düflük pazar anlay›fl›

‹çe dayal› öncelikler

Zorunlu geliflmeler

Sorun odaklar›

Kiflilik yönlü

En az direnç gösteren yol

Biz iyiyiz

Deneyim taraf›ndan yönetilme

Sektörü izleme

Kaynak: Karalar ve S›nmaz, 1998: 62

Kaynak

tabloda gösterilmektedir.

Görüldü¤ü gibi Benchmarking

uygulamadan önce iflletmeler içe dönük,

geçmifle dayal› hedefleri olan, geçici

projelerle u¤raflan, düflük kat›l›ml› ve

deneyimlere dayal› yönetim tekniklerini

kullanan iflletmelerken, Benchmarking

uygulamalar›ndan sonra, d›fla dönük, en

iyi endüstriyel uygulamalara dayal›

denenmifl örnekler üzerine kurulu yönetim

tekniklerini kullanan, tüketici önceliklerini

dikkate alan, rekabetçi ve sektöründe

önde olmak isteyen iflletmeler halini

almaktad›rlar.

Benchmarking’den Sonra

Bu güzel fikirleri uygulayal›m

Bir çok seçenek

D›fla Dönük

En iyi baflar› hedefleri

Yüksek pazar anlay›fl

Tüketici öncelikleri

‹stenilerek yap›lan geliflmeler

F›rsat odaklar›

En iyi endüstri uygulamalar› yönlü

En iyi de¤ere yönelik yol

Daha iyi olmaya gereksinme var

Gerçekler taraf›ndan yönetilme

Sektörde önder olma

Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiye’deki Havalimanlar›n›n

‹ç Hat Uçuslar› Yönünden Etkinliklerinin Kars›last›r›lmas›: Bir Veri Zarflama

Analizi Uygulamas› Erdost ERDEN

T.C. Bal›kesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm ‹flletmecili¤i Ve

Otelcilik Anabilim Dal› ‹flletmelerde Bir Performans Yönetimi Arac› Olarak

K›yaslama Tekni¤inden Yararlanma: Konaklama ‹flletmelerinde Kat Hizmetleri

Yönetimine Yönelik Bir Araflt›rma Doktora Tezi Haz›rlayan Bar›fl ERDEM

T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ‹sletme Anabilim Dal›

Yönetim ve Organizasyon Bilim Dal› Benchmarking Uygulamalar›n›n Örgüt

Performans› Üzerindeki Etkilerine Yönelik Bir Arast›rma Yüksek Lisans Tezi

Erkut Batuhan MERT

Ni¤de Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ‹flletme Anabilim Dal› Yönetim

Ve Organizasyon Bilim Dal› Modern Bir Yönetim Tekni¤i Olarak

Benchmarking’in ‹flletmeler Taraf›ndan Bilinirli¤ive Uygulanabilirli¤inin

Saptanmas›na Yönelik Bir Araflt›rma- Ni¤de Örne¤i Yüksek Lisans Tezi

Haz›rlayan Bülent DOKUZER

---

Röportaj

Salih Baflaran / Club Magic Life Kemer Imperial Genel Müdürü

Sihirli Bir Yolculuk

Kuruldu¤u 1990 y›l›ndan beri, sürekli yenilik

peflinde koflan ve yapt›¤› uygulamalarla

sektörün öncülerinden olan Magic Life

Grubu baflar› ç›tas›n› yükseltmeyi

sürdürüyor. Fark›n› herzaman hissediren

grubun Kemer'deki tesis bir süredir baflar›l›

bir genel müdüre emanet. Magic Life

Kemer'in Genel Müdürü Salih Baflaran’›n

güleryüzlü evsahipli¤inde gerçeklefltirdi¤imiz

sohbetimizde, Magic Life'›n

sihirli dünyas›, Magic Life Kemer ve ülke

turizmimizin son durumunu masaya

yat›rd›k. ‹flte Magic Life dünyas›nda sihirli

bir yolculuk...

2007 ‹tibariyle “Her fiey ‹çinde” Kavram›n›

Kullanmaya Bafllad›k

Magic Life Grubu hakk›nda bizlere bilgi verir misiniz?

Club Magic Life, 1990 y›l›nda kuruldu. Bugün Türkiye, Yunanistan,

‹spanya, Tunus ve M›s›r’da bulunan 13 kulübü, 1 Nil teknesinde

yaklafl›k 15 bin yatak kapasitesiyle hizmet veriyor. Club Magic

Life ilk tesisi olan Club Magic Life Sar›germe’nin 1991 y›l›ndaki

aç›l›fl›ndan bugüne kadar geçen sürede “her fley dahil” sistemiyle

milyonlarca misafire hizmet verdi. 2007 itibariyle “her fley dahil”

yerine “her fley içinde” kavram›n› kullanmaya bafllad›. Club Magic

Life Antalya’da Waterworld, Seven Seas, Kemer, Mu¤la bölgesinde

ise Club Magic Life Marmaris, Sar›germe ve Bodrum kulüpleriyle

hizmet vermektedir.

Single & Couple Konseptiyle Hizmet Veriyor

Club Magic Life Kemer Imperial özelinde neler söyleyebilirsiniz?

Magic Life Kemer Imperial'i öne ç›karan belirgin özellikler nelerdir?

Club Magic Life Kemer Imperial kulübümüz do¤as› ve konforuyla

grubumuzun di¤er kulüplerinde oldu¤u gibi misafirlerimize huzurlu

ve kaliteli bir tatili vadediyor. Kemer Imperial’in di¤er kulüplerimizden

ay›ran en belirgin özelli¤i ise kompakt ve daha küçük bir tesis

olmas›d›r. Bir di¤er özelli¤i ise kulübümüzün Magic Life grubunda

iki y›ld›r uygulanan single&couple konseptiyle hizmet veriyor

olmas›d›r. Tek ya da çift seyahat eden misafirlerin istek ve talepleri

do¤rultusunda yeni bir konsept oluflturan grubumuz, sessiz,

sakin ve relax bir tatil tercih edenlere yönelik olarak Kemer

kulübümüzün hizmet yelpazesini bu yönde gelifltirip, yenilemifltir.

En Belirgin Özelli¤imiz 15 Y›ld›r Artarak Devam

Eden Daimi Misafir Say›lar›m›z

Club Magic Life Kemer Imperial özelinde neler söyleyebilirsiniz?

Club Magic Life Kemer Imperial kulübümüz misafir memnuniyeti

anketleri, do¤a ve kaliteyi koruma standartlar›na uyumu gibi pek

çok uluslararas› baflar›ya imza atm›flt›r. Tüm bunlar›n yan› s›ra en

belirgin özelli¤imizin 15 y›ld›r artarak devam eden daimi misafir

say›lar› oldu¤unu söyleyebilirim. Bu da bizim baflar›m›z›n ve

misafirlerimizin memnuniyetinin bafll›ca göstergesidir.

61

---

62

Club Magic Life Kulüplerinin

Tamam›na Yak›n› Mavi

Bayrak’a Sahiptir

Magic Life, farkl› projelerle hep yenilikler

getirmesi ile tan›n›yor. Club Magic Life

Kemer Imperial olarak bu sezon veya

önümüzdeki sezonlar için ne gibi

projeleriniz var?

Sizin de belirtti¤iniz gibi Club Magic Life

grubu sektörde pek çok yenilik ve

inovasyonu misafirlerine sunan bir grup

olmufltur. Türkiye’de bafllay›p uygulanan

ve baflar›ya ulaflan inovatif projelerimiz

di¤er ülkelerdeki Magic Life kulüplerine

ihraç edilmifl ve yine ayn› baflar›y› elde

etmifltir. Kurumsal bir yap›da iflleyen bir

zincir olmam›z sebebiyle konseptimize

uygun projeleri misafirlerimizle

buluflturmay› sürdürece¤iz. Grubumuz

için taviz verilmeyecek en temel konu

kalitedir. ISO 9001 Toplam Kalite

Yönetimi, ISO 14001 Çevre Kalite

Yönetimi ve ISO 22000 HACCP

sertifikalar›na sahip olan kulüplerimiz bu

alandaki hassasiyetini kan›tlam›fl

bulunmaktad›r. Club Magic Life

kulüplerinin tamam›na yak›n› Mavi

Bayrak’a sahiptir. Öte yandan TUI Çevre

fiampiyonlu¤u baflta olmak kulüplerimiz

her y›l çevre sorumlulu¤u ve misafir

memnuniyetini yans›tan belgelerle

ödüllendirilmektedir. Uluslararas›

standartlar›m›z› simgeleyen kalite ve

çevreye duyarl› projelerimizin devam

edece¤ini söyleyebilirim.

Müflteri profiliniz kimlerden olufluyor?

Club Magic Life’lardaki misafir profiline

bakt›¤›m›zda yüzde 35’ini çiftler, yüzde

50’si aileler, yüzde 15’ini tek bafl›na

seyahat edenler oluflturuyor. Misafirlerin

% 25’i Avusturya, % 35’i Almanya, %

15’i ‹ngiltere, %5’i Belçika, % 10’u Türkiye

% 10’u di¤er ülkelerden geliyor.

Son dönemlerdeki geliflmeler ›fl›¤›nda

müflteri profilinizde hissedilir bir

de¤ifliklik yafland› m›?

Britanya’dan gelen misafir say›lar›nda

geçmifl y›llara göre art›fl oldu¤unu

söyleyebilirim.

‹ngiltere Pazar›nda Ciddi

Art›fllar Elde Ettik

Tüm dünyay› etkisi alt›na alan ekonomik

kriz, sizin tesisinizi nas›l ve ne ölçüde

etkiledi? 2009 y›l› genel olarak sektör için

ve özelde oteliniz için nas›l geçti?

‹ki y›l önce ABD’de bafllayan ekonomik

daralman›n turizm sektörüne olan etkisi

geçen y›l hissedilmeye bafllanm›flt›.

Özellikle lüks bir tüketim olan tatilden

tasarruf edilmesi son derece do¤al bir

sonuçtu. Sektör olarak

de¤erlendirdi¤imizde oldukça zorlu bir

sezon geçirilmiflti. Magic Life özelinde

de¤erlendirdi¤imizde ise biz 2009’u bir

önceki y›la göre % 10 art›flla kapatm›flt›k.

‹ngiltere pazar›nda ciddi art›fllar elde ettik.

‹ç piyasada ise erken rezervasyon

kampanyas›nda son derece avantajl›

paketler sundu¤umuz için çok iyi sonuçlar

ald›k. 2009’u tüm Magic Life’larda

yaklafl›k 300 bin misafir say›s›yla kapatt›k.

2010 y›l›na dair belirledi¤iniz hedefleriniz,

önlemleriniz var m›?

2009 y›l›ndaki rakamlara ulaflmay›

hedefliyoruz.

---

64

Araflt›rma

‹çsel (iflletme içi) hedging yöntemleri

temelde bilanço uygulamalar›na dayal›

olan ve iflletmelerin kendi bünyeleri

içindeki kaynaklardan yararlanarak

gerçeklefltirdikleri teknikleri içermektedir

ve iflletmeler içsel hedging tekniklerini,

merkezi nakit yönetimi anlay›fl›

çerçevesinde uygulamaktad›rlar.

