ruhsal toplumsal beceri eğitimi

ŞİZOFRENİDE RUHSAL

TOPLUMSAL BECERİ EĞİTİMİ

Prof. Dr. Mustafa YILDIZ

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

TPD 17. Yıllık ve Klinik Eğitim Toplantısı

Antalya, 2013

Açıklama: 2010-2013

İlaç Şirketleri ile ilişkiler

Araştırmacı: Pfizer

Danışman: Janssen Cilag, Astra Zeneca

Konuşmacı: Janssen-Cilag, Astra Zeneca,

Bilim İlaç Şti.

Şizofrenide temel sorunlar

Tedaviye uyumsuzluk

İçgörü bozukluğu

Hastalık belirtilerinin devam etmesi

Alevlenme ve yinelemelerin olması

Eklenen ruhsal ve tıbbi sorunlar

Toplumsal yalıtım

İşlevsellikte bozulma

Ailenin yükü

Damgalanma

Şizofreninin tedavisi

Farmakoterapi birincil / temel öneme sahiptir

Ruhsal ve toplumsal tedavi programlarıyla

yeterince desteklenmezse başarısı sınırlıdır.

Depreşme ve yinelemelerin önlenmesinde,

yaşam kalitesinin artırılmasında eğitim

programları etkin bulunmuştur.

Herz MI et al. (2000) Arch Gen Psychiatry. 57:277-283.

Hogarty GE et al. (1991) Archives of General Psychiatry 48:340-347.

Marder SR et al. (1996) Am J Psychiatry, 153:1585-1592.

(+) blr

(-) blr

Depresyon

Bilişsel blr

Madde kk

Şizofrenide bütüncül tedavi

İlaç tedavisi

Ruhsal iyileştirim

Ruhsal toplumsal tedaviler

İşlevsel

Sonuçlar

İş

Eğitim

Toplumsallık

Yaşam kalitesi

Şizofrenide yaygın olarak uygulanan ruhsal toplumsal tedaviler

1. Destekleyici tedavi

2. Toplumsal beceri eğitimi

3. Ruhsal eğitim

4. Bilişsel onarım

5. Bilişsel davranışçı tedavi

Şizofrenide yaygın olarak uygulanan ruhsal toplumsal tedaviler

6. Aile tedavisi/eğitimi

7. Tedaviye uyumu güçlendirme

8. Kişiselleştirilmiş (personal) tedavi

9. Olgu yönetimi (case management)

10. Mesleki iyileştirim

Toplumsal Beceri Eğitimi,

UCLA Social and Independent Skills Modules, Liberman ve ark.

1) İlaç tedavisi yönetimi (medication management)

2) Belirti yönetimi (symptom management)

3) Temel konuşma becerileri (basic conversation skills)

4) Topluma tekrar katılma (community re-entry)

5) Boş zamanda eğlenti (recreation for leisure)

6) Madde kötüye kullanımı yönetimi (substance abuse manag.)

7) İş yerinde temel beceriler (workplace fundamentals skills)

8) Arkadaşlık ve yakınlık kurma (friendship and intimacy)

9) Ailelerin hizmetlere dahil edilmesi (Involving families in services)

Şizofreni hastaları için uygun bir tedavi yaklaşımı

RUHSAL EĞİTİM

TOPLUMSAL BECERİ EĞİTİMİ

GRUP TEDAVİSİ

AİLE EĞİTİMİ

RUHSAL TOPLUMSAL BECERİ EĞİTİMİ (RUTBE)

Şizofrenide grup tedavisi / eğitimi

TOPLUMSAL YALITIM

DUYGULANIM SORUNLARI

İLİŞKİ SORUNLARI

İÇGÖRÜ SORUNLARI

ŞİZOFRENİ & GRUP ?

