dahilde işleme izin belgesi ile dış ticaret müsteşarlığı talimatları

İçindekiler 

UYGULAMAYA YÖNELİK TALİMATLAR 

Ön İncelemede Esas Alınacak Hususlar İle İlgili Uygulama Talimatları .......................................... 1 

DİR Otomasyon Sistemine İlişkin Uygulama Talimatı.......................................................................12 

Ne:30/1 Ve Altındaki Pamuk İpliği İthalatlarına Yönelik Uygulama Talimatı ................................... 5 

Ev Tekstili Ürünleri İhracatı Belgelerıne Yönelik Uygulama Talimatı .............................................. 6 

Dokuma Kumaşların Fire Ve Kg/Mt Uyumlarına Yönelik Uygulama Talimatları.............................. 8 

Elyaf Karışım Oranları İle İlgili Talimat ............................................................................................. 18 

Haklı Sebebe İlişkin Talimat .............................................................................................................. 20 

Telafi Edici Vergiler İle İlgili Uygulama Talimatları 

Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemine İlişkin Uygulama Talimatı.........................25 

Tekstil Ve Konfeksiyon Sektörlerindeki Dahilde İşleme İzin Belgeleri’nin Taahhüt Hesaplarının 

Kapatılmasında Karşılaşılan Sorunlar Ve Bu Sorunların Aşılmasına Yönelik Talimat................. 45 

Dahilde İşleme İzin Belgelerinin Kapatma Müracaat Sürelerinin Uygulanmasındaki Aksaklıklara 

Yönelik Talimat................................................................................................................................... 48 

Genel Sekreterliklerce Hizmet Karşılığında Alınacak Ücretlere İlişkin Talimat............................ 51 

ÖN İNCELEMEDE ESAS ALINACAK HUSUSLAR İLE İLGİLİ UYGULAMA TALİMATLARI 

1) Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü ürünlerine ilişkin Dahilde İşleme İzin Belgesi taleplerine 

yönelik Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 26.03.2004 tarih 0120001970 sayılı telefaks talimatı. 

“Bilindiği üzere, 99/13819 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 25.maddesinde 

“Müsteşarlık bu Karar hükümlerine istinaden Dahilde İşleme Rejimi ile ilgili usul ve esaslara ilişkin 

tebliğ ve genelgeler çıkarmaya, izin ve talimat vermeye, özel ve zorunlu durumları inceleyip 

sonuçlandırmaya ve uygulamada ortaya çıkacak ihtilafları idari yoldan çözümlemeye yetkilidir” 

hükmüne amir bulunmaktadır. 

Bu bağlamda, Müsteşarlık Makamından alınan 24.03.2004 tarih ve 449 sayılı Onay 

çerçevesinde, yazımız tarihinden itibaren Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü ürünlerine ilişkin Dahilde 

İşleme İzin Belgesi taleplerinde: 

- Tekstil ve Konfeksiyon sektörlerinde Sektörel Dış Ticaret Şirketleri ve Dış Ticaret 

Sermaye Şirketleri hariç imalatçı olmayan ihracatçı firmalara Dahilde İşleme İzin Belgesi 

verilmemesi, 

- NE:30/1’in altındaki pamuk ipliği ithalatı için Dahilde İşleme İzin Belgesi 

düzenlenmemesi (Bu madde Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 13.04.2004 tarih 0120002401 

sayılı talimatı ile değiştirilmiştir.Aşağıda yeralan sözkonusu talimata bakınız.) 

kararlaştırılmıştır. 

1

Diğer taraftan, Gümrük Müsteşarlığı’nın 31.12.2003 tarih ve 25333 sayılı (2.Mükerrer) Resmi 

Gazete’de yayımlanan Gümrük Genel Tebliği’nin (Tarife) (Seri No:6) 3.Maddesinde “Uygulamada 

sadece listelerdeki “Pozisyon No, “Eşyanın Tanımı” ve “Ölçü Birimi” sütunları esas alınacaktır” 

hükmü yer almaktadır.Dış ticarete konu olan bütün malların ithalat ve ihracatında hangi birimlerin 

(kg. m2, adet, çift, v.b) esas alınarak miktarlarının beyan edileceği söz konusu Tebliğ ile 

belirlenmiştir. Dolayısıyla, dış ticarete konu olan bütün malların Gümrük Beyannamesinde sadece 

değerinin değil aynı zamanda miktarının da beyanı zorunludur. Örneğin, 5205 11 00 00 11 

G.T.İ.P’nunda yer alan malların miktarının kg. , 5212 11 10 10 11 G.T.İ.P’nunda yer alan malların 

miktarının m2, 5512 11 00 10 00 G.T.İ.P’nunda yer alan malların miktarının hem kg hem de m2 , 

6111 20 10 00 00 GTİP’nunda yer alan malların miktarının çift, 6204 69 90 00 31 G.T.İ.P’nunda yer 

alan malların miktarının hem kg hem de adet olarak beyanı zorunludur. 

Bu çerçevede, firmaların DİİB başvurularında ithalata ve ihracata konu olacak 

malların miktarlarının söz konusu malın “İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife 

Cetveli”nde yer alan GTİP’nun karşısındaki birim/birimlerin yanı sıra her halükarda “kg” üzerinden 

beyan edilmesi gerekmektedir.” 

Öte yandan, son zamanlarda Müsteşarlığımıza intikal eden ve Birliklerin ön incelemesine tabi 

tutulan tekstil ve konfeksiyon ürünleri ile deri ve deri mamullerine ilişkin Dahilde İşleme İzin 

Belgesi müracaatlarında birtakım eksiklerin bulunduğu tesbit edilmiş olup, proje değerlendirmesi 

yapılırken: 

1) DİİB başvuru dosyalarının, Müsteşarlığa intikalinden önce gerekli bilgi ve belgelerin 

mutlaka tekemmül ettirilmesi, 

2) Birlik Yönetim Kurulu üyelerinin, “DİİB Komitesi İnceleme ve Ön Değerlendirme 

Formu”nu Yönetim Kurulu Üyelik sıfatıyla imzalanması (temsil ettikleri firma kaşelerinin 

kullanılmaması). 

3) Firma kapasite raporunun ve performansının birlikte değerlendirilmesi ve açık belgelerle 

ilgili gerçekleşen ihracatlara ilişkin firmalardan bilgi istenilmesi, 

4) Gerekli bilgi ve belgelerin imza sirkülerinde firmayı temsil ve ilzama yetkili kişi ve/veya 

kişilerce adı ve soyadı belirtilerek imzalanmış ve firma kaşesinin kullanılmış olması. 

5) İhraç ürünleri ile ilgili firma hammadde sarfiyat tablosundaki fire oranlarının, konuya 

ilişkin 18.11.2003 tarih ve 0120007256 sayılı Müsteşarlığımız Talimatı ekinde yer alan 

(EK-3/1) fire oranlarına ve kapasite raporuna uygun olup olmadığının incelenmesi, uygun 

olmadığı tespit edilenlerde gerekli değişikliğin yaptırılması, 

6) İplik ve kumaş cinsinin ayrıntılı olarak belirtilmesi (elyaf oranları, kumaş eni, m2 ağırlığı, 

ham,ağartılmış, boyalı, baskılı, örme, dokuma v.b). 

7) 18.11.2003 tarih ve 0120007256 sayılı Müsteşarlığımız Talimatı ekinde yer alan 

(EK-2) ithal birim fiyatlarına dikkat edilmesi 

8) Revize başvurularında, revize talebinin miktar ve/veya değer artış veya azalışlarını içerir 

şekilde son halinin yer aldığı listelerin gönderilmesi, 

9) Kiralık tesislerle belge talebinde bulunulması halinde, tesisin fiili çalışması, eleman ve iş 

kapasitesi dahil, düzenlenmesi talep edilen Dahilde İşleme İzin Belgesinde taahhüt edilen 

işin yapılabilirliğinin gözönünde bulundurulması, 

hususlarında azami özenin gösterilmesi gerekmektedir.”denilmektedir. 

2

2) 26.03.2004 tarih 0120001970 sayılı Uygulama Esaslarında değişiklik yapılmasına yönelik Dış 

Ticaret Müsteşarlığı ‘nın 13.04.2004 tarih 0120002401 sayılı telefaks talimatı. 

Bilindiği üzere, 99/13819 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 25.maddesinde 

“Müsteşarlık bu Karar hükümlerine istinaden, Dahilde İşleme Rejimi ile ilgili usul ve esaslara ilişkin 

tebliğ ve genelgeler çıkarmaya, izin ve talimat vermeye, özel ve zorunlu durumları inceleyip 

sonuçlandırmaya ve uygulamada ortaya çıkacak ihtilafları idari yoldan çözümlemeye yetkilidir” 

hükmüne amir bulunmaktadır. 

“ Müsteşarlık Makamından alınan 12.04.2004 tarih ve 572 sayılı Onay çerçevesinde; 

1- 26.03.2004 tarih ve 0120001970 sayılı uygulama esaslarında belirtilen “NE 30/1’in 

altındaki pamuk ipliği ithalatı için Dahilde İşleme İzin Belgesi düzenlenmemesi” ile ilgili maddenin 

“Firmaların Dahilde İşleme Rejimi kapsamındaki ihracat projelerinin değerlendirilmesinde 

proje çerçevesinde ihtiyaç duyulan NE:30/1 ve altındaki pamuk ipliğinin en az %50’sinin iç 

piyasadan karşılanması koşuluyla Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ithalatına izin verilmesi “ 

şeklinde değiştirilmesi, 

2- Dahilde İşleme İzin Belgesi müracaatında bulunan firmaların aktif olarak faaliyet 

gösterdiklerinin tespiti maksadıyla, belge müracaatlarında firmaların geriye dönük son 12 aylık 

döneme ait SSK bordrosu ve elektrik faturalarının talep edilmesi, 


Bu bağlamda; 

- Yazımız tarihinden itibaren yapılacak Dahilde İşleme İzin Belgesi başvurularında 

ihracata konu mamulün bünyesinde kullanılacak NE:30/1 ve altındaki pamuk ipliğinin en 

az %50’sinin iç piyasadan karşılanması şartıyla belge düzenleneceğinden bu konuda 

firmaların bilgilendirilmesi, yazımız ekinde gönderilen şirketi temsil ve ilzama yetkili 

kişiler tarafından imzalanmış taahhütnamenin alınması ve söz konusu belgelerin taahhüt 

hesaplarının kapatılmasında ihraç edilen mamulün bünyesinde kullanılan NE:30/1 ve 

altındaki pamuk ipliğinin %50’sinden fazlasının ithalat yoluyla karşılanmış olması halinde 

aşan kısım için müeyyide uygulanması, 

- Dahilde İşleme İzin Belgesi müracaatlarının Birliklerince yapılacak ön incelemesinde 

başvuru sahibi firmanın mevcut istihdamına ilişkin SSK bildirim bordosu ve elektrik 

faturasının (son bir yıl içerisinde belli bir dönemi kapsayan) talep edilmesi ve bunların 

fiili üretim kapasitesi ile uyumlu olup olmadığının incelenmesi 

gerekmektedir.”denilmektedir. 

EK: 1 Sayfa Taahhütname örneği 

3

T.C BAŞBAKANLIK 

DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 

İHRACAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE 

ANKARA 

İHRACAT TAAHHÜTNAMESİ 

………… tarih ve …….. sayılı müracaatımızda firmamız adına düzenlenecek Dahilde 

İşleme İzin Belgemizde taahhüt ettiğimiz ihracatı, belgemizde belirtilen şartlara uygun olarak 

Dahilde İşleme Rejim Kararı ve Tebliğleri hükümlerine göre yerine getireceğimizi, ithal 

ettiğimiz ve/veya tecil terkin sistemi kapsamında yurt içinde satın aldığımız malları tahsis 

gayesine uygun olarak kullanacağımızı Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın önceden müsaadesini 

almadan üçüncü şahıslara devir ve temlik etmeyeceğimizi kabul ve taahhüt ederiz. 

Yukarıda yazılı taahhüdümüzün aksine hareket ettiğimiz takdirde Dahilde İşleme İzin 

Belgesi ile ilgili yararlanılan her türlü istisna ve tedbirleri hiçbir kanuni kovuşturmaya gerek 

kalmaksızın 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümlerince 

ödemeyi kabul ve taahhüt ederim. 

4

NE:30/1 VE ALTINDAKİ PAMUK İPLİĞİ İTHALATLARINA 

YÖNELİK UYGULAMA TALİMATI 

1) NE: 30/1 ve altındaki pamuk ipliğinin en az %50’sinin iç piyasadan karşılanması koşuluyla 

Dahilde İşleme İzin Belgesi verilmesine yönelik talimatlar. 

- 26.03.2004 tarih ve 0120001970 sayılı Uygulama Esaslarında belirtilen “NE:30/1’in 

altındaki pamuk ipliği ithalatı için Dahilde İşleme İzin Belgesi düzenlenmemesi” ile ilgili madde 

yine Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 13.04.2004 tarih 0120002401 sayılı talimatlarında Müsteşarlık 

Makamından alınan 12.04.2004 tarih ve 572 sayılı Onay çerçevesinde; 

“Firmaların Dahilde İşleme Rejimi kapsamındaki ihracat projelerinin değerlendirilmesinde 

proje çerçevesinde ihtiyaç duyulan NE:30/1 ve altındaki pamuk ipliğinin en az %50’sinin iç 

piyasadan karşılanması koşuluyla Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ithalatına izin verilmesi” 

şeklinde değiştirilmiştir. (13.04.2004 tarih 0120002401 sayılı talimata bakınız.) 

Genel Sekreterlik Görüşü: Sözkonusu talimatta her ne kadar 30/1 ve altındaki pamuk ipliği 

yazılmış olsa da bu kapsama girecek iplikler 30 numara ve altı (bükümlü iplikler dahil) olarak 

anlaşılması gerekmektedir. (Örn. 30/2, 30/3 vb.) 

2) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında NE:30/1 ve altındaki pamuk ipliğinin serbest 

bölgelerden ithalatına yönelik Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 29.12.2004 tarih 0120008132 sayılı 

talimatı: 

“DİİB kapsamında NE:30/1 ve altındaki pamuk ipliğinin Serbest Bölgelerden ithalatı 

10.12.2004 tarih ve 68664 sayılı Makam Onayı ile ilgili Serbest Bölge Müdürlüğü tarafından 

faturalara “İş bu fatura konusu mal Serbest Bölgede üretilmiştir” şerhinin konulması koşuluyla 

Serbest Bölgede üretilen Türk Menşeli NE:30/1 ve altındaki pamuk ipliği yerli üretim olarak kabul 

edilecektir.” 

5

EV TEKSTİLİ ÜRÜNLERİ İHRACATI BELGELERiNE YÖNELİK UYGULAMA TALİMATI 

Ev tekstili ürünleri ihracatı öngörülen Dahilde İşleme İzin Belgeleri kapsamında ihtiyaç duyulan 

belirlenmiş G.T.İ.P’ları altında yer alan malların en az %50’sinin iç piyasadan karşılanması 

koşuluyla ithalatına izin verilen ve referans fiyat uygulanmasına yönelik Dış Ticaret 

Müsteşarlığı’nın 18.07.2005 tarih 0120005012 sayılı talimatı. 

İlgi: a) 21.04.2005 tarih ve 0120002740 sayılı yazımız, 

b) 11.05.2005 tarih ve 0120003274 sayılı yazımız. 

“Bilindiği üzere; Müsteşarlık Makamından alınan Onay çerçevesinde, ev tekstili ürünleri 

ihracatı öngörülen Dahilde İşleme İzin Belgeleri (DİİB) kapsamında ihtiyaç duyulan 5402.31.00, 

5402.33.00, 5402.41.00, 5402.42.00, 5402.51.00, 5402.52.00,5402.61.00, 5402.62.00 G.T.İ.P’ları 

altında yer alan malların, en az %50’sinin iç piyasadan karşılanması koşuluyla ithalatına izin 

verilmesine, 5402.43.00.20 G.T.İ.P altında yer alan malların ithalatı sırasında referans fiyat 

uygulamasının yapılmasına ve ev tekstili ürünleri ihracatı öngörülen DİİB kapsamında ihtiyaç 

duyulan 5501.20.00, 5501.30.00, 5503.20.00, 5503.30.00, 5506.20.00, 5506.30.00 G.T.İ.P’ları 

altında yer alan malların ithalatı sırasında referans fiyat uygulamasının yapılmasına karar verilmiş ve 

konu ilgi (a)’da kayıtlı yazımızla, Genel Sekreterliğinize bildirilmiştir. 

Bilahare, ev tekstili sektöründe faaliyet gösteren firmalar ve iplik üreticilerinden alınan 

yazılarda; 5402.33.00 ve 5402.43.00.20 G.T.İ.P’lerin altında yer alan ipliklerin 10 ile 20 denye (20 

denye dahil) arasında olanlarının Türkiye’de yeterince üretilmediği belirtildiğinden: bu aralıkta olan 

ipliklerden, 5402.33.00 G.T.İ.P altında yer alanların ithalatı sırasında %50 ‘sinin iç piyasadan 

karşılanması şartının aranmaması ve 5402.43.00.20 G.T.İ.P altında yer alanların ise ithalatı sırasında 

referans fiyat uygulaması yapılmaması Makamlarından ihdas edilen Onay ile uygun görülmüş ve 

konu ilgi (b)’da kayıtlı yazımızla, Genel Sekreterliğinize bildirilmiştir. 