Bu ba¤lamda çeflitli yabanc› paralar

üzerinden gelir ve giderleri bulunan,

sözgelimi ihracatç› iflletmeler ya da bir

iflletmeler grubu aç›s›ndan, içsel hedging

tekniklerinin uygulanabilmesini sa¤layan

merkezi nakit yönetimi, oldukça önem

tafl›yan bir konu olmaktad›r. Böylece, d›fl

ticarette nakit girifl ve ç›k›fllar›n›n tek

merkezden yönetilmesi ile, fon

maliyetlerinin azalt›lmas›na ve döviz kuru

risklerinin önlenmesine çal›fl›lmaktad›r.

Uluslararas› seyahat iflletmelerinde

ifllemlerin döviz üzerinden yap›lmas›

beraberinde döviz kuru riskini getirmifl

ve bu iflletmeleri riskten korunmak için

çeflitli önlemler almaya mecbur etmifltir.

‹flletme içine yönelik ya da iflletmede

finansal yönetim fonksiyonunun bir

parças› olarak ve ifllemler grubu içinde

uygulanabilecek döviz kuru hedging

teknikleri; iflletmeler aras› alacak ve

borçlar›n netlefltirilmesi, gelir ve

ödemelerin çak›flt›r›lmas›, nakit ak›fllar›n›

öne alma ve geciktirme kontrat fiyat›n›

forward kura göre ayarlama, sözleflmede

belirlenen döviz cinsini de¤ifltirme, nakit

ak›fllar›n›n bir merkezde toplanmas›,

Yrd. Doç. Dr. Gökçe YÜKSEK / Anadolu Üniversitesi - Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Yüksekokulu

Seyahat ‹flletmelerinde

‹flletme ‹çi Risk Yönetim Teknikleri

Seyahat iflletmelerinin bir ço¤u uluslararas› faaliyet gösteren iflletmelerdir. Bu nedenle karfl› karfl›ya

olduklar› döviz kuru risklerine karfl› bir tak›m önlemler almak zorundad›rlar. Döviz kur riskleri karfl›s›nda

benimseyecekleri "dinamik bir kur yönetimi" tarz›, basit korunma ifllemlerini çok aflan bir uygulamad›r.

Bu uygulaman›n kapsam›, iflletmenin ticari faaliyetlerine ba¤l› ödemelerinin koflullar›n›, döviz kuru riski

ortadan kald›racak ve hatta baz› durumlarda kazanç sa¤layacak flekilde de¤ifltirme çabalar› olup,

de¤iflik biçimler alabilmektedir.

ihracattan do¤an alacaklar›n tahsilat›n›n

h›zland›r›lmas›, döviz üzerinden

borçlanma, para piyasalar› yoluyla

hedging ve alacak ve borçlarda dövizlerin

çeflitlendirilmesi ve döviz sepetleri olarak

ifade edilebilir.

Alacak ve Borçlar›n

Netlefltirilmesi “Netting”

Seyahat iflletmeleri uluslararas›

faaliyetlerin yo¤un yafland›¤› iflletmeler

olarak birbirlerinden hizmet sat›n alma

ve satma suretiyle uluslararas› karfl›l›kl›

de¤iflimlerde bulunmaktad›rlar. Bu fiziksel

ak›fllar›n uluslararas› finans yöneticileri

için önemi, büyük hacimde ba¤l›

iflletmeler aras› fon transferine neden

olmas›d›r.

‹flletmeler aras› alacak ve borçlar›n

netlefltirilmesi tekni¤inde (netting), grup

iflletmelerde ayn› veya paralel dövizlerdeki

dönem sonu ba¤l› iflletmeler aras› borçlar,

önceden belirlenen hesap dönemleri sonu

itibariyle biri di¤erine karfl› kapat›lmakta

ve böylece brüt tutarlar›n ödenmesi yerine

sadece borçlu olunan dövizdeki net

bakiyenin riske karfl› hedge edilmesi ve

vadesinde ödenmesi gerekmektedir. Bu

nedenle söz konusu teknik, iflletmeler

grubu içinde uygulanmakta ve dolay›s›yla

aralar›nda ticaret iliflkisi bulunan ba¤l›

iflletmelerin varl›¤›n› gerektirmektedir.

Sözü edilen paralel dövizler ise, ayn›

yönde hareket etme e¤ilimi tafl›yan

paralard›r. Ve bu dövizler hedging

durumunda birbirleri ile ikame edilebilirler.

Netlefltirme prosedürü, döviz ifllemlerinin

çok fazla oldu¤u iflletme gruplar›nda,

grup içinde döviz kuru yönetim

maliyetlerini azaltmaya yöneliktir.

‹flleyifl Mekanizmas› ‹se

Oldukça Basit

Netlefltirme tam anlam›yla bir hedging

tekni¤i olmamas›na karfl›n, hedging

maliyetini minimize etmenin bir yolu

olmaktad›r. Netlefltirme iflleminin iflleyifl

mekanizmas› ise oldukça basittir. Her bir

ba¤l› iflletme, iflletme borçlar›n› borcun

hangi döviz cinsinden oldu¤unu da

belirterek her dönem sonunda fax, email,

veya telex yoluyla ana merkeze,

di¤er bir ifadeyle merkez flubeye yollar.

Bunun sonucunda ana merkez, en uygun

netlefltirme düzenlemesine karar verir ve

ba¤l› iflletmelere talimat verir. Ayn›

zamanda, ba¤l› iflletmelerde bankalar›n›

bu düzenlemeler hakk›nda

bilgilendirecektir.

‹flletmenin çeflitli birimlerinin farkl› paralar

üzerinden alacakl› ve borçlu ifllemlere

sahip oldu¤u bir durum, örne¤in, çok

uluslu bir ‹ngiliz seyahat acentesinin,

Almanya ve Fransa'daki flubeleri gibi ve

birinin dolara k›sa vadeli bir alaca¤›,

di¤erinin de yine bu para üzerinden bir

borcu bulundu¤u varsayal›m. E¤er her

birim veya ba¤l› iflletme, döviz kuru riskine

karfl› vadeli piyasada korunma sa¤lay›c›

ifllem yaparsa, ayr› ayr› masraf yapm›fl

---

olacakt›r. Oysa merkezi nakit yönetimi çerçevesinde, birinin alaca¤›

ile di¤erinin borcu elefltirilir ya da netlefltirme yap›l›r.

‹fllem Giderlerinden Tasarruf Sa¤lar

E¤er, k›sa vadeli alacaklarla borçlar tam olarak birbirini karfl›l›yorsa

ayr›ca bir riskten korunma ifllemine gerek yoktur. Dolay›s›yla,

ifllem giderlerinden de tümüyle tasarruf sa¤lanacakt›r. E¤er

netlefltirme sonunda bir bakiye kalm›flsa, grup iflletmeler aras›nda

sadece borçlu kal›nan net tutar için bir ödeme söz konusu olacakt›r

ve yaln›zca o k›s›m için bir hedging ifllemi yap›lacakt›r. Böylece

giderlerde yine bir düflüfl elde edilecektir. K›sacas› bu yöntem,

k›sa süreli eksik ve fazla pozisyonlar›n denklefltirilerek döviz kuru

riskine karfl› grup iflletmelerde güvence sa¤laman›n maliyetini

azaltmay› amaçlamaktad›r.

Netlefltirme ifllemi iki iflletme aras›nda olabilece¤i gibi ikiden fazla

iflletme aras›nda gerçeklefltirilebilmektedir. Bunlardan birincisine

iki tarafl› netlefltirme ikincisine de çok tarafl› netlefltirme ad›

verilmektedir.

‹ki Tarafl› Netlefltirme

‹ki tarafl› netlefltirme; çiftlere ayr›lm›fl olan ba¤l› iflletmelerin her

birinin di¤eri ile pozisyonunu netlefltirmesi ve partnerle yap›lan

netlefltirme ifllemi kadar her bir iflletmenin sat›n alma veya sat›fl

tutarlar›n›n azalmas› yoluyla nakit ak›fllar›n›n azalmas›d›r. K›sacas›,

ödemeler ba¤l› iflletmeler aras›nda gidip gelirken, sadece net bir

tutar transfer edilmek durumundad›r.

Örne¤in (fiekil 1); bir iflletmeler grubundaki Thomas Cook seyahat

iflletmeler grubundaki Frans›z ba¤l› iflletmesi ‹ngiliz ba¤l› iflletmesine

4 milyon dolar de¤erinde sterlin borçlu iken, ‹ngiliz ba¤l› iflletmesi

Frans›z ba¤l› iflletmesine 6 milyon dolara eflit avro borçludur.

‹flletmeler aras› hesaplar›n netlefltirilmesi ifllemlerinden sonra,

dolar, sterlin, avro ya da bunlar›n d›fl›nda herhangi bir para ile

kararlaflt›r›lan döviz cinsinde ödemeye konu olan tutar 2 milyon

dolara düflecek ve söz konusu tutar ‹ngiliz iflletmesi taraf›ndan

partneri olan Frans›z iflletmesine ödenecektir.

Böylelikle ödenecek dolar transferinde ve kararlaflt›r›lan döviz

cinsine dönüfltürülmesinde ortaya ç›kacak ifllem maliyetlerinden

kaç›nm›fl olacaklard›r. ‹ki tarafl› netlefltirmede nihai ödemeye konu

olacak döviz cinsi üzerinde anlaflmaya var›lamamas› bafll›ca

problem olarak ortaya ç›kabilmektedir.

fiekil 1. ‹ki Tarafl› Netlefltirme

Netlefltirme

Düzenlenmesi

‹sviçre Ba¤l›

‹flletmesi

‹ngiliz Ba¤l›

‹flletmesi

Netlefltirme

Düzenlenmesi

Netlefltirme

Düzenlenmesi

Frans›z Ba¤l›

‹flletmesi

Çok Tarafl› Netlefltirme

Çok tarafl› netlefltirme iki tarafl› netlefltirmeden daha kar›fl›k bir

yöntem olmakla birlikte amaç olarak iki tarafl› netlefltirme ile

ayn›d›r. Çok tarafl› netlefltirme, grup içi borçluluk/ödeme iliflkisi

bulunan ikiden fazla ba¤l› iflletmeyi kapsamakta ve netlefltirme

ifllemlerinin bir merkezden düzenlenmesi nedeniyle fiili olarak her

zaman grup hazinesinin hizmetini gerektirmektedir.

Netlefltirme

Düzenlenmesi

X Tur Operatörü

Ba¤l› ‹flletmesi

Y Seyahat Acentesi

Ba¤l› ‹flletmesi

Netlefltirme

Düzenlenmesi

Grup

Hazinesi

fiekil 2’de görülen örnekte; Y Seyahat Acentesi ba¤l› iflletmesinin

X Tur Operatörü ba¤l› iflletmesinden ayl›k olarak belirlenen

netlefltirme dönemi süresince 600 bin dolarl›k mal ve hizmet sat›n

ald›¤› ve Z Seyahat Acentesi ba¤l› iflletmesine de 200 bin dolar

de¤erinde mal ve hizmet satt›¤› varsay›lmaktad›r. Bununla birlikte,

X tur operatörü de ayn› ay içinde Z Seyahat acentesinden 200

bin dolar de¤erinde mal ve hizmet sat›n alm›flt›r. Söz konusu

ifllemlere iliflkin olarak, üç ba¤l› seyahat iflletmesi aras›ndaki çok

tarafl› netlefltirme olana¤› afla¤›daki gibi olacakt›r.

