KAFA TRAVMALARINA YAKLAfiIM: ‹LK G‹R‹fi‹M - Cerrahpaşa Tıp ...
UZAN, M; KAYA, Z
gözüken fazla bir kan kayb› asl›nda belirgin bir arter yaralanmas› olup erken
kan transfüzyonuna gerek olabilir. Yine a¤›r kafa travmal› hastalar›n ço¤unda
geçici beyin sap› disfonksiyonundan kaynaklanan ani apne periyodlar› gözlenebilir.
Böyle olaylara tan›k olmak ve hemen tedavi etmek önemli olabilir.
Olay yerinde hastan›n nörolojik durumuyla ilgili bilgi edinmek önemlidir.
Nörolojik durumdaki bir bozulman›n dökümantasyonu olgunun travma merkezindeki
de¤erlendirmesindeki öncelik s›ras›n› önemli derecede de¤ifltirebilir.
Hasta farmakolojik olarak paralize ve sedate olduktan sonra do¤ru nörolojik
de¤erlendirme imkans›z hale gelir. Bunun için nörolojik durumun tam
tan›mlanmas› sedasyon öncesi çok önemlidir.
Hastane öncesi de¤erlendirme boyunca genelde tam bir nörolojik de¤erlendirme
pratikte pek mümkün de¤ildir. Bir travmatik koman›n varl›¤› ve derinli¤i
en iyi Glascow Coma Skala’s› (GCS) kullan›larak tarif edilebilir. 38
GCS göz aç›m›n›n, motor yan›t›n ve verbal yan›t›n kantitatif ölçümü sonras›
elde edilir. Kesin ve net olmayan “semicomatose’’,“lethargic’’, “obtunded’’gibi
dönemleri elimine eden GCS nörolojik durumun tam ve kesin tarifini
tüm ilgililerin anlayabilece¤i flekilde yaparak nörolojik durumdaki de¤ifliklikleri
de mükemmel iletir. Kafa travmas› flüphesi olan tüm hastalar›n hastane
öncesi dökümantasyonunda GCS skoru olmal›d›r. GCS hastan›n pupilla
boyutu ve ›fl›¤a verdi¤i yan›t› içeren pupiller de¤erlendirme ile birlikte nörolojik
yaralanman›n kapsam›n›n genel bir resmini çizmek için ihtiyaç duyulan
bilgilerdir.
Henüz konuflamayan ya da emirlere uyamayan çok küçük yafltaki çocuklarda
GCS skor de¤erlendirilmesi pratik de¤ildir. Bu durumlarda GCS de¤erlendirilmesi
çeflitli modifikasyonlara veya alternatiflere çevrilir, yönlendirilir.
45 Verbalizasyon veya emirlere uyma gibi de¤erlendirmelerin yerini alan
bu alternatifler içinde en popülerleri gülme veye a¤lama gibi davran›fllar›n kuantifikasyonudur.
14 Bu GCS nin temel iskeletini korumaktad›r. Ancak bu modifikasyon
GCS kadar yüksek prognostik de¤ere veya gözlemci güvenirli¤ine
sahip de¤ildir. Özellikle GCS’nin sonuç üzerine en fazla etkili oldu¤u düflünülen
motor fonksiyonlar›n de¤erlendirilmesi bölümü bu modifiye skalada etkisiz
kalm›flt›r. 14
Olay yerindeki tedavinin s›n›rlar›
Olay yerinde yap›lan tedavinin ve de¤erlendirmenin uzunlu¤u ve eksikleri
konusunda tam bir fikirbirli¤i yoktur. Baz›lar› olay yerinde minimal müdahaleyi
savunurken di¤erleri olay yerinde stabilizasyonu savunmaktad›rlar. 29
Ço¤unluk yaralanman›n mekanizmas›n›n, fliddetinin ve anatomik lokalizas-
66
Change language