Bu defa, Suni ve Sentetik İplik Üreticileri Birliği’nden alınan 11.07.2005 tarihli yazıda, 

ülkemiz suni-sentetik elyaf ve iplik üreticilerinin %90’nının mutabakatıyla, söz konusu uygulama 

kapsamında, 5402.43.00.20 (polyester iplikler), 5501.20.00,5501.30.00,5503.20.00, 5503.30.00, 

5506.20.00, 5506.30.00 (polyester elyaflar, akrilik elyaflar) G.T.İ.P altında yer alan malların DİİB 

ile ithalatında “Referans Fiyat Uygulaması”nın kaldırılması talep edilmiştir. 

Müsteşarlık Makamından ihdas edilen Onay ile, “Ev tekstili ürünleri ihracatı öngörülen 

Dahilde İşleme İzin Belgeleri (DİİB) kapsamında ihtiyaç duyulan 5402.31.00, 5402.33.00 (bu 

G.T.İ.P altında yer alan ipliklerden 10 ila 20 denye (20 denye dahil) arasında olanlar hariç) 

5402.41.00, 5402.42.00,5402.51.00, 5402.52.00, 5402.61.00, 5402.62.00 G.T.İ.P’ları altında yer alan 

malların, en az %50’sinin iç piyasadan karşılanması koşuluyla ithalatına izin verilmesi”ne ilişkin 

uygulamanın devam ettirilmesi ve “5402.43.00.20 (bu G.T.İ.P altında yer alan ipliklerden 10 ila 20 

denye (20 denye dahil) arasında olanlar hariç), 5501.20.00, 

5501.30.00,5503.20.00,5503.30.00,5506.20.00,5506.30.00 G.T.İ.P’ları altında yer alan malların DİİB 

kapsamında ithalatının “Referans Fiyat Uygulaması”na tabi kılınması”na ilişkin düzenlemesinin ise 

yürürlükten kaldırılması uygun görülmüştür. 

Bu çerçevede, uygulama kapsamında aşağıdaki tablodaki pozisyon numaralarının altında yer 

alan mallar ev tekstili ürünleri olarak değerlendirilecek olup, ilgi (a)’da kayıtlı yazımız tarihinden 

itibaren düzenlenecek olan Dahilde İşleme İzin Belgelerinde ihracata konu malın ev tekstili ürünü 

olması halinde, bu malların bünyesinde kullanılacak, 5402.31.00, 5402.33.00 (bu G.T.İ.P altında yer 

alan ipliklerden 10 ila 20 denye arasında olanlar hariç), 5402.41.00, 5402.42.00, 5402.51.00, 

6

5402.52.00,5402.61.00, 5402.62.00 G.T.İ.P’ları altında yer alan malların her bir G.T.İ.P bazında, en 

az %50’sinin iç piyasadan karşılanması koşuluyla belge düzenlenecektir. 

Ev Tekstili Ürünlerinin Armonize Sistem Tanımlaması 

H.S. NO 

Ürün Tanımı 

5804 Tüller 

5805 Duvar halıları 

6301 Battaniyeler 

6302 Yatak çarşafı, Masa örtüsü,Tuvalet ve mutfak bezleri 

6303 Perdeler 

6304 Diğer mefruşat eşyası 

940430 Uyku tulumları 

940490 Şilte, yorgan, yastık,puf,minderler vb. 

Belge düzenlenmesi sırasında, bu nitelikteki D.İ.İ.B’lerinin özel şartlar bölümüne “İşbu belge 

kapsamında yapılacak ihraca konu ev tekstili ürünlerinin bünyesinde kullanılacak 5402.31.00, 

5402.33.00 (bu G.T.İ.P altında yer alan ipliklerden 10 ila 20 denye (20 denye dahil) arasında olanlar 

hariç), 5402.41.00, 5402.42.00,5402.51.00,5402.52.00, 5402.61.00, 5402.62.00 G.T.İ.P’ları altında 

yer alan malların her bir G.T.İ.P bazında, en fazla %50’sinin ithalat yoluyla, kalan kısmının 

ise iç piyasadan karşılanması gerekmektedir. Aksi takdirde her bir G.T.İ.P bazında ithalatın 

%50’yi aşan kısmına müeyyide uygulanacaktır.” ibaresi kaydedilecektir. 

Söz konusu uygulamanın sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için, 5402.31.00, 5402.33.00, 

5402.41.00, 5402.42.00, 5402.51.00, 5402.52.00, 5402.61.00, 5402.62.00 G.T.İ.P’ları altında yer 

alan malların ithalatının ve ev tekstili ile birlikte ev tekstili ürünü olmayan diğer malların aynı anda 

(iplik,kumaş ve/veya konfeksiyon vb.) ihracat taahhüdü içeren bir belge düzenlenmeyeceğinden, bu 

nitelikteki DİİB başvurularının sadece ev tekstili ürünleri ihracat taahhüdünü içerecek şekilde 

yapılması, ihracat listesinde diğer ürünlere yer verilmemesi, ithalat listelerinde söz konusu 

G.T.İ.P’ları altında yer alan malların her bir G.T.İ.P bazında miktar ve değerlerinin ayrı ayrı 

belirtilmesi, şirketi temsil ve ilzama yetkili kişiler tarafından imzalanmış ilgi (a)’da kayıtlı yazımız 

ekinde gönderilen taahhütnamenin alınması gerekmektedir. Sözkonusu belgelerin taahhüt 

hesaplarının kapatılması sırasında ihraç edilen mamulün bünyesinde kullanılan ve bu G.T.İ.P’ler 

altında yer alan malların her bir G.T.İ.P bazında %50’sinden fazlasının ithalat yoluyla karşılanmış 

olması halinde aşan kısım için müeyyide uygulanması gerekmektedir.”denilmektedir. 

7

DOKUMA KUMAŞLARIN FİRE VE KG/MT UYUMLARINA 

YÖNELİK UYGULAMA TALİMATLARI 

1) Dahilde İşleme İzin Belgelerinin taahhüt hesaplarının kapatılmasında karşılaşılan sorunlara 

ilişkin Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 10.01.2005 tarih 0120000173 sayılı talimatı. 

İlgi: 20.12.2004 tarih ve 23596 sayılı yazınız. 

(DTM: 21.12.2004/0120010549) 

“Dahilde İşleme İzin Belgelerinin taahhüt hesaplarının kapatılmasında karşılaşılan 

sorunlara ilişkin ilgi’de kayıtlı yazınız incelenmiştir. 

Bilindiği üzere, Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 18. maddesinde “Dahilde İşleme İzin 

Belgesi ihracat taahhüdü bu Karara istinaden yayımlanan tebliğde belirtilen bilgi ve belgelere 

istinaden, belgede belirtilen şartlar esas alınarak ve eşdeğer ve/veya ithal eşyasının işlem 

görmüş ürünün üretiminde kullanıldığının tespiti kaydıyla Müsteşarlık ve/veya Müsteşarlığın 

belirleyeceği İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri tarafından kapatılır” hükmü yer almaktadır. 

Ayrıca, DİİB başvurularında ve taahhüt hesaplarının kapatılmalarında uyulması gerekli olan hususlar 

muhtelif tarihli yazılarımızla Genel Sekreterliğinize bildirilmişti. 

1- Dahilde İşleme İzin Belgelerinin düzenlenme aşamasında yapılacak ön incelemede esas 

alınacak hususlara ilişkin olarak 26.03.2004 tarih ve 0120001970 sayılı yazımızda 

belirtilen ve esasen bugüne kadar Birliğiniz nezdinde yapılan kapatma işlemlerinde de 

aranıldığı üzere D.İ.İ.B’lerinin kapatma işlemlerinde ithal edilen eşyanın ihraç edilen 

mamulün bünyesinde kullanılarak ihraç edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, belgede 

yer alan ihracat taahhütlerinin kilogramlarının eksik gerçekleşmesi durumunda firmaların 

bu eksiklikleri gidermek ve belge şartlarına uymak için, belge süreleri içinde 

gerçekleştirmiş olduğu ilave ihracatların belge taahhüdüne sayılması, 

2- Dahilde İşleme İzin Belgeleri ile tahsis edilen, ithalatı yapılan ve ihracı taahhüt edilen 

ürün tanımları ile gümrük beyannamesindeki ihraç edilen ürün tanımlarının karşılığı 

G.T.İ.P’nun birden çok ürün tanımını içerdiği durumda, ihracat beyannamesindeki ürün 

tanımının, belgedeki ihracat taahhüdü ile bire-bir örtüşmesi gerekmekte, buna rağmen 

pamuklu dokuma denim kumaştan mamul giysilerin, denim olmayan pamuklu dokuma 

kumaştan mamul giysilerle G.T.İ.P’nun aynı olması nedeniyle ihraç edilen ürünün ithal 

edilen hammaddeden üretilip üretilmediğine, ithal edilen ve ihraç edilen ürünlerin 

beyanname üzerindeki ağırlıklarına (kg.) bakılarak sarfiyat hesaplarının yapılması, 

3- Dahilde İşleme İzin Belgelerinin firmaların proje formlarında beyan ettikleri miktar ve 

değerler üzerinden düzenlenmesi nedeniyle ithalat ve ihracatlarla ilgili kilogram 

taahhütleri aynı olabilmektedir. Kapatma aşamasında firmaların fire beyan etmesi ve fireli 

üretimin olduğunun anlaşılması durumunda revize talebinin Müsteşarlığımıza 

gönderilmesi, 

4- İhracat taahhüdünde kg. olmayan Dahilde İşleme İzin Belgelerinde adet ve $ taahhütleri 

yerine getirildiği halde, ihracat beyannamelerindeki kg. tutarlarının, ithalattaki kg. 

tahsisine göre belirlenen fire oranlarının çok fazla altında gerçekleştiğinin ve buna dayalı 

olarak ithal edilen malın ihraç edilen mamulün bünyesinde kullanılmadığının tespit 

edilmesi halinde bu beyannamenin taahhüt hesabının kapatılmasında kullanılmaması, 

Her halükarda Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 18.maddesinde yer alan hükümler 

çerçevesinde kapatma işlemlerinin tekemmül ettirilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. 

8

2) Belge kapsamında ithal edilen kumaşın ihraç edilen mamul bünyesinde kullanıldığının 

tespitine ve ağırlık olarak %15 dokuma kumaş-konfeksiyon firesinin uygulamasına yönelik Dış 

Ticaret Müsteşarlığı’nın 11.03.2005 tarih 0120001650 sayılı talimatı. 

“Malumları olduğu üzere; 27.01.2005 tarih ve 2005/8391 sayılı “Dahilde İşleme Rejimi 

Kararı” ve İhracat 2005/1 sayılı “Dahilde İşleme Rejimi Tebliği” 27.01.2005 tarih ve 25709 sayılı 

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’de yapılan 

değişiklikler ve bu Tebliğ’le ilgili uygulama esasları hakkında muhtelif Birliklerle yapılan temaslarda 

bazı tereddütlerin oluştuğu tespit edildiğinden tereddüt edilen konulara ilişkin olarak daha detaylı 

açıklama yapılması gerekliliği doğmuştur. Bu bağlamda; 

Belge kapsamında ithal edilen kumaşın ihraç edilen mamul bünyesinde kullanıldığının tespiti 

sırasında; kapasite raporunda birim mamulde kullanılan hammadde sarfiyatı Dahilde İşleme 

Projelerinin değerlendirilmesi açısından üst limitler olarak kabul edildiğinden, projelerde yer alan 

birim sarfiyat miktarları esasen üst limitleri ifade eden öngörü ve değişebilen miktarlar olduğundan, 

ihraç edilen mamülün üretiminde her zaman bu sarfiyat miktarının kullanılmasının beklenemeyeceği, 

birim sarfiyatın üretilen mamulün farklı beden ölçülerinde olması sebebiyle farklılık gösterebileceği, 

bu nedenle ithal edilen kumaşın ihraç edilen birim mamulün bünyesinde ne miktarda kullanıldığının 

sadece kapasite raporunda belirtilen üst sınırdaki sarf miktarları dikkate alınarak tespit edilmesinin 

çoğunlukla yeterli olamayacağı, bu nedenle belge taahhüt kapatma işleminde firmanın ibraz edeceği 

beden farklılıklarına göre hazırlanmış birim sarfiyatların esas alındığı sarfiyat tablolarının 

kullanılmasının gerektiği; ancak aynı kumaş türünün toplamı için firenin de dikkate alınarak ağırlık 

bakımından yurt dışı edilip edilmediğinin kontrolünün yapılması, 

Bunun yanında;birim üründe kullanılan hammadde sarfiyatının ihraca konu malların niteliği 

de göz önünde bulundurularak (kollu-kolsuz,S,M,L,XL,XXL,dar,geniş vb) çocuk bedeni seviyesinin 

üzerinde olmasına ve kapasite raporunda belirtilen sarf miktarının üzerinde olmaması, 

Ayrıca, dokuma kumaş ithali öngörülerek konfeksiyon taahhüdünde bulunulan belgelerden 

ihracat bölümünde ağırlığı belirtilmeyip sadece adet belirtilenlerde %15 dokuma kumaş-konfeksiyon 

firesinin otomatik olarak uygulanması, ağırlığı belirtilen belgelerde ise revize için belgenin 

Müsteşarlığa intikal ettirilmesi, 

İhracat taahhüdünde yer alan konfeksiyon ürünlerinin miktarlarında kendi içinde değişiklik 

olması halinde belgenin revize için Müsteşarlığımıza intikal ettirilmesi hususunda gereğini rica 

ederim.”denilmektedir. 

3) Dahilde İşleme İzin Belgelerinin ihracat taahhütlerinin belge şartlarına uyumlaştırılarak 

revize edilmesine yönelik Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 21.04.2005 tarih 0120002733 sayılı 

talimatı. 

“İlgi: 11.03.2005 tarih ve 0120001650 sayılı yazımız. 

Malumları olduğu üzere; İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’de yapılan değişiklikler ve bu 

Tebliğ’le ilgili uygulama esaslarına ilişkin muhtelif Birliklerle yapılan temaslarda tekstil ve 

konfeksiyon, deri ve deri mamülleri sektörlerinde yapılan kapatma işlemlerinde bazı hususlarda 

tereddütlerin oluştuğu tespit edildiğinden, bu konulara ilişkin olarak daha detaylı açıklamaların yer 

aldığı ilgi’de kayıtlı yazımız tüm İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerine sirküle edilmiştir. 

9

Bu defa, bazı İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerinden alınan yazılarda, ilgi’de kayıtlı 

yazımızın son paragrafı ile ilgili uygulamalarda belge ihracat taahhüdünde öngörülen miktarlarla 

birebir gerçekleşmenin arandığı, bu nedenle taahhüt hesaplarının kapatılamadığı ve dosya yığılmaları 

olduğu belirtilmektedir. 

Bilindiği üzere; 27/01/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 

2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 38.maddesinde “Dahilde İşleme İzin Belgesi ihracat 

taahhüdü, belgede belirtilen şartlar da dikkate alınmak suretiyle, Dahilde İşleme Rejimi hükümleri 

çerçevesinde eşdeğer eşya ve/veya ithal eşyasından elde edilen işlem görmüş ürün ile değişmemiş 

eşyanın ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla kapatılır” hükmü yer almaktadır. Dahilde İşleme İzin 

Belgesinin düzenlenmesi aşamasında belge üzerine kaydedilen ithalat miktarı o belge kapsamında 

gerçekleştirilebilecek azami miktarı, ihracat miktarı ise izin verilen ithal eşyasının bünyesinde 

kullanılarak ihraç edilecek ürünün asgari miktarını belirtmektedir. Fiiliyatta belgede belirtilen ithalat 

miktarından daha az miktarda ithalat, ihracat miktarından daha az ve/veya daha fazla miktarda ihracat 

gerçekleştirilebilmektedir. 

Bugüne kadar tüm İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerinde yapılan uygulamalarda olduğu 

gibi; Dahilde İşleme İzin Belgesinde öngörülen ihracat taahhüdünün fiiliyatta birebir 

gerçekleşmesinin genellikle mümkün olmaması sebebiyle, ihracat taahhüdünde yer alan ürünlerin 

gerçekleşen miktarlarında değişiklik olması halinde, bu ürünlerin belge ihracat taahhüdünde yer alan 

ürünler olması ve ithal edilen eşyanın ihraç edilen mamulün bünyesinde kullanılarak ihraç edildiğinin 

tespit edilmesi koşuluyla taahhüt hesaplarının kapatılması gerekmektedir. 

Belgenin ihracat taahhüt listesinde yer almayan bir mamulün taahhüt hesabına sayılabilmesi 

için ise belgenin, ithal edilen hammaddenin taahhüde saydırılmak istenen mamulün bünyesinde 

kullanıldığının tespiti ve uygulama talimatlarımızda revize işlemlerine ilişkin hususlara göre 

değerlendirilerek, revize edilmek üzere Müsteşarlığımıza gönderilmesi 

gerekmektedir.”denilmektedir. 

4) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılan ithalatta, belgede kayıtlı miktarın aşılıp 

aşılmadığının tespiti açısından, belge üzerinde ilgili ithal eşyasına ilişkin olarak birden fazla 

birimin yazılmış olması durumunda dikkate alınması gereken ölçü birimi hakkında Dış Ticaret 


İlgi: 08.03.2005 tarih ve 120001567 sayılı yazımız. 

“Malumları olduğu üzere; 27/1/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 

2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 22 nci maddesi, bu Karar’a istinaden aynı tarihli 

ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 45 

inci maddesi ve ilgi’de kayıtlı yazımız ekinde tüm İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerine 

gönderilen 2005/3 sayılı Genelge’nin 45 inci maddesi çerçevesinde Dahilde İşleme İzin Belgesi 

kapsamında izin verilen miktarın üzerinde ithalat yapılması halinde yapılması gereken işlemler 

belirtilmiştir. 

Bu defa; İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nden alınan 

3/6/2005 tarih ve 37740 sayılı yazıda özetle, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılan 

ithalatta, belgede kayıtlı miktarın aşılıp aşılmadığının tespiti açısından belge üzerinde ilgili ithal 

eşyasına ilişkin olarak birden fazla birimin yazılmış olması durumunda (Örn. hem m2 hem kg.) 

10

sadece o eşyaya ilişkin G.T.İ.P’in karşısında yer alan ve dolayısıyla ilgili gümrük idarelerince dikkate 

alınması gereken ölçü birimi (Örn. m2)’nin esas alınıp alınamayacağı hususunda bilgi verilmesi 

istenmektedir. 

Bu çerçevede; Genel Sekreterliklerince, ilgi’de kayıtlı yazımız ekinde gönderilen 2005/3 

sayılı Genelge’nin 45 inci maddesi çerçevesinde işlemler yapılırken Dahilde İşleme İzin Belgesi 

kapsamında ithalatı yapılan eşya ile ilgili miktar bazında aşım yapılıp yapılmadığının kontrol 

edilmesinde bu ithalata konu eşyanın “İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük 

Tarife Cetveli’nde yer alan G.T.İ.P’inin karşısındaki birim/birimlerin esas alınması uygun 

görülmüştür. 

Diğer taraftan; belge ihracat taahhüdünün kapatılması esnasında, belge kapsamındaki 

ithalata konu eşyanın miktarının, gerek “İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife 

Cetveli”nde yer alan G.T.İ.P’in karşısındaki birimin/birimlerin (Örn.m2) gerekse ikincil birimin 

(Örn.kg.) esas alınması suretiyle, belge kapsamında ihracı gerçekleştirilen işlem görmüş ürünün 

elde edilmesinde kullanıldığının tespitine yönelik sarfiyat hesabında dikkate alınması 

gerekmektedir.” denilmektedir. 

11

DİR OTOMASYON SİSTEMİNE İLİŞKİN UYGULAMA TALİMATLARI 

1) DİR Otomasyon Sisteminde taahhüt hesaplarının kapatılmasında karşılaşılan sorunlara 

ilişkin Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 23/08/2006 tarih ve 120005226 sayılı talimatı. 

Bilindiği üzere, 03.08.2005 tarihli ve 25895 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 

2005/9 sayılı Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla 

Yapılmasına Dair Tebliğ’in 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında; “BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük 

Etkinlikleri) Sistemine dahil olan gümrük idarelerince belge kapsamında gerçekleştirilen ithalat ve 

ihracat işlemleri, belgenin orijinal nüshası aranılmaksızın belgenin elektronik ortamdaki kayıtları 

dikkate alınarak yürütülür. Belge kapsamında gerçekleştirilen ithalat ve ihracata ilişkin gümrük 

beyannamesi üzerinde, diğer bilgiler yanında belge numarasını içeren satır kodunun da yer alması 

zorunludur” hükmünü amirdir. 

Müsteşarlığımız İhracat Genel Müdürlüğü’nden alınan 23/08/2006 tarihli ve 120005226 

sayılı talimatlarında özetle, “BİLGE Sistemine dahil olan bir gümrük idaresince tescilli bir 

ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin 44 üncü hanesine, DİR Otomasyon Sistemi kapsamı 

dışında düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesinin sayısının yanında diğer bilgi olarak DİR 

Otomasyon Sistemi kapsamında düzenlenen bir Dahilde İşleme İzin Belgesinin sayısının ve/veya 

bu belgeye ilişkin bir satır kodunun belirtilmesi ve dolayısıyla bu gümrük beyannamesinin tescili 

esnasında DİR Otomasyon Sisteminde otomatik olarak düşümün yapılmamış olması dikkate 

alınarak, DİR Otomasyon Sistemi’nin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini teminen bu gümrük 

beyannamesinin hiçbir surette DİR Otomasyon Sistemi kapsamında düzenlenen bir Dahilde 

İşleme İzin Belgesi ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullandırılmaması gerekmektedir.” 

denilmektedir. 

2) Dış Ticaret Müsteşarlığı (İhracat Genel Müdürlüğü)’ndan alınan 09/10/2006 tarihli ve 

0120006145 sayılı (EK1) talimatları ve son dönemde Dahilde İşleme Rejimi Otomasyon 

Projesi kapsamındaki işlemler kapsamında Gümrük Müsteşarlığı, Genel Sekreterlikler ve 

belge sahibi firmalar tarafından Müsteşarlığımıza intikal ettirilen bilgi ve belgelerde tespit 

edilmiş sorunlar ve bahse konu sorunların çözümüne ilişkin her bir soruna karşılık gelen 

çözüm önerilerine ilişkin Gümrük Müsteşarlığı’na gönderilen 6/10/2006 tarihli ve 38795 sayılı 

(EK2) yazıları ilişikte sunulmaktadır. 

Ekler: 

1- 09.10.2006 tarihli ve 0120006145 sayılı DTM talimatı. 

2- 06.10.2006 tarihli ve 38795 sayılı yazı 

12

3) İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğ’in Geçici 2 nci ve Geçici 3 ncü 

maddelerinin uygulanmasına yönelik uygulama usul ve esaslarına ilişkin Dış Ticaret 


“Bilindiği üzere; Dahilde İşleme Rejimi Uygulaması; 27/1/2005 tarihli ve 25709 sayılı 

Resmi Gazete’de yayımlanan 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı, 

bu Karar’a istinaden aynı tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/1 sayılı 

Dahilde İşleme Rejimi Tebliği ile İhracat 2005/2 sayılı İhracat Sayılan Satış ve Teslimler 

Hakkında Tebliğ, 3/8/2005 tarihli ve 25895 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/9 

sayılı Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla 

Yapılmasına Dair Tebliğ yanında 20/12/2006 tarihli ve 26382 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanan İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’ne istinaden yürütülmektedir. 

Bu çerçevede, İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in uygulama usul ve esaslarına ilişkin olarak 

aşağıda belirtilen hususların bildirilmesinde yarar görülmektedir. 

İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in Geçici 2 nci maddesi, “27/1/2005 tarihinden itibaren 

düzenlenen ancak elektronik ortamda düzenlenmemiş bulunan dahilde işleme izin belgesi ihracat 

taahhüdünün kapatılması esnasında ibraz edilen ilgili ihracata ilişkin gümrük beyannamesi aslı 

üzerinde belge sayısının yer almaması ve bu nedenle ilgili gümrük beyannamesinin belge ihracat 

taahhüdüne saydırılamaması durumunda, yeniden ihracat gerçekleştirilebilmesi için henüz ihracat 

taahhüdü kapatılmamış olan ilgili belgeye, bu Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren 1 (bir) ay 

içerisinde gerekli bilgi ve belgelerle birlikte ilgili ihracatçı birlikleri genel sekreterliğine müracaat 

edilmesi kaydıyla, bu Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren azami 4 (dört) aya kadar haklı sebebe 

ilişkin ek süre verilebilir.” hükmünü amirdir. 

Söz konusu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak; 27/1/2005 tarihinden itibaren 

düzenlenen ancak elektronik ortamda düzenlenmemiş bulunan Dahilde İşleme İzin Belgesi ihracat 

taahhüdünün kapatılması esnasında ibraz edilen ilgili ihracata ilişkin gümrük beyannamelerinin 

üzerinde belge sahibi firmanın ihracat taahhüdüne saydıracağı ilgili belgenin sayısının yer 

almaması durumuna mahsus olmak üzere, süresi içerisinde müracaat edilmesi kaydıyla, Genel 

Sekreterliklerce, 20/12/2006 tarihinden itibaren haklı sebebe ilişkin 4 (dört) ay ek süre verilmesi 

gerekmektedir. 

Bu çerçevede; ibraz edilen ihracata ilişkin gümrük beyannameleri üzerine Genel 

Sekreterliklerce, “Herhangi bir dahilde işleme izin belgesi veya dahilde işleme izni taahhüt 

hesabının kapatılmasında kullanılamaz.” meşruhatının düşülmesi gerekmektedir. Ayrıca, söz 

konusu gümrük beyannamelerinin meşruhat düşülmüş birer suretinin ilgili dosyada saklanması ve 

aynı zamanda bu beyannamelerin tarih ve sayılarının elektronik ortamda istatistiki bilgi 

mahiyetinde olmak üzere Genel Sekreterliklerce muhafaza edilmesi gerekmektedir. 

Diğer taraftan; mezkur Tebliğ hükmü dikkate alınarak, 20/12/2006 tarihinden önce taahhüt 

hesabı kapatılan Dahilde İşleme İzin Belgelerinin taahhüt kapatma işlemlerinin geri alınması ve 

bilahare bu kapsamda ek süre verilmesi mümkün bulunmamaktadır. 

İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in Geçici 3 üncü maddesi, “Bu Tebliğin yayımı tarihinden 

önce düzenlenen dahilde işleme izin belgelerinin/dahilde işleme izinlerinin düzenlendikleri tarihte 

yürürlükte bulunan Tebliğ hükümleri; münhasıran anılan dahilde işleme izin belgelerine/dahilde 

işleme izinlerine uygulanır.” hükmünü amirdir. 

Diğer taraftan; anılan Tebliğ’in 48 inci maddesinde, “Henüz ihracat taahhüdü 

kapatılmamış olan dahilde işleme izin belgelerine/dahilde işleme izinlerine, bu Tebliğin lehe olan 

hükümleri uygulanır.” hükmü yer almaktadır. 

13

Bu çerçevede; İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in münhasıran 20/12/2006 tarihinden 

itibaren elektronik ortamda düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgelerine ilişkin esaslara yer 

vermesi nedeniyle, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ ile İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’e ilişkin olarak 

“lehe hüküm” uygulamasının açıklanması gerekliliği doğmuştur. Bu kapsamda, tereddüt hasıl 

olabileceği düşünülen bazı konulara ilişkin olarak aşağıdaki örneklerin verilmesinde fayda 

görülmüştür; 

Örnek 1: İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 28 inci, 43 üncü ve 45 inci maddelerinde yer alan 

hükümlere nazaran lehe hükümler ihtiva eden (“serbest bölgelere yapılan ihracatın, belge/izin 

süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde serbest bölgelerden başka bir ülkeye satışının veya 

bir başka belge/izin kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine ithalatının yapılması” şartına getirilen 

istisnalar) İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in 28 inci, 43 üncü ve 45 inci maddelerinin, lehe hüküm 

olarak henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış Dahilde İşleme İzin Belgelerine/Dahilde İşleme 

İzinlerine uygulanması mümkün bulunmaktadır. 

Örnek 2: İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in Telafi Edici Vergi Uygulaması’na ilişkin 33 üncü 

maddesine nazaran lehe hüküm ihtiva eden İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in 33 üncü maddesinin 

beşinci fıkrasının (“Şartlı muafiyet sistemi kapsamında, işlem görmüş ürünlerin A.TR dolaşım 

belgesi eşliğinde veya menşe ispat belgeleri eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere 

ihracatında; işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli hammadde, 

yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyaya ilişkin verginin aynı ithal eşyası 

için Toplulukta uygulanan vergiden yüksek olması halinde, Toplulukta uygulanan verginin 

ödenmesi esasının belirlenmesi) lehe hüküm olarak henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış Dahilde 

İşleme İzin Belgelerine/Dahilde İşleme İzinlerine uygulanması mümkün bulunmaktadır. 

Örnek 3: İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 21 ve 22 nci maddelerinde düzenlenen 

performansa ilişkin ek süre uygulaması kapsamında öngörülen esaslar, 27/1/2005 tarihi ile 

19/12/2006 tarihi arasında düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgeleri açısından yürürlüğünü (belge 

aslı, belge kapsamında gerçekleştirilen ihracat değerinin belge ihracat taahhüdü değerine oranının 

en az %25 veya istisnai olarak %15 oranında gerçekleştirildiğini tevsik eden ihracata ilişkin liste 

ve bu listede yer alan gümrük beyannamelerinin belgenin ihracat taahhüdünün kapatılmasında 

kullanılacağına ve bu bilgilerin doğruluğuna dair taahhütname ibrazı esasları dahilinde) 

sürdürmekte olup, İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in 21 ve 22 nci maddelerinin performansa ilişkin 

ek süreye dair hükümleri 20/12/2006 tarihinden itibaren düzenlenen Dahilde İşleme İzin 

Belgelerine uygulanacaktır. 

Örnek 4: İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in kapatma müracaatına ilişkin 37 nci maddesinde 

öngörülen süreler (3 (üç) ay + 10 (on) iş günü + 1 (bir) ay), 27/1/2005 tarihi ile 19/12/2006 tarihi 

arasında düzenlenen, ancak elektronik ortamda düzenlenmeyen Dahilde İşleme İzin Belgeleri 

açısından yürürlüğünü sürdürmekte ve İhracat 2005/9 sayılı Tebliğ’in ihracat taahhüdünün 

kapatılmasına ilişkin 14 üncü maddesinde öngörülen süreler (3 (üç) ay + 1 (bir) ay), 1/8/2005- 

19/12/2006 tarihleri arasında elektronik ortamda düzenlenen belgeler açısından yürürlüğünü 

sürdürmekte olup, İhracat 2006/12 sayılı Tebliğ’in 37 nci maddesi hükmü (belge süresi sonundan 

itibaren 3 (üç) ay) 20/12/2006 tarihinden itibaren düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgelerine 

uygulanacaktır. 

Örnek 5: İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 21, 23 ve 26 ncı maddelerinde öngörülen ek 

süreler için müracaat süreleri, “en geç belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay” olarak belirlenmiş 

olup, mezkur hüküm 27/1/2005 tarihi ile 19/12/2006 tarihi arasında düzenlenen Dahilde İşleme 

İzin Belgeleri açısından yürürlüğünü sürdürmektedir. Diğer taraftan, İhracat 2006/12 sayılı 

Tebliğ’in 21, 23 ve 26 ncı maddelerinde öngörülen ek süreler için müracaat süreleri, “en geç belge 

süresi sonu” olarak tespit edilmiş bulunmakta olup, mezkur hüküm 20/12/2006 tarihinden itibaren 

düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgelerine uygulanacaktır.” denilmektedir. 

14

4) Bazı İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerince İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme 

Rejimi Tebliğ’in geçici 2 nci maddesine ilişkin uygulamada tereddüt hasıl olması nedeniyle bu 

konuda Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 16.01.2007 tarih 0120000260 sayılı talimatı. 

“İlgi : a) 29.12.2006 tarihli ve 120008142 sayılı yazımız. 

b) 8/3/2005 tarihli 120001567 sayılı yazımız. 

Bilindiği üzere; İlgi (a)’da kayıtlı yazımızda, 20/12/2006 tarihli ve 26382 sayılı Resmi 

Gazete’de yayımlanan İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’ne ilişkin diğer 

hususlar yanında, bu Tebliğ’in geçici 2 nci maddesinin ne şekilde uygulanacağına ilişkin hususlara 

da yer verilmişti. 

Ancak, bazı İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerince söz konusu Tebliğ’in geçici 2 nci 

maddesine ilişkin uygulamada tereddüt hasıl olması nedeniyle bu konuda, İlgi’de kayıtlı yazımızda 

yer alan hususlar yanında aşağıda belirtilen açıklamalara yer verilmesinde Müsteşarlığımızca fayda 

mülahaza edilmiştir; 

1- Henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış, ancak taahhüt kapatma müracaatında bulunulmuş 

ilgili Dahilde İşleme İzin Belgeleri bu madde hükmünden yararlanabilmektedir. 

2- Üzerinde taahhüt hesabına saydırılmak istenilen ilgili belge sayısı bulunmayan ancak ilgili 

belge sahibi firmanın unvanı bulunan ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin, ilgili belge sahibi 

firma tarafından belge taahhüt hesabının kapatılması için sunulmuş bulunan ihracat listesinde yer 

alsın veya yer almasın, belge ihracat taahhüdünde öngörülen işlem görmüş ürün bilgileri ile aynı 

ürün bilgilerini haiz olması ve ilgili belge süresi içerisinde tescil edilmiş olması gerekmektedir. 