Tablo 1. Çok tarafl› Netlefltirme Matriksi

Ödeyecek

Ba¤l› ‹flletmeler

Toplam

Gelirler

Netlefltirme Etkisi: Brüt Nakit Ak›fllar›: 1.000.000 $

Net Nakit Ak›fllar›:400.000 $

Hariç tutulan Nakit Ak›fllar›:600.000 $

Netlefltirme

Düzenlenmesi

Z Seyahat Acentesi

Ba¤l› ‹flletmesi

Net

Gelirler

X Y Z

Alacakl› X - 600.000 600.000 400.000

Ba¤l› Y 0 - 0 200.000

‹flletmeler Z 200.000

200.000 -

200.000 0 - 200.000

200.000

200.000

-

Toplam Ödemeler 200.000 600.000 1.000.000 -

Net Ödemeler 200.000

- 400.000

Hariç Tutulan - 400.000 - -

200.000

200.000

200.000 - 600.000

Hariç

Tutulan

-

-

65

---

66

Görüldü¤ü gibi, netlefltirme iflleminin

gerçeklefltirilmesi ile birlikte, Y iflletmesi

taraf›ndan X ba¤l› iflletmesine

kararlaflt›r›lan döviz cinsinden 400 bin

dolara eflit miktarda bir ödemenin

yap›lmas› gerekecektir. Böylece, üç ba¤l›

iflletme aras›ndaki iflletme içi borçluluk

durumu sona erecek ve hesaplar

kapat›lm›fl olacakt›r.

Ç›kabilecek Anlaflmazl›klar›

da Çözümleyebilir

Netlefltirme tekni¤i, iflletmeleraras›

borçlar›n kapanmas› ile

h›zland›r›labilmekte ve bu da döviz

transfer maliyetinin, brüt nakit ak›fllar›n›n

yüzde 0,5 ile yüzde 2’si oran›nda

azalmas›na olanak vermektedir. Bu

maliyetler, döviz kuru farklar›n›, finanslama

ve di¤er ifllem ücret ve harçlar›n›

kapsamaktad›r.

Bu teknik, merkez flubedeki yönetimle

ba¤l› iflletmelerdeki yönetim aras›nda,

nihai net ödemenin hangi döviz üzerinden

yap›laca¤› ve/veya nihai net ödemenin

yap›laca¤› gün gibi konularda ç›kabilecek

anlaflmazl›klar› da çözümleyebilir.

Netlefltirme sistemi, iflletmelere göre özel

olarak tasarlanmal›d›r. Bunu yapmak için

ise, iç nakit ak›fllar›na iliflkin kesin bilgiler

gerekmektedir. Bu bilgiler;

• Ak›fl miktarlar› ve para cinsleri,

• Ak›fllar›n ç›k›fl ve var›fl yerleri,

• Bu ak›fllar›n zaman›,

• Ödemelerin ortalama ölçüsü,

• Herhangi iki nokta aras›nda fon

göndermenin birim maliyeti gibi bilgilerdir.

Gelir ve Ödemelerin

Çak›flt›r›lmas› “Matching”

Gelir ve ödemelerin efllefltirilmesi

(çak›flt›r›las›) (matching), farkl› dövizlerde

beklenen gelir ve ödemeleri her bir döviz

cinsi için ayr› ayr› yaklafl›k olarak

dengelemeyi ifade eder. Bu nedenle,

yaln›zca çak›flt›r›lamayan net bakiye için,

döviz piyasalar›ndan gerekli döviz sat›n

al›nacak ya da karfl› hedge yap›lacakt›r.

Dolay›s›yla çak›flt›rma tekni¤i, veya paralel

yabanc› para birimi üzerinden, ayn›

vadede ve tutarda tam karfl›t› nakit ak›fl›

yaratmay› amaçlamaktad›r. Bu ba¤lamda,

yabanc› para birimi üzerinden yat›r›lacak

ters nakit ak›fl›n›n tutar ve süre uyumuna

dikkat edilmesi gerekmektedir. Çak›flt›rma

ifllemi, gerek iflletmeler grubu içerisinde

gerekse üçüncü taraflar ile olan ifllemlerin

her ikisinde de uygulanabilmektedir.

Ana iflletme bünyesindeki merkez hazine,

grup içi ba¤l› flirketlerin kiflisel ödeme ve

gelirlerini efllefltirmek amac› ile her ba¤l›

iflletmenin nakit ak›fl bütçelerini toplar ve

bunlar› her bir döviz cinsi için tek bir grup

nakit bütçesi haline getirir. Böylece ba¤l›

flirketlerin kiflisel döviz ifllemlerinin tarihleri,

herhangi bir anda ve herhangi bir belirli

döviz için oluflabilecek afl›r› a盤›, di¤er

bir de¤iflle bask›y› minimize edecek

flekilde de¤ifltirebilir. Daha sonra da, ba¤l›

iflletmelerde ödemelerin veya tahsilatlar›n

yap›laca¤› kesin günler bildirilir.

Çak›flt›rma mekanizmas›nda iflletme

grubu içindeki ayn› yabanc› parada çift

yönlü nakit ak›fl› olmal›d›r. Bu do¤al

çak›flmaya elveriflli ortam sa¤lar. Ayr›ca,

bir di¤er yabanc› paray› buluncaya dek

elveriflli çak›flt›rma ortam›n›n haz›r

olmad›¤› bir durumda, döviz alacak

makbuzlar› kullan›labilir. Bu ifllem

komisyon maliyetlerini minimuma indirir.

Çak›flt›rma tekni¤i ayn› ya da paralel

dövizlerde olan ödeme ve gelirleri

belirlemek ve çak›flt›rmak için dizayn

edilmifl bilgisayar programlar› yard›m› ile

uygulanmaktad›r. Bunun için donan›m

d›fl›nda herhangi bir maliyete gereksinim

yoktur. Etki edercesi yüksek, son derece

güvenli bir hedging tekni¤i olarak bilinir.

Do¤al Çak›flt›rma

‹flletme yap›s› ve iflletmeleri nedeniyle,

para cinsinden eflanl› olarak karfl› nakit

ak›fl› yaratabilir. Örne¤in ABD dolar› ile

ödenmek üzere üç ay vadeli ithalat yapan

bir iflletme, bu yükümlülü¤ünü

karfl›layacak tutarda, üç ay vadeli olarak

süre uyumunu sa¤layacak biçimde, ABD

dolar› cinsinden tahsil edilmek üzere

ihracat yapmakta eflanl› olarak karfl› nakit

ak›m› yaratarak, do¤al çak›flt›rma (Natural

Match) sa¤lam›fl olur.

Yapay Çak›flt›rma

Döviz kurlar›ndaki belirsizlikleri ortadan

kald›rmak için iflletmeler, borç alarak veya

varsa nakit mevcutlar›n› yabanc› paraya

çevirerek, eflanl› olarak gerekli z›t nakit

ak›fl›n› yaratabilirler. Böylece suni bir

çak›flt›rma ifllemi yap›lm›fl olur. ‹flletmeler

ve bankalar en basit flekilde yapay

çak›flt›rma yoluyla döviz kurlar›n›n

belirsizli¤ini ortadan kald›rabilmektedirler.

Nakit Ak›fllar›n› Öne Alma ve

Geciktirme “Leading and

Lagging”

Döviz kurlar›ndaki yükselme ve alçalmalar›

öne alan uluslararas› ödemelerdeki

h›zlanmalara ve gecikmelere öne alma

ve geciktirme (leads and lags)

denilmektedir. Burada söz konusu olan

seyahat iflletmesi yöneticilerinin elveriflsiz

durumlar› önceden görerek önlem

almas›d›r. Bu elveriflsiz durumlar; döviz

paritelerindeki de¤iflmeler, döviz

kontrolünün tesiri, faiz oranlar›n›n

yükselmesi ve sosyal kar›fl›kl›klar›n ortaya

ç›kmas› olabilir.

Kuvvetli bir nakit yap›s›n›n gerçekleflmesi,

fon transferinin zamanlanmas› ile

gerçeklefltirilmektedir. Fon transferlerinin

zamanlanmas›, di¤er bir de¤iflle nakit

ak›fllar›n›n zamanlanmas›, esas olarak

döviz kurlar› ve faiz oranlar› ile ilgili ileriye

dönük beklentiler çerçevesinde dövizli

borç ya da alacaklar›n öne al›nmas› veya

ertelenmesine dayal› bir hedging

stratejisidir.

Bir seyahat iflletmesinde finansal yönetici,

döviz kurlar›ndaki de¤iflimleri tahmin

etmede piyasada baflar›l› olabilece¤ine

inan›yorsa, belli bir döviz üzerinden

yap›lacak ödemeleri ve gelirleri

yavafllatmak veya h›zland›rmak isteyebilir.

Bu hedging tekni¤i öne alma ve

geciktirme olarak adland›r›l›r.

Seyahat iflletmeleri aç›s›ndan bu

tekniklerin uygulanma amac›, uygun

dövizlerdeki beklenen devalüasyon veya

revalüasyon f›rsatlar›ndan yararlanmakt›r.

Daha aç›k bir ifadeyle, bu stratejilerde

---

yap›lan, beklentilere dayanarak nakit

ak›fllar›n›n zamanlanmalar›n› de¤ifltirmek

ve de¤er kaybetmesi beklenen döviz

cinsinden belirlenmifl alacaklar›n tahsilinin

h›zland›r›lmas› veya borçlar›n

geciktirilmesidir.

Di¤er yandan seyahat iflletmeleri de¤er

kazanmas› beklenen döviz cinsinden olan

borçlar›n›n geri ödenmesini h›zland›r›p,

daha fazla kur kayb›na karfl› kendilerini

koruyabilirler.

Örne¤in bir ‹ngiliz seyahat acentas› olan

Thomas Cook’un Amerika’da bir otele

ABD Dolar› cinsinden borcu söz konusu

ise ve dolar›n sterlin karfl›s›nda de¤er

kazanmas› bekleniyorsa, bu durumda

iflletme h›zland›rma stratejisini uygulay›p,

borcu hemen ödemek suretiyle kendini

vadede daha fazla sterlin ödeme riskine

karfl› korumufl olacakt›r.

Nakit ak›fllar›n› öne alma ve geciktirme,

forward kontratlar›n mümkün olmad›¤›

zaman özellikle kullan›fll› olmaktad›r. Öte

yandan bu stratejinin gerçek anlamda bir

hedging stratejisi oldu¤unu söylemek de

oldukça zordur. Çünkü beklentiler üzerine

pozisyon al›nmaktad›r ve beklentilere

dayal› tahminler üzerine kurulu risk

yönetimi spekülatif olacakt›r.

