ULUSLARARASI HASTALIK SINIFLANDIRMASI
VERSİYON 10
Yönetim sürecinde önceliklerin belirlenmesi, önceliklerle ilgili hedeflerin saptanması, bu
hedefe ulaşmada gerçekleştirilmesi gereken eylemlerin planlanması, izlenmesi ve
değerlendirilmesi, mali kaynakların, insangücünün ve malzemenin bu öncelikler doğrultusunda
nasıl kullanılacağı ile ilgili bir kararlar silsilesi vardır. Yöneticiler bu kararları alırken gerekli tüm
bilgilerle donanmış olmalıdır. Bilgi ise toplanan verilerden elde edilebilir.
Türkiye'de sağlık politikalarının üretilmesi ve hizmet sunumlarının planlanmasında elde
var olan rutin verilerin yeterli olmadığı ve çoğu kez gerekli düzeyde kullanılmadığı, kullanılan bir
takım verilerin ise farklı bilimsel ve araştırma kurumlarının yaptıkları araştırmaların sonucunda
elde edilen veriler olduğu bilinmektedir.
Herhangi bir olay üzerinde bilgi üretmek üzere toplanacak veriler ve yapılacak niceliksel
çalışmalar için sınıflandırma temel bir faktördür. Doğru ve güvenilir bir istatistik ve bilgiye sahip
olabilmek için doğru bir sınıflama, doğru sınıflama için doğru kodlama, doğru kodlama için de
olayların açık ve kapsamlı olarak tanımlanması gerekmektedir.
Sağlık yönetimi işlevinin yerine getirilmesinde kullanılacak "Bilgi Sistemleri"nin önemli
bir bölümünü Hastane Bilgi Sistemleri ile Hastalık ve Ölüm İstatistikleri oluşturmaktadır. Sayıları
binleri bulan hastalıklarının her birinin teker teker incelenmesi ve istatistiksel veri olarak
sunulması ve değerlendirilmesi olanaksız olacağından çalışmayı kolaylaştırmak için hastalıklar ve
travmaların standart bir şekilde sınıflandırılmaları gerekmektedir. "Hastalıkların Uluslararası
Sınıflaması" bu iki amaçla pek çok ülkede kullanılmakta olan bir kodlama sistemidir.
Bu raporun hazırlanmasındaki amaç, kısa bir tarihçesi ile birlikte "Hastalıkların
Uluslararası Sınıflaması" hakkında genel olarak bilgi vermek ve ülkemizde halen kullanılmakta
olan 150 başlıklı A listesinin, Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen "Hastalıkların
Uluslararası Sınıflaması-10. revizyonu" ile karşılaştırmasını yapmaktır.
"Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması", uluslararası düzeyde İngilizce olarak
"International Classification of Diseases" ya da kısaca "ICD" olarak kullanılan tanımlamanın
dilimizdeki karşılığıdır. Aslında "Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması" tanımı da bir kısaltmadır.
Tam şekli ise "Hastalıkların ve Sağlıkla İlgili
Sorunların Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması"dır (International Statistical Classification of
Diseases and Related Health Problems). Raporun bundan sonraki kısımlarında bu tanım için
kısaca "ICD" kullanılacaktır.
Bir hastalık sınıflandırması, hastalık isimlerinin kesin kriterlere göre bir araya
getirilmesinden oluşan bir kategoriler sistemi olarak tanımlanabilir. Tamamen teorik bir açıdan
bakılırsa, hastalıkları çeşitli eksenlerde, örneğin etkilenen vücut kısmına göre (topografi), nedene
(etioloji), dokudaki patolojik değişikliğin tipine (morfoloji) ya da sonuçta ortaya çıkan fonksiyonel
anormalliğe göre sınıflama yapmak mümkündür. Sınıflandırmalar bu eksenlerden birine ya da
diğerine dayanarak şekillendirilebilir. Fakat pratikte, hastalıkların vücudun birden fazla
1
ölümünü etkileyebilmeleri, bazı hastalıkların nedeninin bilinmemesi ve bazı patolojik
değişikliklerin özgün olmaması gibi nedenlerle hiçbir eksen tek başına yeterli değildir. Alternatif
olarak, her bir hastalığın birkaç eksene göre sınıflandırıldığı, çok eksenli bir sınıflandırma
kurulabilir ancak bu durum hastalığın tüm kriterlere göre tanımlanmasını gerektireceğinden
kullanımı zorlaştırır.
Hastalıkların istatistiksel sınıflandırması, hastalık verilerinin kullanıcı tarafından kolayca
değerlendirilip incelenebileceği bir formda sunulmasına gereksinim duyar. O halde, kullanışlı ve
anlaşılır bir enformasyon elde edebilmek için, hastalıkların sistemli ve anlamlı bir şekilde
düzenlenmesi gereklidir. Bu amaçla, tamamen teorik bir yaklaşım yerine pratik bir yaklaşımda
bulunmak en uygun yoldur ve ICD'nin geliştirilmesinde bu yaklaşım göz önüne alınmıştır. ICD,
etioloji, topografi vb. kökenli sınıflandırma ile araştırmalar, hasta kayıtları ve yönetim için
gereksinim duyulan uzlaşma noktalarının sağlandığı bir sınıflamadır.
ICD, istatistiksel bir sınıflamadır ve bu noktadan hareketle yola çıkmaktadır. Burada
ICD'nin getirdiği istatistiksel sınıflama ile tıp kitaplarında bölüm başlarında bulunan hastalık
sınıflandırmaları arasındaki ayrımı belirlemek gerekir. Burada, genellikle birbiri ile
karıştırılabilecek durumlarla etkenlerinin farklılığına göre düzenlenmiş bir hastalık grubu
değerlendirilir. İstatistiksel sınıflamada ise birbirine benzer hastalık veya durumlar bir araya
getirilip, taşıdıkları öneme göre sınıflandırılmaktadır. Buna ek olarak her hastalık için o hastalığa
özgü bir kod kullanılmaktadır. Bu yapısı sayesinde ICD, gerek sağlık hizmetlerinin yönetimi,
gerekse epidemiyolojik çalışmalarda kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Hasta takibi, hasta kayıt ve
arşivlerinin tutulması ve bunlara erişim, kaynak yönetimi gibi idareye yönelik kullanımının yanı
sıra hastalıklarla ilgili istatistiksel çalışmalar ve uluslararası niteliği sayesinde ülkeler arasında
sağlıkla ilgili karşılaştırmalar yapma olanağı da vermektedir. Buradan da anlaşılacağı üzere
ICD'nin önemli bir fonksiyonu da hastalıklara uluslararası ortak bir dil kazandırmaktadır.
Bunlara ek olarak ICD, hastalık ve ölüm kodlamalarında getirdiği bazı uluslararası kural
ve hatırlatmalarla hastalık tanısının yazılması ya da ölüm nedeninin belirtilmesinde kayıtların
mümkün olduğu kadar doğru tutulması konusunda dolaylı bir katkıda da bulunmaktadır.
Hastalıklarla ilgili istatistik çalışmalarının geçmişi 300 yıl öncesine kadar dayanmaktadır.
İlk etkin çalışma 17. yüzyılın sonunda İngiltere'de John Graunt'un hazırlamış olduğu ölüm verileri
ile ilgili "London Bills of Mortality" adlı çalışmadır. Graunt bu çalışmasında, ölüm kayıtlarında
ölen kişilerin yaşlarının yazılmadığı tarihlerde, 6 yaşın altında ölen çocukların oranını
hesaplamaya çalışmış ve o günün koşullarına göre oldukça iyi bir tahminde bulunmuştur. Graunt
bu hesaplamayı yaparken, ölüm nedenlerinin çocuklar için de benzer olduğu varsayımından
hareket etmiştir.
Hastalıkların sistematik bir şekilde sınıflandırılması ile ilgili gelişmeler ise 18. yüzyılda
başlamıştır. Bugünkü mevcut sınıflamanın yapısı büyük ölçüde İngiltere Genel Kayıt Bürosunda
ilk tıbbi istatistik uzmanı olarak çalışan William Farr'ın çalışmalarına dayanmaktadır. Yüzyılın 2.
yarısında çalışmalar hastalık terminolojisi ve bunların kullanımında uluslararası birlikteliğin
sağlanmasına odaklanmıştır. Bu dönemlerde dikkati çeken üçüncü bir nokta da hastalıkların
istatistiksel sınıflamasının uluslararası önemi olmuştur.
Uluslararası İstatistik Enstitüsü, 1891 yılında Jacques Bertillon başkanlığında ölüm
nedenleri ile ilgili yeni bir sınıflama hazırlanması için bir komite kurmuş, bu komitenin yapmış
olduğu çalışmalar 1893 yılında bitirilmiş ve önerileri Enstitü tarafından kabul edilmiştir. Sınıflama,
2
genel hastalıklar ile belli bir organ ya da anatomik bölgeye özgü hastalıkların birbirinden ayrılması
ilkesine dayanmaktadır. Bu çalışma başlangıçta "Bertillon Ölüm Nedenleri Sınıflaması" olarak
adlandırılmış ve bir çok Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinde kullanılmaya başlanmıştır.
1900 yılına Fransa hükümeti, 'Ölüm Nedenleri Uluslararası Sınıflaması'nın (Bertillon
Ölüm Nedenleri Sınıflaması) revizyonu için çağrıda bulunmuş ve bu girişim yaklaşık 10 yılda bir
yapılan revizyon konferansları serisini başlatmış ve bugün onuncu revizyon olan ICD-10'a kadar
ulaşılmıştır.
1948 yılında kurulan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 6. konferanstan bu yana Hastalıkların
Uluslararası Sınıflamasından sorumlu olmuştur.
Bu tarihsel gelişim süreci içinde, bazı dönemlerde ICD yapı ve içeriğinde önemli
değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bunlardan birincisi, önceleri sadece ölüm nedenlerini kapsayan
sınıflamaya hastalık nedenlerinin de dahil edilmesidir. 1938 yılında yapılan 5. konferansta
morbidite istatistikleri için hastalık sınıflamasına olan gereksinim dile getirilmiş ve 1948 yılındaki
6. konferans "Ölüm Nedenleri ve Hastalıkların Uluslararası Listesi"nin revizyonu amacıyla
toplanmıştır. Bu konferansta hem mortalite hem de morbidite ile ilgili kapsamlı bir liste kabul
edilmiştir. Bununla beraber ölümün temel nedenini seçmede uluslararası kurallar getirilmiş, hayatı
istatistikler ve sağlık istatistikleri alanında uluslararası işbirliğinin sağlanması konusunda
önerilerde bulunulmuştur.
Önemli değişikliklerin bir ikincisi de 1975 yılında kabul edilen 9. revizyonda
gerçekleşmiştir. Bu değişiklikler, daha spesifik kodlama için belli bazı kodlara isteğe bağlı 5. bir
basamak dahil edilmesi, neoplazmların morfolojileri ile ilgili ayrı bir kod grubu (M kodları)
oluşturulması, bazı tanısal durumlarda isteğe bağlı çift kodlama sisteminin getirilmesi ve akıl
hastalıkları ile ilgili her bir kategorinin içeriğinin açıklanmasıdır. Bu sonuncusunun nedeni, akıl
hastalıklarında uluslararası kabul görebilecek bir terminolojinin bulunmasındaki güçlüktür. ICD-9
kitapçığı 1977/78 yıllarında basılmış ve pek çok ülkede kullanıma girmiştir.
Üçüncü önemli değişiklik de, 1989 yılında Cenevre'de toplanan 10. uluslararası
konferansta kodlama sisteminde yapılan köklü değişikliktir. DSÖ 1991 yılında ICD-10'un
yayınlanmasını kabul etmiş, 1994 yılında da uygulamaya geçirilmesini planlamıştır.
ICD-10
GENEL BİLGİLER
ICD-10 hazırlık çalışmaları 1983 yılında başlamış ve son aşamaya gelmiş durumdadır.
Henüz tam olarak yayınlanmamış olmasına karşın bu aşamadan sonra önemli bir değişiklik
beklenmemektedir.
ICD-10 daha önceki revizyondan (ICD-9) temel olarak 3 farklılık taşımaktadır;
*Cilt sayısı 2'den 3'e çıkarılmıştır.
*1. ciltteki hastalık kodlarının yer aldığı bölüm sayısı 17'den 21'e çıkarılmıştır.
*Numerik kod yerine alfanumerik kodlama yapısı getirilmiştir.
3
Daha önce aynı cilt içinde yer alan giriş ve hastalık kod kısımları ICD-10'da birbirinden
ayrı iki cilt halinde sunulduğundan toplam cilt sayısı 3'e çıkmıştır. 1. cilt asıl hastalık kodlarının
bulunduğu cilttir. 2. ciltte ise ICD ile ilgili genel bilgilerle beraber diğer ciltlerin nasıl
kullanılacağına yönelik açıklayıcı bilgiler bulunmaktadır. 3. cilt ise ICD-10'da yer alan tüm
hastalıkların ve hastalık etkenlerinin alfabetik indeksidir.
Daha önce tek bir bölümde toplanan "Sinir Sistemi ve Duyu Organları Hastalıkları", ICD-
10'da 3 ayrı bölüm halinde yer almaktadır. Bu bölümler;
• Sinir Sistemi Hastalıkları
• Göz ve Gözle Bağlantılı Doku Hastalıkları
• Kulak ve Mastoid Oluşum Hastalıklarıdır.
Ayrıca ICD-9'da temel hastalık sınıflaması dışında ek halinde sunulan "Yaralanma ve
Zehirlenme Dış Etkenleri" ile "Sağlık Düzeyi ve Sağlık Hizmetlerinden Yararlanmayı Etkileyen
Faktörler" adlı iki bölüm ICD-10'da temel sınıflamaya dahil edilmiştir.
Böylece ICD-9'da 17 olan bölüm sayısı ICD-10'da 21'e çıkmıştır.
Bölümlerde yapılan bir başka değişiklik de, "Endokrin, Nutrisyonel ve Metabolik
Hastalıklar" grubuna dahil edilen immun mekanizma hastalıklarının ICD-10'da "Kan ve Kan
Yapıcı Organ Hastalıkları" bölümü altına alınmasıdır. Bu bölüm "Kan ve Kan Yapıcı Organ
Hastalıkları ve İmmun Mekanizmayı İçeren Hastalıklar" olarak adlandırılmıştır.
ICD-10'un getirdiği temel farklılık alfanumerik kod yapısıdır. Daha önce her biri 0 ile 9
arasında bir rakamdan oluşan 3 basamaklı numerik kod yapısı varken ICD-10'da ilk basamakta bir
harf, diğer iki basamakta ise yine 0-9 arasında rakamlar bulunmaktadır.
3 basamaklı koda bir basamak ilavesi ile oluşan 4 basamaklı kodlama sistemi ICD-10'da
yine aynı şekilde korunmuştur.
ICD-9 ICD-10
001 A01
001.3 A01.3
Alfanumerik kod yapısı ile, 3 basamak düzeyinde daha önce 1000 olan (10x10x10) kod
kapasitesi ICD-10'da 2600'e çıkmıştır ki bu iki katından daha fazladır (İngilizce alfabede 26 harf
bulunduğundan; 26x10x10). 4 basamak düzeyinde düşünülürse, alfanumerik kod yapısı ile 26.000
hastalığı kodlamak mümkündür. Ayrıca, bölümlerin çoğu için geçerli olmak üzere, belli bir harf ya
da harf grubu ile başlayan kodlar belli bir bölüme karşılık gelmektedir.
ICD-10 kodlarında birinci basamakta kullanılabilecek 26 harften 25'i kullanılmıştır. "U"
harfi ile başlayan kod yoktur, bunlardan U00-U49 arası kodlar, yapılan revizyon kesinleşene kadar
olabilecek ilaveler ve revizyonlar arasında ulusal ya da uluslararası düzeyde ortaya çıkabilecek
zorluklarda geçici kodlamalar için, U50-U99 arası kodlar ise yerel araştırmalarda kullanılmak
üzere boş bırakılmıştır.
4
ICD-10 SINIFLAMA YAPISI
ICD-10'un sınıflama yapısında 4 düzey bulunmaktadır. Her düzey, bir üsttekinin
detaylandırılmış halidir (Şekil 1).
İlk düzey, hastalıkların genel olarak sınıflandırıldığı Bölümlerdir. Daha önce belirtildiği
gibi ICD-10'da toplam 21 bölüm bulunmaktadır. Bu bölümler aşağıda sırası ile verilmiştir:
Bölüm l Enfeksiyon ve Paraziter Hastalıklar
Bölüm ll Neoplazmlar
Bölüm lll Kan ve Kan Yapıcı Organ Hastalıkları ve İmmun Mekanizmayı İçeren
Hastalıklar
Bölüm lV Endokrin, Nutrisyonel ve Metabolik Hastalıklar
Bölüm V Akıl ve Davranış Bozuklukları
Bölüm Vl Sinir Sistemi Hastalıkları
Bölüm Vll Göz ve Gözle Bağlantılı Doku Hastalıkları
Bölüm Vlll Kulak ve Mastoid Oluşum Hastalıkları
Bölüm lX Dolaşım Sistemi Hastalıkları
Bölüm X Solunum Sistemi Hastalıkları
Bölüm Xl Sindirim Sistemi Hastalıkları
Bölüm Xll Cilt ve Cilt altı Dokusu Hastalıkları
Bölüm Xlll Kas-İskelet ve Bağ Dokusu Hastalıkları
Bölüm XlV Ürogenital Sistem Hastalıkları
Bölüm XV Gebelik, Doğum ve Lohusalık Dönemi Hastalıkları
Bölüm XVl Perinatal Dönemden Kaynaklanan Hastalıklar
Bölüm XVll Konjenital Malformasyon, Deformasyon ve Kromozom
Anomalileri
Bölüm XVlll Semptomlar ve Anormal Klinik ve Laboratuar Bulguları
Bölüm XlX Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenlere Bağlı Diğer Durumlar
Bölüm XX Hastalık ve Ölümün Dış Nedenleri
Bölüm XXl Sağlık Durumu ve Sağlık Hizmetlerinden Yararlanmayı
Etkileyen Faktörler
İkinci düzey, bölüm içindeki belli hastalıkların bir araya getirilmesi ile oluşan bloklardır.
Blok sayısı bölümden bölüme değişmektedir. Örnek olarak Bölüm l'de 21 blok yer alırken, Bölüm
lll'de sadece 6 blok bulunmaktadır. Her bloktaki hastalık sayısı da bloktan bloğa değişmektedir.
ICD-10'daki toplam blok sayısı 260'dır. Örnek olarak;
• A50-A64 Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon hastalıkları
• K80-K87 Safra kesesi, safra yolları ve pankreas hastalıkları
Üçüncü düzey, blokları oluşturan hastalıkların tek tek ele alındığı 3 basamaklı hastalık
kodlarıdır. ICD-10'un temel çatısını bu 3 basamaklı hastalık kodları oluşturmaktadır (çekirdek
sınıflama) ve bu düzey, DSÖ mortalite veri tabanının oluşturulması ve uluslararası genel
karşılaştırmaların yapılabilmesi için temel seviyeyi oluşturur.
Örnek olarak;
• A54 Gonokok enfeksiyonu
5
• K81 Kolesistit
Bu düzeyde her hastalığa bir hastalık kodu karşılık gelmektedir. Ancak bu bire bir
tarzında değildir. Bazı durumlarda bir hastalık kodu sadece bir hastalığa ait iken bazı durumlarda
birden fazla hastalığı içerebilmektedir.
ICD-10'da 3 basamaklı düzeyde toplam 2035 hastalık kodu bulunmaktadır. Her
bölümdeki 3 basamaklı hastalık kod sayısı birbirinden farklıdır.
Dördüncü düzey, 3 basamaklı hastalık koduna bir basamak daha ilave edilmesi ile
oluşturulan 4 basamaklı hastalık kodlarıdır. Bu düzey, 3 basamaklı düzeydeki hastalığın daha
detaylı olarak tanımlandığı düzeydir ve ICD-10'da 4 basamaklı düzeyde toplam 10021 hastalık
kodu bulunmaktadır. 3 basamaklı düzeydeki hastalıkların hemen hemen tümü 4. basamak ilavesi
ile daha da ayrıntılandırılmıştır. Bununla beraber, çok az da olsa 3 basamaklı düzeyde kalan,
ayrıntılandırılmamış hastalıklar da vardır. 4 basamaklı hastalık kodları, ICD-10 yapısında bulunan
en detaylı düzeyi oluşturmaktadır. Yukarıdaki örneklerden devam edersek;
• A54 Gonokok enfeksiyonu
...
A54.3 Gözün gonokok enfeksiyonu
...
A54.5 Gonokokal farenjit
• K81 Kolesistit
K81.0 Akut kolesistit
K81.1 Kronik kolesistit
ICD-10'da tüm bölümler aynı yapıda sunulmuştur. Bu yapıda sırası ile:
• O bölüme dahil edilen ya da edilmeyen hastalık tanılarının belirtildiği kısım yer
almaktadır (includes /excludes notes). Bu açıklama, sınıflamanın her seviyesinde, yani bloklar, 3 ve
4 basamaklı hastalık kodlarının altında da yer alabilir. Herhangi bir hastalığı kodlamadan önce bu
kısımdaki açıklamaları mutlaka okumak gereklidir. eğer kodlanmak istenen hastalık o bölüm, blok
ya da hastalık koduna dahil edilmemişse hastalığın alması gereken kodu parantez içinde
verilmiştir ve bu durumda o koda bakılarak kontrol ettikten sonra hastalık kodlanmalıdır.
• Kod aralıkları ile birlikte o bölümde yer alan blokların listesi,
• O bölüme ait hastalık kodlarından yıldız (*) kodu alanların (bu konu aşağıda
açıklanmaktadır) listesi,
• Son olarak da 3 ve 4 basamaklı hastalık kod listeleri verilmiştir.
Özel Tabulasyon Listeleri
6
ICD-10'un 4 basamaklı düzeydeki hastalık listesinin tamamı, hatta 3 basamaklı liste bile
herhangi bir istatistik tablosunda verilemeyecek kadar uzun olması nedeniyle, rutin istatistiklerin
çoğunda bazı özel durumları vurgulayan bir tabulasyon listesi kullanılır.
ICD-10'un tamamlayıcı niteliğindeki bu kısmı, 1. cildin sonunda verilmiştir ve mortalite
istatistikleri için dört adet özel tabulasyon listesi ile morbidite istatistikleri için bir adet özel
tabulasyon listesinden oluşmaktadır. Mortalite tabulasyon listelerinden iki tanesi tüm
yaşgruplarını kapsarken, bir tanesi bebeklik dönemine, bir tanesi de çocukluk dönemine
yöneliktir.
Hastalık kodlanması sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır.
Bunlar sırası ile aşağıda verilmiştir.
NOS ve NEC:
ICD-10'da hastalık kodlarının altında verilen hastalık tanılarının bazılarının yanında NOS
ya da NEC tanımları bulunmaktadır.
NOS (Not Otherwise Specified), başka şekilde belirtilmemiş ya da herhangi bir şekilde
detaylı olarak tanımlanmamış hastalık tanılarının yanında yazılmaktadır. Örnek olarak; tanı için
sadece "Hiperinsülinizm" yazılmış ve başka herhangi bir açıklama yoksa, bu durumda kodlanması
gereken hastalık kodu ile "Hipoglisemik koma ile beraber hiperinsülinizm" tanısının kodları
birbirinden farklıdır.
• E15 Hipoglisemik koma ile beraber hiperinsülinizm
• E16.1 Hiperinsülinizm, başka şekilde belirtilmeyen
NEC (Not Elsewhere Classified), başka yerde sınıflandırılabilme olasılığı olan hastalık
tanılarının yanında yazılıdır. Örnek olarak;
• M79 Diğer yumuşak doku hastalıkları, başka yerde
sınıflandırılmamış
Her iki durumda da kodlanmak istenen hastalığın, sınıflamanın başka bir yerinde ya da
daha detaylı olarak bulunabileceğine dikkat çekilmektedir. Bu yüzden yanında bu tanımların
bulunduğu hastalık kodlarını girerken kodlanması gereken kodun gerçekten o kod olduğundan
emin olunmalıdır. Çünkü amaç bir hastalığın mümkün olduğu kadar detaylı tanımlandığı kodu
bulmak ve doğru kodlamaktır.
Çift (Dual) Kodlama Sistemi
Bazı hastalık kodlarının yanında "yıldız" (*) ya da "kama" (†) işareti bulunmaktadır. Bu, o
hastalık ile ilgili iki kod olduğunu göstermektedir. Bunlardan birincisi hastalığa neden olan etkeni
ya da hastalığın temel niteliğini ön plana çıkartan "kama" (†) kodu, diğeri ise hastalık tablosunu ön
planda tutan "yıldız" (*) kodudur. Bir başka deyişle kama kodu hastalığın etkenine ve niteliğine,
yıldız kodu ise hastalığın etkilediği vücut bölgesine yönelik kodlardır. Hastalık hangi kod içinde
bakılıyorsa, diğer kod parentez içinde verilmektedir. Örnek olarak;
7
• B01.0† Varicella menenjiti (G02.0*)
• G02.0* Viral hastalıklarda menenjit
...
...
Varicellaya bağlı menenjit (B01.0†)
ICD-10, hastalık etkenine önem verdiğinden, çift koda sahip durumlarda ilk tercih
edilecek kodun kama kodu olduğunu, istenirse bu koda ilave olarak yıldız kodunun da
kullanılabileceğini ama şart olmadığını ancak hiçbir zaman yıldız kodunun tek başına
kullanılmayacağını mutlaka kama kodu ile birlikte kullanılması gerektiğini kural olarak
koymuştur.
(†) işaretli terimlerin bulunduğu ana başlıklar 3 şekilde verilebilir:
i) Ana başlıkta hem (†) işareti, hem de alternatif kod birarada ise, bu ana başlık altında
sınıflandırılan tüm hastalıklar çift kodlamaya tabi olur ve hepsi aynı alternatif kod numarasını
taşır. Örnek olarak;
• A17.0† Tüberküloz menenjit (G01*)
Meninks tüberkülozu (serebral)(spinal)
Tüberküloz leptomenenjit
ii) Ana başlıkta (†) işareti var ama alternatif kod yoksa, bu ana başlık altında yer alan tüm
hastalıklar çift kodlamaya tabi olur ancak hepsinin alternatif kodları farklıdır. Örneğin;
• A18.1† Ürogenital sistem tüberkülozu
Mesane tüberkülozu (N33.0*)
Serviks tüberkülozu (N74.0*)
Böbrek tüberkülozu (N29.1*)
Erkek genital organları tüberkülozu (N51.-*)
Ureter tüberkülozu (N29.1*)
Tüberküloz pelvik inflamatuar hastalık (N74.1*)
iii) Ana başlıkta (†) işareti ya da alternatif kod bulunmazsa, ana başlık altında yer alan
tüm hastalıklar çift kodlamaya tabi tutulmaz. Ancak yanında işaret ve alternatif kodu bulunan
hastalıklar çift kodlanabilir. Örneğin;
• A54.8 Diğer gonokok enfeksiyonları
Gonokoksik
-Peritonit† (K67.1*)
-Pnömoni† (J17.0*)
-Septisemi
-Deri lezyonları
8
Birden Fazla Kod Kullanımı
Yukarıda açıklanan kama ve yıldız kodlarına ek olarak bir hastalık için birden fazla
kodun kullanılabileceği durumlar aşağıda verilmiştir.
a) M (morfoloji) kodları: M kodları, Bölüm ll'de yer alan neoplazmlarla birlikte kullanılabilecek,
tümörün yapı ve tabiatına yönelik, 1990 yılında ikinci baskısı yapılan, kısaca ICD-O (International
Classification of Diseases for Oncology) olarak tanımlanan, onkolojik hastalıkların uluslararası
sınıflamasına ait kodlardır. M kodları 6 basamaklıdır. İlk basamakta M harfi yer alır ve tüm kodlar
M harfi ile başlamaktadır. Bunu takip eden 5 basamakta ise 0-9 arası rakamlar vardır ve bunlardan
ilk dördü tümörün morfolojisi, beşincisi ise tabiatı ile ilgilidir ve bu son basamaktaki tümör tabiatı
ile ilgili kod istenirse diğerleri ile bitişik olarak ya da araya taksim (/) işareti konularak
gösterilmektedir.
Örnek olarak;
• M81401 ya da M8140/1
• M92513 ya da M9251/3 gibi.
Son basamakta yer alan ve tümörün tabiatını gösteren kodla ilgili toplam 6 kod vardır ve
bunlar 0, 1, 2, 3, 6 ve 9'dur. Karşılık geldikleri anlamları ise;
• /0 Selim
• /1 Selim ya da habis olduğu bilinmiyor
• /2 Karsinoma in situ
• /3 Habis, primer
• /6 Habis, metastatik
• /9 Habis, primer ya da metastatik olduğu bilinmiyor.
M kodlarının kullanılması zorunlu değildir, isteğe bağlıdır.
b) Fonksiyonel bir tümörün kodlanmasında. Fonksiyonel tümörlerde hem tümörün kendisine ait
kod hem de örneğin hormon salgılayan bir tümör ise, neden olduğu klinik tablo ile ilgili kod
kullanılabilir, zorunlu değildir. Örneğin, bir hastaya 'katekolamin salgılayan feokromasitoma'
tanısı konulduğunda;
• C74.1 Sürrenal medüllanın malign neoplazmı
koduna ek olarak
• E27.5 Adrenomedüller hiperfonksiyon
kodu da yazılabilir.
c) Bölüm XlX ve XX'de yer alan kodlar: Yaralanma, zehirlenme ve diğer dış etkenlere bağlı
durumlarda biri dış etkenin diğeri de yaralanmanın niteliğini belirten iki kod kullanılabilir;
• S20 Toraksta yüzeyel yaralanma
• V10 Bisiklet çarpması sonucu yaralanan yaya
Aynı durum sekeller ve sekele yol açan etken için de geçerlidir;
• J34.2 Nasal septum deformasyonu
• T90.2 Çocukluk döneminde burun kırığı
9
d) Akıl hastalıkları: Bölüm V'de yer alan bazı hastalıklarda, eğer hastalığa yol açan organik bir
neden varsa (enfeksiyon ya da travma) bu ikisine ait kod birlikte kullanılabilir.
e) HIV enfeksiyonları: HIV enfeksiyonları neden oldukları klinik tablo ile birlikte kullanılmak
istenirse her ikisine ait kodlar kullanılabilir.
f) Bölüm XXl'deki kodlar: Bölüm XXl'deki kodlar, buna neden olan diğer bölümlerdeki kodlar ile
birlikte kullanılabilir.
Bölüm Xlll, XlX ve XX'de 4 basamaklı hastalık kodlarına ilave olarak kullanılabilecek
isteğe bağlı 5. basamak kodlar yer almaktadır. Örneğin, kas iskelet sistemi ve bağ dokusu
hastalıkları içeren bölüm Xlll'de 4 basamaklı hastalık kodu ile beraber hastalığın lokalizasyonunu
tanımlayan 5. basamak kod da kullanılabilir.
• M46.3 Vertebra osteomyeliti
• M46.3/5 Vertebra osteomyeliti, torakolumbar bölgede
Bugün ülkemizde 1965 yılındaki 8. Uluslararası ICD Konferansından sonra hazırlanmış
olan 8. versiyon (ICD-8) kullanılmaktadır. 1977/78 yıllarında çıkarılan 9. versiyon (ICD-9)
ülkemizde kullanıma geçirilmemiştir.
ICD-8'de, temel hastalık sınıflamasında 16 bölüm yer almaktadır. Temel hastalık
sınıflaması dışında tutulan iki de ek sınıflama mevcuttur. Bu bölümler sırası ile şöyledir;
Bölüm l Enfeksiyon ve Paraziter Hastalıklar
Bölüm ll Neoplazmlar
Bölüm lll Endokrin, Nutrisyonel ve Metabolik Hastalıklar
Bölüm lV Kan ve Kan Yapıcı Organ Hastalıkları
Bölüm V Akıl Hastalıkları
Bölüm Vl Sinir Sistemi ve Duyu Organları Hastalıkları
Bölüm Vll Dolaşım Sistemi Hastalıkları
Bölüm Vlll Solunum Sistemi Hastalıkları
Bölüm lX Sindirim Sistemi Hastalıkları
Bölüm X Ürogenital Sistem Hastalıkları
Bölüm Xl Gebelik, Doğum ve Lohusalık Dönemi Hastalıkları
Bölüm Xll Cilt ve Ciltaltı Dokusu Hastalıkları
Bölüm Xlll Kas-İskelet Sistemi ve Bağ Dokusu Hastalıkları
Bölüm XlV Konjenital Anomaliler
Bölüm XV Perinatal Ölüm ve Hastalık Nedenleri
Bölüm XVl Semptomlar ve Anormal Klinik ve Laboratuar Bulguları
Ek 1 Yaralanma, Zehirlenme ve Cana Kasdetme (dış nedenler)
Ek 2 Yaralanma, Zehirlenme ve Cana Kasdetme (travmanın niteliği)
ICD-8'in temel hastalık sınıflaması kısmında, 3 basamaklı düzeyde toplam 669 hastalık
kodu bulunmaktadır. ICD-8'deki Ek 1 ve Ek 2, ICD-10'da temel hastalık sınıflandırmasında
bulunan XlX ve XX. bölümlere karşılık gelmektedir. ICD-8'de bu iki bölümde sırası ile 182 ve 187
kod bulunmaktadır.
10
ICD-8 temel alınarak hazırlanmış olan 150 başlıklı A listesinde kodlar 4 basamaklı olup
birinci basamakta A harfi yer alır. Tüm kodlar A harfi ile başlamaktadır. Bunu takiben 3
basamakta ise 0-9 arası rakamlar bulunmaktadır (A1, A34, A123 gibi). ICD-8'deki temel hastalık
sınıflamasına ait 669 hastalık kodu, 150 başlıklı listede 137 hastalık kodu altında toplanmıştır (A1-
A137). Geri kalan 26 kod, ICD-8 Ek 1 ve Ek 2'deki 182 ve 187 başlığa karşılık gelen kodlardır. Bu
kodlardan nedene yönelik olanlara AE138-AE150 arası, travmanın niteliğine ait olanlara da
AN138-AN150 arası kodlar verilmiştir. ICD-8'deki bölümler ve iki ek sınıflamaya ait hastalık kod
sayılarının ICD-8 ve 150 başlıklı listeye göre dağılımları Tablo 5'de (bkz. s. 22) gösterilmiştir.
ICD-8'deki temel hastalık sınıflaması ve diğer iki ek sınıflamada yer alan toplam 1038
hastalık kodunun 150 başlığa indirilmesinin doğal bir sonucu olarak, 150 başlıklı A listesinde bir
hastalık kodunun altına 30-40 kadar hastalığın toplanmış olduğu görülmektedir. Bununla birlikte
150 başlıklı listede tek bir hastalık kodunun ICD-8'de yine tek bir hastalık koduna karşılık geldiği
durumlar da vardır.
ICD-10'un gündeme gelmesi ile 150 başlıklı listede yer alan hastalık kodlarının içeriğinde
değişiklikler meydana gelecektir. ICD-8'deki belli bir hastalık grubunu içermek üzere tespit
edilmiş150 başlıklı listedeki bir kodum içeriği, ICD-10'daki farklı hastalık gruplarına karşılık
gelebilir, içeriğinde azalmalar ya da artmalar olabilir. Örnek olarak, 150 başlıklı listede yer alan ve
ICD-8'de de tek bir koda karşılık gelen Tifo, ICD-10'da paratifo ile beraber yer almaktadır. Bir
başka örnek de "Gıda Zehirlenmesi"dir. Gıda zehirlenmesi, ICD-8'de tek bir kod altında
bulunurken, ICD-10'da E. coli enfeksiyonları diğer birkaç etkenle beraber "Diğer bakteriyel barsak
enfeksiyonları" adı ile ayrı bir kod altına alınmıştır. Bununla ilgili pek çok örnek vermek
mümkündür çünkü ICD-10'da hastalık kod sayısında ICD-8'e göre çok fazla bir artış söz
konusudur. Bu nedenle, 150 başlıklı liste yerine ICD-10 temel alınarak hazırlanmış yeni bir
kısaltılmış hastalık kod listesi kullanımına gidilebilir. Nitekim DSÖ, ICD-8. revizyonu ile birlikte
örnek bir 150 başlıklı kısaltılmış liste sunduğu gibi, ICD-10'da da 298 başlıklı kısaltılmış bir liste
örneği vermiştir. ICD-10'a göre hazırlanmış olan bu 298 başlıklı kısa liste Ek 1'de sunulmuştur.
İster 150 başlıklı liste isterse 298 başlıklı kısa liste olsun, temel sorunun binlerle ifade
edilen hastalık kod sayısının birkaç yüz hastalık kodu içine sığdırılmaya çalışılması olduğu
söylenebilir. Kod sayısında belirgin bir azalma sağlanmaktadır ancak içerikleri aynıdır. Böyle bir
çalışmanın karşılığında onlarca hastalığa karşılık gelen bir çok kod elde edilecektir. Bu şekilde
kısaltılmış bir listede, kodlamak istenilen hastalığa ait kod bulunamadığında, o hastalığın hangi
koda ait olduğunu belirleyebilmek için sıkıştırılmış kodların refere ettiği hastalıkların kontrol
edilmesi ve o gruba dahil olduğundan emin olduktan sonra kodlanması gerekir. Hastalığın gerçek
kodu bu kontrol sırasında bulunacağından, bu durumda hastalığın gerçek kodunu yazmak yerine
daha geniş hastalık grubunu içeren bir kodun yazılması durumunda kalınacaktır. Örnek verecek
olursak; "Giardia" hastalığının 298 başlıklı listede kendisine ait kodu yoktur. Kısaltılmış listede ise;
• 006 Diğer enfeksiyöz barsak hastalıkları
adı ile bir kod yer almaktadır. Bu kodun refere ettiği ICD-10 hastalık kodları A02, A04-A05, A07-
A08'dir. Bu durumda hastalığın bu kodlara girip girmediğini kontrol etmek gerekecektir. Bu
kontrol yapıldığında da Giardia hastalığına özgü olan A07.1 kodu bulunmuş olacaktır. Ama
kodlamaya geçildiğinde, kısa liste kullanıldığı için, hastalığa özgü A07.1 kodu yerine daha geniş
bir hastalık grubunu içeren 006 kodu kodlanacaktır. Bu şekilde geniş bir hastalık aralığını
kapsayan bir kod altında toplanan verinin açılımını görmek mümkün değildir.
11
Buna ek olarak, bugüne kadar hazırlanmış olan tüm kısaltılmış listelerde, hazırlanan liste
bütün ülkelerin kullanımına sunulduğundan, bazı ülkelerde sık iken bazı ülkelerde hiç
görülmeyen hastalıklar da bulunmaktadır.
Yukarıdaki bilgilerin ışığında şu konuları vurgulamak gerekir;
* Kısaltılmış liste hazırlama yaklaşımı genel ICD mantığına aykırıdır. ICD'de bir
hastalığın mümkün olduğu kadar ayrıntılı tanımlanması istenirken, kısaltılmış liste bunun tersi bir
yapı ortaya koymaktadır.
* Kısaltılmış listeler uluslararası nitelik taşıdığından, bir ülkede hiçbir zaman önemi
olmayan hastalıklar listede bulunabilmektedir.
* Kısaltılmış listelerde, daha detaylı kodlanabilecek bir hastalığı daha geniş kapsamlı bir
kod ile belirtme durumu söz konusudur. Yani, bu yaklaşım bir yandan kullanılmayacak tarzda
fazladan bir yük getirirken bir yandan da kullanılabilecek hazır verinin kaybına neden olmaktadır.
Sonuç olarak ülkemizde kullanılmak üzere herhangi bir kısaltılmış liste hazırlanırken ICD
hastalık kodlarının tümünü kapsaması kaygısından uzak, örgüt yapısı ve olanaklar göz önüne
alınarak tanısı konulabilecek hastalıkları içeren, fazlalıklardan arındırılmış, toplanan verinin bir
anlam ifade ettiği bir liste hazırlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
KAYNAKLAR
1. TENDON, A course on ICD Coding, WHO, 1993
2. ICD-10, WHO, 1992
3. Uluslararası Hastalık Sınıflandırması: Onkoloji, Ege Üniversitesi Kanserle Savaş Merkezi, 1992
4. Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırılması, Sağlık Bakanlığı, Yayın No:450
12
BÖLÜM 1
BAZI ENFEKSİYON VE PARAZİT HASTALIKLARI
(A00-B99)
Dahil: bulaşıcı veya taşınabilir olarak kabul edilen hastalıklar
Hariç:
enfeksiyon hastalık taşıyıcısı veya şüpheli taşıyıcısı (Z22.-)
bazı sınırlı enfeksiyonlar—vücut sistemleri ile ilgili bölümlere bakınız
gebelik, doğum ve lohusalık dönemi komplikasyonu olarak ortaya çıkan enfeksiyon
ve parazit hastalıkları [gebelik tetanozu ve insan immün yetmezlik virusu [HIV]
hastalığı hariç] (O98.-)
perinatal döneme özgü enfeksiyon ve parazit hastalıkları [yenidoğan tetanozu,
doğuştan sifiliz, perinatal gonokok enfeksiyonu ve perinatal insan immün
yetmezlik virusu [HIV] hastalığı hariç] (P35-P39)
influenza ve diğer akut solunum yolu enfeksiyonları (J00-J22)
Bu bölüm aşağıdaki bloklardan oluşmaktadır:
A00-A09 Barsak enfeksiyon hastalıkları
A15-A19 Tüberküloz
A20-A28 Bazı hayvansal bakteri hastalıkları
A30-A49 Bakterisel diğer hastalıklar
A50-A64 Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
A65-A69 Spiroketal diğer hastalıklar
A70-A74 Klamidyalara bağlı diğer hastalıklar
A75-A79 Riketsiyozlar
A80-A89 Merkezi sinir sistemi virus enfeksiyonları
A90-A99 Eklembacaklılarla taşınan viral ateşler ve viral kanamalı ateşler
B00-B09 Deri ve müköz zar lezyonları ile karakterize viral enfeksiyonlar
B15-B19 Viral hepatitler
B20-B24 İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı
B25-B34 Viral diğer hastalıklar
B35-B49 Mikozlar
B50-B64 Protozoal hastalıklar
B65-B83 Helmintiyazlar
B85-B89 Pediküloz, akariyaz ve diğer enfestasyonlar
B90-B94 Enfeksiyon ve parazit hastalıkların sekelleri
B95-B97 Bakterisel, viral ve diğer enfeksiyon etkenler
B99 Enfeksiyon diğer hastalıklar
13
Barsak enfeksiyon hastalıkları
(A00-A09)
A00 Kolera
A00.0 Kolera; Vibrio cholorea 01, kolera tipine bağlı
Klasik kolera
A00.1 Kolera; Vibrio cholerae 01, eltor tipine bağlı
Eltor kolerası
A00.9 Kolera, tanımlanmamış
A01 Tifo ve paratifo
A01.0 Tifo
Salmonella typhi enfeksiyonu
A01.1 Paratifo A
A01.2 Paratifo B
A01.3 Paratifo C
A01.4 Paratifo, tanımlanmamış
Salmonella paratyphi enfeksiyonu BŞT
A02 Salmonella diğer enfeksiyonları
Dahil: S. typhi ve S. paratyphi dışındaki herhangi bir Salmonella türüne
bağlı enfeksiyon veya gıda zehirlenmesi
A02.0 Salmonella enteriti
Salmonelloz
A02.1 Salmonella septisemisi
A02.2† Salmonella sınırlı enfeksiyonları
Salmonella:
• artriti (M01.3*)
• menenjiti (G01*)
• osteomiyeliti (M90.2*)
• akciğermonisi (J17.0*)
• böbrek tübülo-intersitisyel hastalığı (N16.0*)
A02.8 Salmonella enfeksiyonları, diğer tanımlanmış
A02.9 Salmonella enfeksiyonu, tanımlanmamış
14
A03 Şigella
A03.0 Şigella, Shigella dysenteriae’ye bağlı
Grup A şigella [Shiga-Kruse dizanterisi]
A03.1 Şigella, Shigella flexneri’ye bağlı
Grup B şigella
A03.2 Şigella, Shigella boydii’ye bağlı
Grup C şigella
A03.3 Şigella, Shigella sonnei’ye bağlı
Grup D şigella
A03.8 Şigellalar, diğer
A03.9 Şigella, tanımlanmamış
Basilli dizanteri BŞT
A04 Bakterisel diğer barsak enfeksiyonları
Hariç: bakterisel gıda zehirlenmeleri (A05.-)
tüberküloz enterit (A18.3)
A04.0 Enteropatojenik Escherichia coli enfeksiyonu
A04.1 Enterotoksijenik Escherichia coli enfeksiyonu
A04.2 Enteroinvazif Escherichia coli enfeksiyonu
A04.3 Enterohemorajik Escherichia coli enfeksiyonu
A04.4 Barsağın diğer Escherichia coli enfeksiyonları
Escherichia coli enteriti BŞT
A04.5 Kampilobakter enteriti
A04.6 Yersinia enterocolitica enteriti
Hariç: barsak dışı yersiniyoz (A28.2)
A04.7 Clostridium difficile enterokoliti
A04.8 Barsağın diğer tanımlanmış bakterisel enfeksiyonları
A04.9 Barsağın tanımlanmamış bakterisel enfeksiyon
Bakterisel enterit BŞT
A05 Bakterisel diğer gıda zehirlenmeleri
Hariç: Escherichia coli enfeksiyonu (A04.0-A04.4)
listeriyoz (A32.–)
salmonella, gıda zehirlenme ve enfeksiyonları (A02.–)
zararlı besin maddelerinin toksik etkileri (T61–T62)
A05.0 Gıda kökenli stafilokok zehirlenmesi
A05.1 Botulizm
15
Clostridium botulinum klasik gıda zehirlenmesi
A05.2 Gıda kökenli Clostridium perfringens [Clostridium welchii] zehirlenmesi
Nekrotizan enterit
Domuz karnı
A05.3 Gıda kökenli Vibrio parahaemolyticus zehirlenmesi
A05.4 Gıda kökenli Bacillus cereus zehirlenmesi
A05.8 Gıda zehirlenmeleri, diğer, tanımlanmış
A05.9 Bakterisel tanımlanmamış gıda zehirlenmesi
A06 Amibiyaz
Dahil: Entamoeba histolytica enfeksiyonları
Hariç: protozoal diğer barsak hastalıkları (A07.–)
A06.0 Akut amibli dizanteri
Akut amibiyaz
Barsak amibiyazı BŞT
A06.1 Kronik barsak amibiyazı
A06.2 Dizanterik olmayan amibli kolit
A06.3 Ameboma, barsakta
Ameboma BŞT
A06.4 Amibli karaciğer apsesi
Karaciğer amibiyazı
A06.5 Amibli akciğer apsesi (J99.8*)
Akciğer (ve karaciğer) amib apsesi
A06.6 Amibli beyin apsesi (G07*)
Beyin (ve karaciğer) (ve akciğer) amib apsesi
A06.7 Deri amibiyazı
A06.8 Amib enfeksiyonu, başka bölgelerin
Amibik:
• apandisit
• balanit† (N51.2*)
A06.9 Amibiyaz, tanımlanmamış
A07 Protozoal diğer barsak hastalıkları
A07.0 Balantidiyaz
Balantidiyal dizanteri
A07.1 Giyardiyaz [lambliyaz]
16
A07.2 Kriptosporidiyoz
A07.3 İzosporiyaz
Isospora belli ve Isospora hominis enfeksiyonu
Barsak koksidiyoz
İzosporoz
A07.8 Barsağın protozoal diğer tanımlanmış hastalıkları
Barsak trikomonıyazı
Sarkosistoz
Sarkosporidiyoz
A07.9 Barsağın tanımlanmamış protozoal hastalığı
Flajella ishali
Protozoal:
• kolit
• ishal
• dizanteri
A08 Viral ve diğer tanımlanmış barsak enfeksiyonları
Hariç: gastrointestinal tutulum ile birlikte influenza (J10.8 J11.8)
A08.0 Rota virus enteriti
A08.1 Norwalk etkenine bağlı akut gastroenteropati
Küçük yuvarlak yapılı virus enteriti
A08.2 Adenovirus enteriti
A08.3 Viral diğer enteritler
A08.4 Viral tanımlanmamış barsak enfeksiyonu
Viral:
• enterit BŞT
• gastroenterit BŞT
• gastroenteropati BŞT
A08.5 Barsağın diğer tanımlanmış enfeksiyonları
A09 İshal ve gastroenterit, enfeksiyon kaynaklı olduğu tahmin edilen
Not: Daha ayrıntılı bir tanımlama yapılmadan A09 kodu içine alınan
durumların enfeksiyon kaynaklı olmadığı kabul edilen ülkelerde, bu
durumlar K52.9 kodunda sınıflandırılmalıdır.