3- Üzerinde taahhüt hesabına saydırılmak istenilen ilgili belge sayısı bulunmayan ancak ilgili 

belge sahibi firmanın unvanı bulunan ihracata ilişkin gümrük beyannamesinde aynı zamanda, 

başka bir belge sayısının yer almasında bir sakınca bulunmamaktadır. 

4- İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerince, bu kapsamda sadece yeniden ihracat 

gerçekleştirilebilmesini teminen ek süre verilmesi gerekmektedir. 

5- Bu madde kapsamında verilecek ek süre için müracaat süresi sonu 22/1/2007 tarihidir. 

Ayrıca, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerince bu kapsamda ek süre verilmesi durumunda, 

belgede kayıtlı süre sonunun 20/4/2007 olarak belirtilmesi gerekmektedir. ( Ancak , 17/ 1/ 2005 

tarihli ve 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 3 üncü maddesi uyarınca, belge süre 

sonunun belgede kayıtlı süre sonunun rastladığı ayın son günü olması sebebiyle, ilgili belge 

kapsamında 30/4/2007 tarihine kadar ihracat gerçekleştirilebilmesi mümkün bulunmaktadır.) 

6- İlgili belge sahibi firmanın, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 22 nci maddesi uyarınca, 1 (bir) 

yıl boyunca ek süre ve haklı sebebe ilişkin ek süre verilmemesi müeyyidesine maruz kalıyor 

olması durumunda dahi, İlgi (b)’de kayıtlı yazımız ekinde Genel Sekreterliklerine gönderilmiş 

bulunan 2005/3 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge’nin 12 nci maddesi hükmü 

dikkate alınarak, ilgili belgeye bu madde kapsamında ek süre verilmesinde bir sakınca 

bulunmamaktadır. 

7- İlgili belge sahibi firmaya bu madde kapsamında, yeniden ihracat gerçekleştirilebilmesini 

teminen ek süre verilmesi halinde, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerince ilgili belgeye 

ilişkin taahhüt kapatma müracaatının geri alınması, bir başka ifade ile ilgili belge kapatma 

müracaatının belge aslı ile birlikte ilgili firmaya iadesi, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 49 uncu 

maddesi uyarınca Müsteşarlıklarınca uygun görülmüştür.”denilmektedir. 

15

5) Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Otomasyon Projesi kapsamındaki işlemler ile ilgili Dış Ticaret 

Müsteşarlığı’nın 23.03. 2007 tarih ve 0120002114 sayılı talimatı. 

“İlgi: a) 6/7/2006 tarihli ve 120004306 sayılı yazımız. 

b) 9/10/2006 tarihli ve 120006145 sayılı yazımız. 

Bilindiği üzere; Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Otomasyon Projesi kapsamındaki işlemler, 3/8/2005 

tarihli ve 25895 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/9 sayılı Dahilde İşleme Rejimine 

İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair Tebliğ, 20/12/2006 

tarihli ve 26382 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi 

Tebliği ve 2006/1 sayılı “İhracat 2005/9 Sayılı Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar 

Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair Tebliğ Çerçevesindeki Taahhüt Kapatma ve Kısmi 

Teminat İadesi İşlemlerine İlişkin” Genelge’ye istinaden yürütülmektedir. 

Bu çerçevede, son dönemde Müsteşarlığımıza intikal ettirilen bazı firma müracaatlarında, 

BİLGE Sistemine dahil olan gümrük idarelerinde işlem gören ithalata ve ihracata ilişkin gümrük 

beyannamelerinin tescili esnasında, DİR Otomasyon Sisteminde otomatik olarak düşümün 

yapılmasına imkan verecek şekilde ilgili kalemdeki eşyanın “satır kodu”na ilişkin hanesine bu 

bilginin belirtilmediği ifade edilerek, bu kapsamdaki gümrük beyannamelerinin elektronik ortamda 

düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında değerlendirilmesi talep edilmektedir. 

Ancak, DİR Otomasyon Projesi ile, Bilge Sistemine dahil olan gümrük idarelerince belge 

kapsamında gerçekleştirilen ithalat ve ihracat işlemlerinin belgenin orijinal nüshası aranılmaksızın 

belgenin elektronik ortamdaki kayıtları dikkate alınarak yürütülmesi ve bu kapsamdaki işlemlerin 

anında Müsteşarlıkça da görülebilmesi amaçlanmakta olup, bu Projenin sağlıklı bir şekilde 

yürütülmesi ve gelecekte oluşabilecek firma mağduriyetlerinin önlenmesini teminen “satır kodu”nun 

kullanılmasına ilişkin olarak İlgi’de kayıtlı yazılarımızda belirtilen hususların bir kez daha 

hatırlatılmasında Müsteşarlığımızca fayda mülahaza edilmiştir.”denilmektedir. 

6) Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Otomasyon Projesi kapsamındaki işlemler ile ilgili Dış Ticaret 


“3/8/2005 tarihli ve 25895 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/9 sayılı Dahilde 

İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair 

Tebliğ’in yerine geçmek üzere hazırlanan İhracat 2007/2 sayılı Tebliğ, 1/4/2007 tarihli ve 26480 

sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 

Diğer taraftan; anılan Tebliğ’in Geçici 2 nci maddesi, “Bu Tebliğin yürürlük tarihinden önce 

elektronik ortamda düzenlenmiş ve ihracat taahhüdü kapatılmamış dahilde işleme izin belgesi 

kapsamında, 3/8/2005 tarihli ve 25895 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/9 sayılı 

Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair 

Tebliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen süreler içerisinde ilgili kayıtların Müsteşarlık 

web sayfasından elektronik ortama aktarılmamış olması durumunda, henüz aktarılmayan bu 

kayıtların ilgili firmalar tarafından en geç bu Tebliğin yürürlülük tarihini takip eden 15 

(onbeş) gün içerisinde Müsteşarlık web sayfasından elektronik ortama aktarılması kaydıyla, bu 

kayıtlar dikkate alınarak belge ihracat taahhüdünün kapatılması işlemi (anılan Tebliğin 10 uncu 

maddesinin birinci fıkrasında belirtilen indirimli teminat uygulamasından yararlandırmama 

müeyyidesine tabi tutulmaksızın) tekemmül ettirilir. 

Ancak, ilgili firmalar tarafından birinci fıkrada belirtilen belge kapsamında, İhracat 2005/9 

sayılı Tebliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen süreleri aşacak şekilde, ancak bu 

16

Tebliğin yürürlük tarihinden önce ilgili kayıtlar Müsteşarlık web sayfasından elektronik ortama 

aktarılmış ise, bu kayıtlar yeniden Müsteşarlık web sayfasından elektronik ortama aktarılmaz. Bu 

durumda, ilgili kayıtlar dikkate alınarak belge ihracat taahhüdünün kapatılması işlemi (anılan 

Tebliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen indirimli teminat uygulamasından 

yararlandırmama müeyyidesine tabi tutulmaksızın) tekemmül ettirilir. 

Birinci fıkrada belirtilen işlemlerin, belge sahibi firma tarafından bu fıkrada öngörülen süre 

içerisinde Müsteşarlık web sayfasından elektronik ortama aktarılmaması durumunda belge ihracat 

taahhüt kapatma işlemi, bu kayıtlar dikkate alınmaksızın tekemmül ettirilir” hükmünü 

amirdir.”denilmektedir. 

17

ELYAF KARIŞIM ORANLARI İLE İLGİLİ TALİMATLAR 

1) D.İ.İ.B kapsamında ithal ve ihraç edilen ürünlerdeki elyaf karışım oranları ile ilgili Dış Ticaret 


“Bilindiği üzere; 25/12/1997 tarih ve 97/1910 sayılı Müsteşarlık Onayı çerçevesinde 

tekstil sektörünün özelliği itibarıyla ithal edilen yün,pamuk, polyester vb. karışımlı kumaşlardan 

üretilen konfeksiyon ürünlerinin ihracatında zaman zaman hammadde ve mamul madde karışım 

oranlarının birbirini tutmadığının görülmesi, bunun da taahhüt hesaplarının kapatılmasında sorunlara 

yol açarak özellikle İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğinde 

(İTKİB) ve diğer ihracatçı birliklerinde bu durumda olan çok sayıda kapatma dosyasının beklemesi 

nedeniyle, kapatmaların hızla sonuçlandırılarak firmaların mağduriyetlerinin giderilebilmesini 

teminen ithal edilen karışımlı kumaşta karışım oranı yüksek olan cinsin (pamuklu, sentetik, viskon 

vb.) G.T.İ.P’ine tekabül eden mamul madde G.T.İ.P’inden ihracat yapılması durumunda ithal edilen 

eşyanın tanımı ile ihraç mamulün tanımının aynı kapsamda olması şartıyla, kumaşlardaki karışım 

oran farklılıklarına bakılmaksızın taahhüt hesabının kapatılma işlemlerinin sonuçlandırılması uygun 

görülmüştür. 

Bu defa, 27/01/2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2005/8391 sayılı 

Dahilde İşleme Rejimi Kararı ve bu Karar çerçevesinde yayımlanan Tebliğler, Genelgeler ve 

Müsteşarlığımız talimatları ile gerekli uyum ve eşgüdümün sağlanması amacıyla, 25/12/1997 tarih ve 

97/1910 sayılı Müsteşarlık Onayı’nın yürürlükten kaldırılması ve yazımız tarihinden sonra 

27/01/2005 tarihi itibariyle düzenlenen belgelerin mer’i Karar,Tebliğ ve Genelge hükümlerine göre 

kapatma işlemlerinin tekemmül ettirilmesi Müsteşarlık Makamından alınan 10.11.2005 tarih ve 

2005/2054 sayılı Onay ile kararlaştırılmıştır.” denilmektedir. 

2) 3/11/2006 tarihli ve 2006/11203 sayılı Karar ile 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Karar’a 

eklenen Geçici 13 üncü maddeye ilişkin Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 20.12.2006 tarih 

0120007795 sayılı talimatı. 

“Bilindiği üzere; 27/1/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 17/1/2005 

tarihli ve 2005/8391 sayılı “Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nda değişiklik yapılmasını öngören, 

3/11/2006 tarihli ve 2006/11203 sayılı “Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nda Değişiklik Yapılması 

Hakkında Karar”, 8/12/2006 tarihli ve 26370 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 

Bu çerçevede; 3/11/2006 tarihli ve 2006/11203 sayılı Karar ile 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 

sayılı Karar’a eklenen Geçici 13 üncü madde, “Tekstil ve konfeksiyon ürünleri sektöründe 

11/1/2006 tarihinden önce düzenlenen dahilde işleme izin belgeleri ihracat taahhütleri; 

a) Dahilde işleme izin belgesinin düzenlenmesi ve/veya ihracat taahhütlerinin kapatılması için 

gerekli belgelerde yer alan miktar birimlerinden, ithalat ve ihracat listelerinde yer alan miktar 

birimleri esas alınmak suretiyle yapılacak sarfiyat hesabı üzerinden, 

18

) Belge kapsamında ithal edilen eşyanın tanımı ile ihraç edilen işlem görmüş eşyanın 

tanımının İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli tasnifine göre, aynı elyaf 

cinsi kapsamında olması halinde, kapatılır” hükmünü amirdir. 

Bu itibarla; 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Karar’ın Geçici 13 üncü maddesine 

istinaden, 11/1/2006 tarihinden önce düzenlenen dahilde işleme izin belgelerine ilişkin taahhüt 

kapatma işlemlerinin, belgede kayıtlı gümrük tarife istatistik pozisyonu, madde adı, miktarı (belgede 

kayıtlı birimi ile birlikte) ve değeri dikkate alınmak suretiyle, dahilde işleme rejimi hükümleri 

çerçevesinde eşdeğer eşya ve/veya ithal eşyasından elde edilen işlem görmüş ürün ile değişmemiş 

eşyanın ihraç edildiğinin tespitini müteakip ilgili Genel Sekreterlik tarafından belge ihracat 

taahhütlerinin kapatma işlemlerinin tekemmül ettirilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. 

3) 3/11/2006 tarihli ve 2006/11203 sayılı Karar ile eklenen Geçici 13 üncü madde kapsamında, 

yukarıda (2.madde) detayı verilen talimata istinaden gerçekleştirilecek işlemlerde ihracat 

taahhüt hesabı kapatılmış dahilde işleme izin belgeleri kapsamında yapılacak işlemlere yönelik 

Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 31.01.2007 tarih 0120000642 sayılı talimatı. 


Bilindiği üzere; 27/01/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 17/1/2005 

tarihli ve 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 26 ncı maddesinin üçüncü fıkrası, 

“Ayrıca, Müsteşarlık (İhracat Genel Müdürlüğü) dahilde işleme izin belgesinin taahhüt kapatma, iptal 

veya resen kapatma işlemlerini (müeyyidenin tahsil edilmediğinin tespiti kaydıyla) geri almaya 

yetkilidir.” hükmünü amirdir. 

Bu çerçevede; söz konusu Karar’a, 8/12/2006 tarihli ve 26370 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanan 3/11/2006 tarihli ve 2006/11203 sayılı Karar ile eklenen Geçici 13 üncü madde 

kapsamında, İlgi’de kayıtlı yazımıza istinaden gerçekleştirilecek işlemlerde ihracat taahhüt hesabı 

kapatılmış dahilde işleme izin belgeleri kapsamında işlem tesis edilmesinin Genel Sekreterliklerinden 

talep edilmesi durumunda; 

a) Öncelikle mezkur taleplerin Geçici 13 üncü madde hükmü ve İlgi’de kayıtlı yazımız 

kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğinin Genel Sekreterliklerince ön incelemeye tabi 

tutulması, 

b) Genel Sekreterliklerince, ilgi mercilerden alınacak yazılar itibariyle müeyyidenin tahsil 

edilmediğine dair tespitin yapılması gerekmektedir. 

Ayrıca, söz konusu işlemleri müteakip anılan taleplerin 2005/8391 sayılı Karar’ın 26 ncı 

maddesinin yukarıda belirtilen hükmü çerçevesinde değerlendirilmek üzere Müsteşarlığımıza intikal 

ettirilmesi; kapatma işleminin geri alınmasının Müsteşarlığımızca uygun görülmesi halinde, talebe 

konu dahilde işleme izin belgelerinin taahhüt kapatma işlemleri esnasında geçerli bulunan belge 

süreleri içerisindeki (söz konusu belgelere hiçbir surette ek süre verilmeksizin) ithalata ve ihracata 

ilişkin gümrük beyannameleri dikkate alınarak belge taahhüt kapatma işlemlerinin tekemmül 

ettirilmesi Müsteşarlığımızca uygun görülmüştür.”denilmektedir. 

19

HAKLI SEBEBE İLİŞKİN TALİMAT 

2005/4 sayılı Genelge’de yer alan haklı sebebe ilişkin müracaatlara yönelik hususlara ilave 

olarak Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 14/10/2005 tarih 0120007164 sayılı talimatı yürülükten 

kaldırılmıştır. 

Yürürlüğe Giren Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 20.02.2006 tarih 0120001014 sayılı talimatı. 

İlgi: 14.10.2005 tarih ve 120007164 sayılı yazımız. 

Bilindiği üzere; 27/01/2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/1 

sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 23 ile 24’üncü maddelerine istinaden Dahilde İşleme İzin 

Belgesi sahibi firmaların belge kapsamındaki performansı ile üretim veya ihracat faaliyetini ihmal ve 

kusuru olmaksızın gerçekleştirememesi halinde Dahilde İşleme İzin Belgelerine, Genel 

Sekreterliklerine gönderilen ilgi’de kayıtlı yazımızda belirtilen kriterler de dikkate alınarak ilave süre 

verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. 

Bu çerçevede, Müsteşarlığımızca haklı sebebe ilişkin ek süre taleplerinin hakkaniyete uygun 

bir şekilde değerlendirilebilmesine teminen, ilgi’de kayıtlı yazımız yürürlükten kaldırılmış ve aşağıda 

belirtilen işlemlerin tamamlanmasından sonra söz konusu taleplerin Müsteşarlığımıza intikal 

ettirilmesi uygun görülmüştür. 

1- Haklı sebebe istinaden ek süre almak isteyen firmaların bir örneği Ek-1’de yer alan talep 

formunu doldurmaları ve söz konusu formda yer alan bilgilerin doğruluğunun kontrolünün Genel 

Sekreterlikleri tarafından yapılmasından sonra, formların Müsteşarlığımıza intikal ettirilmesi 

gerekmektedir. Mezkur formda, 5 ve 9’uncu bölümlerde yer alan bilgilerin kontrolü yapılırken ilgili 

gümrük beyannamelerinin asıllarının firmadan talep edilerek kontrolün yapılması ve söz konusu 

beyannamelerin birer fotokopilerinin firmaya ait ilgili belge dosyasında saklanması gerekmektedir. 

Anılan formun eksiksiz ve doğru olarak doldurulmaması durumunda, ilgili talebin Müsteşarlığımıza 

iletilmemesi gerekir. 