Örne¤in; de¤er kaybedece¤i bilinen bir

döviz cinsinden borç geciktirildi¤inde,

söz konusu döviz cinsinden bir short

pozisyon al›nm›fl olur. Bu tür bir pozisyon,

tüm tek tarafl› aç›k pozisyonlarda oldu¤u

gibi, asl›nda spekülasyondan baflka bir

fley de¤ildir.

Bu yöntemin özellikle ülkemizde TL esasl›

Türk seyahat iflletmeleri aç›s›ndan fazla

bir çekicili¤i oldu¤u söylenemez.

Türkiye’de sürekli olarak h›zland›rmak

yönteminin kullan›lmas› gerekir ki bu

durumda erken ödemenin finansman

giderleri, stratejinin sa¤layaca¤›

tasarruflar› büyük ölçüde ortadan

kald›rmaya yetecektir.

Kontrat Fiyat›n› Forward Kura

Göre Ayarlama

Döviz çevreleri taraf›ndan, bafll›ca

dövizlerde hem spot kur hem de forward

kur için bir piyasa fiyat› verilmektedir.

Belirlenen bir forward kur fiyat›, bir y›l

ötesine kadar olabilmektedir.

E¤er bir kontrat ithalatç›n›n para birimi

cinsinden de¤il de ihraçç› ülkenin paras›na

göre fiyatlan›yorsa, ihracatç› ülke paras›n›n

fiyat› spot kur yerine forward döviz kuruna

göre oluflacakt›r. Kontrat›n imzaland›¤›

tarih ve ödeme tarihi aras›nda döviz

kurunda oluflmas› beklenen art›fl veya

düfl ü fl ler ise kontrat fiyat›na

yans›t›lmaktad›r. E¤er ödeme tarihi 6 ay

sonra ise kontrat bu paran›n 6 ayl›k

forward döviz kuru baz al›narak ihracatç›

ülke paras› cinsinden fiyatlanmaktad›r.

Bu teknik sadece ihracatç› iflletmenin

ülke paras› cinsinden fiyatland›r›lan

standart olmayan kontratlarla

kullan›lmaktad›r. Dolay›s›yla, üretilen

mallar›n fiyatlar› bu yolla sürekli olarak

de¤ifltirilememektedir. Uygulamada,

iflletmenin pazarlama departman› bu

hedging tekni¤inin kullan›lmas›na karfl›

ç›kabilir, çünkü bu pazarlama

departman›n›n fiyatlama politikas›n›n

kontrolüne müdahale etmektir.

Ayn› zamanda yabanc› ülkelerin para

otoriteleri de fiyatlardaki sürekli

de¤iflmelere flüphe ile bakabilmektedir.

Fakat bu durum, e¤er kontrat standart

olmayan mal ve hizmetler için

düzenlenmifl se, genellikle

görülmemektedir.

Sözleflmede Belirtilen Döviz

Cinsini De¤ifltirme

Yabanc› ülkelerdeki iflletmelerle ticari

iliflkisi olan bir seyahat iflletmesi, kendi

paras› cinsinden kârl›l›¤›n› artt›rabilece¤ini

düflünüyorsa, kontratlar›n fatura edildi¤i

para cinsini de¤ifltirmeye karar verebilir.

Bu teknikte ihracatç›, ileride faturalardaki

paran›n de¤ifltirilebilece¤ine iliflkin olarak

al›c›y› bilgilendirmektedir.

Bu paralar ya da ithalatç›n›n kendi para

birimi ya ihracatç›n›n para birimi ya da

üçüncü bir ülkenin para birimi olmaktad›r.

Politikalardaki bu de¤ifliklik nedeniyle

ihracatç› iflletmenin finans görevlisi veya

pazarlama yöneticisi, ithalatç› iflletmeye

geçerli baz› gerekçeler sunmak

zorundad›r. Örne¤in; ithalatç›n›n kendi

para birimi cinsinden faturaland›rma,

ithalatç›n›n gelece¤e yönelik nakit

bütçesini daha do¤ru bir flekilde tahmin

etmesini sa¤layacakt›r.

‹thalat iflletmeleri olan pek çok iflletme

kendi ulusal paralar› cinsinden

faturaland›r›lmaktan memnundur. Çünkü

bu, ithalatç›lara bilinen sabit bir maliyet

sa¤lar ve böylelikle yabanc› para olarak

belirtilen ithalat fiyat›n› hedge etmek için

ortaya ç›kan maliyetlerden kurtulunabilir.

Buna karfl›l›k ters bir strateji de

kullan›labilir. fiöyle ki, ihracat fiyat›n› daha

rekabetçi hale getirmek için, ihracatç›,

ithalatç›y› zay›f bir para cinsinden

faturaland›r›r. Bu stratejinin baflar›s›, söz

konusu mal›n ithalatç› üzerindeki fiyat

elastikiyetine ba¤l›d›r. Dolay›s›yla burada,

e¤er fiyat düflerse ithalatç›n›n söz konusu

mamulden daha çok al›p almayaca¤› ve

hatta ithalatç›n›n fiyattaki bu düflüflü

alg›lay›p alg›lamayaca¤› konusu önem

kazanmaktad›r.

Nakit Ak›fllar›n›n Bir Merkezde

Toplanmas› “Pooling”

Nakit ak›fllar›n›n bir merkezde toplanmas›

(pooling), grup iflletmeler için söz konusu

olabilecek bir yöntem olup, hem merkezi

nakit yönetiminde hem de merkezde nakit

tutma amaçland›¤›nda ortaya ç›kmaktad›r.

Özellikle çok flubeli seyahat acentelerinin

merkezi nakit yönetiminde

uygulanabilecek tekniklerden birisidir.

Dolay›s›yla, bu yöntemde yaln›zca nakit

hareketlerinin bir merkezden yönetilmesi

de¤il, ayn› zamanda belli bir yerdeki

hesapta tutulmas› da söz konusu

olmaktad›r. Hatta baz› iflletmeler, söz

konusu fonlar› tek bir banka hesab›

vas›tas›yla toplay›p da¤›tmak üzere, bu

amaç için özel bir iflletme içi birim

oluflturmaktad›rlar.

Nakit ak›fllar›n›n bir yerde toplanmas›

sisteminde, iflbirli¤ine giden her seyahat

iflletmesi yaln›zca ifllem amac›yla, gerekli

olan ölçüde bir nakdi elinde tutmaktad›r.

Seyahat iflletmelerinin faaliyet

67

---

68

ihtiyaçlar›n›n gerektirdi¤i minimum nakit bakiyesinin üzerindeki

likit fonlar ile ihtiyat ve spekülasyon amac›na yönelik fonlar, tüm

iflletme fonlar›n›n merkezdeki iflletme personeli taraf›ndan

yönetilebildi¤i merkezi havuza transfer edilmektedir.

Nakit ak›fllar›n› bir merkezde toplama iflleminin temelinde, farkl›

iflletmelerdeki nakit fazlalar›n›n ve aç›klar›n›n tamamen paralel bir

tarzda hareket etmemesi yatmaktad›r. Buna göre, bir nakit havuzu

oluflturulmas›n›n sonucunda, toplam nakit ak›fllar›ndaki de¤iflim,

iflbirli¤i yapan yerel ve yabanc› her bir iflletmenin bireysel bazl›

nakit ak›fllar›ndaki de¤iflimlerin toplamlar›ndan daha küçük olacakt›r.

Fonlar Azalt›lm›fl Olmaktad›r

E¤er iflbirli¤i yapan yerel ve yabanc› iflletmelerin, tek tek her biri

yeterli miktarda nakite sahipse, toplam olarak büyük miktarda

nakit rezervi tutmufl olmaktad›r. Bununla beraber, toplam nakit

ihtiyaçlar› bir nakit havuzunda toplan›rsa, söz konusu iflletmelerin

nakit ihtiyaçlar› merkezi havuzdan karfl›lanabilece¤i için, ayn›

zamanda di¤er ülkelerdeki ola¤an d›fl› yüksek masraflar da

kendili¤inden ortadan kalkacakt›r.

Dolay›s›yla bir nakit havuzunun yarat›lmas›ndaki amaç, iflbirli¤i

yapan iflletmelerin havuz yoluyla toplam pozisyonlar›n› yönetmek

ve onlar› korumaya almak olmaktad›r. Böylece, “yüzen”, di¤er bir

deyiflle ba¤l› iflletmeler aras›nda gidip-gelen fonlar azalt›lm›fl

olmaktad›r. Çünkü, transfer halinde ve kullan›lma olana¤› olmayan

bu tür fonlar›n grup aç›s›ndan, finansa edilebilecek yat›r›mlar›n

getirisine eflit bir f›rsat maliyeti bulunmaktad›r. Basit bir havuz

sisteminin iflleyifli flekil 3’te gösterilmifltir.

Nakit ak›mlar›n› merkezde toplama yöntemi böylece, iflbirli¤ine

giden her bir iflletmede ihtiyat güdüsü ile para tutulmaks›z›n, nakit

ihtiyaçlar›n› bir araya getirerek, likidite ihtiyac›n› azaltmakta ve

yat›r›mlara daha fazla kaynak ayr›lmas›na olanak sa¤lamaktad›r.

Havuz, likiditelerin plasman›n› sa¤lamas›n›n yan› s›ra, baz› ba¤l›

iflletmelerin yaratt›¤› ihtiyaç fazlas› nakit fonlar›n, nakit s›k›nt›s›

içerisinde olan di¤er iflletmelere ödünç olarak verilebilmesine de

arac›l›k etmektedir.

Seyahat ‹flletmelerinin Gelirlerinin Artmas›na

Katk›da Bulunuyor

Sonuç olarak yöntem, bu yolla seyahat iflletmelerinin gelirlerinin

artmas›na ve nakit gereksinmelerini karfl›layabilmek için finansal

kurumlardan ald›klar› kredi anapara ve faiz ödemelerinin azalmas›na

katk›da bulunmaktad›r.

Yöntem ayr›ca, merkezde uzman elemanlar çal›flt›rmaya olanak

vermesi ve döviz kuru riskinin bir yerden yönetimi gibi üstünlüklere

sahip bulunmaktad›r. Fon hareketlerindeki belirsizlikler ve

gecikmeler, iflbirli¤i yapan her iflletmede bir miktar nakit bakiyesi

bulundurma ihtiyac› do¤urur, fakat nakit ak›fllar›n›n bir merkezde

toplanmas› ile, bir araya getirilen likidite ihtiyaçlar› için yeterli

nakite sahip olman›n bilinen olas›l›¤›, e¤er nakit mevcutlar› ademi

merkezilefltirilmifl yani merkezi olmayan ise bundan daha az nakit

mevcudu ile baflar›labilir.

