Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

an ve Ramazan bayramları bunun açık örnekleridir. Kurban bayramında
kurban kesme, Ramazan bayramında ise oruçtan çıkma bu günlerin bireyler
üzerindeki etkisini kuvvetlendirir. Özellikle Ramazan’ın özel bir toplumsal
konumundan bahsedilebilir. Zira bu ay, üç aylar adı verilen ve kandil gecelerini
barındıran mübarek bir dönemden sonra gelir. Oruç insanların gündelik
hayatını bir anda değiştirir. Gündelik ziyaretler, alış-veriş, iş hayatı, trafik,
kitle iletişim araçlarındaki programlar bir anda Ramazan’a uyar. Ayrıca
insanlar oruç tutmanın yanında vakit namazlarına daha fazla katılır, teravih
kılar, evlerde ve camilerde mukabele yaparlar. Ramazan ayı kadar olmasa da
aşure ayı olarak bilinen Muharrem de, tutulan oruçlar ve aşure ikramlarıyla
Sünni dünyada, Kerbela merasimleriyle de Şii dünyada ayrı bir yere sahiptir.
Müstakil olarak kandil geceleri ibadetlere katılım, dince haram kılınan
eylemlerin yapılmaması, tebrikleşme vb. konularda gündelik hayatta
belirleyicidir. Hıristiyanlarda ise İsa’nın doğumu (Noel), çarmıha gerildikten
sonra dirilişi (Paskalya), kırk gün sonra göğe çıkışı, Paskalya’dan sonraki 50.
günde kutlanan Pentekost gibi bayramlar, ayrıca her ülkenin ve mezhebin
kendisine göre kutladığı aziz bayramları söz konusudur. Bunların sayıları çok
olduğu için her kilise kendisine göre bir yortu takvimi hazırlar.
Resim 8.4: Kızılcahamam’da pazar duası
Kaynak: Kızılcahamam Belediyesi web sitesi (www.kizilcahamam.bel.tr)
Din gündelik hayatta sadece önemli günlerle belirleyici olmaz. Osmanlı
toplumunda çarşının sabah açılışı, çırakların kalfa veya usta oluşu, ordunun
sefere çıkışı gibi olaylar din önderlerinin dualarıyla yapılırdı. Türkiye Büyük
Millet Meclisi ilk kez açılırken Cuma namazından çıkılmış ve dualar
edilmişti. Günümüzde hâlâ çeşitli Anadolu kasabalarının çarşılarının sabahları
dualarla açıldığı görülmektedir. Bazı geleneklerde bir gerileme söz konusu
ise de bazılarında yoğunlaşma gözlenmektedir. Örneğin hatim ve hafızlık
merasimleri sıklıkla yapılmaktadır. Bunun yanında düğünlerde mevlit okuma
ve dini sohbet gibi etkinlikler ülkemizde son yıllarda artış göstermiştir.
Özellikle kırsal kökenli olanlar, şehirlere göç etmiş olsalar bile köylerinde
hayır adı verilen dini muhtevalı törenleri kurdukları dernekler aracılığı ile
daha organize yapmaya başlamışlardır. Bu etkinlikler dağılmış olan köyün
senede en az bir kere toplanması gibi ayrı bir işlev de görmektedir. Bunun
yanında bu dernekler sayesinde kırsal kesimde harap duruma düşen
türbelerde tamir ettirilmektedir.
184