2- Haklı sebebe binaen ek süre talebinde bulunan firmanın, üretim veya ihracat faaliyetini 

kendi ihmal ve kusuru olmaksızın gerçekleştirememesine ilişkin ileriye sürdüğü sebebi 

belgelendirmesi esastır. Belgelendirilemeyen talepler kesinlikle Müsteşarlığımıza intikal 

ettirilmeyecektir. İleriye sürülen sebep yurt dışından kaynaklanıyor ise, bu durumun Müsteşarlığımız 

Yurt Dışı Temsilcilikleri ile Büyükelçilikler emrinde geçici olarak görevli Dış Ticaret Müsteşarlığı 

Temsilcisi (DTM Temsilcisi) veya yukarıda belirtilen Yurt Dışı Temsilciliklerimiz ve DTM 

Temsilcisinin bulunmadığı ülkelerde ise Büyükelçilik veya Konsolosluktan, yurt içinden 

kaynaklanıyor ise ilgili kamu kurum veya kuruluşlarından firma tarafından alınacak yazı ile tevsik 

edilmesi gerekmektedir. Söz konusu kamu kurum veya kuruluşlarından alınacak yazının konusunun, 

ileriye sürülen nedeni tasdik edici mahiyette olması gerekmektedir. 

3- Ek süre talep edilen belge dışında, son 10 (on) yılda düzenlenmiş diğer dahilde işleme izin 

belgelerinin resen kapatılmış, kısmen müeyyide uygulanmak suretiyle kapatılmış veya iptal edilmiş 

olması durumunda, söz konusu belgeler kapsamında ithalat veya yurt içi alım gerçekleşmiş ise, bu 

işlemler sonucunda doğan tüm vergilerin 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile 6183 sayılı Amme 

Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde ödenmesi gerekmektedir. Söz 

konusu müeyyidenin ilgili firma tarafından ödenmemesi durumunda haklı sebebe ilişkin ek süre 

20

talebi Müsteşarlığımıza intikal ettirilmez. Ödeme yapılmış ise, bu bilgi ve belgeler Müsteşarlığa 

intikal ettirilir. 

4- Ek süre talep edilen belge kapsamında ihracatını gerçekleştirmiş olup buna tekabül eden 

ithalatı kısmen veya tamamen gerçekleştiremeyen firmaya ise, gerçekleştirilen ihracata tekabül eden 

ancak ithalatı gerçekleştirilmeyen maddelerin ithalatı için ek süre verilir. Bu durumdaki firmanın 

tevsik edici bilgi ve belge olarak, sadece gerçekleştirdiği ihracata ilişkin gümrük beyannamelerini 

ibraz etmesi yeterlidir. Bu talepler Müsteşarlığımıza iletilirken yukarıdaki 1 ve 3’üncü maddede 

belirtilen bilgi ve belgeler Müsteşarlığımıza gönderilecektir. 

EKLER: 

Ek-1 Talep Formu (1 Sayfa) 

21

TELAFİ EDİCİ VERGİLER İLE İLGİLİ UYGULAMA TALİMATLARI 

1) Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 24.12.2004 tarih 0120008044 sayılı talimatlarında asgari birim 

fiyat uygulanan Dahilde İşleme İzin Belgeleri kapsamındaki sözkonusu ithal eşyalarına yönelik 

olarak, gerek T.E.V’in hesaplanması, gerekse döviz kullanım oranının tespitinde, belge 

kapsamındaki ithalata ilişkin gümrük beyannamesi üzerindeki 22 numaralı sütunda yer alan 

CIF fatura kıymetinin (bu durumdaki birim fiyatın asgari birim fiyatın altında olması 

durumunda) dikkate alınması yönündeki talimatları üzerine Genel Sekreterliğimizce konuya 

ilişkin tereddüt içeren yazımıza cevaben Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 04.05.2005 tarih 0120003063 

sayılı talimatı. 

İlgi: a) 21.4.2005 tarih ve 2018-6885 sayılı yazınız. 

(DTM Faks Giriş: 22/04/2005-120003546 DTM Giriş: 25/4/2005-28600) 

b) 24/12/2004 tarih ve 120008044 sayılı yazımız. 

“İlgi (a)’da kayıtlı yazınız incelenmiştir. 

Bu çerçevede, ilgi (b)’de kayıtlı yazımızda yer alan hususlara ilave olarak; asgari birim fiyat 

uygulanan Dahilde İşleme İzin Belgeleri kapsamındaki mamul kumaş, iplik (jüt ipliği, polipropilen 

iplik ve polietilen iplik hariç) ve ham kumaş-ham bez için gerek Telafi Edici Vergi’nin 

hesaplanmasında gerekse döviz kullanım oranının tespitinde, belge kapsamındaki ithalata ilişkin 

gümrük beyannamesi üzerindeki 22 numaralı sütunda yer alan CIF fatura kıymetin (bu durumdaki 

birim fiyatın ilgili eşyaya yönelik asgari birim fiyatın altında olması halinde) dikkate alınması esastır 

ancak, bu kapsamdaki ithalata ilişkin gümrük beyannamesi üzerindeki 22 numaralı sütunda CIF 

fatura kıymetin yerine başka bir teslim şeklinin yer alması ve dolayısıyla bu teslim şekline göre 

kıymetin belirtilmesi durumunda, 22 numaralı sütunda yer alan farklı teslim şekline ilişkin kıymetin 

CIF fatura kıymetine dönüştürülmesi ve yukarıda belirtilen işlemlerin tekemmül ettirilmesi 

gerekmektedir.” denmektedir. 

2) Telafi Edici Vergi hesaplamalarının global olarak değerlendirilememesine yönelik Dış Ticaret 

Müsteşarlığı’nın İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne hitaben 

09.09.2005 tarih 0120006339 sayılı talimatı. 

“Telafi Edici Vergi (TEV) gümrük çıkış beyannamesinin tescil tarihinde doğmakta olup, 

TEV’in ithalatta vergi oranında her bir gümrük beyannamesi bazında hesaplanması nedeniyle, TEV 

hesaplamalarının global olarak belge bütününe yönelik yapılması mümkün bulunmamaktadır.” 


3) Taahhüt kapatma müracaatında bulunulan, incelemeleri tamamlanmış ve hammadde sarfiyat 

hesapları bakımından herhangi bir sorun bulunmayan, ancak TEV (Telafi Edici Vergi) 

ödenmesi gerekli olan Dahilde İşleme İzin Belgelerinin bulunması nedeniyle, sözkonusu 

firmaların bir kısmının iflas etmiş olması bir kısmına ise ulaşılamaması ve dolayısıyla gerekli 

TEV ödemesinin yapılamaması nedeniyle, anılan firmalara ait Dahilde İşleme İzin Belgelerinin 

taahhüt hesaplarının kapatılabilmesini teminen nasıl bir yol izlenmesi gerektiği konusunda Ege 

İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince Dış Ticaret Müsteşarlığımızın talimatları sorulmuş ve 

konu ile ilgili olarak Müsteşarlığımızın Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine hitaben 


22

“ İlgi: 05/12/2005 tarih ve 15815 sayılı yazınız. 

İlgi’de kayıtlı yazınızda, hali hazırda Genel Sekreterliğiniz nezdinde taahhüt kapatma 

müracaatında bulunulan, incelemeleri tamamlanmış ve hammadde sarfiyat hesapları bakımından bir 

sorun bulunmayan, ancak TEV ödenmesi gerekli olan Dahilde İşleme İzin Belgeleri bulunduğu 

kaydedilerek, ödenmesi gereken TEV’in miktar ve değer olarak tespit edilerek hazırlanan bilgilerin 

ilgili gümrük idaresine söz konusu gecikme faiziyle tahsili ve Genel Sekreterliğinize bilgi verilmesi 

kaydıyla, belge kapsamında alınan teminatların iadesi hususunun yazınızda belirtilmekte ve 

sözkonusu belgenin kapatılabilmesini teminen gerekli talimatın verilmesi talep edilmektedir. 

Bilindiği üzere, gerek mer’i gerekse mülga Dahilde İşleme Rejimi (DİR) ile ilgili mevzuatlara 

göre, şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde sanayi ürünlerinin (İthalat Rejim Kararının II sayılı 

Listesinde yer alan eşyalar), işlenmiş tarım ürünlerinin (İthalat Rejim Kararının III sayılı Listesinde 

yer alan eşyalar) ve tarım ürünlerinin (İthalat Rejim Kararının I ve IV sayılı Listelerinde yer alan 

eşyalar) A.TR dolaşım belgesi ile menşe ispat belgeleri (EUR.1 veya fatura beyanı) eşliğinde Avrupa 

Topluluğuna üye ülkelere veya Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığımız ülkeye ihracatında, 

işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli girdilerin gümrük vergileri ve 

varsa toplu konut fonunun ihracat esnasında TEV adı altında tahsil edilmesi gerekmektedir. 

Diğer taraftan, hem mülga hem de mer’i DİR ile ilgili mevzuatlara istinaden TEV’in 

ödendiğine dair makbuzun Genel Sekreterliğinize ibraz edilmesi gerekmekte olması nedeniyle, bu 

verginin ödendiğine dair makbuzun ibraz edilmesi durumunda, ancak mezkur beyannamelerin 

taahhüt kapatmada kullanılması söz konusu olabilmektedir. 

Bu itibarla, ilgi yazınızda belirtilen işlemin tesis edilmesi mümkün olmayıp, TEV’İn 

yatırılmadığı tespit edilen gümrük çıkış beyannamelerinin taahhüt kapatma hesabında kullanılmaması 


Bu defa Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nin sözkonusu işlemin uygulanması ile 

ilgili yaşanan tereddütlere ilişkin yazıları üzerine Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 20.01.2006 tarih 


“ İlgi: a) 05/12/2005 tarihli ve 15815 sayılı yazınız, 

b) 16/12/2005 tarihli ve 56708 sayılı yazımız, 

c) 05/01/2006 tarihli ve 10/234 sayılı yazınız. 

İlgi (a)’da kayıtlı yazınızda, hali hazırda Genel Sekreterliğiniz nezdinde taahhüt kapatma 

müracaatında bulunulmuş, incelemeleri tamamlanmış ve hammadde sarfiyat hesapları bakımından bir 

sorun bulunmayan, ancak TEV ödenmesi gerekli olan Dahilde İşleme İzin Belgelerinin bulunduğu 

kaydedilerek, ödenmesi gereken TEV’in miktar ve değer olarak tespit edilerek hazırlanan bilgilerin 

ilgili gümrük idaresine söz konusu gecikme faiziyle tahsili ve Genel Sekreterliğinize bilgi verilmesi 

kaydıyla, belge kapsamında alınan teminatların iadesi hususu belirtilmekte ve söz konusu belgenin 

kapatılabilmesini teminen gerekli talimatın verilmesi talep edilmektedir. 

Konuya ilişkin olarak verilen ilgi (b)’de kayıtlı cevabi yazımızda, hem mülga hem de mer’i 

DİR ile ilgili mevzuatlarda, TEV’in ödendiğine dair makbuzun Genel Sekreterliğinize ibraz edilmesi 

durumunda, ancak mezkur beyannamelerin taahhüt kapatmada kullanılması söz konusu olabileceği 

hatırlatılarak, TEV’in yatırılmadığı tespit edilen gümrük çıkış beyannamelerinin taahhüt kapatma 

hesabında kullanılmaması gerektiği bildirilmişti. 

Bu defa, ilgi (c)’de kayıtlı yazınızda, konuyla ilgili yapılacak işlemlerin 

sonuçlandırılmasında, 

23

1- Gümrük beyannamesinin birden fazla kalemden oluşması durumunda, bir kısım ihraç 

kaleminin içeriğinde TEV’e tabi malzeme kullanılmamasına karşın tüm gümrük beyannamesi 

muhteviyatı kalemlerin taahhüt kapsamından çıkartılıp çıkartılmayacağı, 

2- İlgili kalem içinde TEV’e tabi olan hammaddenin yanı sıra ihracat kaleminin bünyesinde 

yer alan ancak TEV’e tabi olmayan ya da vergisi sıfır olan diğer ithalat malzemelerinin de 

kapsam dışına alınıp alınmayacağı 

hususlarında tereddüt oluştuğu kaydedilerek, oluşan tereddütlerin giderilmesi amacıyla konu 

hakkında nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine ilişkin talimatımızın bildirilmesi talep edilmektedir. 

Bilindiği üzere, 27/01/2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe 

giren meri 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın “Telafi Edici Verginin Ödenmesi “ 

başlıklı 16’ncı maddesinin birinci fıkrası, “Şartlı muafiyet sistemi ülkelere ihracatında; işlem görmüş 

ürünün elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, 

mamul ile değişmemiş eşyaya ilişkin vergi, kaynak ülkelerle var olan anlaşmalar saklı kalmak 

kaydıyla ödenir” hükmünü amirdir. 

Bu hükme göre, dahilde işleme tedbirlerinden biri olan şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde; 

1- Üçüncü ülkeden ithal edilen eşyanın işleme tabi tutulduktan sonra işlem görmüş sanayi 

ürününün AB’ye ihraç edilmesi, 

2- AB’ye gerçekleştirilen ihracatın da A.TR veya menşe ispat belgeleri eşliğinde yapılması, 

durumunda TEV doğmaktadır. Ayrıca, yukarıda sayılan hususlar gerçekleşse bile kaynak ülke 

(ithalatın yapıldığı üçüncü ülke) için uygulanan gümrük vergisi % 0 (sıfır) olması durumunda, 

söz konusu ihracatlar için TEV tahsilatı aranılmaması gerekmektedir. 

Bu itibarla, üçüncü ülke menşeli bir eşyadan elde edilmemiş bir işlem görmüş ürünün 

AB’ye A.TR veya menşe ispat belgeleri eşliğinde ihraç edilmesi veya yukarıda izah edilen şartlar 

oluşsa bile ithalatın yapıldığı üçüncü ülke için uygulanan gümrük vergisi %0 (sıfır) ise, bu ürünlerin 

ihracatında TEV doğmamaktadır. 

Bu kapsamda, DİİB çerçevesinde gerçekleştirilen ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin 

birden fazla kalemden (işlem görmüş ürün) oluşması ve bu beyanname muhteviyatı bir kısım kalemin 

elde edilmesinde de TEV’e tabi malzeme kullanılmaması halinde, bu işlem görmüş ürünlerin (TEV’e 

tabi olmayan hammaddelerden elde edilen işlem görmüş ürünler) taahhüt kapsamından 

çıkartılmaması gerekmekte olup, söz konusu TEV’e tabi olmayan bu eşyaların taahhüt kapatma 

hesabına mer’i Dahilde İşleme Rejimi hükümleri çerçevesinde dahil edilmesi uygun görülmektedir. 

Diğer taraftan, AB’ye A.TR veya menşe ispat belgeleri eşliğinde ihraç edilen işlem görmüş 

ürünün elde edilmesinde hem TEV doğuran üçüncü ülke menşeli hammadde hem de TEV 

doğurmayan ülkemiz menşeli veya gümrük vergisi % 0 olan üçüncü ülke menşeli hammaddelerin 

birlikte kullanılması durumunda ve mer’i Dahilde İşleme Rejimine göre TEV ödenmesi gerekirken 

TEV’in ödendiğine dair makbuzun ibraz edilmemesi nedeniyle müeyyide uygulanması öngörülmüş 

ise, sadece TEV doğuran hammaddelerin muafiyet kapsamından çıkartılarak müeyyide işleminin bu 

kısma tekabül edecek şekilde tesis edilmesi gerekmektedir.”denilmektedir. 

4) İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasına istinaden, ilgili Dahilde 

İşleme İzin Belgesinin taahhüt hesabının kapatılabilmesi için eksik bilgi ve belgelerin 

tamamlanmasını teminen ilgili firmalara gönderilen uyarı yazılarından itibaren 1 (bir) ay 

içerisinde konuyla ilgili eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir. Ancak, bazı firmaların Telafi 

Edici Vergilerini (TEV) 1 (bir) aylık sürenin bitiminden sonra yatırarak Genel Sekreterliğimize 

TEV’e ilişkin makbuzlarını ibraz etmesi nedeniyle henüz kapatılamamış bu kapsamdaki 

Dahilde İşleme İzin Belgesi taahhüt hesabına ilişkin 1 (bir) ay süreyi aşmış TEV ödemelerinin 

24

dikkate alınıp alınamayacağı hususundaki yazımıza 


cevaben Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 

“Bilindiği üzere: ilgi’de kayıtlı yazımızda, Müsteşarlığımız bilgisayar kayıtlarına göre 

30.06.2005 tarihi dahil olmak üzere bu tarihten önce Genel Sekreterliklerine müracaat edilmiş olup, 

halen kapatılmamış Dahilde İşleme İzin Belgelerinden, ilgili firmanın eksik evrakını getirememesi 

nedeneyle bekletilen Dahilde İşleme İzin Belgelerinin, İhracat 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi 

Tebliği’nin 38 inci maddenin 1 inci fıkrası çerçevesinde mevcut bilgi ve belgelere göre kapatma 

işleminin gerçekleştirilmesi, bunların dışında “müracaatlı” durumda bulunan halen kapatılmamış olan 

belgelerle ilgili olarak Genel Sekreterliklerince yapılan işlemlerin bildirilmesi istenmiştir. 