Grup tedavisinde tedavi edici etmenler (Yalom, 1985)

1. Umut aşılama, 2. Evrensellik,

3. Bilgilenme, 4. Fedakarlık,

5. Toplumsallaşma, 6. Taklitçi davranış,

7. Karşılıklı öğrenme, 8. Grup bağlılığı,

9. Boşalım (Katarsis), 10. Varoluş etmenleri

11. Aile yaşantısının onarıcı nitelikte grupta

yinelenmesi,

Şizofreni gruplarında tedavi edici etmenler (Kanas, 1996)

Hastalar sorunlarıyla yalnız olmadıklarını öğrenirler,

Grup hastaların daha az kuşkucu olmasına yardım eder,

Başkalarına yardım etmeyi ve fedakârlığı öğrenirler,

Hayal ve gerçek arasındaki farkı fark etmede yardımcı olur,

Diğer insanlarla ilişkilerin iyileşmesini sağlar,

Belirtilerle başetmede yardımcı olur,

Geleceğe umutla bakmaya yardımcı olur,

İçgörü geliştirmeye yardımcı olur,

Duygularını özgürce ifade edebileceği bir ortam sağlar.

Tedaviye uyumsuzluk

İçgörü bozukluğu

Hastalık belirtilerinin devam etmesi

Alevlenme ve yinelemelerin olması

Eklenen ruhsal ve tıbbi sorunlar

Toplumsal yalıtım

İşlevsellikte bozulma

Benlik saygısında düşme

Ailenin yükü

Damgalanma

RUTBE – Amaçları

Tedaviye uyumun artırılması

İçgörünün artırılması

Belirtilerle başetmenin öğretilmesi

Alevlenmelerin önlenmesi

Ek sorunların önlenmesi

Toplumsal ilişkilerin artırılması

İşlevselliğin artırılması

Özgüvenin artırılması

Damgalamaya karşı mücadele

Ailenin eğitimi / yükün azaltılması

RUTBE ile

Psikotik alevlenmelerin azalması ya da

kısa sürede atlatılması

Hastalıkla başetme becerilerinin geliştirilmesi

Kişiler arası ilişkilerin güçlenmesi

Toplumsal işlevselliğin artması

beklenir

Bireysel ya da grup şeklinde uygulanan

Yapılandırılmış,

Etkileşimsel,

RUTBE

Sistemli bir eğitim yaklaşımıdır.

Yatan ya da ayaktan hastalara

Grup ortamında uygulanır

RUTBE – genel yaklaşım

Eğitsel

Etkileşimsel

RUTBE – Hastalığa vurgu

Biyolojik

Klinik ve

Kişiler-arası ilişki yönleri

RUTBE – Zaman vurgusu

Şimdiki zamanı işlemek ve

Geleceğe hazırlanmak.

hemşire,

psikolog,

PDR uzmanı,

sosyal çalışmacı,

doktor

RUTBE - Eğitmenler

eğitimci olabilir.

Hastalığın & tedavinin evreleri

İkna dönemi

GRUBUN OLUŞTURULMASI

İşlevsellik düzeyi

Ekinsel & eğitim düzeyi

GRUBUN OLUŞTURULMASI

Üye sayısı 5-10

Oturum sıklığı 2x2 / hf

Oturum süresi 40 dk (30-50)

Eğitim süresi 6-7 ay

Destek oturumları 1-2/ay (15-20 k.) (yıllarca)

KOLTUK

SEHPA

GRUP ORTAMI

YAZI TAHTASI, KALEMLER

DUVARDA ASILI İLETİŞİM BECERİLERİ ve

SORUN ÇÖZME BASAMAKLARI TABLOSU

Isınma, nasılsınız? Neler yaptınız?

Ödevlerin kontrolü

GRUP İŞLEYİŞİ

Geçen oturumun özeti

Yeni konunun çalışılması

Ortaya çıkabilecek sorunlar?

