You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Türkiye Ulusal Anne Ölümleri<br />
Çalışması<br />
Ulusal Toplantısı<br />
8 Aralık k 2005<br />
<strong>Ankara</strong><br />
Niteliksel Çalışma Sonuçlar<br />
ları<br />
Doç Dr. Banu Akadlı Ergöç<br />
öçmen<br />
Ar. Gör. G<br />
İlknur Yüksel Y
Çalışmanın n Amaçlar<br />
ları<br />
‣ Mevcut kayıt t sisteminin sorunlarını<br />
daha iyi anlamak<br />
‣ Kadın n definlerinin eksik bildiriminin<br />
nedenlerini ortaya çıkarmak<br />
‣ Kayıt t sisteminin iyileştirilmesine<br />
yönelik<br />
öneriler geliştirmek
Çalışmanın n kapsamı<br />
‣ Ön çalışma<br />
(Haziran 2005, Antalya)<br />
• 1 odak grup görüşmesi<br />
g<br />
(<strong>muhtar</strong>lar)<br />
• 9 görüşme g<br />
(yerel yöneticiler,say<br />
neticiler,sağlık k müdürlm<br />
rlüğü<br />
çalışanları, , <strong>muhtar</strong>lar)<br />
‣ Saha çalışması (Mart-May<br />
Mayıs s 2006)<br />
(<strong>Ankara</strong>, Kayseri, Diyarbakır)<br />
r)<br />
• 2 odak grup görüşmesi<br />
g<br />
(proje koordinatörleri rleri ve doktorları, , proje<br />
araştırmac<br />
rmacıları)<br />
• 26 derinlemesine görüşme g<br />
(MERNIS, Sağlık k Bakanlığı<br />
ığı, , TÜİK T K yetkilileri,<br />
kaymakamlar, <strong>muhtar</strong>lar)
Niteliksel Çalışma<br />
‣ Muhtarlık k kurumu<br />
‣ Belediye mezarlıklar<br />
klarının n yönetimiy<br />
‣ Gece gömüsüg<br />
uygulamaları<br />
‣ Defin kayıt t sistemi<br />
‣ Hastane kayıt t sistemi<br />
‣ Proje personelinin UAÖÇ<br />
yaklaşı<br />
şımı
Birincil Kaynaklar:<br />
Muhtarların n görev g<br />
algılar<br />
ları<br />
‣ “...su yokken evlerine su getirdim. elektrik<br />
sorunları vardı, , elektrik şebekesini değiştirdik.<br />
Köy y pompası dağı<br />
ğıldı, , yeni pompa taktırd<br />
rdık.<br />
İşte<br />
fakir fukaraya sosyal yardımla<br />
mlaşma ma vakfından<br />
yardım çıkarttım.<br />
m.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Diyarbakır)<br />
r)<br />
‣ “...<strong>muhtar</strong>lıkta kar yoktur; kar amaçlı girersen<br />
yanlış<br />
yaparsın. Muhtarlık k topluma hizmet, hakka<br />
hizmet, topluma hizmettir...”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Kayseri)
Birincil Kaynaklar:<br />
Muhtarların n görev g<br />
algılar<br />
ları<br />
‣ “...ama gittiğin<br />
in bi makama vardığı<br />
ığında zaman<br />
<strong>muhtar</strong> olarak gittiğin in zaman hemen kabul de<br />
görüyorsun. Böyle B<br />
artılar<br />
ları da var.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, <strong>Ankara</strong>)<br />
‣ “Hem ben siyaset bilmezdim. Siyaseti öğrendim.<br />
Devlet dairelerini öğrendim... Gittiğin in yerde<br />
itibarın n oluyor, hörmet h<br />
ediyorlar falan.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Kayseri)
Birincil Kaynaklar:<br />
Muhtarların n görev g<br />
algılar<br />
ları<br />
‣ “...biz kendi bildiğimizle imizle yapıyoruz. yoruz. Ha şu u oluyor,<br />
toplantı oluyor, vali muavinlerimiz geliyor.<br />
Efendim işte i<br />
TEDAŞ’ın sıkıntısı var, nedir bu<br />
parayı siz toplayın...<br />
n...”<br />