Katar, enterik veya barsakla ilgili
Kolit BŞT
Enterit kanamalı
Gastroenterit septik
İshal:
17
• BŞT
• dizanterik
• epidemik
Enfeksiyon ishal BŞT
Hariç: bakterisel, protozoal, viral ve diğer tanımlanmış enfeksiyon etkenlere
bağlı (A00-A08) enfeksiyon olmayan ishal (K52.9)
• yenidoğan (P78.3)
Tüberküloz
(A15-A19)
Dahil: Mycobacterium tuberculosis ve Mycobacterium bovis enfeksiyonları
Hariç: doğuştan tüberküloz (P37.0)
tüberküloz ile birlikte pnömokonyoz (J65)
tüberküloz sekeli (B90.-)
silikotüberküloz (J65)
A15 Solunum yolları tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak
teyit edilmiş
A15.0 Akciğer tüberkülozu, kültürlü veya kültürsüz balgam mikroskopisi ile teyit
edilmiş
Tüberküloz:
• bronşektazi
• akciğer fibrozu kültürlü veya kültürsüz balgam
• akciğer mikroskopisi ile teyit edilmiş
• pnömotoraks
A15.1 Akciğer tüberkülozu, sadece kültürle teyit edilmiş
A15.0’da sıralanan durumların tümü, sadece kültürle teyit edilmiş
A15.2 Akciğer tüberkülozu, histolojik olarak teyit edilmiş
A15.0’da sıralanan durumların tümü, histolojik olarak teyit edilmiş
A15.3 Akciğer tüberkülozu, tanımlanmamış yolla teyit edilmiş
A15.0’da sıralanan durumların tümü, teyit edilmiş ancak bakteriyolojik veya
histolojik olduğu tanımlanmamış
A15.4 Göğüs içi lenf bezi tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak teyit
edilmiş
Lenf bezi tüberkülozu:
• hiler
• mediyastinal bakteriyolojik ve histolojik olarak teyit edilmiş
• trakeobronşiyal
Hariç: birincil olarak tanımlananlar (A15.7)
18
A15.5 Larenks, trake ve bronş tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak
teyit edilmiş
Tüberküloz:
• bronş
• glottis
• larenks
• trake
A15.6 Tüberküloz plörezi, bakteriyolojik ve histolojik olarak teyit edilmiş
Plevra tüberkülozu bakteriyolojik ve histolojik olarak teyit edilmiş
Tüberküloz ampiyem
Hariç: birincil solunum yolları tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik
olarak teyit edilmiş
A15.7 Birincil solunum yolları tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak
teyit edilmiş
A15.8 Solunum yolları diğer tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak
teyit edilmiş
Mediyasten tüberkülozu
Nazofarenks tüberkülozu
Tüberküloz: bakteriyolojik ve histolojik olarak teyit edilmiş
• burun
• sinüs [burun]
A15.9 Solunum yolları tüberkülozu; tanımlanmamış, bakteriyolojik ve histolojik
olarak teyit edilmiş
A16 Solunum yolları tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak
teyit edilmemiş
A16.0 Akciğer tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik olarak teyit edilmemiş
Tüberküloz:
• bronşektazi
• akciğer fibrozu bakteriyolojik ve histolojik
• akciğer olarak teyit edilmemiş
• pnömotoraks
A16.1 Akciğer tüberkülozu, bakteriyolojik ve histolojik inceleme yapılmamış
A16.0’da sıralanan durumlar, bakteriyolojik ve histolojik inceleme yapılmamış
A16.2 Akciğer tüberkülozu, bakteriyolojik veya histolojik teyit hakkında bilgi
verilmemiş
Akciğer tüberkülozu
Tüberküloz:
• bronşektazi
• akciğer fibrozu
• akciğer
• pnömotoraks
bakteriyolojik ve histolojik
olarak teyit edilmiş
BŞT (bakteriyolojik veya
histolojik teyitten bahsedilmemiş)
19
A16.3 Göğüs içi lenf bezleri tüberkülozu, bakteriyolojik veya histolojik olarak
teyit edilmemiş
Lenf bezleri tüberkülozu:
• hiler
• göğüs içi BŞT (bakteriyolojik veya
• mediyastinal histolojik olarak teyit edilmemiş)
• trakeobronşiyal
Hariç: birincil olarak tanımlananlar (A16.7)
A16.4 Larenks, trake ve bronş tüberkülozu, bakteriyolojik veya histolojik olarak
teyit edilmemiş
Tüberküloz:
• bronş
• glottis BŞT (bakteriyolojik veya
• larenks histolojik olarak teyit edilmemiş)
• trake
A16.5 Tüberküloz plörezi, bakteriyolojik veya histolojik olarak teyit edilmemiş
Plevra tüberkülozu
Tüberküloz: BŞT (bakteriyolojik veya
• ampiyem histolojik olarak teyit edilmemiş)
• plörezi
Hariç: birincil solunum yolları tüberkülozu (A16.7)
A16.7 Birincil solunum yolları tüberkülozu, bakteriyolojik veya histolojik olarak
teyit edilmemiş
Birincil:
• solunum yolları tüberkülozu BŞT
• tüberküloz karışıklığı
A16.8 Solunum yolları diğer tüberkülozu, bakteriyolojik veya histolojik olarak
teyit edilmemiş
Mediyasten tüberkülozu
Nazofarenks tüberkülozu BŞT (bakteriyolojik veya
Tüberküloz: histolojik olarak teyit
• burun edilmemiş)
• sinüs [burun]
A16.9 Solunum yolları tüberkülozu, bakteriyolojik veya histolojik histolojik
olarak teyit edilmemiş
Solunum yolları tüberkülozu BŞT
Tüberküloz BŞT
20
A17† Sinir sistemi tüberkülozu
A17.0† Tüberküloz menenjit (G01*)
Menenks tüberkülozu (beyin) (omurilik)
Tüberküloz leptomenenjit
A17.1† Menenjiyal tüberkülom (G07*)
Menenks tüberkülomu
A17.8† Sinir sisteminin diğer tüberkülozu
Tüberkülom beyin (G07*)
in
Tüberküloz omurilik (G07*)
Tüberküloz:
• beyin apsesi (G07*)
• menengoensefalit (G05.0*)
• miyelit (G05.0*)
• polinöropati (G63.0*)
A17.9† Sinir sistemi tanımlanmamış tüberkülozu (G99.8*)
A18 Organların diğer tüberkülozu
A18.0† Kemik ve eklem tüberkülozu
Tüberküloz:
• kalça (M01.1*)
• diz (M01.1*)
• omurga (M49.0*)
Tüberküloz:
• artrit (M01.1*)
• mastoidit (H75.0*)
• kemik nekrozu (M90.0*)
• osteit (M90.0*)
• osteomiyelit (M90.0*)
• sinovit (M68.0*)
• tenosinovit (M68.0*)
A18.1† Üreme ve boşaltım sistemi tüberkülozu
Tüberküloz:
• idrar torbası (N33.0*)
• serviks (N74.0*)
• böbrek (N29.1*)
• erkek cinsel organları (N51.-*)
• üreter (N29.1*)
Tüberküloz kadın pelvik enflamatuvar hastalığı (N74.1*)
21
A18.2 Tüberküloz periferik lenfadenopati
Tüberküloz adenit
Hariç: lenf bezleri tüberkülozu:
• göğüs içi (A15.4, A16.3)
• mezenterik ve retroperitonal (A18.3)
tüberküloz trakeobronşiyal adenopati (A15.4, A16.3)
A18.3 Barsak, periton ve mezenterik bez tüberkülozu
Tüberküloz:
• anüs ve rektum† (K93.0*)
• barsak (kalın) (ince)† (K93.0*)
• retroperitonal (lenf bezleri)
Tüberküloz:
• asiti
• enterit† (K93.0*)
• peritonit† (K67.3*)
A18.4 Deri ve derialtı dokusu tüberkülozu
Eritema enduratum, tüberküloz
Lupus:
• exedens
• vulgaris:
• BŞT
• göz kapağının† (H03.1*)
Skrofuloderma
Hariç: lupus eritematoz (L93.-)
• sistemik (M32.-)
A18.5† Göz tüberkülozu
Tüberküloz:
• koryoretinit (H32.0*)
• episklerit (H19.0*)
• intersitisyel keratit (H19.2*)
• iridosiklit (H22.0*)
• keratokonjunktivit (intersitisyel) (filiktenüler) (H19.2*)
Hariç: lupus vulgaris, göz kapağı (A18.4)
A18.6† Kulak tüberkülozu
Tüberküloz otit mediya (H67.0*)
Hariç: tüberküloz mastoidit (A18.0 )
A18.7† Adrenal bezlerin tüberkülozu (E35.1*)
Addison hastalığı, tüberküloz
A18.8† Tüberküloz, diğer tanımlanmış organların
Tüberküloz:
• endokard (I39.8*)
• miyokard (I41.0*)
22
• özofagus (K23.0*)
• perikard (I32.0*)
• tiroid bez (E35.0*)
Tüberküloz beyin arterit (I68.1*)
A19 Miliyar tüberküloz
Dahil: tüberküloz:
• yaygın
• genel
tüberküloz poliserozit
A19.0 Akut miliyar tüberküloz, tanımlanmış tek bir yerin
A19.1 Akut miliyar tüberküloz, birden fazla yerin
A19.2 Akut miliyar tanımlanmamış tüberküloz
A19.8 Miliyar diğer tüberkülozlar
A19.9 Miliyar tanımlanmamış tüberküloz
Bazı hayvansal bakteri hastalıkları
(A20-A28)
A20 Veba
Dahil: Yersinia pestis enfeksiyonu
A20.0 Bubonik veba
A20.1 Deri vebası
A20.2 Akciğer vebası
A20.3 Veba menenjiti
A20.7 Septisemik veba
A20.8 Veba, diğer
Sonuçsuz veba
Semptomasuz veba
Küçük veba
A20.9 Veba, tanımlanmamış
A21 Tularemi
Dahil: at sineği ateşi
Francisella tularensis enfeksiyonu
tavşan ateşi
A21.0 Ülseroglandüler tularemi
23
A21.1 Oküloglandüler tularemi
Göz tularemisi
A21.2 Akciğer tularemisi
A21.3 Gastrointestinal tularemi
Karın tularemisi
A21.7 Genel tularemi
A21.8 Tularemi, diğer
A21.9 Tularemi, tanımlanmamış
A22 Şarbon
Dahil: Bacillus anthracis enfeksiyonları
A22.0 Deri şarbonu
Habis:
• karbonkül
• püstül
A22.1 Akciğer şarbonu
Solunum şarbonu
Ragpicker hastalığı (paçavracı hastalığı)
Woolsorter hastalığı (hallaç hastalığı)
A22.2 Gastrointestinal şarbonu
A22.7 Şarbon septisemisi
A22.8 Şarbon diğer tipleri
Şarbon menenjiti† (G01.*)
A22.9 Şarbon, tanımlanmamış
A23 Brusella
Dahil: ateş:
• Malta
• Akdeniz
• ondülan
A23.0 Brusella, Brucella melitensis’e bağlı
A23.1 Brusella, Brucella abortus’a bağlı
A23.2 Brusella, Brucella suis’e bağlı
A23.3 Brusella, Brucella canis’e bağlı
A23.8 Brusellalar, diğer
A23.9 Brusella, tanımlanmamış
24
A24 Ruam ve meliyoidoz
A24.0 Ruam
Pseudomonas mallei enfeksiyonu
Malleus
A24.1 Akut ve fulminan meliyoidoz
Meliyoidoz:
• akciğer
• septisemi
A24.2 Subakut ve kronik meliyoidoz
A24.3 Meliyoidozlar, diğer
A24.4 Meliyoidoz, tanımlanmamış
Pseudomonas pseudomallei enfeksiyonu, BŞT
Whitmore hastalığı
A25 Sıçan ısırığı ateşi
A25.0 Spirilloz
Sodoku
A25.1 Streptobasilloz
Epidemik artritik eritem
Haverhill ateşi
Stretobasiller sıçan ısırığı ateşi
A25.9 Sıçan ısırığı ateşi, tanımlanmamış
A26 Erizipeloid
A26.0 Deri erizipeloidi
Eritema migrans
A26.7 Erysipelothrix septisemisi
A26.8 Erizipeloid diğer tipleri
A26.9 Erizipeloid, tanımlanmamış
A27 Leptospiroz
A27.0 İkterohemorajik leptospiroz
Leptospira interrogans serovar icterohaemorrhagiae’ye bağlı leptospiroz
A27.8 Leptospiroz diğer tipleri
A27.9 Leptospiroz, tanımlanmamış
25
A28 Hayvansal diğer bakteri hastalıkları, başka yerde
sınıflanmamış
A28.0 Pastörelloz
A28.1 Kedi tırmığı hastalığı
Kedi tırmığı ateşi
A28.2 Barsak dışı yersiniyoz
Hariç: Yersinia enterocolitica enteriti (A04.6)
veba (A20.-)
A28.8 Hayvansal diğer bakteri hastalıkları, tanımlanmış, başka yerde
sınıflanmamış
A28.9 Hayvansal bakteri hastalığı, tanımlanmamış
Bakterisel diğer hastalıklar
(A30-A49)
A30 Cüzzam [Hansen hastalığı]
Dahil: Mycobacterium leprae enfeksiyonu
Hariç: cüzzam sekeli (B92)
A30.0 Belirsiz cüzzam
Cüzzam I
A30.1 Tüberküloid cüzzam
Cüzzam TT
A30.2 Sınırda tüberküloid cüzzam
Cüzzam BT
A30.3 Sınırda cüzzam
Cüzzam BB
A30.4 Sınırda lepramatöz cüzzam
Cüzzam BL
A30.5 Lepramatöz cüzzam
Cüzzam LL
A30.8 Cüzzam diğer tipleri
A30.9 Cüzzam, tanımlanmamış
A31 Mikobakterisel diğer enfeksiyonlar
Hariç: cüzzam (A30.–)
tüberküloz (A15–A19)
26
A31.0 Akciğer mikobakteri enfeksiyonu
Aşağıdaki Mycobacterium tiplerine bağlı enfeksiyon:
• avium
• intracellulare [Battey basili]
• kansasii
A31.1 Deri mikobakteri enfeksiyonu
Buruli ülseri
Aşağıdaki Mycobacterium tiplerine bağlı enfeksiyon:
• marinum
• ulcerans
A31.8 Mikobakteri diğer enfeksiyonları
A31.9 Mikobakteri tanımlanmamış enfeksiyonu
Tipik olmayan mikobakteri enfeksiyonu BŞT
Mikobakteriyoz BŞT
A32 Listeriyoz
Dahil: Listeriyal gıda enfeksiyonu
Hariç: yenidoğan (genel) listeriyozu (P37.2)
A32.0 Deri listeriyozu
A32.1† Listeriyal menenjiti ve menengoensefaliti
Listeriyal:
• menenjiti (G01*)
• menengoensefaliti (G05.0*)
A32.7 Listeriyal septisemisi
A32.8 Listeriyoz diğer tipleri
Listeriyal:
• beyin arterit† (I68.1*)
• endokardit† (I39.8*)
Oküloglandüler listeriyoz
A32.9 Listeriyoz, tanımlanmamış
A33 Yenidoğan tetanozu
A34 Gebelik tetanozu
A35 Tetanozlar, diğer
Tetanoz BŞT
Hariç: tetanoz:
• yenidoğan (A33)
• gebelik (A34)
27
A36 Difteri
A36.0 Farenks difterisi
Difteritik membranöz anjin
Tonsiller difteri
A36.1 Nazofarenks difteri
A36.2 Larenks difterisi
Difteri laringotrakeiti
A36.3 Deri difterisi
Hariç: eritrazma (L08.1)
A36.8 Difteriler, diğer
Difteritik:
• konjunktivit† (H13.1*)
• miyokardit† (I41.0*)
• polinevrit† (G63.0*)
A36.9 Difteri, tanımlanmamış
A37 Boğmaca
A37.0 Boğmaca, Bordetella pertussis’e bağlı
A37.1 Boğmaca, Bordetella parapertussis’e bağlı
A37.8 Boğmaca, diğer Bordotella tiplerine bağlı
A37.9 Boğmaca, tanımlanmamış
A38 Kızıl
Sarlatina
Hariç: streptokokal boğaz ağrısı (J02.0)
A39 Menengokok enfeksiyonu
A39.0† Menengokokal menenjit (G0.1*)
A39.1† Waterhouse-Friderichsen sendromu (E35.1*)
Menengokokal kanamalı adrenalit
Menengokokal adrenal sendromu
A39.2 Akut menengokoksemi
A39.3 Kronik menengokoksemi
A39.4 Menengokoksemi, tanımlanmamış
Menengokokal bakteriyemi BŞT
28
A39.5† Menengokokal kalp hastalığı
Menengokokal:
• kardit BŞT (I15.0*)
• endokardit (I39.8*)
• miyokardit (I41.0*)
• perikardit (I32.0*)
A39.8 Menengokokal diğer enfeksiyonlar
Menengokokal:
• artrit† (M01.0*)
• konjunktivit† (H13.1*)
• ensefalit† (G05.0*)
• retrobulber nevrit† (H48.1*)
Menengokok sonrası artrit† (M03.0*)
A39.9 Menengokok tanımlanmamış enfeksiyonu
Menengokokal hastalık BŞT
A40 Streptokok septisemisi
Hariç: doğum sırasında (O75.3)
aşağıdaki durumlardan sonra:
• düşük veya dış veya mol gebelik (O03-O07, O08.0)
• aşılama (T88.0)
• mayi verme, kan verme veya tedavi amaçlı enjeksiyon (T80.2)
yenidoğan (P36.0-P36.1)
girişim sonrası (T81.4)
lohusalık (O85)
A40.0 Septisemi, A grubu streptokoklara bağlı
A40.1 Septisemi, B grubu streptokoklara bağlı
A40.2 Septisemi, D grubu streptokoklara bağlı
A40.3 Septisemi, Streptococcus pneumoniae’ye bağlı
Pnömokokal septisemi
A40.8 Streptokokal diğer septisemiler
A40.9 Streptokokal tanımlanmamış septisemi
A41 Diğer septisemiler
Hariç: bakteremi BŞT (A49.9)
doğum sırasında (O75.3)
aşağıdaki durumlardan sonra:
• düşük veya dış veya mol gebelik (O03-O07, O08.0)
• aşılama (T88.0)
• mayi verme, kan verme veya tedavi amaçlı enjeksiyon (T80.2)
29
aşağıdakilere bağlı septisemi:
• aktinomikoz (A42.7)
• şarbon (A22.7)
• kandida (B37.7)
• Erysipelothrix (A26.7)
• barsak dışı yersiniyoz (A28.2)
• gonokokal (A54.8)
• herpesviral (B00.7)
• listeriyal (A32.7)
• menengokokal (A39.2-A39.4)
• yenidoğan (P36.-)
• girişim sonrası (T81.4)
• lohusalık (O85)
• streptokokal (A40.-)
• tularemi (A21.7)
septisemik:
• meliyoidoz (A24.1)
• veba (A20.7)
toksik şok sendromu (A48.3)
A41.0 Septisemi, Staphylococcus aureus’a bağlı
A41.1 Septisemi, diğer tanımlanmış stafilokoklara bağlı
Koagülaz-teyit edilmemiş stafilokoklara bağlı septisemi
A41.2 Septisemi, tanımlanmamış stafilokoklara bağlı
A41.3 Septisemi, Haemophilus influenza’ya bağlı
A41.4 Septisemi, aeorob olmayan bakterilere bağlı
Hariç: gazlı gangren (A48.0)
A41.5 Septisemi, diğer gram-teyit edilmemiş organizmalara bağlı
Gram teyit edilmemiş septisemi BŞT
A41.8 Septisemiler, diğer, tanımlanmış
A41.9 Septisemi, tanımlanmamış
Septik şok
A42 Aktinomikoz
Hariç: aktinomiçetoma (B47.1)
A42.0 Akciğer aktinomikozu
A42.1 Karın aktinomikozu
A42.2 Yüz-boyun aktinomikozu
A42.7 Aktinomikotik septisemi
A42.8 Aktinomikoz diğer şekilleri
30
A42.9 Aktinomikoz, tanımlanmamış
A43 Nokardiyoz
A43.0 Akciğer nokardiyoz
A43.1 Deri nokardiyozu
A43.8 Nokardiyoz diğer şekilleri
A43.9 Nokardiyoz, tanımlanmamış
A44 Bartonelloz
A44.0 Sistemik bartonelloz
Oroya ateşi
A44.1 Deri ve deri-mukozu bartonelloz
Verruga peruana
A44.8 Bartonelloz, diğer
A44.9 Bartonelloz, tanımlanmamış
A46 Yılancık
Hariç: doğum sonrası veya lohusalık yılancıkları (O86.8)
A48 Bakterisel diğer hastalıklar, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: aktinomiçetoma (B47.1)
A48.0 Gazlı gangren
Klostridiyal:
• selülit
• miyonekroz
A48.1 Lejyoner hastalığı
A48.2 Lejyoner hastalığı, akciğer dışı [Pontiyak ateşi]
A48.3 Toksik şok sendromu
Hariç: endotoksik şok BŞT (R57.8)
septisemi BŞT (A41.9)
A48.4 Brezilya purpurik ateşi
Sistemik Haemophilus aegyptius enfeksiyonu
A48.8 Bakterisel diğer tanımlanmış hastalıklar
31
A49 Bakterisel enfeksiyon, tanımlanmamış bölgelerin
Hariç: diğer bölümlerde (B95-B96) hastalık nedeni olarak sınıflanmış
bakterisel etkenler
Klamidya enfeksiyonları BŞT (A74.9)
menengokok enfeksiyonları BŞT (A39.9)
riketsiya enfeksiyonları BŞT (A79.9)
spiroketal enfeksiyonları BŞT (A69.9)
A49.0 Stafilokok enfeksiyonu, tanımlanmamış
A49.1 Streptokok enfeksiyonu, tanımlanmamış
A49.2 Haemophilus influenzae enfeksiyonu, tanımlanmamış
A49.3 Mikoplazma enfeksiyonu, tanımlanmamış
A49.8 Bakterisel diğer enfeksiyonlar, tanımlanmamış bölgelerdeki
A49.9 Bakterisel tanımlanmamış enfeksiyon
Bakteriyemi BŞT
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
(A50-A64)
Hariç: insan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı (B20-B24)
üretrit, özgül ve gonokokal olmayan (N34.1)
Reiter hastalığı (M02.3)
A50 Doğuştan sifiliz
A50.0 Erken bulgu veren doğuştan sifiliz
Erken olarak tanımlanan veya doğumu takiben iki yıl içinde ortaya çıkan
herhangi bir doğuştan sifilize bağlı durum.
Erken doğuştan sifiliz:
• deri
• deri mukoza
• iç organ
Erken doğuştan sifilize bağlı:
• larenjit
• göz bozukluğu
• osteokondropati
• farenjit
• akciğer
• rinit
A50.1 Erken doğuştan gizli sifiliz
Klinik bulguları olmayan, olumlu serolojik reaksiyon ve teyit edilmemiş BOS
sonucu veren, doğumu takiben iki yıl içinde görülen doğuştan sifiliz
32
A50.2 Erken tanımlanmamış doğuştan sifiliz
Doğumu takiben iki yıl içinde görülen doğuştan sifiliz BŞT
A50.3 Geç doğuştan sifilize bağlı göz bozukluğu
Geç doğuştan sifilize bağlı intersitisyel keratit† (H19.2*)
Geç doğuştan sifilize bağlı göz bozukluğu BYS (H58.8*)
Hariç: Hutchinson üçlemesi (A50.5)
A50.4 Geç doğuştan nörosifiliz [genç nörosifilizi]
Genç paralitik demans
Genç:
• genel parezi
• tabes dorsalis
• taboparetik nörosifiliz
Geç doğuştan sifilize bağlı:
• ensefalit† (G05.0*)
• menenjit† (G01*)
• polinöropati† (G63.0*)
Eşlik eden zihin bozuklukları tanımlanmak istenirse, ek kodlar kullanınız.
Hariç: Hutchinson üçlemesi (A50.0)
A50.5 Geç diğer bulgu veren doğuştan sifilizler
Geç veya doğumdan en az iki yıl sonra görülen herhangi bir doğuştan sifiliz
Clutton eklemleri† (M03.1*)
Hutchinson:
• dişleri
• üçlemesi
Geç doğuştan:
• kardiyovasküler sifiliz† (198.0*)
• sifilize bağlı:
• artropati† (M03.1*)
• osteokondropati† (M90.2*)
Sifilize bağlı semer burun
A50.6 Geç doğuştan gizli sifiliz
Klinik bulguları olmayan, doğumdan iki veya daha fazla yıl sonra belirlenen,
olumlu serolojik reaksiyon ve teyit edilmemiş BOS sonucu veren doğuştan sifiliz.
A50.7 Geç doğuştan tanımlanmamış sifiliz
Doğumdan iki veya daha fazla yıl sonra görülen doğuştan sifiliz BŞT
A50.9 Doğuştan tanımlanmamış sifiliz
A51 Erken sifiliz
A51.0 Birincil genital sifiliz
Sifilize bağlı şankır BŞT
33
A51.1 Birincil anal sifiliz
A51.2 Birincil diğer bölgelerin sifilizi
A51.3 İkincil deri ve mukoz zar sifiliz
Kondiloma latum
Sifilize bağlı:
• kellik† (L99.8*)
• lökoderma† (L99.8*)
• muköz yama
A51.4 İkincil diğer sifiliz
İkincil sifilize bağlı:
• kadın pelvik enflamatuvar hastalığı† (N74.2*)
• iridosiklit† (H22.0*)
• lenfadenopati
• menenjit† (G01*)
• miyozit† (M63.0*)
• göz bozukluğu BYS† (H58.8*)
• periostit† (M90.1)
A51.5 Erken gizli sifiliz
Enfeksiyon sonrasında iki yıldan az süre içinde görülen ve klinik bulguları
olmayan, olumlu serolojik reaksiyon ve teyit edilmemiş BOS sonucu veren(kazanılmış)
sifiliz
A51.9 Erken tanımlanmamış sifiliz
A52 Geç sifiliz
A52.0 Kardiyovasküler sifiliz
Kardiyovasküler sifiliz BŞT (I98.0*)
Sifilize bağlı:
• aort anevrizması (I79.0*)
• aort yetmezliği (I39.1*)
• aortit (I79.1*)
• beyin arterit (I68.1*)
• endokardit BŞT (I39.8*)
• miyokardit (I41.0*)
• perikardit (I32.0*)
• akciğer kapak yetmezliği (I39.3*)
A52.1 Nörosifiliz, bulgu veren
Charcot artropatisi (M14.6*)
Geç sifilize bağlı:
• işitme nevrit† (H94.0*)
• ensefalit† (G05.0*)
• menenjit† (G01*)
• optik atrofi† (H48.0*)
34
• polinöropati† (G63.0*)
• retrobulber nevrit† (H48.1*)
Sifilize bağlı parkinsonizm† (G22*)
Tabes dorsalis
A52.2 Nörosifiliz, semptomsuz
A52.3 Nörosifiliz, tanımlanmamış
Gom (sifilize bağlı)
Sifiliz (geç) merkezi sinir sisteminin BŞT
Sifiloma
A52.7 Diğer bulgu veren geç sifiliz
Sifiliz ile birlikte glomeruler hastalık† (N08.0*)
Gom (sifilize bağlı) A52.0-A52.3’te sınıflananlar
Geç veya üçüncü evrede sifiliz dışında herhangi bölgede
Geç sifilize bağlı:
• bursit† (M73.1*)
• koryoretinit† (H32.0*)
• episklerit† (H19.0*)
• kadın pelvik enflamatuvar hastalığı† (N74.2*)
• lökoderma† (L99.8*)
• göz bozukluğu BYS† (H58.8*)
• peritonit† (K67.2*)
Sifiliz [dönemi tanımlanmamış]:
• kemik† (M90.2*)
• karaciğer† (K77.0*)
• akciğer† (J99.8*)
• kas† (M63.0*)
• sinoviya† (M68.0*)
A52.8 Geç sifiliz, gizli
Enfeksiyondan iki veya daha fazla yıl sonra görülen ve klinik bulguları olmayan,
olumlu serolojik reaksiyon ve teyit edilmemiş BOS sonucu veren (kazanılmış)
sifiliz
A52.9 Geç tanımlanmamış sifiliz
A53 Sifiliz, diğer ve tanımlanmamış
A53.0 Gizli sifiliz, erken veya geç olarak tanımlanmamış
Gizli sifiliz BŞT
Sifiliz için olumlu serolojik reaksiyon
A53.9 Sifiliz, tanımlanmamış
Treponema pallidum enfeksiyonu BŞT
Sifiliz (kazanılmış) BŞT
Hariç: iki yaş altında ölüme neden olan sifiliz BŞT (A50.2)
35
A54 Gonokok enfeksiyonu
A54.0 Gonokok enfeksiyonu, alt üreme ve boşaltım yollarda periüretral veya
aksesuar bez apsesi olmaksızın
Gonokokal:
• servisit BŞT
• sistit BŞT
• üretrit BŞT
• vulvovajinit BŞT
Hariç: gonokok enfeksiyonu ile birlikte:
• üreme ve boşaltım bez apsesi (A54.1)
• periüretral apse (A54.1)
A54.1 Gonokok enfeksiyonu, alt üreme ve boşaltım yollarda periüretral veya
aksesuar bez apsesi ile birlikte
Gonokokal Bartholin bez apsesi
A54.2† Gonokokal pelviperitonit ve diğer gonokokal üreme ve boşaltım
enfeksiyonlar
Gonokokal:
• epididimit (N51.1*)
• kadın pelvik enflamatuvar hastalığı (N74.3*)
• orşit (N51.1*)
• prostatit (N51.0*)
Hariç: gonokokal peritonit (A54.8)
A54.3 Gonokokal göz enfeksiyonu
Gonokokal:
• konjunktivit† (H13.1*)
• iridosiklit† (H22.0*)
Gonokoka bağlı oftalmiya yenidoğan
A54.4† Gonokokal kas-iskelet sistemi enfeksiyonu
Gonokokal:
• artrit (M01.3*)
• bursit (M73.0*)
• osteomiyelit (M90.2*)
• sinovit (M68.0*)
• tenosinovit (M68.0*)
A54.5 Gonokokal farenjit
A54.6 Gonokokal anüs ve rektum enfeksiyonu
A54.8 Gonokokal diğer enfeksiyonları
Gonokokal:
• beyin apsesi† (G07*)
• endokardit† (I389.8*)
• menenjit† (G01*)
36
• miyokardit† (I41.0*)
• perikardit† (I32.0*)
• peritonit† (K67.1*)
• akciğermoni† (J17.0*)
• septisemi
• deri lezyonları
Hariç: gonokokal pelviperitonit (A54.2)
A54.9 Gonokokal tanımlanmamış enfeksiyon
A55 Klamidya lenfogranuloma (venereum)
İklimsel veya tropikal bubo
Durand-Nicolas-Favre hastalığı
Estiomen
Lenfogranuloma kasık
A56 Cinsel yolla bulaşan diğer klamidya hastalıklar
Dahil: Chlamydia trachomatis’e bağlı cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Hariç: klamidya:
• lenfogranuloma (A55)
• yenidoğan:
• konjunktiviti (P39.1)
• akciğeri (P23.1)
A74.-'de sınıflanan durumlar
A56.0 Klamidya alt üreme ve boşaltım yol enfeksiyonu
Klamidya:
• servisit
• sistit
• üretrit
• vulvovajinit
A56.1† Klamidya pelviperiton ve diğer üreme ve boşaltım organların enfeksiyonu
Klamidya:
• epididimit (N51.1*)
• kadın pelvik enflamatuvar hastalığı (N74.4*)
• orşit (N51.1*)
A56.2 Klamidya üreme ve boşaltım yol tanımlanmamış enfeksiyonu
A56.3 Klamidya anüs ve rektum enfeksiyonu
A56.4 Klamidya farenks enfeksiyonu
A56.8 Klamidya cinsel yolla bulaşan diğer bölge enfeksiyonu
37
A57 Şankroid
Yumuşak ulkus
A58 Granuloma kasık
Donovanoz
A59 Trikomoniyaz
Hariç: barsak trikomoniyaz (A07.8)
A59.0 Üreme ve boşaltım trikomoniyaz
Lökore (vajinal)
Trichomonas (vaginalis)a bağlı
Prostatit† (N51.0*)
A59.8 Trikomoniyaz, diğer bölgelerde
A59.9 Trikomoniyaz, tanımlanmamış
A60 Anogenital herpes virus [herpes basit] enfeksiyonu
A60.0 Genital bölge ve üreme ve boşaltım yol herpes virus enfeksiyonu
Herpes virus enfeksiyonu, genital yol:
• kadın† (N77.0-N77.1*)
• erkek† (N51.-*)
A60.1 Anüs çevresi deri ve rektum herpes virus enfeksiyonu
A60.9 Anogenital tanımlanmamış herpes virus enfeksiyonu
A63 Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar, başka yerde
sınıflanmamış
Hariç: molluskum kontagiosum (B08.1)
serviks papillomu (D26.0)
A63.0 Anogenital (zührevi) siğiller
A63.8 Cinsel yolla bulaşan diğer tanımlanmış hastalıklar
A64 Cinsel yolla bulaşan tanımlanmamış hastalık
Zührevi hastalık BŞT
Spiroketal diğer hastalıklar
(A65-A69)
Hariç: leptospiroz (A27.-)
sifiliz (A50-A53)
38
A65 Zührevi olmayan sifiliz
Bejel
Endemik sifiliz
Njovera
A66 Diyan
Dahil: bouba
framboesia (tropik)
pian
A66.0 Diyan başlangıç lezyonları
Diyan şankırı
Frambosia, başlangıç veya birincil
Başlangıç framboesial ülser
Anne yaw
A66.1 Multipl papillomata ve ıslak yengeç diyanı
Frambosiyoma
Pianoma
Ayak tabanı veya avuç içi diyan papillomu
A66.2 Diyan diğer erken deri lezyonları
Deri diyanı, enfeksiyonu takiben 5 yıl içinde
Erken diyan (deri) (maküler) (makülopapüler) (mikropapüler) (papüler)
Erken diyan framboeziti
A66.3 Diyan hiperkeratozu
Cadı eli
Diyan hiperkeratozu, avuç içi veya ayak tabanı (erken) (geç)
Güve yeniği ayak tabanları
A66.4 Diyan gom ve ülserleri
Gommatöz framboezit
Nodüler geç diyan (ülserleşmiş)
A66.5 Gangoza
Rinofarenjitis mutilans
A66.6 Diyan kemik ve eklem lezyonları
Gangliyon
Hidrartroz
Osteit
diyan (erken) (geç)
Periostit (hipertrofik)
Goundou
Gom, kemikte diyan (geç)
Gommatöz osteit veya periostit
A66.7 Diyan diğer bulguları
39
Eklem komşuluğunda diyan nodülleri
Mukoza diyanı
A66.8 Gizli diyan
Klinik bulguları olmayan, olumlu serolojili diyan
A66.9 Diyan, tanımlanmamış
A67 Pinta [karat]
A67.0 Birincil pinta lezyonları
Şankır (birincil)
pinta [karat]
Papülü (Birincil)
A67.1 Pinta ara lezyonları
Eritemli plaklar
Hiperkromik lezyonlar pinta [karat]
Hiperkeratoz
Pintidler
A67.2 Pinta geç lezyonları
Kardiyovasküler lezyonlar† (I98.1*)
Deri lezyonları:
• akromik pinta [karat]
• sikatrisyel
• diskromik
A67.3 Pinta karma lezyonları
Akromik pinta [karat], hiperkromik deri lezyonları ile birlikte
A67.9 Pinta, tanımlanmamış
A68 Nükseden ateşler
Dahil: artçı ateş
Hariç: Lyme hastalığı (A69.2)
A68.0 Bitle taşınan nükseden ateş
Nükseden ateş, Borrelia recurrentis’e bağlı
A68.1 Kene ile taşınan nükseden ateş
Nükseden ateş, Borrelia recurrentis dışındaki Borrelia tiplerine bağlı
A68.9 Nükseden ateş, tanımlanmamış
A69 Spiroketal diğer enfeksiyonlar
A69.0 Nekrotizan ülseratif stomatit
Cancrum oris
Füzospiroketal gangren
Noma
40
Stomatitis ganrenosa
A69.1 Diğer vincent enfeksiyonları
Füzospiroketal farenjit
Nekrotizan ülseratif (akut):
• gingivit
• gingivostomatit
Spiroketal stomatit
Çukur ağız (trench mouth)
Vincent:
• anjini
• gingiviti
A69.2 Lyme hastalığı
Eritema kronikum migrans, Borrelia burgdorferi’ye bağlı
A69.8 Spiroketal diğer tanımlanmış enfeksiyonlar
A69.9 Spiroketal tanımlanmamış enfeksiyon
Klamidyalara bağlı diğer hastalıklar
(A70-A74)
A70 Klamidya psittaci enfeksiyonu
Ornitoz
Papağan ateşi
Psittakoz
A71 Trahom
Hariç: trahom sekeli (B94.0)
A71.0 Trahom başlangıç dönemi
Trahom dubium
A71.1 Trahom aktif dönemi
Granüler konjunktivit (trahomatöz)
Trahomatöz:
• folliküler konjunktivit
• pannüs
A71.9 Trahom, tanımlanmamış
A74 Klamidya diğer hastalıklar
Hariç: Klamidya akciğermonisi (J16.0)
yenidoğan klamidya:
• konjunktivit (P39.1)
• akciğer (P23.1)
cinsel yolla bulaşan klamidya hastalıklar (A55-A56)
41
A74.0† Klamidya konjunktivit (H13.1*)
Paratrahom
A74.8 Klamidya diğer hastalıkları
Klamidya peritoniti† (K67.0*)
A74.9 Klamidya tanımlanmamış enfeksiyonu
Klamidyoz BŞT
Riketsiyozlar
(A75-A79)
A75 Tifüs
Hariç: Ehrlichia sennetsu riketsiyozu (A79.8)
A75.0 Rickettsia prowazekii’ye bağlı bitle taşınan epidemik tifüs
Klasik tifüs
Epidemik (bitle taşınan) tifüs
A75.1 Nükseden tifüs [Brill hastalığı]
Brill-Zinsser hastalığı
A75.2 Rickettsia typhi’ye bağlı tifüs
Sıçan tifüsü (pire ile taşınan)
A75.3 Rickettsia tsutsugamushi’ye bağlı tifüs
Çalılık tifüsü (akar ile taşınan)
Tsutsugamushi ateşi
A75.9 Tifüs, tanımlanmamış
Tifüs BŞT
A77 Benekli humma [kene ile taşınan riketsiyozlar]
A77.0 Ricketsia ricketsii'ye bağlı benekli humma
Kayalık dağlar benekli humması
Sao Paolo ateşi
A77.1 Rickettsia conorii'ye bağlı benekli humma
Afrika kene tifüsü
Boutonneuse ateşi
Hint kenesi tifüsü
Kenya kenesi tifüsü
Marsilya ateşi
Akdeniz kene humması
A77.2 Rickettsia siberica’ya bağlı benekli humma
Kuzey Asya kenesi ateşi
Sibirya kenesi tifüsü
42
A77.3 Rickettsia australis’e bağlı benekli humma
Queensland kenesi tifüsü
A77.8 Benekli diğer hummalar
A77.9 Benekli tanımlanmamış humma
Keneyle taşınan tifüs BŞT
A78 Q ateşi
Coxiella burnetii enfeksiyonu
Dokuz mil ateşi
Dörtgen ateşi
A79 Riketsiyal diğer enfeksiyonlar
A79.0 Siper ateşi
Quintan ateşi
Wolhynian ateşi
A79.1 Rickettsia akari’ye bağlı riketsiyal döküntü
Kew Garden ateşi
Veziküler riketsiyoz
A79.8 Diğer tanımlanmış riketsiyozlar
Ehrlichia sennetsu riketsiyozu
A79.9 Riketsiyoz, tanımlanmamış
Riketsiya enfeksiyonu BŞT
Merkezi sinir sistemi virus enfeksiyonları
(A80-A89)
Hariç: aşağıdakilerin sekeli:
• poliyomiyelit (B91)
• viral ensefalit (B94.1)
A80 Akut poliyomiyelit
A80.0 Akut paralitik poliyomiyelit, aşıya bağlı
A80.1 Akut paralitik poliyomiyelit, vahşi virus, yabancı
A80.2 Akut paralitik poliyomiyelit, vahşi virus, yerli
A80.3 Akut paralitik poliyomiyelit, diğer ve tanımlanmamış
A80.4 Akut paralitik olmayan poliyomiyelit
A80.9 Akut poliyomiyelit, tanımlanmamış
43
A81 Merkezi sinir sistemi yavaş virus enfeksiyonları
A81.0 Creutzfeldt-Jakob hastalığı
Subakut süngerimsi ensefalopati
A81.1 Subakut sklerozan panensefalit
Dawson inklüzyon cisim ensefaliti
Van Bogaert sklerozan lökoensefalopatisi
A81.2 İlerleyici multifokal lökoensefalopati
Multifokal lökoensefalopati BŞT
A81.8 Merkezi sinir sistemi diğer yavaş virus enfeksiyonları
Kuru
A81.9 Merkezi sinir sistemi tanımlanmamış yavaş virus enfeksiyonları
Yavaş virus enfeksiyonu BŞT
A82 Kuduz
A82.0 Orman kuduzu
A82.1 Kent kuduzu
A82.9 Kuduz, tanımlanmamış
A83 Sivrisinekle taşınan viral ensefalitler
Dahil: sivrisinekle taşınan viral menengoensefalit
Hariç: Venezuella at ensefaliti (A92.2)
A83.0 Japon ensefaliti
A83.1 Batı at ensefaliti
A83.2 Doğu at ensefaliti
A83.3 St Louis ensefaliti
A83.4 Avustralya ensefaliti
Kunjin virus hastalığı
A83.5 Kaliforniya ensefaliti
Kaliforniya menengoensefaliti
La Crosse ensefaliti
A83.6 Rocio virus hastalığı
A83.8 Sivrisinekle taşınan diğer ensefalitler
A83.9 Sivrisinekle taşınan tanımlanmamış viral ensefalit
A84 Kene ile taşınan viral ensefalitler
Dahil: kene ile taşınan viral menengoensefalit
44
A84.0 Uzak Doğu keneyle taşınan ensefaliti [Rus bahar-yaz ensefaliti]
A84.1 Orta Avrupa keneyle taşınan ensefaliti
A84.8 Viral diğer keneyle taşınan ensefalitler
Louping hastalığı
Powassan virus hastalığı
A84.9 Keneyle taşınan tanımlanmamış viral ensefalit
A85 Viral diğer ensefalitler, başka yerde sınıflanmamış
Dahil: tanımlanmış viral:
• ensefalomiyelit BYS
• menengoensefalit BYS
Hariç: benign miyaljik ensefalomiyelit (G93.3)
ensefalit:
• herhes virus [herpes basit] (B00.4)
• kızamık virusu (B05.0)
• kabakulak virusu (B26.2)
• poliyomiyelit virusu (A80.-)
• zona (B02.0)
lenfositik koryomenenjit (A87.2)
A85.0† Enteroviral ensefalit (G05.1*)
Enteroviral ensefalomiyelit
A85.1† Adenoviral ensefalit (G05.1*)
Adenoviral menengoensefalit
A85.2 Eklembacaklılarla taşınan tanımlanmamış viral ensefalit
A85.8 Viral diğer tanımlanmış ensefalitler
Letarjik ensefalit
Von Economo-Cruchet hastalığı
A86 Viral ensefalit, tanımlanmamış
Viral:
• ensefalomiyelit BŞT
• menengoensefalit BŞT
A87 Viral menenjit
Hariç: menenjit:
• herpes virus [herpes basit] (B00.3)
• kızamık virusu (B05.1)
• kabakulak virusu (B26.1)
• poliyomiyelit virusu (A80.-)
• zona (B02.1)
45
A87.0† Enteroviral menenjit (G02.0*)
Koksakivirus menenjiti
Ekovirus menenjiti
A87.1† Adenovirus menenjiti (G02.0*)
A87.2 Lenfositer koryomenenjit
Lenfositer menengoensefalit
A87.8 Viral diğer menenjitler
A87.9 Viral tanımlanmamış menenjit
A88 Merkezi sinir sistemi diğer viral enfeksiyonları, başka yerde
sınıflanmamış
Hariç: viral:
• ensefalit BŞT (A86)
• menenjit BŞT (A87.9)
A88.0 Enterovirus ekzantematöz ateşi [Boston ekzantemi]
A88.1 Epidemik vertigo
A88.8 Merkezi sinir sisteminin diğer tanımlanmış virus enfeksiyonları
A89 Merkezi sinir sisteminin virus enfeksiyonları, tanımlanmamış
Eklembacaklılarla taşınan viral ateşler ve viral kanamalı ateşler
(A90-A99)
A90 Deng ateşi [klasik deng]
Hariç: deng kanamalı ateşi (A91)
A91 Deng kanamalı ateşi
A92 Viral diğer ateşler, sivrisinek ile taşınan
Hariç: Ross Nehri hastalığı (B33.1)
A92.0 Chikungunya virus hastalığı
Chikungunya (kanamalı) ateşi
A92.1 O'nyong-nyong ateşi
A92.2 Venezuela at ateşi
46
Venezuella at:
• ensefaliti
• ensefalomiyelit virus hastalığı
A92.3 Batı Nil ateşi
A92.4 Rift vadi ateşi
A92.8 Diğer viral sivrisinekle taşınan tanımlanmış ateşler
A92.9 Sivrisinekle taşınan tanımlanmamış viral ateş
A93 Diğer eklembacaklılarla taşınan viral ateşler, başka yerde
sınıflanmamış
A93.0 Oropouche virus hastalığı
Oropouche ateşi
A93.1 Kum sineği ateşi
Pappataci ateşi
Filebotom ateşi
A93.2 Kolorado kenesi ateşi
A93.8 Diğer viral eklembacaklılarla taşınan tanımlanmış ateşler
Piry virusu hastalığı
Veziküler stomatit virus hastalığı [Hindistan ateşi]
A94 Eklembacaklılarla taşınan tanımlanmamış viral ateşler
Arboviral ateş BŞT
Arbovirus enfeksiyonu BŞT
A95 Sarı humma
A95.0 Orman sarı humması
A95.1 Kent sarı humması
A95.9 Sarı humma, tanımlanmamış
A96 Arenavirus kanamalı ateş
A96.0 Junin kanamalı ateşi
Arjantin kanamalı ateşi
A96.1 Machupo kanamalı ateşi
Bolivya kanamalı ateşi
A96.2 Lassa ateşi
A96.8 Arenavirus kanamalı diğer ateşleri
A96.9 Arenavirus kanamalı ateşi, tanımlanmamış
47
A98 Viral kanamalı diğer ateşler, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: chikungunya kanamalı ateşi (A92.0)
deng kanamalı ateşi (A91)
A98.0 Kırım-Kongo kanamalı ateşi
Orta Asya kanamalı ateşi
A98.1 Omsk kanamalı ateşi
A98.2 Kyasanur orman hastalığı
A98.3 Marburg virusu hastalığı
A98.4 Ebola virus hastalığı
A98.5 Kanamalı ateş, böbrek sendromuyla beraber
Kanamalı ateş:
• epidemik
• Kore
• Rusya
Hantaan virus hastalığı
Epidemik nefropati
A98.8 Viral diğer kanamalı tanımlanmış ateşler
A99 Viral kanamalı tanımlanmamış ateş
Deri ve müköz zar lezyonları ile karakterize viral enfeksiyonlar
(B00-B09)
B00 Herpes virus [herpes basit] enfeksiyonları
Hariç: anogenital herpes virus enfeksiyonu (A60.-)
doğuştan herpes virus enfeksiyonu (P35.2)
gamma herpes virus mononükleozu (B27.0)
herpanjina (B08.5)
B00.0 Ekzema herpetikum
Kaposi variselliform döküntü
B00.1 Herpes virus veziküler dermatiti
Herpes basit:
• yüz enfeksiyonu
• dudak enfeksiyonu
48
Veziküler dermatit:
• kulak
insan (alfa) herpes virus 2’ye bağlı
• dudakta
B00.2 Herpes virus gingivostomatiti ve farengotonsiliti
Herpes virus farenjiti
B00.3† Herpes virus menenjiti (G02.0*)
B00.4† Herpes virus ensefaliti (G05.1*)
Herpes virus menengoensefaliti
Simian B hastalığı
B00.5† Herpes virus göz hastalığı
Herpes virus:
• konjunktivit (H13.1*)
• göz kapağı dermatiti (H03.1*)
• iridosikliti (H22.0*)
• iriti (H22.0*)
• keratiti (H19.1*)
• keratokonjunktivit (H19.1*)
• ön üveit (H22.0*)
B00.7 Herpes virus hastalığı, yaygın
Herpes virus septisemisi
B00.8 Herpes virus diğer enfeksiyonu
Herpes virus:
• hepatiti† (K77.0*)
• dolama
B00.9 Herpes virus tanımlanmamış enfeksiyonu
Herpes basit enfeksiyonu BŞT
B01 Varisella [su çiçeği]
B01.0† Varisella menenjiti (G02.0*)
B01.1† Varisella ensefaliti (G05.1*)
Varisella sonrası ensefalit
Varisella ensefalomiyeliti
B01.2† Varisella pnömonisi (J17.1*)
B01.8 Varisella, diğer komplikasyonlarla birlikte
B01.9 Varisella, komplikasyonsuz
Varisella BŞT
B02 Zona [herpes zona]
Dahil: zona
B02.0† Zona ensefaliti (G05.1*)
49
Zona menengoensefaliti
B02.1† Zona menenjiti (G02.0*)
B02.2† Zona, diğer merkezi sinir sistemi tutulumu ile birlikte
Herpes sonrası:
• genikülat gangliyonit (G53.0*)
• polinöropati (G63.0*)
• trigeminal nevralji (G53.0*)
B02.3† Zona göz hastalığı
Zona:
• blefariti (H03.1*)
• konjunktivit (H13.1*)
• iridosikliti (H22.0*)
• iriti (H22.0*)
• keratiti (H19.2*)
• keratokonjunktiviti (H19.2*)
• skleriti (H19.0*)
B02.7 Zona, yaygın
B02.8 Zona, diğer komplikasyonlarla birlikte
B02.9 Zona, komplikasyonsuz
Zona BŞT
B03 Çiçek 1
B04 Maymun çiçeği
B05 Kızamık
Dahil: morbilli
Hariç: subakut sklerozan panensefalit (A81.1)
B05.0† Kızamık, ensefalit komplikasyonlu (G05.1*)
Kızamık sonrası ensefalit
B05.1† Kızamık, menenjit komplikasyonlu (G02.2*)
Kızamık sonrası menenjit
B05.2† Kızamık, akciğermoni komplikasyonlu (J17.1*)
Kızamık sonrası akciğermoni
B05.3† Kızamık, otit mediya komplikasyonlu (H67.1*)
Kızamık sonrası otit mediya
B05.4 Kızamık, barsak komplikasyonlu
B05.8 Kızamık, diğer komplikasyonlarla birlikte
Kızamık keratiti ve keratokonjunktiviti† (H19.2*)
50
B05.9 Kızamık, komplikasyonsuz
Kızamık BŞT
B06 Kızamıkçık [Alman kızamığı]
Hariç: doğuştan kızamıkçık (P35.0)
B06.0† Kızamıkçık, nörolojik komplikasyonlu
Kızamıkçık:
• ensefaliti (G05.1*)
• menenjiti (G02.0*)
• menengoensefaliti (G05.1*)
B06.8 Kızamıkçık, diğer komplikasyonlarla birlikte
Kızamıkçık:
• artriti† (M01.4*)
• akciğermonisi† (J17.1*)
B06.9 Kızamıkçık, komplikasyonsuz
Kızamıkçık BŞT
B07 Viral siğiller
Verruka:
• basit
• vulgaris
Hariç: anogenital (zührevi) siğiller (A63.0)
papillom:
• idrar torbası (D30.3)
• serviks (D26.0)
• larenks (D14.1)
B08 Deri ve müköz zar lezyonları ile karakterize diğer viral
enfeksiyonlar, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: veziküllü stomatit virus hastalığı (A93.8)
B08.0 Orthopoksvirus diğer enfeksiyonları
Sığır çiçeği
Orf virus hastalığı
Yalancı sığır çiçeği [sütcü nodülü]
Vaksinya
Hariç: maymun çiçeği (B04)
B08.1 Molluskum kontajiozum
B08.2 Ekzantema subitum [altıncı hastalık]
B08.3 Eritema enfeksiyozum [beşinci hastalık]
B08.4 Ekzantemli enterovirus veziküllü stomatiti
51
El, ayak ve ağız hastalığı
B08.5 Enterovirus veziküllü farenjiti
Herpanjina
B08.8 Deri ve mukoz zar lezyonları ile karakterize diğer tanımlanmış virus
enfeksiyonları
Enterovirus lenfonodüler farenjiti
Ayak ve ağız hastalığı
Tanapoks virus hastalığı
Yaba poks virus hastalığı
B09 Deri ve müköz zar lezyonlarıyla karakterize tanımlanmamış
viral enfeksiyon
Viral:
• enantem BŞT
• ekzantem BŞT
Viral hepatitler
(B15-B19)
Hariç: sitomegalovirus hepatiti (B25.1)
herpes virus [herpes basit] hepatiti (B00.8)
viral hepatit sekeli (B94.2)
B15 Akut hepatit A
B15.0 Hepatit A, karaciğer komalı
B15.9 Hepatit A, karaciğer komasız
Hepatit A (akut) (viral) BŞT
B16 Akut hepatit B
B16.0 Akut hepatit B, delta etkeni ile birlikte (enfeksiyon), karaciğer komalı
B16.1 Akut hepatit B, delta etkeni ile birlikte (enfeksiyon), karaciğer komasız
B16.2 Akut hepatit B, delta etkeni olmadan, karaciğer komalı
B16.9 Akut hepatit B, delta etkeni olmadan, karaciğer komasız
Hepatit B (akut) (viral) BŞT
B17 Akut viral diğer hepatitler
B17.0 Akut delta (süper) enfeksiyonu, hepatit B taşıyıcısında
B17.1 Akut hepatit C
52
B17.2 Akut hepatit E
B17.8 Akut diğer tanımlanmış viral hepatitler
Hepatit A-dışı B-dışı (akut) (viral) BYS
B18 Kronik viral hepatitler
B18.0 Kronik viral hepatit B, delta etkeniyle birlikte
B18.1 Kronik viral hepatit B, delta etkeni olmadan
Kronik (viral) hepatit B
B18.2 Kronik viral hepatit C
B18.8 Kronik viral diğer hepatitler
B18.9 Kronik viral tanımlanmamış hepatit
B19 Viral hepatitler, tanımlanmamış
B19.0 Viral hepatit, tanımlanmamış, koma ile birlikte
B19.9 Viral hepatit, tanımlanmamış, koma olmakdan
Viral hepatit BŞT
İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı
(B20-B24)
Not: B20-B23 arasındaki dört karakterli alt bölümler özgül durumları tanımlamak için
birden fazla kodlama yapılmak istenmediğinde veya yapılamadığında kullanmak üzere
hazırlanmış kullanımı zorunlu olmayan kodlardır.
Hariç: semptomsuz insan immün yetmezlik virusu [HIV] enfeksiyonu (Z21)
B20 İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı, enfeksiyon ve
parazit hastalıklar ile sonuçlanan
Hariç: akut HIV enfeksiyonu sendromu (B23.0)
B20.0 HIV hastalığı sonucu mikobakteri enfeksiyonu
HIV hastalığı sonucu tüberküloz
B20.1 HIV hastalığı sonucu diğer bakterisel enfeksiyonlar
B20.2 HIV hastalığı sonucu sitomegalovirus hastalığı
B20.3 HIV hastalığı sonucu diğer viral enfeksiyonlar
B20.4 HIV hastalığı sonucu kandidiyaz
B20.5 HIV hastalığı sonucu diğer mikozlar
B20.6 HIV hastalığı sonucu Pneumocystis carinii akciğermonisi
B20.7 HIV hastalığı sonucu birden fazla enfeksiyonlar
53
B20.8 HIV hastalığı sonucu diğer enfeksiyon ve parazit hastalıkları
B20.9 HIV hastalığı sonucu tanımlanmamış enfeksiyon ve parazit hastalıkları
HIV hastalığı sonucu enfeksiyon BŞT
B21 İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı, habis urlar ile
sonuçlanan
B21.0 HIV hastalığı sonucu Kaposi sarkomu
B21.1 HIV hastalığı sonucu Burkitt lenfoma
B21.2 HIV hastalığı sonucu diğer Hoçkin dışı lenfoma tipleri
B21.3 HIV hastalığı sonucu diğer lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların
habis urları
B21.7 HIV hastalığı sonucu birden fazla habis urlar
B21.8 HIV hastalığı sonucu diğer habis urlar
B21.9 HIV hastalığı sonucu tanımlanmamış habis urlar
B22 İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı, diğer
tanımlanmış hastalıklar ile sonuçlanan
B22.0 HIV hastalığı sonucu ensefalopati
HIV bunaması
B22.1 HIV hastalığı sonucu lenfoid intersitisyel akciğermonit
B22.2 HIV hastalığı sonucu erime sendromu
HIV hastalığı sonucu gelişme yetersizliği
Zayıflama hastalığı
B22.7 HIV hastalığı sonucu olan başka yerde sınıflanmış birden fazla hastalıklar
Not: Bu kategorinin kullanımı için ikinci ciltte belirtilen hastalık veya ölüm
kodlama kuralları ve kılavuzlarına başvurunuz.
B23 İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı, diğer durumlar
ile sonuçlanan
B23.0 Akut HIV enfeksiyonu sendromu
B23.1 HIV hastalığı sonucu (inatcı) genel lenfadonopati
B23.2 HIV hastalığı sonucu kan ve immünolojik anormallikler, başka yerde
sınıflanmamış
B23.8 HIV hastalığı sonucu diğer tanımlanmış durumlar
54
B24 İnsan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı, tanımlanmamış
Kazanılmış immün yetmezlik sendromu [AIDS] BŞT
AIDS-ilgili karışıklık [ARC] BŞT
Viral diğer hastalıklar
(B25-B34)
B25 Sitomegalovirus hastalığı
Hariç: doğuştan sitomegalovirus enfeksiyonu (P35.1)
sitomegalovirus mononükleozu (B27.1)
B25.0† Sitomegalovirus akciğermoniti (J17.1*)
B25.1† Sitomegalovirus hepatiti (K77.0*)
B25.2† Sitomegalovirus pankreatiti (K87.1*)
B25.8 Sitomegalovirus diğer hastalıkları
B25.9 Sitomegalovirus tanımlanmamış hastalıkları
B26 Kabakulak
Dahil: parotit:
• epidemik
• enfeksiyon
B26.0† Kabakulak orşiti (N51.1*)
B26.1† Kabakulak menenjiti (G02.0*)
B26.2† Kabakulak ensefaliti (G05.1*)
B26.3† Kabakulak pankreatiti (K87.1*)
B26.8 Kabakulak, diğer komplikasyonlarla birlikte
Kabakulak:
• artrit† (M01.5*)
• miyokarditi† (I41.1*)
• nefriti† (N08.0*)
• polinöropatisi† (G63.0*)
B26.9 Kabakulak, komplikasyonsuz
Kabakulak:
• BŞT
• parotid BŞT
55
B27 Enfeksiyon mononükleoz
Dahil: glandüler ateş
monositik anjin
Pfeiffer hastalığı
B27.0 Gamma herpes virus mononükleozu
Epstein-Barr virusune bağlı mononükleoz
B27.1 Sitomegalovirus mononükleozu
B27.8 Diğer enfeksiyon mononükleozlar
B27.9 Enfeksiyon mononükleoz, tanımlanmamış
B30 Viral konjunktivit
Hariç: göz hastalığı:
• herpes virus [herpes basit] (B00.5)
• zona (B02.3)
B30.0† Keratokonjunktivit, adenoviruslara bağlı (H19.2*)
Epidemik keratokonjunktivit
Tersane işçisi gözü
B30.1† Konjunktivit, adenoviruslara bağlı (H13.1*)
Akut folliküler adenovirus konjunktiviti
Yüzme havuzu konjunktiviti
B30.2 Viral farengokonjunktivit
B30.3† Akut epidemik kanamalı konjunktivit (enteroviral) (H13.1*)
Konjunktivit:
• koksakivirus 24
• enterovirus 70
Kanamalı konjunktivit (akut) (epidemik)
B30.8† Viral diğer konjunktivit (H13.1*)
Newcastle konjunktiviti
B30.9 Viral tanımlanmamış konjunktivit
B33 Viral diğer hastalıklar, başka yerde sınıflanmamış
B33.0 Epidemik miyalji
Bornholm hastalığı
B33.1 Ross ırmağı hastalığı
Epidemik poliartrit ve ekzantem
Ross ırmağı ateşi
B33.2 Viral kardit
B33.3 Retrovirus enfeksiyonları, başka yerde sınıflanmamış
56
Retrovirus enfeksiyonu BŞT
B33.8 Viral diğer tanımlanmış hastalıklar
B34 Viral enfeksiyonlar, tanımlanmamış bölgelerin
Hariç: sitomegalovirus hastalığı BŞT (B25.9)
herpes virus [herpes basit] enfeksiyonu BŞT (B00.9)
retrovirus enfeksiyonu BŞT (B33.3)
viral etkenler, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
(B97.-)
B34.0 Adenovirus enfeksiyonu, tanımlanmamış
B34.1 Enterovirus enfeksiyonu, tanımlanmamış
Koksakivirus enfeksiyonu BŞT
Ekovirus enfeksiyonu BŞT
B34.2 Koronavirus enfeksiyonu, tanımlanmamış
B34.3 Parvovirus enfeksiyonu, tanımlanmamış
B34.4 Papovavirus enfeksiyonu, tanımlanmamış
B34.8 Viral enfeksiyonlar, diğer tanımlanmamış bölgelerde
B34.9 Virus enfeksiyonu, tanımlanmamış
Viremi BŞT
Mikozlar
(B35-B49)
Hariç: organik toza bağlı aşırı duyarlılık akciğermoniti (J67.-)
mikoz fungoides (C84.0)
B35 Dermatofitoz
Dahil: favus
Epidermophyton, Microsporum ve Trichopyton tiplerine bağlı
enfeksiyonlar
B36.-’da sınıflananlar dışında her türlü tinea
B35.0 Tinea barba ve tinea kapitis
Sakal tineası
Keryon
Saçlı deri tineası
Sikoz, mikotik
B35.1 Tinea unguium
Dermatofitik onişya
Tırnak dermatofitozu
Onikomikoz
Tırnak tineası
57
B35.2 Tinea manuum
El dermatofitozu
El tineası
B35.3 Tinea pedis
Atlet ayağı
Ayak dermatofitozu
Ayak tineası
B35.4 Tinea korporis
Gövde tineası
B35.5 Tinea imbricata
Tokaleu
B35.6 Tinea kruris
Dhobi kaşıntısı
Kasık tineası
Süspansuar kaşıntısı
B35.8 Dermatofitozlar, diğer
Dermatofitoz:
• yaygın
• granülomatöz
B35.9 Dermatofitoz, tanımlanmamış
Tinea BŞT
B36 Yüzeysel diğer mikozlar
B36.0 Pitiriyaz versikolor
Tinea:
• flava
• versikolor
B36.1 Tinea nigra
Keratomikoz nigrikans palmaris
Mikrosporoz nigra
Pitiriyaz nigra
B36.2 Beyaz piedra
Tinae blanka
B36.3 Siyah piedra
B36.8 Yüzeysel diğer tanımlanmış mikozlar
B36.9 Yüzeysel tanımlanmamış mikoz
58
B37 Kandidiyaz
Dahil: kandidoz
moniliyaz
Hariç: yenidoğan kandidiyazı (P37.5)
B37.0 Kandida stomatiti
Ağızda aft
B37.1 Akciğer kandidiyazı
B37.2 Deri ve tırnak kandidiyazı
Kandidal:
• onişya
• paronişya
Hariç: çocuk [bezi] dermatiti (L22)
B37.3† Vulva ve vajina kandidiyazı (N77.1*)
Kandidal vulvovajinit
Moniliyal vulvovajinit
Vajinal aft
B37.4† Üreme ve boşaltım bölgelerin diğer kandidiyazı
Kandidal:
• balanit (N51.2*)
• üretrit (N37.0*)
B37.5† Kandidal menenjit (G02.1*)
B37.6† Kandidal endokardit (I39.8*)
B37.7 Kandidal septisemi
B37.8 Kandidiyaz, başka bölgelerde
Kandidal:
• çeylit
• enterit
B37.9 Kandidiyaz, tanımlanmamış
Aft BŞT
B38 Koksidiyoidomikoz
B38.0 Akut akciğer koksidiyoidomikozu
B38.1 Kronik akciğer koksidiyoidomikozu
B38.2 Akciğer koksidiyoidomikozu, tanımlanmamış
B38.3 Deri koksidiyoidomikozu
B38.4† Koksidiyoidomikoz menenjiti (G02.1*)
B38.7 Yaygın koksidiyoidomikoz
59
Genel koksidiyoidomikoz
B38.8 Koksidiyoidomikoz diğer tipleri
B38.9 Koksidiyoidomikoz, tanımlanmamış
B39 Histoplazmoz
B39.0 Akut akciğer histoplazmozu
B39.1 Kronik akciğer histoplazmozu
B39.2 Akciğer histoplazmozu tanımlanmamış
B39.3 Yaygın histoplazmozu
Genel histoplazmozu
B39.4 Histoplazmozu, tanımlanmamış
Amerikan histoplazmozu
B39.5 Histoplazmozu duboisii
Afrika histoplazmozu
B39.9 Histoplazmoz, tanımlanmamış
B40 Blastomikoz
Hariç: Brezilya blastomikozu (B41.-)
keloidal blastomikoz (B48.0)
B40.0 Akut akciğer blastomikozu
B40.1 Kronik akciğer blastomikozu
B40.2 Akciğer blastomikozu, tanımlanmamış
B40.3 Deri blastomikozu
B40.7 Yaygın blastomikoz
Genel blastomikoz
B40.8 Blastomikoz diğer tipleri
B40.9 Blastomikoz, tanımlanmamış
B41 Parakoksidiyoidomikozu
Dahil: Brezilya blastomikozu
Lutz hastalığı
B41.0 Akciğer parakoksidiyoidomikozu
B41.7 Yaygın parakoksidiyoidomikoz
Genel parakoksidiyoidomikoz
B41.8 Parakoksidiyoidomikoz diğer tipleri
B41.9 Parakoksidiyoidomikoz, tanımlanmamış
60
B42 Sporotrikoz
B42.0† Akciğer sporotrikozu (J99.8*)
B42.1 Lenfokutanöz sporotrikoz
B42.7 Yaygın sporotrikoz
Genel sporotrikoz
B42.8 Sporotrikoz diğer tipleri
B42.9 Sporotrikoz, tanımlanmamış
B43 Kromomikoz ve faomikotik apse
B43.0 Deri kromomikozu
Dermatitis verrükoza
B43.1 Faomikotik beyin apsesi
Beyin kromomikoz
B43.2 Deri altı faomikotik apse ve kisti
B43.8 Kromomikoz diğer tipleri
B43.9 Kromomikoz, tanımlanmamış
B44 Asperjilloz
Dahil: asperjillom
B44.0 İnvazif akciğer asperjillozu
B44.1 Akciğer diğer asperjillozu
B44.2 Tonsiller asperjilloz
B44.7 Yaygın asperjilloz
Genel asperjilloz
B44.8 Asperjilloz diğer tipleri
B44.9 Asperjilloz, tanımlanmamış
B45 Kriptokokoz
B45.0 Akciğer kriptokokozu
B45.1 Beyin kriptokokoz
Kriptokokal menenjit† (G02.1*)
Kriptokokal menengoserebralis
B45.2 Deri kriptokokozu
B45.3 Kemik kriptokokozu
61
B45.7 Yaygın kriptokokoz
Genel kriptokokoz
B45.8 Kriptokokoz diğer tipleri
B45.9 Kriptokokoz, tanımlanmamış
B46 Zigomikoz
B46.0 Akciğer mukormikozu
B46.1 Rinoserebral mukormikoz
B46.2 Gastrointestinal mukormikoz
B46.3 Deri mukormikozu
Derialtı mukormikozu
B46.4 Yaygın mukormikoz
Genel mukormikoz
B46.5 Mukormikoz, tanımlanmamış
B46.8 Zigomikozlar, diğer
Entomoftoromikoz
B46.9 Zigomikoz, tanımlanmamış
Fikomikoz BŞT
B47 Miçetoma
B47.0 Ömiçetoma
Madura ayağı, mikotik
Maduramikoz
B47.1 Aktinomiçetoma
B47.9 Miçetoma, tanımlanmamış
Madura ayağı BŞT
B48 Mikozlar, diğer, başka yerde sınıflanmamış
B48.0 Lobomikoz
Keloidal blastomikoz
Lobo hastalığı
B48.1 Rinosporidiyoz
B48.2 Alleşeriyaz
Pseudallescheria boydii enfeksiyonu
Hariç: ömiçetoma (B47.0)
B48.3 Jeotrikoz
Geotrichum stomatiti
62
B48.4 Penisilloz
B48.7 Fırsatçı mikozlar
Sadece kuvvetten düşüren bir hastalığın varlığı veya immün sistemi baskılayıcı
veya diğer tedavi amaçlı etkenlerin veya yayılma tedavisinin yapıldığı
durumlarda ortaya çıkan ve düşük virülanslı mantarların etken olduğu mikozlar.
Neden olan mantarların çoğu normal olarak toprakta ve çürümüş bitkilerde
saprofit olarak bulunurlar.