Bu defa; Genel Sekreterliklerinden alınan 14/03/2006 tarihli 4244 sayılı yazıda, bu 

kapsamdaki bazı firmaların Gümrük Müdürlüklerindeki yığılmaları da gerekçe göstererek Telafi 

Edici Vergilerini (TEV) 1 (bir) aylık sürenin bitiminden sonra yatırarak Genel Sekreterliklerine 

TEV’e ilişkin makbuzları ibraz edebildiği ve bu nedenle firmalara yazılan uyarı yazılarından 1 (bir) 

ay sonra ilgili Dahilde İşleme İzin Belgelerinin taahhüt hesaplarının hemen sonuçlandırılamadığı 

belirtilerek, henüz ihracat taahhüdü kapatılamamış bu kapsamdaki Dahilde İşleme İzin Belgesi 

taahhüt hesabına ilişkin 1 (bir) ay süreyi aşmış TEV ödemelerinin dikkate alınıp alınamayacağı 

konusunda tereddüt hasıl olduğu bildirilmektedir. 

Bu çerçevede, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38 inci maddenin 1 inci fıkrasına istinaden, 

ilgili Dahilde İşleme İzin Belgesinin taahhüt hesabının kapatılabilmesi için eksik bilgi ve belgelerin 

tamamlanmasını teminen ilgili firmalara gönderilen uyarı yazılarından itibaren 1 (bir) ay içerisinde 

konuyla ilgili eksikliklerin giderilememesi halinde mevcut bilgi ve belgelere göre kapatma işleminin 

gerçekleştirilmesi gerekmektedir. 

Ancak, ilgili Dahilde İşleme İzin Belgesinin taahhüt hesabının kapatılabilmesi için eksik bilgi 

ve belgelerini tamamlanmasını teminen ilgili firmalara gönderilen uyarı yazılarından itibaren 1 (bir) 

ay içerisinde Genel Sekreterliklerine resmi müracaat yapıldığının tespiti kaydıyla ve ilgili Dahilde 

İşleme İzin Belgesi taahhüt hesabının henüz kapatılmadığı da dikkate alınarak, bu kapsamdaki 

Dahilde İşleme İzin Belgesinin taahhüt hesabına ilişkin 1 (bir) ay süreyi aşmış TEV ödemelerinin 

ilgili taahhüt kapatma işleminde dikkate alınıp alınmaması açısından, bu kapsamdaki taleplerin firma 

bazında ve konuyla ilgili eksikliklerin 1 (bir) ay içerisinde tamamlanamamasına ilişkin somut 

gerekçelerle birlikte Müsteşarlığımıza intikal ettirilmesinin uygun olacağı 

düşünülmektedir.”denilmektedir. 

5) Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nin 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen Dahilde 

İşleme İzin Belgesi kapsamında serbest bölgelere gerçekleştirilen ve belge ihracat taahhüdüne 

saydırılmak istenen ihracata konu eşyanın serbest bölgelerden gümrük hattı dışı eşya satış 

mağazası, üçüncü ülke veya diğer serbest bölgelere satışının yapılmış olması durumunda, 

kapatma işlemleri tekemmül ettirilirken Telafi Edici Vergi (TEV) tahsilatının aranıp 

aranmayacağı hususunda tereddüt olduğunu belirten yazıları üzerine konuya ilişkin Dış Ticaret 


“İlgi: a) 11/04/2006 tarihli ve 120002195 sayılı, 

b) 08/03/2005 tarihli ve 120001567 sayılı, 

c) 16.11.2001 tarihli ve 106302 sayılı yazılarımız. 

25

Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nden alınan 6/2/2006 tarihli ve 1370 sayılı yazıda 

özetle; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında serbest 

bölgelere gerçekleştirilen ve belge ihracat taahhüdüne saydırılmak istenen ihracata konu eşyanın 

serbest bölgelerden gümrük hattı dışı eşya satış mağazası, üçüncü ülke veya diğer serbest bölgelere 

satışının yapılmış olması durumunda, kapatma işlemleri tekemmül ettirilirken Telafi Edici Vergi 

(TEV) tahsilatının aranıp aranmayacağı hususunda tereddüt hasıl olduğu ifade edilmektedir. 

Bu çerçevede; İlgi (a)’da kayıtlı yazımızda ve İlgi (c)’de kayıtlı yazımız ekinde Genel 

Sekreterliklerine gönderilen 2001/2 sayılı Genelge’nin değişik 26 ncı maddesinde belirtildiği üzere, 

27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi ihracat taahhüdüne saydırılmak 

istenen ve serbest bölgelere yapılan ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile ilgili ön statü belgesinde 

serbest bölgeye çıkışı yapılan eşyanın serbest dolaşımda olmadığına dair şerh var ise, belge taahhüt 

kapatma işleminin başka bir işleme gerek kalmadan tekemmül ettirilmesi, buna karşın ön statü 

belgesinde eşyanın serbest dolaşımda olduğuna dair şerh var ise, yapılan ihracata konu her türlü eşya 

için belge sahibi firmadan, varsa TEV’in ödendiğinin tevsikinin aranması gerekmektedir. 

Ancak, serbest bölgelere gerçekleştirilen ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile ilgili ön 

statü belgesinde, serbest bölgeye çıkışı yapılan eşyanın serbest dolaşımda olduğuna dair şerh var ise 

ve serbest bölgeye çıkışı yapılan eşyanın tamamının aynı şekilde veya daha ileri bir düzeyde 

işlem görmüş ürün olarak; 

- Gümrük hattı dışı eşya satış mağazasına satışının yapılması veya serbest bölgeden 

tercihli rejimden (A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğu’na taraf ülkelere ihracatın 

yapılması veya menşe ispat belgeleri eşliğinde Avrupa Topluluğu’na taraf ülkelere, Serbest Ticaret 

Anlaşması imzalanan ülkelere veya Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna taraf ülkelere ihracatın 

yapılması durumu) yararlanmaksızın başka ülkelere satışının yapılması söz konusu ise, satışı yapan 

firmaya ait Serbest Bölge Müdürlükleri ile Serbest Bölge Gümrük Müdürlüklerince onaylı Serbest 

Bölge Bilgi İşlem Formu firma nüshasının aslının Genel Sekreterliklerine tevsik edilmesi 

durumunda, konuya ilişkin TEV tahsilatı aranmaksızın belge taahhüt kapatma işlemlerinin tekemmül 

ettirilmesi gerekmektedir. 

- Diğer bir serbest bölgeye satışının yapılması söz konusu ise, diğer serbest bölgeye satışı 

yapılan eşyanın tamamının aynı şekilde veya daha ileri bir düzeyde işlem görmüş ürün olarak 

bu serbest bölgeden gümrük hattı dışı eşya satış mağazasına satışının yapılması veya bu serbest 

bölgeden tercihli rejimden (A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğu’na taraf ülkelere 

ihracatın yapılması veya menşe ispat belgeleri eşliğinde Avrupa Topluluğu’na taraf ülkelere, Serbest 

Ticaret Anlaşması imzalanan ülkelere veya Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna taraf ülkelere 

ihracatın yapılması durumu) yararlanmaksızın başka ülkelere satışının yapılması ve bu satışları yapan 

firmalara ait Serbest Bölge Müdürlükleri ile Serbest Bölge Gümrük Müdürlüklerince onaylı Serbest 

Bölge Bilgi İşlem Formlarının firma nüshalarının asıllarının Genel Sekreterliklerine tevsik edilmesi 

kaydıyla, konuya ilişkin TEV tahsilatı aranmaksızın belge taahhüt kapatma işlemlerinin tekemmül 

ettirilmesi gerekmektedir. 

Diğer taraftan; bu kapsamda Genel Sekreterliklerine sunulan Serbest Bölge İşlem 

Formu/Serbest Bölge İşlem Formları üzerine; İlgi (b)’de kayıtlı yazımızla Genel Sekreterliklerine 

gönderilmiş bulunan 2005/3 sayılı Genelge’nin 20 ve 21 inci maddelerinde de belirtildiği üzere, 

“……. unvanlı firmanın …./…/…. tarihli ve …… sayılı DİİB’in ihracat taahhüdüne sayılmıştır.” 

meşruhatının düşülmesi gerekmektedir. Ayrıca, taahhüt kapatmada kullanılan Serbest Bölge Bilgi 

İşlem Formu aslının/Serbest Bölge İşlem Formları asıllarının firmaya iade edilmesi durumunda, iade 

edilmeden önce yukarıda yazılı meşruhat düşülmüş Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu 

fotokopisinin/Serbest Bölge İşlem Formları fotokopilerinin Genel Sekreterliklerince alınması 


26

6) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yurt içinde belgeden belgeye teslim yapılması halinde 

Telafi Edici Vergi (TEV) uygulamalarına yönelik Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 12.05.2006 tarih 


“Bilindiği üzere, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38’inci maddesinin onuncu fıkrası, ‘Dahilde 

İşleme İzin Belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, başka bir belgenin ithalat 

bölümünde belirtilen eşya arasında yer alması şartıyla süresi geçerli belge sahibi firmaya/firmalara 

yurt içinde teslimi halinde, her bir belgenin taahhüt kapatma müracaatının bu Tebliğ’in 37’nci 

maddesinde belirtilen süreler içersinde yapılması kaydıyla, Dahilde İşleme İzin Belgelerinin kapatma 

işlemi aynı anda veya ihracatı gerçekleştiren firmaların belgelerinin kapatılmasını müteakip yurt 

içinde teslimi yapan firmanın belgesinin kapatılması suretiyle sonuçlandırılır. İthal lisansı (kota) 

ve/veya gözetim belgesi gerektiği halde ibraz edilmemesi, varsa ödenmesi gereken telafi edici 

verginin ödenmemesi veya eksik ihracat gerçekleştirilmesi halinde, tüm mali ve hukuki sorumluluk 

ithalatı yapan firmaya aittir. Bu durumda, ithalatı yapan firma için bu Tebliğ’in 32, 33 ve 45’inci 

maddesi hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.’ hükmüne amirdir. 

Bu hükme göre; DİİB sahibi firmanın (1’inci firma) belge kapsamında üçüncü ülkeden ithal 

edilen eşyayı işlem görmüş ürüne dönüştürdükten sonra yurt içinde bir başka belge sahibi firmaya 

(2’nci firma) teslim etmesi ve 2’nci firmanın da yurt içinde belge kapsamında teslim aldığı eşyayı, 

kendi belgesinde ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürün haline getirdikten sonra A.TR dolaşım 

belgesi eşliğinde AB üyesi ülkeye veya menşe ispat belgesi eşliğinde AB üyesi, Serbest Ticaret 

Anlaşması (STA) imzaladığımız veya PAMK’a taraf bir ülkeye ihraç etmesi halinde, bu ülkelere 

ihraç edilen eşyanın bünyesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli eşyaya ilişkin TEV’den 1’inci firma 

sorumludur. Ancak, bu TEV’in tercihli rejim çerçevesinde gerçekleştirilen ihracata ilişkin gümrük 

beyannamesinin tescil tarihinde ve ihracatı gerçekleştiren firmanın (2’nci firma) beyanı üzerine 

ödenmesi gerekmektedir. Bu itibarla, yukarıda izah edilen durum çerçevesinde TEV’in doğduğu 

hususuna kanaat getirilirse, 1’inci firma bu verginin ödenmesinden sorumlu olup, ancak bu hususta 

ödenen TEV’e ilişkin makbuzun ise 2’nci firma adına düzenlenmesi ve 2’nci firmanın 

gerçekleştirdiği ihracata ilişkin gümrük beyannamesiyle ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Bu 

aşamada, TEV’in kimin tarafından ödeneceği hususu, iki firma arasında hukuki ihtilaf konusu ise, 

ödenmemesi halinde kimin sorumlu olacağı ve nasıl ödenmesi gerektiği hususlarının ilgili firmalara 

hatırlatılmasında fayda mülahaza edilmektedir. 

Bu çerçevede; belgeden belgeye teslim işlemi KDV’de Tecil-Terkin Sistemi kapsamında 

yapılmış ise, bu teslimata ilişkin olarak Yeminli Mali Müşavir Raporunda veya İhracat 2005/1 sayılı 

Tebliğ’in eki Ek-6’da sayılan, Dahilde İşleme İzin Belgelerinin kapatılması için gerekli bilgi ve 

belgeler arasında yer alan “Yeminli Mali Müşavirce onaylı ihracata ilişkin ihracat listesi”nde, 1’inci 

firmanın üçüncü ülkeden ithal ettiği eşyayı kullanarak ürettiği ve yurt içinde 2’nci firmaya teslim 

ettiği eşyanın, 2’nci firma tarafından işleme faaliyetine tabi tutulduktan sonra A.TR dolaşım belgesi 

eşliğinde AB üyesi bir ülkeye veya menşe ispat belgesi eşliğinde AB üyesi, Serbest Ticaret 

Anlaşması (STA) imzaladığımız veya PAMK’a taraf bir ülkeye ihraç edildiği tespitine yer verilmiş 

ise, bu tespite istinaden 1’inci firmanın TEV yükümlülüğü doğar. 

Buna karşın, belgeden belgeye teslim işlemi KDV’de Tecil-Terkin Sistemi kapsamında 

yapılmamışsa veya Yeminli Mali Müşavir Raporunda veya İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in eki Ek- 

6’da sayılan, Dahilde İşleme İzin Belgelerinin kapatılması için gerekli bilgi ve belgeler arasında yer 

alan “Yeminli Mali Müşavirce onaylı ihracata ilişkin ihracat listesi”nde bir önceki paragrafta 

belirtilen tespit yapılmamışsa; 2’nci firmanın, belge kapsamındaki ihracatının bir kısmını üçüncü 

ülkelere, bir kısmını ise menşe ispat belgesi eşliğinde veya A.TR dolaşım belgesi eşliğinde AB üyesi 

27

ir ülkeye, Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığımız bir ülkeye veya PAMK’a taraf bir ülkeye 

gerçekleştirmesi ve üçüncü ülkeye yapılan ihracatı üçüncü ülkeden ithal ettiği eşyayı kullanarak 

gerçekleştirmesi yanında AB üyesi bir ülkeye, STA imzaladığımız bir ülke veya PAMK’a taraf bir 

ülkeye gerçekleştirilen ihracata konu eşyanın bünyesinde de belgeden belgeye teslim kapsamındaki 

yurt içi alıma konu eşyayı kullanmış olması ve bu eşyanın (yurt içinde teslimi yapılan eşya) elde 

edilmesinde de üçüncü ülke menşeli eşya kullanılmış olması halinde, bu tespitlere istinaden 1’inci 

firmanın TEV yükümlülüğü doğar.” denilmektedir. 

7) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında fazla ödenen ya da ödenmemesi gerektiği halde ödenen 

Telafi Edici Vergi'lerin kısa zamanda iadesinin yapılabilmesi ve eksik ödenen TEV ve faizinin 

tahsil edilebilmesini sağlamak amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 11/8/2006 tarihli ve 


“İLGİ: 01/03/2006 tarih ve 120001231 sayılı yazımız. 

Bilindiği üzere; ilgi’de kayıtlı yazımız ekinde, 2005/2 sayılı Dahilde İşleme Rejimi 

Kapsamındaki Telafi Edici Vergi Uygulamalarına İlişkin Genelge’nin değişiklik yapılmış son şekli 

gönderilmiştir. 

Muhtelif İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri (İBGS)’nden alınan yazılarda, dahilde 

işleme izin belgesi kapsamında yapılan ihracatlarda, ödenmemesi gereken Telafi Edici Vergi 

(TEV)’nin firmalar tarafından ödenmesi nedeniyle TEV’lerin iadesi veya kaldırılması ile ilgili olarak 

Gümrük İdarelerinde sıkıntılar yaşandığı belirtilmektedir. 

Dahilde İşleme Rejimi kapsamında tahsil edilen TEV’in geri verilmesi veya kaldırılmasına 

ilişkin olarak Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 12/06/2006 tarih ve 

2006/60 sayılı Genelgesi ilişikte gönderilmektedir. Söz konusu Genelge hükümleri doğrultusunda 

Gümrük İdarelerince TEV’lerin iade ve kaldırma işlemleri gerçekleştirilecektir. 

Ayrıca, TEV’in kısa zamanda iadesinin yapılabilmesi ve eksik ödenen TEV ve faizinin tahsil 

edilebilmesini sağlamak amacıyla bir örneği ilişikte yer alan TEV tablosunun doldurulması uygun 

görülmektedir. Konuya ilişkin olarak Gümrük Müsteşarlığı ile de mutabık kalınan ve Genel 

Sekreterliğinizce yapılması gereken işlemler aşağıda yer almaktadır. İlgi’de kayıtlı yazımız ekinde 

gönderilen 2005/2 sayılı Genelge ile 2005/3 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge’nin 

değişik 32’nci maddesi halen yürürlükte olup, tabloda yer alan TEV hesaplamalarının İhracat 2005/1 

sayılı Tebliğin ilgili hükümleri ve ilgi’de kayıtlı yazımız ekinde gönderilen 2005/2 sayılı Genelge 

hükümleri doğrultusunda yapılması gerekmektedir. 