(<strong>muhtar</strong>,Diyarbakır)<br />
r)<br />
‣ “Birinci sene çok zorluk çektim ya ondan sonra<br />
öğrendim... Gerçi i benim böyle b<br />
bir danış<br />
ışmanım<br />
falan da yoktur amma kendi çabamla<br />
öğrendim”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Kayseri)
Birincil Kaynaklar:<br />
Muhtarların n görev g<br />
algılar<br />
ları<br />
‣ “Zaten <strong>muhtar</strong>lıkta ... şey değil. Eğitime E<br />
tabi<br />
tutulacak bi şey değil. Batı da nasıld<br />
ldır<br />
bilmiyorum, köyde k<br />
<strong>muhtar</strong>ın n normal<br />
vatandaşlıktan farklı değil. Köyde K<br />
herkes<br />
<strong>muhtar</strong>.”<br />
(<strong>muhtar</strong>,Diyarbakır)<br />
r)<br />
‣ “ Şimdi adam 40 yaşı<br />
şını almış<br />
ama bunu alış<br />
ışkanlık<br />
yapmış<br />
ış, mühürü teslim edemiyor. 4,5 dönem d<br />
yaptıklar<br />
kları var...adam <strong>muhtar</strong>lığı<br />
ığıylan<br />
vefat etti<br />
yani,... O mühürü teslim etmesi çok zor, aldın n mım<br />
geri vermesi çok zor diyolar ”<br />
(<strong>muhtar</strong>, <strong>Ankara</strong>)
‣ “...<br />
Birincil Kaynaklar:<br />
Muhtarların n görev g<br />
algılar<br />
ları<br />
...ben ben kendimde 82’de evlenmiştim. 87-88<br />
88’de<br />
daha evlilik cüzdanc<br />
zdanı çıkarttım. Muhtar olmuştum.<br />
Kendiminkini yaptırmadan sizinkini yaptırmam<br />
dedim.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Diyarbakır)<br />
r)<br />
‣ “Acaba mezarlar açılır a r mı, m , otopsi yapılır r mım<br />
diye<br />
de endişelenildi,<br />
elenildi, öldü geri mezarından<br />
çıkarma<br />
gündeme geliyor, özgeçmişi i yok ki neyi<br />
kullanacaksın. n. Sağlık k grup başkan<br />
kanı dedi, yaz, ölü<br />
sahibi tereddüt t de kalıyor.<br />
yor.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, <strong>Ankara</strong>)
Birincil Kaynaklar:<br />
Muhtarların n görev g<br />
algılar<br />
ları<br />
‣ “...defnedilen vatandaş hepimizin bildiği<br />
vatandaştır, yok yok gerek yok, öyle bir şeyimiz<br />
yok zaten. Devlet kaydediyor, nüfusa n<br />
bildirildiği<br />
zaman devlet düşüyor d<br />
onu.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Kayseri)<br />
‣ “Bizim<br />
burdan kimse devlete karşı<br />
gelmez. Git,<br />
adliyeye var, hiç sabıkam<br />
kamız z yok bizim... Hadi<br />
Doğu’dan vuruldu geldi, hadi teröristse ristse bize<br />
bunları hep söylediler, s<br />
doğrusunu konuşmak<br />
lazım.<br />
m.”<br />
(<strong>muhtar</strong>, Kayseri)
Muhtarlık k Kurumu<br />
‣ “Ciddi bir eğitim e<br />
aldıklar<br />
kları söylenemez. Yazı<br />
işleri leri müdürlm<br />
rlüğü vasıtas<br />
tasıyla<br />
bilgilendiriliyorlar zaman zaman...”<br />
(kaymakam, <strong>Ankara</strong>)<br />
‣ “...<strong>muhtar</strong> seçimle geliyor, adamın<br />
umurunda mım<br />
ben seçilmi<br />
ilmişim im diyor<br />
atanmış<br />
değilim ki.”<br />
(NVİGM’de<br />
uzman, <strong>Ankara</strong>)
Muhtarlık k Kurumu<br />
‣ “...ben ilk başlarda kültk<br />
ltür r hani okumakla<br />
okumamak arasındaki fark diye düşünüyordum<br />