B48.8 Mikozlar, diğer, tanımlanmış
Adiaspiromikoz
B49 Mikoz, tanımlanmamış
Fungemi BŞT
Protozoal hastalıklar
(B50-B64)
Hariç: amibiyaz (A06.-)
protozoal diğer barsak hastalıkları (A07.-)
B50 Plasmodium falciparum sıtması
Dahil: diğer herhangi bir Plasmodium türü ile birlikte olan karma
Plasmodium falciparum enfeksiyonları
B50.0 Plasmodium falciparum sıtması, beyin komplikasyonu ile birlikte
Beyin malaryası BŞT
B50.8 Plasmodium falciparum sıtması, diğer ciddi ve komplikasyonlu
Ciddi veya komplikasyonlu Plasmodium falciparum sıtması BŞT
B50.9 Plasmodium falciparum sıtması, tanımlanmamış
B51 Plasmodium vivax sıtması
Dahil: Plasmodium falciparum dışındaki diğer herhangi bir Plasmodium türü
ile birlikte olan karma Plasmodium vivax enfeksiyonları
Hariç: Plasmodium falciparum ile birlikte enfeksiyon (B50.-)
B51.0 Plasmodium vivax sıtması, dalak yırtılmasıyla beraber
B51.8 Plasmodium vivax sıtması, diğer komplikasyonlar ile beraber
B51.9 Plasmodium vivax sıtması, komplikasyonsuz
Plasmodium vivax sıtması BŞT
63
B52 Plasmodium malariae sıtması
Dahil: Plasmadium falciparum ve Plasmodium vivax dışındaki diğer bir
Plasmodium türü ile birlikte olan karma Plasmodium malariae
enfeksiyonları
Hariç: Plasmodium aşağıdakilerle birlikte olduğunda:
• falciparum (B50.-)
• vivax (B51.-)
B52.0 Plasmodium malariae sıtması, nefropati ile birlikte
B52.8 Plasmodium malariae sıtması, diğer komplikasyonlar ile birlikte
B52.9 Plasmodium malariae sıtması, komplikasyonsuz
Plasmodium malariae sıtması BŞT
B53 Sıtmalar, diğer, parazitolojik olarak teyit edilmiş
B53.0 Plasmodium ovale sıtması
Hariç: Plasmodium aşağıdakilerle birlikte olduğunda:
• falciparum (B50.-)
• malariae (B52.-)
• vivax (B51.-)
B53.1 Simian plasmodia’ya bağlı malarya
Hariç: Plasmodium aşağıdakilerle birlikte olduğunda:
• falciparum (B50.-)
• malariae (B52.-)
• ovale (B53.0)
• vivax (B51.-)
B53.8 Parazitolojik olarak teyit edilmiş diğer malarya, başka yerde sınıflanmamış
Malarya, parazitolojik olarak teyit edilmiş BŞT
B54 Sıtma, tanımlanmamış
Sıtma, parazitolojik teyit olmadan klinik bulgular ile tanı konmuş
B55 Layışmaniyaz
B55.0 İç organ layışmaniyaz
Kala-azar
Kala-azar sonrası dermal layışmaniyaz
B55.1 Deri layışmaniyaz
B55.2 Deri-mukoza layışmaniyaz
B55.9 Layışmaniyaz, tanımlanmamış
64
B56 Afrika tripanozomiyazı
B56.0 Gambiense tripanozomiyazı
Trypanosoma brucei gambiense enfeksiyonu
Batı Afrika uyku hastalığı
B56.1 Rodezya tripanozomiyazı
Doğu Afrika uyku hastalığı
Trypanosoma brucei rhodesiense enfeksiyonu
B56.9 Afrika tripanozomiyazı, tanımlanmamış
Uyku hastalığı BŞT
Afrika tripanozomiyazının genel olduğu bölgelerde tripanozomiyaz BŞT
B57 Chagas hastalığı
Dahil: Amerikan tripanozomiyazı
Trypanosoma cruzi enfeksiyonu
B57.0† Akut Chagas hastalığı, kalp tutulumu ile birlikte (I41.2*, I98.1*)
Akut Chagas hastalığı ile birlikte:
• kardiyovasküler tutulum BYS (I98.1*)
• miyokardit (I41.2*)
B57.1 Akut Chagas hastalığı, kalp tutulumu olmaksızın
Akut Chagas hastalığı BŞT
B57.2† Chagas hastalığı (kronik), kalp tutulumu ile birlikte (I41.2*, I98.1*)
Amerikan tripanozomiyazı BŞT
Chagas hastalığı (kronik), (aşağıdakilerle birlikte):
• BŞT
• kardiyovasküler tutulum BYS (I98.1*)
• miyokardit (I41.2*)
Chagas hastalığının genel olduğu bölgelerde tripanozomiyaz BŞT
B57.3 Chagas hastalığı (kronik), sindirim sistemi tutulumu ile birlikte
B57.4 Chagas hastalığı (kronik), sinir sistemi tutulumu ile birlikte
B57.5 Chagas hastalığı (kronik), diğer organ tutulumu ile birlikte
B58 Toksoplazmoz
Dahil: Toxoplasma gondii enfeksiyonu
Hariç: doğuştan toksoplazmoz (P37.1)
B58.0† Toksoplazma göz bozukluğu
Toksoplazma koryoretiniti (H32.0*)
B58.1† Toksoplazma hepatiti (K77.0*)
B58.2† Toksoplazma menengoensefaliti (G05.2*)
B58.3† Akciğer toksoplazmozu (J17.3*)
65
B58.8 Toksoplazmoz, başka organ tutulumuyla birlikte
Toksoplazma:
• miyokarditi† (I41.2*)
• miyoziti† (M63.1*)
B58.9 Toksoplazmoz, tanımlanmamış
B59 Pnömosistoz
Pneumocystis carinii pnömonisi
B60 Protozoal diğer hastalıklar, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: kriptosporidiyoz (A07.2)
izosporiyaz (A07.3)
B60.0 Babesiyoz
Piroplazmoz
B60.1 Akantamibiyaz
Acanthamoeba konjunktiviti† (H13.1*)
Acanthamoeba keratokonjunktiviti† (H19.2*)
B60.2 Nagleriyaz
Birincil amibik menengoensefalit† (G05.2*)
B60.8 Protozoal diğer hastalıklar, tanımlanmış
Mikrosporidiyoz
B64 Protozoal hastalık, tanımlanmamış
Helmintiyazlar
(B65-B83)
B65 Şistozomiyaz [bilharziyaz]
Dahil: salyangoz ateşi
B65.0 Schistosoma haematobium şistozomiyazı [idrar yolu şistozomiyazı]
B65.1 Schistosoma mansoni şistozomiyazı [barsak şistozomiyazı)
B65.2 Schistosoma japonicum şistozomiyazı
Asya şistozomiyazı
B65.3 Serkaryal dermatit
Yüzücü kaşıntısı
B65.8 Şistozomiyazlar, diğer
Schistosoma enfeksiyonu:
66
• intercalatum
• mattheei
• mekongi
B65.9 Şistozomiyaz, tanımlanmamış
B66 Yassı kurt enfeksiyonları, diğer
B66.0 Opistorkiyaz
Enfeksiyon:
• kedi karaciğer yassı kurdu
• Opistorchis (felineus) (viverrini)
B66.1 Klonorkiyaz
Çin karaciğer yassı kurt hastalığı
Clonorchis sinensis enfeksiyonu
Doğu karaciğer yassı kurt hastalığı
B66.2 Dikrokoliyaz
Dicdocoelium dentriticum enfeksiyonu
Lancet yassı kurt enfeksiyonu
B66.3 Fasyoliyaz
Fasciola enfeksiyonu:
• gigantica
• hepatica
• indica
Koyun karaciğer yassı kurt hastalığı
B66.4 Paragonimiyaz
Paragonimus tiplerine bağlı enfeksiyon
Akciğer yassı kurt hastalığı
Akciğer distomiyazı
B66.5 Fasyolopsiyaz
Fasciolopsis buski enfeksiyonu
Barsak distomiyazı
B66.8 Yassı kurt hastalıkları, diğer, tanımlanmış
Ekinostomiyaz
Heterofiziyaz
Metagonimiyaz
Nanofiyetiyaz
Watsoniyaz
B66.9 Yassı kurt enfeksiyonu, tanımlanmamış
67
B67 Ekinokokoz
Dahil: hidatidoz
B67.0 Echinococcus granulosus enfeksiyonu, karaciğerde
B67.1 Echinococcus granulosus enfeksiyonu, akciğerde
B67.2 Echinococcus granulosus enfeksiyonu, kemikte
B67.3 Echinococcus granulosus enfeksiyonu, diğer ve birden fazla yerlerin
B67.4 Echinococcus granulosus enfeksiyonu, tanımlanmamış
B67.5 Echinococcus multilocularis enfeksiyonu, karaciğerde
B67.6 Echinococcus multilocularis enfeksiyonu, diğer ve birden fazla yerlerin
B67.7 Echinococcus multilocularis enfeksiyonu, tanımlanmamış
B67.8 Ekinokokoz, tanımlanmamış, karaciğerde
B67.9 Ekinokokoz, diğer ve tanımlanmamış
Ekinokokoz BŞT
B68 Tenya
Hariç: sistiserkoz (B69.-)
B68.0 Taenia solium tenyası
Domuz şeridi (enfeksiyonu)
B68.1 Taenia saginata tenyası
Sığır şeridi (enfeksiyonu)
Erişkin Taenia saginata enfeksiyonu
B68.9 Tenya, tanımlanmamış
B69 Sistiserkoz
Dahil: sistiserkiyaz enfeksiyonu Taenia solium larva şekline bağlı
B69.0 Sistiserkoz, merkezi sinir sisteminde
B69.1 Sistiserkoz, gözde
B69.8 Sistiserkoz, diğer bölgelerde
B69.9 Sistiserkoz, tanımlanmamış
B70 Difillobotriyaz ve spargonoz
B70.0 Difillobotriyaz
Diphyllobothrium (erişkin) (latum) (pacificum) enfeksiyonu
Balık şeridi (enfeksiyonu)
Hariç: larva difillobotriyazı (B70.1)
68
B70.1 Sparganoz
Enfeksiyon:
• Sparganum (mansoni) (poliferum)
• Spirometra larvası
Larva difillobotriyazı
Spirometroz
B71 Sestod diğer enfeksiyonları
B71.0 Himenolepiyaz
Cüce şerit (enfeksiyonu)
Sıçan şeridi (enfeksiyonu)
B71.1 Dipilidiyaz
Köpek şeridi (enfeksiyonu)
B71.8 Sestod enfeksiyonları, diğer, tanımlanmış
Coenuroz
B71.9 Sestod enfeksiyonu, tanımlanmamış
Şerit (enfeksiyonu) BŞT
B72 Drakunkuliyaz
Gine kurt enfeksiyonu
Dracunculus medinensis enfeksiyonu
B73 Onkoserkiyaz
Onchocerca volvulus enfeksiyonu
Onkoserkoz
Irmak körlüğü
B74 Filariyaz
Hariç: onkoserkiyaz (B73)
tropikal (akciğer) eozinofilisi BŞT (J82)
B74.0 Wuchereria bancrofti filariyazı
Bancroftyen:
• elefantiyaz
• filariyaz
B74.1 Brugia malayi filariyazı
B74.2 Brugia timori filariyazı
B74.3 Loiyaz
Kalabar şişliği
Afrika göz kurdu hastalığı
Loa loa enfeksiyon
69
B74.4 Mansonelliyaz
Mansonella enfeksiyonu:
• ozzardi
• perstans
• streptocerca
B74.8 Filariyazlar, diğer
Dirofilariyaz
B74.9 Filariyaz, tanımlanmamış
B75 Trişinelloz
Trichinella tiplerine bağlı enfeksiyon
Trişiniyaz
B76 Kancalı kurt hastalıkları
Dahil: unsinaryaz
B76.0 Ankilostomiyaz
Ancylostoma tiplerine bağlı enfeksiyon
B76.1 Nekatoriyaz
Necator americanus enfeksiyonu
B76.8 Kancalı kurt diğer hastalıkları
B76.9 Kancalı kurt tanımlanmamış hastalığı
Deri larva migrans BŞT
B77 Askariyaz
Dahil: askaridiyaz
yuvarlak kurt enfeksiyonu
B77.0 Askariyaz, barsak komplikasyonları ile birlikte
B77.8 Askariyaz, diğer komplikasyonlar ile birlikte
B77.9 Askariyaz, tanımlanmamış
B78 Strongiloidiyaz
Hariç: trikostrongiliyaz (B81.2)
B78.0 Barsak strongiloidiyazı
B78.1 Deri strongiloidiyazı
B78.7 Yaygın strongiloidiyaz
B78.9 Strongiloidiyaz, tanımlanmamış
70
B79 Trikuriyaz
Trikosefaliyaz
Kamçılı kurt (hastalığı) (enfeksiyonu)
B80 Enterobiyaz
Oksiyüriyaz
Kıl kurdu enfeksiyonu
Askarit
B81 Barsak helmintiyazları, diğer, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: Parastrongylus cantonensis angiostrongiliyasi (B83.2)
B81.0 Anisakiyaz
Anisakis larvalarına bağlı enfeksiyon
B81.1 Barsak kapillariyazı
Kapillariyaz BŞT
Capillaria phlippinensis enfeksiyonu
Hariç: karaciğer kapillariyaz (B83.8)
B81.2 Trikostrongiliyaz
B81.3 Barsak anjiyostrongiliyazı
Parastrongylus costaricensis angiostrongiliyazı
B81.4 Barsak helmintiyazları, karma
B65.1-B81.3 ve B81.8 kategorilerinin birden fazlasında sınıflanabilen barsak
helmintlerine bağlı enfeksiyon
Karma helmintiyaz BŞT
B81.8 Barsak diğer helmintiyazları, tanımlanmış
Enfeksiyon (aşağıdakilere bağlı):
• Oesophagostomum tipleri [özofagostomiyaz]
• Ternidens diminitus [ternidensiyaz]
B82 Barsak parazitizmi, tanımlanmamış
B82.0 Barsak helmintiyazı, tanımlanmamış
B82.9 Barsak parazitizmi, tanımlanmamış
B83 Helmintiyazlar, diğer
Hariç: kapillariyaz
• BŞT (B81.1)
• barsak (B81.1)
B83.0 İç organ larva migrans
Toksokariyaz
71
B83.1 Gnatostomiyaz
Gezici şişkinlik
B83.2 Parastrongylus cantonensis angiostrongiliyazi
Eozinofilik menengoensefalit† (G05.2!)
Hariç: barsak anjiyostrongiliyazı (B81.3)
B83.3 Singamiyaz
Singamoz
B83.4 İç hirudiniyaz
Hariç: dış hirudiniyaz (B88.3)
B83.8 Helmintiyazlar, diğer, tanımlanmış
Akantosefaliyaz
Gongilonemiyaz
Karaciğer kapillariyazı
Metastrongiliyaz
Telaziyaz
B83.9 Helmintiyaz, tanımlanmamış
Solucan BŞT
Hariç: barsak helmintiyazı BŞT (B82.0)
Pediküloz, akariyaz ve diğer enfestasyonlar
(B85-B89)
B85 Pediküloz ve pitiriyaz
B85.0 Pediküloz, Pediculus humanus capitis’e bağlı
Saç biti enfestasyonu
B85.1 Pediküloz, Pediculus humanus corporis’e bağlı
Gövde biti enfestasyonu
B85.2 Pediküloz, tanımlanmamış
B85.3 Pitiriyaz
Aşağıdakilerin enfestasyonu:
• kasık biti
• Pthirus pubis
B85.4 Karma pediküloz ve pitiriyaz
B85.0-B85.3 kategorilerinden birden fazlasında sınıflanabilen enfestasyon
B86 Uyuz
Sarkoptik kaşıntı (uyuz)
72
B87 Miyaz
Dahil: sinek larvalarının oluşturduğu enfestasyon
B87.0 Deri miyazı
Sürünen miyaz
B87.1 Yara miyazı
Travmaya bağlı miyaz
B87.2 Göz miyazı
B87.3 Nazofarenks miyazı
Larenks miyazı
B87.4 Kulak miyazı
B87.8 Miyaz, diğer bölgelerde
Üreme ve boşaltım miyaz
Barsak miyaz
B87.9 Miyaz, tanımlanmamış
B88 Enfestasyonlar, diğer
B88.0 Akaryazlar, diğer
Akarin dermatit
Aşağıdakilere bağlı dermatit:
• Demodex tipleri
• Dermanysus gallinae
• Liponissoides sanguineus
Trombiküloz
Hariç: uyuz (B86)
B88.1 Tungiyaz [kum güvesi enfestasyonu]
B88.2 Eklembacaklı enfestasyonları, diğer
Skarabiyaz
B88.3 Dış hirudiniyaz
Sülük enfestasyonu BŞT
Hariç: iç hirudiniyaz (B83.4)
B88.8 Enfestasyonlar, diğer, tanımlanmış
Vandellia cirrhosa’ya bağlı iktiyoparazitizm
Linguatuloz
Porosefaliyaz
B88.9 Enfestasyon, tanımlanmamış
Enfestasyon (deri) BŞT
Akar enfestasyonu BŞT
73
Deri parazitleri BŞT
B89 Parazit tanımlanmamış hastalıklar
Enfeksiyon ve parazit hastalıkların sekelleri
(B90-B94)
Not: Bu kategorideki sınıflamalar, A00-B89 arasında yer alan etkenlerin neden olduğu
sekellerin belirlenmesinde kullanılmak üzere oluşturulmuştur. Bu kategorilerin
kullanımı için, ikinci ciltte belirtilen hastalık veya ölüm kodlama kuralları ve
kılavuzlarına başvurunuz
B90 Tüberküloz sekeli
B90.0 Tüberküloz sekelleri, merkezi sinir sistemi
B90.1 Tüberküloz sekelleri, üreme ve boşaltım
B90.2 Tüberküloz sekelleri, kemik ve eklem
B90.8 Tüberküloz sekelleri, diğer organların
B90.9 Solunum yolları ve tanımlanmamış tüberküloz sekelleri
Tüberküloz sekelleri BŞT
B91 Poliyomiyelit sekeli
B92 Cüzzam sekeli
B94 Diğer ve tanımlanmamış enfeksiyon ve parazit hastalıkların
sekeli
B94.0 Trahom sekeli
B94.1 Viral ensefalit sekeli
B94.2 Viral hepatit sekeli
B94.8 Diğer tanımlanmış enfeksiyon ve parazit hastalıkların sekeli
B94.9 Tanımlanmamış enfeksiyon ve parazit hastalıkların sekelleri
74
Bakterisel, viral ve diğer enfeksiyon etkenler
(B95-B97)
Not: Bu kategorideki sınıflamalar, birincil kod olarak kullanılmamalıdır. Bu kodlar,
diğer bölümlerde sınıflanan hastalıklara neden olan enfeksiyon etken(ler)i
tanımlamada ek kod olarak kullanmak üzere oluşturulmuştur.
B95 Streptokok ve stafilokoklar, diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
B95.0 A grubu streptokok, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.1 B grubu streptokok, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.2 D grubu streptokok, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.3 Streptococcus pneumoniae, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.4 Diğer streptokoklar, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.5 Tanımlanmamış streptokoklar, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların
nedeni
B95.6 Staphylococcus aureus, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.7 Diğer stafilokoklar, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B95.8 Tanımlanmamış stafilokoklar, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların
nedeni
B96 Bakterisel diğer etkenler, diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
B96.0 Mycoplasma pneumoniae [M.pneumoniae], diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
Plörö-akciğermoni benzeri organizma [PPLO]
B96.1 Klebsiella pneumoniae [K. Pneumoniae], diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
B96.2 Escherichia coli [E.coli], diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların nedeni
B96.3 Haemophilus influenza [H. İnfluenza], diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
B96.4 Proteus (mirabilis) (morganii), diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların
nedeni
B96.5 Pseudomonas (aeruginosa) (mallei) (pseudomallei), diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
B96.6 Bacillus fragilis [B.fragilis], diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların
nedeni
75
B96.7 Clostridium perfringens [C. Perfringens], diğer bölümlerde sınıflanan
hastalıkların nedeni
B96.8 Diğer tanımlanmış bakterisel etkenler, diğer bölümlerde sınıflanmış
hastalıkların nedeni
B97 Viral etkenler, diğer bölümlerde sınıflanan hastalıkların
nedeni
B97.0 Adenovirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
B97.1 Enterovirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
Koksaki virus
Eko virus
B97.2 Koronavirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
B97.3 Retrovirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
Lentivirus
Oncovirus
B97.4 Solunum sinsisyal virusu, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların
nedeni
B97.5 Reovirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
B97.6 Parvovirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
B97.7 Papillomavirus, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
B97.8 Viral diğer etkenler, diğer bölümlerde sınıflanmış hastalıkların nedeni
Enfeksiyon diğer hastalıklar
(B99)
B99 Enfeksiyon diğer ve tanımlanmamış hastalıklar
76
NEOPLAZMLAR
(C00-D48)
Bu ünite aşağıdaki geniş ur gruplarını içerir.
C00-C75 Lenfoid, hematopoyetik ve ilişkili dokular haricindeki belirli bölgelerin birincil
olan veya birincil olduğu tahmin edilen habis urları
C00-C14 Dudak, ağız boşluğu ve farenks
C15-C26 Sindirim organları
C30-C39 Solunum organları ve göğüs içi organlar
C40-C41 Kemik ve eklem kıkırdağı
C43-C44 Deri
C45-C49 Mezotelyal ve yumuşak doku
C50 Meme
C51-C58 Kadın genital organları
C60-C63 Erkek genital organları
C64-C68 İdrar yolu
C69-C72 Göz, beyin ve merkezi sinir sistemi diğer kısımları
C73-C75 Tiroid ve diğer iç salgı bezleri
C76-C80 Yetersiz tanımlanmış, ikincil ve tanımlanmamış bölgelerin habis uru
C81-C96 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların birincil veya birincil olduğu tahmin
edilen habis urları
C97 Bağımsız (birincil) birden fazla bölge habis uru
D00-D09 In sıtu urlar
D10-36 Selim urlar
D37-D48 Belirsiz veya bilinmeyen davranışlı urlar [not, sayfa 240 bak.]
Notlar
1. Birincil, yetersiz tanımlanmış, ikincil ve tanımlanmamış bölgelerin habis urları
Kategori C76-80 kaynaklandıkları bölge açıkça belirtilmemiş veya yaygın olup kaynağı
belli olmayan kanserlerin olduğu habis urları içerir. Her iki olguda da esas kaynağın
bilinmediği kabul edilir.
2. İşlevsel aktivite
İşlevsel olarak aktif olup olmamalarına göre bütün kanserler bu bölüm içinde
sınıflandırılır. Eğer istenirse herhangi bir urla birlikte olan işlevsel aktiviteyi tanımlamak
için IV. bölümdeki ek kod kullanılabilir. Örneğin, adrenal bezin katekolamin üreten habis
feokromastoması ilave E 27.5 ek kodu ile birlikte C 74’te kodlanmalıdır. Cushing
sendromlu hipofiz bezinin bazofil adenomu E 24.0 kodu D 35.2’de kodlanmalıdır.
3. Morfoloji
Habis urların birçok ana morfolojik (histolojik) grupları vardır: yassı (hücre) ve
adenokarsinom içeren karsinomlar; sarkomlar; mezotelyom dahil diğer yumuşak doku
77
tümorleri; lenfomalar (Hoçkin ve hoçkin dışı); lösemi, diğer tanımlanmış ve yere özgü
tipler ve tanımlanmamış kanserler. Lenfatik, hematopoyetik ve ilgili dokuların habis urları
tarif etmek için nadiren kullanılsa da, kanser terimi genel bir terimdir ve yukarıdaki
grupların herhangi biri için kullanılabilir. “Karsinom” bazen yanlış olarak “kanser” eş
anlamlısı olarak kullanılır.
Bölüm II’de urları ağırlıklı olarak geniş davranış grupları içindeki yerine göre
sınıflandırılır. İstisnai birkaç olguda morfolojisi kategori ve alt kategori içinde gösterilir.
Ur histolojik tiplerini tanımlamak isteyenler için ayrıntılı morfoloji kodları kitap sonunda
verilmiştir. Bu morfoloji kodları topografi ve morfoloji için bağımsız kodlama sağlayan,
çift eksen sınıflaması olan Uluslararası Onkoloji Hastalıkları Sınıflamasının ikinci
baskısından alınmıştır. Morfoloji kodlarının 6 rakamı olup ilk dört rakam histolojik
tipleri tanımlar, beşinci rakam davranış kodudur (habis birincil, habis ikincil
(metastatik), in-sıtu, selim, tanımsız habis veya selim olduğu belirsiz) ve altıncı rakam
solid urların derecelendirme (farklılaşma) kodu olup lenfoma ve lösemiler için özel kod
olarak da kullanılır.
4. Bölüm II alt kategorilerin kullanımı
Bu bölümde alt kategori 8’in özel kullanımına dikkat çekilmiştir [bak not 5] “Diğerleri
için” alt kategori temin etmek gerektiğinde bunlar genellikle alt kategori 7 olarak
tanımlanır.
5. Bölge sınırlarını aşan habis urlar ve alt kategori 8’in kullanımı (kaynağı belirsiz ve
yaygın lezyon)
C00-C75 kategorisi kaynaklandığı yere göre birincil habis urları sınıflar. Birçok üçkarakterli
kategoriler söz konusu organın belirli kısımları veya alt kategorilerine göre ek
olarak bölümlere ayrılır.
Üç-karakterli kategoride iki veya daha fazla komşu bölgeye taşan ve kaynağı
belirlenemeyen bir ur, eğer özel olarak başka yerde indeksleşmemişse alt kategori 8’de
kaynağı belirsiz ve yaygın lezyon sınıflandırılmalıdır. Örneğin; özofagus ve mide kanseri
özel olarak C 16.0 (kardiya)’a endeksleşir, dilin ön yüzü ve ucunun karsinomları ise
C02.8’de sınıflanır. Halbuki ön yüze yayılmış dil ucu karsinomu, dil ucundan
kaynaklandığı bilindiği için C02.1’de kodlanmalıdır. “Kaynağı belirsiz ve yaygın”
olgularda etkilenen bölgeler birbirine komşudur. Sayısal ardışık alt kategoriler sıklıkla
anatomik olarak komşudurlar fakat bu her zaman böyle değildir (örneğin idrar torbası C
67-) ve kodlayıcı topografik bağlantıları ayırmak için anatomik bilgilere ihtiyaç
duyulabilir.
Bazen bir ur bazı sistemler içindeki üç karakter kategorilerinin sınırlarını taşar. Bu
durumu değerlendirmek için aşağıdaki alt kategoriler düzenlenmiştir:
C02.8 dilin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C08.8 ana tükrük bezlerinin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C14.8 dudak, ağız boşluğu ve farenksin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C21.8 rektum, anüs ve anal kanalın kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C24.8 safra yollarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C26.8 sindirim sisteminin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
78
C39.8 solunum organları ve göğüs içi organların kaynağı belirsiz ve yaygın
lezyonu
C41.8 kemik ve eklem kıkırdağının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C49.8 bağ dokusu ve yumuşak doku kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C57.8 kadın genital organlarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C63.8 erkek genital organlarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C68.8 idrar organlarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
C72.8 merkezi sinir sisteminin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
Mide ve ince barsak karsinoması bunun bir örneği olup C 26.8 olarak kodlanmalıdır
(sindirim sisteminin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu).
6. Dış dokuların habis urları
Dış dokuların habis urları bilinen yerinde kodlandırılır. Örnek olarak; dış pankreas habis
urları, tanımlanmamış pankreas kısmında kodlanır (C25.9).
7. Ur kodlamada alfabetik indeks kullanımı
Urları kodlarken kaynaklandığı bölge yanında morfoloji ve davranış da göz önüne
alınmalıdır ve ilk önce morfolojik tanımlama için alfabetik indeks kayıtlarına bakılmalıdır.
Cilt III giriş sayfaları alfabetik indeks doğru kullanımı hakkında genel bilgiler içerir.
Urla ilgili özel bilgi örneklere bölüm II’deki kategorilerin ve alt kategorilerin doğru
kullanımını sağlamak için bakılmalıdır.
8. Uluslararası onkoloji hastalıkları sınıflaması (ICD-O) ikinci baskısının kullanımı
Bölüm II bazı morfolojik tipler için bazen oldukça sınırlı topografik sınıflama sağlarken
bazen hiçbir sınıflama vermemektedir. Urlar için ICD-O’daki topografi kodları bölüm
II’de habis urlar için kullanılan üç ve dört karakterli kodların (C00-C77, C80) hemen
hemen aynısıdır ve diğer ur, bölgeleri için artmış özgül sağlamaktadır. (habis ikincil
(metastatik),selim, in situ ve belirsiz veya bilinmeyen)
Bu nedenle urların bölge ve morfolojisiyle ilgilenen kurumların (kanser kayıtlarını
tutanlar, kanser hastaneleri, patoloji bölümleri ve diğer kanserle ilgili kurumlar) ICD-O
kullanılması önerilir.
Habis urlar
(C00-C97)
Dudak, ağız boşluğu ve farenks habis urları
(C00-C14)
79
C00 Dudak habis urları
Hariç: dudak derisi (C43.0, C44.0)
C00.0 Üst dudak dışı
Üst dudak
• BŞT
• ruj bölgesi
• kırmızı kenarı
C00.1 Alt dudak dışı
Alt dudak
• BŞT
• ruj bölgesi
• kırmızı kenarı
C00.2 Dudak dışı, tanımlanmamış
Kırmızı kenarı BŞT
C00.3 Üst dudak içi
Üst dudak:
• yanak yüzü
• frenulum
• mukoza
• ağız yüz
C00.4 Dudak alt, iç yüz
Alt dudak:
• yanak yüzü
• frenulum
• mukoza
• ağız yüzü
C00.5 Tanımlanmamış dudak iç yüzü
Dudak üst veya alt olarak tanımlanmamış:
• yanak yüzü
• frenulum
• mukoza
• ağız yüzü
C00.6 Dudak kenarı
C00.8 Dudak kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
(Bak not 5, sayfa 182)
C00.9 Dudak, tanımlanmamış
80
C01 Dil kökü habis urları
Dil kökü arka yüzeyi
Dilin hareketsiz kısmı BŞT
Dilin 1/3 arka kısmı
C02 Dil habis urları, diğer ve tanımlanmamış kısımlarının
C02.0 Dil arka yüzeyi
Dilin ön 2/3 arka yüzeyi
Hariç: dil kökünün arka yüzeyi (C01)
C02.1 Dil kenarları
Dil ucu
C02.2 Dil ön yüzü
Dilin 2/3 önü, ön yüz
Frenulum lingua
C02.3 Dil 2/3 önü, tanımlanmamış kısım
Dilin orta 1/3 kısmı BŞT
Dilin hareketli kısmı BŞT
C02.4 Lingual tonsil
Hariç: tonsil BŞT (C09.9)
C02.8 Dilin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Dilin kaynağı C01-C02.4 kategorilerinde sınıflandırılmamış habis urları
C02.9 Dil, tanımlanmamış
C03 Diş eti habis urları
Dahil: alveoler (katlantı) mukoza
diş eti
Hariç: odontojenik habis urlar (C41.0-C41.1)
C03.0 Diş eti, üst
C03.1 Diş eti, alt
C03.9 Diş eti, tanımlanmamış
C04 Ağız tabanı habis urları
C04.0 Ağzın ön tabanı
Premolar-kanin bağlantının önü
C04.1 Ağzın yan duvarı
81
C04.8 Ağız tabanı kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C04.9 Ağız tabanı, tanımlanmamış
C05 Damak habis urları
C05.0 Sert damak
C05.1 Yumuşak damak
Hariç: damağın nazofarenks yüzü (C11.3)
C05.2 Uvula
C05.8 Damak kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C05.9 Damak, tanımlanmamış
Ağız tavanı
C06 Ağız habis urları, diğer ve tanımlanmamış kısımlarının
C06.0 Yanak mukozası
Yanak mukoza BŞT
İç yanak
C06.1 Ağız vestibülü
Yanak sulkus (üst) (alt)
Dudak sulkus (üst) (alt)
C06.2 Retromolar bölge
C06.8 Ağız diğer ve tanımlanmamış kısımlarının kaynağı belirsiz ve yaygın
lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C06.9 Ağız, tanımlanmamış
Küçük tükrük bezleri, tanımlanmamış bölge
Ağız boşluğu BŞT
C07 Paratid bez habis uru
C08 Ana tükrük bezlerinin habis urları, diğer ve tanımlanmamış
Hariç: küçük tükrük bezlerinin habis urları, anatomik yerleşime göre
sınıflandırılmış
küçük tükrük bezlerinin habis urları BŞT (C06.9)
parotid bez (C07)
82
C08.0 Mandibula-altı bezi
Maksilla-altı bezi
C08.1 Dil-altı bezi
C08.8 Ana tükrük bezleri kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Ana tükrük bezlerinin kaynağı C07-C08.1 kategorilerinde sınıflandırılamamış
habis urları
C08.9 Ana tükrük bezi, tanımlanmamış
Tükrük bezi (ana) BŞT
C09 Tonsil habis uru
Hariç: lingual tonsil (C02.4)
farenks tonsil (C11.1)
C09.0 Tonsiller çukur
C09.1 Tonsiller pillar (ön) (arka)
C09.8 Tonsil kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C09.9 Tonsil, tanımlanmamış
Tonsil:
• BŞT
• fausial
• damak
C10 Orofarenks habis uru
Hariç: tonsil (C09.-)
C10.0 Vallekula
C10.1 Epiglot ön yüzü
Epiglot, serbest kenar [sınır]
Glossoepiglottik katlantı (lar)
Hariç: epiglot (hyoid üstü kısım) BŞT (C32.1)
C10.2 Orofarenks yan duvarı
C10.3 Orofarenks arka duvarı
C10.4 Brankiyal yarık
Brankiyal kist [ur bölgesi]
C10.8 Orofarenks kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182].
Orofarenksin kesişim bölgesi
C10.9 Orofarenks, tanımlanmamış
83
C11 Nazofarenks habis uru
C11.0 Nazofarenks üst duvarı
Nazofarenks tavanı
C.11.1 Nazofarenks arka duvarı
Adenoid
Farenks tonsil
C11.2 Nazofarenks yan duvarı
Rosenmüller çukuru
Östaki tüpünün ağzı
Farenks çentik
C11.3 Nazofarenks ön duvarı
Nazofarenks tabanı
Yumuşak damağın (üst) (arka) nazofarenks yüzü
Arka kısmı:
• burun koanası
• burun septumu
C11.8 Nazofarenks kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C11.9 Nazofarenks, tanımlanmamış
Nazofarenks duvarı BŞT
C12 Piriform sinüs habis uru
Piriform çukur
C13 Hipofarenks habis uru
Hariç: piriform sinüs (C12)
C13.0 Krikoid arkası bölge
C13.1 Ariepiglottik katlantı, hipofarenks yüzü
Ariepiglottik katlantı
• BŞT
• sınır bölgesi
Hariç: ariepiglottik katlantı, larenks yüzü (C32.1)
C13.2 Hipofarenks arka duvarı
C13.8 Hipofarenks kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C13.9 Hipofarenks tanımlanmamış
Hipofarenks duvarı BŞT
84
C14 Dudak, ağız boşluğu ve farenks habis urları, diğer ve yetersiz
tanımlanmış bölgelerin
Hariç: ağız boşluğu BŞT (C06.9)
C14.0 Farenks, tanımlanmamış
C14.1 Laringofarenks
C14.2 Waldeyer halkası
C14.8 Dudak ağız boşluğu ve farenksin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Dudak, ağız boşluğu ve farenksin kaynağı C00-C14.2 kategorilerinden birinde
sınıflandırılamamış habis uru
Sindirim organları habis urları
(C15-C26)
C15 Özofagus habis uru
Not: İki alt sınıflama vardır:
.0-.2 anatomik tanıma göre
.3-.5 üçte birlik bölümlere göre
Her iki tanımlama şekli kullanılmaktadır, fakat ortaya çıkan anatomik
bölümler eş olmadığı için sınıflanan kategoriler karşılıklı olarak eş
olmalıdır prensibinden ayrılınmıştır.
C15.0 Özofagus, boyun kısmı
C15.1 Özofagus, göğüs kısmı
C15.2 Özofagus, karın kısmı
C15.3 Özofagus, 1/3 üst kısmı
C15.4 Özofagus, 1/3 orta kısmı
C15.5 Özofagus, 1/3 alt kısmı
C15.8 Özofagus kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C15.9 Özofagus, tanımlanmamış
C16 Mide habis uru
C16.0 Kardiya
Kardiya ağzı
Kardiya-özofagus bağlantısı
Mide-özofagus bağlantısı
Özofagus ve mide
85
C16.1 Mide fundusu
C16.2 Mide korpusu
C16.3 Pilorik antrum
Mide antrumu
C16.4 Pilor
Prepilor
Pilorik kanal
C16.5 Mide küçük eğimi, tanımlanmamış
Mide küçük eğimi, C16.1-C16.4’de sınıflandırılamamış
C16.6 Mide büyük eğimi, tanımlanmamış
Midenin büyük eğimi, C16.0-C16.4’de sınıflandırılamamış
C16.8 Mide kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C16.9 Mide, tanımlanmamış
Mide kanseri BŞT
C17 İnce barsak habis uru
C17.0 Duodenum
C17.1 Jejunum
C17.2 İleum
Hariç: ileoçekal kapak (C18.0)
C17.3 Meckel divertikülü
C17.8 İnce barsak kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C17.9 İnce barsak, tanımlanmamış
C18 Kolon habis uru
C18.0 Çekum
İleoçekal kapak
C18.1 Apandis
C18.2 Çıkan kolon
C18.3 Karaciğer fleksürü
C18.4 Transvers kolon
C18.5 Dalak fleksürü
C18.6 İnen kolon
C18.7 Sigmoid kolon
86
Sigmoid (fleksür)
Hariç: rektosigmoid bağlantı (C19)
C18.8 Kolon kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C18.9 Kolon, tanımlanmamış
Kalın barsak BŞT
C19 Rektosigmoid bağlantı habis uru
Rektumla birlikte kolon
Rektosigmoid (kolon)
C20 Rektum habis uru
Rektal ampulla
C21 Anüs ve anal kanal habis uru
C21.0 Anus, tanımlanmamış
Hariç: anal:
• kenar (C43.5, C44.5)
• deri (C43.5, C44.5)
anüs çevresi deri (C43.5, C44.5)
C21.1 Anal kanal
Anal sifinkter
C21.2 Kloakojenik bölge
C21.8 Rektum, anüs ve anal kanalının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Anorektal bağlantı
Anorektum
Rektum, anüs ve anal kanalın kaynağı C20-C21.2 kategorilerinde
sınıflandırılamamış habis urları
C22 Karaciğer ve karaciğer içi safra yolları habis uru
Hariç: safra yolu BŞT (C24.9)
karaciğerin ikincil habis uru (C78.7)
C22.0 Karaciğer hücre karsinomu
Hepatoselüler karsinom
Hepatom
C22.1 Karaciğer içi safra yolu karsinomu
Kolanjiyokarsinom
C22.2 Hepatoblastom
87
C22.3 Karaciğerin anjiosarkomu
Kupffer hücre sarkoma
C22.4 Karaciğerin diğer sarkomları
C22.7 Karaciğerin diğer tanımlanmış karsinomları
C22.9 Karaciğer, tanımlanmamış
C23 Safra kesesi habis uru
C24 Safra kanalı habis uru, diğer ve tanımlanmamış bölgelerin
Hariç: karaciğer içi safra yolu (C22.1)
C24.0 Karaciğer dışı safra yolu
Safra yolu veya geçişi BŞT
Ortak safra yolu
Kistik kanal
Karaciğer kanalı
C24.1 Ampulla Vater
C24.8 Safra yollarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Karaciğer içi ve karaciğer dışı safra yollarının habis ur
Safra yolunun kaynağı C22.0-C24.1 kategorilerinden birinde
sınıflandırılamamış habis uru
C24.9 Safra yolu, tanımlanmamış
C25 Pankreas habis uru
C25.0 Pankreas başı
C25.1 Pankreas gövdesi
C25.2 Pankreas kuyruğu
C25.3 Pankreas kanalı
C25.4 İç salgı pankreas
Langerhans adaları
C25.7 Pankreasın diğer kısımları
Pankreas boynu
C25.8 Pankreas kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C25.9 Pankreas, tanımlanmamış
88
C26 Sindirim organları habis uru, diğer ve yetersiz tanımlanmış
bölgelerinin
Hariç: periton ve retroperiton (C48.-)
C26.0 Barsak kanalı, tanımlanmamış kısım
Barsak BŞT
C26.1 Dalak
Hariç: Hoçkin hastalığı (C81.-)
hoçkin dışı lenfoma (C82-C85)
C26.8 Sindirim sisteminin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
Sindirim organlarının kaynağı C15-C26.1 kategorilerinde sınıflandırılamamış
habis uru
Hariç: kardiya-özofagus bağlantısı (C16.0)
C26.9 Sindirim sistemi içinde yetersiz tanımlanmış bölgeler
Besin kanalı veya yolu BŞT
Gastrointestinal yol BŞT
Solunum organları ve göğüs içi organların habis urları
(C30-C39)
Dahil: orta kulak
Hariç: mezotelyom (C45.-)
C30 Burun boşluğu ve orta kulak habis uru
C30.0 Burun boşluğu
Burun kıkırdağı
Burun konkası
Burun içi
Burun septumu
Burun girişi
Hariç: burun kemiği (C41.0)
burun BŞT (C76.0)
koku tomurcuğu (C72.2)
burun septumu ve koananın arka kenarı (C11.3)
burun derisi (C43.3, C44.3)
C30.1 Orta kulak
Östaki borusu
İç kulak
Mastoit hava hücreleri
Hariç: kulak yolu (dış) (C43.2, C44.2)
kulak kemiği (kulak yolu) (C41.0)
89
kulak kıkırdağı (C49.0)
kulak derisi (dış) (C43.2, C44.2)
C31 Sinüslerin habis uru
C31.0 Maksiller sinüs
Antrum (yüksek) (maksiller)
C31.1 Etmoid sinüs
C31.2 Frontal sinüs
C31.3 Sfenoid sinüs
C31.8 Sinüs kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C31.9 Sinüs, tanımlanmamış
C32 Larenks habis uru
C32.0 Glottis
İntrinsik larenks
Sesteli (gerçek) BŞT
C32.1 Glottis-üstü
Aryepiglottik katlantı, larenks yüz
Epiglot (hyoid üstü kısım) BŞT
Ekstrinsik larenks
Yalancı ses teli
Arka (larenks) epiglottik yüz
Ventrikuler bantlar
Hariç: epiglot ön yüzü (C10.1)
ariepiglottik fold:
• BŞT (C13.1)
• hipofarenks yüz (C13.1)
• sınır bölgesi (C13.1)
C32.2 Glottis-altı
C32.3 Larenks kıkırdağı
C32.8 Larenksin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C32.9 Larenks, tanımlanmamış
C33 Trake habis uru
90
C34 Bronş ve akciğer habis uru
C34.0 Ana bronş
Karina
Hilus (akciğer)
C34.1 Bronş veya akciğer üst lobu
C34.2 Bronş veya akciğer orta lobu
C34.3 Bronş veya akciğer alt lobu
C34.8 Bronş ve akciğer kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C34.9 Bronş veya akciğer, tanımlanmamış
C37 Timus habis uru
C38 Kalp, mediyasten ve plevra habis uru
Hariç: mezotelyom (C45.-)
C38.0 Kalp
Perikard
Hariç: büyük damarlar (C49.3)
C38.1 Ön mediyasten
C38.2 Arka mediyasten
C38.3 Mediyasten, tanımlanmamış kısım
C38.4 Plevra
C38.8 Kalp, mediyasten ve plevra kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C39 Solunum sistemi ve göğüs içi organların habis uru, diğer ve
yetersiz tanımlanmış bölgelerin
Hariç: göğüs içi BŞT (C76.1)
göğüs BŞT (C76.1)
C39.0 Üst solunum yolu, tanımlanmamış kısım
C39.8 Solunum organları ve göğüs içi organların kaynağı belirsiz ve yaygın
lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Solunum organları ve göğüs-içi organlarının kaynağı C30-C39.0
kategorilerinde sınıflandırılamamış habis uru
91
C39.9 Solunum sisteminde yetersiz tanımlanmış bölgeler
Solunum yolu BŞT
Kemik ve eklem kıkırdağı habis urları
(C40-C41)
Hariç: kemik iliği BŞT (C96.7)
sinoviya (C49.-)
C40 Ekstremitelerin kemik ve eklem kıkırdağının habis uru
C40.0 Üst ekstremite uzun kemikleri ve skapula
C40.1 Üst ekstremitenin kısa kemikleri
C40.2 Alt ekstremite uzun kemikleri
C40.3 Alt ekstremite kısa kemikleri
C40.8 Ekstremite kemik ve eklem kıkırdağı kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonları
[Bak not 5, sayfa 182]
C40.9 Ekstremite kemik ve eklem kıkırdağı, tanımlanmamış
C41 Kemik ve eklem kıkırdağının habis uru, diğer ve
tanımlanmamış bölgelerin
Hariç: ekstremite kemikleri (C40.-)
kıkırdak:
• kulak (C49.0)
• larenks (C32.3)
• ekstremiteler (C40.-)
• burun (C30.0)
C41.0 Kafa ve yüz kemikleri
Maksilla (üst)
Orbita
Hariç: karsinomlar, kemik içi veya dişe ait karsinomlar hariç:
• maksiller sinüs (C31.0)
• üst çene (C03.0)
çene kemiği (alt) (C41.1)
C41.1 Mandibula
Alt çene kemiği
Hariç: karsinom, kemik içi veya dişe ait karsinoma hariç:
• çene BŞT (C03.9)
• alt çene (C03.1)
üst çene kemiği (C41.0)
92
C41.2 Omurga kemikleri
Hariç: sakrum ve koksiks (C41.4)
C41.3 Kaburgalar, sternum ve klavikula
C41.4 Pelvis kemikleri, sakrum ve koksiks
C41.8 Kemik ve eklem kıkırdağının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Kemik ve eklem kıkırdaklarının kaynağı C40-C41.4 kategorilerinde
sınıflandırılamamış habis urları
C41.9 Kemik ve eklem kıkırdakları, tanımlanmamış
Melanom ve derinin diğer habis urları
(C43-C44)
C43 Deri habis melanomu
Dahil: morfoloji kodları M872-M879 ile davranış kodu/3
Hariç: genital organ derisinin habis melanomu (C51-C52,C60.-,C63.-)
C43.0 Dudak habis melanomu
Hariç: dudak kırmızı kenarı (C00.0-C00.2)
C43.1 Kantus dahil göz kapağı habis melanomu
C43.2 Kulak ve dış kulak yolu habis melanomu
C43.3 Yüzün diğer ve tanımlanmamış kısımlarının habis melanomu
C43.4 Kafa derisi ve boyun habis melanomu
C43.5 Gövde habis melanomu
Anal:
• kenar
• deri
Anüs çevresi deri
Meme derisi
Hariç: anüs BŞT (C21.0)
C43.6 Omuz dahil üst ekstremite habis melanomu
C43.7 Kalça dahil alt ekstremitenin habis melanomu
C43.8 Deri kaynağı belirsiz ve yaygın habis melanomu
(Bak. Not 5, sayfa 182)
C43.9 Deri habis melanomu, tanımlanmamış
Melanom (habis) BŞT
93
C44 Derinin diğer habis urları
Dahil: habis uru:
• yağ bezlerinin
• ter bezlerinin
Hariç: Kaposi sarkomu (C46.-)
deri habis melanomu (C43.-)
genital organ derisi (C51-C52,C60.-,C63.-)
C44.0 Dudak derisi
Dudak bazal hücreli karsinomu
Hariç: dudak habis uru (C00.-)
C44.1 Kantus dahil göz kapağı derisi
Hariç: göz kapağı bağ dokusu (C49.0)
C44.2 Kulak ve kanal derisi
Hariç: kulak yumuşak dokusu (C49.0)
C44.3 Yüz derisi, diğer ve tanımlanmamış kısımlarının
C44.4 Kafa ve boyun derisi
C44.5 Gövde derisi
Anal:
• kenar
• deri
Anüs çevresi deri
Meme derisi
Hariç: anüs BŞT (C21.0)
C44.6 Omuz dahil üst ekstremite derisi
C44.7 Kalça dahil alt ekstremite derisi
C44.8 Deri kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C44.9 Deri habis uru, tanımlanmamış
Mezotelyal ve yumuşak doku habis urları
(C45-C49)
C45 Mezotelyom
Dahil: morfoloji kodu M905 ile davranış kodu /3
C45.0 Plevra mezotelyoması
Hariç: plevranın diğer habis urları (C38.4)
94
C45.1 Periton mezotelyoması
Mezenter
Mezokolon
Omentum
Periton (pariyetal) (pelvik)
Hariç: peritonun diğer habis urları (C48.-)
C45.2 Perikard mezotelyoması
Hariç: perikardın diğer habis urları (C38.0)
C45.7 Mezotelyom, diğer bölgelerin
C45.9 Mezotelyom, tanımlanmamış
C46 Kaposi sarkomu
Dahil: morfoloji kodu M9140 ile davranış kodu /3
C46.0 Kaposi sarkomu, deri
C46.1 Kaposi sarkomu, yumuşak doku
C46.2 Kaposi sarkomu, damak
C46.3 Kaposi sarkomu, lenf bezleri
C46.7 Kaposi sarkomu, diğer bölgelerin
C46.8 Kaposi sarkomu, birden fazla organın
C46.9 Kaposi sarkomu, tanımlanmamış
C47 Periferik sinirler ve otonom sinir sistemi habis uru
Dahil: sempatik ve parasempatik sinirler ve gangliyonlar
C47.0 Baş, yüz ve boyun periferik sinirleri
Hariç: orbita periferik sinirleri (C69.6)
C47.1 Omuz dahil üst ekstremite periferik sinirleri
C47.2 Kalça dahil alt ekstremite periferik sinirleri
C47.3 Göğüs periferik sinirleri
C47.4 Karın periferik sinirleri
C47.5 Pelvis periferik sinirleri
C47.6 Gövde periferik sinirleri, tanımlanmamış
C47.8 Periferik sinirler ve otonom sinir sistemi kaynağı belirsiz ve yaygın
lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C47.9 Periferik sinirler ve otonom sinir sistemi, tanımlanmamış
95
C48 Retroperiton ve periton habis urları
Hariç: Kaposi sarkomu (C46.1)
mezotelyom (C45.-)
C48.0 Retroperiton
C48.1 Peritonun tanımlanmış kısımları
Mezenter
Mezokolon
Omentum
Periton:
• pariyetal
• pelvik
C48.2 Periton, tanımlanmamış
C48.8 Retroperiton ve periton kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonları
[Bak not 5, sayfa 182]
C49 Bağ dokusu ve yumuşak doku diğer habis uru
Dahil: kan damarları
bursa
kıkırdak
fasya
yağ
bağ, döl yatağı hariç
lenf damarı
kas
sinoviya
tendon (kılıf)
Hariç: kıkırdak:
• eklem (C40-C41)
• larenks (C32.3)
• burun (C30.0)
meme yumuşak dokusu (C50.-)
Kaposi sarkomu (C46.-)
mezotelyom (C45.-)
periferik sinirler ve otonom sinir sistemi (C47.-)
periton (C48.-)
retroperiton (C48.0)
C49.0 Baş, yüz ve boyun bağ ve yumuşak dokusu
Bağ dokusu
• kulak
• göz kapağı
Hariç: orbita yumuşak dokusu (C69.6)
96
C49.1 Omuz dahil üst ekstremite bağ ve yumuşak dokusu
C49.2 Kalça dahil alt ekstremite bağ ve yumuşak dokusu
C49.3 Göğüs bağ ve yumuşak dokusu
Koltuk altı
Diyafragma
Büyük damarlar
Hariç: meme (C50.-)
kalp (C38.0)
mediyasten (C38.1-C38.3)
timus (C37)
C49.4 Karın bağ ve yumuşak dokusu
Karın duvarı
Hipokondriyum
C49.5 Pelvis bağ ve yumuşak dokusu
Kalça
Kasık
Perine
C49.6 Gövde bağ ve yumuşak dokusu, tanımlanmamış
Sırt BŞT
C49.8 Bağ dokusu ve yumuşak doku kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Bağ ve yumuşak dokunun kaynağı C47-C49.6 kategorilerinde
sınıflandırılamamış habis uru
C49.9 Bağ ve yumuşak doku, tanımlanmamış
Meme habis uru
(C50)
C50 Meme habis uru
Dahil: meme bağ dokusu
Hariç: meme derisi (C43.5, C44.5)
C50.0 Meme ucu ve areola
C50.1 Meme merkezi kısmı
C50.2 Meme üst iç çeyreği
C50.3 Meme alt iç çeyreği
C50.4 Meme üst dış çeyreği
C50.5 Meme alt dış çeyreği
97
C50.6 Meme koltuk altı kuyruğu
C50.8 Meme kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C50.9 Meme, tanımlanmamış
Kadın genital organları habis urları
(C51-C58)
Dahil: kadın genital organ derisi
C51 Vulva habis uru
C51.0 Labiyum majus
Bartolin [büyük vestibüler] bez
C51.1 Labiyum minüs
C51.2 Klitoris
C51.8 Vulva kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C51.9 Vulva, tanımlanmamış
Dış genital organlar BŞT
Pudentum
C52 Vajina habis uru
C53 Serviks uteri habis uru
C53.0 İç serviks
C53.1 Dış serviks
C53.8 Serviks uteri kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C53.9 Serviks uteri, tanımlanmamış
C54 Korpus uteri habis uru
C54.0 İstmus uteri
Alt döl yatağı bölümü
C54.1 Endometriyum
C54.2 Miyometriyum
C54.3 Fundus uteri
98
C54.8 Korpus uteri kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C54.9 Korpus uteri, tanımlanmamış
C55 Döl yatağı habis uru, tanımlanmamış kısım
C56 Yumurtalık habis uru
C57 Kadın genital organları habis uru, diğer ve tanımlanmamış
C57.0 Fallop tüpü
Yumurta kanalı
Döl yatağı kanalı
C57.1 Geniş bağ
C57.2 Yuvarlak bağ
C57.3 Parametrium
Döl yatağı bağı BŞT
C57.4 Döl yatağı eklentileri, tanımlanmamış
C57.7 Kadın genital organları, diğer, tanımlanmış
Wolff gövdesi veya tüpü
C57.8 Kadın genital organlarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Kadın genital organlarının kaynağı C51-C57.7, C58 kategorilerinde
sınıflandırılamamış habis uru
Tubo-ovaryan
Utero-ovaryan
C57.9 Kadın genital organı, tanımlanmamış
Kadın üreme ve boşaltım yolu BŞT
C58 Plasenta habis uru
Koryokarsinoma BŞT
Koryoepitelyoma BŞT
Hariç: koryoadenoma (destruens) (D39.2)
hidatiform mol:
• BŞT (001.9)
• invazif (D39.2)
• habis (D39.2)
99
Erkek genital organları habis ur
(C60-C63)
Dahil: erkek genital organlarının derisi
C60 Penis habis uru
C60.0 Sünnet derisi
C60.1 Penis glansı
C60.2 Penis gövdesi
Korpus kavernozum
C60.8 Penis kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C60.9 Penis, tanımlanmamış
Penis derisi BŞT
C61 Prostat habis uru
C62 Testis habis uru
C62.0 İnmemiş testis
Dış testis [ur bölgesi]
Gömülü testis [ur bölgesi]
C62.1 İnmiş testis
Skrotal testis
C62.9 Testis, tanımlanmamış
C63 Erkek genital organları habis uru, diğer ve tanımlanmamış
C63.0 Epididimis
C63.1 Spermatik kordan
C63.2 Skrotum
Skrotum derisi
C63.7 Erkek genital organları, diğer tanımlanmış
Seminal vezikül
Tunika vajinalis
C63.8 Erkek genital organlarının kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
Erkek genital organlarının kaynağı C60-C63.7 kategorilerinde
sınıflandırılamamış habis urları
C63.9 Erkek genital organı, tanımlanmamış
100
Erkek üreme ve boşaltım yolu BŞT
İdrar yolu habis uru
(C64-C68)
C64 Böbrek habis uru, böbrek pelvisi hariç
Hariç: böbrek:
• kaliksleri (C65)
• pelvisi (C65)
C65 Böbrek pelvisi habis uru
Pelviüreterik bağlantı
Böbrek kaliksleri
C66 Üreter habis uru
Hariç: üreterik idrar torbası girişi (C67.6)
C67 İdrar torbası habis uru
C67.0 İdrar torbası trigonu
C67.1 İdrar torbası tavanı
C67.2 İdrar torbası yan duvarı
C67.3 İdrar torbası ön duvarı
C67.4 İdrar torbası arka duvarı
C67.5 İdrar torbası boynu
İç üretra girişi
C67.6 Üreter girişi
C67.7 Urakus
C67.8 İdrar torbası kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C67.9 İdrar torbası, tanımlanmamış
C68 İdrar organların habis uru, diğer ve tanımlanmamış
Hariç: üreme ve boşaltım yol BŞT:
• kadın (C57.9)
• erkek (C63.9)
C68.0 Üretra
Hariç: idrar torbası üretra girişi (C67.5)
101
C68.1 Üretra çevresi bez
C68.8 İdrar organların kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
İdrar organların kaynağı C64-C68.1 kategorilerinde sınıflandırılamamış habis
urları
C68.9 İdrar organı, tanımlanmamış
İdrar sistemi BŞT
Göz, beyin ve merkezi sinir sistemi diğer kısımlarının habis urları
(C69-C72)
C69 Göz ve eklentileri habis uru
Hariç: göz kapağı bağ dokusu (C49.0)
göz kapağı (deri) (C43.1,C44.1)
optik sinir (C72.3)
C69.0 Konjunktiva
C69.1 Kornea
C69.2 Retina
C69.3 Koroid
C69.4 Siliyer cisim
Göz küresi
C69.5 Göz yaşı bezi ve kanalı
Gözyaşı kesesi
Nazolakrimal kanal
C69.6 Orbita
Orbita bağ dokusu
Göz dışı kaslar
Orbita periferik sinirleri
Retrobulber doku
Retro-okuler doku
Hariç: orbita kemiği (C41.0)
C69.8 Göz ve eklentileri kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C69.9 Göz, tanımlanmamış
C70 Menenks habis uru
C70.0 Beyin menenksi
C70.1 Omurilik menenksi
102
C70.9 Menenksler, tanımlanmamış
C71 Beyin habis uru
Hariç: kafa sinirleri (C72.2-C72.5)
retrobulber doku (C69.6)
C71.0 Beyin, loblar ve ventriküller hariç
Korpus kallozun
Tentoryal üstü BŞT
C71.1 Frontal lop
C71.2 Temporal lop
C71.3 Pariyetal lop
C71.4 Oksipital lop
C71.5 Beyin ventrikülü
Hariç: dördüncü ventrikül (C71.7)
C71.6 Beyincik
C71.7 Beyin sapı
Dördüncü ventrikül
Tentoryal üstü BŞT
C71.8 Beyin kaynağı belirsiz ve yaygın lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C71.9 Beyin, tanımlanmamış
C72 Omurilik, kafa sinirleri ve merkezi sinir sistemi diğer
kısımlarının habis uru
Hariç: menenksler (C70.-)
periferik sinirler ve otonom sinir sistemi (C47.-)
C72.0 Omurilik
C72.1 Kauda ekina
C72.2 Koku siniri
Koku tomurcuğu
C72.3 Optik sinir
C72.4 İşitme siniri
C72.5 Kafa sinirleri, diğer ve tanımlanmamış
Kafa sinir BŞT
C72.8 Beynin ve merkezi sinir sistemi diğer kısımlarının kaynağı belirsiz ve yaygın
lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
103
Merkezi sinir sistemi diğer kısımlarının ve beynin kaynağı C70-C72.5
kategorilerinde sınıflandırılamamış habis urları
C72.9 Merkezi sinir sistemi, tanımlanmamış
Sinir sistemi BŞT
Tiroid ve diğer iç salgı bezlerinin habis uru
(C73-C75)
C73 Tiroid bez habis uru
C74 Adrenal bez habis uru
C74.0 Adrenal bez korteksi
C74.1 Adrenal bez medüllası
C74.9 Adrenal bez, tanımlanmamış
C75 İç salgı bezi ve ilgili yapıların diğer habis uru
Hariç: adrenal bez (C74.-)
iç salgı pankreas (C25.4)
yumurtalık (C56)
testis (C62.-)
timüs (C37)
tiroid bez (C73)
C75.0 Paratiroid bez
C75.1 Hipofiz bezi
C75.2 Kraniyofarenks kese
C75.3 Pineal bez
C75.4 Karotid cisim
C75.5 Aortik cisim ve diğer paraganliyonlar
C75.8 Birden fazla bez tutulumu, tanımlanmamış
Not: birden fazla tutulum bölgeleri biliniyorsa ayrı ayrı kodlanmalıdır.