RUTBE – beceri alanları

1. İletişim becerilerini geliştirmek,

2. Sorun çözme becerilerini geliştirmek,

3. Dikkat ve bellek sorunlarıyla başetmeyi öğrenmek,

4. Psikozu ve şizofreniyi anlamak,

5. Antipsikotik ilaç tedavisini öğrenmek,

6. İlaç yan etkilerini öğrenmek,

7. Tedaviyi değerlendirmek,

8. İnatçı belirtilerle başetmeyi öğrenmek,

9. Uyarıcı işaretleri tanımak ve izlemek,

10. Alkol ve uyuşturucudan kaçınmak,

11. Faydasız tedavi arayışlarından uzak durmak,

12. Stresle başetmeyi öğrenmek,

13. Özgüveni artırmak,

14. Zamanı değerlendirmek ve günlük faaliyetler,

15. Arkadaşlık ilişkilerini geliştirmek,

16. Toplumsal faaliyetlere katılmak.

RUTBE – programın akışı

1. Amaç,

2. Bilgilendirme,

3. Deneyimlerin paylaşılması

(yanlış bilgilerin düzeltilmesi),

4. Rol oynama,

5. Sorun çözme,

6. Alıştırmalar,

7. Ev ödevleri,

8. Aile eğitimi.

RUTBE – Kullanılan teknikler

Bilgilenme, Karşılıklı öğrenme,

Modelleme, Rol oynama,

Destekleme, Davranışın şekillendiril.,

Pekiştirmeler, Sorun çözümleri,

Toplumsal algı çalış. Kendini ifade etme,

Kendini izleme, Alıştırmalar,

Ev ödevleri.

1 - HAZIRLIK OTURUMU

1. Hastaların gruba yönelimini sağlamak

2. Programın açıklanması

3. Uygulamalar için genel bir çerçeve çizmek

4. Hastaların hastalıkla ilgili bilgilerini öğrenmek

5. Hastalığa tıbbi model örneklemek (HT, RA, AB)

6. Hastaların beklentilerini öğrenmek

7. Eğitimin amaçlarını açıklamak

8. Ailenin bilgilendirilmesi

2 – İLETİŞİM BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEK

İletişimin günlük yaşamdaki ve

hedeflere ulaşmadaki önemi

İletişimin öğeleri

Sözel olanlar Sözsüz (bedensel) olanlar

.................................. .......................................

Senaryo (basit, anlaşılır)

Eğitmen - yardımcı

Eğitmen - hasta

Hasta – hasta

2 – Rol oynamalar

Başarımın değerlendirilmesi

Geribildirimlerde bulunma

3 - SORUN ÇÖZME BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEK

SORUN: bir şeyi yapmak istediğimizde beklenmedik bir şekilde

engel olarak karşımıza çıkan durumlar

Sorun karşısında etkin tutumlar benimsenmelidir

Sorunlar kaçınılmazdır, kendini suçlamak gereksizdir,

Sorun bir engeldir, tehdit değil, kaçınmaya gerek yok,

Sorunla karşılaşıldığında bir şey yapmamaktansa onu çözme

girişiminde bulunmak yetersiz kalsa bile her zaman olumlu sonuç verir,

Her sorunun bir çözümü vardır, yeter ki çözüme yönelinsin,

Sorun çözmek için çabaya ve kaynaklara gereksinim vardır.

3 - SORUN ÇÖZME BASAMAKLARI

1. Dur ve düşün: sorunu tanımla,

2. Tüm olası çözüm yollarını sırala,

3. Her biri için yarar ve zararları değerlendir,

4. En uygun seçeneği seç,

5. Çözümü uygulamak için kaynak araştır,

6. Zaman belirle ve uygula,

7. Sonuçları değerlendir.

3 - SORUN ÇÖZME - ALIŞTIRMA

Birinci basamak: Dur ve düşün, sorun nedir?

Sorunu kısaca yazınız

...................................................................................................................................

İkinci basamak: Sorunun çözüm yolları nelerdir?

Hastaların önerdikleri her seçeneği sırayla tahtaya yazınız. Benzer önerileri

birleştirin.