Di¤er bir ifade ile, iflbirli¤i yapan iflletmeler taraf›ndan nakde

duyulan talep akla uygun biçimde bir di¤erinden ba¤›ms›z oldu¤u

sürece, merkezilefltirilmifl nakit yöntemi, daha düflük bir nakit

rezerv düzeyi ile eflit derecede bir koruma sa¤layabilir.

fiekil 3. Havuz sisteminin ‹flleyifli

Ba¤l› ‹flletme A Ba¤l› ‹flletme B Ba¤l› ‹flletme C

Merkezi Havuz

• Fazla nakit fonlar›n

havalesi

• Nakit ak›fl tahminleri

• Ödünç talepleri

• Nakit pozisyonlar›n›n tahmini ve düzenlenmesi

• ‹flletme içi ve ba¤l› iflletmeler aras› k›sa vadeli borç düzenlemeleri

• ‹flletme-içi borçlanmalara iliflkin faiz düzenlemeleri

• Likidite kontrolü

‹hracat Alacaklar›n›n Tahsil Süresinin

H›zland›r›lmas›

Uluslararas› nakit yönetiminin en önemli konular›ndan biri yabanc›

ülkelerdeki s›n›r ötesi alacaklara iliflkin tahsilatlar›n h›zland›r›lmas›

konusudur. Özellikle al›c›lar›n çok çeflitli co¤rafi da¤›l›m gösterdi¤i

durumlarda ihracat ifllemlerinden do¤an alacaklar›n tahsilinde

uzun gecikmelere s›kl›kla karfl›lafl›lmaktad›r.

Çok flubeli seyahat iflletmeleri co¤rafi aç›dan çeflitlilik göstermekte

ve s›n›r ötesi ifllemlerinde s›k olmas›ndan dolay› alacaklar›n›n

tahsilinde gecikmeler yaflamaktad›rlar. Ayn› flekilde bir iflletmeler

grubunda, gerek de¤iflik ülkelerde faaliyette bulunan ba¤l› iflletmeler

aras›ndaki ve gerekse, iflletme merkezi ile ba¤l› iflletmeler aras›ndaki

ödemelere iliflkin fon transferlerinde de gecikmeler olabilmektedir.

Bu nedenle ihracattan do¤an alacaklar›n tahsil ifllemlerinin ve

iflletmeler aras›ndaki fon transferlerinin h›zland›r›lmas›, iflletmelere

önemli yararlar sa¤layacakt›r. Örne¤in; posta süresi ve klasik

banka ifllemleri aç›s›ndan düflünüldü¤ünde, ithalatç›n›n mal bedelini

ödemesi ile bunun ihracatç› iflletme taraf›ndan kullan›labilecek

duruma gelmesi aras›nda bazen sekiz - on gün gibi uzunca bir

zaman geçebilmektedir. Döviz kurlar›nda görülen ani ve fliddetli

dalgalanmalar, yüksek faiz oranlar›, ve finansal piyasalara zaman

zaman konulan kredi k›s›tlamalar›, iflletmelerin d›fl ticaret

ifllemlerinden do¤an alacaklar›n›n tahsilindeki gecikmelerin daha

riskli ve daha maliyetli bir duruma getirmektedir.

Bu nedenle iflletmeler günümüzde uluslararas› alacaklar›n tahsili

konusu ile daha yak›ndan ilgilenmeye bafllam›fllard›r. Bu ba¤lamda

d›fl ticaret ifllemlerinden olan alacaklar›n› olabildi¤ince h›zl› bir

biçimde nakde dönüfltürebilen, iflletmeler nakit fonlar›n›

artt›rabilmekte ödünç alma ihtiyac›n› azaltabilmekte, ve böylece

daha yüksek bir yat›r›m kazanc› sa¤layabilmekte veya döviz

kurlar›ndaki de¤iflimden kaynaklanan riskten korunabilmektedir.

Gerek yurt içi sat›fllardan gerekse ihracat ifllemlerinden do¤an

alacaklar›n tahsilat sürecinin h›zland›r›larak nakit fonlar› kullanabilme

---

süresinin k›salt›lmas›, genel olarak

afla¤›daki ifllemleri içermektedir:

• Kullan›labilir farkl› ödeme kanallar›n›n

belirlenmesi ve analiz edilmesi

• En etkili yöntemin seçilmesi. Seçilecek

yöntem müflterilere ve ülkelere göre

de¤ifliklik gösterebilir.

• Müflterilere ve bankalara seçilen yöntem

ve ifllemler hakk›nda gerekli bilgi ve

talimat›n verilmesi.

Döviz Üzerinden Borçlanma

Ödünç, finans kurumlar› taraf›ndan geçici

bir süre kullan›lmas› için verilen ve

iflletmelerin bunun karfl›l›¤›nda faiz ödedi¤i

bir nakit fon avans›d›r. Ödünç ifllemi

sonucu iflletmenin kasas›na giren bir nakit

ak›m› ve belli bir gelecekte de kasas›ndan

ayn› miktar para art› faiz ç›k›fl› söz

konusudur. Bu s›rada çok yayg›n iki

düzenleme yap›lmaktad›r.

a. Sabit bir dönem için sabit faiz oran›yla

avans verilmesi

b. Sabit bir dönem için piyasa oranlar›na

göre de¤iflen bir faiz oran› üzerinden

avans verilmesi.

Ödünç alma, bafll›ca döviz kuru riski

yönetim arac›d›r. Bir iflletmenin yabanc›

para ile borçlanmas›n›n temel prensibi

ihracat ve di¤er ifllemlerden iflletmeye

olacak nakit girifllerine yönelik

beklentilerdir. Dolay›s›yla söz konusu

beklentilerin gerçekleflmesiyle oluflacak

nakit ak›fllar› da yabanc› para cinsinden

al›nan borcun ana para ve faiz

ödemelerinde kullan›labilecektir.

Örne¤in, pek çok ABD'li iflletme zay›f

paralar cinsinden borçlanmakta ve ABD

dolar› cinsinden elde ettikleri gelirleri

borcun vadesinde söz konusu yabanc›

paraya çevirerek düflük maliyetli fon

kullanm›fl olmaktad›rlar.

‹flletmeler ifllemlerini finanse etmek için

gerekti¤inde ödünç al›rlar, bir risk

durumunda ödünçler döviz kuru riskinin,

zaman çerçevesini de¤ifltirir. Bir yabanc›

paran›n ödünç al›m›nda risk gelecekten

bugüne kayd›r›l›r. Al›nan ödüncün geri

ödenmesi gelecekteki bir al›mla

denklefltirilebilir.

Ödünç alman›n net sonucu o anda

yabanc› paran›n giriflidir. Zaman fiilen

devre d›fl› tutulmaktad›r. Ancak yabanc›

paran›n yerli para karfl›s›ndaki de¤erinin

de¤iflmesine ba¤l› risk devam etmektedir.

Yabanc› paran›n yerli paraya

dönüfltürülmesi için yine de bir spot

anlaflma gereklidir. ‹flletmeler yabanc›

para cinsinden al›nan borç üzerinden

ödenecek faiz oranlar›n› dikkate almak

zorunda olmalar›na ra¤men böyle

ödemelerin büyüklü¤ü döviz riski için tek

bafl›na neden oluflturmaz. Ayn› zamanda

bu gibi borçlar sabit faiz oranlar›ndan

ziyade de¤iflik dönemler için de¤iflken

faiz oranl› olarak da düzenlenebilmektedir.

Para Piyasalar› Yoluyla

Hedging

Para piyasalar› yoluyla hedging banka

piyasas› varyasyonlar› ile iflletmenin aktif

ve pasiflerindeki döviz kuru riskine aç›k

pozisyonlar› dengeleyerek, riskler

s›f›rlanmaya ya da azaltmaya yönelik bir

bilanço içi hedging tekni¤idir. Bu

ba¤lamda para piyasalar› yoluyla hedging

iflletmenin elinde bulundurdu¤u ulusal

para cinsinden borçlanarak de¤er

kazanmas› beklenen dövizi ya da dövizleri

spot piyasadan sat›n al›p, borcun ödeme

vadesine kadar k›sa vadeli bir döviz

hesab›na yat›r›lmas› esas›na

dayanmaktad›r.

Döviz kuru riskinden korunmada söz

konusu yöntemin geçerli olabilmesi için,

ulusal paran›n faiz getirisinin dövizin de¤er

kazanma oran› ve plasman süresinde

kazan›lan faiz getirisi toplam›ndan daha

düflük olmas› gerekmektedir.

Örne¤in; bir Türk iflletmesi yapt›¤› ithalat

karfl›l›¤› olarak 3 ay sonra 1 milyon ABD

dolar› ödemek durumunda olsun, söz

konusu iflletme 3 ay içerisinde dolar›n TL

karfl›s›nda de¤er kazanaca¤›n›

beklemektedir. Bu durumda iflletme

elindeki mevcut TL nakitle veya gerekli

TL borçlanarak, o günkü geçerli spot kur

üzerinden ABD dolar›na dönüfltürecektir.

Sözkonusu dolarlar gelir elde etmek üzere

dövizli bir hesaba yat›r›ld›¤›nda ya da

ABD para piyasas› araçlar›na plase

edildi¤inde 3 ayl›k vade sonunda elde

edilecek gelirle ithalat iflleminden do¤an

1 milyon dolarl›k taahhüt yerine getirilecek

ve bu süre içerisinde döviz kurlar›ndaki

de¤iflmelerin neden olaca¤› döviz kuru

riskinden korunmufl olacakt›r. Burada TL

cinsinden borçlan›lacak miktar ise;

a) Dolar ve TL aras›ndaki spot kuruna ve

b) ABD para piyasas› araçlar›na yap›lan

yat›r›mdan sa¤lanacak verime yada döviz

hesab›n›n faiz oran›na ba¤l›d›r.

Bu ifllemin mant›¤› TL mevcudu ile ya da

belli bir miktar TL cinsinden borçlan›larak

bu nakdin bir anlamda dolar cinsinden

ödenecek olan borcun yerine

konulmas›d›r. E¤er Türkiye’de 1 y›ll›k

birleflik repo veya mevduat faizinin yüzde

75 oldu¤u, döviz kuru beklenen de¤iflim

oran›n›n yüzde 50 ve döviz tevdiat

hesab›n›n faizinin yüzde 5 oldu¤u

varsay›l›rsa bu yöntemin kullan›lmas›n›n

mant›¤› bulunmamaktad›r.

Bu durumda iflletmenin sözkonusu nakdi,

mevduat faizi veya repo alanlar›nda

de¤erlendirmesi ve vade sonunda TL

faizini alarak bununla spot piyasadan

ABD dolar› sat›n almas› daha kârl›

olacakt›r. Döviz kurlar› ile ilgili beklenti,

bu stratejinin seçimi konusunda belirleyici

olmaktad›r ve dolay›s›yla hedging ile

sa¤lanan faydan›n parasal hedge

de¤erinin de hesaba kat›lmas›

gerekmektedir. Bir kez hedge yap›ld›¤›nda

art›k döviz kuru hedgeri fazla

ilgilendirmeyecek ve sürekli olarak döviz

kurlar›n› ve faiz oranlar›n› takip etmek

zorunda kalmayacakt›r.

E¤er iflletmenin bünyesinde profesyonel

bir fon yönetimi ekibi yoksa bu fonlar›n

alternatif araçlara yat›r›larak yönetimi için

de ayr›ca bir maliyet üstlenilmesi

gerekecektir. Oysa hedging yöntemi ile

bu tür maliyetlerden tasarruf edilmektedir.

Böyle bir durumda basit bir para piyasas›

hedgingi daha rasyonel bir seçim

olabilmektedir.