C75.9 İç salgı bezi, tanımlanmamış
Yetersiz tanımlanmış, ikincil ve tanımlanmamış bölgelerin habis uru
(C76-C80)
C76 Diğer ve yetersiz tanımlanmış bölgelerin habis ur
Hariç: habis ur:
• üreme ve boşaltım yol BŞT
104
C76.0 Baş, yüz ve boyun
Yanak BŞT
Burun BŞT
C76.1 Göğüs
Koltuk altı BŞT
Göğüs-içi BŞT
Göğüs BŞT
C76.2 Karın
• kadın (C57.9)
• erkek (C63.9)
• lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokular (C81-C96)
• tanımlanmamış bölge (C80)
C76.3 Pelvis
Kasık BŞT
Pelvis içindeki sistemlere taşan bölgeler, örneğin:
• rektovajinal (septum)
• rektovezikal (septum)
C76.4 Üst ekstremite
C76.5 Alt ekstremite
C76.7 Yetersiz tanımlanmış bölgeler, diğer
C76.8 Diğer ve yetersiz tanımlanmış bölgelerin kaynağı belirsiz ve yaygın
lezyonu
[Bak not 5, sayfa 182]
C77 Lenf bezlerinin ikincil ve tanımlanmamış habis uru
Hariç: lenf bezi habis uru, birincil olarak tanımlanmış (C81-C88, C96.-)
C77.0 Baş, yüz ve boyun lenf bezleri
Klavikular üstü lenf bezleri
C77.1 Göğüs-içi lenf bezleri
C77.2 Karın-içi lenf bezleri
C77.3 Koltuk altı ve kol lenf bezleri
Göğüs lenf bezleri
C77.4 Kasıt ve bacak lenf bezleri
C77.5 Pelvis içi lenf bezleri
C77.8 Birden fazla organların lenf bezleri
C77.9 Lenf bezi, tanımlanmamış
105
C78 Solunum ve sindirim organlarının ikincil habis uru
C78.0 Akciğer ikincil habis uru
C78.1 Mediyasten ikincil habis uru
C78.2 Plevra ikincil habis uru
C78.3 Solunum organlarının ikincil habis uru, diğer ve tanımlanmamış
C78.4 İnce barsak ikincil habis uru
C78.5 Kalın barsak ve rektum ikincil habis uru
C78.6 Retroperiton ve periton ikincil habis uru
Habis asit BŞT
C78.7 Karaciğer ikincil habis uru
C78.8 Diğer ve tanımlanmamış sindirim organlarının ikincil habis uru
C79 Diğer bölgelerin ikincil habis uru
C79.0 Böbrek ve böbrek pelvis ikincil habis uru
C79.1 İdrar torbası ve diğer ve tanımlanmamış idrar organların ikincil habis uru
C79.2 Deri ikincil habis uru
C79.3 Beyin ve beyin menenkslerin ikincil habis uru
C79.4 Sinir sistemi diğer ve tanımlanmamış bölümlerinin ikincil habis uru
C79.5 Kemik ve kemik iliği ikincil habis uru
C79.6 Yumurtalık ikincil habis uru
C79.7 Adrenal bez ikincil habis uru
C79.8 İkincil habis uru, diğer tanımlanmış bölgelerin
C80 Habis ur, bölge belirtilmemiş
Kanser
Karsinom
Karsinomatoz
Yaygın: tanımlanmamış bölge
• kanser (birincil) (ikincil)
• malignite
Malignite
Birden fazla kanser
Habis kaşeksi
Birincil bölge bilinmiyor
106
Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokunun habis uru
(C81-C96)
Not: Hoçkin dışı lenfomalar için C82-C85 kategorilerinde kullanılan terimler, birkaç
ana sınıflama şemaları arasında ortak noktayı bulmaya çalışan Working
Formulasyonu terimleridir. Bu şemalar içerisinde kullanılan terimler tabular liste
halinde verilmemiş fakat alfabetik indeksde verilmiştir. Çizelgede verilen
terimlerin tam karşılığı her zaman mümkün değildir.
Dahil: morfoloji kodları M959-M994 ile davranış kodu /3
Hariç: lenf bezlerinin ikincil ve tanımlanmamış uru (C77.-)
C81 Hoçkin hastalığı
Dahil: morfoloji kodları M965-M966 ile davranış kodu /3
C81.0 Lenfosit ağırlıklı
Lenfosit-histiyosit ağırlıklı
C81.1 Noduler skleroz
C81.2 Karma hücreli
C81.3 Lenfositten fakir
C81.7 Hoçkin hastalığı, diğer
C81.9 Hoçkin hastalığı, tanımlanmamış
C82 Foliküler [noduler] hoçkin dışı lenfoma
Dahil: foliküler lenfoma, yaygın veya değil
morfoloji kodu M969 ile davranış kodu /3
C82.0 Küçük yarık hücreli, foliküler
C82.1 Karma küçük yarık ve büyük hücreli, foliküler
C82.2 Büyük hücreli, foliküler
C82.7 Foliküler hoçkin dışı diğer lenfoma tipleri
C82.9 Foliküler hoçkin dışı tanımlanmamış lenfomu
Noduler hoçkin dışı lenfoma BŞT
C83 Yaygın hoçkin dışı lenfoma
Dahil: morfoloji kodları M9593, M9595, M967-M968 ile davranış kodu /3
C83.0 Küçük hücreli (yaygın)
C83.1 Küçük yarık hücreli (yaygın)
C83.2 Karma küçük ve büyük hücreli (yaygın)
C83.3 Büyük hücreli (yaygın)
107
Retikulum hücreli sarkom
C83.4 İmmünoblastik (yaygın)
C83.5 Lenfoblastik (yaygın)
C83.6 Farklılaşmamış (yaygın)
C83.7 Burkitt uru
C83.8 Yaygın hoçkin dışı diğer lenfoma
C83.9 Yaygın hoçkin dışı tanımlanmamış lenfoma
C84 Periferik ve deri T-hücreli lenfomaları
Dahil: morfoloji kodu M970 ile davranış kodu /3
C84.0 Mikozis fungoides
C84.1 Sézary hastalığı
C84.2 T-bölge lenfoması
C84.3 Lenfoepiteloyid lenfoma
Lennert lenfoması
C84.4 Periferik T-hücreli lenfoma
C84.5 T-hücreli diğer ve tanımlanmamış lenfomalar
Not: özgül lenfomayla birlikte T-hücre varlığından veya tutulumundan
bahsediliyorsa daha özgül tanımlı kodlama yapılmalıdır
C85 Hoçkin dışı lenfoma, diğer ve tanımlanmamış tipler
Dahil: morfoloji kodları M9590-M9592, M9594, M971 ile davranış kodu /3
C85.0 Lenfosarkom
C85.1 B-hücreli lenfoma, tanımlanmamış
Not: özgül lenfomayla birlikte B-hücre varlığından veya tutulumundan
bahsediliyorsa daha özgül tanımlı kodlama yapılmalıdır
C85.7 Hoçkin dışı diğer tanımlanmış lenfoma tipleri
Habis
• retikuloendotelyoz
• retikuloz
Mikrogliom
C85.9 Hoçkin dışı tanımlanmamış lenfoma
Lenfoma BŞT
Habis lenfoma BŞT
Hoçkin dışı lenfoma BŞT
108
C88 Habis immünoproliferatif hastalıklar
Dahil: morfoloji kodu M976 ile davranış kodu /3
C88.0 Waldenström makroglobulinemi
C88.1 Alfa ağır zincir hastalığı
C88.2 Gama ağır zincir hastalığı
Franklin hastalığı
C88.3 İmmünoproliferatif ince barsak hastalığı
Akdeniz lenfoması
C88.7 Habis immünoproliferatif diğer hastalıklar
C88.9 Habis immünoproliferatif tanımlanmamış hastalık
İmmünoproliferatif hastalık BŞT
C90 Multiple miyelom ve habis plazma hücreli urlar
Dahil: morfoloji kodları M973, M9830 ile davranış kodu /3
C90.0 Multipl miyelom
Kahler hastalığı
Miyelomatoz
Hariç: soliter miyelom (C90.2)
C90.1 Plazma hücreli lösemi
C90.2 Plazmasitom, kemik iliği dışında
Habis plazma hücreli ur BŞT
Plazmasitom BŞT
Soliter miyelom
C91 Lenfoid lösemi
Dahil: morfoloji kodları M982, M9940-M9941 ile davranış kodu /3
C91.0 Akut lenfoblastik lösemi
Hariç: kronik lenfositik löseminin akut alevlenmeleri (C91.1)
C91.1 Kronik lenfositik lösemi
C91.2 Subakut lenfositik lösemi
C91.3 Prolenfositik lösemi
C91.4 Saçlı hücreli lösemi
Lösemik retikuloendotelyoz
C91.5 Yetişkin T-hücreli lösemi
C91.7 Lenfoid diğer lösemiler
109
C91.9 Lenfoid tanımlanmamış lösemi
C92 Miyeloid lösemi
Dahil: lösemi
• granulositik
• miyelojenöz
morfoloji kodları M986-M988,M9930 ile davranış kodu /3
C92.0 Akut miyeloid lösemi
Hariç: kronik miyeloid löseminin akut alevlenmeleri (C92.1)
C92.1 Kronik miyeloid lösemi
C92.2 Subakut miyeloid lösemi
C92.3 Miyeloid sarkoma
Kloroma
Granulositik sarkom
C92.4 Akut promiyelositik lösemi
C92.5 Akut miyelomonositik lösemi
C92.7 Miyeloid diğer lösemiler
C92.9 Miyeloid tanımlanmamış lösemi
C93 Monositik lösemi
Dahil: monositoid lösemi
morfoloji kodu M989 ile davranış kodu /3
C93.0 Akut monositik lösemi
Hariç: kronik monositik löseminin akut alevlenmeleri (C93.1)
C93.1 Kronik monositik lösemi
C93.2 Subakut monositik lösemi
C93.7 Monositik diğer lösemiler
C93.9 Monositik tanımlanmamış lösemi
C94 Lösemiler, diğer, özgül hücre tipli
Dahil: morfoloji kodları M984, M9850,M9900, M9910, M9931-M9932 ile
davranış kod/3
Hariç: lösemik retiküloendotelyoz (C91.4)
plazma hücreli lösemi (C90.1)
C94.0 Akut eritremi ve eritrolösemi
Akut eritremik miyeloz
110
Di Guglielmo hastalığı
C94.1 Kronik eritremi
Heilmeyer-Schöner hastalığı
C94.2 Akut megakaryoblastik lösemi
Lösemi:
• megakaryoblastik (akut)
• megakaryositik (akut)
C94.3 Mast hücreli lösemi
C94.4 Akut panmiyeloz
C94.5 Akut miyelofibroz
C94.7 Lösemiler, diğer, tanımlanmış
Lenfosarkom hücreli lösemi
C95 Lösemi, tanımlanmamış hücre tipli
Dahil: morfoloji kodu M980 ile davranış kodu /3
C95.0 Akut lösemi, tanımlanmamış hücre tipli
Blast hücreli lösemi
Kök hücreli lösemi
Hariç: kronik löseminin akut alevlenmeleri, tanımlanmamış (C95.1)
C95.1 Kronik lösemi, tanımlanmamış hücre tipli
C95.2 Subakut lösemi, tanımlanmamış hücre tipli
C95.7 Lösemiler, tanımlanmamış hücre tipli, diğer
C95.9 Lösemi, tanımlanmamış
C96 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların diğer ve
tanımlanmamış habis urları
Dahil: morfoloji kodları M972, M974 ile davranış kodu /3
C96.0 Letterer-Siwe hastalığı
Lipid olmayan
• retikuloendotelioz
• retikuloz
C96.1 Habis histiyositoz
Histiyositik medüller retikuloz
C96.2 Habis mast hücreli ur
Habis:
• mastositom
• mastositoz
Mast hücreli sarkom
111
Hariç: mast hücreli lösemi (C94.3)
mastositoz (deri) (Q82.2)
C96.3 Gerçek histiyositik lenfoma
C96.7 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların diğer tanımlanmış habis urları
C96.9 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların tanımlanmamış habis uru
Bağımsız (birincil) birden fazla bölge habis uru
(C97)
C97 Bağımsız (birincil) birden fazla bölge habis uru
Not: Bu kategoriyi kullanmak için 2. ciltteki ölüm kodlama kural ve
kılavuzlarına müracaat edilmelidir.
In situ urlar
(D00-D09)
Not: Birçok in situ urlar displazi ve invazif kanser arasındaki morfolojik değişikliklerin
devamı olarak değerlendirilen urlardır. Örneğin; boyun intraepitelyal neoplazi
(CIN) için üç derece kabul edilir; ki bunların üçüncüsü (CIN III) hem ağır displazi
hem de karsinoma in situyu içerir. Bu derecelendirme sistemi vulva ve vajina gibi
diğer organlarda yaygınlaştırılmışır. İntraepitelyal neoplazi derece III tanımı ağır
displazi olsun veya olmasın bu bölümde yer alır. Derece I ve II organ
sistemlerinin displazisine aittir ve ilgili vücut sistemi bölümünde kodlanmalıdır.
Dahil: Bowen hastalığı
eritroplazi
davranış kodu /2 ile birlikte olan morfoloji kodları
Queyrat eritroplazisi
D00 Karsinoma in situ, ağız boşluğu, özofagus ve mide
Hariç: melanoma in situ (D03.-)
D00.0 Dudak, ağız boşluğu ve farenks
Ariepiglottik katlantı:
• BŞT
• hipofarenks yüz
• sınır bölgesi
Dudak kırmızı kenarı
Hariç: ariepiglottik katlantı, larenks yüz (D02.0)
epiglot:
• BŞT (D02.0)
112
D00.1 Özofagus
D00.2 Mide
• hyoid üstü kısım (D02.0)
dudak derisi (D03.0, D04.0)
D01 Karsinoma in situ, diğer ve tanımlanmamış sindirim
organlarının
Hariç: melanoma in situ (D03.-)
D01.0 Kolon
Hariç: rektosigmoid bağlantı (D01.1)
D01.1 Rektosigmoid bağlantı
D01.2 Rektum
D01.3 Anüs ve anal kanal
Hariç: anal:
• kenar (D03.5, D04.5)
• deri (D03.5, D04.5)
anüs çevresi deri (D03.5, D04.5)
D01.4 Barsak, diğer ve tanımlanmamış kısımları
Hariç: ampulla vateri (D01.5)
D01.5 Karaciğer, safra kesesi ve safra yolları
Ampulla vateri
D01.7 Sindirim organları, diğer, tanımlanmış
Pankreas
D01.9 Sindirim organı, tanımlanmamış
D02 Karsinoma in situ, orta kulak ve solunum sisteminin
Hariç: melanoma in situ (D03.-)
D02.0 Larenks
Ariepiglottik katlantı, larenks yüz
Epiglot (hyoid üstü kısım)
Hariç: ariepiglottik katlantı:
• BŞT (D00.0)
• hipofarenks yüz (D00.0)
• kenar bölgesi (D00.0)
D02.1 Trake
D02.2 Bronş ve akciğer
D02.3 Solunum sistemi, diğer kısımları
Sinüsler
113
Orta kulak
Burun boşluğu
Hariç: kulak: (dış) (deri) D03.2, D04.2)
burun:
• BŞT (D09.7)
• deri (D03.3, D04.3)
D02.4 Solunum sistemi, tanımlanmamış
D03 Melanoma in situ
Dahil: morfoloji kodları M872-M879 ile davranış kodu /2
D03.0 Dudak melanoma in situsu
D03.1 Kantus dahil göz kapağı melanoma in situsu
D03.2 Kulak ve dış kulak yolu melanoma in situsu
D03.3 Yüz diğer ve tanımlanmamış kısmının melanoma in situsu
D03.4 Kafa derisi ve boyun melanoma in situsu
D03.5 Gövde melanoma in situsu
Anal:
• kenar
• deri
Meme (deri) (yumuşak doku)
Anüs çevresi deri
D03.6 Omuz dahil üst ekstremite melanoma in situsu
D03.7 Kalça dahil alt ekstremite melanoma in situsu
D03.8 Melanoma in situ, diğer bölgelerin
D03.9 Melanoma in situ, tanımlanmamış
D04 Karsinoma in situ, deri
Hariç: Queyrat eritroplazisi (penis) BŞT (D07.4)
melanoma in situ (D03.-)
D04.0 Dudak derisi
Hariç: dudak kırmızı kenarı (D00.0)
D04.1 Kantus dahil göz kapağı derisi
D04.2 Kulak ve dış kulak yolunun derisi
D04.3 Yüz diğer ve tanımlanmamış kısmının derisi
D04.4 Kafa ve boyun derisi
D04.5 Gövde derisi
114
Anal:
• kenar
• deri
Anüs çevresi deri
Meme derisi
Hariç: anüs BŞT (D01.3)
genital organı derisi (D07.-)
D04.6 Omuz dahil üst ekstremite derisi
D04.7 Kalça dahil alt ekstremite derisi
D04.8 Deri, diğer bölgelerin
D04.9 Deri, tanımlanmamış
D05 Karsinoma in situ, meme
Hariç: meme derisi karsinoma in situsu (D04.5)
meme melanoma in situsu (deri) (D03.5)
D05.0 Lobuler karsinoma in situ
D05.1 İntraduktal karsinoma in situ
D05.7 Meme karsinoma in situsu, diğer
D05.9 Meme karsinoma in situsu, tanımlanmamış
D06 Karsinoma in situ, serviks uteri
Dahil: boyun intraepitelyal neoplazi (CIN), derece III, ağır displazili veya
displazi olmadan
Hariç: serviks melanoma in situsu (D03.5)
serviks ağır displazisi BŞT (N87.2)
D06.0 İç serviks
D06.1 Dış serviks
D06.7 Serviks, diğer kısımları
D06.9 Serviks, tanımlanmamış
D07 Karsinoma in situ, diğer ve tanımlanmamış genital organların
Hariç: melanoma in situ (D03.5)
D07.0 Endometriyum
D07.1 Vulva
Vulvar intraepitelyal neoplazi [VIN], derece III, ağır displazili veya displazi
olmadan
Hariç: vulva ağır displazisi, BŞT (N90.2)
D07.2 Vajina
115
Vajinal intraepitelyal neoplazi [VAIN], derece III ağır displazili veya displazi
olmadan
Hariç: vajina ağır displazisi BŞT (N89.2)
D07.3 Kadın genital organları, diğer ve tanımlanmamış
D07.4 Penis
Queyrat eritroplazisi BŞT
D07.5 Prostat
D07.6 Erkek genital organları, diğer ve tanımlanmamış
D09 Karsinoma in situ, diğer ve tanımlanmamış bölgelerin
Hariç: melanoma in situ (D03.-)
D09.0 İdrar torbası
D09.1 İdrar organları, diğer ve tanımlanmamış
D09.2 Göz
Hariç: göz kapağı derisi (D04.1)
D09.3 Tiroid ve diğer iç salgı bezleri
Hariç: iç salgı pankreas (D01.7)
yumurtalık (D07.3)
testis (D07.6)
D09.7 Karsinoma in situ, diğer tanımlanmış bölgelerin
D09.9 Karsinoma in situ, tanımlanmamış
Selim urlar
(D10-D36)
Dahil: davranış kodu /0 ile birlikte plan morfoloji kodları
D10 Ağız ve farenks selim uru
D10.0 Dudak
Dudak (frenulum) (iç yüz) (mukoza) (kırmızı kenarı)
Hariç: dudak derisi (D22.0, D23.0)
D10.1 Dil
116
Lingual tonsil
D10.2 Ağız tabanı
D10.3 Ağız, diğer ve tanımlanmamış kısımları
Küçük tükrük bezi BŞT
Hariç: selim odontojenik urlar (D16.4-D16.5)
dudak mukozası (D10.0)
yumuşak damak nazofarenks yüzü (D10.6)
D10.4 Tonsil
Tonsil (boğaz) (damak)
Hariç: lingual tonsil (D10.1)
farenks tonsili (D10.6)
tonsiller:
• çukur (D10.5)
• pillar (D10.5)
D10.5 Orofarenks, diğer kısımları
Epiglot, ön yüz
Tonsiller:
• çukur
• pillar
Valleküla
Hariç: epiglot
• BŞT (D14.1)
• hyoid üstü kısım (D14.1)
D10.6 Nazofarenks
Farenks tonsili
Septum ve koana arka kenarı
D10.7 Hipofarenks
D10.9 Farenks, tanımlanmamış
D11 Ana tükrük bezleri selim uru
Hariç: anatomik yerleşime göre sınıflandırılmış küçük tükrük bezleri selim
uru
küçük tükrük bezlerinin selim uru BŞT (D10.3)
D11.0 Parotid bez
D11.7 Ana tükrük bezleri, diğer
Bez:
• dil-altı
• mandibula altı
D11.9 Ana tükrük bezi, tanımlanmamış
117
D12 Kolon, rektum, anüs ve anal kanal selim uru
D12.0 Çekum
İliyoçekal kapak
D12.1 Apandis
D12.2 Çıkan kolon
D12.3 Transvers kolon
Karaciğer fleksür
Dalak fleksür
D12.4 İnen kolon
D12.5 Sigmoid kolon
D12.6 Kolon, tanımlanmamış
Kolon adenomatozu
Kalın barsak BŞT
Kolon polipozu (kalıtsal)
D12.7 Rektosigmoid bağlantı
D12.8 Rektum
D12.9 Anüs ve anal kanal
Hariç: anal:
• kenar (D22.5, D23.5)
• deri (D22.5, D23.5)
anüs çevresi deri (D22.5, D23.5)
D13 Sindirim sisteminin diğer ve yetersiz tanımlanmış kısımlarının
selim uru
D13.0 Özofagus
D13.1 Mide
D13.2 Duodenum
D13.3 İnce barsak, diğer ve tanımlanmamış kısımları
D13.4 Karaciğer
Karaciğer içi safra yolları
D13.6 Pankreas
Hariç: iç salgı pankreas (D13.7)
D13.7 İç salgı pankreas
Ada hücreli ur
Langerhans adası
D13.9 Sindirim sisteminin yetersiz tanımlanmış bölgeleri
Sindirim sistemi BŞT
118
Barsak BŞT
Dalak
D14 Orta kulak ve solunum sistemi selim uru
D14.0 Orta kulak, burun boşluğu ve sinüsler
Burun kıkırdağı
Hariç: kulak kanalı (dış) (D22.2, D23.2)
kemiği:
• kulak (D16.4)
• burun (D16.4)
kulak kıkırdağı (D21.0)
kulak (dış) (deri) (D22.2, D23.2)
burun:
• BŞT (D36.7)
• deri (D22.3, D23.3)
koku tomurcuğu (D33.3)
polipi:
• sinüs (J33.8)
• kulak (orta) (H74.4)
• burun (boşluk) (J33.-)
septum ve koana arka kenarı (D10.6)
D14.1 Larenks
Epiglot (hyoid üstü kısım)
Hariç: epiglot, önyüz (D10.5)
ses telleri ve larenks polibi (J38.1)
D14.2 Trake
D14.3 Bronş ve akciğer
D14.4 Solunum sistemi, tanımlanmamış
D15 Selim ur, diğer ve tanımlanmamış göğüs içi organların
Hariç: mezotelyal doku (D19.-)
D15.0 Timüs
D15.1 Kalp
Hariç: büyük damarlar (D21.3)
D15.2 Mediyasten
D15.7 Göğüs-içi diğer, tanımlanmış organlar
D15.9 Göğüs-içi tanımlanmamış organ
119
D16 Kemik ve eklem kıkırdağı selim uru
Hariç: bağ dokusu:
• kulak (D21.0)
• göz kapağı (D21.0)
• larenks (D14.1)
• burun (D14.0)
sinoviya (D21.-)
D16.0 Üst ekstremite uzun kemikleri ve skapula
D16.1 Üst ekstremite kısa kemikleri
D16.2 Alt eksremite uzun kemikleri
D16.3 Alt eksremite kısa kemikleri
D16.4 Kafa ve yüz kemikleri
Maksilla (üst)
Orbita kemiği
Hariç: alt çene kemiği (D16.5)
D16.5 Alt çene kemiği
D16.6 Omurga kemikleri
Hariç: sakrum ve koksiks (D16.8)
D16.7 Kaburgalar, sternum ve klavikula
D16.8 Pelvis kemikler,, sakrum ve koksiks
D16.9 Kemik ve eklem kıkırdağı, tanımlanmamış
D17 Selim lipomatöz ur
Dahil: morfoloji kodları M885-M888 ile davranış kodu /0
D17.0 Selim lipomatöz uru; baş, yüz ve boyun deri ve deri altı dokusu
D17.1 Selim lipomatöz uru, gövde deri ve deri altı dokusu
D17.2 Selim lipomatöz uru, ekstremite deri ve deri altı dokusunun
D17.3 Selim lipomatöz uru, diğer ve tanımlanmamış bölgelerin deri ve deri altı
dokusunun
D17.4 Selim lipomatöz uru, göğüs-içi organların
D17.5 Selim lipomatöz uru, karın içi organların
Hariç: periton ve retroperiton (D17.7)
D17.6 Selim lipomatöz uru, spermatik kordon
D17.7 Selim lipomatöz uru, diğer bölgelerin
Periton
120
Retroperiton
D17.9 Selim lipomatöz ur, tanımlanmamış
Lipom BŞT
D18 Hemanjiyom ve lenfanjiyom, herhangi bir yerde
Dahil: morfoloji kodları M912-M917 ile davranış kodu /0
Hariç: mavi veya pigmente nevüs (D22.-)
D18.0 Hemanjiyom, herhangi bir yerde
Anjiyom BŞT
D18.1 Lenfanjiyom, herhangi bir yerde
D19 Mezotelyal doku selim uru
Dahil: morfoloji kodları M905 ile davranış kodu /0
D19.0 Plevra mezotelyal dokusu
D19.1 Periton mezotelyal dokusu
D19.7 Mezotelyal doku, diğer bölgelerin
D19.9 Mezotelyal doku, tanımlanmamış
Selim mezotelyom BŞT
D20 Retroperiton ve periton yumuşak dokusunun selim uru
Hariç: periton ve retroperiton selim lipomatöz uru (D17.7)
mezotelyal doku (D19.-)
D20.0 Retroperiton
D20.1 Periton
D21 Bağ dokusu ve diğer yumuşak dokunun diğer selim uru
Dahil: kan damarı
bursa
kıkırdak
fasya
yağ
bağ, döl yatağı hariç
lenf kanalı
kas
sinoviya
tendon (kılıf)
Hariç: kıkırdak:
• eklem (D16.-)
121
• larenks (D14.1)
• burun (D14.0)
meme bağ dokusu (D24)
hemanjiyom (D18.0)
lipomatöz ur (D17.-)
lenfanjiyom (D18.1)
periferik sinirler ve otonom sinir sistemi (D36.1)
periton (D20.1)
retroperiton (D20.0)
üreter:
• leyomiyom (D25.-)
• bağ, herhangi bir (D28.2)
damar dokusu (D18.-)
D21.0 Baş, yüz ve boyun bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular
Bağ dokusu:
• kulak
• göz kapağı
Hariç: orbita bağ dokusu (D31.6)
D21.1 Omuz dahil üst ekstremite bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular
D21.2 Kalça dahil alt ekstremite bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular
D21.3 Göğüs bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular
Koltuk altı
Diyafragma
Büyük damarlar
Hariç: kalp (D15.1)
mediyasten (D15.2)
timüs (D15.0)
D21.4 Karın bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular
D21.5 Pelvis bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular
Hariç: döl yatağı:
• leyomiyom (D25.-)
• bağ, herhangi bir (D28.2)
D21.6 Gövde bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular, tanımlanmamış
Sırt BŞT
D21.9 Bağ dokusu ve diğer yumuşak dokular, tanımlanmamış
D22 Melanositik nevüs
Dahil: morfoloji kodları M872-M879 ile davranış kodu /0
nevüs:
• BŞT
• mavi
122
• kıllı
• pigmentli
D22.0 Dudak melanositik nevüsü
D22.1 Kantus dahil göz kapağı melanositik nevüsü
D22.2 Kulak ve dış kulak yolu melanositik nevüsü
D22.3 Yüzün diğer ve tanımlanmamış kısımlarının melanositik nevüsü
D22.4 Saçlı deri ve boyun melanositik nevüsü
D22.5 Gövde melanositik nevüsü
Anal:
• kenar
• deri
Anüs çevresi deri
Meme derisi
D22.6 Omuz dahil üst ekstremitenin melanositik nevüsü
D22.7 Kalça dahil alt ekstremitenin melanositik nevüsü
D22.9 Melanositik nevüs, tanımlanmamış
D23 Derinin diğer selim urları
Dahil: selim ur:
• kıl follikülleri
• yağ bezleri
• ter bezler (i)
Hariç: selim lipomatöz ur (D17.0-D17.3)
melanositik nevüs (D22.-)
D23.0 Dudak derisi
Hariç: dudak kırmızı kenarı (D10.0)
D23.1 Kantus dahil göz kapağı derisi
D23.2 Kulak ve dış kulak yolu derisi
D23.3 Yüzün diğer ve tanımlanmamış kısımlarının derisi
D23.4 Kafa ve boyun derisi
D23.5 Gövde derisi
Anal:
• kenar
• deri
Anüs çevresi deri
Meme derisi
Hariç: anüs BŞT (D12.9)
123
genital organ derisi (D28-D29)
D23.6 Omuz dahil üst ekstremite derisi
D23.7 Kalça dahil alt ekstremite derisi
D23.9 Deri, tanımlanmamış
D24 Meme selim uru
Meme:
• bağ dokusu
• yumuşak kısımları
Hariç: meme selim displazisi (N60.-)
meme derisi (D22.5, D23.5)
D25 Döl yatağı leyomiyomu
Dahil: döl yatağının selim uru, morfoloji kodu M889 ve davranış kodu /0
döl yatağı fibromiyomu
D25.0 Döl yatağı mukoza altı leyomiyomu
D25.1 Döl yatağı intramural leyomiyomu
D25.2 Döl yatağı seroza altı leyomiyomu
D25.9 Döl yatağı leyomiyomu, tanımlanmamış
D26 Döl yatağı diğer selim urları
D26.0 Serviks uteri
D26.1 Korpus uteri
D26.7 Döl yatağının diğer kısımları
D26.9 Döl yatağı, tanımlanmamış
D27 Yumurtalık selim uru
D28 Selim ur, diğer ve tanımlanmamış kadın genital organlarının
Dahil: adenomatöz polip
kadın genital organ derisi
D28.0 Vulva
D28.1 Vajina
D28.2 Döl yatağı tüpleri ve bağları
Fallop tüpü
Döl yatağı bağı (geniş) (yuvarlak)
D28.7 Kadın genital organı, diğer, tanımlanmış
124
D28.9 Kadın genital organı, tanımlanmamış
D29 Erkek genital organlarının selim uru
Dahil: erkek genital organları derisi
D29.0 Penis
D29.1 Prostat
Hariç: prostat hiperplazisi (adenomatöz) (N40)
prostat:
• adenom (N40)
• genişleme (N40)
• hipertrofi (N40)
D29.2 Testis
D29.3 Epididimis
D29.4 Skrotum
Skrotum derisi
D29.7 Erkek genital organları, diğer
Seminal vezikül
Spermatik kordon
Tunika vajinalis
D29.9 Erkek genital organı, tanımlanmamış
D30 İdrar organlarının selim uru
D30.0 Böbrek
Hariç: böbrek:
• kaliksleri (D30.1)
• pelvisi (D30.1)
D30.1 Böbrek pelvisi
D30.2 Üreter
Hariç: idrar torbasının üreter girişi (D30.3)
D30.3 İdrar torbası
İdrar torbası girişi
• üretra
• üreter
D30.4 Üretra
Hariç: idrar torbası üreter girişi (D30.3)
D30.7 İdrar diğer organlar
Üretra çevresi bezler
D30.9 İdrar organı, tanımlanmamış
İdrar sistemi BŞT
125
D31 Göz ve eklentilerin selim uru
Hariç: göz kapağı bağ dokusu (D21.0)
optik sinir (D33.3)
göz kapağı derisi (D22.1, D23.1)
D31.0 Konjunktiva
D31.1 Kornea
D31.2 Retina
D31.3 Koroid
D31.4 Siliyer cisim
Göz küresi
D31.5 Göz yaşı bezi ve kanalı
Göz yaşı bezi
Nazolakrimal kanal
D31.6 Orbita, tanımlanmamış
Orbita bağ dokusu
Göz dışı kaslar
Orbita periferik siniri
Retrobulber doku
Retro-okuler doku
Hariç: orbita kemiği (D16.4)
D31.9 Göz, tanımlanmamış
D32 Menenks selim uru
D32.0 Beyin menenksler
D32.1 Omurilik menenksler
D32.9 Menenksler, tanımlanmamış
Menenjiyom BŞT
D33 Beynin ve merkezi sinir sistemi diğer kısımlarının selim uru
Hariç: anjiyom (D18.0)
menenksler (D32.-)
periferik sinirler ve otonom sinir sistemi (D36.1)
retro-okuler doku (D31.6)
D33.0 Beyin, tentoryal üstü
Beyin ventrikülü
126
Serebrum
Frontal
Oksipital lob
Pariyetal
Temporal
Hariç: dördüncü ventrikül (D33.1)
D33.1 Beyin, tentoryal altı
Beyin sapı
Beyincik
Dördüncü ventrikül
D33.2 Beyin, tanımlanmamış
D33.3 Kafa sinirleri
Koku tomurcuğu
D33.4 Omurilik
D33.7 Merkezi sinir sistemi diğer tanımlanmış kısımları
D33.9 Merkezi sinir sistemi, tanımlanmamış
Sinir sistemi (merkezi) BŞT
D34 Tiroid bez selim uru
D35 Selim uru, diğer ve tanımlanmamış iç salgı bezlerin
Hariç: iç salgı pankreas (D13.7)
yumurtalık (D27)
testis (D29.2)
timüs (D15.0)
D35.0 Adrenal bez
D35.1 Paratiroid bez
D35.2 Hipofiz bezi
D35.3 Kraniyofarenks kanal
D35.4 Pineal bez
D35.5 Karotid cismi
D35.6 Aort cismi ve diğer paragangliyonlar
D35.7 İç salgı diğer, tanımlanmış bezleri
D35.8 Birden fazla bez tutulumu
D35.9 İç salgı bezi, tanımlanmamış
127
D36 Selim ur, diğer ve tanımlanmamış bölgelerin
D36.0 Lenf bezleri
D36.1 Periferik sinirler ve otonom sinir sistemi
Hariç: orbita periferik sinirleri (D31.6)
D36.7 Tanımlanmış diğer bölgeler
Burun BŞT
D36.9 Selim ur, tanımlanmamış bölgelerin
Belirsiz veya bilinmeyen davranışlı urlar
(D37-D48)
Not: D37-D48 kategorileri, habis veya selim olduğunda şüphe olan davranışı
bilinmeyen veya belirsiz urları sınıflandırmada kullanılır. Bu tip urlar morfoloji
sınıflandırılmasında davranış kodu /1 başlığında kodlanır.
D37 Ağız boşluğu ve sindirim organlarının belirsiz veya
bilinmeyen davranışlı uru
D37.0 Dudak, ağız boşluğu ve farenks
Ariepiglottik katlantı:
• BŞT
• hipofarenks yüz
• kenar bölgesi
Ana ve küçük tükrük bezleri
Dudak kırmızı kenarı
Hariç: ariepiglottik katlantı, larenks yüz (D38.0)
epiglot:
• BŞT (D38.0)
• suprahyod kısım (D38.0)
dudak derisi (D48.5)
D37.1 Mide
D37.2 İnce barsak
D37.3 Apandis
D37.4 Kolon
D37.5 Rektum
Rektosigmoid bağlantı
D37.6 Karaciğer, safra kesesi ve safra yolları
Ampulla vateri
D37.7 Sindirim organları, diğer
Anal:
128
• kanal
• sifinkter
Anus BŞT
Barsak BŞT
Özofagus
Pankreas
Hariç: anal:
• kenar (D48.5)
• deri (D48.5)
anüs çevresi deri (D48.5)
D37.9 Sindirim organı, tanımlanmamış
D38 Orta kulak ve solunum ve göğüs içi organlarının belirsiz veya
bilinmeyen davranışlı uru
Hariç: kalp (D48.7)
D38.0 Larenks
Ariepiglottik katlantı, larenks yüz
Epiglot (hyoid üstü kısım)
Hariç: ariepiglottik katlantı:
• BŞT (d37.0)
• hipofarenks yüz (D37.0)
• kenar bölgesi (D37.0)
D38.1 Trake, bronş ve akciğer
D38.2 Plevra
D38.3 Mediyasten
D38.4 Timüs
D38.5 Solunum organları, diğer
Sinüsler
Burun kıkırdağı
Orta kulak
Burun boşluğu
Hariç: kulak (dış) (deri D48.5)
burun:
• BŞT (D48.7)
• deri (D48.5)
D38.6 Solunum organları, tanımlanmamış
129
D39 Kadın genital organlarının belirsiz veya bilinmeyen davranışlı
uru
D39.0 Döl yatağı
D39.1 Yumurtalık
D39.2 Plasenta
Koryoadenoma destruens
Hidatiform mol:
• invazif
• habis
Hariç: hidatiform mol BŞT (O01.9)
D39.7 Kadın genital organları, diğer
Kadın genital organları derisi
D39.9 Kadın genital organı, tanımlanmamış
D40 Erkek genital organlarının belirsiz veya bilinmeyen davranışlı
uru
D40.0 Prostat
D40.1 Testis
D40.7 Erkek genital organları, diğer
Erkek genital organları derisi
D40.9 Erkek genital organı, tanımlanmamış
D41 İdrar organların belirsiz veya bilinmeyen davranışlı uru
D41.0 Böbrek
Hariç: böbrek pelvisi (D41.1)
D41.1 Böbrek pelvisi
D41.2 Üreter
D41.3 Üretra
D41.4 İdrar torbası
D41.7 İdrar diğer organları
D41.9 İdrar tanımlanmamış organı
130
D42 Menenkslerin belirsiz veya bilinmeyen davranışlı uru
D42.0 Beyin menenksler
D42.1 Omurilik menenksler
D42.9 Menenksler, tanımlanmamış
D43 Beyin ve merkezi sinir sisteminin belirsiz veya bilinmeyen
davranışlı uru
Hariç: periferik sinirler ve otonom sinir sistemi (D48.2)
D43.0 Beyin, tentoryal üstü
Beyin ventrikül
Serebrum
Frontal
Oksipital lob
Paryetal
Temporal
Hariç: dördüncü ventrikül (D43.1)
D43.1 Beyin, tentoryal altı
Beyin sapı
Beyincik
Dördüncü ventrikül
D43.2 Beyin, tanımlanmamış
D43.3 Kafa sinirleri
D43.4 Omurilik
D43.7 Merkezi sinir sisteminin diğer kısımları
D43.9 Merkezi sinir sistemi, tanımlanmamış
Sinir sistemi (merkezi) BŞT
D44 İç salgı bezlerinin belirsiz veya bilinmeyen davranışlı uru
Hariç: iç salgı pankreas (D37.7)
yumurtalık (D39.1)
testis (D40.1)
timüs (D38.4)
D44.0 Tiroid bezi
D44.1 Adrenal bezi
D44.2 Paratiroid bezi
D44.3 Hipofiz bezi
131
D44.4 Kraniyofarenks kanal
D44.5 Pineal bez
D44.6 Karotid cismi
D44.7 Aort cismi ve diğer paragangliyonlar
D44.8 Birden fazla bez tutulumu
Multipl iç salgı adenomatoz
D44.9 İç salgı bez, tanımlanmamış
D45 Polisitemi vera
Morfoloji kodu M9950, davranış kodu /1
D46 Miyelodisplastik sendromlar
Dahil: morfoloji kodu M998, davranış kodu /1
D46.0 İnatçı refrakter anemi, sideroblastlar olmadan
D46.1 İnatçı refrakter anemi, sideroblastlarla birlikte
D46.2 İnatçı refrakter anemi, blastlar baskın
D46.3 İnatçı refrakter anemi, transformasyonla birlikte, blastlar baskın
D46.4 İnatçı refrakter anemi, tanımlanmamış
D46.7 Miyelodisplastik diğer sendromlar
D46.9 Miyelodisplastik tanımlanmamış sendrom
Miyelodisplazi BŞT
Lösemi öncesi (sendromu) BŞT
D47 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların belirsiz veya
bilinmeyen davranışlı diğer uru
Dahil: morfoloji kodları M974, M976 M996-M997, davranış kodu /1
D47.0 Histiyositik ve mast hücreli urlar, belirsiz veya bilinmeyen davranışlı
Mast hücreli ur BŞT
Mastositom BŞT
Hariç: mastositoz (deriye ait) (Q82.2)
D47.1 Kronik miyeloproliferatif hastalık
Miyelofibroz (miyeloid metaplaziyle birlikte)
Miyeloproliferatif hastalık, tanımlanmamış
Miyeloskleroz (megakaryositik), miyeloid metaplaziyle birlikte
D47.2 Monoklonal gammopati
D47.3 Esansiyel (kanamalı) trombositemi
İdyopatik kanamalı trombositemi
132
D47.7 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların diğer tanımlanmış belirsiz veya
bilinmeyen davranışlı urları
D47.9 Lenfoid, hematopoyetik ve ilgili dokuların belirsiz veya bilinmeyen davranışlı
uru, tanımlanmamış
Lenfoproliferatif hastalık BŞT
D48 Belirsiz veya bilinmeyen davranışlı uru, diğer ve
tanımlanmamış bölgelerin
Dahil: nörofibromatoz (habis olmayan) (Q85.0)
D48.0 Kemik ve eklem kıkırdağı
Hariç: kıkırdağı:
• kulak (D48.1)
• larenks (D38.0)
• burun (D38.5)
göz kapağı bağ dokusu (D48.1)
sinoviya (D48.1)
D48.1 Bağ dokusu ve diğer yumuşak doku
Bağ dokusu:
• kulak
• göz kapağı
Hariç: kıkırdak:
• eklem (D48.0)
• larenks (D38.0)
• burun (D38.5)
meme bağ dokusu (D48.6)
D48.2 Periferik sinir ve otonom sinir sistemi
Hariç: orbita periferik sinirleri (D48.7)
D48.3 Retroperiton
D48.4 Periton
D48.5 Deri
Anal:
• kenar
• deri
Anüs çevresi deri
Meme derisi
Hariç: anüs BŞT (D37.7)
genital organların derisi (D39.7, D40.7)
dudak kırmızı kenarı (D37.0)
D48.6 Meme
Meme bağ dokusu
133
Sistosarkoma filloides
Hariç: meme derisi (D48.5)
D48.7 Tanımlanmış diğer bölgeler
Göz
Kalp
Orbita periferik sinirleri
Hariç: bağ dokusu (D48.1)
göz kapağı derisi (D48.5)
D48.9 Belirsiz veya bilinmeyen davranışlı ur, tanımlanmamış
“Büyüme” BŞT
Ur BŞT
Yeni büyüme BŞT
Ur BŞT
134
BÖLÜM 3
KAN VE KAN YAPICI ORGANLARIN HASTALIKLARI VE
İMMÜN SİSTEMİN BAZI BOZUKLUKLARI
(D50-D89)
Hariç:
otoimmün hastalık (sistemik) BŞT (M35.9)
perinatal dönemden kaynaklanan bazı durumlar (P00-P96)
gebelik, doğum ve lohusalık komplikasyonları (O00-O99)
doğuştan bozuk oluşumlar, şekil bozuklukları ve kromozom anomalileri (Q00-
Q99)
iç salgı, beslenme ve metabolizma hastalıkları (E00-E90)
insan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı (B20-B24)
yaralanma, zehirlenme ve dış nedenlerin bazı diğer sonuçları (S00-T98) urlar
(C00-D48)
belirti, bulgu ve anormal klinik ve laboratuvar verileri, başka yerde sınıflanmamış
(R00-R99)
Bu bölüm aşağıdaki bloklardan oluşmaktadır:
D50-D53 Beslenme anemileri
D55-D59 Hemolitik anemiler
D60-D64 Aplastik ve diğer anemiler
D65-D69 Pıhtılaşma bozuklukları, purpura ve diğer kanamalı durumlar
D70-D77 Kan ve kan yapıcı organların diğer hastalıkları
D80-D89 İmmün sistemi etkileyen bazı bozukluklar
Bu bölümdeki yıldız kategorileri şunlardır:
D63* Anemi, başka yerde sınıflanmış kronik hastalıklarda
D77* Kan ve kan yapıcı organların diğer bozuklukları, başka yerde
sınıflanmış hastalıklarda
Beslenme anemileri
(D50-D53)
D50 Demir eksikliği anemisi
Dahil: anemi:
• asiderotik
• hipokromik
D50.0 Demir eksikliği anemisi, (kronik) kan kaybına bağlı
Kanama sonrası anemi (kronik)
Hariç: akut kanama sonrası anemi (D62)
doğuştan anemi, fetusdan kan kaybına bağlı (P61.3)
D50.1 Sideropenik disfaji
135
Kelly-Paterson sendromu
Plummer-Vinson sendromu
D50.8 Demir eksikliği diğer anemileri
D50.9 Demir eksikliği tanımlanmamış anemisi
D51 B12 vitamin eksikliği anemisi
Hariç: B12 vitamin eksikliği (E53.8)
D51.0 B12 vitamin eksikliği anemisi, intrinsik faktör eksikliğine bağlı
Anemi:
• Addison
• Biermer
• pernisiyöz (doğuştan)
Doğuştan intrinsik faktör eksikliği
D51.1 B12 vitamin eksikliği anemisi, seçici B12 vitamin emilim bozukluğuna bağlı,
proteinüri ile birlikte
Imerslund (-Gräsbeck) sendromu
Megaloblastik kalıtsal anemi
D51.2 Transkobalamin II eksikliği
D51.3 B12 vitamin eksikliği diğer anemisi diyete bağlı
Vegan anemisi
D51.8 B12 vitamin eksikliği diğer anemisi
D51.9 B12 vitamin eksikliği tanımlanmamış anemisi
D52 Folik asit eksikliği anemisi
D52.0 Folik asit eksikliği anemisi, diyete bağlı
Beslenme megaloblastik anemisi
D52.1 Folik asit eksikliği anemisi, ilaca bağlı
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D52.8 Folik asit eksikliği diğer anemileri
D52.9 Folik asit eksikliği tanımlanmamış anemisi
Folik asit eksikliği anemisi BŞT
D53 Beslenme diğer anemiler
Dahil: B12 vitamin veya folik asit tedavisine yanıtsız megaloblastik anemi
D53.0 Protein eksikliği anemisi
Aminoasit eksikliği anemisi
136
Orotasidürik anemi
Hariç: Lesch-Nyhan sendromu (E79.1)
D53.1 Megaloblastik diğer anemiler, başka yerde sınıflanmamış
Megaloblastik anemi BŞT
Hariç: Di Guglielmo hastalığı (C94.0)
D53.2 Skorbütik anemi
Hariç: skorbüt (E54)
D53.8 Beslenme diğer, tanımlanmış anemiler
aşağıdakilerin eksikliği ile birlikte olan anemi:
• bakır
• molibden
• çinko
Hariç: anemi olmadan beslenme eksiklikleri:
• bakır eksikliği (E61.0)
• molibden eksikliği (E61.5)
• çinko eksikliği (E60)
D53.9 Beslenme tanımlanmamış anemi
Basit kronik anemi
Hariç: anemi BŞT (D64.9)
Hemolitik anemiler
(D55-D59)
D55 Enzim bozukluklarına bağlı anemi
Hariç: ilaca bağlı enzim eksikliği anemisi (D59.2)
D55.0 Glukoz-6-fosfat dehidrojenaz (G6PD) eksikliğine bağlı anemi
Favizm
G6PD eksikliği anemisi
D55.1 Glutatyon metabolizmasının diğer bozukluklarına bağlı anemi
Anemi (aşağıdakilere bağlı):
• G6PD dışında hekzoz monofosfat [HMP] şant yoluyla ilgili enzim eksiklikleri
• hemolitik sferotik olmayan (kalıtsal), tip I
D55.2 Glukolitik enzimlerin bozukluğuna bağlı anemi
Anemi:
• hemolitik sferotik olmayan (kalıtsal), tip II
• hekzokinaz eksikliği
• piruvat kinaz [PK] eksikliği
• trioz-fosfat izomeraz eksikliği
D55.3 Nükleotid metabolizması bozukluklarına bağlı anemiler
137
D55.8 Enzim bozukluklarına bağlı diğer anemiler
D55.9 Enzim bozukluğuna bağlı tanımlanmamış anemi
D56 Talasemiler
D56.0 Alfa talasemi
Hariç: hidrops fetalis, hemolitik hastalığa bağlı (P56.-)
D56.1 Beta talasemi
Cooley anemisi
Ağır beta talassemi
Orak-hücreli beta talasemi
Talasemi:
• intermediya
• ana
D56.2 Delta-beta talasemi
D56.3 Talasemi taşıyıcılığı
D56.4 Fetüs hemoglobin kalıtsal kalıcılığı (HPFH)
D56.8 Talasemiler, diğer
D56.9 Talasemi, tanımlanmamış
Akdeniz anemisi (diğer hemoglobinopatilerle birlikte)
Talassemi (küçük) (karma) (diğer hemoglobinopatilerle birlikte)
D57 Orak-hücre bozuklukları
Hariç: diğer hemoglobinopatiler (D58.-)
orak-hücreli beta talasemi (D56.1)
D57.0 Orak hücreli anemi, krizle birlikte
Hb-SS hastalığı, krizle birlikte
D57.1 Orak hücreli anemi, kriz olmadan
Orak-hücreli:
• anemi
• hastalık BŞT
• bozukluk
D57.2 Çift heterozigoz oraklaşma bozuklukları
Hastalık:
• Hb-SC
• Hb-SD
• Hb-SE
D57.3 Orak-hücre taşıyıcılığı
Hb-S taşıyıcılığı
138
Heterozigoz hemoglobin S
D57.8 Orak hücre diğer bozuklukları
D58 Kalıtsal diğer hemolitik anemiler
D58.0 Kalıtsal siferositoz
Akolurik (ailesel) sarılık
Doğuştan (sferositer) hemolitik ikter
Minkowsky-Chauffard sendromu
D58.1 Kalıtsal eliptositoz
Eliptositoz (doğuştan)
Ovalositoz (doğuştan) (kalıtsal)
D58.2 Hemoglobinopatiler, diğer
Anormal hemoglobin BŞT
Doğuştan Heinz cisimciği anemisi
Hastalık:
• Hb-C
• Hb-D
• Hb-E
Hemoglobinopati BŞT
Kararlı olmayan hemoglobin hemolitik hastalığı
Hariç: ailesel polisitemi (D75.0)
Hb-M hastalığı (D74.0)
fetüs hemoglobin kalıtsal kalıcılığı [HPFH] (D56.4)
yükseklik polisitemisi (D75.1)
methemoglobinemi (D74.-)
D58.8 Kalıtsal hemolitik diğer, tanımlanmış anemiler
Stomasitoz
D58.9 Kalıtsal hemolitik tanımlanmamış anemiler
D59 Kazanılmış hemolitik anemi
D59.0 Otoimmün hemolitik anemi, ilaca bağlı
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D59.1 Otoimmün hemolitik diğer anemiler
Otoimmün hemolitik hastalık (soğuk tip) (sıcak tip)
Kronik soğuk hemaglutinin hastalığı
Soğuk aglutinin:
• hastalığı
• hemoglobinürisi
Hemolitik anemi:
139
• soğuk tip (ikincil) (bulgu veren)
• sıcak tip (ikincil) (bulgu veren)
Hariç: Evans sendromu (D69.3)
fetüs ve yeni doğanın hemolitik hastalığı (P55.-)
paroksismal soğuk hemoglobinüri (D59.6)
D59.2 Hemolitik anemi, otoimmün olmayan ilaca bağlı
İlaca bağlı enzim eksikliği anemisi
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D59.3 Hemolitik-üremik sendrom
D59.4 Hemolitik diğer anemiler, otoimmün olmayan
Hemolitik anemi:
• mekanik
• mikroanjiyopatik
• toksik
Nedenin tanımlanması istenildiğinde dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D59.5 Paroksismal gece hemoglobinürisi [Marchiafava-Micheli]
Hariç: hemoglobinüri BŞT (R82.3)
D59.6 Hemoglobinüri, diğer dış nedenlerden hemolize bağlı
Hemoglobinüri:
• egzersiz
• yürüyüş
• paroksismal soğuk
Nedenin tanımlanması istenildiğinde dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
Hariç: hemoglobinüri BŞT (R82.3)
D59.8 Hemolitik diğer kazanılmış anemiler
D59.9 Hemolitik anemi, kazanılmış, tanımlanmamış
İdyopatik hemolitik anemi, kronik
Aplastik ve diğer anemiler
(D60-D64)
D60 Kazanılmış saf kırmızı hücre yokluğu [eritroblastopeni]
Dahil: kırmızı hücre yokluğu (kazanılmış) (yetişkin) (timoma ile birlikte)
D60.0 Kazanılmış saf kırmızı hücre kronik yokluğu
D60.1 Kazanılmış saf kırmızı hücre geçici yokluğu
D60.8 Kazanılmış saf kırmızı hücreli diğer aplazileri
D60.9 Kazanılmış saf kırmızı hücre tanımlanmamış yokluğu
140
D61 Aplastik diğer anemiler
Hariç: agranulositoz (D70)
D61.0 Yapısal aplastik anemi
Kırmızı hücre yokluğu (saf):
• doğuştan
• süt çocuğu
• birincil
Blackfan-Diamond sendromu
Ailesel hipoplastik anemi
Fanconi anemisi
Bozuk oluşumlarla birlikte pansitopeni
D61.1 Aplastik anemi, ilaca bağlı
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D61.2 Aplastik anemi, diğer dış nedenlere bağlı
Nedenin tanımlanması istenildiğinde dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D61.3 İdyopatik aplastik anemi
D61.8 Aplastik diğer, tanımlanmış anemiler
D61.9 Aplastik tanımlanmamış anemi
Hipoplastik anemi BŞT
Medüller hipoplazi
Panmiyelofitiz
D62 Akut kanama sonrası anemi
Hariç: fetüs kan kaybına bağlı doğuştan anemi (P61.3)
D63* Anemi, başka yerde sınıflanmış kronik hastalıklarda
D63.0* Anemi, neoplastik hastalıkta (C00-D48†)
D63.8* Anemi, başka yerde sınıflanmış diğer kronik hastalıklarda
D64 Anemi, diğer
Hariç: inatcı anemi:
• BŞT (D46.4)
• blastların baskın olduğu (D46.2)
• transformasyonlu (D46.3)
• sideroblastlı (D46.1)
• sideroblastsız (D46.0)
D64.0 Kalıtsal sideroblastik anemi
Cinsiyete bağlı hipokromik sideroblastik anemi
141
D64.1 İkincil ideroblastik anemi hastalığa bağlı
İstenirse, hastalığı tanımlamak için ek kod kullanınız
D64.2 İkincil sideroblastik anemi, ilaç ve toksinlere bağlı
Nedenin tanımlanması istenildiğinde dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D64.3 Sideroblastik diğer anemiler
Sideroblastik anemi:
• BŞT
• piridoksine yanıt veren BYS
D64.4 Doğuştan diseritropoetik anemi
Diskanamalıpoyetik anemi (doğuştan)
Hariç: Blackfan-Diamond sendromu (D61.0)
Di Guglielmo hastalığı (C94.0)
D64.8 Anemiler, diğer, tanımlanmış
Süt çocuğu yalancı lösemisi
Lökoeritroblastik anemi
D64.9 Anemi, tanımlanmamış
Pıhtılaşma bozuklukları, purpura ve diğer kanamalı durumlar (D65-D69)
D65 Yaygın damar-içi pıhtılaşma [defibrinasyon sendromu]
Afibrinojenemi, kazanılmış
Tüketim koagülopatisi
Yaygın veya yaygın damar-içi pıhtılaşma [DIC]
Fibrinolitik kanama, kazanılmış
Purpura:
• fibrinolitik
• fulminan
Hariç: aşağıdakilerin komplikasyonu olan:
• düşük veya dış veya mol gebelik (O00-O07,O08.1)
• yenidoğan (P60)
• gebelik, doğum ve lohusalık (O45.0, O46.0, O67.0, O72.3)
D66 Kalıtsal faktör VIII eksikliği
Faktör VIII eksikliği (işlevsel kusur ile birlikte)
Hemofili:
• BŞT
• A
• klasik
Hariç: faktör VIII eksikliği, damarsal bozukluk ile birlikte (D68.0)
142
D67 Kalıtsal faktör IX eksikliği
Christmas hastalığı
Eksiklik:
• faktör IX (işlevsel bozukluk ile birlikte)
• plazma tromboplastin komponenti [PTC]
Hemofili B
D68 Pıhtılaşma diğer bozuklukları
Hariç: aşağıdakilerin komplikasyonu
• düşük veya dış veya mol gebelik (O00-O07, O08.1)
• gebelik, doğum ve lohusalık (O45.0, O46.0, O67.0, O72.3)
D68.0 Von Willebrand hastalığı
Anjiyohemofili
Faktör VIII eksikliği, damarsal bozukluk ile birlikte
Damarsal hemofili
Hariç: kapiller kırılgan (kalıtsal) (D69.8)
faktör VIII eksikliği:
• BŞT (D66)
• işlevsel bozukluk ile birlikte (D66)
D68.1 Kalıtsal faktör XI eksikliği
Hemofili C
Plazma tromboplastin öncülü [PTA] eksikliği
D68.2 Diğer pıhtılaşma faktörleri kalıtsal eksikliği
Doğuştan afibrinojenemi
Eksiklik:
• AC globulin
• proakselerin
Faktör eksikliği:
• I [fibrinojen]
• II [protrombin]
• V [labil]
• VII [kararlı]
• X [Stuart-Prower]
• XII [Hageman]
• XIII [fibrin-stabilizan]
Disfibrinojenemi (doğuştan)
Hipoprokonvertinemi
Owren hastalığı
D68.3 Kanama bozukluğu, dolaşımdaki antikoagülanlara bağlı
Hiperheparinemi
Aşağıdakilerde artış:
143
• antitrombin
• anti-VIIIa
• anti-IXa
• anti-Xa
• anti-XIa
İstenirse uygulanan antikoagülanı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm
XX)kullanınız.