........... I .......... ........... I I.......... .......... III ..........

Üçüncü basamak: Çözüm yollarını değerlendir.

Fayda ve zararlara ilişkin örnekler isteyin ve bunları seçeneklerin altına yazın.

........... I .......... ........... I I.......... ........... III ..........

….F…. ….Z…. ….F…. .…Z…. ….F…. ….Z….

Dördüncü basamak …..

3 – Aile eğitimi /

Hastalarla iletişimde ve sorun çözmede dikkat edilmesi gereken noktalar

• Ne demek istendiği açıkça belirtilmeli,

• Doğrudan konuşmalı, sade bir dil kullanılmalı,

• Mümkün olduğunca kısa ve net konuşulmalı,

• Sakin bir sesle konuşulmalı,

• Dikkatle dinlenmeli,

• Aynı anda tek konuya odaklanılmalı,

• Ne hissedildiği sözcüklerle ifade edilmeli (.. sevinirim, .. üzülürüm),

• Söylenenler değil, hastaların anladıkları önemsenmelidir (tekrardan kaçınılmamalı),

• Doğru anlaşılıp anlaşılmadığı tekrar sorarak kontrol edilmeli, yanlış anlamalar

önlenmeli,

• Yapılan her olumlu hareket kutlanmalı,

• ‘Ben’ dili kullanılmalı ve hastaların da bunu kullanması teşvik edilmeli,

• Tutum ve kişilikler üzerinde değil, daha çok davranışlar üzerinde durulmalı,

• Hastaları eleştirmekten kaçınılmalı,

• Eleştiri yerine yanlış davranışlardan duyulan üzüntü dile getirilip doğru davranış

örneklenmeli ve sonucunda duyulacak memnuniyet bildirilmelidir.

4 – DİKKAT VE BELLEK SORUNLARIYLA

BAŞETMEYİ ÖĞRENMEK

Bilişsel işlevler

1. Dikkat ……… (odaklanma, sürdürme)

2. Bellek ……… (kısa/işlem 7±2, uzun/depo)

3. Yürütücü işlevler…… (karar verme)

4 – Dikkat, bellek ve yürütme işlevleri arasındaki ilişkiler

Uyarılar

DİKKAT

İŞLEM

BELLEĞİ

DEPO BELLEK

UYGULAMA

KARAR VERME

SORUN ÇÖZME

4 – Toplumsal algı çalışması

GÜNLÜK GAZETEDEN BİR RESİM GÖSTERİLİR

(olay, kişilerarası ilişkiler)

1. RESMİN AYRINTILI TASVİRİ İSTENİR

2. RESİMLE İLGİLİ YORUMLAR ALINIR

3. RESME ORTAK BAŞLIK KONUR

5 – PSİKOZU VE ŞİZOFRENİYİ ANLAMAK

Psikozun tanımı

Gerçeklikten kopma, çıldırı, delilik

Rüya benzetmesi

Uykusuzluk, yoksunluk, madde etkisi (norm.)

Şizofreninin tanımı

5 – Şizofreni hakkında bilgi sağlaması

1. Bir beyin hastalığıdır, olasılıkla beyindeki kimyasal

ileti maddelerinin dengesizliği söz konusudur.

2. Büyünün, cinlerin, başka insanların davranışlarının

bu hastalığın ortaya çıkmasında bir etkileri yoktur.

3. Süregen bir hastalıktır, düzelebilir ve tekrarlayabilir.

4. İlaçlar hastalığın belirtilerini yatıştırırlar.

5. Hastalıktan dolayı kişinin toplumsal ilişkileri bozulur.

6. Stres hastalığın alevlenmesine sebep olabilir.

7. Hastalığın iyileşmesinde ailenin önemli katkıları olur.

5 – Aile eğitimi

Genel bilgilerin verilmesi

Hastalığın ismi, kabul

Bedensel hastalık benzetmesi

Suçlanma, suçlama

Kalıtım hakkında bilgilendirme

Hastalığın gidişi (1/3 ler)

Şiddet

İşlevsellik

Evlenme

….