d<br />
ama öyle değil. Bence şey <strong>muhtar</strong>ların n görev g<br />
bilinciyle alakalı, , kültk<br />
ltürü düzeyleriyle alakalı değil,<br />
kişilikleriyle<br />
ilikleriyle”<br />
(il proje araştırmac<br />
rmacısı,odak grup,<strong>Ankara</strong>)<br />
‣ “Tek tek oturup <strong>muhtar</strong>ları aradığı<br />
ığımız z oldu<br />
doktorlarımızla birlikte, merkez ilçe e ama köyleri, k<br />
<strong>muhtar</strong>lar çok duyarsızlar. Bu çok<br />
önemli. En son<br />
şey bile dediler ... çok arıyoruz. Göndermezsem<br />
G<br />
atacak mısınız m z beni diyen bile oldu”<br />
(il proje koordinatörü, , odak grup, <strong>Ankara</strong>)
Muhtarlık k Kurumu<br />
‣ “...çoğu u kişi i [<strong>muhtar</strong>] formu kaybettiği i için, i in, formu<br />
bulamadığı<br />
için in vermiyodur...yani adama yaradılış<br />
ış<br />
itibariyle vurdumduymaz. Sorumluluk pek<br />
alamıyo<br />
yo... ...”<br />
(<strong>muhtar</strong>, <strong>Ankara</strong>)<br />
‣ “...çünkü <strong>muhtar</strong> seçimle geliyor... Umurunda<br />
mı?...ben seçilmi<br />
ilmişim im diyor, atanmış<br />
değil ki,<br />
atanmış<br />
ışlar da bir korku, bir şey olur.”<br />
(NVİGM’de<br />
uzman, <strong>Ankara</strong>)
Birincil Kaynaklar:<br />
Mezarlık k Görevlileri<br />
G<br />
‣ “ Yani ola ki, vatandaş bi ilamı vermek için i in 15<br />
sene beklemek zorunda kalabiliyor veya 1978 79<br />
senesinde vefat eden bi insanın şeysinin gelip<br />
şimdi alabiliyorsunuz... zaten defin kayıt<br />
defterimize de yeni başlad<br />
ladık. Yeni bir şey olduğu<br />
için, in, 2005’in nisanından ndan sonra.”<br />
(mezarlık şefi, Kayseri)<br />
‣ “Şimdi bakın...<br />
Şimdi beş tane imamımız z var. Bir<br />
tane gassal kadrosunda arkadaşı<br />
şımız z var. O da<br />
hem orda idarecilik yapıyo<br />
yo hem de defin işlerini i<br />
gerçekle<br />
ekleştiriyor. tiriyor.”<br />
(mezarlık şefi, <strong>Ankara</strong>)
Gece GömüsüG<br />
Uygulaması<br />
‣ “ Yanılm<br />
lmıyorsam sadece Doğu’da GüneydoG<br />
neydoğu’da da<br />
var, hemen gömme g<br />
olayı orda var... Sadece<br />
cinayet değil, köyde k<br />
hemen gömüyorlar, g<br />
mezhep<br />
şeyi olabilir. Mesela bu taraftakiler genelde<br />
Hanefidir, , o taraftakiler Şafidir”.<br />
(il proje araştırmac<br />
rmacısı, , odak grup, <strong>Ankara</strong>)
Mevcut Defin Sistemine<br />
Yönelik GörüşlerG<br />
‣ “ diyelim ki ...Adana’da 10 tane hastane var, 7<br />
tanesinden [form] geldi 3 tanesinden gelmedi,<br />
bunu nasıl l tespit ediyorsunuz? Bunu tespit<br />
edemiyoruz. Bize toplam geldiği i için i in hastane<br />
bazında<br />
kartesimiz yok”<br />
(TÜİK’de<br />
uzman, <strong>Ankara</strong>)<br />
‣ “Yani bizde kadınlarda nlarda beklenen ömür r daha uzun,<br />
erkeklerde kadınlara göre g<br />
4-54<br />
5 yıl y l fark ediyor.<br />
Şimdi<br />
MERNİS’e gittiğiniz iniz zaman erkeklerdeki şey<br />
fazla çıkıyor neden çünk<br />
nkü mal bildirimi olduğu u için i in<br />
ya da emeklilikten devlet açıklada<br />
kladı onlar maaş<br />
aldıklar<br />
kları için in MERNİS’ten<br />