D68.4 Kazanılmış pıhtılaşma faktörü eksikliği
Pıhtılaşma faktörü eksikliği (aşağıdakilere bağlı):
• karaciğer hastalığı
• K vitamini eksikliği
Hariç: yenidoğanın K vitamin eksikliği (P53)
D68.8 Pıhtılaşma diğer, tanımlanmış bozuklukları
Sistemik lupus eritamotoz [SLE] inhibitörünün bulunması
D68.9 Pıhtılaşma tanımlanmamış bozukluğu
D69 Purpura ve diğer kanamalı durumlar
Hariç: selim hipergamaglobulinemik purpura (D89.0)
kriyoglobulinemik purpura (D89.1)
esansiyel (kanamalı) trombositemi (D47.3)
purpura fulminans (D65)
trombotik trombositopenik purpura (M31.1)
D69.0 Allerjik purpura
Purpura:
• anafilaktoid
• Henoch (-Schönlein)
• trombositopenik olmayan:
• kanamalı
• idyopatik
• damarsal
Vaskülit, allerjik
D69.1 Trombosit işlev bozuklukları
Bernard-Soulier [dev trombosit] sendromu
Glanzman hastalığı
Gri trombosit sendromu
Trombasteni (kanamalı) (kalıtsal)
Trombositopati
Hariç: von Willebrand hastalığı (D68.0)
D69.2 Trombositopenik olmayan diğer purpura
Purpura:
• BŞT
144
• yaşlılığa bağlı
• basit
D69.3 İdyopatik trombositopenik purpura
Evans sendromu
D69.4 Birincil diğer trombositopeniler
Hariç: radyus yokluğu ile birlikte trombositopeni (Q87.2)
geçici yenidoğan trombositopenisi (P61.0)
Wiskott-Aldrich sendromu (D82.0)
D69.5 İkincil trombositopeni
İstenirse nedeni tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D69.6 Trombositopeni, tanımlanmamış
D69.8 Kanamalı diğer, tanımlanmış durumlar
Kapiller kırılgan (kalıtsal)
Damarsal yalancı hemofili
D69.9 Kanamalı tanımlanmamış durum
Kan ve kan yapıcı organların diğer hastalıkları
(D70-D77)
D70 Agranulositoz
*Agranulositik anjina
*Süt çocuğunun genetik agranulositozu
*Kostmann hastalığı
*Nötropeni:
• BŞT
• doğuştan
• devirli
• ilaca bağlı
• peryodik
• dalağa bağlı (birincil)
• toksik
*Nötropenik splenomegali
İlaca bağlı olgularda, istenirse ilaçları tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX)
kullanınız.
Hariç: yenidoğanın geçici nötropenisi (P61.5)
D71 Polimorfonükleer nötrofillerin işlev bozuklukları
Hücre zar reseptör karışıklık [CR3] kusuru
145
Kronik (çocukluk dönemi) granulomatöz hastalığı
Doğuştan fagositoz bozukluğu
İlerleyici septik granulomatoz
D72 Lökösitlerin diğer bozuklukları
Hariç: bazofili (D75.8)
immün bozukluklar (D80-D89)
nötropeni (D70)
lösemi öncesi (sendrom) (D46.9)
D72.0 Lökösitlerin genetik anomalileri
Anomali (granülasyon) (granülosit) veya sendrom:
• Alder
• May-Hegglin
• Pelger-Huët
Kalıtsal:
• lökositik
• hipersegmentasyon
• hiposegmentasyon
• lökomelanopati
Hariç: Chediak (-Steinbrinck)-Higashi sendromu (E70.3)
D72.1 Eozinofili
Eozinofili:
• allerjik
• kalıtsal
D72.8 Lökösitlerin diğer, tanımlanmış bozuklukları
Lökomoid reaksiyon:
• lenfositik
• monositik
• miyelositik
Lökositoz
Lenfositoz (bulgu veren)
Lenfopeni
Monositoz (bulgu veren)
Plazmasitoz
D72.9 Lökösitlerin tanımlanmamış bozuklukları
D73 Dalak hastalıkları
D73.0 Dalağın az çalışması
Dalak yokluğu, cerrahi sonrası
Dalak atrofisi
146
Hariç: dalak yokluğu (doğuştan) (Q89.0)
D73.1 Dalağın fazla çalışması
Hariç: splenomegali:
• BŞT (R16.1)
• doğuştan (Q89.0)
D73.2 Kronik konjestif splenomegali
D73.3 Dalak apsesi
D73.4 Dalak kisti
D73.5 Dalak enfarktüsü
Dalak yırtılması, travmatik olmayan
Dalak torsiyonu
Hariç: travmaya bağlı dalak yırtılması (S36.0)
D73.8 Dalağın diğer hastalıkları
Dalak fibrozu BŞT
Perisplenit
Splenit BŞT
D73.9 Dalağın tanımlanmamış hastalığı
D74 Methemoglobinemi
D74.0 Doğuştan methemoglobinemi
Doğuştan NADH- methemoglobin redüktaz eksikliği
Hemoglobin-M [Hb-M] hastalığı
Methemoglobinemi, kalıtsal
D74.8 Methemoglobinemiler, diğer
Methemoglobinemi, kazanılmış (sulfahemoglobinemi ile birlikte)
Methemoglobinemi, toksik
İstenirse nedeni tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
D74.9 Methemoglobinemi, tanımlanmamış
D75 Kan ve kan yapıcı organların diğer hastalıkları
Hariç: lenf bezi büyümesi (R59.-)
hipergamaglobulinemi BŞT (D89.2)
lenfadenit:
• BŞT (I88.9)
• akut (L04.-)
• kronik (I88.1)
• mezenterik (akut) (kronik) (I88.0)
D75.0 Ailesel eritrositoz
Polisitemi:
147
• selim
• ailesel
Hariç: kalıtsal ovalositoz (D58.1)
D75.1 İkincil polisitemi
Polisitemi:
• kazanılmış
• aşağıdakilere bağlı:
• eritropoetin
• plazma hacim azalması
• yükseklik
• gerilim
• duygusal
• hipoksemi
• böbreğe bağlı
• göreceli
Hariç: polisitemi:
• yenidoğan (P61.1)
• vera (D45)
D75.2 Esansiyel trombositoz
Hariç: esansiyel (kanamalı) trombositemi (D47.3)
D75.8 Kan ve kan yapıcı organların diğer, tanımlanmış hastalıkları
Bazofili
D75.9 Kan ve kan yapıcı organların tanımlanmamış hastalığı
D76 Lenforetiküler doku ve retikülohistiyositik sistemi tutan bazı
hastalıklar
Hariç: Letterer-Siwe hastalığı (C96.0)
habis histiyositoz (C96.1)
retiküloendotelyoz veya retiküloz:
• histiyositik medüller (C96.1)
• lösemik (C91.4)
• lipomelanotik (I89.9)
• habis (C85.7)
• lipid olmayan (C96.0)
D76.0 Langerhans hücre histiyositozu, başka yerde sınıflanmamış
Eozinofilik granülom
Hand-Schüller-Christian hastalığı
Histiyositoz X (kronik)
D76.1 Hemofagositik lenfohistiyositoz
Ailesel hemofagositik retiküloz
Histiyositozlar, Langerhans hücreleri dışındaki mononükleer fagositlerin BŞT
148
D76.2 Hemofagositik sendrom, enfeksiyonla birlikte olan
İstenirse enfeksiyon neden veya hastalığı tanımlamak için ek kod kullanınız.
D76.3 Histiyositoz diğer sendromları
Retikülohistiyositom (dev hücreli)
Aşırı lenfadenopatili sinüs histiyositozu
Ksantogranüloma
D77* Kan ve kan yapıcı organların diğer bozuklukları, başka yerde
sınıflanmış hastalıklarda
Dalak fibrozu, şistozomiyaz [bilharziyaz] olgularında (B65.-†)
İmmün sistemi etkileyen bazı bozukluklar
(D80-D89)
Dahil: kompleman sistemi bozuklukları
insan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı dışındaki immün yetmezlik
bozuklukları
sarkoidoz
Hariç: otoimmün hastalık (sistemik) BŞT (M35.9)
polimorfonükleer nötrofillerin işlevsel bozuklukları (D71)
insan immün yetmezlik virusu [HIV] hastalığı (B20-B24)
D80 Antikor kusurlarının baskın olduğu immün yetmezlik
D80.0 Kalıtsal hipogammaglobulinemi
Otozomal çekinik agamaglobulinemi (İsviçre tipi)
X’e bağlı agamaglobulinemi [Bruton] (büyüme hormonu eksikliği ile birlikte)
D80.1 Ailesel olmayan hipogamaglobulinemi
Agammaglobulinemi, immünoglobülin bağlayan B-lenfositler ile birlikte
Yaygın değişken agammaglobulinemi [CVA gamma]
Hipogammaglobulinemi BŞT
D80.2 Seçici immünoglobulin A [IgA] eksikliği
D80.3 Seçici immünoglobulin G [IgG] alt sınıfları eksikliği
D80.4 Seçici immünoglobulin M [IgM] eksikliği
D80.5 İmmün yetmezlik, immünoglobulin M [IgM] artışı ile birlikte
D80.6 Antikor eksikliği, normale yakın immünoglobulin veya
hiperimmünoglobulinemiyle birlikte
149
D80.7 Çocukluk çağı geçici hipogamaglobulinemisi
D80.8 Antikor kusurlarının baskın olduğu diğer immün yetmezlikler
Kappa hafif zincir eksikliği
D80.9 Antikor kusurlarının baskın olduğu tanımlanmamış immün yetmezlikler
D81 Birleşik immün yetmezlikler
Hariç: otozomal çekinik agammaglobulinemi (İsviçre tipi) (D80.0)
D81.0 Ağır birleşik immün yetmezlik, [SCID], retiküler disgenez ile birlikte
D81.1 Ağır birleşik immün yetmezlik [SCID], düşük T-ve B-hücre sayısıyla
birlikte
D81.2 Ağır birleşik immün yetmezlik [SCID], düşük veya normal B-hücre
sayısıyla birlikte
D81.3 Adenozin deaminaz [ADA] eksikliği
D81.4 Nezelof sendromu
D81.5 Pürin nükleozid fosforilaz [PNP] eksikliği
D81.6 Ana doku uygunluk karışıklık sınıf 1 eksikliği
Çıplak lenfosit sendromu
D81.7 Ana doku uygunluk karışıklık sınıf 2 eksikliği
D81.8 Birleşik diğer immün yetmezlikler
Biotin bağlı karboksilaz eksikliği
D81.9 Birleşik tanımlanmamış immün yetmezlik
Ağır birleşik immün yetmezlik bozukluğu [SCID] BŞT
D82 İmmün yetmezlik, diğer ana kusurlarla birlikte
Hariç: ataksi telenjiyektazi [Louis-Bar] (G11.3)
D82.0 Wiskott-Aldrich sendromu
Trombositopeni ve ekzama ile birlikte immün yetmezlik
D82.1 Di George sendromu
Farenks kese sendromu
Timik:
• alenfoplazi
• immün yetmezlikle birlikte aplazi veya hipoplazi
D82.2 İmmün yetmezlik, kısa ekstremiteler ile birlikte
D82.3 İmmün yetmezlik, Epstein-Barr virüsüne kalıtsal yetersiz cevap sonrası
X’e bağlı lenfoproliferatif hastalık
150
D82.4 Hiperimmünoglobulin E [IgE] sendromu
D82.8 İmmün yetmezlik, diğer tanımlanmış ana kusurlarla birlikte
D82.9 İmmün yetmezlik, ana kusurlarla birlikte, tanımlanmamış
D83 Yaygın değişken immün yetmezlik
D83.0 Yaygın değişken immün yetmezlik, B-hücre sayı ve işlevinde
anormalliklerin baskın olduğu
D83.1 Yaygın değişken immün yetmezlik, immün düzenleyici T-hücre
bozukluğunun baskın olduğu
D83.2 Yaygın değişken immün yetmezlik, B veya T hücrelerine otoantikorlarla
birlikte
D83.8 Yaygın değişken diğer immün yetmezlik
D83.9 Yaygın değişken tanımlanmamış immün yetmezlik
D84 İmmün yetmezlikler, diğer
D84.0 Lenfosit işlev antijen-1 [LFA-1] bozukluğu
D84.1 Kompleman sistemi bozukluğu
C1 esteraz inhibitör [C1-INH] eksikliği
D84.8 İmmün yetmezlikler, diğer, tanımlanmış
D84.9 İmmün yetmezlik, tanımlanmamış
D86 Sarkoidoz
D86.0 Sarkoidoz, akciğer
D86.1 Sarkoidoz, lenf bezleri
D86.2 Sarkoidoz, akciğer lenf bezleri sarkoidozu ile birlikte
D86.3 Sarkoidoz, deri
D86.8 Sarkoidoz, diğer ve birleşik yerlerin
İridosiklit, sarkoidozda † (H22.1*)
Birden fazla kafa siniri felçleri, sarkoidozda † (G53.2*)
Sarkoid:
• artropati† (M14.8*)
• miyokardit† (I41.8*)
• miyozit† (M63.3*)
151
Uveoparotid ateş [Heerfordt]
D86.9 Sarkoidoz, tanımlanmamış
D89 İmmün mekanizmayı tutan diğer bozukluklar, başka yerde
sınıflanmamış
Hariç: hipergammaglobulinemi BŞT (R77.1)
monoklonal gammopati (D47.2)
transplant yetmezliği ve reddi (T86.-)
D89.0 Poliklonal hipergammaglobulinemi
Selim hipergammaglobulinemiik purpura
Poliklonal gammopati BŞT
D89.1 Kriyoglobulinemi
Kriyoglobulinemi:
• esansiyel
• idyopatik
• karma
• birincil
• ikincil
Kriyoglobulinemik:
• purpura
• vaskülit
D89.2 Hipergammaglobulinemi, tanımlanmamış
D89.8 İmmün mekanizmayı tutan diğer tanımlanmış bozukluklar, başka yerde
sınıflanmamış
D89.9 İmmün mekanizmayı tutan tanımlanmamış bozukluk
İmmün hastalık BŞT
152
BÖLÜM4
İÇ SALGI, BESLENME VE METABOLİZMA HASTALIKLARI
(E00-E90)
Not: İşlevsel olarak aktif olan veya olmayan, bütün urlar 2. bölümde
sınıflandırılmışlardır. Bu bölümdeki uygun kodlar (örneğin, E05.8, E07.0, E16-E31,
E34.-) istendiğinde urlar ve dış iç salgı dokularının aktivitelerini veya urlar ve
başka yerde sınıflanmış diğer durumlar ile birlikte olan iç salgı bezleri aşırı
çalışma ve az çalışmalarını gösterecek şekilde ek kodlar olarak kullanılabilir.
Hariç: gebelik, doğum ve lohusalık komplikasyonları (O00-O99)
belirti, bulgu ve anormal klinik ve laboratuvar verileri, başka yerde
sınıflanmamış (R00-R99)
fetüs ve yenidoğanın geçici iç salgı ve metabolizma bozuklukları (P70-P74)
Bu bölüm aşağıdaki bloklardan oluşmaktadır:
E00-E07 Tiroid bezi bozuklukları
E10-E14 Diyabetes mellitus
E15-E16 Glukoz düzenlemesi ve pankreas iç salgısının diğer bozukluklar
E20-E35 İç salgı bezlerinin diğer bozuklukları
E40-E46 Malnütrisyon
E50-E64 Diğer beslenme yetersizlikleri
E65-E68 Şişmanlık ve diğer aşırı beslenmeler
E70-E90 Metabolizma bozuklukları
Bu bölümdeki yıldız kategorileri şunlardır:
E35* İç salgı bezi bozuklukları, başka yerde sınıflanmış hastalıklarda
E90* Beslenme ve metabolizma bozuklukları, başka yerde sınıflanmış hastalıklarda
Tiroid bezi bozuklukları
(E00-E07)
E00 Doğuştan iyot eksikliği sendromu
Dahil: doğrudan veya annede iyot eksikliğine bağlı gelişen çevresel iyot
eksikliğine bağlı endemik durumlar. Bazı durumlarda hipotiroidizm
yoktur ancak gelişmekte olan fetüsdeki yetersiz tiroid hormon
salgılanması sonucudur. Guatr oluşumuna neden olan çevresel etkenler
bu duruma eşlik edebilir.
153
İstenirse eşlik eden zihin geriliğini tanımlamak için ek kod (F70-F79)
kullanınız.
Hariç: subklinik iyot eksikliği hipotiroidizmi (E02)
E00.0 Doğuştan iyot eksikliği sendromu, nörolojik tip
Endemik kretinizm, nörolojik tip
E00.1 Doğuştan iyot eksikliği sendromu, miksödematöz tip
Endemik kretinizm:
• hipotiroid
• miksödematöz tip
E00.2 Doğuştan iyot eksikliği sendromu, karma tip
Endemik kretinizm, karma tip
E00.9 Doğuştan iyot eksikliği sendromu, tanımlanmamış
Doğuştan iyot eksikliği hipotiroidizmi BŞT
Endemik kretinizm BŞT
E01 İyot eksikliğine bağlı tiroid bezi bozuklukları ve benzer
durumlar
Hariç: doğuştan iyot eksikliği sendromu (E00.-)
subklinik iyot eksikliği hipotiroidizmi (E02)
E01.0 İyot eksikliğine-bağlı yaygın (endemik) guatr
E01.1 İyot eksikliğine-bağlı multinodüler (endemik) guatr
İyot eksikliğine-bağlı nodüler guatr
E01.2 İyot eksikliğine-bağlı (endemik) guatr, tanımlanmamış
Endemik guatr BŞT
E01.8 İyot eksikliğine-bağlı diğer tiroid bezi hastalıkları ve benzer durumlar
Kazanılmış iyot eksikliği hipotiroidizmi BŞT
E02 Subklinik iyot eksikliği hipotiroidizmi
E03 Diğer hipotiroidizm
Hariç: hipotiroidizm, iyot eksikliğine-bağlı (E00-E02)
hipotiroidizm, girişim sonrası (E89.0)
E03.0 Doğuştan hipotiroidizm, yaygın guatrın eşlik ettiği
Doğuştan guatr (toksik olmayan):
• BŞT
• parankimatöz
Hariç: geçici doğuştan guatr, normal işlevli (P72.0)
E03.1 Doğuştan hipotiroidizm, guatrsız
154
Tiroid bezi yokluğu (miksödem ile birlikte)
Doğuştan:
• tiroid atrofisi
• hipotiroidizm BŞT
E03.2 Hipotiroidizm, ilaçlara ve diğer dış maddelere bağlı gelişen
İstenirse nedeni tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
E03.3 Enfeksiyon sonrası hipotiroidizm
E03.4 Tiroid atrofisi (kazanılmış)
Hariç: doğuştan tiroid atrofisi (E03.1)
E03.5 Miksödem koma
E03.8 Hipotiroidizm, tanımlanmış, diğer
E03.9 Hipotiroidizm, tanımlanmamış
Miksödem BŞT
E04 Toksik olmayan diğer guatr
Hariç: doğuştan guatr:
• BŞT
• yaygın (E03.0)
• parankimatöz
iyot eksikliğine-bağlı guatr (E00-E02)
E04.0 Toksik olmayan yaygın guatr
Toksik olmayan guatr:
• yaygın (kolloid)
• basit
E04.1 Toksik olmayan tek tiroid nodulü
Kolloid nodül (kistik) (tiroid)
Toksik olmayan tek nodüllü guatr
Tiroid (kistik) nodulü BŞT
E04.2 Toksik olmayan multinodüler guatr
Kistik guatr BŞT
Multinodüler (kistik) guatr BŞT
E04.8 Toksik olmayan tanımlanmış, diğer guatr
E04.9 Toksik olmayan tanımlanmamış guatr
Guatr BŞT
Nodüler guatr (toksik olmayan) BŞT
E05 Tirotoksikoz [hipertiroidizm]
Hariç: kronik tiroidit, geçici tirotoksikozlu (E06.2)
yenidoğan tirotoksikozu (P72.1)
155
E05.0 Tirotoksikoz, yaygın guatrlı
Ekzoftalmik veya toksik guatr BŞT
Graves hastalığı
Toksik yaygın guatr
E05.1 Tirotoksikoz, toksik tek tiroid nodüllü
Tek nodüllü toksik guatrlı tirotoksikoz
E05.2 Tirotoksikoz, toksik multinodüler guatrlı
Toksik nodüler guatr BŞT
E05.3 Tirotoksikoz, dış tiroid dokusundan kaynaklanan
E05.4 Tirotoksikoz faktisya
E05.5 Tiroid krizi veya fırtınası
E05.8 Tirotoksikozlar, diğer
Tiroid uyaran hormonun aşırı üretimi
İstenirse nedeni tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanılabilir.
E05.9 Tirotoksikoz, tanımlanmamış
Hipertiroidizm BŞT
Tirotoksik kalp hastalığı† (I43.8*)
E06 Tiroidit
Hariç: doğum sonrası tiroidit (O90.5)
E06.0 Akut tiroidit
Tiroid apsesi
Tiroidit:
• piyojenik
• süpüratif
İstenirse enfeksiyon nedeni tanımlamak için ek kod (B95-B97) kullanınız.
E06.1 Subakut tiroidit
Tiroidit:
• de Quervain
• dev hücreli
• granülomatöz
• süpüratif olmayan
Hariç: otoimmün tiroidit (E06.3)
E06.2 Kronik tiroidit, geçici tirotoksikozlu
Hariç: otoimmün tiroidit (E06.3)
E06.3 Otoimmün tiroidit
Hashimoto tiroidit
Hashitoksikoz (geçici)
156
Lenfadenoid guatr
Lenfositik tiroidit
Struma lenfomatoza
E06.4 Tiroidit, ilaçların neden olduğu
İstenirse ilacı tanımlamak için ek dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
E06.5 Kronik diğer tiroiditler
Tiroidit:
• kronik
• BŞT
• fibröz
• odunsu
• Riedel
E06.9 Tiroidit, tanımlanmamış
E07 Tiroid bezi diğer bozuklukları
E07.0 Kalsitonin aşırı salgılanması
Tiroid C-hücresi hiperplazisi
Tirokalsitonin aşırı salgılanması
E07.1 Dishormogenetik guatr
Ailesel dishormogenetik guatr
Pendred sendromu
Hariç: normal işlevli geçici doğuştan guatr (P72.0)
E07.8 Tiroid bezinin diğer, tanımlanmış bozuklukları
Tiroid-bağlıyan globulin anormalliği
Kanaması Tiroid bez
Enfarktüsü
Hasta-ötiroid sendrom
E07.9 Tiroid tanımlanmamış bozuklukları
Diyabetes mellitus
(E10-E14)
İstenirse ilaca bağlı gelişen olgularda ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX)
kullanınız.
Aşağıdaki dördüncü karakter alt bölümleri E10-E14 kategorileriyle birlikte kullanmak
içindir:
.0 Komayla birlikte
157
Diyabetik:
• ketoasidozsuz veya ketoasidozlu koma
• hiperozmolar koma
• hipoglisemik koma
Hiperglisemik koma BŞT
.1 Ketoasidozla birlikte
Diyabetik:
• asidoz koma olmadan
• ketoasidoz
.2† Böbrek komplikasyonuyla birlikte
Diyabetik nefropati (N08.3*)
Kapiller içi glomerulonefroz (N08.3*)
Kimmelstiel-Wilson sendromu (N08.3*)
.3† Göz komplikasyonuyla birlikte
Diyabetik:
• katarakt (H28.0*)
• retinopati (H36.0*)
.4† Nörolojik komplikasyonla birlikte
Diyabetik:
• amiyotrofi (G73.0*)
• otonom nöropati (G99.0*)
• mononöropati (G59.0*)
• polinöropati (G63.2*)
• otonom (G99.0*)
.5 Periferik dolaşım komplikasyonuyla birlikte
Diyabetik:
• gangren
• periferik anjiyopati† (I79.2*)
• ülser
.6 Tanımlanmış diğer komplikasyonlarla birlikte
Diyabetik artropati† (M14.2*)
• nöropatik† (M14.6*)
.7 Birden fazla komplikasyonla birlikte
.8 Tanımlanmamış komplikasyonlarla birlikte
.9 Komplikasyonları olmayan
E10 İnsulin-bağımlı diyabetes mellitus
[Alt bölümler için Sayfa 277’ye bakınız]
Dahil: diyabetes (mellitus):
• hassas
158
• genç-başlangıçlı
• ketoz meyilli
• tip I
Hariç: diyabetes mellitus:
• malnütrisyona bağlı (E12.-)
• yenidoğan döneminde (P70.2)
• gebelik, doğum ve lohusalık dönemlerinde (O24.-)
glukozüri:
• BŞT (R81)
• böbrek (E74.8)
bozulmuş glukoz toleransı (R73.0)
cerrahi sonrası hipoinsulinemi (E89.1)
E11 İnsulin-bağımlı olmayan diyabetes mellitus
[Alt bölümler için sayfa 277’ye bakınız]
Dahil: diyabetes (mellitus) (şişman olmayan) (şişman):
• yetişkin-başlangıçlı
• geç yetişkin-başlangıçlı
• ketotik olmayan
• kararlı
• tip II
gençlerin insulin bağımlı olmayan diyabeti
Hariç: diyabetes mellitus (aşağıdaki durumlarda):
• malnütrisyon (E12.-)
• yenidoğan dönemi (P70.2)
• gebelik, doğum ve lohusalık dönemleri (O24.-)
glukozüri:
• BŞT (R81)
• böbrek (E74.8)
bozulmuş glukoz toleransı (R73.0)
cerrahi sonrası hipoinsulinemi (E89.1)
E12 Malnütrisyona bağlı diyabetes mellitus
[Alt bölümler için sayfa 277’ye bakınız]
Dahil: diyabetes mellitus, malnütrisyona bağlı:
• insulin bağımlı
• insulin bağımlı olmayan
Hariç: gebelik, doğum ve lohusalık dönemindeki diyabetes mellitus (O24.-)
glukozüri:
• BŞT (R81)
• böbrek (E74.8)
bozulmuş glukoz toleransı (R73.0)
yenidoğan diyabetes mellitusu (P70.2)
cerrahi sonrası hipoinsulinemi (E89.1)
159
E13 Diyabetes mellitus, diğer, tanımlanmış
[Alt bölümler için sayfa 277’ye bakınız]
Hariç: diyabetes mellitus (aşağıdaki durumlarda):
• insuline bağımlı (E10.-)
• malnütrisyona bağlı (E12.-)
• yenidoğan (P70.2)
• insuline bağımlı olmayan (E11.-)
• gebelik, doğum ve lohusalık dönemindeki (O24.-)
glukozüri:
• BŞT (R81)
• böbrek (E74.8)
bozulmuş glukoz toleransı (R73.0)
cerrahi sonrası hipoinsulinemi (E89.1)
E14 Diyabetes mellitus, tanımlanmamış
[Alt bölümler için sayfa 277’ye bakınız]
Dahil: diyabetes BŞT
Hariç: diyabetes mellitus:
• insuline bağımlı (E10.-)
• malnütrisyona bağlı (E12.-)
• yenidoğan (P70.2)
• insuline bağımlı olmayan (E11.-)
• gebelik, doğum ve lohusalık dönemindeki (O24.-)
glukozüri:
• BŞT (R81)
• böbrek (E74.8)
bozulmuş glukoz toleransı (R73.0)
cerrahi sonrası hipoinsulinemi (E89.1)
Glukoz düzenlemesi ve pankreas iç salgısının diğer bozuklukları
(E15-E16)
E15 Diyabetik olmayan hipoglisemik koma
Diyabetik olmayanlarda insulin koması
Hipoglisemik koma ile birlikte olan hiperinsulinizm
Hipoglisemik koma BŞT
İstenirse ilaca bağlı olgularda ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX)
kullanılabilir.
E16 Pankreas iç salgısının diğer bozuklukları
E16.0 İlaca bağlı hipoglisemi, koma olmadan
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanılabilir.
160
E16.1 Hipoglisemiler, diğer
İşlevsel hiperinsulinemik olmayan hipoglisemi
Hiperinsulinizm:
• BŞT
• işlevsel
Pankreas beta hücre hiperplazisi BŞT
Hipoglisemi koması sonrası ensefalopati
E16.2 Hipoglisemi, tanımlanmamış
E16.3 Artmış glukagon salgısı
Pankreas iç salgı hücre hiperplazisi, glukagon fazlalığı ile birlikte
E16.8 Pankreas iç salgısının diğer tanımlanmış bozuklukları
Hipergastrinemi
İç salgı pankreastan aşağıdakilerin aşırı salınımı:
• büyüme hormonu salgılatan hormon
• pankreatik polipeptid
• somatostatin
• vazoaktif barsak polipeptid
Zollinger-Ellison sendromu
E16.9 Pankreas iç salgı bozuklukları, tanımlanmamış
Adacık-hücre hiperplazisi BŞT
Pankreas iç salgı hücresi hiperplazisi BŞT
İç salgı bezlerinin diğer bozuklukları
(E20-E35)
Hariç: galaktore (N64.3)
jinekomasti (N62)
E20 Hipoparatiroidizm
Hariç: Di George sendromu (D82.1)
girişim sonrası hipoparatiroidizm (E89.2)
tetani BŞT (R29.0)
yenidoğanın geçici hipoparatiroidizm (P71.4)
E20.0 İdyopatik hipoparatiroidizm
E20.1 Yalancı hipoparatiroidizm
E20.8 Hipoparatiroidizmler, diğer
E20.9 Hipoparatiroidizm, tanımlanmamış
Paratiroid tetanisi
161
E21 Hiperparatiroidizm ve paratiroid bezin diğer bozuklukları
Hariç: osteomalazi:
• yetişkin (M83.-)
• süt çocuğu ve genç (E55.0)
E21.0 Birincil hiperparatiroidizm
Paratiroid hiperplazisi
Osteitis fibroza sistika jeneralizata [kemiğin von Recklinghausen hastalığı]
E21.1 İkincil hiperparatiroidizm, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: böbrek kaynaklı ikincil hiperparatiroidizm (N25.8)
E21.2 Hiperparatiroidizm, diğer
Hariç: ailesel hipokalsiürik hiperkalsemi (E83.5)
E21.3 Hiperparatiroidizm, tanımlanmamış
E21.4 Paratiroid bez diğer bozuklukları, tanımlanmış
E21.5 Paratiroid bez tanımlanmamış bozuklukları
E22 Hipofiz bezinin aşırı çalışma
Hariç: Cushing sendromu (E24.-)
Nelson sendromu (E24.1)
aşağıdakilerin aşırı üretimi:
• ACTH, Cushing hastalığı ile birlikte değil (E27.0)
• hipofizer ACTH (E24.0)
• Tiroid uyarıcı hormon (E05.8)
E22.0 Akromegali ve hipofizer devlik
Akromegali ile birlikte artropati † (M14.5*)
Büyüme hormonunun aşırı salınımı
Hariç: yapısal:
• devlik (E34.4)
• uzun boy (E34.4)
büyüme hormonu-salan hormon (GHRH)’un iç salgı pankreasdan aşırı
salınımı (E16.8)
E22.1 Hiperprolaktinemi
İstenirse, ilaca bağlı olgularda ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm
XX) kullanınız.
E22.2 Uygunsuz antidiüretik hormon salgı sendromu
E22.8 Hipofiz bezinin diğer aşırı çalışma
Merkezi erken ergenlik
E22.9 Hipofiz bezinin aşırı çalışma, tanımlanmamış
162
E23 Hipofiz bezinin diğer bozuklukları ve az çalışması
Dahil: hipofiz bez veya hipotalamustaki bozukluklarda ortaya çıkan
durumlar
Hariç: girişim sonrası gelişen hipopituitarizm (E89.3)
E23.0 Hipopitüitarizm
Harem ağası sendromu
Hipogonadotropik hipogonadizm
İdyopatik büyüme hormonu eksikliği
Aşağıdakilerin tekil yetmezliği:
• gonadotropin
• büyüme hormonu
• pitüiter hormon
Kallmann sendromu
Lorain-Levi kısa boy
Pitüiter bez nekrozu (doğum sonrası)
Panhipopituitarizm
Hipofizer:
• kaşeksi
• yetmezlik BŞT
• kısa boy
Sheehan sendromu
Simmond hastalığı
E23.1 Hipopitüitarizm, ilaca bağlı
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
E23.2 Diyabetes insipitus
Hariç: böbrek kaynaklı diyabetes insipitus (N25.1)
E23.3 Hipotalamik işlev bozukluğu, başka yerde sınıflanmamış
Hariç: Prader-Willi sendromu (Q87.1)
Russell-Silver sendromu (Q87.1)
E23.6 Hipofiz bezinin diğer bozuklukları
Hipofiz apsesi
Adipozogenital distrofisi
E23.7 Hipofiz bezinin tanımlanmamış bozuklukları
E24 Cushing sendromu
E24.0 Cushing hastalığı, pitüiter beze bağlı
Pitüiter ACTH aşırı üretimi
Pitüiter beze bağlı hiperadrenokortisizm
E24.1 Nelson sendromu
163
E24.2 Cushing sendromu, ilaca-bağlı
İstenirse ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanılabilir.
E24.3 Dış ACTH sendromu
E24.4 Yalancı Cushing sendromu, alkole bağlı
E24.8 Cushing sendromu, diğer
E24.9 Cushing sendromu, tanımlanmamış
E25 Adrenogenital bozukluklar
Dahil: hormon yapımındaki kazanılmış veya doğuştan enzim kusurları
sonucu gelişen adrenal hiperplaziye bağlı erkekleştiren veya
kadınlaştıran adrenogenital sendromlar
kadında:
• adrenal yalancı hermafroditizm
• karşıt cins erken yalancı ergenlik
erkekte:
• aynı cins erken yalancı ergenlik
• makrogenitozomi erken
• adrenal hiperplaziyle birlikte olan cinsel erkekleşme (kadın)
E25.0 Doğuştan adrenogenital bozukluklar, enzim eksiklikleriyle birlikte olan
Doğuştan adrenal hiperplazi
21-Hidroksilaz eksikliği
Tuz-kaybettiren doğuştan adrenal hiperplazi
E25.8 Adrenogenital diğer bozukluklar
İdyopatik adrenogenital bozukluk
İstenirse, ilaçların bağlı durumlarda ilacı tanımlamak için dış neden kodu
kullanınız (Bölüm XX).
E25.9 Adrenogenital tanımlanmamış bozukluklar
Adrenogenital sendrom BŞT
E26 Hiperaldosteronizm
E26.0 Birincil hiperaldosteronizm
Conn sendromu
İki taraflı adrenal hiperplaziye bağlı birincil aldosteronizm
E26.1 İkincil hiperaldosteronizm
E26.8 Hiperaldosteronizm, diğer
Bartter sendromu
E26.9 Hiperaldosteronizm, tanımlanmamış
164
E27 Adrenal bezin diğer bozuklukları
E27.0 Adrenokortikal diğer aşırı işlevler
Cushing hastalığı ile birlikte olmayan ACTH aşırı üretimi
Erken adrenarj
Hariç: Cushing sendromu (E24.-)
E27.1 Birincil adrenokortikal yetmezlik
Addison hastalığı
Otoimmün adrenalit
Hariç: amiloyidoz (E85.-)
tüberküloz Addison hastalığı (A18.7)
Waterhouse-Friderichsen sendromu (A39.1)
E27.2 Addison krizi
Adrenal kriz
Adrenokortikal kriz
E27.3 Adrenokortikal ilaçlara bağlı yetmezlik
İlacı tanımlamak için dış neden kodunu kullanınız (Bölüm XX).
E27.4 Adrenokortikal diğer ve tanımlanmamış yetmezlik
Adrenal:
• kanama
• enfarktüs
Adrenokortikal yetmezlik BŞT
Hipoaldosteronizm
Hariç: adrenolökodistrofi [Addison-Schilder] (E71.3)
Waterhouse-Friderichsen sendromu (A39.1)
E27.5 Adrenomedüller aşırı çalışma
Adrenomedüller hiperplazi
Katekolamin aşırı salınımı
E27.8 Adrenal bez diğer, tanımlanmış bozuklukları
Kortizol-bağlıyan globulin anormallikleri
E27.9 Adrenal bez tanımlanmamış bozuklukları
E28 Yumurtalık işlev bozukluğu
Hariç: tekil gonadotropin eksikliği (E23.0)
yumurtalık yetmezliği, girişim sonrası (E89.4)
E28.0 Östrojen fazlalığı
İstenirse, ilaçlara bağlı olgularda ilacı tanımlamak için ek dış neden kodu
(Bölüm XX) kullanınız.
E28.1 Androjen fazlalığı
165
Yumurtalık androjenleri aşırı salgılanması
İstenirse ilaçlara bağlı olgularda ilacı tanımlamak için ek dış neden kodu
(Bölüm XX) kullanınız.
E28.2 Polikistik yumurtalık sendromu
Sklerokistik yumurtalık sendromu
Stein-Leventhal sendromu
E28.3 Birincil yumurtalık yetmezliği
Azalmış östrojen
Erken menapoz BŞT
Dirençli yumurtalık sendromu
Hariç: menopozal ve klimakterik durumlar (N95.1)
saf gonadal disgenez (Q99.1)
Turner sendromu (Q96.-)
E28.8 Yumurtalık işlev bozukluğu, diğer
Yumurtalık aşırı işlevi BŞT
E28.9 Yumurtalık işlev bozukluğu, tanımlanmamış
E29 Testis işlev bozukluğu
Hariç: androjen direnç sendromu (E34.5)
sperm yokluğu veya azlığı BŞT (N46)
tekil gonadotropin eksikliği (E23.0)
Klinefelter sendromu (Q98.0-Q98.2, Q98.4)
testis az çalışması, girişim sonrası (E89.5)
testis feminizasyon (sendromu) (E34.5)
E29.0 Testis aşırı çalışma
Testis hormonların aşırı salgılanması
E29.1 Testis az çalışması
Testis androjenlerin kusurlu yapımı BŞT
5-α redüktaz eksikliği (erkek yalancı hermafroditizmi ile birlikte)
Testis hipogonadizm BŞT
İlacın neden olduğu durumlarda ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm
XX) kullanınız.
E29.8 Testis işlev bozukluğu, diğer
E29.9 Testis işlev bozukluğu, tanımlanmamış
E30 Ergenlik bozuklukları, başka yerde sınıflanmamış
E30.0 Gecikmiş ergenlik
Ergenliğin yapısal gecikmesi
Gecikmiş cinsel gelişme
166
E30.1 Erken ergenlik
Erken mensturasyon
Hariç: Albright (-McCune)(-Sternberg) sendromu (Q78.1)
merkezi erken erginlik (E22.8)
doğuştan adrenal hiperplazi (E25.0)
dişi heteroseksüel erken yalancı puberte (E25.-)
erkek izoseksüel erken yalancı puberte (E25.-)
E30.8 Ergenlik bozuklukları, diğer
Erken telarj
E30.9 Ergenlik bozuklukları, tanımlanmamış
E31 Multipl bez işlev bozukluğu
Hariç: ataksi telanjiektazi [Louis-Bar] (G11.3)
miyotonik distrofi [Steinert] (G71.1)
yalancı hipoparatiroidizm (E20.1)
E31.0 Otoimmün poliglandüler yetmezliği
Schmit sendromu
E31.1 Poliglandüler aşırı çalışma
Hariç: multipl iç salgı adenomatoz (D44.8)
E31.8 Poliglandüler işlev bozukluğu, diğer
E31.9 Poliglandüler işlev bozukluğu, tanımlanmamış
E32 Timus hastalıkları
Hariç: immün yetmezlikle birlikte aplazi veya hipoplazi (D82.1)
miyastenia gravis (G70.0)
E32.0 Timusun inatcı hiperplazisi
Timus hipertrofisi
E32.1 Timus apseleri
E32.8 Timus hastalıkları, diğer
E32.9 Timus hastalıkları, tanımlanmamış
E34 İç salgı diğer bozukluklar
Hariç: yalancı hipoparatiroidizm (E20.1)
E34.0 Karsinoid sendrom
167
Not: Karsinoid urla ilişkili işlevleri tanımlamak için ek kod olarak
kullanılabilir.
E34.1 Barsak hormonlarının diğer aşırı salgılanması
E34.2 Dış hormon salgılanması, başka yerde sınıflanmamış
E34.3 Boy kısalığı, başka yerde sınıflanmamış
Boy kısalığı:
• BŞT
• yapısal
• Laron-tip
• psikososyal
Hariç: erken yaşlanma (progeri) (E34.8)
Russell-Silver sendromu (Q87.1)
immün yetmezlikle birlikte kısa ekstremite durumu (D82.2)
boy kısalığı:
• akondroplastik (Q77.4)
• hipokondroplastik (Q77.4)
• özgül şekil bozukluğu sendromlarında-sendromu kodlayınız-
alfabetik indekse bakınız
• beslenme (E45)
• hipofiz (E23.0)
• böbrek (N25.0)
E34.4 Yapısal uzun boyluluk
Yapısal devlik
E34.5 Androjen direnç sendromu
Androjen direnç ile birlikte erkek yalancı hermafroditizmi
Periferik hormonal reseptör bozukluğu
Reifenstein sendromu
Testis feminizasyon (sendrom)
E34.8 İç salgı bozukluklar, tanımlanmış, diğer
Pineal bez işlev bozukluğu
Erken yaşlanma
E34.9 İç salgı bozukluğu, tanımlanmamış
Bozukluk:
• iç salgı BŞT
• hormon BŞT
E35* İç salgı bozuklukları, başka yerde sınıflanmış hastalıklarda
E35.0* Tiroid bez bozuklukları, başka yerde sınıflanmış hastalıklarda
Tiroid bez tüberkülozu (A18.8†)
E35.1* Adrenal bez bozuklukları başka yerlerde sınıflanmış hastalıklarda
Tüberküloz Addison hastalığı (A18.7†)
168
Waterhouse-Friderichsen sendromu (menengokokal) (A39.1†)
E35.8* Diğer iç salgı bezlerin bozuklukları, başka yerde sınıflanmış hastalıklarda
Malnütrisyon
(E40-E46)
Not: Malnütrisyonun derecesi genellikle ilgili toplumdaki ortalamadan standart sapma
yoluyla belirlenen ağırlık değerleri ile ölçülür. Daha önce bir veya daha fazla
sayıdaki ölçümler dikkate alınarak çocuktaki kilo alamama yada çocuk veya
erişkindeki kilo azlığının varlığı genellikle malnütrisyona işaret eder. Sadece bir
ölçüm var ise tanı olasılıklara dayanır ve klinik ve laboratuvar testleri olmaksızın
tanımlayıcı değildir. Uygun ağırlık ölçümünün bulunmadığı istisnai durumlarda
klinik duruma güvenilmelidir.
Gözlenen kilo ilgili toplumdaki ortalama değerinin 3 veya daha fazla
standart sapma altındaysa ağır malnütrisyon, gözlenen değer 2 ile 3 standart
sapma arasındaysa orta malnütrisyon; bu değer 1 veya 2 standart sapma
arasındaysa hafif malnütrisyon olasılığı vardır
Hariç: barsak emilim bozukluğu (K90.-)
beslenme anemileri (D50-D53)
protein-enerji malnütrisyon sekeli (E64.0)
zayıflık hastalığı (Slim disease) (B22.2)
açlık (T73.0)
E40 Kwashiorkor
Beslenmeye bağlı ödem, deri ve saçlarda reklenme bozukluğu ile birlikte olan
ağır malnütrisyon
Hariç: Marazmik kwashiorkor (E42)
E41 Beslenme marasmusu
Marasmusla beraber ağır malnütrisyon
Hariç: marazmik kwashiorkor (E42)
E42 Marazmik kwashiorkor
Ağır protein-enerji malnütrisyonu [E43’deki gibi]:
• ara şekil
• hem marasmus hem de kwashiorkor bulgularıyla beraber
E43 Tanımlanmamış ağır protein-enerji malnütrisyonu
Çocuklar veya yetişkinlerde kilo azlığı veya çocuklarda ağırlık artışında gözlenen
ve ilgili toplumdaki ortalamasının en az 3 standart sapma altında kalan yetersiz
kilo alımıdır (veya diğer istatistiksel yaklaşımlarla ifade edilen benzer kayıp).
169
Geçerli tek ölçüm varsa ve gözlenen ağırlık ilgili toplumdaki ortalamasından 3
veya daha fazla standart sapma altında ise ağır kilo azlığı olasılığı yüksektir.
Açlık ödemi
E44 Protein-enerji malnütrisyonu, orta veya hafif dereceli
E44.0 Orta protein-enerji malnütrisyonu
Çocuk veya erişkindeki kilo azlığı veya çocuğun kilo alamaması durumunda
gözlenen ağırlığın ilgili toplumdaki ortalamasının 2 ile 3 standart sapma arasında
olmasıdır (veya diğer istatistiksel yaklaşımlarda ifade edilen benzer kayıp).
Geçerli tek ölçüm varsa ve gözlenen ağırlık ilgili toplumdaki ortalamasının 2 ile 3
standart sapma arasındaysa büyük bir olasılıkla orta protein-enerji malnütrisyonu
vardır.
E44.1 Hafif protein-enerji malnütrisyonu
Çocuk veya erişkindeki kilo azlığı veya çocuğun kilo alamaması durumunda gözlenen
ağırlığın ilgili toplumdaki ortalamasından 1’den fazla 2’den az standart sapma
göstermesidir (veya diğer istatistiksel yaklaşımlarda ifade edilen benzer kayıp). Geçerli
tek ölçüm varsa ve gözlenen ağırlık ilgili toplumdaki ortalamasından 1’den çok 2’den
az standart sapma gösteriyorsa büyük bir olasılıkla hafif protein enerji malnütrisyonu
vardır.
E45 Gecikmiş gelişme protein-enerji malnütrisyonu sonrası
Beslenmeye bağlı:
• kısa boy
• gelişme geriliği
Malnütrisyona bağlı fiziksel gerilik
E46 Protein-enerji malnütrisyonu, tanımlanmamış
Malnütrisyon BŞT
Protein-enerji dengesizliği BŞT
Diğer beslenme eksikliği
(E50-E64)
Hariç: beslenme anemisi (D50-D53)
E50 A vitamini eksikliği
Hariç: A vitamini eksikliği sekel (E64.1)
E50.0 A vitamini eksikliği, konjunktival kseroz ile birlikte olan
170
E50.1 A vitamini eksikliği, konjunktival kseroz ve Bitot lekesi ile birlikte olan
Genç çocuklarda Bitot lekeleri
E50.2 A vitamini eksikliği, kornea kseroz ile birlikte
E50.3 A vitamini eksikliği, ülserasyonla birlikte olan kornea kseroz
E50.4 A vitamini eksikliği, keratomalazi ile birlikte olan
E50.5 A vitamini eksikliği, gece körlüğü ile birlikte olan
E50.6 A vitamini eksikliği, korneada kseroftalmik skarla birlikte olan
E50.7 A vitamini eksikliği, diğer göz bulguları
Kseroftalmi BŞT
E50.8 A vitamini eksikliği, diğer bulguları
Folliküler keratoz
Kseroderma
A vitamin eksikliğine bağlı† (L86*)
E50.9 A vitamini eksikliği, tanımlanmamış
A vitamin azlığı BŞT
E51 Tiyamin eksikliği
Hariç: tiyamin eksikliği sekeli (E64.8)
E51.1 Beriberi
Beriberi:
• kuru
• yaş † (I98.8*)
E51.2 Wernike ensefalopatisi
E51.8 Tiyamin eksikliği diğer bulguları
E51.9 Tiyamin eksikliği, tanımlanmamış
E52 Niyasin eksikliği [pellegra]
Eksiklik:
• niyasin (-triptofan)
• nikotinamid
Pellegra (alkole bağlı)
Hariç: niyasin eksikliği sekeli (E64.8)
E53 B grubu vitaminlerin diğer eksikliği
Hariç: B vitamini eksikliğinin sekelleri (E64.8)
B12 vitamini eksikliği anemisi (D51.-)
E53.0 Ribofilavin eksikliği
Aribofilavinoz
171
E53.1 Piridoksin eksikliği
B6 vitamini eksikliği
Hariç: piridoksine yanıt veren sideroblastik anemi (D64.3)
E53.8 B grubu vitaminlerinin diğer, tanımlanmış eksikliği
Eksiklik:
• biyotin
• siyanokobalamin
• folik asit
• folik asit
• pantotenik asit
• B12 vitamini
E53.9 B vitamini eksikliği, tanımlanmamış
E54 Askorbik asit eksikliği
C vitamini eksikliği
Skorbüt
Hariç: skorbütik anemi (D53.2)
C vitamini eksikliği sekeli (E64.2)
E55 D vitamini eksikliği
Hariç: yetişkin osteomalazisi (M83.-)
osteoporoz (M80-M81)
raşitizm sekeli (E64.3)
E55.0 Raşitizm, aktif
Osteomalazi:
• süt çocuğu
• genç
Hariç: raşitizm:
• çölyak (K90.0)
• Crohn (K50.-)
• aktif olmayan (E64.3)
• böbrek (N25.0)
• D vitaminine dirençli (E83.3)
E55.9 D vitamini eksikliği, tanımlanmamış
D vitamini azlığı
E56 Diğer vitamin eksiklikleri
Hariç: diğer vitamin eksiklikleri sekeli (E64.8)
E56.0 E vitamini eksikliği
E56.1 K vitamini eksikliği
Hariç: pıhtılaşma faktörleri eksikliği, K vitamin eksikliğine bağlı (D68.4)
172
yenidoğanın K vitamin eksikliği (P53)
E56.8 Vitaminlerin diğer eksikliği
E56.9 Vitamin tanımlanmamış eksikliği
E58 Diyette kalsiyum eksikliği
Hariç: kalsiyum metabolizması bozuklukları (E83.5)
kalsiyum eksikliği sekeli (E64.8)
E59 Diyette selenyum eksikliği
Keshan hastalığı
Hariç: selenyum eksikliği sekelleri (E64.8)
E60 Diyette çinko eksikliği
E61 Beslenme öğelerinin diğer eksiklikleri
İlacın neden olduğu durumlarda ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm
XX) kullanınız.
Hariç: mineral metabolizması bozuklukları (E83.-)
iyot eksikliğine bağlı tiroid bozuklukları (E00-E02)
malnütrisyon ve diğer beslenme eksikliklerin sekelleri (E64.-)
E61.0 Bakır eksikliği
E61.1 Demir eksikliği
Hariç: demir eksikliği anemisi (D50.-)
E61.2 Magnezyum eksikliği
E61.3 Manganez eksikliği
E61.4 Krom eksikliği
E61.5 Molibden eksikliği
E61.6 Vanadyum eksikliği
E61.7 Birden fazla beslenme öğelerinin eksikliği
E61.8 Beslenme öğelerinin diğer, tanımlanmış eksikliği
E61.9 Beslenme öğelerinin tanımlanmamış eksikliği
E63 Beslenme diğer eksiklikleri
Hariç: dehidratasyon (E86)
kilo alamama (R62.8)
yenidoğanda beslenme problemleri (P92.-)
173
malnütrisyon ve diğer beslenme eksikliklerinin sekelleri (E64.-)
E63.0 Esansiyel yağ asidi [EFA] eksikliği
E63.1 Gıda alımında dengesizlik
E63.8 Diğer, tanımlanmış beslenme eksiklikleri
E63.9 Beslenme eksiklikleri, tanımlanmamış
Beslenmeye bağlı kardiyomiyopati BŞT † (I43.2*)
E64 Malnütrisyon ve diğer beslenme eksikliklerinin sekeli
E64.0 Protein-enerji malnütrisyon sekelleri
Hariç: protein-enerji malnütrisyonu sonrası gecikmiş gelişme (E45)
E64.1 A vitamini eksikliği sekelleri
E64.2 C vitamini eksikliği sekelleri
E64.3 Raşitizm sekelleri
E64.8 Beslenme eksikliği diğer sekelleri
E64.9 Beslenme eksikliği tanımlanmamış sekelleri
Şişmanlık ve diğer aşırı beslenmeler
(E65-E68)
E65 Sınırlı yağlanma
Yağ yastıkçıkları
E66 Şişmanlık
Hariç: adipozogenital distrofi (E23.6)
lipomatoz:
• BŞT (E88.2)
• doloroza [Dercum] (E88.2)
Prader-Willi sendromu (Q87.1)
E66.0 Şişmanlık, aşırı kaloriye bağlı
E66.1 Şişmanlık, ilaçlara-bağlı
İstenirse, ilacı tanımlamak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
E66.2 Aşırı şişmanlık, alveoler düşük solunumla birlikte olan
Pickwick sendromu
E66.8 Şişmanlık, diğer
Hastalıklı şişmanlık
E66.9 Şişmanlık, tanımlanmamış
174
Basit şişmanlık BŞT
E67 Aşırı beslenmeler, diğer
Hariç: aşırı beslenme BŞT (R63.2)
aşırı beslenme sekelleri (E68)
E67.0 A vitamini fazlalığı
E67.1 Karoten fazlalığı
E67.2 Megavitamin-B6 sendromu
E67.3 D vitamini fazlalığı
E67.8 Aşırı beslenme, tanımlanmamış, diğer
E68 Aşırı beslenme sekeli
Metabolizma bozuklukları
(E70-E90)
Hariç: androjen direnç sendromu (E34.5)
doğuştan adrenal hiperplazi (E25.0)
Ehlers-Danlos sendromu (Q79.6)
enzim bozukluklarına bağlı hemolitik anemiler (D55.-)
Marfan sendromu (Q87.4)
5-α redüktaz eksikliği (E29.1)
E70 Aromatik amino asit metabolizması bozuklukları
E70.0 Klasik fenilketonüri
E70.1 Hiperfenilalaninemiler, diğer
E70.2 Tirozin metabolizması bozuklukları
Alkaptonüri
Hipertirozinemi
Okronoz
Tirozinemi
Tirozinoz
E70.3 Albinizm
Albinizm:
• göz
• göz derisi
Sendrom:
175
• Chediak (-Steinbrinck)-Higashi
• Cross
• Hermansky-Pudlak
E70.8 Aromatik amino-asit metabolizması diğer bozuklukları
Bozukluk:
• histidin metabolizmasında
• tiriptofan metabolizmasında
E70.9 Aromatik amino-asit metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E71 Dallı zincirli amino asit metabolizması ve yağ asidi
metabolizması bozuklukları
E71.0 Maple şurup idrar hastalığı
E71.1 Dallı zincirli amino asit metabolizmasının diğer bozuklukları
Hiperlösin-izolösinemi
Hipervalinemi
İzovalerik asidemi
Metilmalonik asidemi
Propiyonik asidemi
E71.2 Dallı-zincirli amino-asit metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E71.3 Yağ-asidi metabolizması bozuklukları
Adrenolökodistrofi [Addison-Schilder]
Kas karnitin palmitiltransferaz eksikliği
Hariç: Refsum hastalığı (G60.1)
Schilder hastalığı (G37.0)
Zellweger sendromu (Q87.8)
E72 Amino asit metabolizmasının diğer bozuklukları
Hariç: anormal bulgular, belirgin hastalık belirtilerinin görülmediği
(R70-R89)
bozukluklar:
• aromatik amino asit metabolizması (E70.-)
• dallı zincirli amino asit metabolizması (E71.0-E71.2)
• yağ asidi metabolizması (E71.3)
• pürin ve pirimidin metabolizması (E79.-)
gut (M10.-)
E72.0 Amino asit taşıma bozuklukları
Sistinoz
Sistinüri
Fanconi (-de Toni) (-Debre) sendromu
Hartnup hastalığı
Lowe sendromu
176
Hariç: tiriptofan metabolizması bozuklukları (E70.8)
E72.1 Sülfür taşıyan amino asit metabolizması bozuklukları
Sistatiyonüri
Homosistinüri
Metiyoninemi
Sülfit oksidaz eksikliği
Hariç: transkobalamin II eksikliği (D51.2)
E72.2 Üre çevrim metabolizması bozuklukları
Arjininemi
Arjininosüksinik asidüri
Sitrüllinemi
Hiperamonemi
Hariç: ornitin metabolizması bozuklukları (E72.4)
E72.3 Lizin ve hidroksilizin metabolizması bozuklukları
Glutarik asidüri
Hidroksilizinemi
Hiperlizinemi
E72.4 Ornitin metabolizması bozuklukları
Ornitinemi (tip I, II)
E72.5 Glisin metabolizması bozuklukları
Hiperhidroksiprolinemi
Hiperprolinemi (tip I, II)
Ketotik olmayan hiperglisinemi
Sarkozinemi
E72.8 Amino asit metabolizması diğer tanımlanmış bozuklukları
Bozukluk:
• β-amino asit metabolizmasında
• γ-glutamil çevriminde
E72.9 Amino asit metabolizması bozuklukları, tanımlanmamış
E73 Laktoz toleransı
E73.0 Doğuştan laktaz eksikliği
E73.1 İkincil laktaz eksikliği
E73.8 Laktoz intoleransı, diğer
E73.9 Laktoz intoleransı, tanımlanmamış
E74 Karbonhidrat metabolizmasının diğer bozuklukları
Hariç: glukagonun artmış salgısı (E16.3)
177
diyabetes mellitus (E10-E14)
hipoglisemi BŞT (E16.2)
mukopolisakkaridoz (E76.0-E76.3)
E74.0 Glukojen depo hastalıkları
Kalp glukojenozu
Hastalık:
• Andersen
• Cori
• Forbes
• Hers
• McArdle
• Pompe
• Tauri
• von Gierke
Karaciğer fosforilaz eksikliği
E74.1 Fruktoz metabolizması bozuklukları
Esansiyel fruktozüri
Fruktoz-1,6-difosfataz eksikliği
Kalıtsal fruktoz intoleransı
E74.2 Galaktoz metabolizması bozuklukları
Galaktokinaz eksikliği
Galaktozemi
E74.3 Barsak karbonhidrat emilimi diğer bozuklukları
Glukoz-galaktoz emilim bozukluğuu
Sukraz eksikliği
Hariç: laktoz intoleransı (E73.-)
E74.4 Piruvat metabolizması ve glukoneojenez bozuklukları
Eksiklik:
• fosfoenolpiruvat karboksikinaz
• piruvat:
• karboksilaz
• dehidrojenaz
Hariç: anemi ile birlikte olanlar (D55.-)
E74.8 Karbonhidrat metabolizması tanımlanmış diğer bozuklukları
Esansiyel pentozüri
Oksaloz
Oksalüri
Böbrek glukozürisi
E74.9 Karbonhidrat metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
178
E75 Sifingolipid metabolizması bozuklukları ve diğer lipid depo
bozuklukları
Hariç: mukolipidoz, tip I-III (E77.0-E77.1)
Refsum hastalığı (G60.1)
E75.0 GM2 gangliyozidoz
Hastalık:
• Sandhoff
• Tay-Sachs
GM2 gangliyozidoz:
• BŞT
• yetişkin
• genç
E75.1 Gangliyozidozlar, diğer
Gangliyozidoz:
• BŞT
• GM1
• GM3
Mukolipidoz IV
E75.2 Sifingolipidozlar, diğer
Hastalık:
• Fabry (-Anderson)
• Gaucher
• Krabbe
• Niemann-Pick
Farber sendromu
Metakromatik lökodistrofi
Sülfataz eksikliği
Hariç: adrenolökodistrofi [Addison-Schilder] (E71.3)
E75.3 Sifingolipidoz, tanımlanmamış
E75.4 Nöronal seroid lipofuksinoz
Hastalık:
• Batten
• Bielschowsky-Jansky
• Kufs
• Spielmeyer-Vogt
E75.5 Lipid depo diğer bozuklukları
Serebrotendinöz kolesteroz [van Bogaert-Scherer-Epstein]
Wolman hastalığı
E75.6 Lipid depo tanımlanmamış bozukluğu
179
E76 Glukozaminoglikan metabolizması bozuklukları
E76.0 Mukopolisakkaridoz, tip I
Sendrom:
• Hurler
• Hurler-Scheie
• Scheie
E76.1 Mukopolisakkaridoz, tip II
Hunter sendromu
E76.2 Mukopolisakkaridozlar, diğer
β-Glukuronidaz eksikliği
Mukopolisakkaridoz, tip III, IV, VI, VII
Sendrom:
• Maroteaux-Lamy (hafif) (ağır)
• Morquio (-benzeri) (klasik)
• Sanfilippo (B tipi) (C tipi) (D tipi)
E76.3 Mukopolisakkaridoz, tanımlanmamış
E76.8 Glukozaminoglikan metabolizmasının diğer bozuklukları
E76.9 Glukozaminoglikan metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E77 Glukoprotein metabolizması bozuklukları
E77.0 Lizozom enzimlerinin yapım sonrası degiştirilme kusurları
Mukolipidoz II [I-hücre hastalığı]
Mukolipidoz III [Yalancı -Hurler polidistrofi]
E77.1 Glukoprotein yıkım kusurları
Aspartilglukozaminüri
Fukosidoz
Mannozidoz
Siyalidoz [mukolipidoz I]
E77.8 Glukoprotein metabolizmasının diğer bozuklukları
E77.9 Glukoprotein metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E78 Lipoprotein metabolizması bozuklukları ve diğer lipidemiler
Hariç: sifingolipidoz (E75.0-E75.3)
E78.0 Saf hiperkolesterolemi
Ailesel hiperkolesterolemi
Fredrickson hiperlipoproteinemi, tip IIa
180
Hiperbetalipoproteinemi
Hiperlipidemi, grup A
Düşük-yoğunluklu-lipoprotein [LDL] hiperlipoproteinemisi
E78.1 Saf hipergliseridemi
Endojen hipergliseridemi
Fredrickson hiperlipoproteinemi, tip IV
Hiperlipidemi, grup B
Hiperprebetalipoproteinemi
Çok-düşük-yoğunluklu-lipoprotein [VLDL] hiperlipoproteinemisi
E78.2 Hiperlipidemi, karma
Yaygın-veya değişken-betalipoproteinemi
Fredrickson hiperlipoproteinemi, tip IIb veya III
Prebetalipoproteinemi ile birlikte hiperbetalipoproteinemi
İç hipergliseridemi ile birlikte hiperkolesterelomi
Hiperlipidemi, grup C
Tubero-eruptif ksantoma
Ksantoma tuberozum
Hariç: serebrotendinöz kolesteroz [van Bogaert-Scherer-Epstein] (E75.5)
E78.3 Hiperşilomikronemi
Fredrickson hiperlipoproteinemi, tip I veya V
Hiperlipidemi, grup D
Karma hipergliseridemi
E78.4 Hiperlipidemi, diğer
Ailesel birleşik hiperlipidemi
E78.5 Hiperlipidemi, tanımlanmamış
E78.6 Lipoprotein eksikliği
Abetalipoproteinemi
Yüksek yoğunluklu lipoprotein eksikliği
Hipoalfalipoproteinemi
Hipobetalipoproteinemi (ailesel)
Lesitin kolesterol açiltransferaz eksikliği
Tangiyer hastalığı
E78.8 Lipoprotein metabolizması diğer bozuklukları
E78.9 Lipoprotein metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E79 Purin ve pirimidin metabolizması bozuklukları
Hariç: böbrek taşı (N20.0)
birleşik immün yetmezlik bozuklukları (D81.-)
gut (M10.-)
orotasidürik anemi (D53.0)
kseroderma pigmentozum (Q82.1)
181
E79.0 Hiperürisemi, enflamatuvar artrit ve tofüs hastalığı bulgularının
bulunmadığı
semptomsuz hiperürisemi
E79.1 Lesch-Nyhan sendromu
E79.8 Pürin ve pirimidin metabolizması diğer bozuklukları
Kalıtsal ksantinuri
E79.9 Pürin ve pirimidin metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E80 Porfirin ve bilirubin metabolizması bozuklukları
Dahil: katalaz ve peroksidaz kusurları
E80.0 Kalıtsal eritropoyetik porfiri
Doğuştan eritropoyetik porfiri
Eritropoyetik protoporfiri
E80.1 Porfiri kutena tarda
E80.2 Porfiri, diğer
Kalıtsal koproporfiri
Porfiri:
• BŞT
• akut aralıklı (karaciğerle ilgili)
İstenirse, nedeni tanımlanmak için dış neden kodu (Bölüm XX) kullanınız.