6 – ANTİPSİKOTİK İLAÇ TEDAVİSİNİ ÖĞRENMEK

Antipsikotik (psikoz giderici) ilaçlar

Anti / psikoz

sanrı, varsanı, konuşma bozuklukları, davranış bozuklukları,

duygulanımda bozulma, içe kapanma, yoğunlaşma güçlüğü,

uyku düzeninin bozulması gibi belirtileri geçirir,

psikozun tekrarlamasının önlerler.

Sürekli kullanılma gereksinimi / doğru bilgi kaynakları

Kesilme durumları / başka ilaçlarla birlikte kull.

Elektrikli tutarık tedavisi (EKT)

6 – Hastaların sıklıkla kullandığı ilaçlar

Antipsikotik ilaçlar

Norodol, Largactil

Prolixin, Lidanil

Stilizan, Clopixol

Solian, Risperdal

Seroquel, Zyprexa,

Zeldox, Abilify,

Leponex, Serdolect

Yan etki giderici ilaçlar Yardımcı ilaçlar

Akineton

Sormodren

Diazem

Xanax

Rivotril

Tranxilene

Dideral

Benadryl

Lithuril

Depakin

Tegretol

Prozac

Lustral

Cipram

Efexor

Diazem

6 – Aile eğitimi

Antipsikotik ilaçlar (etki düzenekleri)

İlaçların kullanılma şekilleri (hap, iğne)

Kullanma süresi

Başka ilaçlarla birlikte kullanımı

Yiyecek-içeceklerle ilişkileri

Kullanmak istenmeme durumları

Bağımlılık ve kısırlık yapmama özellikleri

EKT

7- İLAÇ YAN ETKİLERİNİ ÖĞRENMEK

Yan etkilerle sıkça karşılaşılır

Tedaviyi bırakmaya neden olabilirler

Bazılarına tolerans gelişir

Ortaya çıkma zamanları farklı olabilir

Yan etkileri gidermek için yanlış tutumlar

Listede olanlar ve başetme yöntemleri

7- İLAÇ YAN ETKİLERİNİ ÖĞRENMEK

Güneş ışığına duyarlılık

Ağız / boğaz kuruluğu

Görme bulanıklığı (DB)

Deride döküntü, allerjik tepkiler, renk değişikliği (DB)

Salya gelmesi ya da yutmada güçlük (DB)

Kabızlık

Baş dönmesi

Uyuşukluk, uyku hali

İştah artışı, kilo alma

Titremeler (DB)

Kas katılığı, ani kasılma (DB)

Hareketlerde azalma (DB)

Akatizi (DB)

Cinsel zorluk, memeden süt gelmesi, adet düzensizliği (DB)

Geç diskinezi (DB) …..

Antipsikotik ilaçlar

Etki düzenekleri

Kullanılma şekilleri

Düzenli kullanımın önemi

Yan etkilerde yapılabilecekler

Önyargılar

7- Aile eğitimi

Tedaviyi Değerlendirme Çizelgesi

8 – TEDAVİYİ DEĞERLENDİRMEK

1. Tedaviyi düzenli sürdürmenin önemi

2. Doz atlama durumları

3. Depo ilaç kullanımı

4. Tedaviyi değerlendirme çizelgesi

8 – TEDAVİYİ DEĞERLENDİRME ÇİZELGESİ

Günler 1 2 3 4 5 6

İlaçlar

Aldım ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Uyku

Normal ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Yetersiz ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Aşırı ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

İştah

Normal ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Az ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Çok ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Yoğunlaşma

Normal ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Orta sorunlu ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Kötü

Enerji düzeyi

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Canlı ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Uyuşuk ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Yorgun

Diğer durumlar (ilaç y.e.)