Bu çerçevede, aşağıda yer alan hususlara dikkat edilmesi uygun görülmektedir. 

1)TEV tablosunun “İhracat” ve “Üçüncü Ülkeden İthalat” başlıklı birinci ve ikinci bölümleri 

ile “TEV Hesaplaması” başlıklı üçüncü bölümünün "İthal Vergi Oranı", "İhraç Tarihi Kuru" 

ve “Ödenen TEV (YTL)” kısımları ilgili firma tarafından doldurulacak ve dahilde işleme izin 

belgesinin kapatılması için gerekli bilgi ve belgelerle birlikte kapatma müracaatı esnasında ilgili 

İBGS’ye ibraz edilecektir. 

2)İlgili İBGS, firma tarafından doldurulan tablonun birinci, ikinci ve üçüncü bölümlerini 

kapatma sırasında sunulan bilgi ve belgelere uygun şekilde doldurulup doldurulmadığının kontrolünü 

yaptıktan sonra, “TEV Hesaplaması” başlıklı bölümde “Ödenmesi Gereken TEV” ile “Fark” başlıklı 

kısmı dolduracaktır. 

28

3)Üçüncü bölümde yapılan hesaplama sonucunda, firmanın ödemesi gereken bir fark (Ödenen 

TEV – Ödenmesi Gereken TEV < 0, diğer bir ifadeyle hesaplama sonucunda (–) bir meblağ) 

bulunmuş ise, bu farkın tahsil edilmesini teminen firmaya ve ilgili gümrük idaresine TEV tablosunun 

mühürlü ve imzalı bir örneği ilgili İBGS tarafından gönderilecektir. 

4)Yapılan hesaplama sonucunda, firmanın ödemesi gereken bir TEV söz konusu ise; bu 

meblağın ödendiğine dair belgeler, ilgili İBGS’ye ibraz edilmediği sürece (İhracat 2005/1 sayılı 

Tebliğin 37 ve 38’inci maddeleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla) kapatma işlemi 

sonuçlandırılmayacaktır. 

5)Üçüncü bölümde yapılan hesaplama sonucunda, firmaya iade edilmesi gereken bir 

fark(Ödenen TEV – Ödenmesi Gereken TEV >0, diğer bir ifadeyle hesaplama sonucunda (+) bir 

meblağ) bulunmuş ve firma tarafından ilgili İBGS’ye İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 

34’üncü maddesi uyarınca talepte bulunulmuş ise, bu farkın firmaya iade edilmesini teminen ilgili 

İBGS, TEV tablosunun mühürlü ve imzalı bir örneğini ilgili gümrük idaresine gönderecektir. Bu 

aşamada; ilgili İBGS, bu farkın firmaya iade edilmesini beklemeden kapatma işlemini 

sonuçlandıracaktır. İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 34’üncü maddesi çerçevesinde ödenmemesi 

gerektiği halde ödendiği anlaşılan TEV’in iadesine ilişkin olarak, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 

211’inci maddesinde öngörülen 3 (üç) yıllık süre içerisinde ilgili gümrük idaresine müracaat edilmesi 


6)Belge sahibi firma tarafından ödenmesi gereken TEV’in, ilgili gümrük idaresine TEV 

tablosunun gönderileceği tarih itibarıyla henüz ödenmediği tespit edilmiş ise, anapara yanında 

gecikme faizi de anılan tablonun üçüncü bölümünde yer alan “Ödenmesi Gereken TEV” başlıklı 

kısmına ilgili İBGS tarafından dercedilecektir. Aynı şekilde, ilgili belge sahibi firma tarafından 

ödenmesi gereken TEV’in ilgili ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihinden sonraki bir 

tarihte ödendiği tespit edilmiş ise, “Ödenmesi Gereken TEV” başlıklı kısma anapara yanında 

gecikme faizi de ilgili İBGS tarafından eklenecektir. Ancak, tablonun gönderildiği tarih ile ödemenin 

yapılacağı tarihler arasında geçen süreye ilişkin gecikme faizi gümrük idaresi tarafından firmadan 

ayrıca tahsil edilecektir. 

7)Üçüncü bölümde yapılan hesaplama sonucunda, firmanın ödemesi gereken veya firmaya 

iade edilmesi gereken bir fark yok ise (Ödenen TEV – Ödenmesi Gereken TEV = 0), söz konusu 

tablo belge dosyasında saklanacaktır. 

8)Dahilde işleme izin belgesi kapsamında önceden ihracattan sonra ithalat yapılması 

durumunda; TEV, ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihindeki döviz satış kuru ve bu 

tarihte ithalat rejiminde belirtilen gümrük vergisi ve varsa toplu konut fonu üzerinden hesaplanarak, 

önceden ihracata tekabül eden ithalatın yapılması esnasında ödenecektir. Bu husus, tablonun altında 

yer alan açıklamalar bölümüne kaydedilecektir. 

9)Belge sahibi firmanın gerçekleştirdiği ihracatlara ilişkin olarak hem firmaya iade edilmesi 

hem de firmanın ödemesi gereken TEV’in birlikte söz konusu olması durumunda, iade edilmesi ve 

ödenmesi gereken TEV ile ilgili işlemler, ihracatın gerçekleştirildiği gümrük idaresi tarafından 

sonuçlandırılacaktır. İşlemi gerçekleştiren gümrük idaresi, iade edilmesi ve ödenmesi gereken TEV 

ile ilgili işlemlerin sonuçlandırıldığına dair yazıyı ilgili İBGS’ye gönderecektir. İade ve ödenmesi 

gereken TEV işlemleri farklı gümrük idareleri tarafından yapılması durumunda ise, TEV tablosu 

ilgili gümrük idaresine ayrı ayrı gönderilecektir.” denilmektedir. 

EKLER: 

1.Gümrük Müsteşarlığı Genelgesi (3 sayfa) 

2. TEV Tablosu (1 sayfa) 

29

8) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında fazla ödenen ya da ödenmemesi gerektiği halde ödenen 

Telafi Edici Vergi'lerin kısa zamanda iadesinin yapılabilmesi ve eksik ödenen TEV ve faizinin 

tahsil edilebilmesini sağlamak amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 23/8/2006 tarihli ve 


“İlgi : a) 8/3/2005 tarih ve 120001567 sayılı, 

b) 1/3/2006 tarih ve 0120001231 sayılı, 

c) 11/8/2006 tarih ve 0120005002 sayılı yazılarımız. 

Bilindiği üzere; 27/1/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 

2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 33 üncü maddesi çerçevesinde, Telafi Edici 

Vergi(TEV)’in hangi durumlarda aranacağı ve aynı Tebliğ’in 34 üncü maddesinde de, ödenmemesi 

gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen TEV’in hangi şartlar dahilinde iade edilebileceği 

belirtilmiştir. 

Diğer taraftan; İlgi(a)’da kayıtlı yazımız ekinde tüm İhracatçı Birlikleri Genel 

Sekreterliklerine gönderilen 2005/3 sayılı Genelge’nin 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında, “DİİB 

sahibi firmanın yapacağı müracaata istinaden verilecek yazı ile, belge kapsamında yapılan ihracatta 

ödenmemesi gerektiği halde ödendiği veya fazla ödendiği tespit edilen TEV ile ikincil işlem görmüş 

ürünlere ilişkin verginin iadesine ilişkin gerekçe bildirilir.” hükmü yer almaktadır. 

Bu çerçevede; Müsteşarlığımızca, Dahilde İşleme İzin Belgesi ihracat taahhüdünün 

kapatılması esnasındaki TEV ile ilgili olarak, İlgi(a)’da kayıtlı yazımız ekinde gönderilen 2005/3 

sayılı Genelge’nin 32 nci maddesi, değişiklik yapılmış son şekli ilgi (b)’de kayıtlı yazımız ekinde 

gönderilen 2005/2 sayılı Telafi Edici Vergi Uygulamalarına İlişkin Genelge ve ilgi(c)’de kayıtlı 

yazımız çerçevesindeki mevcut uygulamanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesini teminen aşağıdaki 

hususlar da dikkate alınmak suretiyle konuya ilişkin işlemlerin tekemmül ettirilmesi 


Bu itibarla, düzenlenmemesi gerektiği halde ilgili belge sahibi firmalarca sehven A.TR 

Dolaşım Belgeleri düzenlenmesi veya gerek Serbest Ticaret Anlaşmaları eki menşe protokolleri 

kapsamında tavize konu olmamasına rağmen gerekse bu Anlaşmaların eki menşe protokolleri 

kapsamında tercihli menşe kazanmamasına rağmen ilgili belge sahibi firmalarca sehven menşe ispat 

belgeleri düzenlenmesi durumunda; 

a) İlgili TEV ödenmişse, 

1- Tahsil edilmiş bulunan bu TEV’in geri verilmesi için, ilgili gümrük idarelerince 

TEV’in geri verilmesi/kaldırılması işlemlerinin, bir sureti ilgi(c) ‘de kayıtlı yazımız ekinde Genel 

Sekreterliklerine de gönderilen, Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü‘nün 

12/6/2006 tarihli ve 2006/60 sayılı Genelgesi uyarınca sonuçlandırılacağı hususu dikkate alınmak 

suretiyle, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda öngörülen 3 (üç) yıllık süre içerisinde ilgili gümrük 

müdürlüğüne müracaat edilmesi yanında bahse konu belgelerin iade edildiğinin ya da ithalat 

ülkesince reddedildiğinin ispatlanması gerekmektedir. 

2- Bu durumdaki ihracata ilişkin gümrük beyannameleri açısından Genel 

Sekreterliklerince, belge taahhüt kapatma işlemlerinin ilgi(c) ‘de kayıtlı yazımızın 5 inci paragrafının 

5 inci maddesi çerçevesinde tekemmül ettirilmesi gerekmektedir. 

b) İlgili TEV henüz ödenmemişse, 

30

1- Bu konunun ivedilikle Müsteşarlığımıza intikal ettirilmesi, bu kapsamdaki A.TR 

Dolaşım Belgesinin veya menşe ispat belgesinin yanlış düzenlendiğinin karşı ülke makamlarına 

bildirilmesini teminen bu hususun Müsteşarlığımızca da Gümrük Müsteşarlığı’na intikal ettirilmesi 

ve Gümrük Müsteşarlığı’nca, konuya ilişkin olarak karşı ülkeye gerekli bildirimin yapılması yanında 

bu bildirimin yapıldığının Müsteşarlığımıza bildirilmesi gerekmektedir. 

2- Bu durumdaki ihracata ilişkin gümrük beyannameleri açısından Genel 

Sekreterliklerince, Müsteşarlığımıza intikal ettirilen hususa ilişkin Müsteşarlığımızdan alınacak 

cevabi yazıyı müteakip TEV ile ilgili işlemlerin tekemmül ettirilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. 

9) Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 11/8/2006 tarihli ve 120005002 sayılı talimatları konusu Dahilde 

İşleme İzin Belgesi kapsamında fazla ödenen ya da ödenmemesi gerektiği halde ödenen Telafi 

Edici Vergi'lerin kısa zamanda iadesinin yapılabilmesi ve eksik ödenen TEV ve faizinin tahsil 

edilebilmesinin sağlanmasına ve kontrolüne yönelik talimatlarında belirtilen gecikme 

zammının hesaplanması ve kontrolüne yönelik tereddüt üzerine 10.10.2006 tarih 0120006175 

sayılı talimatı. 

“İlgi: 11/8/2006 tarihli ve 120005002 sayılı yazımız. 

“Bilindiği üzere; Telafi Edici Verginin (TEV) kısa zamanda iadesinin yapılabilmesi ve eksik 

ödenen TEV ve faizinin tahsil edilebilmesini sağlamak amacıyla Genel Sekreterliklerince yapılması 

gereken işlemler ve bu doğrultuda hazırlanan TEV Tablosu, İlgi’de kayıtlı yazımızla Genel 

Sekreterliklerine gönderilmişti. 

Bu çerçevede; bazı İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerinden (İBGS’lerden) alınan konuya 

ilişkin yazılarda özetle, bahse konu TEV Tablosunun “TEV Hesaplaması” başlıklı bölümünde yer 

alan faiz hesaplamasının ne şekilde yapılacağı hususunda net bir bilgi olmadığı, faiz hesaplamasının 

ne şekilde yapılacağı açıkça Genel Sekreterliklerine bildirilse dahi TEV listelerinin sayfalar dolusu 

olabildiği, faiz tutarının aynı gün hesaplanıp ilgili gümrük idaresine intikalinde güçlük bulunduğu ve 

aynı gün bahse konu bilgileri ihtiva eden TEV Tablosunun intikalinin sağlanması durumunda bile 

TEV Tablosundaki hesaplama tarihi ile ödeme tarihi arasında, bu yazımızda da öngörüldüğü üzere 

yine de fark doğacağı belirtilerek, Genel Sekreterliklerince sadece bu TEV’in anaparasının 

hesaplanması, buna mukabil faiz hesaplamasının tahsilatı yapan gümrük idaresi tarafından 

yapılmasının daha sağlıklı olacağı ifade edilmiş olup konu, bu kapsamdaki görüşlerinin alınmasını 

teminen 6/9/2006 tarihli ve 120005460 sayılı yazımız ile Gümrük Müsteşarlığı’na intikal ettirilmiştir. 

Anılan Müsteşarlıktan alınan ve ekte bir sureti gönderilen 9/10/2006 tarihli ve 182 sayılı 

cevabi yazıda ise; TEV faizinin, İhracat 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 33 üncü 

maddesinin onuncu ve onbirinci fıkralarında belirtilen tarihler esas alınmak suretiyle Gümrük 

Müsteşarlığı’nın internet sitesinde yer alan “Gecikme Zammı” modülünden yararlanmak suretiyle 

hesaplanmasının mümkün bulunduğu, ancak faizin ödeme tarihine kadar işlemesi nedeniyle gümrük 

idarelerince hesaplanıp tahsili ile daha sonra İBGS’lerce ödeme tarihleri de dikkate alınarak 

kontrolünün yapılmasının uygun olacağı ifade edilmiştir. 

Bu itibarla; TEV faizinin, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 33 üncü maddesinin onuncu ve 

onbirinci fıkralarında belirtilen tarihler esas alınmak suretiyle Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel 

Müdürlüğü’nün “http://www.gumrukler.gov.tr” web sayfasında “Mevzuat” sütunun altında yer alan 

“Gecikme Zammı” modülünden yararlanmak suretiyle hesaplanması mümkün bulunmaktadır. Diğer 

taraftan; faizin ödeme tarihine kadar işlemesi nedeniyle gümrük idarelerince ilgili TEV’in, bu 

kapsamdaki Tablonun gönderildiği tarih ile ödemenin yapılacağı tarihler arasında geçen süreye 

ilişkin gecikme faizi de dikkate alınarak hesaplanmasını müteakip tahsil edilip edilmediğinin, 

bilahare İBGS’lerce kontrolünün yapılmasında Müsteşarlığımızca da fayda mülahaza edilmiştir.” 


31

10) Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 12/4/2007 tarihli ve 120002702 sayılı talimatları ekinde, Gümrük 

Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce Merkez ve Taşra Teşkilatına gönderilen 5/4/2007 

tarihli ve “Telafi Edici Verginin Ödenmesi” konulu, 2007/21 sayılı Genelge’nin bir sureti 

gönderilmiş olup, söz konusu talimatta Telafi Edici Vergi ile ilgili işlemlerin, bahse konu 

Genelge’deki hükümler dikkate alınmak suretiyle tekemmül ettirilmesi hususu belirtilmektedir. 

2007/21 sayılı "Telafi Edici Vergi Genelgesi" için bu linki izleyiniz. 

32

PAN-AVRUPA-AKDENİZ MENŞE KÜMÜLASYONU SİSTEMİ VE KONUYA İLİŞKİN 

UYGULAMA TALİMATLARI 

1) 2005/2 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kapsamındaki Telafi Edici Vergi Uygulamalarına İlişkin 

Genelge ve Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemine İlişkin bilgi notunun yer aldığı 


PAN-AVRUPA-AKDENİZ MENŞE KÜMÜLASYONU SİSTEMİ 

I. Barselona Deklarasyonu 

Barselona Süreci olarak da adlandırılan Avrupa-Akdeniz Ortaklığı, 27-28 Kasım 1995 

tarihinde Barselona’da düzenlenen ve ülkemizin de iştirak ettiği Avrupa-Akdeniz Dışişleri Bakanları 

Konferansında tarafların kabul ettikleri “Barselona Deklarasyonu 1 ’na dayanmaktadır.Barselona 

Deklarasyonu, Avrupa-Akdeniz Ortaklığı’nda üç temel hedef ortaya koymaktadır: 

1. Siyaset ve güvenlik diyaloğunun güçlendirilmesi suretiyle müşterek barış ve istikrar alanının 

tanımlanması (Siyaset ve Güvenlik Faslı); 

2. Kültürler ve topluluklar arasında karşılıklı anlayışı güçlendirerek, sosyal, kültürel ve insani 

ortaklık yoluyla insanların yakınlaştırılması (Sosyal, Kültürel ve İnsani Fasıl); 

3. İktisadi ve mali ortaklık ile “serbest ticaret alanı”nın tedricen oluşturulması suretiyle refahın 

paylaşıldığı bir bölgenin tesis edilmesi (İktisadi ve Mali Fasıl); 

Barselona Deklarasyonu, Akdeniz Havzasında, 2010 yılına kadar Avrupa-Akdeniz Serbest 

Ticaret Alanı’nın tesis edilmesini hedeflemektedir. Bu kapsamda, tarafların gerek kendi aralarında, 

gerekse AB ve EFTA ile serbest/tercihli ticaret anlaşmalarını (STA) tamamlamaları gerekmektedir. 