E80.3 Katalaz ve peroksidaz kusurları
Akatalazya [Takahara]
E80.4 Gilbert sendromu
E80.5 Crigler-Najjar sendromu
E80.6 Bilirubin metabolizmasının diğer bozuklukları
Dubin-Johnson sendromu
Rotor sendromu
E80.7 Bilirubin metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E83 Mineral metabolizması bozuklukları
Hariç: diyette mineral eksikliği (E58-E61)
paratiroid hastalıkları (E20-E21)
D vitamini eksikliği (E55.-)
E83.0 Bakır metabolizması bozuklukları
Menkes (kıvırcık saç) (kirpi saç) hastalığı
Wilson hastalığı
182
E83.1 Demir metabolizması bozuklukları
Hemokromatoz
Hariç: anemi:
• demir eksikliği (D50.-)
• sideroblastik (D64.0-D64.3)
E83.2 Çinko metabolizması bozuklukları
Akrodermatit enteropatika
E83.3 Fosfor metabolizması bozuklukları
Asit fosfataz eksikliği
Ailesel hipofosfatemi
Hipofosfatazya
D vitamini dirençli:
• osteomalazi
• raşitizm
Hariç: yetişkin osteomalazisi (M83.-)
osteoporoz (M80-M81)
E83.4 Magnezyum metabolizması bozuklukları
Hipermagnezemi
Hipomagnezemi
E83.5 Kalsiyum metabolizması bozuklukları
Ailesel hipokalsiürik hiperkalsemi
İdyopatik hiperkalsemi
Hariç: kondrokalsinoz (M11.1-M11.2)
hiperparatiroidizm (E21.0-E21.3)
E83.8 Mineral metabolizması diğer bozuklukları
E83.9 Mineral metabolizması tanımlanmamış bozuklukları
E84 Kistik fibroz
Dahil: mukovisidoz
E84.0 Kistik fibroz, akciğer belirtileriyle birlikte
E84.1 Kistik fibroz, barsak belirtileriyle birlikte
Mekonyum ileus† (P75*)
E84.8 Kistik fibroz, diğer belirtileriyle birlikte
Kistik fibroz, birleşik belirtileriyle birlikte
E84.9 Kistik fibroz, tanımlanmamış
E85 Amiloyidoz
Hariç: Alzheimer hastalığı (G30.-)
183
E85.0 Nöropatik olmayan kalıtsal-ailesel amiloyidoz
Ailesel Akdeniz ateşi
Kalıtsal amiloyid nefropatisi
E85.1 Nöropatik kalıtsal-ailesel amiloidoz
Amiloid polinöropatisi (Portekiz)
E85.2 Kalıtsal-ailesel tanımlanmamış amiloyidoz
E85.3 İkincil sistemik amiloyidoz
Hemodiyalize bağlı amiloyidoz
E85.4 Organla-sınırlı amiloidoz
Sınırlı amiloidoz
E85.8 Amiloidoz, diğer
E85.9 Amiloidoz, tanımlanmamış
E86 Hacim azlığı
Dehidratasyon
Plazma veya hücre dışı hacimde azalma
Hipovolemi
Hariç: yenidoğanın dehidratasyonu (P74.1)
hipovolemik şok:
• BŞT (R57.1)
• cerrahi sonrası (T81.1)
• travmaya bağlı (T79.4)
E87 Sıvı, elektrolit ve asit-baz dengesinin diğer bozuklukları
E87.0 Hiperozmolalite ve hipernatremi
Sodyum [Na] fazlalığı
Sodyum [Na] aşırı yüklenmesi
E87.1 Hipo osmolalite ve hiponatremi
Sodyum [Na] eksikliği
Hariç: uygunsuz antidiüretik hormon salgı sendromu (E22.2)
E87.2 Asidoz
Asidoz:
• BŞT
• laktik
• metabolizma
• solunum
Hariç: diyabetik asidoz (E10-E14 ortak dördüncü karakter.1 ile birlikte)
E87.3 Alkaloz
Alkaloz:
• BŞT
184
• metabolizma
• solunum
E87.4 Asit-baz dengesinin karma bozukluğu
E87.5 Hiperkalemi
Potasyum [K] fazlalığı
Potasyum [K] aşırı yüklenmesi
E87.6 Hipokalemi
Potasyum [K] eksikliği
E87.7 Sıvı aşırı yüklenmesi
Hariç: ödem (R60.-)
E87.8 Elektrolit ve sıvı dengesinin diğer bozuklukları, başka yerde sınıflanmamış
Elektrolit dengesizliği BŞT
Hiperkloremi
Hipokloremi
E88 Metabolizma diğer bozuklukları
Hariç: histiyositoz X (kronik) (D76.0)
İlaçların neden olduğu durumlarda, ilacı tanımlamak için dış neden kodu
(Bölüm XX) kullanınız.
E88.0 Plazma protein metabolizması bozuklukları, başka yerde sınıflanmamış
α-1-Antitiripsin eksikliği
Bisalbuminemi
Hariç: lipoprotein metabolizması bozuklukları (E78.-)
monoklonal gamopati (D47.2)
poliklonal hipergamaglobulinemi (D89.0)
Waldenström makroglobulinemisi (C88.0)
E88.1 Lipodistrofi, başka yerde sınıflanmamış
Lipodistrofi BŞT
Hariç: Whipple hastalığı (K90.8)
E88.2 Lipomatoz, başka yerde sınıflanmamış
Lipomatoz:
• BŞT
• doloroza [Dercum]
E88.8 Metabolizma diğer tanımlanmamış bozukluklar
Launois-Bensaude adenolipomatoz
Trimetilaminüri
E88.9 Metabolizma tanımlanmamış bozukluklar
185
E89 Girişim sonrası iç salgı ve metabolizmada gelişen
bozukluklar, başka yerde sınıflanmamış
E89.0 Girişim sonrası hipotiroidizm
Yayılma sonrası hipotiroidizm
Cerrahi sonrası hipotiroidizm
E89.1 Girişim sonrası hipoinsulinemi
Pankreatektomi sonrası hiperglisemi
Cerrahi sonrası hipoinsulinemi
E89.2 Girişim sonrası hipoparatiroidizm
Paratiroprival tetani
E89.3 Girişim sonrası hipopituitarizm
Yayılma sonrası hipopituitarizm
E89.4 Girişim sonrası yumurtalık yetmezliği
E89.5 Girişim sonrası testis az çalışması
E89.6 Girişim sonrası adrenokortikal (-medüller) az çalışması
E89.8 Girişim sonrası iç salgı ve metabolizma diğer bozukluklar
E89.9 Girişim sonrası iç salgı ve metabolizma tanımlanmamış bozukluklar
E90* Beslenme ve metabolizma bozuklukları, başka yerde sınıflanmış
hastalıklarda
186
BÖLÜM 5
RUHSAL VE DAVRANIŞSAL BOZUKLUKLARI
(F00-F99)
Dahil: psikolojik gelişim bozuklukları
Hariç: belirtiler, bulgular ve anormal klinik ve laboratuvar verileri, başka yerde
sınıflanmamış (R00-R99)
Bu bölüm aşağıdaki blokları içerir:
F00-F09 Organik ve semptomatik ruhsal bozukluklar
F10-F19 Psikoaktif madde kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
F20-F29 Şizofreni, şizotipal ve sanrılı bozukluklar
F30-F39 Duygudurum [duygulanım] bozukluklar
F40-F48 Nevrotik, stresle ilgili ve somatoform bozukluklar
F50-F59 Fizyolojik bozukluklar ve fiziksel etkenlerle bağlantılı davranış sendromları
F60-F69 Erişkinde kişilik ve davranış bozuklukları
F70-F79 Zeka geriliği
F80-F89 Ruhsal gelişim bozuklukları
F90-F98 Genellikle çocukluk ve delikanlılık çağında başlayan davranışsal ve duygusal
bozukluklar
F99 Tanımlanmamış ruhsal bozukluklar
Bu bölüm için asteriks kategorileri aşağıdadır:
F00* Bunama, Alzheimer hastalığında
F02* Bunama, başka yerde sınıflanmış diğer hastalıklarda
Organik ve semptomatik ruhsal bozukluklar
(F00-F09)
Bu bölümde, beyin hastalığı, beyin zedelenmesi, ya da beyinde işlev bozukluğuna yol
açan başka nedenlerle ortaya çıkan ruhsal bozukluklar bir araya getirilmiştir.İşlev
bozukluğu beynin doğrudan etkileyen hastalık ve yaralanmalarda görüldüğü gibi birincil,
ya da birden çok organ veya sistemi tutan sistemik hastalıkların beyni etkilemesinde
görüldüğü gibi ikincil olabilir.
Bunama, genellikle kronik ya da ilerleyici beyin hastalığına bağlı bellek, düşünme,
yönelim, anlama, hesaplama, öğrenme yetisi, yargılama ve dil gibi birden çok yüksek
beyin işlevinde bozulma ile giden bir sendromdur. Bilinç bozukluğu yoktur. Duygusal
kontrol, sosyal davranış veya motuvasyonda zayıflama sıklıkla bilişsel bozukluğa eşlik
eder; bazen ondan önce görülebilir. Bu sendrom Alzheimer hastalığı, serebrovasküler
hastalık veya beyni birincil ya da ikincil olarak etkileyen başka durumlarda ortaya çıkar.
187
İstendiğinde altta yatan hastalığı tanımlanmak için ek kod kullanınız.
F00* Alzheimer hastalığındaki bunama (G30.-†)
Alzheimer hastalığı, tipik nöropatolojik ve nörokimyasal özellikleri olan,
etiyolojisi bilinmeyen birincil dejeneratif bir beyin hastalığıdır. Genellikle sinsi
başlar ve bazen 2-3 yıl, bazen çok daha uzun zaman içinde yavaş ama sürekli
ilerler.
F00.0* Alzheimer hastalığındaki bunama, erken başlangıçlı (G30.†)
Alzheimer hastalığındaki bunamanın 65 yaşından önce başlayan ve yüksek beyin
işlevlerinde çok sayıda bozuklukla beraber, hızla kötüleşen tipidir. Afazi, agrafi,
aleksi, apramsi vakaların çoğunda erken dönemde ortaya çıkar.
Alzheimer hastalığı, tip 2
Alzheimer tipi presenil bunama
Alzheimer tipinin birincil dejeneratif bunamaı, presenil başlangıçlı
F00.1* Alzheimer hastalığındaki bunama, geç başlangıçlı (G30.1†)
Alzheimer hastalığındaki bunamanın, klinik olarak gözlenebilen belirtilerin 65
yaşından sonra, genellikle 70 yaşlarından sonra başlayan, yavaş gidişli tipidir.
Bellek bozukluğu temel özelliğidir.
Alzheimer hastalığı, tip 1
Alzheimer tipi senil bunama
Alzheimer tipi primer dejeneratif bunama, senil başlangıçlı
F00.2* Alzheimer hastalığındaki bunama, atipik veya karışık tip (G30.8†)
Atipik bunama, Alzheimer tip
F00.9* Alzheimer hastalığındaki bunama, tanımlanmamış (G30.9†)
F01 Vasküler bunama
Bunama genellikle hipertansif serebrovasküler hastalığı da içeren vasküler
hastalıklara bağlı beyin enfarktı sonucudur. Enfarktlar sıklıkla küçüktür, ancak
etkileri eklenerek artar.
Dahil: arteriosklerotik bunama
F01.0 Akut başlangıçlı vasküler bunama
Sıklıkla, serebrovasküler tromboz, emboli ya ya kanamaya bağlı birbirini izleyen
inmelerden sonra, hızla gelişir. Nadir olarak tek ve büyük bir kanama neden
olabilir.
F01.1 Çoklu enfarkt bunaması
Başlangıcı akut forma göre daha yavaştır. Beyin dokusunda enfarktlar oluşmasına
yol açan küçük iskemik olayları izler.
188
Esas olarak kortikal bunama
F01.2 Subkortikal vasküler bunama
Yüksek tansiyon öyküsü ile klinik olarak kuşkulanılan ve serebral hemisferlerin,
BBT ile de gösterilebilen, derin beyaz maddesinde iskemiye bağlı yıkım odakları
bulunabilir. Klinik olarak çok benzemesine karşın, Alzheimer hastalığının aksine
serebral korteks sağlamdır.
F01.3 Karışık kortikal ve subkortikal vasküler bunama
F01.8 Vasküler bunamalar, diğer
F01.9 Vasküler bunama, tanımlanmamış
F02* Başka yerde sınıflandırılmış hastalıklardaki bunama
Alzheimer hastalığı veya serebrovasküler hastalık dışındaki nedenlere bağlı olan
ya da olduğu varsayılan bunama vakalarıdır. Başlangıcı her yaşta olabilir, nadiren
yaşlılıkta başlar.
F02.0* Pick hastalığındaki bunama (G31.0†)
Orta yaşta (genellikle 50-60 yaşları) başlayan, yavaş gelişen kişilik değişikliği,
sosyal gerileme, zeka, bellek ve dil işlevlerinde bozulma, apati, öfori, bazen
ekstrapiramidal bulgularla giden ilerleyici bunama.
F02.1* Creutzfeldt-Jakob hastalığındaki bunama (A81.0†)
Bulaşıcı bir etkenin neden olduğu sanılan, özgül nöropatolojik değişikliklere
(subakut süngeri ensefalopati) bağlı ağır nörolojik belirtilerle giden ilerleyici bir
bunamadır. Başlangıç genellikle orta ve ileri yaşlarda, tipik olarak 50’li
yaşlardadır, fakat tüm erişkin yaşlarda görülebilir. Gidişi subakuttur, 1-2 yılda
ölüme götürür.
F02.2* Huntington hastalığındaki bunama (G10†)
Beynin yaygın dejenerasyonunun parçası olarak ortaya çıkan bir bunamadır.
Huntington hastalığı otozomal dominant bir gen tarafından aktarılır. Her iki
cinste eþit olarak görülür ve tipik olarak 30-40 yaşlarında başlar.Yavaş ilerler 10-
15 yıl içinde ölüme yol açar.
Huntington koresinde görülen bunama
F02.3* Parkinson hastalığındaki bunama (G20†)
Bilinen Parkinson hastalığının (özellikle şiddetli formları) gidişi sırasında ortaya
çıkan bunama. Klinik olarak ayırd edici bir özellik henüz gösterilememiştir.
189
Bunama:
• paralizi ajitansda
• parkinsonizimde
F02.4* İnsan immün yetmezlik virusü [HIV] hastalığı (B22.0†)
Bunamanın klinik tanı ölçütlerinin karşılayan bilişsel yeti kaybının HIV
enfeksiyonu dışında açıklayabilecek bir hastalık veya durum olmaksızın ortaya
çıkmasıdır.
F02.8* Bunama diğer tanımlanmış, başka yerde sınıflanmış hastalıklarda
Bunama (aşağıdakilerde):
• serebral lipidoz (E75.- †)
• epilepsi (G40.- †)
• hepatolentiküler dejenerasyon (Wilson hastalığı) (E83.0†)
• hiperkalsemi (E83.5†)
• sonradan olan hipotiroidizm (E00.-, E02.- †)
• zehirlenmeler (T36-T65†)
• multipl skleroz (G35†)
• nörosifiliz (A52.1†)
• niasin eksikliği [pellegra] (E52†)
• poliarteritis nodoza (M30.0†)
• sistemik lupus eritematozis (M32.- †)
• trepanazomiazis (B56.- †, B57.- †)
• B12 vitamini eksikliği (E53.8†)
F03 Bunama, tanımlanmamış
Presenil:
• bunama BŞT
• psikoz BŞT
Primer dejeneratif bunama BŞT
Senil:
• bunama:
• BŞT
• depresse veya paranoid tip
• psikoz BŞT
Hariç: derilyum veya akut konfüzyonel durumu olan senil bunama (F05.1)
senilite BŞT (R54)
F04 Alkol ve başka psikoaktif madde kullanımına bağlı olmayan
organik bellek yitimi sendromu
Değişen şiddette geriye doğru bellek yitimide vardır; ancak altta yatan patolojik
süreç yada zedelenmenin düzelmesiyle şiddeti azalabilir. Konfabulasyon belirgin
bir özelliktir, ama mutlaka builunması gerekmez. Bilişsel işlevlerde, zekada ve
190
algılamada genellikle bozukluk yoktur. Buda bellek bozukluğunun çarpıcı
biçimde öne çıkmasına yol açar. Prognoz altta yatan zedelenmenin gidişine
bağlıdır.
Korsakov psikoz veya sendromu, alkolik olmayan
Hariç: amnezi:
• BŞT (R41.3)
• anterograd (R41.1)
• dissosiyatif (F44.0)
• retrograd (R41.2)
Korsakov sendromu:
• alkole bağlı veya tanımlanmamış (F10.6)
• diğer psikoaktif maddelere bağlı (ortak dördüncü karakter .6 ile birlikte
F11-F19)
F05 Alkol veya başka psikoaktif maddelere bağlı olmayan
deliriyum
Değişik nedenlerle ortaya çıkabilen ve bilinç, dikkat, algılama, düşünce, bellek,
davranış, duygu ve uyku-uyanıklık bozukluklarıyla belirli bir sendromdur. Her
yaşta olabilir, ancak en sık 60 yaşından sonra görülür.
Dahil: akut veya subakut:
• beyin sendromu
• konfüzyon durumu (alkolik olmayan)
• enfektif psikoz
• organik reaksiyon
• psiko-organik sendrom
Hariç: deliriyum tremens, alkole bağlı veya tanımlanmamış (F10.4)
F05.0 Bunama olmaksızın deliriyum
F05.1 Bunamanın üzerine eklenmiş deliriyum
Bunamanın (F00-F03) gidişi sırasında ortaya çıkan deliriyum için kullanılmalıdır.
F05.8 Deliriyumlar, diğer
Karma deliriyum
F05.9 Deliriyum, tanımlanmamış
191
F06 Beyin hasarı, beyin işlev bozukluğu vebedensel hastalıklara bağlı
başka ruhsal bozukluklar
F19)
Bu kategori, beyin işlev bozukluğuna yol açan değişik durumları içerir. Birincil
beyin hastalıkları, beyni ikincil olarak etkileyen sistemik hastalıklar, Cushing
hastalığı gibi endokrin bozukluklar, ya da başka bedensel hastalıklar ve dışardan
alınan zehirli maddeler. (F10-F19’da sınıflanan alkol ve maddeler hariç) ve
hormonlar bu durumlara yol açabilirler.
Hariç: aşağıdakilerle birlikte:
• deliriyum (F05.-)
• F00-F03’de sınıflandırılan bunama
alkol ve diğer psikoaktif maddelerin kullanımına bağlı bozukluklar (F10-
F06.0 Organik hallusinozis
Bilinç açıkken, sürekli yada tekrarlayan, genellikle görsel veya işitsel varsanılarla
belirli bir bozukluktur. Hasta bu durumun farkında olabilir ya da olmayabilir.
Halusinasyonların delüzyonel incelikleri ortaya çıkabilir, fakat bunlar klinik
tabloya baskın değildir, şuur korunabilir.
Organik halusinasyon durumu (alkolik olmayan)
Hariç: alkolik halusinozis (F10.5)
şizofreni (F20.-)
F06.1 Organik katatonik bozukluk
Katatonik belirtilerle birlikte azalmış (stupor) ya da artmış (taşkınlık) psikomotor
aktivite görülür. Psikomotor rahatsızlık bir uçtan bir uca değişebilir.
Hariç: katatonik şizofreni (F20.2)
stupor:
• BŞT (R40.1)
• disosiyatif (F44.2)
F06.2 Organik sanrılı [şizofreni-benzeri] bozukluk
Klinik tabloya tekrarlayan ya da sürekli sanrılar hakimdir. Sanrılar varsanılarla
birlikte görülebilir ancak içerikleri varsanılarınkiyle sınırlı değildir.Acayip
sanrılar, varsanılar veya düşünce bozukluğu gibi şizofreni düşündürecek
özellikler bulunabilir.
Paranoid ve paranoid-hallusinatuvar organik durum
Şizofreni-benzeri pikosisin epilepsi
Hariç: hastalıklar:
• akut ve geçici psikotik (F23.-)
• inatçı hezeyan (F22.-)
• psikotik ilaca bağlı (ortak dördüncü karakter .5 ile birlikte F11-F10)
şizofreni (F20.-)
192
F06.3 Organik duygulanım bozuklukları
Duygulanımda ve sıklıkla genel hareketlilik düzeyinde değişiklikle belirli
bozukluklardır. Duygulanım bozukluğu organik etkenden sonra ortaya çıkmalı.
Hariç: organik olmayan veya tanımlanmamış duygu durum bozuklukları
(F30-F39)
F06.4 Organik bunaltı bozukluğu
Yaygın bunaltı bozukluğu (F41.1), panik bozukluğu (F41.0) ya da her ikisinin
birden temel tanımsal özellikleriyle belirli, ancak beyin işlev bozukluğuna yol
açabilecek organik bir bozukluğun sonucunda (temporal lob epilepsisi,
tirotoksikoz veya feokromasitoma gibi) ortaya çıkmış bir bozukluktur.
Hariç: organik olmayan veya tanımlanmamış bunaltı bozuklukları (F41.-)
F06.5 Organik disosiyatif bozukluk
F44.-‘deki bozukluklardan biriyle (disosiyatif bozukluk [konversiyon]) bu
bölümün girişinde belirtilen organik etiyolojinin genel ölçütlerinin birlikte
karşılandığı bir bozukluktur.
Hariç: disosiyatif [konversiyon] bozukluklar, organik olmayan veya
tanımlanmamış (F44.-)
F06.6 Organik duygusal oynaklık [astenik] bozukluğu
Organik bir bozukluğa bağlı olduğu düşünülen, belirgin ve sürekli duygusal
kontrolsüzlük ve oynaklık, kolay yorulma, değişik ve hoş olmayan bedensel
algılar (baş dönmesi gibi) ve ağrılarla belirli bir bozukluktur.
Hariç: samotoform bozukluklar, organik olmayan veya tanımlanmamış
(F45.-)
F06.7 Hafif bilişsel bozukluk
Bu bozukluk, sistemik yada beyini etkileyen bir enfeksiyon (HIV gibi) yada
fiziksel bozukluktan önce, sonra ya da onun gidişi sırasında ortaya çıkabilir.
Beyin tutulumunu gösteren nörolojik kanıtlar bulunmayabilir. Huzursuzluk ve
günlük işlerde aksama vardır. Bu kategorinin sınırları henüz kesinleşmemiştir.
İyileşen bir fiziksel bozukluğa bağlıysa, hafif bilişsel bozukluk birkaç haftadan
fazla sürmez. Bu kitapta yer alan başka bir bozukluk tanısı konabiliyorsa hafif
bilişsel bozukluk tanısı kullanılmamalıdır. Temel özelliği bilişsel yetilerdeki
azalmadır. Bu bellek bozukluğu öğrenmek ya da dikkatini toplamada güçlük
şeklinde olabilir. Nesnel testler genellikle bozukluğu gösterirler. Belirtiler,
bunama (F00-F03), organik bellek yitimi sendromu (F04) ya da deliriyum (F05.-)
tanıları için yeterli değildir. Ensefalit sonrası sendrom (F07.1) ve çarpma sonrası
sendromdan (F07.2), farklı etiyolojisi, belirtileri genel olarak daha hafif ve sınırlı
olması ve daha kısa sürmesiyle ayrılır.
193
F06.8 Bedensel hastalık, beyin hasarı ve beyin işlev bozukluğuna bağlı
başka belirlenmiş ruhsal bozukluklar
Epileptik psikoz BŞT
F06.9 Bedensel hastalık, beyin hasarı ve beyin işlev bozukluğuna bağlı
belirlenmemiş ruhsal bozukluk
Organik:
• beyin sendromu BŞT
• zihinsel bozukluk BŞT
F07 Beyin hastalığı, hasarı ve beyin işlev bozukluğuna bağlı kişilik ve
davranış bozuklukları
Kişilik ve davranış değişiklikleri, beyin hastalığı, hasarı ya da işlev bozukluğu
sırasında ya da bunların kalıntısı olarak bulunabilir.
F07.0 Organik kişilik bozukluğu
Hastalık öncesi alışılmış davranış kalıplarının, önemli ölçüde değişmesi ile belirli
bir bozukluktur. Özellikle duygunun, gereksinimlerin ve dürdülerin dışa vurumu
etkilenir. Bilişsel işlevler cinsel davranışta değişme ile bozulmuştur.
Organik:
• psödopsikopatik kişilik
• psödoretarde kişilik
Sendrom:
• frontal lob
• limbik epileptik kişilik
• lobotomi
• postlökotomi
Hariç: kalıcı kişilik değişikliği (aşağıdakilerden sonra):
• katastrofik deneyim (F62.0)
• psikiyatrik hastalık (F62.1)
postkontüzyonel sendrom (F07.2)
postensefalitik sendrom (F07.1)
özel kişilik bozukluğu (F60.-)
F07.1 Eensefalit sonrası sendrom
Bu sendrom viral ya da bakteriyel ensefalit geçirildikten sonra kalan davranış
değişikliklerini içerir. Düzelebilir olması, bu sendrom ile organik kişilik
bozukluğunun temel farkıdır.
Hariç: organik kişilik bozukluğu (F07.0)
194
F07.2 Beyin sarsılması sonrası (postconcussional) sendromu
Genellikle bilinç yitimine yol açacak ölçüde şiddetli kafa travmasından sonra
ortaya çıkan bir sendromdur. Baş ağrısı, göz kararması (genellikle gerçek baş
dönmesi değildir), yorgunluk, sinirlilik, dikkatini toplamada ve beyin gücüyle
yapılacak işlerde güçlük, bellek bozukluğu, uykusuzluk, strese, heyecana ve
alkole karşı dayanıksızlık gibi farklı belirtileri olabilir.
Postkonkuzyonel sendrom (ensefalopati)
Post-travmatik beyin sendromu, psikotik olmayan
F07.8 Beyin hastalığı, hasarı ve beyin işlev bozukluğuna bağlı başka
organik kişilik ve davranış bozuklukları
Sağ hemisferik organik duygulanım bozukluğu
F07.9 Beyin hastalığı, hasarı ya da beyin işlev bozukluğuna bağlı
tanımlanmamış organik kişilik ve davranış bozukluğu
Organik psikosendrom
F09 Tanımlanmamış organik ya da semptomatik ruhsal bozukluk
Psikoz:
• organik BŞT
• semptomatik BŞT
Hariç: psikoz BŞT (F29)
Psikoaktif madde kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
(F10-F19)
Bu bölüm hemen hepsi- tıbben önerilmiş olsun olmasın- bir ya da birden fazla psikoaktif
madde kullanımına bağlı olan (ağırlığı komplikasyonsuz zehirlenme ve zararlı
kullanımdan, açık psikotik bozukluk ve bunamaya kadar değişen) çeşitli bozuklukları
içerir. Söz konusu madde, ikinci ve üçüncü basamaklarla (F harfinden sonraki ilk iki
basamak), klinik durum ise dördüncü ve beşinci basamaklarla gösterilir. Gerektiğinde her
maddeyi gösterebilmek için bu kodlar kullanılabilir; ancak dörd basamaklı kodların
hepsinin bütün maddelere uygulanamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Psikoaktif maddenin saptanması hastanın verdiği bilgiye, idrar, kan örneklerinin
incelenmesine yada diğer kanıtlara dayanır (hastanın yanındaki ilaç örnekleri, klinik
belirti ve bulgular, üçüncü kişilerden elde edilen bilgi). İlaç kullanmayla ilgili birden çok
veri kaynağı aramak uygun olur. Birçok ilaç bağımlısı birden çok ilaç türü kullanır, fakat
bozukluğun tanısı, elden geldiğince, en fazla kullanılan maddeye (ya da madde grubuna)
göre sınıflandırılmalıdır. Bu, varolan bozukluğa neden olan ilaç ya da ilaç türüne göre
195
yapılmalıdır. Kuşkulu durumlarda, özellikle sürekli yada günlük ilaç kullanan vakalarda,
en sık kullanılan ilaç ya da ilaç türünü kodlayınız.
Psikoaktif madde kullanımı kesin belli bir biçimde olmuyorsa ya da farklı ilaçlar ayırt
edilemeyecek denli karışık kullanıldığında F19 kodlanmalıdır (karışık ilaç kullanımına
bağlı bozukluklar).
Hariç: bağımlılık yapmayan maddelerin kötü kullanımı (F55)
Aşağıdaki dördüncü-karakter alt bölümleri F10-F19 kategorileriyle birlikte kullanmak
içindir.
.0 Akut zehirlenme
Alkol ya da başka psikoaktif madde kullanımı ile ortaya çıkan ve bilinç, biliş, algı,
duygulanım, davranış, ya da başka psikofizyolojik işlevlerde bozukluğa yol açan
geçici bir durumdur. Akut zehirlenme çoğu kez doz düzeyleriyle yakından
ilgilidir (ICD-10’un XX. Bölümüne bakınız). Böyle olmakla birlikte bazen, böbrek
ya da karaciğer yetmezliği gibi organik sorunları olan hastalarda toksik etkiler,
beklenmeyecek düşük dozların bile zehirlenmeye yol açtığı görülebilir. Akut
zehirlenme geçeci bir durumdur. Zehirlenmenin ağırlığı zamanla azalır ve
birdaha madde kullanılmassa etkileri yavaş yavaş silinir. Doku hasarı ya da başka
bir komplikasyon gelişmemişse iyileşme tam olur.
Alkolizmdeki akut sarhoşluk
“Kötü geziler” (uyuşturucular)
Sarhoşluk BŞT
Patolojik zehirlenme
Psikoaktif madde zehirlenmesindeki kendinden geçme ve sahip olma
bozuklukları
.1 Zararlı kullanım
Psikoaktif madde kullanımının sağlığa zarar verecek şekilde oluşu. Zarar fiziksel
(enjekte edilen ilaçların neden olduğu hepatit vakaları gibi) ya da ruhsal (ağır
alkol tüketimine ikincil depresif bozukluk dönemleri) olabilir.
Psikoaktif madde kötüye kullanımı
.2 Bağımlılık sendromu
Madde kullanımı sırasında ortaya çıkan ve kişinin önceden değer verdiği
davranışlarına öncelik kazanan birçok fizyolojik, davranışsal ve bilişsel
değişikliklerle belirli bir durumdur. Maddeyi almak için çok güçlü istek veya
zorlantı, madde alma davranışını denetlemede güçlük (başlangıç, bırakma ve
kullanım dozu bakımlarından), madde kullanımı azaltıldığında ya da
bırakıldığında fizyolojik bırakma sendromu, dayanıklılık (tolerans) belirtileri,
maddeyi elde etmek kullanmak etkilerinden kurtulmak için harcanan zamanın
diğer ilgi ve uğraşlara yer bırakmayacak şekilde giderek artması.
196
Bağımlılık sendromu tek bir madde için (tütün ya da diazem gibi), bir madde
grubu için (opium içeren ilaçlar gibi), ya da daha değişik maddeler için söz
konusu olabilir.
Kronik alkolizm
Dipsomani
İlaç bağımlılığı
.3 Bırakma durumu
Maddenin genellikle uzun süren, tekrarlı, ve/veya yüksek doz kullanımından
sonra azaltılması ya da tümden kesilmesi ile oluşan, değişen ağırlıkta ve türde bir
grup belirtilir. Bırakma durumunun başlaması ve gidişinin süresi sınırlıdır ve bu
süre bırakmadan önce kullanılan maddenin türü ve dozuyla ilişkilidir. Bırakma
durumunda komplikasyon olarak konvülziyonlar görülebilir.
.4 Deliriyumlu bırakma durumu
Bırakma süresinde (F1x.3 e bakınız) deliriyumunda (F05.- için ölçütlere bakınız)
birlikte görüldüğü bir durumdur. Deliriyumlu bırakma durumunun tanısı 5
basamaklı kodlarla daha ayrıntılı gösterilebilir.
Deliriyum tremens (alkole bağlı)
.5 Psikotik bozukluk
Psikoaktif madde kullanımı sırasında ya da hemen sonra ortaya çıkan, varsanılar
(tipik olarak işitsel, fakat genellikle birden fazla duyu sistemini ilgilendiren),
yanlış tanımlamalar, sanrılar ve/veya referans fikirleri (sıklıkla paranoid ya da
zarar görme cinsinden), psikomotor bozukluklar (eksitasyon ya da stupor), ve
derin bir korkudan büyük bir hoşnutluğa kadar uzanan duygu anormallikleriyle
belirlenen psikotik olgulardır. Bilinç genellikle açıktır, fakat konfüzyonsuz bilinç
bulanıklığı görülebilir. Bozukluk bir ay içinde kısmen, altı ay içinde ise tamamen
ortadan kalkar.
Alkolik:
• hallüsinozis
• kıskançlık
• paranoya
• psikoz BŞT
Hariç: alkol veya diğer psikoaktif maddelere bağlı, reziduel ve geç-başlangıçlı
psikoaktif bozukluk (genel dördüncü karakter .7 ile birlikte F10-F19)
.6 Amnezik sendrom
Yakın bellekte belirgin bozukluğun bulunduğu bir sendromdur; anlık bellek
korunurken, uzak bellek bazen bozulur. Yeni bilgileri öğrenme zorluklar olduğu
gibi, zamanı tanıma ve olayları sıralama yetilerinde de bozulma vardır. Her
197
zaman görülmemekle birlikte konfabulasyon belirgin olabilir. Diğer bilişsel yetiler
genellikle iyi korunmuştur ve bellek bozukluğu diğer bozukluklara göre daha
belirgindir.
Amnestik bozukluk, alkol veya ilaca bağlı
Korsakov psikoz veya sendromu, alkol veya diğer psikoaktif maddelere bağlı
veya tanımlanmamış
Hariç: alkole bağlı olmayan Korsakov psikoz veya sendromu (F04)
.7 Kalıntı (reziduel) ve geç başlayan psikotik bozukluk
Alkol ya da psikoaktif madde kullanımına bağlı biliş, duygu, kişilik, davranış
değişikliklerinin psikoaktif maddenin kullanımından çok sonra başlayan ve bu
maddenin doğrudan etkisine bağlanamayacak bir dönemde görülen bozukluktur.
Hastalığın başlangıcı alkol ya da psikoaktif bir maddenin kullanımıyla doğrudan
ilişkili olmalıdır. Başlangıcın madde kullanımı döneminden daha sonra ortaya
çıktığı olgularda, bu durumun maddenin kalıntı etkileriyle doğrudan ilişkili
olduğu konusunda açık ve güçlü kanıtlar varsa bu tanı kodlanmalıdır.
Geri dönüşlerin (flashbackks) bulunduğu olgularda akut ve geçici psikotik
bozukluklar akla gelmelidir.
Alkolik bunama BŞT
Kronik alkolik beyin sendromu
Bunama ve bilişsel fonksiyonların sürekli zararının diğer hafif şekilleri
Geri dönüşler
Geç başlangıçlı psikoaktif madde kullanımına bağlı psikotik bozukluk
Hallusinojen sonrası algılama bozukluğu
Kalıntı:
• affektivite bozukluğu
• kişilik ve davranış bozukluğu
Hariç: alkol veya psikoaktif maddenin neden olduğu:
• Korsakov sendromu (genel
dördüncü karakter .6 ile birlikte F10- F19)
• psikotik durum (genel dördüncü karakter .5 ile birlikte F10-F19)
.8 Başka ruhsal ve davranışsal bozukluklar
.9 Zihin ve davranış bozukluğu tanımlanmamış
F10.- Alkol kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F11.- Opioid kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
[Alt bölümler için için 321-323, sayfalara bakınız]
198
F12.- Kannabinoid (esrar) kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal
bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F13.- Sedatif ya da hipnotik kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal
bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F14.- Kokain kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F15.- Kafein ve başka uyarıcıların kullanımına bağlı ruhsal ve
davranışsal bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F16.- Hallusinojenlerin kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal
bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F17.- Tütün kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F18.- Uçucuların kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal
bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
F19.- Karışık türden ilaç ve başka psikoaktif maddelerin
kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar
[Alt bölümler için 321-323, sayfalara bakınız]
Bu kategori iki veya daha fazla psikoaktif madde kullanıldığı bilindiğinde
kullanılmalıdır, fakat bozukluğa en fazla katkısı olan maddenin tahmini
imkansızdır. Bu kategori kullanılan psikoaktif maddelerin bazısı veya tamamının
belli olmadığı veya bilinmediği durumlarda da kullanıla bilinir.
Dahil: ilaçların yanlış kullanımı BŞT
Şizofreni, şizotipal ve sanrılı bozukluklar
(F20-F29)
199
Şizofreni bu grubun en önemli ve sık görülen bozukluğudur. Şizotipal bozukluk, inatcı
sanrılı bozukluklar ve daha büyük bir grubu oluşturan akut ve geçici psikotik bozukluklar
hastalığın doğası ile ilgili tartışmalardan dolayı şizoaffektif bozukluklar bu bölümde
bırakılmıştır.
F20 Şizofreni
Şizofrenik bozuklukların asıl ve belirleyici özellikleri düşünce ve algı
alanlarındadır. Duygulanımda uygunsuzluk veya küntleşme vardır. Zaman
içinde belli kognitif bozukluklar ortaya çıksa bile bilinç açıktır ve zihinsel yetiler
bozulmamıştır. İşitme varsanıları türünden varsanılar sık görülür ve algı
bozukluğu düşünce akımından kopma, başka düşüncelerin girmesi ve
düşüncelerin sanki dış güçler tarafından çekiliyor gibi olması sık görülür.
Düşünce yankılanması, düşünce sokulması veya çekilmesi ve düşünce
yayınlanması, kontrol edilme, etkilenme veya edilginlik sanrıları, sanrılı algılama,
hastanın davranışlarını yorumlayan veya kendi aralarında hastayı tartışan işitme
varsanıları veya bedenin belli bölgesinden gelen varsanısal sesler, herhangi bir
türden inatcı varsanılar, negatif belirtiler.
Hastalığın gidişi büyük farklılıklar gösterir ve herzaman süregenleşmeye ve
yıkıma yol açmaz (gidiş beşinci basamakla belirlenmelidir). Yoğun depresif veya
manik belirtilerin varlığında eğer şizofrenik belirtiler duygulanım
bozukluğundan daha baskın değilse şizofreni tanısı konulmamalıdır. Belirgin
beyin hastalığı, ilaç entoksikasyonu veya kesilmesi durumlarında şizofreni tanısı
konulmamalıdır. Epilepsi veya başka beyin hastalığı durumlarında oluşan benzer
bozukluklar F06.2, ilaçlara bağlı olarak oluşan benzer bozukluklar F1x.5 başlıkları
altında belirtilmelidir.
Hariç: şizofreni:
• akut (ayrışmamış) (F23.2)
• siklik (F25.2)
şizofrenik reaksiyon (F23.2)
şizotipal bozukluk (F21)
F20.0 Paranoid şizofreni
Görece değişmez nitelikte, sıklıkla paranoid türden sanrılar, bu sanrılara eşlik
eden algı bozuklukları, özellikle işitme varsanıları. Duygulanım, istenç ve
konuşma bozuklukları ve katatonik belirtiler çok belirgin değildir.
Parafrenik şizofreni
Hariç: envolüsyonel paranoid durum (F22.8)
paranoya (F22.0)
F20.1 Hebefrenik şizofreni
Duygulanımda değişikliklerin belirgin olduğu, dağınık ve hızla gelip giden sanrı
ve varsanıların bulunduğu bir şizofreni türüdür. Davranış önceden
200
kestirilemeyen nitelikte ve sorumsuzdur. Sık olarak manyerizm görülür.
Duygudurum sığ ve uygunsuzdur. Gülümsemeler, kıkırdamalar, manyerizm,
şaklabanlıklar, hipokondriyak yakınmalar ve aynı sözleri tekrar tekrar söyleme
sık görülür. Düşünce dağınık, konuşma amaçsız ve tutarsızdır. Hastada yalnız
kalma eğilimi vardır. Davranış amaçsız ve duygudan yoksundur. Bu şizofreni
türü genellikle 15-25 yaş arasında başlar Özellikle duygulanımda küntleşme ve
istenç kaybı biçiminde negatif belirtilerin hızlı gelişimi yüzünden hastalığın gidişi
genellikle kötüdür.
Dezorganize şizofreni
Hebefreni
F20.2 Katatonik şizofreni
Klinik durumda asıl belirti ve baskın özellik belirgin psikomotor bozukluklardır.
Bu belirtiler hiperkineziden stupora veya otomatik boyun eğişten negativizme
dek aşırı uçlara doğru değişim gösterebilir. Hastada ortaya çıkan bazı tutum veya
duruşlar uzun süre değişmeden kalabilir. Bu durumun çarpıcı bir özelliği de
şiddet içeren eksitasyon nöbetleridir. Katatonik durum, canlı görme varsanıları
içeren rüyaya benzer (oneiroid) durumlarla birlikte görülebilir.
Katatonik stupor
Şizofrenik:
• katalepsi
• katatoni
• balmumu esnekliği
F20.3 Ayrışmamış şizofreni
Belirtilerin şizofreni tanısı için genel ölçütleri karşılamalı (F20 için giriş bölümüne
bakınız) fakat yukarıda tanımlanan alttiplere (F20.0-F20.2) uymamalıdır. Bu
alttiplerde bulunan özelliklerden bir veya birkaçını gösterebilir fakat bunlar o
alttipin tanısını koyduracak belirginlikte değildir.
Atipik şizofreni
Hariç: akut şizofreni-benzeri psikotik bozukluk (F23.2)
kronik ayrışmamış şizofreni (F20.5)
post-şizofrenik depresyon (F20.4)
F20.4 Post-şizofrenik depresyon
Şizofrenik hastalığın ardından gelişen ve uzayabilen bir depresif nöbettir. Bazı
şizofrenik belirtiler bulunmakla birlikte artık tabloya egemen değildirler. Eğer
hastada artık hiç şizofrenik belirti yoksa depresif nöbet tanısı konulur. (F32.-) Eğer
şizofrenik belirtiler hala renkli ve belirgin ise uygun şizofreni tipinin tanısı
konulmalıdır (F20.0-F20.3).
201
F20.5 Kalıntı şizofreni
Şizofrenik bozukluğun gelişiminde kronik bir devre olup erken evreden başlayan
belirgin bir ilerleme söz konusudur. Belirgin “negatif” şizofrenik belirtiler,
örneğin, psikomotor yavaşlama, durgunluk, duygulanımda küntleşme, edilginlik,
girişkenlikte yitim, konuşmanın içerik ve niceliğinde azalma, yüz ifadesi, göz
ilişkisi ve ses değişiklikleri ve hareketlerle olan sözsüz iletişimin azalması,
kendine bakımda ve sosyal becerilerde düşme.
Kronik ayrışmamış şizofreni
Restzustand (şizofrenik)
Kalıntı şizofrenik durum
F20.6 Basit şizofreni
Garip davranışlar, toplumsal ilişkilerde ve diğer becerilerde bozulma sinsi ve
ilerleyici bir biçimde ortaya çıkar. Önceden açık psikotik belirtilerin bulunduğu
bir dönem olmaksızın rezidüel şizofreninin tipik “negatif” belirtileri (örneğin
duygulanımda küntleşme, istenç kaybı) gelişir.
F20.8 Şizofreni, diğer
Senestopatik şizofreni
Şizofreniform:
• bozukluk BŞT
• psikoz BŞT
Hariç: kısa şizofreniform bozukluklar (F23.2)
F20.9 Şizofreni, tanımlanmamış
F21 Şizotipal bozukluk
Şizofrenide görülenlere benzer acayip davranış, düşünce ve duygulanım
bozuklukları ile belirli bir durum olup şizofreninin belirleyici ve kesin belirtileri
herhangi bir dönemde görülmez. Uygunsuz ve kısıtlı duygulanım (birey soğuk ve
uzak olabilir), davranış veya görünüş tuhaf, egzantrik ve olağandışıdır, ilişki
kurmada güçlük ve sosyal çekilme eğilimi vardır, alt kültür değerlerine uymayan,
davranışı etkileyen tuhaf inançlar veya büyüsel düşünceler, kuşkuculuk veya
paranoid düşünceler, dış kışkırtmalara bağlı olmayan, sık görülmeyen geçici yarı
psikotik nöbetler, bu nöbetlerde yoğun yanılsamalar, işitme ve başka varsanılar,
sanrıya benzer düşünceler ortaya çıkar.
Latent şizofrenik reaksiyon
Şizofreni:
• borderline
• latent
202
• prepsikotik
• prodromal
• psödonevrotik
• psödopsikopatik
Şizotipal kişilik bozukluğu
Hariç: asperger sendromu (F84.5)
şizoid kişilik bozukluğu (F60.1)
F22 İnatçı sanrılı bozukluklar
Bu tanı kümesi çeşitli bozuklukları içerir. Bunlarda klinik açıdan ya sadece ya da
en belirgin olarak uzun süreli sanrılar bulunur. Ayrıca bunlar organik, şizofrenik
ya da afektif bir hastalık olarak sınıflandırılamaz. Bunlar çeşitli nedenlerle oluşan
(heterojen) ve şizofreni ile bağlantısı bilinmeyen hastalıklardır. Birkaç aydan daha
az süren sanrılı bozukluklar F23.-ya sınıflandırılmalıdır.
F22.0 Sanrılı bozukluk
Bu bozukluklar kümesinde ya tek bir, ya da birbiri ile ilgili bir takım sanrılar
gelişir. Bunlar genellikle inatçı olup bazen yaşam boyu sürerler. Sanrıların içeriği
çok değişikdir. Açık ve inatçı işitme varsanıları, kontrol edilme sanrıları ya da
duygulanım küntleşmesi gibi şizofreni belirtileri, kesin tanı konmuş beyin
hastalığı bulunması durumları bu tanı ile bağdaşmaz. Bazen, özellikle yaşlı
hastalarda gelip geçici tek tük işitme varsanıları görülebilirse de, bunlar tipik
şizofrenik belirti değildir ve klinik durumun ancak küçük bir parçasını
oluştururlar.
Paranoya
Paranoid:
• psikoz
• durum
Parafreni (geç)
Sensitiver Beziehungswahn
Hariç: paranoid:
• kişilik bozukluğu (F60.0)
• psikoz, psikojenik (F23.3)
• reaksiyon (F23.3)
• şizofreni (F20.0)
F22.8 Diğer inatçı sanrılı bozukluklar
Bu tanı, sanrılı bozukluk (F22.0) ölçütlerini karşılamayan rezidüel bir inatçı sanrılı
bozukluk sınırlıdır. Sanrılarla birlikte süren işitme varsanılarının ya da şizofreni
tanısı (F20.-) koymaya yeterli olmayan şizofreni belirtilerinin bulunduğu
bozukluklarda bu tanı kullanılmalıdır.
203
Sanrılı dismorfobi
Yaş dönümü paranoid durum
Paranoia querulans
F22.9 İnatçı sanrılı bozukluk, tanımlanmamış
F23 Akut ve geçici psikotik bozukluklar
Akut başlangıç psikotik olmayan bir durumdan iki hafta ya da daha kısa bir süre
içinde açık psikotik bir duruma geçiş olarak tanımlanmamıştır. Akut psikotik
bozuklukların önemli bir kısmında akut stres bulunmaz. Bu bozukluklarda beyin
sarsılması, deliriyum ya da bunama gibi organik nedenler bulunmaz. Şaşkınlık,
kuruntulu düşünce, o andaki konuşulanlara dikkati verememe sıklıkla bulunur,
fakat bunlar deliriyum ya da bunama düşündürecek denli belirgin ise, inceleme
ve gözlemlerde bu nokta aydınlatılıncaya dek tanı ertelenmelidir.
F23.0 Şizofrenik belirtisiz akut polimorf psikotik bozukluk
Günden güne, hatta saatten saate değişen varsanıların, sanrıların ve algı
bozukluklarının açıkça görüldüğü bir psikotik bozukluktur. Yoğun mutluluk,
esriklik duyguları ya da bulantı ve öfkelilikle birlikte görülen duygusal karışıklık
sıklıkla bulunur. Bu polimorf ve değişken klinik görünüm hastalığı belirleyen
özelliktir. Afektif ya da psikotik belirtiler bazen olsa bile, bunlar manik (F30.-),
depresif (F32.-) nöbetlerin ya da şizofreninin (F20.-) ölçütlerine uymaz. Bu
bozukluk özellikle kısa sürede birden (48 saat içinde) başlar ve kısa sürede söner;
olguların çoğunda görünen bir ortaya çıkarıcı stres yoktur. Eğer belirtiler 3 aydan
uzun sürerse tanı değiştirilmelidir. (Süren sanrılı bozukluk (F22.-) ya da başka
organik olmayan psikotik bozukluk (F28) tanıları uygun olabilir.)
Bouffée délirante, şizofrenik belirtisiz veya tanımlanmamış
Sikloid psikoz, şizofrenik belirtisiz veya tanımlanmamış
F23.1 Şizofrenik belirtili akut polimorf psikotik bozukluk
Akut polimorf psikotik bozukluk (F23.0) ölçütlerine uyan, fakat aynı zamanda
tipik şizofreni belirtilerinin de tutarlı biçimde bulunduğu akut bir psikotik
bozukluktur. Eğer şizofrenik belirtiler bir aydan uzun sürerse, tanı şizofreni (F20.-
) olarak değiştirilmelidir.
Bouffée délirante, şizofreni belirtili
Sikloid psikoz, şizofreni belirtili
F23.2 Şizofreni-benzeri akut psikotik bozukluk
Akut bir psikotik bozukluk olup, az çok oturmuş olan belirtileri şizofreni (F20.)
ölçülerine uyar, fakat 1 aydan kısa sürer. Bir miktar duygusal değişmeler ve
dalgalanmalar olursa da, bunlar akut polimorf psikotik bozuklukta (F23.0)
204
tanımlananlar kadar fazla değildir. Eğer şizofrenik belirtiler 1 aydan uzun
sürerse, tanı şizofreniye (F20.-) değiştirilmelidir.
Akut (ayrışmamış) şizofreni
Kısa şizofreniform:
• bozukluk
• psikoz
Oneirofrenia
Şizofrenik reaksiyon
Hariç: organik sanrılı [şizofreni-benzeri] bozukluk (F06.2)
şizofreniform bozukluk BŞT (F20.8)
F23.3 Diğer akut sanrılı bozukluklar
Bunlar, görece oturmuş sanrıların ve varsanıların bulunduğu, fakat şizofreni
(F20.-) ölçülerine uymayan akut psikotik bozukluklardır. Kötülük görme ve
üstüne alınma sanrıları sık görülür ve varsanılar genellikle işitme türündendir
(doğrudan doğruya hastaya konuşan sesler). Eğer sanrılar 3 aydan uzun sürerse
tanı, inatçı sanrılı bozukluk (F22.-) olarak değiştirilmelidir.
Paranoid reaksiyon
Psikojenik paranoid reaksiyon
F23.8 Diğer akut ve geçici psikotik bozukluklar
F23 grubu içindeki başka tanılara uymayan herhangi başka bir psikotik bozukluk
(sanrıların ve varsanıların daha kısa sürelerde görüldüğü akut psikoz durumlar
gibi) burada kodlanmalıdır.
F23.9 Akut ve geçici psikotik bozukluk, tanımlanmamış
Kısa reaktif psikoz BŞT
Reaktif psikoz
F24 Etkilenme ile oluşan (induced) sanrılı bozukluk
Birbirine duygusal olarak yakın iki ya da daha çok kişi tarafından paylaşılan
nadir bir sanrılı bozukluktur. Kişilerden birinde asıl psikotik bozukluk vardır;
sanrılar öbür kişiye ya da kişilere geçer ve bu kişiler ayrılınca sanrılar söner.
Folia à deux
Oluşan:
• paranoid bozukluk
• psikotik bozukluk
F25 Şizoafektif bozukluklar
Aynı nöbet içinde afektif ve şizofrenik belirtiler aynı zamanda ya da en azından
birkaç gün ara ile birlikte bulunduğu ve nöbetlerle gelen bozukluklar vardır.
205
Tipik afektif ve şizofrenik bozukluklarla bunların bağlantısı kesin olarak
bilinmemektedir. Sık görünmeleri nedeniyle ayrı bir tanı kategorisi olarak
belirtilirler. Önceden varolan bir şizofrenik hastalıkta duygulanım belirtileri
birlikte bulunabilir, sonradan hastalığa eklenebilir ya da başka sanrılı
bozukluklarda dönüşümlü olarak görülebilir ve bunlar uygun tanı kategorileri
olan F20-F29’da belirtilmelidirler. Duygulanım bozukluklarında, duyguduruma
uygun olmayan sanrıların ya da varsanıların bulunması (F30.2, F31.2, F31.3, F33.3)
şizoaffektif bozukluk tanısı konmasını gerektirmez.
F25.0 Şizoafektif bozukluk, manik tip
Hastalığın aynı nöbetinde hem şizofrenik hem manik belirtilerin birarada belirgin
olarak bulunduğu bir bozukluktur. Bu tanı, hem tek bir manik tipte şizoaffektif
nöbet için ve hem de nöbetlerinin çoğu manik türden olan yineleyici şizoaffektif
bozukluk için kullanılmalıdır.
Şizoafektif bozukluk, manik tip
Şizofreniform psikoz, manik tip
F25.1 Şizofektif bozukluk, depresif tip
Hastalığın bir nöbetinde hem şizofrenik hem depresif belirtilerin birlikte belirgin
olarak bulunduğu bir bozukluktur. Bu tanı kategorisi, hem bir tek depresif tipte
şizoaffektif nöbet, hem de yineleyici türden depresif tipte şizoafektif bozukluk
için kullanılmalıdır.
Şizoafektif psikoz, depresif tip
Şizofreniform psikoz, depresif tip
F25.2 Şizoafektif bozukluk, karma tip
Siklik şizofreni
Karma tip şizofreni ve afektif psikoz
F25.8 Şizoafektif bozukluklar, diğer
F25.9 Şizoafektif bozukluk, tanımlanmamış
Şizoafektif psikoz BŞT
F28 Organik olmayan diğer psikotik bozukluklar
Şizofreni (F20.-), psikotik türden afektif bozukluk (F30-F39) ve inatçı sanrılı
bozukluk (F22.-) ölçütlerine uymayan psikotik bozukluklar burada kotlanmalıdır.
Şizofreninin (F20.-), inatçı sanrılı bozukluklar (F22.-), akut ve geçici psikotik
bozukluklar (F23.-), manik nöbetin psikotik tipleri (F30.2) veya ciddi depresif
nöbetin (F32.3) teşhisini sanrılı veya hallusinatör bozukluklar kanıtlamaz.
Kronik hallusinatör psikoz
206
F29 Tanımlanmamış organik olmayan psikozlar
Psikoz BŞT
Hariç: zihinsel bozukluk BŞT (F99)
organik veya semptomatik psikoz BŞT (F09)
Duygudurum [duygulanım] bozuklukları
(F30-F39)
Bu rahatsızlıklarda temel bozukluk, duygudurum ya da duygulanımda, çökkünlükten
(bunaltı ile birlikte olabilir veya olmayabilir) coşkuya (elation) kadar uzanabilen bir
değişmedir. Sık olarak bu duygudurum değişikliğine, genel etkinlik düzeyinde bir
değişme eşlik eder. Diğer belirtilerin çoğu duygudurum ve etkinlikteki bu değişime
ikincildir ya da bununla bağlantılıdır. Bu rahatsızlıkların çoğu yineleyici olma eğilimi
taşırlar ve hastalık nöbetlerinin başlangıcı sıklıkla stresli olaylar veya durumlarla
ilişkilidir.