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Huzursuzluk ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Sinirlilik ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Kabızlık ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Cinsel istek azl. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

9 – İNATÇI BELİRTİLERLE BAŞETMEYİ ÖĞRENMEK

İnatçı belirtiler tanım

Bireysel farklılıklar

Telepati

Taşkınlık blr Yoksunluk blr Bilişsel blr

Sanrılar düşünce azlığı dikkat boz

Varsanılar isteksizlik bellek sorunları

Dağınık konuşma zevk almama

Dağınık davranış duygusal kısıtlılık

9 – İNATÇI BELİRTİLERLE BAŞETME / teknikler

Mırıldan veya şarkı söyle. Bir süre uyu.

Seslere gitmelerini söyle. Seslerle tartış.

‘Geçeceğini’ düşün. Arkadaşlarınla konuş.

Sinemaya git. Kitap, gazete, dergi oku.

Bulmaca çöz. Uzan ve gevşe.

Fiziksel egzersiz yap. Televizyon izle, radyo dinle.

En çok istediğin ve sevdiğin şeyi yap. Gezintiye çık.

Kendine güven ver. Görmezden gel.

Dua et. Kabul et.

Toplumsal faaliyetlere katıl. Ailenizle alışverişe gidin.

Kendinize program yapın. Gündüz uyumaya sınır getirin.

Kendinize hedefler koyun.

Düzenli olarak bazı arkadaşlarınızla beraber olun.

Zamanınızı mümkün olduğunca etkinlikle geçirin.

9 – Aile eğitimi

Yoksunluk belirtileri ile başetmek için öneriler

Hastayı da diğer aile üyelerinin yaptığı işlerin (alış veriş, yürüyüş, ziyaret vs) içine

dahil edin. En azından her seferinde davet edin.

Günlük faaliyetler için yapılaştırılmış program sunun. Hafta sonları için planlı

faaliyetler düzenleyin.

Hastanız için düzenli olarak eğlenceli faaliyetler düzenleyin. Başlangıçta çok çaba

gerektirmeyen faaliyetleri seçin. Katılıma ikna etmeye çalışın. Haftanın belirli

günlerini bu faaliyete ayırın. Faaliyetin sonucunda hastanızla birlikte

değerlendirme yapın. Bir faaliyete alıştıktan sonra yeni birisini başlatın.

Hastanızın daha önceden zevkle yaptığı faaliyetleri (örneğin, hastalanmadan

önce müzikle uğraşmış olabilir, masa tenisi oynamayı seviyor olabilir) tekrar

yapmasını teşvik edin.

Büyük hedeflere ulaşmaya çalışmak yerine küçük hedeflerle ilerleyerek ana

hedefe ulaşmaya çalışın. Ana hedefe basamak basamak çıkın. Sorun çözme

tekniklerini kullanın.

Hastanızı başarmakta zorlanacağı hedeflere yönlendirmekten kaçının

10 – UYARICI İŞARETLERİ TANIMAK VE İZLEMEK

Öncü işaretler / blrt tam geçmemesi / mangal-köz

Soğuk algınlığı benzetmesi

1. Uyarıcı işaretlerin saptanması

2. Uyarıcı işaretler çizelgesi

3. Acil Durum Planı

4. Aile / çevrenin yardımı

10 – UYARICI İŞARETLERİ SAPTAMAK

(UYARICI İŞARETLER LİSTESİ)

En sık karşılaşılan uyarıcı işaretler şunlardır

* Gerginlik ve sinirlilik,

* Uyku sorunları (uykusuzluk ya da aşırı

uyuma),

* Bunaltı,

* Depresyon,

* Dikkat sorunları,

* Toplumdan kaçınma,

* İlaç almak istememe,

* Yeme sorunları (az ya da çok yeme).

10 – ACİL DURUM PLANI

1. Adım: Uyarıcı işaretler çizelgesini ailenizle gözden geçirin.

Eğer bunların ciddi uyarıcı işaretler olduğuna karar verilmişse ikinci adıma

geçin.