düşülmüyor”.<br />
(TÜİK’de<br />
uzman, <strong>Ankara</strong>)
Mevcut Defin Sistemine<br />
Yönelik GörüşlerG<br />
‣ “...<br />
ölüm m formunun nasıl l doldurulduğunu<br />
unu<br />
bilen doktorlarımız z az, yani esas nedenin<br />
yazılmas<br />
lması gerekirken son neden yazılıyor,<br />
yor,<br />
formu dolduran kişinin inin doktor olması<br />
gerekiyor ama dolduran farklı çıkabiliyor”<br />
(TÜİK K uzmanı, , <strong>Ankara</strong>)
Hastane Kayıt t Sistemi<br />
‣ “ Hastaneler ‘anne<br />
ölümlülüğü’<br />
ü’ kavramını<br />
bilmiyor! Zannediyorlar ki sadece doğum<br />
sırasında olan ölüm. Bunun tariflerini biz<br />
iki defa yazıp p göndermemize g<br />
rağmen,<br />
halen tesadüfen hastanelerde<br />
yakaladığı<br />
ığımız, işte i<br />
bu proje sayesinde<br />
yakaladığı<br />
ığımız, anne ölümlerine<br />
rastlıyoruz.<br />
yoruz.”<br />
(il proje koordinatörü, , odak grup, <strong>Ankara</strong>)
Hastane Kayıt t Sistemi<br />
‣ “ Sonradan gördg<br />
rdük k ki aslında olay sırf s<br />
<strong>muhtar</strong>lar değil. Muhtarlar tamamen<br />
eğitimsizlikleri ve duyarsızl<br />
zlıkları sonucu<br />
yapmıyolar<br />
yolar ama bizim kendi sağlık<br />
personelimiz bile hastanelerde bu<br />
bildirimleri doğru olarak yapmıyorlar.<br />
yorlar.<br />
Hastanelerdeki dosyalarda çok yetersiz<br />
bir”.<br />
(il proje koordinatörü, , odak grup, <strong>Ankara</strong>)
Hastane Kayıt t Sistemi<br />
‣ “ Her ölümlülük k sonrasında nda bir sorumluluk<br />
doğuyo<br />
uyo. . Mesela serviste bir ölüm m vakası<br />
oluyor. Bütün B n doktorlar kayboluyor. Kimse<br />
sorumluluk almak istemiyor. Yani bir an<br />
önce<br />
ölü burdan çıksın diyo,ne olursa<br />
olsun. Yani o şekilde bir yaklaşı<br />
şım m var.”<br />
(ilçe e proje koordinatörü, , odak grup, <strong>Ankara</strong>)
UAÖÇ<br />
Katılımc<br />
mcılarının n UAÖÇ<br />
Sistemi Hakkındaki GörüşleriG<br />
‣ “ Bazen de diyolar ki, ‘niye sadece kadınlar, niye<br />
erkekleri tespit etmiyorsunuz.”<br />
(il proje koordinatörü, , odak grup, <strong>Ankara</strong>)<br />
‣ “ ...bu anne ölümleri yarın n bir gün g n ortaya çıktığı<br />
zaman gerçekle<br />
ekleştiği i zaman bu anne ölümleriyle<br />
insanlar çıkacak televizyona anne ölümlerinin<br />
sebeplerini tartış<br />
ışacak.<br />
Iı bu tartış<br />
ışmalar<br />
çıktığı<br />
zaman hepimize faydası olacak. Yani bütün b<br />
annelerimize. Genç kızlarımıza za kardeşlerimize.<br />
Hepsine kesinlikle faydası olacağı<br />
ğını<br />
düşünüyorum. yorum.”<br />
(mezarlık k müdürü, m , Diyarbakır)<br />
r)
Genel Değerlendirme<br />
erlendirme<br />
‣ Muhtarlar, mezarlık k görevlilerig<br />
‣ Defin ruhsatı<br />
‣ Sağlık k personeli<br />
‣ Vatandaşlar<br />
ların n duyarlılığı<br />
ığı/ / kayıt t tutma<br />
kültürü<br />
‣ Kurumlar arası işbirliği<br />
‣ Kadın n definlerinin eksik bildirimi
![1 YAZARLARA BİLGİ [1] Nüfusbilim alanında yapılan bilimsel ...](https://img.yumpu.com/22296551/1/184x260/1-yazarlara-balga-1-na-1-4-fusbilim-alananda-yapalan-bilimsel-.jpg?quality=85)
Change language