Bu ba¤lamda farkl› hedging alternatifleri

aras›nda seçim yaparken etkinlik ve

maliyet unsurlar›n›n gözönüne al›nmas›

69

---

70

gerekmektedir. Karfl›l›¤›nda bir faiz getirisi

elde etmek amac›yla belli bir dönem için

yap›lan fon plasman› bir yat›r›m olarak

kabul edilmektedir.

Yat›r›m sonucu iflletmenin nakit fonlar›n›n

d›flar›ya ç›kmas› ve gelecek bir tarihte de

para + faiz geliri fleklinde iflletmeye geri

dönmesi söz konusudur. En yüksek faizli

plasman tiplerine örnek olarak sabit vade

tarihli vadeli mevduatlar, mevduat

sertifikalar›, banka akseptanslar›, hazine

bonolar› ve ticari senetler gibi para

piyasas› araçlar›na yap›lan yat›r›mlar

verilebilir.

‹flletmelerde Nakit Yönetiminin

Amaçlar›

Genellikle iflletmeler, o an için ihtiyaç

duymad›klar› fonlar› yat›r›lar. Bir risk

durumunda yat›r›m döviz riskini zaman

çerçevesini de¤ifltirmektedir. Ve bu

araçlardan da ödünç almaya

benzemektedir. Buna ra¤men ödünç alma

ve yat›r›m faaliyetleri zamanla ilgili risk

tipine göre birbirinden ayr›lmamaktad›r.

E¤er bir iflletme yabanc› bir paraya yat›r›m

yapm›flsa, risk gelecekten bugüne hareket

edecektir. Yat›r›mda net sonuç yabanc›

para ç›k›fl›d›r ve zaman riski fiilen elimine

olmufltur. Yabanc› paran›n yerli paraya

göre de¤erinin de¤iflme riski ise

sürmektedir. ‹flletmelerde nakit

yönetiminin bafll›ca iki ana amac›

bulunmaktad›r:

1. Uygun likidite pozisyonu sürdürürken

nakit tutman›n toplam maliyetini en aza

indirmek.

2. Mevcut kullan›labilir nakdin en yüksek

getiriyi sa¤layacak flekilde plasman›n›

sa¤lamakt›r.

Bu ba¤lamda iflletmenin finansal

yöneticisi fiyatlar hakk›nda belli bir tahmin

oluflturarak hedging stratejisine karar

verdi¤inde bu beklentinin

gerçekleflmemesi ya da tam tersi bir

geliflme olmas›, riskinin de yüksek

oldu¤unu unutmamal›d›r.

Uluslararas› nakit yönetiminin önemli bir

boyutu iflletmeler grubunun nakit ve/veya

menkul k›ymetlere yat›raca¤› para düzeyi

ve cinsinin saptanmas›d›r. Bu

pozisyonlarda, gelecek nakit ak›fllar›

üzerinde enflasyonun ve olas› döviz kuru

de¤iflikliklerinin etkisini dikkate almak

zorundad›r.

Çokuluslu iflletmenin zorunlu nakit

bakiyesi ile iflletmenin kendisi ve ba¤l›

iflletmenin üretti¤i fazla fonlar›n baflar›l›

yönetimi, uygun k›sa vadeli para piyasas›

araçlar›n›n ak›ll›ca seçimine

dayanmaktad›r. Birçok ülkede kârl›

f›rsatlar mevcuttur. Ancak bir yat›r›m

arac›n›n seçimi düzenlemelerine,

piyasan›n yap›s›na, vergi kanunlar›na, (ki

büyük farkl›l›klar göstermektedir) ba¤l›

olmaktad›r. Eriflilebilir para piyasas›

araçlar› önemli piyasalar aras›nda

farkl›l›klar göstermekte ve zaman zaman

da yabanc› iflletmelerin mevcut yat›r›m

f›rsatlar›na eriflmesi engellenmektedir.

Alacak ve Borçlarda Dövizlerin

Çeflitlendirilmesi ve Döviz

Sepetleri

Her bir döviz cinsinden gelir ve giderlerin

netlefltirilerek riskin önlenmesi di¤er bir

de¤iflle dövizleri teker teker denklefltirerek

yerine borç ve alacaklar›n çeflitli dövizlere

ba¤lanarak bir borç ve alacaklar portföyü

oluflturulmas› da döviz kuru riskini azalt›c›

etki yapacakt›r. Büyük say›larda daima

genel bir güvence vard›r. Baz› paralar›n

de¤erindeki art›fl, di¤erlerin de¤erlerindeki

düflüflle dengelendi¤i ölçüde borç ve

alacak portföyünün de¤eri de istikrarl›

olacakt›r.

Kullan›lan para say›s› artt›r›ld›kça, borç

ve alacak portföyünün de¤erindeki

de¤iflmeler de azal›r. Ancak yine de riskler

tam olarak ortadan kalkm›fl olmaz. Bunun

için vadeli piyasa ifllemlerine veya baflka

yöntemlere baflvurma olana¤› da her

zaman bulunmaktad›r.

‹hracatç› iflletmeler alacaklar›n› de¤er

kazanaca¤›n› bekledikleri döviz cinsine

ba¤lamaya çal›fl›rlarken, tam tersine

ithalatç› iflletmeler de taahhütlerini de¤er

kaybetmesi muhtemel paralarla finanse

etmenin yollar›n› aramaktad›rlar. Bu

durum hem ithalat hem de ihracat ifllemi

olan iflletmeler için de geçerlidir.

‹flletmelerin döviz kuru riskinin

yönetiminde kullanabilecekleri bu tekni¤in

bir de¤iflik flekli de aktifleri ya da pasifleri

döviz sepetleri cinsinden belirlemektir.

Döviz sepetlerinde portföy yaklafl›m› fikri

esast›r. Portföy kurumuna göre tüm

yumurtalar› bir sepete koymamak esas›na

dayan›larak risk birden fazla, ürüne

yay›l›rken ve bu ürünlerin fiyatlar› birbirleri

ile yüksek derecede korelasyona sahip

de¤ilse toplam fiyat riski azal›r.

Döviz sepetleri de birer döviz portföyü

olduklar›ndan, sepetin fiyat›n›n

dalgalanmas›, içindeki tüm dövizlerin

dalgalanmalar›n›n bir ortalamas› olacakt›r.

Bu aç›dan sepetin ortalama döviz kuru

dalgalanma riski tek bir döviz kurunun

dalgalanma riskinden daha az olmaktad›r.

Böylece bu yöntem yoluyla tümüyle

olmasa da döviz kuru riskine karfl›

korunma sa¤lanabilmektedir.

Kaynakça

AKSEL, H.Ayfle Eyübo¤lu: 1995 “Risk

Yönetim Arac› Olarak Futures Piyasalar›

Yap›s›, ‹flleyifl Mekanizmalar› ve Baz› Ülke

Örnekleri”, SPK Yay›nlar›, Yay›n No:21,

‹stanbul.

BUCKLEY, Adrian: 1992 “Multinational

Finance”, 2nd Edition, Prentice Hall.

CLARK, Ephraim, MARO‹S, Bernard:

1996 “Managing Risk in International

Business”, Thomson Business Press,

London.

ÇEL‹KKOL, Hakan: 1999 “Sektörel D›fl

Ticaret fiirketlerinde Döviz Kuru Riskinden

Korunma Teknikleri, Anadolu Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enst. (Yay›nlanmam›fl

Doktora Tezi), Eskiflehir.

ERDO⁄AN, Niyazi: 1995 “Uluslararas›

‹flletmelerde mali Risk ve Yönetimi&

Ça¤dafl Finansman Teknikleri”, 2. Bask›,

Kent Matbaac›l›k Ltd. Sti., Ankara.

MCRAE, Thomas W.: 1996 “International

Business Finance A Concise

Introduction”, John Wiley&Sons, England.

---

Makale

Yak›n Gelecekte Önemli Bir

Yer Tutacak

Zaman içerisinde havan›n, suyun,

çevrenin kirletilmesi, müflterilerin

iflletmelerden beklentilerinin ve isteklerinin

de¤erlendirilmesi, rakip iflletmelere göre

rekabet avantaj›n›n sa¤lanmas›, ticaretin

yan› s›ra yaflad›¤›m›z dünyaya olumlu

katk›da bulunabilmek ad›na yeflil

uygulamalar gerek bireylerin gerekse

kurumlar›n yak›n gelece¤inde önemli bir

yer tutacak gibi görünüyor.

Yeflil anlay›fl restoranlar aç›s›ndan

düflünüldü¤ünde bugün zaten birçok

restoran iflletmesinin de¤iflen müflteri

talepleri do¤rultusunda “çevreye duyarl›”

bir iflletmecilik anlay›fl›na sahip olduklar›

gözlemlenmektedir. Bu anlay›fl›n

içerisinde enerji etkinli¤ini sa¤layan

ekipmanlar›n kullan›m›, g›da güvenli¤i ve

at›klar›n yönetimi de yer almaktad›r.

Tüketici boyutu aç›s›ndan incelendi¤inde

yeflil restoranlara olan ilginin giderek artt›¤›

görülmektedir. Asl›nda yeflil uygulamalarla

g›da güvenli¤i uygulamalar›n›n birbirine

paralel gitti¤ini ortaya koyan araflt›rmalar

da mevcuttur (White, 2009: 18-20).

Tayvan’da 393 kifliye yap›lan bir ankette

ankete kat›lanlar›n ço¤unlu¤unun

sürdürülebilir anlay›flla haz›rlanm›fl

menülere sahip restoranlar için daha fazla

harcama yapmaya gönüllü olduklar›

ortaya ç›km›flt›r. Ayn› ankette yafl› 40’›n

üzerinde olanlar›n gençlere göre, harcama

Prof. Dr. Ak›n AKSU / Akdeniz Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksekokulu Müdürü

Yeflil Restoranlar

Hizmet sektörleri aç›s›ndan bak›ld›¤›nda bugün dünyada h›zla

geliflen yeni bir trend, hatta trendden de öte yaflam tarz› flekline

dönüflmüfl yeni bir anlay›fl var. Yeflil olmak! Yeflil evler, yeflil

restoranlar, yeflillenen oteller, yeflil üniversiteler bunlardan sadece

birkaç›. Yaflam kalitesinin artt›r›lmas›, sürdürülebilirlik gibi bak›fl

aç›lar› içerisinde de¤erlendirilebilecek olan bu anlay›fl gerek sosyal

sorumluluk, gerek ticari hedefler ve gerekse gelecekte alternatiflerin

giderek azalmas› noktas›nda oldukça önem verilmesi gereken bir

konudur.

gücü daha yüksek olanlar›n harcama

gücü daha az olanlara göre yeflil

restoranlara daha s›cak bakt›klar› da tespit

edilmifltir(www.hotelschool.cornell.edu/

research/chr/pubs/quarterly/featured/e

xecsummary-15256.html: eriflim

tarihi:28.07.2010).