F30 Manik nöbet
Bu kategori yalnızca tek bir manik nöbet için kullanılmalıdır. Önceden geçirilmiş
ya da birbirini izleyen duygulanım bozukluğu nöbetleri (depresif, manik ya da
hipomanik nöbetler) varsa, hastalık, bipolar duygulanım bozukluğu (F31.-) olarak
kodlanmalıdır.
Dahil: bipolar bozukluk, tek manik nöbet
F30.0 Hiponami
Duygudurumda kalıcı, hafif bir coşku (en azından birkaç gün süren), enerji ve
etkinlikte artma, belirgin bir iyilik duygusu, fiziksel ve zihinsel verimlilik vardır.
Toplumsal ilişkilerde artma, konuşkanlık, herkesle senli benli olma, cinsel
enerjide artma ve uyku ihtiyacında azalma sık olarak görülür. Fakat bunlar iş
hayatında aksamaya ya da toplumsal ilişkilerden dışlanmaya yol açacak şiddette
değildir. Daha sık olarak rastlanan öforik girişkenliğin (sosyalliğin) yerini bazen
sinirlilik (irritabilite), kendini beğenmiş, kibirli ve kaba davranışlar olabilir.
F30.1 Mani, psikotik belirtisiz
Duygudurumda, kişinin içinde bulunduğu duruma uygun olmayan bir coşku
vardır ve bu coşku kaygısız bir neşelilik halinden denetlenemeyen bir taşkınlık
durumuna kadar değişebilen şiddettedir. Taşkınlıkla birlikte enerji artar ve buda
aşırı hareketliliğe, basınçlı konuşmaya ve uyku gereksiniminde azalmaya yol
açar. Normal toplumsal frenler kalkar, dikkatin sürekliliği sağlanamaz ve sıklıkla
207
elirgin dikkat dağınıklığı görülür. Kenidne güven artmıştır; büyüklük fikirleri ve
aşırı iyimser düşünceler rahatlıkla ifade edilir.
F30.2 Mani, psikotik belirtili
Klinik tablo F30.1’in daha ağır biçimidir. Kendine aşırı güven ve büyüklük
fikirleri, büyüklük sanrılarına; tedirginlik ve kuşkuculuk kötülük görme
sanrılarına dönüşebilir. Ağır olgularda kimlik veya toplumsal rol ile ilgili
büyüklük sanrıları veya dinsel sanrılar ön planda olabilir; fikir uçuşması ve
basınçlı konuşma nedeniyle kişinin konuşması tümüyle anlaşılmaz bir hal alabilir.
Mani:
• psikotik belirtilere uygun-duygudurum
• psikotik belirtilere uygun-olmayan duygudurum
Manik stupor
F30.8 Diğer manik nöbetler
F30.9 Manik nöbet, tanımlanmamış
Mani BŞT
F31 Bipolar duygulanım bozukluğu
Bu bozuklukta hastanın duygudurumunun ve etkinlik düzeyinin belirgin
derecede bozulduğu, yineleyici nitelikte hastalık dönemleri vardır. En az iki
hastalık nöbeti olmalıdır. Duygudurum ve etkinlik düzeyindeki bozulma iki
şekilde olabilir: Duygudurumda coşku ile birlikte enerji ve etkinliğin artması
şeklinde olabileceği gibi (mani veya hiponami), duygudurumda çökkünlük ile
birlikte enerji ve etkinliğin azalması şeklinde de (depresyon) olabilir. Bu
hastalığın bir özelliği hastalık nöbetleri arasında genellikle tam iyileşme
olmasıdır. Yineleyici mani nöbetleri geçiren hastaların bipolar başlığı altında
sınıflandırılmaktadır (F31.8).
Dahil: manik-depresif
• hastalık
• psikoz
• reaksiyon
Hariç: bipolar bozukluk, tek manik nöbet (F30.-)
siklotimi (F34.0)
F31.0 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdiki nöbet hiponamik
Şimdiki nöbet hiponami (F30.0) ölçütlerini karşılamalı; ve geçmişte en az bir kez
başka bir duygulanım bozukluğu nöbeti (hipomanik, manik, depresif veya
karışık) geçirilmiş olmalıdır.
208
F31.1 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdi nöbet psikotik belirtisiz
mani
Şimdiki nöbet, psikotik belirtisiz mani (F30.1) ölçütlerini karşımalalı; ve geçmişte
en az bir kez başka bir duygulanım bozukluğu nöbeti (hipomanik, manik,
depresif veya karışık) geçirilmiş olmalıdır.
F31.2 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdiki nöbet psikotik belirtili
mani
Şimdiki nöbet, psikotik belirtili mani (F30.2) ölçütlerini karşılamalı; ve geçmişte
en az bir kez başka bir duygulanım bozukluğu nöbeti (hipomanik, manik,
depresif veya karışık) geçirilmiş olmalıdır.
F31.3 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdiki nöbet hafif veya orta
şiddetli depresyon
Şimdiki nöbet hafif (F32.0) ya da orta şiddetli (F32.1) depresif nöbet ölçütlerini
karşılamalı; ve geçmişte en az bir kez hipomanik, manik veya karışık tipte
duygulanım bozukluğu nöbeti geçirilmiş olmalıdır. Şimdiki depresyon nöbetinde
bedensel belirtilerin olup olmadığı beşinci basamakta belirtilebilir:
F31.4 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdiki nöbet psikotik belirtisiz
ağır depresyon
Şimdiki nöbet, psikotik belirtisiz ağır depresif nöbet (F32.2) ölçütlerini
karşılamalı; ve geçmişte en az bir kez hipomanik, manik veya karışık tipte
duygulanım bozukluğu nöbeti geçirilmiş olmalıdır.
F31.5 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdiki nöbet psikotik belirtili
ağır depresyon
Şimdiki nöbet, psikotik belirtili ağır depresif nöbet (F32.3) ölçütlerini karşılamalı;
ve geçmişte en az bir kez hipomanik, manik veya karışık tipte duygulanım
bozukluğu nöbeti geçirilmiş olmalıdır. İstenirse, sanrı ve varsanıların
duygudurumla uyumlu ya da uyumsuz olduğu belirtilebilir (F30.2’ye bakınız).
F31.6 Bipolar duygulanım bozukluğu, şimdiki nöbet karışık tip
Hasta, geçmişte en az bir kez hipomanik, manik, ya da karışık tip duygulanım
bozukluğu nöbeti geçirmiştir ve şimdiki nöbette manik, hiponamik ve depresif
belirtiler karışık biçimde, birarada görülmekte ya da birinden diğerine hızlı bir
değişim göstermektedir.
Hariç: karışık tip duygulanım bozukluğu nöbeti (F38.0)
209
F31.7 Bipolar duygulanım bozukluğu, şu anda iyilik döneminde
Hasta geçmişte en az bir kez manik, hipomanik ya da karışık tip duygulanım
bozukluğu nöbeti geçirmiştir ve buna ek olarak bir diğer hipomanik, manik,
depresif ya da karışık tip nöbeti vardır. Ancak şu anda ve son birkaç aydır
duygudurum bozukluğuna ait herhangi bir yakınması yoktur. Yineleme riskini
azaltmak üzere tedavi alıyor olabilir.
F31.8 Diğer bipolar duygulanım bozuklukları
Bipolar II bozukluk
Yineleyici manik nöbetler
F31.9 Bipolar duygulanım bozukluğu, tanımlanmamış
F32 Depresif nöbet
Tipik depresif nöbette, şiddet, aşağıda tanımlandığı gibi çeşitlilik gösterse de
(hafif (F32.0), orta şiddetli (F32.1), ve ağır (F32.2 ve F32.3)) hasta, çökkün
duygudurum, ilgisizlik, haz alamama ve enerji azlığından yakınır; enerji azlığı
çabuk yorulmaya ve etkinliklerin azalmasına yol açar. Hastanın biraz güç
harcamasından sonra ortaya çıkan belirgin yorgunluk sık görülür. Sık görülen
diğer belirtiler şunlardır: dikkatin azalması ve dikkati toplayamama; benlik
saygısında düşüş ve kendine güvenin azalması; suçluluk ve değersizlik
düşünceleri (bu, hafif nöbetlerde bile görülebilir); geleceğe ilişkin karamsarlık ve
güvensizlik; kendine zarar verme ya da özkıyım düşünceleri veya eylemleri; uyku
bozukluğu; iştah azalması. Duygudurumdaki çökkünlük günden güne değişmez,
süreklidir. Sıklıkla çevresel etkilere cevap vermez, buna karşılık gün boyu özel bir
sabah-akşam değişimi gösterebilir. Klinik görünüm manik nöbetlerde olduğu gibi
belirgin bireysel farklılıklar gösterebilir. “Bedensel” belirtilerin en tipik örnekleri
şunlardır (bu bölümün giriş bölümüne bakınız, sayfa 103): Normalde naz veren
etkinliklere karşı ilgisizlik ve haz alamama; normalde zevk verecek çevresel
koşullar ve olaylara karşı duygusal bir cevabın olmayışı; sabah erken uyanma
(her zamankinden 2 saat önce vela daha önce); sabah saatlerinde depresyonun
ağırlaşması; belirgin psikomotor yavaşlama ya da sıkıntılı hareketliğin nesnel
bulguları (bunun hastada görülmüş olması ya da yakınları tarafından söylenmiş
olması gerekir); şiddetli iştah kaybı; kilo kaybı (sıklıkla son bir ay içinde vücut
ağırlığının %5’i ya da daha fazla olarak tanımlanır); şiddetli cinsel istek kaybı.
Belirtilerin ciddiliği ve sayısına bağlı olarak, bir depresif nöbet hafif, orta veya
ileri olarak tanımlanabilir.
Dahil: tek nöbet:
• depresif reaksiyon
• psikojenik depresyon
• reaktif depresyon
Hariç: uydurma bozukluk (F43.2)
yineleyen depresif bozukluk (F33.-)
210
F91.- deki davranış bozukluğu ile birlikte olduğu zaman (F92.0)
F32.0 Hafif depresif nöbet
Duygudurumda çökkünlük, ilgisizlik, haz alamama ve çabuk yorulma
depresyonun en tipik belirtileri olarak kabul edilir. Kesin taný için bunlardan en
az ikisi ve buna ek olarak 110-111. sayfalarda (F32.- için) tanımlanan diğer
belirtilerden de en az ikisinin varlığı gerekir. Hafif depresif nöbet geçiren bir kişi
belirtilerden dolayı bir rahatsızlık içindedir ve işini ve toplumsal etkinliklerini
sürdürmede güçlüğü olabilir. Ancak hastalık bu işlevleri tamamen engelleyecek
şiddette değildir.
F32.1 Orta şiddetli depresif nöbet
Hafif depresif nöbet (F32.0) için tipik olarak tanımlanan üç belirtiden en az ikisi
ve buna ek olarak diğer belirtilerden en az üç tanesi (tercihen dördü)
bulunmalıdır. Orta şiddteli depresif nöbet geçirmekte olan bir kişi, genellikle
mesleki, toplumsal ve evle ilgili etkinlikleri sürdürmekte önemli derecede güçlük
çeker.
F32.2 Ağır depresif nöbet, psikotik belirtisiz
Ağır depresif nöbette, belirgin psikomotor yavaşlamanın olduğu durumlar
dışında, hasta genellikle huzursuzdur ve sıkıntılı bir hareketlilik içindedir. Benlik
saygısının kaybı ile değersizlik ve suçluluk duyguları belirgindir. Özellikle ağır
olgularda, özkıyım önemli bir tehlike oluşturur. Ağır depresif nöbet içinde
bedensel sendromun hemen her zaman bulunduğu varsayılmaktadır.
Ajite depresyon
Major depresyon psikotik semptomsuz tek nöbet
Vital depresyon
F32.3 Ağır depresif nöbet, psikotik belirtili
F32.2 için tanımlanan ölçütleri karşılayan ve bunun yanısıra sanrıların,
varsanıların veya depresif stuporun bulunduğu ağır depresif nöbetdir. İstenirse
sanrı ve sanrıların, duygudurumla uyumlu olup olmadığı belirtilebilir.
Tek nöbet:
• psikotik belirtili major depresyon
• psikojenik depresif psikoz
• psikotik depresyon
• reaktif depresif psikoz
F32.8 Diğer depresif nöbetler
Atipik depresyon
Maskeli depresyon, tek nöbet BŞT
211
F32.9 Depresif nöbet, tanımlanmamış
Depresyon BŞT
Depresif bozukluk BŞT
F33 Yineleyici depresif bozukluk
Bu bozukluk, depresif nöbet (hafif (F32.0), orta şiddetli (F32.1) ya da ağır (F32.2,
F32.3)) hastalığı altında tanımlanan yineleyen depresyon nöbetleri ile belirlidir.
Öyküde mani (F30.1 ve F30.2) ölçütlerini karşılayan duygudurum yükselmesi ve
aşırı hareketlilik nöbet olmamalıdır. Fakat depresif nöbetten hemen sonra (bazen
depresyon tedavisine bağlı olarak) ortaya çıkan ve hipomani (F30.0) ölçütlerini
karşılayan, duygudurumda hafif yükselme ve hareketlilikte artış ile belirli
kısa süreli nöbetler varsa bu tanı kategorisi kullanılabilir. Geçirilmiş depresif
nöbetlerin sayısı ne olursa olsun yineleyici depresif bozukluğu olan bir hastada
manik nöbet geçirme riski vardır. Hasta manik nöbet geçirirse tanı bipolar
duygulanım bozukluğu olarak değiştirilir. Yineleyici depresif nöbet, şimdiki
nöbetin tipi ve bütün nöbetler gözönüne alındığında (eğer yeterli bilgi varsa)
baskın olan tip belirtilerek aşağıda gösterildiği gibi alt gruplara bölünebilir.
Dahil: yineleyen nöbet:
• depresif reaksiyon
• psikojenik depresyon
• reaktif depresyon
mevsimsel duygulanım bozukluğu
Hariç: yineleyen kısa depresif nöbetler (F38.1)
F33.0 Yineleyici depresif bozukluk, şimdiki nöbet hafif depresyon
Yineleyici depresif nöbet (F33.-) ölçütlerine uymalı ve şimdiki nöbet hafif şiddetli
depresif nöbet ölçütlerini karşılamalıdır ve.
F33.1 Yineleyici depresif bozukluk, şimdiki nöbet orta şiddetli depresyon
Yineleyici depresif nöbet (F33.-) ölçütlerine uymalı ve şimdiki nöbet orta şiddetli
depresif nöbet (F32.1) ölçütlerini karşılamalıdır ve.
F33.2 Yineleyici depresif bozukluk, şimdiki nöbet psikotik belirtisiz ağır
depresyon
Yineleyici depresif bozukluk (F33.-) ölçütlerine uymalı ve şimdiki nöbet psikotik
belirtisiz ağır depresif nöbet (F32.2) ölçütlerini karşılamalıdır; ve.
Psikotik belirtisiz endojen depresyon
Majör depresyon, yineleyen psikotik belirtisiz
Manik-depresif psikoz, psikotik belirtisiz depresif tip
Vital depresyon, yineleyen psikotik belirtisiz
212
F33.3 Yineleyici depresif bozukluk, şimdiki nöbet psikotik belirtili ağır
depresyon
Yineleyici depresif bozukluk (F33.-) ölçütlerine uymalı ve şimdiki nöbet psikotik
belirtili ağır depresif nöbet (F32.2) ölçütlerini karşılamalıdır; ve.
Psikotik belirtili endojen depresyon
Manik-depresif psikoz, psikotik belirtili depresif tip
Yineleyen ağır nöbet:
• psikotik belirtili majör depresyon
• psikojenik depresif psikoz
• psikotik depresyon
• reaktif depresif psikoz
F33.4 Yineleyici depresif bozukluk, iyilik dönemi
Geçmişte yineleyici depresif bozukluk (F33.-) ölçütleri karşılanmış olmalıdır fakat
şimdiki durum değişik şiddetlerdeki depresif nöbet ölçütlerini yada F30-F39
kodları arasında yer alan herhangi bir bozukluğun ölçütlerini karşılamıyor
olmalıdır ve.
F33.8 Diğer yineleyici depresif bozukluklar
F33.9 Yineleyici depresif bozukluk, tanımlanmamış
Monopolar depresyon BŞT
F34 İnatçı duygudurum [duygulanım] bozuklukları
Bunlar duygudurumun dalgalanmalar ve süreklilik gösteren bozukluklarıdır. Tek
tek nöbetler, şiddet bakımından hemen hemen hiçbir zaman hiponamik ve hatta
hafif depresif nöbetler olarak tanımlanmaya uygun değildirler. Başladıktan sonra
yıllarca sürebildiği ve bazen erişkin yaşamının büyük bir kısmını kaplayabildiği
için hastada önemli derecede sıkıntı ve yeti yitimine yol açarlar. Ancak bazı
durumlarda tek veya yineleyici manik nöbetler ya da hafif veya ağır şiddetli
depresif bozukluk, inatçı duygulanım bozukluğu üzerine eklenebilir.
F34.0 Siklotimi
Temel özellik, duygudurumdaki inatçı dengesizliktir; çok sayıda hafif depresyon
ve hafif coşku dönemleri vardır. Ancak bunların hiçbiri bipolar duygulanım
bozukluğu (F31.-) ya da yineleyici depresif bozukluk (F33.-) ölçütlerine
uyacakşiddet ya da uzunlukta değildir. Buradan anlaşılacağı gibi duygudurum
dalgalanmaları bulunan nöbetlerin hiçbiri manik nöbet (F30.-) ya da depresif
nöbet (F32.-) başlıkları altında tanımlanan ölçütleri karşılamamaktadır. Bu
bozukluk bipolar duygulanım bozukluğu (F13.-) olan hastaların akrabalarında sık
görülmektedir.
213
Duygulanım kişilik bozukluğu
Sikloid kişilik
Siklotimik kişilik
F34.1 Distimi
Temel özellik duygudurumda uzun süreli çökkünlüktür. Bu çökkünlük hiçbir
zaman hafif veya orta şiddetli yineleyici depresif bozukluk (F33.0 veya F33.1)
ölçütlerini karşılayacak şiddette değildir, ya da bu şiddette olduğu dönemler çok
kısa ve seyrektir.
Depresif:
• nevroz
• kişilik bozukluğu
Nörotik depresyon
İnatçı bunaltı depresyonu
Hariç: bunaltı depresyon (hafif veya inatçı olmayan) (F41.2)
F34.8 Diğer inatçı duygudurum [duygulanım] bozuklukları
F34.9 İnatçı duygudurum [duygulanım] bozuklukları, tanımlanmamış
F38 Diğer duygudurum [duygulanım] bozuklukları
Herhangi diğer duygu durum bozuklukları F30-F34 e sınıflandırılmayı
doğrulamaz. Çünkü onlar yeterli ağırlık ve sürede değildirler.
F38.0 Diğer duygudurum [duygulanım] bozukluğu nöbetleri
Karışık duygulanım nöbeti
F38.1 Diğer yineleyici duygudurum [duygulanım] bozuklukları
Yineleyici kısa depresif nöbetler
F38.8 Diğer tanımlanmış duygudurum [duygulanım] bozuklukları
F39 Duygudurum [duygulanım] bozuklukları, tanımlanmamış
Duygulanım psikozu BŞT
214
Nevrotik, stresle ilgili ve somatoform bozukluklar
(F40-F48)
Hariç: F91.- (F92.8) deki davranış bozuklukları ile birlikte olduğu zaman
F40 Fobik bunaltı bozuklukları
Bu bozukluklarda bunaltı yalnızca ya da baskın olarak belirli durumlar ya da
nesneler karşısında ortaya çıkar. Bu durumlar ya da nesneler gerçek bir tehlike
oluşturmamaktadır ve bireyin dışındadır. Hasta, çarpıntı veya baygınlık hissi gibi
belirtiler üzerinde durabilir ve buna sıklıkla ölüm, kontrolü kaybetme veya
çıldırma korkuları eşlik eder. Yalnızca korkulan durumla karşılaşmanın
düşünülmesi bile genellikle bekleme bunaltısını yarat. Fobik bunaltı sıklıkla
çökkünlükle birlikte bulunur. Daha önceden bulunan bir fobik bunaltı hemen her
zaman araya giren bir depresif nöbet sırasınrda ağırlaşır. Bazı depresif nöbetlere
geçici bir fobik bunaltı eşlik eder ve bazı fobiler de, özellikle agorafobi hastada
çükkün duyguduruma needn olur. Bu gibi durumlarda biri fobik bunaltı ve diğeri
depresif nöbet olmak üzere iki tanı konulmalıdır. Eğer bir bozukluk diğerinden
belirgin bir biçimden önce görülmüşse ya da tanı konulduğu sırada biri baskın ise
tek bir tanı konulabilir.
F40.0 Agorafobi
Terim bu şekliyle birbiriyle bağlantılı ve sıklıkla üstüste binen bir fobi kümesini
tanımlamaktadır. Bunlar arasında evden dışarı çıkma, dükkanlara girip alış veriş
yapma, kalabalığa girme, tren, otobüs ya da uçakta yalnız başına seyahat etme
korkuları yer almaktadır. Eşlik eden depresif ve obsesif belirtiler ve sosyal fobi
bulunabilir fakat bunlar belirgin değildir. Fobik durumdan kaçınma belirgin bir
özellik olmalıdır veya olmuştur. Bazı agorafobiklerin fobik durumlardan sürekli
olarak kaçındıkları için bunaltılarının çok az olduğu akılda tutulmalıdır.
Panik bozukluğu öyküsüz agorafobi
Agarafobili panik bozukluğu
F40.1 Sosyal fobi
Küçük gruplarda başka insanlar tarafından incelenme korkusu çevresinde gelişir.
Sosyal ortamlardan kaçınma davranışına sebep olur. Sosyal fobi genellikle düşük
benlik saygısı ve eleştirilme korkusu ile birliktedir. Hasta yüz kızarması, el
titremesi, bulantı veya ani işeme hissi gibi yakınmalarla başvurabilir ve bunaltıya
ikincil olan bu belirtilerin esas sorun olduğunu düşünebilir. Belirtiler bir panik
nöbeti şiddetine ulaşabilir.
Antropofobi
Sosyal nevroz
215
F40.2 Özgül (izole) fobiler
Bu fobiler özgül durumlarla sınırlıdır: Belirli hayvanlarla karşılaşma yükseklik,
gökgürültüsü, karanlık, uçakla seyahat etme, kapalı yerler, genel tuvaletleri
kullanma, belirli yiyecekleri yeme, dişçiye gitme, kan veya yara görme ve belirli
hastalıklarla karşılaşma korkuları. Tetikleyen durum özgül olmakla birlikte bu
durumla karşılaşma hastada agorafobi ya da sosyal fobidekine benzer bir panik
durumuna yol açabilir.
Acrofobi
Hayvan korkusu
Klaustrofobi
Basit fobi
Hariç: dismorforobi (Hezeyan olmayan) (F45.2)
nosofobi (F45.2)
F40.8 Diğer fobik bunaltı bozuklukları
F40.9 Fobik bunaltı bozukluğu, tanımlanmamış
Fobi BŞT
Fobik durum BŞT
F41 Diğer bunaltı bozuklukları
Bu bozuklukların temel belirtileri bunaltı belirtileridir ve belirli bir çevresel
durumla sınırlı değildir. İkincil ya da daha hafif olmak şartıyla depresif ve obsesif
belirtiler ve hatta fobik bunaltı belirtileri aynı zamanda bulunabilir.
F41.0 Panik bozukluğu [paroksismal bunaltı nöbetleri]
Temel özellik belirli çevresel koşullar veya durumlarla sınırlı olmayan yineleyici,
ağır bunaltı (panik) nöbetleridir. Bu nöbetlerin ne zaman geleceği önceden
kestirilemez. Diğer bunaltı bozukluklarında olduğu gibi baskın belirtiler kişiden
kişiye değişebilir. Fakat sıklıkla bulunan belirtiler ani başlayan çarpıntı, göğüs
ağrısı, nefes darlığı, sersemlik hissi ve gerçeklik duygusunun kaybıdır
(depersonalizasyon veya derealizasyon). Bunlarla birlikte hemen her zaman bir
ölüm korkusu ya da kontrolü kaybetme ve çıldırma korkusu vardır. Panik
bozukluğu, fobik bozukluk sırasında ortaya çıkan panik nöbetlerinden
ayırdedilmelidir. Özellikle erkeklerde depresif bozukluklara ikincil olarak panik
nöbetleri ortaya çıkabilir. Bu durumda eğer depresif bozukluk ölçütleri
karşılanıyorsa esas tanı panik bozukluğu olmamalıdır.
Panik:
• atak
• durum
Hariç: agarofobili panik bozukluk (F40.0)
216
F41.1 Yaygın bunaltı bozukluğu
Temel özellik belirli çevresel koşullarla sınırlı olmayan yaygın ve sürekli bir
bunaltı halidir (“serbest yüzen” bunaltı). Diğer bunaltı bozukluklarında olduğu
gibi baskın belirtiler çok değişkendir. Fakat sıklıkla sürekli bir sinirlilik hali,
titreme, kas gerginliği, terleme, başta hafiflik hissi, sersemlik hissi ve epigastrik
rahatsızlık hissidir. Hastalar sıklıkla kendileri veya yakınlarının başına bir kaza
yada hastalık geleceği korkusunu ifade ederler.
Bunaltı:
• nevrozu
• reaksiyonu
• durumu
Hariç: nevrasteni (F48.0)
F41.2 Karışık tip bunaltı ve depresyon bozukluğu
Bu kategorisi hem bunaltı hem depresyon belirtileri birlikte bulunuyorsa
kullanılacaktır. Belirtiler bunaltı bozukluğu veya depresif bozukluk tanısı
koymaya yetecek şiddette değildir. Eğer depresyon daha hafif iken ağır bir
bunaltı hali varsa bunaltı bozukluğu veya fobik bozukluk tanılarından biri
konmalıdır. Eğer belirtiler hem depresif bozukluk hem de bunaltı bozukluğu
tanılarını koymaya yetecek şiddette ise iki tanı birden konmalı ve bu kategori
kullanılmamalıdır.
Bunaltı depresyonu (hafif veya geçici)
F41.3 Diğer karışık tip bunaltı bozuklukları
Yaygın bunaltı bozukluğu ölçütlerini karşılayan ve aynı zamanda F40-F49
kodlarıyla belirtilen diğer bozuklukların belirtilerini kısa süreli de olsa belirgin
şiddette gösteren hastalıklar için kullanılır. F40-F49 kodlarıyla belirtilen diğer
bozuklukların tanı ölçütlerine tam olarak uymaz. F42-F48 deki diğer
bozuklukların özellikleriyle karışık bunaltı belirtileridir. Belirtilerin hiçbiri eğer
ayrı düşünülürse bir teşhisi kanıtlamada yeterince ağır değildir.
F41.8 Diğer tanımlanmış bunaltı bozuklukları
Anksiyete histerisi
F41.9 Bunaltı bozukluğu, tanımlanmamış
Anksiyete BŞT
F42 Obsesif-kompulsif bozukluk
Bu bozukluğun temel özelliği, yineleyici obsesyonel düşünceler veya kompulsif
hareketlerin bulunmasıdır. Obsesyonel düşünceler, zihine yineleyici ve
kalıplaşmış bir biçimde giren düşünce, imge ve dürtülerdir. Hemen hemen her
217
zaman huzursuzluk verirler (çünkü içerikleri cinsellik veya saldırganlıkla ilgilidir
ya da kişiye anlamsız ve saçma gelirler). Hasta sıklıkla bunlara karşı direnmeye
çalışır fakat bunu başaramaz. Bu düşünceler, hastaya istem dışı ve tiksindirici
gelse de hasta bunları yine de kendi düşünceleri olarak algılar. Kompulsif
hareketler ve törenler, tekrar tekrar yapılan kalıplaşmış davranışlardır. Bu
hareketleri yapmak hastaya haz vermezve bunlar bir amaca yönelik değildir.
Hastada, kendisine bir zarar geleceği ya da kendisi yüzünden başkalarına bir
zarar geleceği korkusu vardır. Kompulsif hareketlerin, nesnel olarak gerçekleşme
olasılığı bulunmayan bu tip olayları önleyebileceğine inanır. Her zaman
olmamakla birlikte genellikle, bu davranış kişi tarafından anlamsız ve etkisiz
bulunur ve bunlara karşı direnme çabası gösterilir; hastalık, çok uzun bir süredir
sürmekte ise bu direnç çok zayıftır. Otonomik bunaltı belirtileri sıklıkla bulunur,
fakat belirgin otonomik uyarılma belirtileri bulunmaksızın ruhsal gerginlik ve
sıkıntının bulunması da sık rastlanan bir durumdur.
Dahil: anankastik nevroz
obsesif-kompulsif nevroz
Hariç: obsesif-kompulsif kişilik (bozukluğu) (F60.5)
F42.0 Obsesyonel düşünceler veya kurmaların (ruminasyonların) baskın
olduğu tip
Bunlar, düşünceler, zihinsel imgeler ya da dürtüler biçiminde olabilir. İçerikleri
çok çeşitlidir fakat hemen her zaman kişiye sıkıntı verirler. Bazen düşünceler,
sayısız seçenek arasında, yararsız, sonu gelmez yarı felsefi biçimde olabilir. Pek
çok obsesyonel kurmanın önemli bir ögesi gündelik yaşamdaki bir çok seçenek
arasında küçük fakat gerekli kararların verilmemesi şeklinde ortaya çıkar.
Obsesyonel kurmalar ile depresyon birbirleriyle yakından ilişkilidir: obsesifkompulsif
bozukluk tanısının konabilmesi için kurmaların depresyona bağlı
olarak ortaya çıkmamış olmaları ya da depresyon düzeldikten sonra da sürüyor
olmaları gerekmektedir.
F42.1 Kompulsif hareketlerin [obsesyonel törenlerin] baskın olduğu tip
Kompulsif hareketlerin çoğu, temizlik (özellikle el yıkama), tehlikeli olabileceği
düşünülen bir durumu önlemek için sık denetleme veya aşırı düzenlilik ve
titizlikle ilgilidir. Görünen davranışın altında, hastanın kendisine ya da kendisi
yüzünden başkalarına bir zarar geleceği korkusu yatar. Törensel hareket bu
tehlikeyi savuşturmak için yerine getirilen sembolik ve etkisiz bir çabadır.
218
F42.2 Obsesyonel düşüncelerin ve hareketlerin birlikte bulunduğu
karışık tip
F42.8 Diğer obsesif-kompulsif bozukluklar
F42.9 Obsesif-kompulsif bozukluk, tanımlanmamış
F43 Ağır stres tepkisi ve uyum bozuklukları
Bu tanı sınıfı diğerlerinden çeşitli özellikleri bakımından ayrılmaktadır: belirtiler
ve gidiş özelliklerin farklı olmasının yanı sıra bu bozukluklar şu iki nedenden
birbirine bağlı olarak ortaya çıkmaktadırlar: akut bir stres tepkisine yol açan,
olağandan daha ağır, stresli bir yaşam olayı ya da uyum bozukluğuna yol açan
önemli ve olumsuz bir yaşam değişikliği olması. Bu kitapda başka yerlerde
tanımlanan bir çok hastalığın oluşunda, ağır olmayan stres etkenleri (“yaşam
olayları”) tetiği çekebilir ya da klinik belirtileri etkileyebilir fakat bunların
etiyolojik anlamı açık değildir ve her olguda bireye özgü yakınlıklara bağlıdır.
Başka bir değişle, stres etekni, hastalığın ortaya çıkışı ve oluş biçimini açıklamada
gerekli ve yeterli değildir. Oysaki bu başlık altında toplanan bozuklukların her
zaman akut, ağrı ya da sürekli bir stresin sonucu olarak ortaya çıktıkları
düşünülmektedir. Stresli yaşam olayı ya da olumsuz yaşam koşulları birinci
derecede önemli bir nedensel etkendir ve hastalığın ortaya çıkışı tamamen buna
bağlıdır. Bu bozukluklar, ağır veya sürekli strese karşı bir yanıt olarak
düşünülebilir. Bu yanıt kişinin uyumunu bozmakta, uyum sağlayıcı baş etme
düzeneklerinin kullanılabilmesini önlemekte ve sosyal işlevlerde aksamaya yol
açmaktadır.
F43.0 Akut stres tepkisi
Geçici, ağır bir bozukluk olup başkas bir ruhsal bozukluğu olmayan bireylerde,
olağan dışı bir fiziksel veya ruhsal strese yanıt olarak gelişir. Genellikle saatler
veya günler içerisinde azalarak geçer. Stres etkeni, bireyin veya yakınlarının
güvenliğini ve fiziksel bütünlüklerini tehdit eden travmatik bir olay (örneğin
doğal yıkım olaylar, kaza, savaş, saldırıya uğrama, tecavüz) ya da bireyin içinde
bulunduğu sosyal konumu yada ilişkilerinde olan ani ve tehdit edici değişiklikler
(örneğin yakınlarından birkaç kişiyi birden kaybetme veya evinin yanması gibi)
olabilir. Eğer fiziksel bitkinlik veya organik etmenler (örneğin yaşlılık) varsa bu
bozukluğun gelişme riski daha fazladır. Bireye özgü kırılganlık ve baş etme yetisi
akut strese tepki rahatsızlığının ortaya çıkışı ve şiddetini belirlemede önemli bir
rol oynar. Olağan dışı stresle karşı karşıya kalan herkeste bu rahatsızlığın
çıkmaması bunu kanıtlamaktadır. Belirtiler çeşitlilik gösterirler fakat tipik olarak
başlangıçta bir şaşkınlık/sersemlik dönemi vardır. Bu dönemde bilinçte hafif bir
bozukluk, dikkatte azalma, uyaranları anlamada güçlük ve yönelim bozukluğu
olur. Bu dönemden sonra sosyal çekilme (ki bu disosiyatif stupor biçimini alabilir-
bakınız F44.2) ya da ajitasyon ve aşırı hareketlilik (kaçma tepkisi veya füg)
219
gelişebilir. Panik bunaltısının otonomik belirtileri (taşikardi, terleme, kızarma)
genellikle bulunur. Belirtiler stresli uyaranın veya olayın etkisinden sonra
dakikalar içinde ortaya çıkar ve iki-üç günde (sıklıkla birkaç saat içinde) kaybolur.
Kısmi veya tam bellek yitimi (bakınız F44.0) olabilir.
Akut:
• kriz reaksiyonu
• stres reaksiyon
Savaş yorgunluğu
Kriz durumu
Ruhsal şok
F43.1 Travma sonrası stres bozukluğu
Kişiyi tehdit eden ya da yıkıcı nitelikde olağan dışı stresli bir olay ya da duruma
karşı, gecikmiş ya da uzamış olarak ortaya çıkan uzun ya da kısa süreli bir
yanıttır. Bu olay hemen herkeste ciddi bir sıkıntıya yol açabilecek niteliktedir.
Kişilik özellikleri (örneğin kompulsif, astenik) gibi yatkınlaştırıcı etkenler ya da
kişide önceden bir nevrotik bozukluğun bulunması, bu sendromun gelişimi için
eşiği düşürür ya da gidişi alevlendirir. Fakat bunlar hastalığın ortaya çıkışını
açıklamada gerekli ve yeterli değildir. Tipik belirti, geri dönüşler (“flashbacks”)
ve rüyalarla travmanın yineleyici bir biçimde yaşanmasıdır. Zeminde ise inatcı bir
“duygusuzluk” hali ve duygusal küntleşme, diğer insanlardan uzaklaşma,
çevreye karşı tepkisizlik, haz alamama ve travmayı hatırlatacak etkinliklerden ve
durumlardan kaçınma vardır. Otonomik bakımdan bir aşırı uyarılmışlık ve tetikte
olma durumu, artmış irkilme tepkisi ve uykusuzluk vardır. Yukarıda sıralanan
belirti ve bulgulara sıklıkla bunaltı ve depresyon eşlik eder ve intihar düşünceleri
de ender değildir. Başlangıç, travmadan birkaç hafta ya da birkaç ay sonra ortaya
çıkar (bu süre ender olarak 6 ayı geçer). Dalgalı bir gidiş gösterir fakat olguların
büyük bir çoğunluğunda iyileşme beklenebilir. Az sayıda hastada süregenleşme
olabilir ve yıllarca süren rahatsızlık kalıcı bir kişilik değeşemene geçiş gösterebilir.
Travmatik nevroz
F43.2 Uyum bozuklukları
Öznel sıkıntı ve duygusal rahatsızlık durumlarıdır. Genellikle toplumsal işlevleri
ve iş yapma gücünü engeller. Yaşam koşullarında önemli bir değişikliğe ya da
stresli bir yaşam olayının sonuçlarına uyum çabası dönemlerinde ortaya çıkar
(ağır bir fiziksel hastalığın olduğu veya olabileceği durumlarda bu kapsamda
düşünülmektedir). Stres etmeni bireyin içinde yer aldığı toplumsal ilişkilerin
bütünlüğünü etkilemiş olabilir (kayıplar ve ayrılıklar nedeniyle) ya da daha geniş
olarak toplumsal destek ve diğer sistemleri etkilemiş olabilir (göç ve göçmenlik
durumu gibi). Stres etkeni yalnızca bireyi yada aynı zamanda bireyin içinde
bulunduğu gurup veya topluluğu etkiliyor olabilir. F43.- de yer alan diğer
bozukluklara kıyasla, uyum bozukluklarında, bireysel yatkınlık veya zayıflık
220
hastalığın ortaya çıkışında ve belirtilerin şekillenmesinde daha önemli bir rol
oynar. Fakat stres etkeni olmaksızın hastalığın ortaya çıkmayacağı varsayılır.
Çeşitli belirtiler vardır: Çökkün duygudurum, bunaltı, kaygı (ya da bunların bir
karışımı), başetme gücünde yetersizlik duygusu plan yapma ve içinde bulunulan
durumu sürdürmede başarısızlık/yetersizlik duygusu ve günlük yaşamda iş
yapma gücünün azalması. Kişi, dramatik davranışlara ve öfke patlamalarına bir
eğilim gösterebilir fakat bu nadirdir. Davranış bozuklukları (saldırgan veya
topluma aykırı davranışlar), özellikle ergenlerde hastalığa eşlik edebilir.
Belirtilerin hiç biri yeterli şiddet ve baskınlıkta olmadığı için daha özgül bir başka
tanı konamaz.
Kültür şoku
Yaş tepkisi
Çocuklarda hospitalizm
Hariç: çocukluk döneminde ayrılma bunaltı bozukluğu (F93.0)
F43.8 Ağır strese karşı diğer tepkiler
F43.9 Ağır strese karşı tepki, tanımlanmamış
F44 Disosiyatif bozukluklar [konversiyon bozuklukları]
Disosiyatif (veya konversiyon) bozuklukları ortak özelliği, bazı işlevler arasında
olması gereken bütünleşmede kısmi veya tam bir kayıp olamsıdır. Bu kayıp
geçmişe ilişkin anılar, hastanın kendi kimliğinin ve anlık duyumlarının farkında
oluşu ve vücut hareketlerinin denetiminde olur. Disosiyatif durumların bütün
tipleri, özellikle başlangıçları travmatik yaşam olayları ile ilgili ise, birkaç hafta ya
da birkaç ay sonra iyileşme ile sonuçlanır. Çözümü güç sorunlar veya kişiler arası
ilişkilerdeki güçlükler karşısında, daha süregen durumlar (bazen daha yavaş bir
biçimde) gelişebilir. Bunlar arasında özellikle felçler ve duyu kayıpları (aneztesi)
görülür. Bu bozukluklar daha önceleri “konversiyon histerisi”nin değişik tipleri
olarak sınıflandırılmaktaydı. Fakat şimdi öyle görünmektedir ki “histeri”
teriminden elden geldiğince kaçınmak gerekmektedir. Çünkü bu terim çok çeşitli
anlamlar içermektedir. Disosiyatif bozuklukların kökeninin ruhsal olduğu
düşünülmektedir. Zedeleyici olaylarla, çözülemeyen ve dayanılması güç
sorunlarla ya da ilişkilerdeki bozukluklarla yakından ilişkilidir ve bunlarla
zamansal bir bağlantı gösterir. Hastanın stresle başetme yollarına ilişkin bir
yorum yapılabilirsede “bilinç dışı güdülenme” ve “ikincil kazanç” gibi belli bir
kuramda çıkarılan kavramlar tanı klavuzu ya da tanı ölçütlerinde yer
almamaktadır.
Dahil: konversiyon:
• histeri
• reaksiyon
221
histeri
histerik psikoz
Hariç: malingering [bilinçli simulasyon] (Z76.5)
F44.0 Disosiyatif bellek yitimi
Ana belirti bellek yitimidir. Genellikle yakın zamanda olmuş önemli olaylar
unutulur. Organik mental bozukluğa bağlı değildir ve sıradan bir unutkanlık ya
da yorgunluk ile açıklanamayacak kadar ağırdır. Bellek kaybı genellikle kazalar
veya beklenmeyen ölümler gibi travmatik olayların çevresinde gelişir ve
genellikle kısmi ve seçicidir. Bellek kaybının ağırlığı ve yaygınlığı sıklıkla günden
güne ve görüşmeden görüşmeye değişebilir, fakat uyanık durumda hiçbir zaman
anımsanamayan inatcı bir çekirdek vardır. Tam ve genel bir bellek kaybı nadirdir;
bu, genellikle fügün (F44.1) bir parçasıdır ve eğer böyle ise füg olarak
sınıflandırılmalıdır.
Hariç: alkol veya diğer psikoaktif maddenin oluşturduğu amnezik bozukluk
(Genel dördüncü karakter .6 lı F10-F19)
amnezi:
• BŞT (R41.3)
• anterograd (R41.1)
• retrograd (R41.2)
alkolik olmayan organik amnezik sendrom (F04)
epilepside nöbet sonrası amnezi (G40.-)
F44.1 Disosiyatif füg
Disosiyatif füg, disosiyatif bellek kaybının bütün özelliklerini taşır. Bunun
yanısıra hasta evinden ya da iş yerinden bir yere gitmez üzere ayrılır ve bir
yolculuğa çıkar. Füg dönemi için bellek kaybı olmasına karşın, bu süre içinde
kişinin davranışlarında başkalarınca gözlemlenebilecek herhangi bir anormallik
yoktur.
Hariç: epilepside nöbet sonrası füg (G40.-)
F44.2 Disosiyatif stupor
Stuporda, istemli hareketler ve ışık, ses, dokunma gibi dış uyaranlara yanıt verme
büyük ölçüde azalmıştır ya da tamamen kaybolmuştur. Kişinin içinde bulunduğu
durum stupora uymaktadır, fakat muayene ve incelemeler sonucunda herhangi
bir fiziksel neden bulunamaz. Bunun yanısıra, diğer disosiyatif bozukluklarda
olduğu gibi, hastalığı ortaya çıkaran ruhsal bir neden vardır. Bu neden, yakın
zamanlarda olan sıkıntı verici olaylar ya da ilişkilerde veya sosyal yaşamda
önemli sorunlar olabilir.
Hariç: organik katatonik bozukluk (F06.1)
stupor:
• BŞT (R40.1)
• katotonik (F20.2)
• depresif (F31-F33)
222
• manik (F30.2)
F44.3 Özgeçi (trans) ve tutulma (possession) bozuklukları
Kişilik kimlik duygusunun geçici olarak kaybedilmesi söz konusudur. Hasta
içinde bulunduğu çevrenin farkında değildir. Bu başlık altında yalnızca, dinsel ya
da kültürel özgeçi durumlarının dışında istenmeden ve istemsiz oluşan ve olağan
etkinlikleri kısıtlayan özgeçi bozuklukları kapsanmaktadır.
Hariç: durumlarla birlikte:
• akut ve geçici psikotik bozukluklu (F23.-)
• organik kişilik bozukluğu (F07.0)
• postkonküzyonal sendrom (F07.2)
• psikoaktif madde zehirlenmesi (Genel dördüncü karakter .0 ile F10-
F19)
• şizofreni (F20.-)
F44.4 Disosiyatif motor bozukluklar
En sık görülen disosiyatif motor bozukluk kol ya da bacakların hareket yeteneği
tamamen veya kısmen kaybetmesidir. Bozukluk, ataksi, apraksi, akinezi, afoni,
dizartri veya felçleri taklit edebilir.
Psikojenik:
• afoni
• disfoni
F44.5 Disosiyatif konvülsiyonlar
Disosiyatif konvülsiyonlar (yalancı sara nöbetleri), nöbet sırasındaki hareketler
bakımından epileptik nöbetlere çok benzerler, fakat dil ısırma, ani düşmeye bağlı
ciddi yaralanma ve idrar kaçırma disosiyatif nöbetlerde nadir olarak görülür.
Disosiyatif nöbetlerde bilinç kaybı yoktur ya da bilinç bozukluğu bir özgeçi ya da
stupor biçiminde olur.
F44.6 Disosiyatif anestezi ve duygu kaybı
Deride duyu kaybı olan alanların sınırları tıbbi bilgilere uygunluk göstermez;
daha çok hastanın beden işlevlerine ilişkin düşünceleri ile ilgilidir. Değişik
duyusal işlevlerden bazılarında kayıp olması bazılarında olmaması bir nörolojik
lezyonla açıklanamaz. Duyu kaybına parestezi (uyuşma, yanma, karıncalanma
v.b.) eşlik edilebilir.
Psikojenik sağırlık
F44.7 Karışık tip disosiyatif bozukluklar [konversiyon]
F44.0-F44.6 da tanımlanmış bozuklukların kombinasyonu
223
F44.8 Diğer disosiyatif bozukluklar [konversiyon bozuklukları]
Ganser sendromu
Birden fazla kişilik
Psikojenik:
• konfüzyon
• düşsel durumlar
F44.9 Disosiyatif bozukluklar [konversiyon bozuklukları],
tanımlanmamış
F45 Somatoform bozukluklar
Somatoform bozuklukların temel özelliği fiziksel belirtilerin yineleyici bir biçimde
ortaya çıkmasıdır. Bunun yanısıra hasta ısrarlı bir biçimde tıbbi muayenelerden
geçmek ister ve bu istek fiziksel bir hastalık yönünde herhangi bir bulgu
bulunamamasına ve doktorların güvence vermesine karşın sürer. Fiziksel bir
hastalık olsa bile bu, belirtilerin niteliğini ve şiddetini açıklamamaktadır.
Hariç: disosiyatif bozukluklar (F44.-)
saç-yolma (F98.4)
söyleme bozukluğu (F80.0)
peltek konuşma (F80.8)
tırnak-yeme (F98.8)
psikolojik faktör araştırmalar ile başka yerde sınıflanmış bozukluklar
veya hastalıklar (F54)
nedeni organik bozukluk veya hastalık olmayan cinsel işlev bozukluğu
(F52.-)
baş-parmak emme (F98.8)
tik bozuklukları (çocukluk ve adolesan çağda) (F95.-)
Tourette sendrom (F95.2)
kıl yolma (F63.3)
F45.0 Somatizasyon bozukluğu
Temel belirtileri yineleyici ve sık sık değişen birçok bedensel belirtilerdir. Hasta
psikiyatriste başvurduğunda bu belirtilerin yıllardır sürmekte olduğunu söyler.
Çoğu hasta uzun yıllar boyunca gerek birinci basamak hekimi gerekse uzman
olan pekçok doktora başvurmuş ve bu süre içinde birçok inceleme ve işlemler
yapılmıştır. Bu incelemelerin sonuçları fiziksel bir hastalık göstermemektedir.
Belirtiler bedenin herhangi bir parçası ya da sistemi ile ilgili olabilir. Hastalığın
gidişi süregen ve dalgalıdır. Toplum ve aile içindeki davranışlarda ve kişiler arası
ilişkilerde uzun süreli aksamalar olur. Hastalık kısa süreli (2 yıldan az) ve
belirtiler bakımından daha az tipik ise ayrışmamış somatoform bozukluk olarak
(F45.1) sınıflandırılması daha uygundur.
Birden fazla psikosomatik bozukluk
224
Hariç: kendini yalandan hasta gösterme [Bilinçli simulasyon] (Z76.5)
F45.1 Ayrışmamış somatoform bozukluk
Fiziksel yakınmalar çok sayıda, değişken ve inatçı olmakla birlikte, eğer klinik
durum somatizasyon bozukluğuna tam olarak uymuyorsa bu tanı kullanılabilir.
Farklılaşmamış psikosomatik bozukluk
F45.2 Hipokondriak bozukluk
Temel özellik hastanın, bir veya daha fazla sayıda ağır ve ilerleyici fiziksel
hastalığı yakalanmış olma düşüncesi ile ısrarla uğraşmasıdır. Hastada inatçı
bedensel yakınmalar ve bu yakınmaların ortaya çıkış bicimi ile sürekli olarak
uğraşma vardır. Normal veya herkeste olabilecek bedensel duyumlar ve işaretler
hasta tarafından sıklıkla anormal ve rahatsız edici olarak yorumlanır ve hastanın
dikkati genellikle bir veya iki beden organına veya sistemine yönelmiş
durumdadır. Sıklıkla belirgin depresyon ve bunaltı vardır ve bunlar ek bir tanı
konulmasını gerektirebilir.
Beden dismorfik bozukluğu
Dismorfofobi (hezeyan olmayan)
Hipokondriyasal nevroz
Hipokondriyazis
Nosofobi
Hariç: hezeyan dismorfobisi (F22.8)
vücut fonksiyonları veya şekli hakkında sabit hezeyanlar (F22.-)
F45.3 Somatoform otonomik işlev bozukluğu
Belirtiler tamamen ya da kısmen otonomik sinir sisteminin kontrolü altında olan
organların veya sistemlerin, örneğin kalp-damar, mide-barsak veya solunum
sistemi fiziksel hastalıklarına bağlı gibidir. (Üreme-boşaltım sistemine ait bazı
belirtiler de bulunabilir.). Belirtiler genellikle iki tiptir ve bunların hiç biri organ
veya sistemin fiziksel bir hastalığına işaret etmez. Tanı koydurucu birinci tip
belirtiler otonomik uyarılmanın nesnel bulguları olarak ortaya çıkarlar, örneğin
çarpıntı, terleme, yüz kızarması ve titreme gibi. İkinci tip belirtiler daha çok,
bireye özgü, öznel olgularla ilgili ve bir hastalık için özgül olmayan belirtilerdir,
örneğin gezen ağrı ve sızılar, yanma hissi, ağırlık hissi, gerginlik hissi, şişkinlik
hissi gibi. Bu ikinci tip belirtilerde hasta tarafından (otonomik belirtiler için
olduğu gibi) belirli bir organ veya sisteme bağlıdır.
Kalp nevrozu
Da Costa sendromu
Mide nevrozu
Nörosirkulatuar asteni
Psikojenik şekli:
• aeorofaj
225
• öksürme
• diyare
• dispepsi
• dizüri
• gaz
• hıçkırık
• hiperventilasyon
• idrar yapma sıklığının artması
• irritable barsak sendromu
• pilorspazmı
Hariç: bozukluklar veya başka yerde sınıflanmış (F54) hastalıklarla birlikte
psikolojik ve davranış faktörleri
F45.4 İnatçı somatoform ağrı bozukluğu
Ön plandaki yakınma, fizyolojik bir nedenle ya da fiziksel bir hastalığın varlığı ile
tam olarak açıklanamayan inatçı, şiddetli ve rahatsız edici bir ağrıdır. Ağrı,
duygusal çatışmalar ve psikososyal sorunlarla bağlantılı olarak ortaya çıkar ve
bunlar hastalığın temel nedenleri olarak düşünülebilir. Bunun sonucu olarak
hastanın yakınları hastaya verdikleri desteği ve gösterdikleri ilgiyi artırırlar.
Depresif bozukluk veya şizofreni sırasında görülebilen ruhsal kökenli olduğu
düşünülen ağrı buraya girmez.
Psikalji
Psikojenik:
• sırt ağrısı
• baş ağrısı
Somatoform ağrı bozukluğu
Hariç: sırt ağrısı BŞT (M54.9)
ağrı:
• BŞT (R52.9)
• akut (R52.0)
• kronik (R52.2)
• tedavisi zor (R52.1)
gerginlik baş ağrısı (G44.2)
F45.8 Diğer somatoform bozukluklar
Bu bozukluklarda yakınmalar otonomik sinir sistemiyle ilgili değildir ve bedenin
belirli organları veya sistemleri ile sınırlıdır. Somatizasyon bozukluğunun (F45.0)
ve ayrışmamış somatizasyon bozukluğunun (F45.1) aksine yakınmalar çok sayıda
ve değişken değildir. Doku harabiyeti yoktur. Fiziksel hastalığa bağlı olmayan,
stresli olaylar ve sorunlarla yakından ilişkili olan, hastaya gösterilen kişisel ve
tıbbi ilginin artamsı ile sonuçlanan ve bedensel belirtilerle ortaya çıkan başka
bozukluklarda burada sınıflandırılacaktır.
Psikojenik:
226
• dismenore
• disfaji, “globus histerikus” dahil
• kaşınma
• tortikolis
Diş-gıcırdatma
F45.9 Somatoform bozukluk, tanımlanmamış
Psikosomatik bozukluk BŞT
F48 Diğer nevrotik bozukluklar
F48.0 Nevrasteni
Bu hastalığın görünümü kültürden kültüre değişiklik gösterir. Birbirleri ile
önemli ölçüde çakışan iki temel tip vardır. Bu tiplerden birinde temel özellik,
zihinsel çalışmadan sonra artan bir yorgunluk yakınmasıdır. Buna sıklıkla çalışma
gücünde veya gündelik işlerle verimli bir biçimde başa çıkabilme yetisinde
azalma eşlik eder. Zihinsel yorgunluk, istenmeden zihne giren çağrışım ve
anıların dikkati dağıtması, dikkat toplamada güçlük ve verimsiz düşünme olarak
tanımlanabilir. İkinci tipte ise, çok az bir çalışmadan sonra bedensel veya fiziksel
bir yorgunluk ve bitkinlik durumu vardır. Buna kas ağrıları, sızıları ve
gevşeyememe eklenir. Her iki tipte de rahatsız edici çeşitli fiziksel yakınmalar,
örneğin sersemlik hissi, gerginlik başağrısı ve genel bir dengesizlik duygusu
sıklıkla görülür. Ayrıca, zihinsel ve bedensel hastalık hissiyle ilgili kaygılar,
sinirlilik, zevk almama ve hafif derecede depresyon ve bunaltı bulunabilir.
Başlangıç ve orta evrelerinde genellikle uyku bozukluğu vardır, fakat aşırı
uyumada belirgin olabilir.
Yorgunluk sendromu
Eğer önceki fiziksel hastalık tanımlanacaksa ilave kodu kullanınız.
Hariç: asteni BŞT (R53)
tükenme (Z73.0)
halsizlik ve yorgunluk (R53)
postviral yorgunluk sendromu (G93.3)
psikasteni (F48.8)
F48.1 Depersonalizasyon-derealizasyon sendromu
Bu bozuklukta hasta zihinsel etkinliklerinin, bedeninin veya çevrenin, sanki
gerçek değil, kendisinden uzak ya da otomatikleşmiş gibi niteliksel olarak
değiştiğinden yakınır. Kişiye kendi duyguları veya yaşantıları uzak, garip,
yabancı, kendisinin değilmiş gibi gelir; duygularını kaybetmiş gibidir. Çevre,
çevredeki insanlar ve nesneler gerçek değilmiş gibi, uzak, yapay, cansız., renksiz
gelir, kişi bu duyguların dış güçler veya diğer insanlardan kaynaklanmadığını;
kendisine ait olduğunu ve nedensiz olarak ortaya çıktığını kabul eder, bilinç
açıktır. Depersonalizasyon-derealizasyon sendromu, depresif, fobik, obsesif-
227
kompulsif veya şizofrenik bozukluk sırasında ortaya çıkmış olabilir. Bu durumda
asıl tanı bu bozukluklardır.
F48.8 Diğer, tanımlanmış nevrotik bozukluklar
Briguet bozukluğu
Dhat sendromu
Meslek nevrozu, yazar krampı
Psikasteni
Psikastenik nevroz
Psikojenik senkop
F48.9 Nevrotik bozukluk, tanımlanmamış
Nevroz BŞT
Fizyolojik bozukluklar ve fiziksel etkenlerle bağlantılı davranış
sendromları
(F50-F59)
F50 Yeme bozuklukları
Hariç: anoreksia BŞT (R63, O)
beslenme:
• güçlükleri ve doğru yapılmaması (R63,3)
• bebeklik ve çocukluk çağı bozukluğu (F98.2)
polifaji (R63.2)
F50.0 Anoreksiya nervoza
Anoreksiya nervoza hastanın kendi isteği ile kilo vermesi ve bunu sürdürmesi ile
belirli bir bozukluktur. Bu bozukluk en sık delikanlılık çağındaki kızlarda ve genç
kadınlarda görülür. Delikanlılık çağındaki ve genç erkeklerde, ergenliğe yaklaşan
çocuklarda ve menapoz öncesi kadınlarda daha nadir olarak görülebilir. Bu
bozuklukta, değişen şiddetlerde beslenme yetersizliği ve buna ikincil olarak
gelişen endokrin metabolik değişiklikler bulunur. Diyet listesinin kısıtlanması,
aşırı beden hareketi ve beden yapısındaki değişiklikler, kişinin kendisini
kusturması ve müsül ilaçlar kullanması ve bunun sonucunda gelişen elektrolit
dengesi bozuklukları, özgül psikopatoloji beden imgesi bozukluğudur.
228
Şişmanlama korkusu aşırı değer verilen ve zihinden uzaklaştırılamayan bir
düşünce olarak bulunur. Hasta kendisi için, düşük bir beden ağırlığı eşiği
saptanmıştır.
Hariç: iştah kaybı (R63.0)
• psikojenik(F50.8)
F50.1 Atipik anoreksiya nervoza
Bu tanı anoreksiya nervozanın (F50.0) amenore veya belirgin kilo kaybı gibi temel
belirtileriden birini ya da birkaçının bulunmadığı, fakat kliniği oldukça tipik olan
hastalar için kullanılmalıdır. Anoreksiya nervozaya benzeyen, fakat bilinen bir
bedensel hastalığa bağlı yeme bozuklukları için bu tanı kullanılmamalıdır.
F50.2 Bulimiya nervoza
Bulimiya nervoza, yineleyen aşırı yeme nöbetleri ve hastanın beden ağırlığını
kontrol etmekle aşırı uğraşması; bu nedenle yediği yiyeceklerin şişmanlatıcı
etkilerini azaltmak için aşırı çaba harcaması ile belirli bir sendromdur. Bu tanı,
bozukluğun sadece anoreksiya nervoza ile aynı psikopatolojiye sahip olan şekli
için kullanılmalıdır. Yineleyen kusmalar elektrolit dengesi bozukluklarına,
bedensel komplikasyonlara (tetani, epileptik nöbetler, kalp ritim bozuklukları, kas
güçsüzlüğü) ve daha ileri kilo kaybına neden olabilir.
