Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

Din Sosyolojisinin
Doğuşu ve Gelişimi
GİRİŞ
Sosyoloji ve din sosyolojisi, felsefe ve tarih gibi bilim dalları ile karşılaştırıldığında
en genç bilimlerden sayılır. Hatta din sosyolojisinin konuları,
sınırları, yöntemi gibi konularda bile tartışmalar halen devam etmektedir. Din
sosyolojisinin, neredeyse hayatın her alanına giren, alabildiğine geniş ve
dinamik yapısı, ona, farklı ve sınırlarını zorlayan bir bilim olma özelliği vermektedir.
Bu ünitede, sosyolojinin bir alt dalı olarak Din sosyolojisi biliminin
konu, yöntem ve kısa tarihini bulabileceğimiz temel bilgilere yer verilmiştir.
Böylece, din sosyolojisi konularına girmeden önce, din ve toplum ilişkilerinin
araştırılması serüveninin gözden geçirilmesi, dini–sosyal gerçekliğin daha
iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.
Ayrıca, din ve dinden kaynağını alan sosyal olaylar, insanlık tarihi boyunca
en çok tartışılan konulardandır. Dinin öneminin azalacağı, işlevini yitireceği
varsayımı tartışılırken, dinin ve dini değerlerin yeniden yükselişe geçmesi,
her çağda insanı ve toplumları derinden etkileyen bir olgu olarak varlığını
sürdürmesi ne kadar çetin bir sorunsalla karşı karşıya olduğumuzun göstergesidir.
Dini–sosyal gerçekliği anlamaya çalışmak, din sosyolojisinin en önemli
yöntemsel çabasıdır. Çünkü onu anlamak belki de kendimizi, toplumumuzu,
yaşadığımız dünyayı anlamak ve anlamlandırmak için ön koşul gibi
görünmektedir. Bu nedenle genel ve özel din sosyolojisi her geçen gün önemini
artıran bir bilim olma özelliğini sürdürmektedir.
SOSYOLOJİ
Sosyolojinin sistemleşmesi, kurumsallaşması ve kendini ‘felsefe’den sıyırarak
bağımsız bir bilim haline gelmesi 19. yüzyılın ortalarında gerçekleşmiştir.
İlk defa Aguste Comte (1839) tarafından kullanılan sosyoloji kelimesi,
Latince “socio” (toplum) ve Grekçe “logie” (bilim) kelimelerinin birleşmesinden
meydana gelmiştir.
Sosyoloji dilimize önce, “İlm-i İctima” ve “içtimaiyat” olarak çevrilmiştir.
Günümüzde “toplumbilim” olarak Türkçeleştirilse de, bütün dünyada
olduğu gibi, ülkemizde de sosyoloji olarak kullanımı rağbet görmektedir. Etimolojik
anlamıyla Sosyoloji’yi toplumsal olanın bilimi olarak nitelendirebiliriz.
3