Bugün için restoran iflletmecilerinin veya

bünyesinde restoran bulunan konaklama

iflletmecilerinin hemen hemen hepsi için

geçerli olacak olan 3 konu; maliyetleri

azaltma, tekrar kullan›m ve geri dönüflümü

sa¤lamakt›r. Bu da do¤al olarak enerji ve

etkinlik kavramlar›n›n bir arada kullan›m›n›

sa¤layacak düzenlemeleri de beraberinde

getirmektedir Bu ba¤lamda araç-gereç,

cihaz yat›r›mlar›n›n yan› s›ra havaland›rma,

ayd›nlatma, kontrol sistemlerinin devreye

girmesi ve etkin kullan›m› önemlidir

(Shudich, 1995: 76).

Özellikle yurt d›fl›nda bir dönem

yeflillenmeye bafllayan restoranlar›n

iflletmecilerinin günümüzde cevaplamaya

çal›flt›klar› ana soru müflteri odakl›l›¤›

içerisinde nas›l daha fazla yeflil olabilirim?

sorusudur. Tercihini çevresine önem

veren, kaynaklar›n etkin kullan›m›n›

sa¤layan iflletmelerden yana kullanan

bilinçli tükecilere menüsünde sertifikal›

organik ve sürdürülebilir ürün ve proteinler

sunan iflletmelerin di¤erlerine göre daha

fazla talep görmesi beklenen bir sonuçtur.

Tüketicilerinin Bilinç

Düzeylerini de Artt›rmakta

Tüketiciler hava yolu ve kara yolu

tafl›mac›l›¤›n›n zaman zaman çevreye

olan kirletici etkisini takip edebilirken,

yeme-içme iflletmelerinin çevreye olas›

zararlar› konusunda henüz fazla fikir sahibi

de¤illerdir. Bu noktada yeflil restoranlar

bir anlamda müflterilerinin /tüketicilerinin

bilinç düzeylerini de artt›rmaktad›r

(Restaurant Hospitality, 2008: 32).

Mc Donald’s firmas›n›n 4 restoran› için

yapt›¤› gibi yeme-içme ünitelerinin

yap›m›nda düzinelerce geri dönüflümü

sa¤lanabilen materyallerden faydalanmak

mümkündür. Yeme-içme ünitesini yeflil

iflletme bak›fl aç›s›yla donatmak isteyenler

için d›fl binadan bafllayarak, çat›s›nda,

pencerelerinde, peyzaj›nda, duvarlar›nda,

tavanlar›nda, boyas›nda, tesisat›nda,

zeminininde, masalar›nda ve

sandalyelerinde, ayd›nlatmas›nda,

kullan›lacak araç ve gereçlerde,

tuvaletlerinde ve geri dönüflüm alanlar›nda

“yeflil odakl›” olmak (Weinstein, 1994:

35-39), hatta tedarikçi firmalarla al›flveriflte

bulunurken daha az paketli ürünler veya

tekrar kullan›labilir malzemelerin temini,

sigara içilen ve sigara içilmeyen alanlar›n

oluflturulmas› önerilebilir (Lorenzini, 1994:

121).

Yeflil Restoranlar Birli¤i (GRA) 1990

y›l›ndan bu yana restoran iflletmelerinin

yeflil uygulamalar›n› sürdürmeleri

71

---

72

anlam›nda de¤erlendirme,

sertifikaland›rma, e¤itim ve halkla iliflkiler

faaliyetlerinde bulunmaktad›r. Özellikle

Yefl il Restoran 4. düzey

sertifikaland›rmas›nda aday iflletmeyi

kapsaml› bir çevresel de¤erlendirmeye

tabi tutmaktad›r. Yeflil Restoranlar Birli¤i

“yeflil uygulamalar” kapsam›nda restoran

i fl letmelerinin personelinin ve

müflterilerinin konuyla ilgili bilinç

düzeylerini artt›rmakta, ihtiyaç durumunda

dan›flmanl›k hizmeti vermekte, restoranlar

için geri dönüflüm programlar›n›n

uygulanmas›nda, sertifika baflvurular› için

yönlendirme yap›lmas›nda, restoranlar›n

önceliklerini belirlemede (personel morali,

tasarruflar, yerel yiyeceklere yönelme gibi

konularda), yeflil odakl› faaliyetlere uygun

da¤›t›c›lar›n bulunmas›nda, maliyet

analizlerinin gerçeklefltirilmesinde

yard›mc› olmaktad›r.

(www.dinegreen.com/restaurants/servi

ces.asp: eriflim tarihi: 28.07.2010)

Yeflil Restoranlar Birli¤i Yeflil Restoran

4.0. sertifikas› süreci suyun etkin kullan›m›,

at›k azaltma ve geri dönüflümü, tefriflat

ve yap› malzemeleri, yiyeceklerin

sürdürülebilirli¤i, enerji, tek kullan›ml›k

malzemeler, kimyasallar›n ve kirlilik

düzeylerinin azalt›lmas› uygulamalar›n›

incelemektedir. 2 ** sertifikaland›rma için

en az 100 puan, 3*** sertifikaland›rma için

en az 175 puan ve 4 **** sertifikaland›rma

için en az 300 puan›n aday iflletme

taraf›ndan al›nmas› gerekmektedir.

Yeflil Restoranlar Birli¤inin 2,3 ve 4 y›ld›zl›

sertifikaland›rma için oluflturdu¤u

puanlamalarda tefriflat ve yap›

malzemeleri hariç (0 puan), suyun etkin

kullan›m›, at›k azaltma ve geri dönüflümü,

yiyeceklerin sürdürülebilirli¤i, enerji, tek

kullan›ml›k malzemeler, kimyasal ve kirlilik

düzeylerinin azalt›lmas›n›n her biri 10’ar

puan üzerinden de¤erlendirilmektedir

(www.dinegreen.com/restaurants/stan

dards.asp#exist: eriflim tarihi: 28.07.2010).

Uluslararas› ve ulusal alanda özellikle

Kaynakça

hizmet sektöründe nicelik ve nitelik

yönünden önemli ivme kazanan

konaklama ve yeme-içme iflletmelerimizin

gerek sosyal sorumluluk ve gerekse ticari

bak›fl içerisinde giderek daha fazla yeflil

iflletmelere dönüflmesinin mevcut

baflar›lar›n› daha da artt›raca¤›

düflünülmelidir. Karar al›c›lar›n, sektör

profesyonellerinin, yat›r›mc›lar›n ve

akademisyenlerin yeflil iflletmeler

konusuna daha fazla e¤ilmelerinde hem

teorik hem de pratik aç›dan fayda

bulunmaktad›r.

• Lorenzini, B.(1994). “The Green Restaurant: Part II: Systems and Service”,

Restaurants & Institutions, 104 (11): 119-136.

• Restaurant Hospitality, “Going For the Green”, 92 (2): 32.

• Shudich, S.F. (1995). “R&I Special Report: Green in Green Beyond The Three

Rs: There’s A Whole New Set of Expectations When foodservice Operations

Talk About Profiling From Environmental Initiatives”, Restaurants & Institutions,

105 (23): 71-86.

• Weinstein, J.(1994). “How to: The Green Restaurant: Part I: Design and

Construction: To Make Your Restaurant Earth-Friendly, Consider The

Environmental Effects of the Building Materials You Choose”, Restaurant &

Institutions, 104 (8): 35-62.

• White, L.(2009). “How Safe is Going Green”, Foodservice Equipment &

Supplies, 62 (3): 18-20.

• www.hotelschool.cornell.edu/research/chr/pubs/quarterly/featured

/execsummary-15256.html: eriflim tarihi:28.07.2010

• www.dinegreen.com/restaurants/ services.asp: eriflim tarihi: 28.07.2010

• www.dinegreen.com/restaurants/ standards.asp#exist: eriflim tarihi: 28.07.2010

---

Röportaj

Dilek Bayraktar / Larenta Tourism

Ah O Gemide Ben de Olsayd›m...

Cruise turizminin ülkemizde de artan bir

talep buldu¤u flu günlerde, cruise turizmi

yapan acente say›s› da art›fl gösteriyor.

Birçok acente birçok firman›n turlar›n›

pazarl›yor. Cruise turlar› birçok avantaj

sunuyor tatilcilere. En baflta bavul toplama

sorunu olmadan binlerce kilometre

yolculuk yaparak birçok farkl› ülke ve flehir

gezebiliyorlar. Bu ve benzeri avantajlar

iflaret edilerek cruise turizmi için çal›flan

acenteler sektörde, cruise turizminin de

haketti¤i yeri almas› için u¤rafl›yorlar.

Dergimizin bu say›s›nda Larenta Turizmden

Dilek Bayraktar ile keyifli bir sohbet

gerçeklefltirdik. Cruise Turizm ve Larenta

Tour ile ilgili merak edilen bir fley kalmas›n

istedik. Hemen röportaj›m›za geçelim,

gemi kalk›yor...

Bizce Kalite, Müflteri Memnuniyeti Anlam›na Gelir

Larenta Tour'u bize k›saca tan›t›r m›s›n›z?

Larenta Turizm 2007 y›l›n›n May›s ay›nda Antalya’da faaliyete

geçmifl bir A Grubu Seyahat Acentesidir. fiirketimiz; genç yafl›na

ra¤men, sahibi olan bizlerin 25’er y›ll›k Turizm tecrübesi ile

kurulmufltur.

Amac›m›z; geliflmekte olan turizm dünyas›n› yak›ndan takip

ederek, müflterilerimize h›zl› servis ve kaliteyi yüksek e¤itimli

profesyonel bir tak›m ruhu içinde sunmak ve müflterilerimiz için

de¤er yaratarak sürekli ve mükemmel hizmeti sa¤lamak ve çözüm

ortaklar› olmakt›r.

K›saca; bizce kalite, müflteri memnuniyeti anlam›na gelir diyebiliriz.

Outgoing ve Cruize Turlar›na Bu Sene Daha Yo¤unluk

Verdik

Faaliyet alanlar›n›z nelerdir?

A¤›rl›kl› Incoming yaparak bafllad›k. Bunun yan›nda Otel, uçak

rezervasyonlar›, bayi toplant›lar›, özel ve münferit turlar da yap›yoruz

ancak benim as›l konum olan Outgoing ve Cruise turlar›na bu

sene daha yo¤unluk verdik.

Koca Bir Dünyay› Tatile S›¤d›rabilmek

Cruise turizmi konusunda ve çal›flmalar›n›z hakk›nda bize bilgi

verir misiniz?

H›zl› bir flekilde büyüyen ve geliflen ’Cruise’ sektöründe Dünya

çap›nda önde gelen firmalar›n Türkiye Temsilcili¤ini yapan ‘’Golden

Bay Tour’’un Antalya Bölgesi yetkili acentesi olduk ayn› zamanda.

‘’Cruising’’ bence koca bir dünyay› tatile s›¤d›rabilmek demek.

Her fleyden önemlisi bavul açma-kapama derdi olmadan her

sabah baflka bir limanda, yeni bir kentte uyanmak, dünyan›n en

güzel denizlerinde yolculuk etmek, her türlü konfor ve güven

içinde hem e¤lenerek, hem de dinlenerek, eflsiz manzaralar›n

tad›n› ç›kartma imkan› sa¤l›yor Gemi yolculu¤u size.

Cruise Tatilcileri Planlar›n› Erken Yapmal›lar

Cruise turizmine ilgi ne düzeyde ve cruise tatilcilerine önerileriniz

nelerdir?

