Rusya'nın Orta Asya Politikaları - Ahmet Yesevi Üniversitesi

Rusya’nın Orta Asya Politikaları rapor
da sık sık gündeme gelmeye başlamıştır. Rusya’nın, Çin ve Hindistan ile stratejik
işbirliğini geliştirme çabaları, ŞİÖ’nün öneminin artırılması, Avrasya Birliği fikrinin
ortaya atılması gibi gelişmeler, bu alternatiflerden bazılarıdır. Ancak BDT ve belki de
kısmen ŞİÖ hariç, Rusya’nın birlik oluşturma gibi çabaları pek başarılı olamamıştır.
Rusya’nın Batı ile Doğu arasında gidip gelen bir dış politika izlemesinde, hiç şüphesiz
Rusya’nın ve Rus halkının kimlikleri konusunda bir mutabakata varamamaları
da önemli rol oynamaktadır. Nitekim Rusya’da “kimlik” konusunda görüşler ikiye
ayrılmaktadır. Toplumun bir kısmı, Rusya’nın Bizans’ın varisi olduğunu ve dolayısıyla
Rusya’nın Batı’ya ait olduğunu ileri sürerken, bir başka kısım da Rusya’nın, Türk-
İslam Devleti olan Altın Orda’nın varisi olduğunu ve Rusya’nın geleceğinin Avrasya’da
olduğunu savunmaktadır.
c) Rusya ile Batı Arasındaki İlişkiler Ve
Rusya’nın “Süpergüç” Algılaması
Rus dış politikasındaki değişen havanın, Vladimir Putin’in ikinci devlet başkanlığı süresince
de devam ettiğini söylemek mümkündür. 20. yüzyılın en büyük jeopolitik
felaketinin SSCB’nin yıkılışı olduğunu sık sık dile getiren ve bundan yakınan Vladimir
Putin, gerçekleştirdiği reformlar ve “sempatik tavırları” ile yurt içinde olduğu gibi,
yurt dışında da beğeni toplamış, dünyanın birçok ileri gelen lideriyle samimi ikili ilişkiler
kurmuştur. 11 Eylül olayları ise Rusya ile başta ABD olmak üzere, Batı’yı birbirine
tekrar yakınlaştırmıştır. 11 Eylül sonrasında Vladimir Putin, terörle mücadele konusunda
uluslar arası koalisyona katılırken, Batı
dünyası Putin’e büyük saygı duymuştur. 11
Eylül’den kısa bir süre sonra Putin, Almanya
Parlamento’sunda yaptığı konuşmasında “Soğuk
Savaş”ın sona erdiğini bir kez daha ilan
etmiştir. Almanya Parlamentosu onu ayakta
alkışlarken, 11 Ekim 2001 tarihli Die Zeit gazetesi,
“Putin, Batı’ya Katılıyor” başlığını atmıştır.
Gazetenin Moskova’daki muhabiri ise daha da
ileri giderek, “Teröristlere Karşı ABD ile Birlikte
ve NATO’ya Üyelik” başlığını kullanmıştır. 14
21
II.
b
ölü
m
Batı ile yakınlaşma çerçevesinde Rusya, ABD’nin Afganistan hareketini desteklemiş,
ABD’nin Özbekistan’da üs açmasını kabul etmek zorunda kalmış, NATO ve AB ile
işbirliğini geliştirmeye başlamıştır. Irak Savaşı bile Rusya ile Batı arasındaki ilişkileri
soğutmamıştır. Moskova, Fransa ve Almanya gibi ABD’nin Irak operasyonuna karşı
14
M. Thumann, “Putin tritt dem Western bei“, Die Zeit, 11 Ekim 2001.