Bulimia BŞT
Hiperoreksia nervosa
F50.3 Atipik bulimia nervosa
Bu tanı, bulimiya nervozanın (F50.2) temel belirtilerinden biri ya da bir kaçının
bulunmadığı fakat kliniği oldukça tipik olan hastalar için kullanılmalıdır. Bu
duruma en çok ağırlığı normal hatta normalin üstünde olup, kusma ya da ishalin
izlediği tipik aşırı yeme dönemleri olan kişiler uyar.
F50.4 Diğer ruhsal bozukluklara bağlı aşırı yeme
Üzücü olaylara bir tepki olorak ortaya çıkan ve şişmanlığa neden olan aşırı yeme
burada kodlanmalıdır. Büyük kayıplar, kazalar, ameliyatlar ve duygusal
zedelenmelerden sonra.
Psikojenik aşırı yeme
Hariç: obesite (E66.-)
F50.5 Diğer ruhsal bozukluklara bağlı kusma
Bulimiya nervozadaki gibi kişinin kendisini kusturmasının dışında, yineleyen
kusmalar bir çok bedensel .belirtiden biri olarak hipokondriyak bozuklukta
(F45.2), disosiyatif bozukluklarda (F44.-) ve duygusal etkenlerin de etkili olduğu
yineleyen kusmalarda görülebilir.
229
Psikojenik kusma
Hariç: bulantı (R11)
kusma BŞT (R11)
F50.8 Diğer yeme bozuklukları
Erişkinlerde pika
Psikojenik iştah kaybı
Hariç: bebeklik ve çocukluk pikası (F98.3)
F50.9 Yeme bozukluğu, tanımlanmamış
F51 Organik nedenli olmayan uyku bozuklukları
Birçok vakada, uyku bozukluğu ruhsal veya bedensel bir başka hastalığın
belirtisidir. Ayrıca bazı ruhsal ve bedensel etkenler, klinik olarak bağımsız
görülen özgül bir uyku bozukluğunun ortaya çıkmasını etkileyebilir. Uyku
bozukluğunun bağımsız bir duru mu yoksa ICD-10’un V. ya da diğer
bölümlerinde sınıflandırılan başka bir hastalığın belirtisi mi olduğu, klinik
görüntüsü ve gidişine, konsultasyon sırasındaki önceliklere ve tedavi açısından
önemine dayanılarak belirlenmelidir. Uyku bozukluğunun belirgin yakınmalar
arasında yer aldığı her olguda, bir uyku bozukluğu tanısı kodlanmalıdır.
Psikopatoloji ve fizyopatolojiyi tanımlamak için gerekli diğer uygun tanılarla
birlikte, özgül uyku bozukluğu tanısının belirtilmesi uygundur. Bu bölüm sadece,
etiyolojide ruhsal nedenlerin birincil etken olduğu kabul edilen uyku
bozukluklarını içerir.
Hariç: uyku bozuklukları (organik) (G47.-)
F51.0 Organik nedenli olmayan uykusuzluk
Uykusuzluk, belirli bir süre devam eden uyku miktarının ve niteliğinin doyurucu
olmaamsı durumudur. Uykusuzluğu olan kişiler en çok uykuya dalma
güçlüğünden yakınırlar; bunu uykuyu sürdürme güçlüğü ve erken uyanma
yakınmaları izler. Uykusuzluk, ruhsal veya bedensel bir hastalığın bir çok
belirtisinden biri olarak ortaya çıkmışsa ve klinik tabloda baskın değilse, tanı altta
yatan ruhsal yada bedensel hastalıkla sınırlandırılmalıdır. Fakat yukardaki
durumların hepsinde, uykusuzluk önemli yakınmalardan biri ise ve ayrı bir sorun
olarak görülüyorsa, asıl tanıdan sonra kodlanmalıdır.
Hariç: insomnia (organik) (G47.0)
F51.1 Organik nedenli olmayan aşırı uyuma
Aşırı uyuma gün boyu aşırı uykulu olma ve uyku nöbetleri (bu durum yetersiz
uyumaya bağlı olmamalıdır) veya uyanma sırasında tam uyanık hale geçme
süresinin uzaması olarak tanımlanır. Etiyolojinin organik kökenli olduğunu
gösteren kesin bir kanıt yoksa, aşırı uyuma çoğunlukla ruhsal bozukluklara
bağlıdır.
230
Hariç: hipersomnia (organik) (G47.1)
narkolepsi (G47.4)
F51.2 Organik nedenli olmayan uyku-uyanıklık düzeni bozukluğu
Uyku-uyanıklık düzeni bozukluğu, çevre koşullarının gerektirdiği uyku düzenine
uyulamaması ve bunun uykusuzluk ya da aşırı uyuma yakınmalarına yol açması
şeklinde tanımlanır.
psikojenik olarak tersine dönmesi:
• sirkadian
• niktohemeral ritmin
• uyku
Hariç: uyku-uyanıklık ritmi bozuklukları (organik) (G47.2)
F51.3 Uyurgezerlik [somnambulism]
Uyurgezerlik, uyku ve uyanıklık olgularının birlikte görüldüğü değişik bir bilinç
düzeyidir. Uykuda gezme nöbeti çoğunlukla gece uykusunun ilk üçte birinde
görülür. Nöbet sırasında kişi yatakdan kalkar, dolaşır, çevresinin farkında
değildir, tepkisizdir ve motor hareketleri beceriksizdir. Nöbet sırasında ya da
ertesi sabah uyanınca olanları anımsamaz.
F51.4 Uykuda korkular [gece korkuları]
Uykuda korkular ya da gece korkuları uykuda olan şiddetli korku ve panik
nöbetleridir. Nöbetlerde beden hareketleri, ses çıkarma ve otonomik boşalım
artmıştır. Kişi gece uykusunun çoğunlukla ilk üçte birinde çığlık atarak oturur
yada ayağa kalkar; sıklıkla kaçmaya çalışıyormuş gibi kapıya doğru koşar fakat
nadiren odadan çıkar. Uyanınca nöbeti anımsamaz.
F51.5 Bunaltılı düşler
Bunaltılı düşler kişinin çok ayrıntılı olarak belleğine çağırabildiği, bunaltı veya
korkuyla yüklü düş yaşantılarıdır. Bu düş yaşantıları çok canlıdır vesıklıkla
yaşama, güvenliğe ya da öz-güvene yönelik tehditler bulunduran temalar içerir.
Aynı veya benzer korkutucu temanın bunaltılı düşlerde yinelemesi oldukça sık
görülür. Tipik bir nöbet sırasında bir ölçüde otonomik boşalım olur fakat belirgin
ses çıkarma ya da beden hareketlerinde artma yoktur. Uyandıktan hemen sonra
kişi çevresinin farkındadır ve yönelim bozukluğu yoktur.
Rüya bunaltı bozukluğu
F51.8 Organik nedenli olmayan diğer uyku bozuklukları
F51.9 Organik nedenli olmayan uyku bozukluğu, tanımlanmamış
Emosyonel uyku bozukluğu BŞT
231
F52 Organik nedenli olmayan cinsel işlev bozukluğu
Cinsel işlev bozuklukları kişinin istediği gibi cinsel ilişkide bulunamadığı çeşitli
durumları içerir. Cinsel tepki psikosomatik bir süreçtir; cinsel işlev
bozukluklarının etiyolojisinde hem ruhsal hemde bedensel süreçler yer alır.
Hariç: Dhat sendromu (F48.8)
F52.0 Cinsel istek azlığı ya da yitimi
Cinsel istek azlığı temel sorundur ve sertleşme yetersizliği ya da ağrılı birleşme
gibi başka cinsel sorunlara ikincil değildir.
Cinsel soğukluk
Hipoaktif seksüel istek bozukluğu
F52.1 Cinsellikten tiksinme ve cinsel haz yokluğu
Bir eşle cinsel ilişkide bulunma düşüncesi güçlü olumsuz duygulara ve cinsel
etkinlikten kaçınmaya yol açacak düzeyde korku veya bunaltıya neden olur.
Cinsel tepkiler normaldir ve orgazm yaşanır, fakat buna uygun düzeyde haz
alınmaz.
Anhedonia (seksüel)
F52.2 Genital tepkinin yetersizliği
Erkeklerde temel sorun sertleşme işlevinde bozukluktur. Sertleşme yetersizliği
doyum veren cinsel birleşme için uygun sertleşmenin meydana gelmesi veya
sürdürülmesindeki güçlüktür. Kadınlarda temel sorun vajinanın kuruluğu ve
nemlenmesinin yetersizliğidir.
Kadın seksüel uyarılma bozukluğu
Erkek erektil bozukluğu
Psikojenik impotans
Hariç: organik orijinli impotans (N48.4)
F52.3 Orgazmda işlev bozukluğu
Orgazm ya olmaz ya da belirgin şekilde gecikir.
İnhibe edilmiş orgazm (erkek) (kadın)
Psikojenik anorgazmi
F52.4 Erken boşalma
Boşalmanın her iki eşin cinsel ilişkiden haz almasını sağlayacak düzeyde
denetlenememesidir.
232
F52.5 Organik nedenli olmayan vaginismus
Vajinayı çevreleyen kasların vajinaya girişi kapatacak şekilde kasılmasıdır.
Penisin vajinaya girmesi olanaksız veya ağrılıdır.
Psikojenik vajinismus
Hariç: vajinismus (organik) (N94.2)
F52.6 Organik nedenli olmayan ağrılı cinsel birleşme
Ağrılı cinsel birleşme hem kadında hem erkekte görülebilir. Çoğunlukla yerel bir
patoloji ile açıklanabilir; bu durumda uygun bölümde sınıflandırılmalıdır. Fakat
bazı vakalarda görünür bir neden yoktur ve ruhsal etkenler önemli olabilir. Bu
tanı sadece daha birincil bir cinsel işlev bozukluğu (ör. vaginismus veya vajinanın
kuruluğu) olmadığında kullanılmalıdır.
Psikojenik disparenuia
Hariç: disparenuia (organik) (N94.1)
F52.7 Cinsel dürtünün aşırı olması
Nimfomani
Satiriasis
F52.8 Organik nedene bağlı olmayan diğer cinsel işlev bozuklukları
F52.9 Organik nedene bağlı olmayan cinsel işlev bozukluğu,
tanımlanmamış
F53 Lohusalıkla bağlantılı ve başka yerde sınıflanmamış ruhsal ve
davranışsal bozukluklar
Bu sınıflandırma sadece lohusalıkla ilgili olan (doğumdan sonraki altı hafta içinde
ortaya çıkan) ve yeterli bilgi olmadığı için ya da bazı ek klinik özellikleri nedeni
ile bu kitapta başka bölümlerde sınıflandırılan bozuklukların tanı ölçütlerini
sağlamayan ruhsal bozukluklar için kullanılmalıdır.
F53.0 Lohusalıkla bağlantılı ve başka yerde sınıflandırılmamış hafif
ruhsal ve davranışsal bozukluklar
Depresyon:
• postnatal BŞT
• postpartum BŞT
F53.1 Lohusalıkla bağlantılı ve başka yerde sınıflandırılmamış ağır ruhsal
ve davranışsal bozukluklar
Puerperal psikoz BŞT
233
F53.8 Lohusalıkla bağlantılı ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer
ruhsal ve davranışsal bozukluklar
F53.9 Lohusalıkla bağlantılı ruhsal bozukluk, tanımlanmamış
F54 Başka yerde sınıflanmış bozukluklar veya hastalıklarla ilgili
ruhsal ve davranışsal etkenler
Bu tanı, ICD-10’un diğer bölümlerinde sınıflandırılabilen bedensel bozuklukların
etiyolojisinde önemli rol oynadığı düşünülen ruhsal ve davranışsal etkenlerin
varlığını belirtmek için kullanılmalıdır. Bu etkenlerin neden olduğu ruhsal
rahatsızlıklar (kaygı, duygusal çatışma, endişe gibi) çoğunlukla hafif şiddette ve
uzun sürelidir ve bu kitapta tanımlanan tanıların hiç birinin ölçütlerini
karşılamazlar.
Fiziksel koşulları etkileyen psikolojik faktörler
Bu kategorinin kullanımına ait örnekler:
• astım F54 ve J45.-
• dermatit F54 ve L23-L25
• gastrik ülser F54 ve K25.-
• mukoz kolit F54 ve K58.-
• ulseratif kolit F54 ve K51.-
• ürtiker F54 ve L50.-
İlişkili fiziksel bozukluğu belirtmek için, eğer isterseniz, ilave kodu kullanın.
Hariç: gerilim-tipi baş ağrısı (G44.2)
F55 Bağımlılık yapmayan maddelerin kötü kullanımı
Çok çeşitli ilaçlar ve halk devalarından söz edilebilir, fakat üç grup ilaç özellikle
önemlidir: antidepressanlar gibi bağımlılık yapmayan psikotrop ilaçlar, müsil
ilaçlar ve aspirin, parasetamol gibi reçetesiz satılabilen ağrı kesiciler.
Bu maddelerin gereği olmadan uçzun süre kullanılması çoğunlukla gereksiz bir
masrafa, hekimler ve sağlık personeline gereksiz başvurulan ve bazende
maddelerin zararlı bedensel etkilerine yol açar. Bu maddelerin kullanılmasını
önleme ya da yasaklama girişimleri genellikle dirençle karşılaşır. Bu durum,
müshil ilaçlar ve ağrı kesiciler için böbrek işlev bozukluğu veya elektrolit denge
bozukluğu gibi bedensel sorunlara yol açabileceklerine ilişkin uyarılara (hatta bu
sorunların ortaya çıkmasına) rağmen olur. Kişide maddeyi kullanmak için güçlü
bir istek olmasına karşın F10-F19’da belirtilen maddelerde olduğu gibi bağımlılık
(F1x2) veya kesilme belirtileri (F1x.3) gelişmez.
Aşağıdaki maddelerin kötü kullanımı:
• antiasitler
• bitkisel ilaçlar veya kocakarı ilaçları
234
• steroidler veya hormonlar
• vitaminler
Laksatif kullanma alışkanlığı
Hariç: psikoaktif maddelerin kötüye kullanımı (F10-F19)
F59 Fizyolojik bozukluklar ve bedensel etkenlerle ilgili davranış
sendromları, tanımlanmamış
Psikojenik fizyolojik disfonksiyon BŞT
Erişkinde kişilik ve davranış bozuklukları
(F60-F69)
Bu bölüm kişinin yaşama, kendisi ve başkaları ile ilişki kurma biçimini yansıtan, kalıcı
olan ve klinik önem taşıyan çeşitli durumları ve davranış kalıplarını içerir. Bu durumların
ve davranış kalıplarının bazıları, yapısal etkenlerin ve sosyal yaşantının sonucu olarak,
gelişmenin erken dönemlerinde ortaya çıkar. Diğerleri ise daha ileri yaşlarda edinilir. F60-
F62 özgül kişilik bozuklukları, karışık tip ve başka kişilik bozuklukları ve kalıcı kişilik
değişiklikleri. Bu durumlarda, geniş bir yelpaze içindeki kişisel ve sosyal durumlara
karşı değişmeyen tepkiler verme şeklinde görülen, kökleşmiş ve kalıcı davranış
kalıpları bulunur. Bunlar, belli bir kültürdeki ortalama bir insanın algılama, düşünme,
hissetme ve özellikle başkaları ile ilişki kurma biçiminden aşırı ya da önemli sapmalar
gösterir. Bu davranış kalıpları çoğunlukla değişmeyen bir gidiş gösterirler ve davranışsal
ve ruhsal işlevlerin birçok alanını kapsarlar. Her zaman olmasa da sıklıkla, sosyal işlevler
ve becerilerle ilgili değişen derecelerde kişisel rahatsızlık ve sorunlar bulunur.
F60 Özgül kişilik bozuklukları
Özgül bir kişilik bozukluğu, kişilik yapısı ve davranışsal eğilimlerde ağır bir
bozukluktur. Sıklıkla kişiliğin birçok alanlarını içerir ve hemen her zaman önemli
kişisel ve sosyal zararlara yol açar. Kişilik bozukluğu çocukluğun geç
dönemlerinde veya delikanlılık çağında ortaya çıkar ve belirtileri erişkinlikde
devam eder. Doğrudan yaygın beyin zedelenmesine ya da hastalığına veya ruhsal
bir hastalığa bağlı olmayan.
F60.0 Paranoid kişilik bozukluğu
Aşağıdaki özellikleri taşıyan kişilik bozukluğu, engellere ve reddedilmeye aşırı
duyarlılık, sürekli kin tutma eğilimi; incitici, kırıcı davranışları ve kendisine önem
verilmesini bağışlamayı reddetme; kuşkuculuk ve başkalarının yan tutmayan ya
da dostça davranışlarını düşmanca veya kibirli bulup yanlış anlayarak, yaşantıları
fazla çarpıtma eğilimi; kişisel haklar konusunda gerçek koşullara uygun olmayan
kavgacı ve inatçı tutum; eşinin cinsel sadakati hakkında haksız ve yineleyici
kuşkular; sürekli üstüne alınma şeklinde beliren aşırı önemlilik duygusu; kendi
235
çevresindeki ve dünyadaki olayları gerçek dışı komplolarla açıklamaya aşırı
eğilim
Kişilik (bozukluğu):
• ekspansif paranoid
• fanatik
• querulant
• paranoid
• sensitif paranoid
Hariç: paranoya (F22.0)
• querulans(F22.8)
paranoid:
• psikoz(F22.0)
• şizofreni(F20.0)
• durum (F22.0)
F60.1 Şizoid kişilik bozukluğu
Haz veren etkinlik yoktur ya da az sayıdadır; duygusal soğukluk, uzaklık ya da
küntleşmiş duygulanım; hemen her zaman yalnız yapılacak etkinliklerin
yeğlenmesi; hayal kurma ve içgözlemle aşırı uğraşma; yakın arkadaşların ve
güven duyulan ilişkilerin olmaması.
Hariç: Asperger sendromu (F84.5)
deluzyon bozukluğu (F22.0)
çocukluk çağının şizoid bozukluğu (F84.5)
şizofreni (F20.-)
şizotipal bozukluk (F21)
F60.2 Topluma aykırı (disosyal) kişilik bozukluğu
Yaygın toplumsal değerlere büyük uygunsuzluk gösteren davranışlar nedeni ile
dikkat çeken aşağıdaki özellikleri taşıyan kişilik bozukluğu: başkalarının
hissettiklerine karşı katı bir aldırmazlık; toplumsal değerler, kurallar ve
zorunluluklara karşı inatçı bir tanımazlık ve sorumsuzluk; ilişki kurmakta bir
güçlük olmamasına karşın ilişkileri uzun süre sürdürememe; engellenme eşiğinin
ve şiddeti de içeren saldırganlığın dışa vurulmasında eşiğin çok düşük olması;
suçluluk duyamama ve deneyimlerden, özellikle cezadan yararlı ders alamama;
başkalarını suçlamaya ve toplumla çatışan davranışları için akla uygun gerekçeler
kullanmaya yatkınlık.
Kişilik (bozukluğu):
• amoral
• antisosyal
• asosyal
• psikopatik
• sosyopatik
236
Hariç: iletişim bozuklukları(F91.-)
emosyonel olarak durağan olmayan kişilik bozukluğu (F60.3)
F60.3 Duygusal yönden dengesiz kişilik bozukluğu
Duygulanımda dengesizlikle birlikte sonuçlarını düşünmeksizin dürtüsel
davranmaya belirgin eğilim bulunduğu kişilik bozukluğudur. İleriye yönelik plan
yapma yeteneği çok azdır. Şiddetli öfke patlamaları sıklıkla saldırganlığa veya
“davranış patlamalarına” yol açar; dürtüsel davranışlar başkaları tarafından
eleştirilir ya da engellenirse, bunlar kolaylıkla ortaya çıkar. Bu kişilik
bozukluğunun iki tipi belirlenmiştir. İkisinin de temel özellikleri özdenetimin
olmaması ve dürtüselliktir. Dürtüsel tip, baskın özellikler duygusal dengesizlik ve
dürtü denetiminin olmamasıdır. Şiddet ve tehdit edici davranış patlamaları, sık
görülür ve özellikle başkalarının eleştirilerine tepki olarak ortaya çıkar. Sınır tip,
duygusal dengesizlik belirtilerinin birçoğu bulunur. Ek olarak, hastanın kendilik
imgesi, amaçları ve seçimleri (cinsel seçimleri de içerir) sıklıkla belirsizdir ya da
bozulmuştur. Sık olarak, kronik boşluk duyguları vardır. Yoğun ve dengesiz
ilişkilere girme eğilimi yineleyen duygusal krizlere neden olabilir. Bu eğilim
terkedilmeyi önlemek için aşırı çaba harcamaya ve birçok kez intihar tehdidi ya
da kendine zarar verici davranışlara yol açar.
Kişilik (bozukluğu):
• saldırgan
• borderline
• patlayıcı
Hariç: disosyal kişilik bozukluğu (F60.2)
F60.4 Histriyonik kişilik bozukluğu
Aşağıdaki özellikleri taşıyan belirli kişilik bozukluğu: duyguların dramatik,
oyuncu gibi, abartılı biçimde ifade edilmesi; telkine yatkınlık, başkalarından ya da
içinde bulunduğu durumlardan kolay etkilenme; duygulanımın yüzeyel ve
karasız olması; sürekli heyecan, beğenilme ve dikkatin merkezi olacağı etkinlikler
arama; görünüm ve davranışlarda duruma uygun olmayan baştan çıkarıcılık;
fiziksel çekiciliğe aşırı önem verme. Ek olarak, benmerkezcilik, canının istediği
gibi davranma, beğenilmeye sürekli özlem, kolay incinme ve kendi
gereksinimlerini karşılamak için sık sık oyuna getirici davranışlar bulunabilir.
Kişilik (bozukluğu):
• histerik
• psikoinfantil
F60.5 Anankastik kişilik bozukluğu
Aşağıdaki özellikleri taşıyan belirli kişilik bozukluğu: aşırı kuşkulu ve dikkatli
olma eğilimi; ayrıntılar; kurallar, listeler, düzen, örgütlenme ve çizelgelerle aşırı
uğraşma; görevlerin tamamlanmasını engelleyecek kadar mükemmelliyetçilik;
237
aşırı vicdanlılık ve kılı kırk yarma; zevkler ve kişilerarası ilişkilerin ihmal
edilmesine yol açacak şekilde üretkenlikle aşırı uğraşma; ukalalık ve toplumsal
kurallara aşırı bağlılık; katılık ve inatçılık, herşeyin kendi bildiği gibi
yapılmasında mantıksızca inat etme ya da başkalarına iş bırakmama; istenmeyen
düşünce ve dürtülerin ısrarla zorlanması.
Kişilik (bozukluğu):
• kompulsif
• obsesyonel
• obsessif- kompulsif
Hariç: obsessif-kompulsif bozukluk (F42.-)
F60.6 Bunaltı [kaçınan] kişilik bozukluğu
İnat eden, yaygın gerginlik ve endişe duyguları; sosyal yönden beceriksiz
olduğuna, kişisel olarak geçici olmadığına ya da başkalarından aşağı olduğuna
inanma; eleştirilme ve sosyal durumlarda reddedilme ile aşırı uğraşma;
hoşlanıldığından emin olmadan insanlarla ilişkiye girmeyi istememe; fiziksel
güvenlik gereksinimi nedeni ile yaşam biçiminde kısıtlanmalar; eleştirilme,
beğenilmeme veya reddedilme korkusu yüzünden anlamlı ilişki gerektiren sosyal
veya meslekle ilgili etkinliklerden kaçınma.
F60.7 Bağımlı kişilik bozukluğu
Kendi yaşamı ile ilgili önemli kararların çoğunu başkalarının vermesini bekleme
ya da buna izin verme; bağımlı olduğu kişilerin gereksinimlerini kendi
gereksinimlerinden önde tutma ve onların isteklerine aşırı uyma; bağımlı olduğu
kişilerden mantıklı isteklerde bulunmayı bile istememe; abartılmış kendine
bakamama korkusu nedeni ile yalnız kalınca huzursuz ve çaresiz nhissetme;
yakın ilişkisinin olduğu bir kişi tarafından terkedilkme ve kendine bakmak
zorunda kalma korkuları ile aşırı uğraşma; başkalarından çok fazla öneri ve
güvence almadan günlük kararları kendi kendine verme yetisinin kısıtlı olması.
Kişilik (bozukluğu):
• astenik
• yetersiz
• pasif
• self-defeating
F60.8 Diğer özgül kişilik bozuklukları
Kişilik (bozukluğu):
• eksantrik
• “holtlose” tipi
• immatur
• narsistik
• pasif-agresif
• psikonevrotik
238
F60.9 Kişilik bozukluğu, tanımlanmamış
Karakter nevrozu BŞT
Patolojik kişilik BŞT
F61 Karışık tip ve diğer kişilik bozuklukları
Bu tanı, sıklıkla sorunları olan fakat F60.-’da tanımlanan bozuklukları belirleyen
özgül belirti kalıplarını göstermeyen kişilik bozukluklarını ve anormalliklerini
içerir. Bu nedenle tanı koymak F60.-’daki bozukluklardan daha güçtür.
Örnekler:
• Karışık tip kişilik bozuklukları F60.-’daki bozuklukların birçok özelliği bulunur,
fakat daha özgül bir tanıya izin verecek baskın belirtiler kümesi yoktur.
• Rahatsızlık veren kişilik değişiklikleri F60.- veya F62.-’de sınıflandırılamaz ve
eşzamanlı bir duygulanım ya da bunaltı bozukluğu temel tanısına ikincil olduğu
kabul edilir.
Hariç: öne çıkan kişilik karakterleri (F273.1)
F62 Beyin zedelenmesi ve hastalığına bağlı olmayan kalıcı kişilik
değişiklikleri
Bu grup daha önce kişilik bozukluğu olmayan erişkinlerde, zorlu veya aşırı
uzamış stresi ya da ağır bir psikiyatrik bozukluğu izleyerek gelişen kişilik ve
davranış bozukluklarını içerir. Bu tanılar sadece kişinin algılama, ilişki kurma
veya çevresi ve kendisi hakkında düşünme biçiminde kesin ve uzun süreli bir
değişikliğin kanıtları olduğunda kullanılmalıdır. Kişilik değişikliği belirgin
olmalıdır ve patojen yaşantıdan önce bulunmayan uyumu bozan katı davranışlar
olmalıdır. Kişilik değişikliği diğer bir ruhsal bozukluğun belirtisi ya da daha önce
bulunan bir bozukluktan kalma belirti olmamalıdır.
Hariç: beyin hastalığı, bozukluğu ve disfonsiyonuna bağlı kişilik ve davranış
bozukluğu (F07.-)
F62.0 Felaket yaşantısı sonrası kalıcı kişilik değişikliği
Felaket yaşantısı ardından kalıcı kişilik değişikliği ortaya çıkabilir. Stresin şiddeti,
kişilik değişikliğini açıklamak için kişisel yatkınlığı düşündürmeyecek kadar ağır
olmalıdır. Bu tip kişilik değişikliğinin öncesinde travma sonrası stres bozukluğu
(F43.1) bulunabilir; dünyaya karşı düşmanca ya da güvensiz bir tutum; sosyal
çekişme, boşluk ve umutsuzluk duyguları; sürekli tehdit ediliyormuş gibi kronik
bir sinirlilik hissi; yabancılaşma. Kişilik değişikliği en az iki yıl boyunca
sürmelidir ve daha önceden var olan bir kişilik bozukluğuna ya da travma sonrası
stres bozukluğundan (F43.1) diğer bir ruhsal bozukluğa bağlı olmamalıdır.
Aşağıdakilerden sonra oluşan kişilik değişimi:
239
• toplama kampında yaşama
• felaketler
• uzun süreli olan;
• öldürülme korkusuyla yaşanan esaret
• terör kurbanı olma gibi yaşamı tehdit eden koşullara maruz kalma
• işkence
Hariç: post-travmatik stress hastalığı (F43.1)
F62.1 Ruhsal hastalık sonrası kalıcı kişilik değişikliği
Ağır bir ruhsal hastalığın travmatik yaşantısına bağlanabilecek kişilik değişikliği.
Bu kişilik değişikliği daha önceden var olan bir kişilik bozukluğu ile
açıklanamamalıdır ve rezidüel şizofreni veya daha önceki bir başka ruhsal
bozukluğun tam iyileşmemesi durumlarından ayırdedilmelidir. Başkalarına karşı
aşırı bağımlı ve isteyici bir tutum; hastanın geçirdiği hastalıkta değiştiği,
damgalandığı inancı sonucunda oluşan yakın, güven duyulan kişisel ilişkiler
kuramama ve sürdürememe, sosyal izolasyon; edilgenlik, ilgilerde azalma, zevk
veren etkinliklere daha az katılma; inatçı hastalık yakınmaları ve hastalık
davranışı ile birlikte hipokondriyak uğraşlar; şimdiki bir ruhsal bozukluğa veya
kalıntı duygulanım belirtileri olan geçirilmiş bir ruhsal bozukluğa bağlı olmayan
disforik ya da oynak duygudurum; hastalık öncesi durumla karşılaştırılınca,
sosyal ve meslekle ilgili işlevlerde belirgin bozulma.
F62.8 Diğer kalıcı kişilik değişiklikleri
Kronik ağrı kişilik sendromu
F62.9 Kalıcı kişilik değişikliği, tanımlanmamış
F63 Alışkanlık ve dürtü bozuklukları
Bu tanı diğer başlıklar altında sınıflandırılamayan belli davranış bozukluklarını
içerir. Bunlar, akla uygun amaçları olmayan ve genellikle hastanın kendisinin
veya başkalarının ilgilerine zarar veren davranışlarla belirlidir. Hasta,
davranışının denetlenemeyen dürtülere bağlı olduğunu belirtir. Bu durumların
nedenleri anlaşılmamıştır; bozukluklar diğer önemli özellikleri paylaştıkları için
değil, birçok tanımlayıcı benzerlikleri nedeni ile birarada sınıflandırılmıştır.
Hariç: alkol ve psikoaktif maddelerin habitual olarak aşırı kullanımı (F10-F19)
seksüel davranışı içine alan impuls ve alışkanlık bozukluğu (F65.-)
F63.0 Patolojik kumar oynama
Sık yineleyen kumar oynama nöbetleri vardır ve bunlar sosyal, parasal, meslek ve
aile ile ilgili değerler ve sorumluluklara zarar verecek şekilde kişinin yaşamında
egemendirler.
Kompulsif kumar oynama
240
Hariç: manik hastalarda aşırı derecede kumar oynama (F30.-)
kumar ve bahis oyunları oynama BŞT (272.6)
disosyal kişilik bozukluğunda kumar oynama (F60.2)
F63.1 Patolojik yangın çıkarma [piromani]
Bozukluk, görünür neden olmaksızın tekrarlayıcı biçimde mal, mülk veya başka
nesneleri yakma eylemleri veya girişimleri ve yangın ve yanma ile ilgili konularla
sürekli aşırı uğraşma ile belirlidir. İtfaiye araçları ve diğer yangınla savaş
gereçlerine, yangınla bağlantılı başka şeylere ve itfaiye servislerine telefon etmeye
de anormal bir ilgi vardır.
Hariç: aşağıdakiler tarafından/ içinde oluşmayan yangın-çıkartma
• disosyal kişilik bozukluğu olan erişkin (F60.2)
• alkol veya diğer psikoaktif madde intoksikasyonu (F10-F19, ortak dört
karakterli .0)
• gözlemleme sebebi olarak şüpheli ruhsal bozukluk olduğunda
(Z03.2)
• davranış bozukluğu(F91.-)
• organik ruhsal bozukluklar (F00-F09)
• şizofreni (F20.-)
F63.2 Patolojik çalma [kleptomani]
Kullanma veya para kazanma amacı olmadan, nesneleri çalma ile belirlidir. Hasta
dürtülerine karşı koymada yineleyen biçimde başarısız kalır. Çalınan nesneler
atılabilir, başkasına verilebilir ya da biriktirilebilir. Eylemden önce giderek artan
bir gerilim duygusu, eylem sırasında ve hemen sonra ise haz duygusu olur.
Eylemi gizlemek için sıklıkla bir mikter çaba harcanır, fakat bunun için tüm
önlemler alınmaz.
Hariç: çalmanın eşlik ettiği depressif bozukluk (F31-F33)
organik ruhsal bozukluklar (F00-F09)
gözlem sebebi şüphelenilen ruhsal bir bozukluk olan dükkan hırsızlığı
(Z03.2)
P63.3 Saç yolma
Karşı koyulamayan ve yineleyen saç yolma dürtüleri yüzünden belirgin saç
kaybının olması ile belirli bir bozukluktur. Sıklıkla saç yolmanın öncesinde artan
gerilim, sonrasında ise rahatlama ve haz duyguları olur. Deride daha önceden bir
inflamasyon varsa veya saç yolma bir sanrı ya da varsanıya tepki olarak
yapılıyorsa bu tanı konulmamalıdır.
Hariç: saç yolmanın eşlik ettiği stereotipik hareket bozukluğu (F98.4)
F63.8 Diğer alışkanlık ve dürtü bozuklukları
Bu tanı dürtülere karşı koyulamamasına bağlı olduğu düşünülen, inatla yineleyen
ve uyumu bozan diğer davranışlar için kullanılmalıdır. Bu davranışlar bilinen bir
241
uhsal bozukluğa ikincil olmamalıdır. Eylemden önce bir gerilim dönemi ve
eylem sırasında rahatlama duygusu olur.
Bozukluk
F63.9 Davranış ve dürtü bozukluğu, tanımlanmamış
F64 Cinsel kimlik bozuklukları
F64.0 Transseksüalizm
Karşı cinsin bir üyesi olarak yaşama ve kabul edilme isteği vardır. Sıklıkla kişi
kendi anatomik cinsiyetinden rahatsızlık duyar ya da bunun uygun olmadığını
düşünür ve bedenin seçtiği cinsiyete uygun hale gelmesi için hormonal ve cerrahi
tedavi görmek ister.
F64.1 İki yönlü karşıt giysicilik
Geçici olarak karşı cinsten biri gibi yaşamak için, o cinsin giysilerinin giyilmesidir.
Daha kalıcı bir cinsiyet değişikliği özlemi veya bununla ilgili bir cerrahi girişim
yapılması isteği yoktur. Karşı cins gibi giyinmeyi cinsel uyarılmanın izlememesi
bu bozukluğu fetişistik karşıt giysicilikten (F65.1) ayırır.
Ergenlik veya erişkinlikte cinsel kimlik bozukluğu, transseksüel olmayan tip
Hariç: fetişistik transvestizm (F65.1)
F64.2 Çocukluğun cinsel kimlik bozukluğu
Sıklıkla erken çocukluk döneminde (ve her zaman ergenlikten önce) ortaya çıkan,
kendi cinsiyetinden inatçı ve şiddetli bir rahatsızlık duyma ve karşı cinsten
olmaya özlem duyma (veya karşı cinsten olduğunda ısrar etme) ile belirli
bozukluklardır. İnatçı biçimde karşı cinsin giysileri ve/veya etkinlikleri ile aşırı
uğraşma ve kendi cinsiyetini reddetme bulunur. Çocukluğun cinsel kimlik
bozukluğu tanısı normal erkeklik veya kadınlık özelliklerinden çok fazla sapma
olmasını gerektirir; kızlarda hafif “erkek Fatmalık” veya erkeklerde “kızsı”
davranışların olması yeterli değildir. Kişi ergenliğe eriştikten sonra bu tanı
konulmaz.
Hariç: egodistonik seksüel yönelim (F66.1)
cinsel olgunlaşma bozukluğu (F66.0)
F64.8 Diğer cinsel kimlik bozuklukları
F64.9 Cinsel kimlik bozukluğu, tanımlanmamış
Cinsel-kimlik bozukluğu BŞT
242
F65 Cinsel seçim bozuklukları
Dahil: parafilias
F65.0 Fetişizm
Cinsel uyarılma ve cinsel haz için uyaranın cansız bir nesne olmasıdır. Çoğu
fetişler giysiler, ayakkabılar gibi insan bedeninin uzantılarıdır. Diğer yaygın
örnekler lastik, plastik veya deri gibi bazı özel dokumalardır. Fetiş nesneleri kişi
için önemleri yönünden farklılık gösterirler: bazı vakalarda, olağan yollarla
oluşan cinsel uyarılamyı artırmak için kullanılırlar (ör. eşin özel bir giysi giymesi).
F65.1 Fetişistik karşıt giysicilik
Cinsel uyarılma için karşı cinsin giysilerinin giyilmesidir. Bu bozukluğun basit
fetişizmden farkı fetiş giyim nesnelerinin aynı zamanda karşı cinsin biri gibi
görünmek amacı ile giyilmesidir. Cinsel uyarılma ile belirgin ilişkisinin olması ve
orgazm olduktan sonra, cinsel uyarılma azalırken giysileri çıkarmak için güçlü bir
istek duyulması fetişistik karşıt giysiciliği transseksüel karşıt giysicilikten ayırır.
Birçok transseksüelin öymüsünde, büyük olasılıkla transseksüelliğin
gelişmesindeki erken bir evreyi yansıtan fetişistik karşıt giysicilik vardır.
Transvestik fetişizm
F65.2 Gösterimcilik
Cinsel organlarının yabancılara (sıklıkla karşı cinsten) veya halka açık yerlerdeki
insanlara göstermeye inatçı ya da yineleyici bir eğilimin olmasıdır. Karşıdaki kişi
yakın ilişkiye davet edilmez ya da bu amaçlanmaz. Her zaman olmasa da sıklıkla
gösterim sırasında cinsel uyarılma olur ve çoğunlukla eylemi özdoyurum izler.
F65.3 Cinsel gözetleyicilik
Soyunma gibi mahrem ya da cinsel davranışlarda bulunan kişilere bakmaya
ısrarlı ya da yineleyici bir eğilimin olmasıdır. Gözetleme, gözetlenen kişi/ler
farkında olmadan yapılır ve çoğunlukla cinsel uyarılma ve özdoyurumla
sonuçlanır.
F65.4 Çocuğa cinsel sevi
Cinsel seçimin çoğunlukla ergenlik dönemi öncesi veya erken ergenlik
yaşlarındaki çocuklara yönelik olmasıdır. Bazı pedofiller sadece kız, bazıları
sadece erkek çocukları seçerken, diğerleri her iki cinse de ilgi duyarlar.
243
F65.5 Sadomazokizm
Bedensel acı veya aşağılama ile eziyet etme ya da köleliği içeren cinsel
etkinliklerin seçilmesidir. Kişi bu şekilde uyarılmada alıcı olmayı seçiyorsa
mazokizm, verici olmayı seçiyorsa sadizm adı verilir. Sıklıkla kişi hem sadistik
hem de mazokistik etkinliklerden cinsel haz alır.
Mazoşizm
Sadizm
F65.6 Cinsel seçimin çoğul bozuklukları
Bazen aynı şekilde birden fazla cinsel seçim bozukluğu birlikte görülebilir ve
hiçbiri belirgin olarak diğerlerinden önde gelmez. En sık birlikte görülen
bozukluklar fetişizm, karşıt giysicilik ve sadomazokizmdir.
F65.8 Diğer cinsel seçim bozuklukları
Herbiri göreceli olarak nadir olan başka türlü cinsel seçim ve etkinlik biçimleri
olabilir. Bunlar arasında telefonla müstehcen konuşmalar yapma, cinsel uyarılma
için halka açık kalabalık yerlerde insanlara sürtünme (sürtünmecilik), hayvanlarla
cinsel etkinlikler, cinsel uyarılmayı artırmak için boğazını sıkma ya da anoksinin
kullanılması.
Frotteurism
Nekrofilia
F65.9 Cinsel seçim bozukluğu, tanımlanmamış
Seksüel deviasyon BŞT
F66 Cinsel gelişme ve yönelimle ilgili ruhsal ve davranışsal
bozukluklar
Not: Kendisi tarafından yapılan cinsel oryantasyon bir bozukluk olarak kabul
edilmez.
F66.0 Cinsel olgunlaşma bozukluğu
Cinsel kimliği veya yönelimindeki belirsizlik kişiye rahatsızlık verir, bunaltıya ya
da depresyona neden olur. Bu durum en sık homoseksüel mi, heteroseksüel mi yoksa
biseksüel mi olduklarından emin olmayan delikanlılık çağındakilerde ya da çoğunlukla
uzun süreli bir ilişkinin olduğu dengeli görünen bir cinsel yönelim döneminden sonra
cinsel yönelimlerinin değişmekte olduğunu fark eden kişilerde görülür.
244
F66.1 Benliğe yabancı (egodistonik) cinsel yönelim
Cinsel kimlik ya da cinsel yönelim belirsiz değildir, fakat kişi bağlantılı ruhsal ve
davranışsal bozukluklar nedeni ile bunun farklı olmasını ister ve değiştirmek için
tedavi arayabilir.
F66.2 Cinsel ilişki bozukluğu
Cinsel kimlik veya seçim bozukluğu nedeni ile bir eşle cinsel ilişki kurma ve
sürdürmede güçlükler olmasıdır.
F66.8 Diğer psikoseksüel gelişme bozuklukları
F66.9 Psikoseksüel gelişme bozukluğu, tanımlanmamış
F68 Erişkinde kişilik ve davranışın diğer bozuklukları
F68.0 Ruhsal nedenlerle bedensel belirtilerin abartılması
Gösterilmiş bir bedensel bozukluğa, hastalığa veya yetiyitimine bağlı olan ve
bununla açıklanabilecek bedensel belirtilerin hastanın ruhsal durumuna bağlı
olarak abartılması ya da uzun süre sürdürülmesidir. Hasta sıklıkla ağrı veya
yetiyitimi nedeni ile acı çeker ve ağrının ya da yetiyitiminin uzun sürebileceği
veya ilerleyebileceği kaygıları ile aşırı uğraşır; bu kaygılar haklı da olabilir.
Kompensasyon nevrozu
F68.1 Bedensel veya ruhsal belirti ya da yetiyitimlerinin istenerek ortaya
çıkarılması veya taklid edilmesi (kurgusal bozukluk)
Gösterilebilen bedensel bir bozukluk, hastalık ya da yetiyitimi olmadan,
belirtilerin tutarlı biçimde ve yineleyerek taklit edilmesidir. Bu durum, kanama
ortaya çıkarmak için kesiler ya da çizikler yaparak kendine eziyet etmeye ya da
toksik maddeleri kendine enjekte etmeye kadarvarabilir. Bu davranışın amacı
hemen her zaman belirsizdir ve büyük olasılıkla iç kaynaklıdır. Bu durum en iyi
hastalık davranışı ve hasta rolü bozukluğu olarak yorumlanır. Bu davranış
kalıbının bulunduğu kişilerde, sıklıkla kişilikte ve ilişkilerde başka belirgin
anormallikler de vardır.
Hastane hopper sendromu
Münchhausen’s sendromu
Peregrinating hasta
Hariç: sahte dermatitler (L98.1)
kişiyi taklit etme hastalığı (aşikar motivasyonlu) (Z76.5)
245
F68.8 Erişkinde kişilik ve davranışın diğer tanımlanmış bozuklukları
Karakter bozukluğu BŞT
İlişki bozukluğu BŞT
F69 Erişkinde kişilik ve davranışın tanımlanmamış bozukluğu
Zeka geriliği
(F70-F79)
Zeka geriliği, gelişme dönemi sırasında ortaya çıkan, biliş, dil, motor ve sosyal yetenekler
gibi zekanın tüm boyutlarında bozulma ile belirli zekanın yetersiz gelişimi ya da hiç
gelişmemesidir. Bu gerilik ile birlikte diğer ruhsal ya da fiziksel bozukluklar olabilir veya
olmayabilir.
Zeka düzeyinin belirlenmesi klinik bulgular, gözlenen uyum davranışı (bireyin kültürel
geçmişi göz önünde bulundurularak tartılmalıdır), psikometrik testlerden elde ettiği puan
ve elde edilebilecek bütün bilgilere dayanmalıdır.
Seçilen tanı sınıfı, belirli bir beceri ya da aksaklığa göre değil, becerilerin bütüncül
değerlendirilmesine göre yapılmalıdır.
Davranış bozukluğu başka bir bozukluğa bağlı değilse, dört basamaklı kodlarla daha
ayrıntılı gösterilebilir.
.0 Davranış bozukluğu hiç yok ya da az
.1 Bakım ve tedavi gerektirecek kadar belirgin davranış bozukluğu
.8 Diğer davranış bozuklukları
.9 Davranış bozukluğu belirtilmiyor
Otizm, diğer gelişim bozuklukları, epilepsi, davranış bozuklukları, veya ciddi fiziksel
handikap gibi ilişkili durumları belirlemek için, eğer istenirse, ilave kod kullan.
F70 Hafif derecede zeka geriliği
Uygun standardizasyonu yapılmış veka testleri kullanıldığında, 50 ile 69 arasında
değerler hafif zeka geriliğini gösterir. Hafif derecede zeka geriliği olan kimselerde
konuşma biraz gecikir, fakat birçoğunda günlük amaçlar için, başkaları ile
anlaşmak ve klinik görüşmeyi sürdürmek için konuşabilme yetisi vardır. Ana
sorunlar genellikle okulla ilgilidir; pekçoğu okuma ve yazmada özel güçlüklerle
karşılaşır.
246
Dahil: feeble-mindedness
hafif derecede ruhsal subnormallik
F71 Orta derecede zeka geriliği
Zeka bölümü 35 ile 49 arasındadır. Bu tanı sınıfındaki bireyler kavramada ve dili
kullanmada yavaş gelişmişlerdir ve bu alandaki başarı düzeyleri sınırlıdır.
Kendilerine bakımları ve motor becerileri geri kalmıştır, ve bazıları yaşam boyu
denetim gerektirir. Okulda ilerleyemezler, fakat bir bölüğü okuma, yazma ve
sayma için gerekli temel becerileri öğrenirler. Orta dereceli zeka geriliği olan
kişiler yetişkin çağa geldiklerinde, denetim altında dikkatle yapılandırılmış bazı
basit pratik işleri yapabilirler.
Dahil: orta derecede ruhsal subnormallik
F72 Ağır derecede zeka geriliği
Zeka bölümü genellikle 20 ile 34 arasındadır. Bu kategori, klinik görünüm,
organik etiyolojinin bulunması ve birlikte görülen durumlar bakımından orta
derecede zeka geriliğine büyük ölçüde benzerlik gösterir. F71 de sözü edilen
etkinlikler daha alt düzeylerde bu grupta da vardır. Bu tanı sınıfındakilerin
çoğunda belirgin motor bozukluk ya da ilgili sakatlıklar görülür ve bu da merkez
sinir sisteminde önemli zedelenme ya da gelişim bozukluğu bulunduğunun
göstergesidir.
Dahil: ileride derecede ruhsal subnormallik
F73 Çok ağır derecede zeka geriliği
Zeka bölümü 20’nin altındadır. Bu bireylerin kendilerine söylenenleri ve onlardan
istenenleri anlama ve uyabilme yetileri ileri derecede sınırlıdır. Bu kişilerin çoğu
hareket edemez ya da hareketleri ileri derecede kısıtlıdır; dışkı, idrar tutamazlar
ve ancak ilkel düzeyde hareketlerle sözsüz iletişim yapabilme yetileri vardır.
Dahil: derin ruhsal gerilik
F78 Diğer zeka gerilikleri
F79 Tanımlanmamış zeka gerilikleri
Dahil: zeka:
• geriliği BŞT
• subnormalliği BŞT
Psikolojik gelişme bozuklukları
(F80-F89)
247
F80-F89 içinde yer alan bozukluklar şu ortak özellikleri gösterirler: (a) bebeklik veya
çocuklukta başlamış olması, (b) merkezi sinir sisteminin biyolojik olgunlaşmasıyla çok
ilişkili olan işlevlerin gelişiminde gecikme veya yetersizlik olması ve (c) sabit bir gidişi
olması ve birçok ruhsal bozukluğun özelliği olan düzelme ve yineleme dönemlerinin
bulunmayışı. Olguların çoğunda etkilenen işlevler dil, görsel-duyusal yetenekler ve/veya
motor koordinasyonudur. Herne kadar hafif yetersizlikler erişkin hayatta sürerse de,
çocuklar büyüdükçe gelişim yetersizliklerinin giderek azalması bu bozuklukların
özelliğidir.
F80 Konuşma ve dile özgü gelişimsel bozukluklar
Bunlar erken gelişim dönemlerinden itibaren normal dil gelişiminin yetersiz
kaldığı bozukluklardır. Nörolojik veya konuşma mekanizması anormalliklerine,
duyu yetmezliğine, zeka geriliğine veya çevresel etkenlere doğrudan doğruya
bağlı değildirler. Konuşma gecikmesine sıklıkla, okuma ve heceleme güçlükleri,
kişilerarası ilişkilerde bozukluklar, duygusal ve davranışsal bozukluklar eklenir.
F80.0 Özgül söyleme bozukluğu
Dil yeteneklerinin normal olduğu, ama çocuğun konuşma seslerini zeka yaşı
düzeyinde çıkaramaması ile belirli özel bir gelişim bozukluğudur.
Gelişimsel:
• fonolojik bozukluk
• konuşma artikülasyon bozukluğu
Dislali
Fonksiyonel konuşma artikülasyon bozukluğu
Lalling
Hariç: aşağıdakilere bağlı konuşma artikülasyon bozukluğu
• afazi BŞT (R47.0)
• apraksi (R48.2)
• işitme kaybı (H90-H91)
• ruhsal gerilik (F70-F79)
• dil gelişme bozukluğu ile birlikte:
• ekspressif (F80.1)
• reseptif (F80.2)
F80.1 Ekspressif dil bozukluğu
Çocuğun konuşma dilinde kendini ifade etme yeteneğinin zeka yaşı düzeyinin
altında, ama dili anlamanın normal sınırlarda olmasıyla belirli özel bir gelişme
bozukluğudur. Söyleme bozuklukları olabilir veya olmayabilir.
Gelişimsel disfazi veya afazi, ekspresif tip
Hariç: epilepsili kazanılmış afazi [Landau-Kleffner] (F80.3)
gelişimsel disfazi veya afazi, reseptif tip (F80.2)
disfazi ve afazi BŞT (R47.0)
248
elektif mutizm (F94.0)
ruhsal gerilik (70-F79)
pervasif gelişimsel bozukluklar (F84.-)
F80.2 Konuşulanı anlama bozukluğu
Çocuğun konuşulanı anlamasının zeka düzeyinin altında olmasıyla belirli özel bir
gelişimsel bozukluktur. Olguların hemen hepsinde ifade dili de belirgin biçimde
bozulmuştur ve sözcük-ses üretiminde anormallikler sıktır.
Konjenital işitme kaybı
Gelişimsel:
• disfazi veya afazi, reseptif tip
• Wernicke afazisi
Kelime sağırlığı
Hariç: epilepsili kazanılmış afazi [Laudau-Kleffner] (F80.3)
otizm (F84.0-F84.1)
disfazi ve afazi:
• BŞT (R47.0)
• ekspressif tip (F80.1)
elektif mutizm (F94.0)
sağırlığa bağlı dil gecikmesi (H90-H91)
ruhsal gerilik (F70-F79)
F80.3 Epilepsi ile birlikte edinsel afazi [Landau-Kleffner]
Çocuğun önce normal dil gelişimi gösterip sonradan hem ifade etme ve hem de
konuşulanı anlama yeteneklerini kaybetmesi, ama genel zekasının
etkilenmemesiyle belirli bir bozukluktur. Hastalığın başlangıcına EEG’de
paroksismal bozukluklar (genellikle bilateral temporal loblardan kaynaklanır,
sıklıkla da daha yaygın bozukluk vardır) ve olguların çoğunda epileptik nöbetler
eşlik edebilir. Tipik olarak başlangıcı 3-7 yaşlar arasındadır, fakat daah erken veya
daha geç çocukluk dönemlerinde de ortaya çıkabilir. Nöbetlerin başlamasıyla
konuşma kaybının arasında birkaç aydan iki yıla kadar bir süre olabilir (herhangi
biri önce başlayabilir). Bu durumun etiyolojisi bilinmemekteyse de klinik
özellikler bir enflamatuar ensefalit sürecinin olasılığına işaret etmektedir.
Hastalığın gidişi oldukça değişkendir: çocukların 2/3’ünde ciddi derecede
konuşulanı anlama bozukluğu kalır; yaklaşık 1/3’ü ise tam iyileşme gösterir.
Hariç: aşağıdaki sebeplere bağlı afazi
• BŞT (R47.0)
• otizm (F84.0-F84.1)
• çocukluk çağı disintegratif bozukluğu (F84.2-F84.3)
F80.8 Konuşma ve dilin diğer gelişimsel bozuklukları
Peltek konuşma
249
F80.9 Konuşma ve dilin gelişimsel bozukluğu, tanımlanmamış
Dil bozukluğu BŞT
F81 Okul becerilerine özgü gelişimsel bozukluklar
Okul becerilerine özgü gelişimsel bozuklukları kavram olarak konuşma ve dile
özgü gelişme bozukluklarına benzer ve temel olarak aynı tanım ve ölçüm ilkeleri
uygulanır. Bunlar, gelişmenin erken döneminden itibaren normal yetenek
örüntülerinin kazanılmasında yetersizlikle belirli bozukluklardır. Yetersizlik
durumu öğrenme olanaklarının olmamasının bir sonucu veya edinsel beyin
travması ya da hastalığına bağlı değildir.
F81.0 Özgül okuma bozukluğu
Ana özellik, okuma becerilerinin gelişiminde sadece zeka yaşı, görme kusurları
veya uygunsuz öğretim ile açıklanamayan belirgin bir özel bir yetersizlik
olmasıdır. Okumayı anlama becerisi, okunan sözcüğün anımsanması, sözlü
okuma becerisi ve okumayı gerektiren işlerdeki becerilerin hepsi etkilenebilir.
Heceleme güçlükleri sıklıkla özgül okuma bozukluğuyla ilişkilidir ve okumada
bir ilerleme sağlansa bile heceleme güçlüğü çoğunlukla delikanlılıkta da sürer.
Özgül okuma bozukluğu olan çocukların çoğunlukla konuşma ve özgül dil
gelişim bozukluğu öyküleri de vardır. Bunlarla bağlantılı duygusal ve/veya
davranışsal bozukluklar okul çağında da sıktır.
“Geriye doğru okuma”
Gelişimsel disleksi
Özel okuma geriliği
Hariç: aleksi BŞT (R48.0)
disleksi BŞT (R48.0)
emosyonel bozukluklara bağlı okuma güçlükleri (F93.-)
F81.1 Özgül heceleme bozukluğu
Bu bozukluk özgül okuma bozukluğu öyküsü olmayan ve sadece düşük zeka ile
de açıklanamayan heceleme becerilerinde açık bir yetersizlik ile belirlidir. Hem
sözel olarak heceleme hem de sözcükleri doğru yazma yetileri bozulmuştur.
Spesifik heceleme geriliği (okuma bozukluğu olmaksızın)
Hariç: agrafi BŞT (R48.8)
heceleme bozuklukları:
• okuma bozukluğu ile ilişkili (F81.0)
• yetersiz eğitime bağlı (Z55.8)
250
F81.2 Özgül aritmetik beceri bozukluğu
Bu bozukluk aritmetik becerilerde, yalnızca zeka geriliği veya uygunsuz
öğretimle açıklanamayan bir yetersizlik durumunu kapsar. Yetersizlik cebir,
trigonometri, geometri ve kalkulusda olmaktan çok toplama, çıkarma, çarpma ve
bölme gibi basit hesaplama becerilerindedir.
Gelişimsel:
• akalkuli
• aritmetik bozukluk
• Gerstmann sendromu
Hariç: akalkuli BŞT (R48.8)
aritmetik güçlükler:
• okuma veya heceleme bozukluğu ile birlikte olanlar (F81.3)
• yetersiz eğitime bağlı olanlar (Z55.8)
F81.3 Okul becerilerinin karışık tipde bozukluğu
Bu, çok iyi tanımlanmamış ve kavramlaştırılmamış, fakat gerekli bir artık kategori
olup, hem aritmetik hem de okuma veya heceleme becerilerinin yetersiz olduğu
bozuklukları içerir. Yetersizlik durumu sadece zeka geriliği veya uygunsuz
öğretimle açıklanamayacak düzeydedir. F81.2 ile birlikte F81.0 veya F81.1’in
ölçütlerini de karşılayan bozukluklar için kullanılmalıdır.
Hariç: spesifik:
• aritmetik beceri bozukluğu (F81.2)
• okuma bozukluğu (F81.0)
• heceleme bozukluğu (F81.1)
F81.8 Okul becerilerinin diğer gelişimsel bozuklukları
Gelişimsel ekspresif yazma bozukluğu
F81.9 Okul becerilerinin gelişimsel bozukluğu, tanımlanmamış
Bilgi kazanma yeteneksizliği BŞT
Öğrenme:
• yeteneksizlik BŞT
• bozukluk BŞT
F82 Motor işlevlerinin özgül gelişimsel bozukluğu
Esas özelliği motor koordinasyon gelişiminde zihinsel gerilik, konjenital ya da
nörolojik herhangi bir bozukluk ile açıklanamayan yetersizlik olmasıdır. Motor
beceriksizliğin görsel-boyutsal türden bilişsel etkinliklerdeki yetersizlikle
bağlantılı olması olağandır. Olguların çoğunda klinik incelemede ince ve kaba
motor koordinasyon zayıflığının yanısıra koreiform hareketler ve ayna hareketleri
gibi nörolojik olgunlaşmanın olmadığını gösteren belirtiler de bulunur.
251
Sakar çocuk sendromu
Gelişimsel:
• koordinasyon bozukluğu
• dispraksi
Hariç: yürüme ve hareket anomalileri (R26.-)
koordinasyon kaybı (R27.-)
• ruhsal retardasyona bağlı olanlar (F70-F79)
F83 Karışık tipte özgül gelişimsel bozukluklar
Bu, iyi tanımlanmamış, uygun şekilde kavramlaştırılamamış, fakat gerekli olan
bir artık kategoridir. Bu grupta konuşma ve dilin, okul becerilerinin ve motor
işlevlerin özgül gelişimsel bozuklukları karışım halinde bulunur. Hiçbiri asıl tanı
olacak kadar baskın değildir. Bu gelişimsel bozuklukların her biri bir dereceye
kadar bilişsel işlev yetersizliği ile bağlantılı olabilir; bu tanı sadece önemli bir
binişiklik olduğunda kullanılmalıdır. Dolayısıyla, bu kategori F80.-, F81.- ve
F82’den iki ya da daha çoğunun ölçütlerini karşılayan işlev bozuklukları
olduğunda geçerlidir.
F84 Yaygın gelişimsel bozukluklar
Bu grup bozukluklar karşılıklı sosyal ilişkilerde ve iletişim örüntülerinde
niteliksel anormallikler, ilgi ve etkinliklerde stereotipi ve kısıtlılıkla belirlidir. Bu
niteliksel anormallikler, değişik derecelerde, bireyin işlevlerinde tüm durumlarda
görülen yaygın bir özelliktir.
Zeka geriliği saptandığında o da ayrıca F70-F79 başlığında kodlanmalıdır; çünkü
bu durum yaygın gelişimsel bozuklukların evrensel bir özelliği değildir.
F84.0 Çocukluk otizmi
3 yaştan önce ortaya çıkan, gelişme yetersizliği veya anormalliği ile belirli yaygın
gelişimsel bir bozukluktur. Sosyal ilişkilerde, iletişimde ve yineleyen kısıtlı
hareketlerde işlev anormallikleri tipiktir. Bu tanı özelliklerinde ek olarak otistik
çocuklar sıklıkla korku/fobi, uyku ve yeme bozukluğu, öfke nöbetleri (babaları
tutma), saldırganlık gibi çeşitli sorunlar gösterirler.
Otistik bozukluk
Infantil:
• otizm
• psikoz