2. Adım: Kliniğe gitmenin gerekli olup olmadığını anlamak için doktorla

temas kurun.

Doktorunuzun ismi ve telefon numarası:

.............................................................................................

Eğer doktora ulaşılamazsa.

3. Adım: Doğrudan bir psikiyatri polikliniğine ya da bir psikiyatriste gidin

ve acil bir değerlendirme isteyin.

Psikiyatri kliniklerinin isim ve telefon numaraları:

.............................................................................................

Eğer poliklinikler kapalıysa.

4. Adım: Bir acil servise gidin, psikiyatrik yardım istediğinizi söyleyin.

Acil servislerin isim ve telefon numaraları:

.............................................................................................

10 – Aile eğitimi

Uyarıcı işaretlerin tanımı

Ailelerin farkındalıkları ve örnekler

Uyarıcı işaretlerin izlenmesi

Acil Durum Planı

11 – ALKOL VE UYUŞTURUCUDAN

KAÇINMAK

Alkol, esrar, kokain, diazem, akineton

Kullanmanın nedenleri

1. Kullanmanın zararları

2. Ret etmede basamaklar

3. Faydalı etkinlikler

Sigara

Kafein ?

12 – FAYDASIZ TEDAVİ ARAYIŞLARINDAN

UZAK DURMAK

Hoca, türbe, ziyaret yerleri vb.

Akupunktur, NLP, Nörobiyofidbek

Buralardan çare arama nedenleri, sonuçlar ?

11-12 – Aile eğitimi

Alkol ve uyuşturucu kullanımı

Faydasız tedavi arayışları hakkında ailelerin

bilgilendirilmesi

13 – STRESLE BAŞETMEYİ ÖĞRENMEK

1. Stresin tanımı

Günlük yaşam olayları / Önemli yaşam olayları

Atakların ortaya çıkmasında stresin rolü

Stres algısında farklılık

2. Stres karşısındaki tutumlar

sigara, alkol

kapanma

sinirlenme

umutsuzluk

etkin tutum takınmalı

3. Anlaşmazlık – çözüm üretme - uzlaşmacılık

Önemli yaşam

olayları

13 – STRESİN ÇÖZÜMLENMESİ

STRESLER

ÇÖZÜMLEME

Günlük olaylar

Değiştirilebilir

Değiştirmek için

çaba göster,

Yardım iste,

Kaynakları kullan

Değiştirilemez

Katlanmayı öğren,

Kendini güçlendir

13 - Aile eğitimi

Beklentilerin gerçekçi düzeye çekilmesi

Stresle hasta arasında tampon olunması

Aşırı duygusal ifade (EE)

Eleştirel tutum

Düşmanca tutum

Duygusal müdahalecilik, özel yaşama karışma

STRES ALEVLENME

14 – ÖZGÜVENİ ARTIRMAK

Özgüven, özsaygı sorunları

1. Güven duygusu

2. Kimlik duygusu

3. Aidiyet duygusu

4. Amaçlılık duygusu

5. Yeterlilik duygusu

14 – ÖZGÜVEN le ilişkili etmenler

Beden sağlığı

Ruh sağlığı

Düzenli tedavi

Hastalığın tekrarlamasının

önlenmesi

Alkol ve uyuşturucudan

kaçınmak

ÖZGÜVEN

Kimliğimiz

Aidiyetimiz,

aile ve akrabalar

dernek, kulüp, parti

Güvendiğimiz insanlar

Arkadaşlarımız

Toplumsal faaliyetlerimiz

Amaçlarımız

14 – ÖZGÜVEN / Ev ödevi

Kısa vadeli (1-6 ay) hedeflerim Gerçekleşme olasılığı (%)

.................................................. .............................................

.................................................. ……….................................

.................................................. ….........................................

Uzun vadeli (6 ay ilerisi) hedef. Gerçekleşme olasılığı (%)

................................................... ……...................................

................................................... ...........................................