Antalya'da daha çok ‘’Balt›k Baflkentleri’’ ve ‘’Akdeniz’’ turlar›

soruluyor. Özellikle Türkiye ç›k›fll› Akdeniz turlar›n›n olmas›, vizesiz

73

---

74

Yunan Adalar› Turlar›, Türkiye genelinde

gemi seyahatlerinin popülerleflmesini

sa¤lad›. Özellikle bu y›l Cruise tatilcileri

say›s›nda büyük bir art›fl yafland› ve bir

çok yaz sezonundaki turlar Nisan ay›nda

doldu. Örne¤in Golden Bay’›n Türkiye

Temsilcisi oldu¤u ‘’Princess Cruises’’

gemi flirketine ait ‘’Star Princess’’ ile Balt›k

Baflkentlerine Temmuz ay›nda giden bir

grubumuzun rezervasyonlar›n› Nisan

ay›nda tamamlam›flt›k. Daha sonraki

aylarda yer olsa bile ayn› fiyattan almak

imkans›z oluyor. Bu yüzden Cruise

tatilcilerinin planlar›n› erken yapmalar›;

hem çok daha uygun ücretler

yakalayabilmelerini, hem de istedikleri

katagoride kabin bulabilmelerini sa¤l›yor.

Son anda yap›lan rezervasyonlarda hem

uçaklarda hem de gemilerde fiyat çok

art›yor.

Güvertede Gün Bat›m›nda

Dolaflmak ve Y›ld›zlar›n Alt›nda

Dans Etmek, Unutulmaz ve

Romantik Bir Tatile Dönüflebilir

Gemide ücrete neler dahil oluyor, biraz

gemideki yaflamdan bahseder misiniz?

Gemide tam pansiyon konaklama, sabah

kahvalt›lar›, ö¤len ve akflam yemekleri,

befl çaylar›, gece büfeleri, kaptan›n hofl

geldin ve veda partisi, tüm animasyonlar,

board aktiviteleri ve sportif faaliyetler,

ücrete dahil oluyor. Tüm dünya genelinde

gemi seyahatine ç›kan yolcular›n yafl

ortalamas› 45 olup gemilere göre

de¤iflkenlik gösteriyor. Gemi flirketleri,

gençleri de düflünerek gemilerde çok

çeflitli spor ve e¤lence aktiviteleri sunuyor

ve ayr›ca çocuklu aileler için de

profesyonel bak›c›lar ve gözetmenler

bulunduruyor. Tek bafl›na seyahat eden

kimseler içinde ideal bir tatil asl›nda. Yeni

insanlarla tan›flmak son derece kolay,

hatta yaln›z seyahat edenler için ço¤u

gemide özel partiler düzenleniyor. Birde

balay›na ç›kmak isteyen çiftler için özel

indirimlerden ve sürprizlerden

faydalanarak, efli olmayan bir alternatif

yarat›yor gemi seyahatleri. Güvertede

gün bat›m›nda dolaflmak ve y›ld›zlar›n

alt›nda dans etmek, unutulmaz ve

romantik bir tatile dönüflebilir…

Nehir Gemileride Son Derece

Lüks ve Konforlu Oluyor

Siz Golden Bay Tour’un Antalya acentesi

olarak hangi gemi flirketleri ile

çal›yorsunuz?

Bir çok Gemi flirketi var. Hepside 5* ve

üzeri kategoride gemiler. Princess Cruise,

Cunard, Holland America, Costa,

Amadeus Waterways, Celebrity,

Norwegian, Royal Carabbean gibi deniz

ve nehir gemileri mevcut. Nehir gemileride

son derece lüks ve konforlu oluyor. Tuna

Nehri ve Orta Avrupay› nehir gemisiyle

dolaflman›z› kesinlikle tavsiye ederim.

Ayr›ca son olarak Golden Bay Tour

taraf›ndan Türkiye Temsilcili¤ini ald›¤›m›z

Compagnie Du Ponant gemi flirketi var.

30 A¤ustos'da bu flirkete ait bir gemi

Antalya'ya da geldi. Biraz bundan

bahseder misiniz?

Evet, Frans›z Gemi firmas› olan

Compagne Du Ponant flirketine ait 5 adet

Mega Yat tarz› butik gemilerden May›s

2010 yap›m› Le Boreal Mega Yat› geldi

Antalya'ya ve buradan 250 yolcu alarak

06 Eylül'de tekrar ‹stanbul'da olacak

flekilde hareket etti. Çok çeflitli rotalar›

var. Atina hareket ile ‹stanbul var›fl veya

‹stanbul ç›k›fll› Karadeniz turu veya

‹stanbul hareket ile Venedik var›fl veya

Nice hareket ile Rio var›fl gibi Okyanus

afl›r› turlar da mevcut. Yine Ponant

flirketine ait di¤er 5*La Diamant ile Kurban

Bayram›nda Hindistan ve Sri Lanka turu

veya yat dizaynl› butik 5* Le Ponant ile

03 Aral›kta M›s›r-Süveyfl Kanal› ve Ürdün

turu veya 09 Ocakta yine Le Ponant ile

Maldivler veya 01 fiubatta Le Ponant ile

Egzotik Uzakdo¤u Adalar› önerebilece¤im

turlardan bafll›calar›..

Bir Hafta Ayn› Yerde Kalmak

Yerine Çeflitli Yerleri Görmek

Tercih Ediliyor

Sizce Cruise seyahati neden tercih

ediliyor?

Birden fazla ülkeyi, flehri valiz aç-kapa

derdi olmadan ve ayn› standart da hizmet

alarak yani ulafl›m sorunu olmadan, farkl›

farkl› otellerde farkl› hizmet kalitesine

maruz kalmadan güven ve konfor

içersinde gezmek mümkün. Bir hafta ayn›

yerde kalmak yerine çeflitli yerleri görmek,

gemide yap›labilecek bir çok aktivitelerin

bulunmas› ve ayr›ca bir çok gemide

Türkçe bilen personelin de olmas› tercih

sebeplerinden bafll›calar diyebiliriz.

Eklemek istedikleriniz…

Herfleyden önce Antalya bölgemize; bir

çok Cruise flirketinin Türkiye Temsilcili¤ini

yapan Golden Bay Tour’un, yetkili

acentesi olan Larenta Turizm ile art›k

Antalya'da oldu¤unu duyurmak ve

Antalya'ya baflka gemileri de

getirece¤imizi bildirmek istiyorum. Nas›l

ki Türkiye ç›k›fll› Akdeniz gemilerinin

artmas›yla gemi seyahatlerine ilgi de artt›,

benim de ümidim, Antalya Bölgesinin de

yo¤un ilgi ve talepleriyle buradan kalk›fll›

Cruise turlar› düzenleyebilmek ve

çeflitlili¤i artt›rabilmek. Bölgemize sahip

ç›k›p, birbirimize destek olursak bunun

bir an önce gerçekleflmemesi için bir

sebep göremiyorum.

---

Otomotiv

Mehmet Ali KANTARCI / Referans Gazetesi Antalya Temsilcisi ve Otomobil Editörü

SEAT Ibiza Yelpazesi

Yeni CUPRA ve Bocanegra

Modelleriyle Geniflliyor

Ibiza serisi, ‹spanyol markas›n›n tarihinde büyük isim yapm›fl versiyonu CUPRA ve seriye

son olarak kat›lan Bocanegra modelleriyle geniflliyor.

75

---

76

SEAT Ibiza model yelpazesinin en üst

noktas›nda yer alan CUPRA ve

Bocanegra modelleri geçti¤imiz günlerden

itibaren Do¤ufl Otomotiv - SEAT Yetkili

Sat›c›lar› showroomlar›nda yerlerini al›yor.

‹spanyol markas›yla olan ba¤lar›, d›fl ve

iç tasar›mlar›yla dikkat çeken modeller,

güçlü motor seçene¤i ve zengin donan›m

seviyeleriyle de segmentlerinde ön plana

ç›k›yor. Heyecan ve memnuniyet vermek,

sportif sürüfl deneyimini stil ve kiflilikle

birlikte sunmak amac›yla tasarlanan

modeller, SEAT’›n tüm modellerinde göze

çarpan yenilikçi tasar›m, sportif do¤as›

ve hayat dolulu¤u gibi özelliklerin alt›n›

çiziyor.

DSG’nin 1.4 TSI motorda ilk

kez kullan›ld›¤› modeller

SEAT Ibiza yelpazesindeki CUPRA ve

Bocanegra sportif versiyonlar› birçok

ortak unsuru paylafl›yor. ‹ki model de 180

hp güç üreten, ikiz flarjl› 1.4 TSI motorla,

direksiyon üzerinden kumanda edilebilen

7 ileri DSG vites kutusu ve herhangi bir

ek mekanik elemana gerek kalmadan

kendinden bloklu bir differansiyel olarak

çal›flan elektronik XDS sistemiyle

donat›lm›fl. VW Grubu’nun, segmentinde

1.4 TSI motorunun 7 ileri DSG vites

kutusu ile birlikte yer ald›¤› ilk modelleri

olan Ibiza CUPRA ve Ibiza Bocanegra,

XDS sisteminin ilave edilmesiyle teknolojik

olarak da son derece ileride. SEAT Ibiza

CUPRA’n›n beflinci nesli, performans

tutkunlar›n› bir kez daha memnun ediyor.

Bu modelde yer alan 1.4 TSI motor, 180

hp güç üreterek, VW Grubu’na ait bir

motorun sergiledi¤i bu performansla bir

ilke imza at›yor.

Seçkin Bocanegra

SEAT Ibiza serisine kat›lan özel seri

Bocanegra asl›nda marka’n›n sportif

modellerinin tarihinde bir kilometre tafl›.

Bundan 34 y›l önce pazarda SEAT 1200

SPORT Bocanegra ad›yla yer alan modeli,

o dönemin SportCoupé “Bocanegra”

prototipinden ilham alm›fl. Yaln›zca ön

bölümüyle bile s›ra d›fl› d›fl tasar›m›n›

özetleyen Bocanegra, say›s›z tasar›m ve

donan›m detaylar›na da sahip. Standart

donan›m, say›s›z aktif ve pasif güvenlik

sistemleri, konfor ö¤eleri ve modellerin

sportifli¤ini art›rmaya yard›mc› di¤er

özelliklerin yer ald›¤› SEAT Ibiza

CUPRA’da genifl bir donan›m yelpazesi

bulunuyor. Her iki modelde de ESP, TCS

+ EBA, XDS, ABS, düflük lastik bas›nc›

ikaz›, sürücü ve yolcu ön – yan hava

yast›¤›, özel spor süspansiyon, dönüfle

duyarl› bi-xenon farlar, ‘Kolay girifl’

sistemli yolcu koltu¤u, direksiyondan

kumandal› vites sistemi, 17 inç alüminyum

alafl›m jantlar gibi birçok özellik standart

olarak sunuluyor. Bocanegra’da ortak

standart özelliklere ek olarak, gösterge

paneli üzerinde ve direksiyon simidinde

iç mekân›n özgünlü¤ünü art›ran Karbon

malzeme detaylar› bulunmakta.