15 – ZAMANI DEĞERLENDİRMEK VE

GÜNLÜK FAALİYETLER

Zaman nasıl geçiyor? Amaçsızlık? Eylemsizlik?

1. Günlük zaman dilimleri

2. Günlük faaliyetler

3. Günlük yaşam faaliyetleri çizelgesi

1. 8 saat

UYKU

15 – Günlük zaman dilimleri

2. 8 saat

İŞ

OKUL

MESLEK

3. 8 saat

TEMİZLİK

YEME-İÇME

EĞLENME

KÜLTÜR SANAT

15 – Günlük yaşam faaliyetleri çizelgesi

Günler 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ÖZBAKIM

Sabah vakitli kalkış

El-yüz yıkamak

Tıraş olmak

Saç taramak

Kahvaltı

Öğle yemeği

Akşam yemeği

Diş fırçalamak

Uyumak

Tırnak kesmek

Banyo / duş

Makyaj yapmak

EV İŞLERİ

Yemek yapma

Bulaşık yıkama

Temizlik yapmak

Elişi yapma

FAALİYET

Alışveriş yapma

Gazete, dergi okuma

Kitap okuma

Sinema / konser

TV / radyo / müzik

Arkadaş / komşu

İşe / kurs / okul

Bilgisayar

Spor / egzersiz

15 – Günlük yaşam faaliyetleri çizelgesi

15 – Aile eğitimi

Hastaların ev içerisindeki davranışları

Yoksunluk belirtilerinin önemi

Yapılandırılmış günlük faaliyetlerin önemi

Ev işlerinde yardım istenmesi

Başarı duygusunu yaşamalarına izin verilmesi

Uygunsuz davranışların olumsuz pekiştirilmesi

16 – ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİNİ GELİŞTİRMEK

1. Olumlu ve olumsuz duyguları ifade etme,

iltifat etme

2. Ortak ilgi alanlarının bulunması

3. Sorumluluk alma

17 – TOPLUMSAL FAALİYETLERE KATILMAK

Yaşamda en önemli amacımız?

Mutlu olmak, zevk almak, eğlenmek

Günlük zaman dilimleri / üçüncü dilim

Boş zaman = sıkıntı

Tek başına ya da grupla yapılan toplumsal faaliyetler

17 – Alıştırma

Ortak faaliyet düzenlenmesi

Faaliyet: ..........................................

Zaman: ..........................................

Yer: ..........................................

Gerekli malzemeler: ..........................................

Katılımcılar: ..........................................

Ulaşım: ..........................................

Maliyet: ..........................................

Süre: ..........................................

18 – SON OTURUM - PARTİ

Hasta ve ailelerin katıldığı toplantı

1. Genel gözden geçirme

2. Başarı belgesinin verilmesi

3. Gelecek için plan yapma

18 – SON OTURUM

BAŞARI BELGESİ

...................................................

RUHSAL TOPLUMSAL BECERİ

EĞİTİMİ PROGRAMINI

Başarıyla tamamlamıştır.

Eğitimci Program yöneticisi

……………………. …………………

İmza İmza

19 – DESTEK OTURUMLARI

1. Genel sorun çözme denemeleri

2. Yeni durumlar ve uyum becerileri

3. İletişim becerileri için pekiştirmeler

4. Bilişsel beceri çalışmaları

YOĞUN BİR KURSU TAMAMLADINIZ

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

UNUTMAYIN

KUTLAMA

HASTALAR İÇİN YAPACAĞINIZ HER ŞEY ÇOK KIYMETLİDİR

KOLAY GELSİN

ruhsal toplumsal beceri eğitimi

products

Features

Resources

Developer

Company

Pro Features

Help & Support

Integrations

Plans & Pricing

Company

ruhsal toplumsal beceri eğitimi

Delete template?

Save as template?

products

Features

Resources

Developer

Company

Pro Features

Help & Support

Integrations

Plans & Pricing

Company