Nitekim, ülkemizin, gerek gümrük birliğinin nihai dönemine dair 1/95 sayılı Türkiye-AB 

Ortaklık Konseyi Kararı’nın AB’nin tercihli gümrük rejimine uyuma dair 16’ıncı Maddesi uyarınca 

gerekse Barselona Deklarasyonu çerçevesinde, bölge ülkelerinden İsrail (Mayıs 1997), Filistin 

(Haziran 2005), Tunus (Temmuz 2005) ve Fas (Ocak 2006) ile akdettiği STA’lar yürürlüğe girmiştir. 

Ülkemizin, Suriye (Aralık 2004) ve Mısır (Aralık 2005) ile imzaladığı STA’lara ilişkin iç onay süreci 

ise devam etmektedir. Diğer taraftan, Ürdün ve Lübnan ile STA müzakerelerimiz devam etmekte 

olup, Cezayir ile müzakerelere ise henüz başlanmamıştır. 

II. 

Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sisteminin Akdeniz Ülkelerine Teşmili 

Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu sisteminin Barselona Sürecinin tarafı Akdeniz 

ülkelerine (Fas, Tunus, Cezayir, Filistin, Suriye, Lübnan, Ürdün, Mısır ve İsrail 2 )’de teşmili konusu 

AB tarafından 2001 yılında Brüksel’de yapılan 1’inci Avrupa-Akdeniz Ticaret Bakanları 

Konferansında gündeme getirilmiş ve böylece “Pan-Avrupa –Akdeniz Menşe Kümülasyonu” 

hususunda ilk siyasi girişim yapılmıştır. 

1 Barselona Deklarasyonu’nu; AB Konseyi Bşk, AB Komisyonu Bşk.Yrd. , AB-15 Üye Devletleri, Türkiye, Cezayir, 

Fas,Tunus, Mısır,Lübnan, Suriye, Ürdün, Filistin, İsrail, Malta ve Kıbrıs Rum Yönetimi imzalamışlardır. Libya, 1999 

yılından bu yana Avrupa-Akdeniz Ortaklığına gözlemci statüsünde katılmaktadır. 

2 Kıbrıs Rum Yönetimi ve Malta da 2001 yılında Akdeniz Ülkeleri kapsamında yer almakla beraber, 1 Mayıs 2005 

tarihinde AB üyesi olduklarından zikredilmemişlerdir. 

33

Bütün taraf ülke temsilcilerinin iştirakiyle tesis edilen Çalışma Grubu (Pan-Euro- 

Mediterranean Working Group), Pan-Avrupa –Akdeniz Menşe Kuralları Menşe Protokolünü 3 

hazırlamış ve bu Protokol, 2003 yılında Palermo’da yapılan 3’üncü Avrupa-Akdeniz Ticaret 

Bakanları Konferansı’nda onaylanmıştır. 

Bu suretle, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna (PAMK) taraf olan ülkeler (AB-25, EFTA 

ülkeleri, Türkiye 4 , Bulgaristan ve Romanya) arasında başlangıç tarihi 1 Ocak 1997’ye dayanan 

menşe kümülasyonunun genişletilerek ve geliştirilerek, Barselona Sürecine taraf olan Akdeniz 

ülkelerinin de (Mağrip ve Maşrık ülkeleri ile İsrail) menşe kümülasyonuna dahil olması amaçlanmış 

ve bunun için esasen PAMK ile belirlenen ilkelere dayanan Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe 

Kümülasyonu (PAAMK) Sistemi ortaya konmuştur. 

Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonunun Akdeniz ülkelerini kapsayacak şekilde 

genişletilmesinin, dolayısıyla daha geniş bir coğrafyada (42 ülke) STA ağı ve bu kapsamda menşe 

kümülasyonunun tesis edilmesinin; 

- Taraf ülke müteşebbislerinin bölge içinde daha fazla yatırımda bulunmalarını teşvik 

edeceği, Çalışma Grubunun 2001 yılındaki istikşafi toplantısında AB yetkilileri tarafından 

Akdeniz ülkelerine ifade edildiği üzere, sermayenin üçüncü ülkelere ihracı yerine bölge 

içinde dolaşması yolunda daha güçlü saikın ortaya çıkacağı, 

- Bütün taraf ülkeler arasında iktisadi işbirliğini geliştireceği ve ticareti artıracağı, 

- Taraf ülkelerin menşeli girdi ve ürün temin etmeleri imkanlarını artıracağı, 

- Üreticilerin, 42 ülkenin taraf olduğu bir serbest ticaret alanında faaliyetlerini organize 

etmek suretiyle, ölçek ekonomilerine ulaşmalarını sağlayacağı, 

öngörülmektedir. 

PAAMK’nun, 2006 yılından itibaren, söz konusu menşe kümülasyonunun yürürlüğe 

konulmasına dair şartları yerine getirmiş ülkeler arasında yürürlüğe girmesi öngörülmektedir. Bu 

itibarla, önümüzdeki dönemde, PAMK’ndan değil, PAAMK’nundan bahsedilecektir. PAAMK’nun 

işleyişi ile bu kapsamda ortaya çıkan meseleleri görüşmek üzere, “Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe 

Kuralları Çalışma Grubu” tesis edilmiş olup, AB Komisyonu temsilcisinin başkanlığında yılda iki 

defa düzenli olarak toplanması kararlaştırılan söz konusu Çalışma Grubu, 2004 yılından bu yana dört 

kez toplanmıştır. 

III- Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu Kuralları 

PAAMK’na; Türkiye, AB ülkeleri, EFTA ülkeleri, Romanya ve Bulgaristan ile Barselona 

Sürecine taraf Akdeniz ülkeleri (Maşrık ülkeleri ve Mağrip ülkeleri ile İsrail) ve Faroe Adaları dahil 

bulunmaktadır. 

Menşe kümülasyonunun tedricen oluşturulması, başka bir ifadeyle, STA ağını tamamlamış en 

az üç ülke arasında menşe kümülasyonun işlemeye başlaması (değişken geometri) ve menşeli 

ürünlerin imalatında kullanılan menşesiz (üçüncü ülke menşeli) girdilere ait “gümrük vergilerinde 

geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması” kaidesi Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonunun 

3 Bahse konu Protokol; Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu, Mağrip (Fas,Tunus ve Cezayir) ve Maşrık (Filistin, 

Suriye,Lübnan,Ürdün, Mısır) ile İsrail/Faroe Adaları Model Menşe Protokollerinden oluşmaktadır. 

4 Türkiye, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna 1 Ocak 1999’dan itibaren taraf olmuştur. 

34

temel ilkeleri olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, menşe ispat belgesi olarak EUR-MED Dolaşım 

Sertifikası ihdas edilmiştir. 

Değişken Geometri 

Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu, Pan-Avrupa-Akdeniz menşe kurallarını içeren 

serbest ticaret anlaşmaları akdetmiş ülkeler arasında çapraz menşe kümülasyonunun 5 tesis edilmesini 

öngörmektedir. Değişken geometri kuralı, çapraz menşe kümülasyonunun yürürlüğe girmesi için 

sisteme taraf “bütün ülkeler”in STA ağını tamamlamış olmalarını şart koşmamakta olup, en az üç 

ülkenin aralarındaki STA ağını tamamlamaları halinde, bu ülkeler bakımından Pan-Avrupa-Akdeniz 

Menşe Kümülasyonunun işlemeye başlamasına imkan tanımaktadır. Pan-Avrupa Menşe 

Kümülasyonu kapsamındaki çapraz menşe kümülasyonu ise taraf ülkelerin aralarındaki STA ağını 

büyük ölçüde tamamlamalarını takiben yürürlüğe konulmuştur. 

Gümrük Vergilerinde Geri Ödemenin Veya Muafiyetin Yasaklanması 

Menşe kümülasyonu (PAAMK) kapsamındaki ticarette taraf ülkeler, ihraç ettikleri menşeli 

ürünlerinin imalatında kullandıkları menşesiz (üçüncü ülke menşeli) girdilerine ait “gümrük 

vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması (No Drawback Rule)” kaidesine riayet 

edeceklerdir. Bununla beraber, PAAMK; PAMK’ndan farklı olarak, “gümrük vergilerinde geri 

ödemenin veya muafiyetin yasaklanması “ kaidesinin her şart altında istisnasız olarak tatbik 

edilmesini amir değildir. 

1- Bu meyanda, menşe kümülasyonu kapsamındaki ticarette, sadece Mağrip ve Maşrık ülkelerine 

münhasır olmak üzere, bu ülkelere; menşeli ürünlerin imalatında kullandıkları; 25 ila 49 ve 64 ila 

97’nci fasıllar kapsamı üçüncü ülke menşeli girdilere ait ithalat vergilerinin %5’inden yukarısını, 

50 ila 63’üncü fasıllar kapsamı üçüncü ülke girdilerine ait ithalat vergilerinin ise %10’undan 

yukarısını, 31 Aralık 2009 tarihine kadar iade etmeleri (kısmi iade-Partial Drawback 6 ) hususunda 

geçici istisna tanınmıştır. Bu husus Mağrip ve Maşrık Model Protokollerinin 15/7’nci 

Maddesinde düzenlenmektedir. 

Menşe kümülasyonu kapsamındaki ticarette, menşeli ürünün imalatında kullanılan üçüncü 

ülke girdilerine ait “gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması “ kuralına 

ilişkin bahse konu geçici istisna, sisteme taraf diğer ülkeler olan Türkiye, AB, EFTA ülkeleri, 

Romanya ve Bulgaristan ile İsrail ve Faroe Adaları açısından ise geçerli değildir. Başka bir 

ifadeyle, Mağrip ve Maşrık ülkeleri haricinde, diğer ülkeler “kısmi iade” istisnasından istifade 

edemeyeceklerdir. 

5 Menşe kümülasyonu; nihai mamulün ihraç ülkesi tercihli menşeini kazanması için asgari kural olan söz konusu 

mamulün imalatında kullanılan girdilerin “yeterli işçilik ve işlem”e tabi tutulması kriterine, imalatta kullanılan “menşeli 

girdiler” açısından yumuşama getirmektedir. Başka bir ifadeyle, nihai ihracatçı ülkenin, ithal ettiği “menşeli girdiler” 

üzerinde “yetersiz işçilik ve işlem”in ötesinde işlem yapmak şartıyla, imal ettiği mamule kendi menşeini kazandırmasına 

imkan tanımaktadır. Ayrıca, mamulün menşe kazanmasında, kullanılan menşeli girdilerin de dikkate alınmasına 

(menşelerin kümüle edilmesine) imkan vermektedir. Nihai mamulün imalatında kullanılan menşesiz (üçüncü ülke 

menşeli) girdilerin ise her halükarda asgari olarak “yeterli işçilik ve işlem”e tabi tutulması temel kriterdir. 

6 Bahse konu geçici istisna (kısmi iade) esasen Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu çerçevesinde de 2002 yılına kadar süren 

geçiş döneminde tatbik edilmiştir. 

35

Misal olarak, Türkiye-Fas-İsviçre arasındaki tercihli ticarette (diagonal trade), tarafların 

birbirlerine ihraç edecekleri menşeli ürünlerin imalatında menşesiz girdi kullanmaları halinde, 

Türkiye ve İsviçre’nin bu girdilere ait ithalat vergilerini ihraç aşamasında tam olarak tahsil 

etmeleri gerekmekte, buna mukabil, Fas, kendisine tanınan ve 31 Aralık 2009 tarihine kadar 

uygulanacak kısmi iade istisnası uyarınca, nihai mamulün imalatında kullandığı üçüncü ülke 

menşeli girdilere ait ithalat vergilerinin %5 veya %10’undan yukarısını ihracatçısına iade 

edebilme imkanına sahip bulunmaktadır. 

Mağrip ve Maşrık ülkelerine, menşeli ürünlerin imalatında kullandıkları “gümrük vergilerinde 

iadenin yasaklanması” kuralında tanınan geçici istisnanın temel iktisadi sebebi, söz konusu 

ülkelerin gümrük vergisi hadlerinin diğer PAAMK tarafı ülkelere nazaran oldukça yüksek olması 

gerçeğidir. Misal olarak İsviçre’nin imal ettiği menşeli mamulde kullandığı menşesiz girdilere ait 

gümrük vergisi %5 iken, aynı ürünün Fas’ta imal edildiği halde kullanılan aynı menşesiz girdilere 

ilişkin gümrük vergisi %50 seviyelerine çıkabilmektedir. 

2- Diğer taraftan, PAAMK sistemine dahil başka ülke/ülkelerle menşe kümülasyonu tatbik 

edilmediği halllerde, PAAMK’na taraf bir ülkenin, Mağrip ve Maşrık ülkelerinden biri ile 

yapacağı ikili ticarette (ikili menşe kümülasyonu), menşeli mamulün imalatında kullanacağı 

üçüncü ülke girdilerine ait gümrük vergilerini tamamen iade edebilmeleri mümkündür. Başka bir 

ifadeyle, salt ikili ticarette “gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması” 

kaidesi uygulanmamaktadır. Bu husus Mağrip ve Maşrık Model Protokollerinin 15/6’ncı 

Maddesinde düzenlenmektedir. 

Ancak, PAAMK sistemindeki bir başka ülkeye ihraç edilmek istenmesi halinde söz konusu 

menşeli ürünlerin menşe kümülasyonundan yararlanması mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, 

Mağrip ve Maşrık ülkeleri ile yapılacak bu kapsamdaki ticarette, menşeli ürünlerin, PAAMK 

sistemine dahil bir başka ülkeye ihracının amaçlanmadığı, salt ikili ticaret yapan ülkelerin 

pazarında tüketilmesinin hedeflendiği hallerde başurulması yerinde olacaktır. 

3- Mağrip ülkelerinin birbirleri ile akdettikleri serbest ticaret anlaşmalarının menşe protokolleri tam 

menşe kümülasyonuna ilikin hükümler de içermekte olup, söz konusu menşe kümülasyonuna 

PAAMK Mağrip Model Protokolü’nün 3 (4a) ve 4 (4a) maddesinin hükümlerinde yer 

verilmektedir. Bununla birlikte, Mağrip ülkeleri arasındaki tam kümülasyon, temel ilke olan 

“gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması” kuralını içermediğinden, söz 

konusu tam menşe kümülasyonu kurallarına göre menşe kazanmış ürünler, PAAMK sistemine 

taraf diğer ülkelere, PAAMK’ndan yararlanarak ihraç edilemez. Başka bir ifadeyle, PAAMK’na 

dahil bir ülkenin Mağrip ülkeleriyle tam menşe kümülasyonu kurallarına göre tercihli ticaret 

yapması halinde, bu kapsamda menşe kazanacak ürünler, bir başka taraf ülkeye menşe 

kümülasyonu kapsamında ihraç edilemeyecektir. 

4- PAAMK kuraları; Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu ülkeleri (Türkiye, AB, EFTA, Romanya ve 

Bulgaristan) ile İsrail ve Faroe Adaları açısından; gerek aralarındaki tercihli ticarette gerekse 

Mağrip ve Maşrık ülkeleriyle çapraz menşe kümülasyonu (PAAMK) çerçevesindeki tercihli 

ticarette, menşeli ürünlerin imalatında kullandıkları üçüncü ülke girdilerine ait “gümrük 

vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması” kaidesinin her zaman geçerli olmasını 

hükme bağlamaktadır. 

Menşe İspat Belgeleri 

Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu kapsamında menşe ispat belgeleri olarak; 

1) EUR-MED Dolaşım Sertifikası veya “EUR-MED fatura beyanı” ile 

2) EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya fatura beyanı” 

ihdas edilmektedir. 

36

PAAMMK kuralları; nihai ürünün tercihli menşe kazanmasında, Mağrip ve Maşrık ülkeleri, 

İsrail ve Faroe Adalarıyla menşe kümülasyonunun tatbik edildiği/edileceği hallerde sadece EUR- 

MED menşe belgesinin tanzim edilmesi hükmünü amirdir. Misal olarak, Türkiye İsviçre’den ithal 

ettiği menşeli girdiyi işleyerek, PAAMK çerçevesinde Fas’a ihraç edecek ise söz konusu girdinin 

EUR-MED menşe belgesi refakatinde ithal edilmiş olması ve Türkiye’nin anılan girdinin 

işlenmesinden elde ettiği nihai ürünü EUR-MED menşe belgesi refakatinde Fas’a ihraç etmesi 


Buna mukabil, PAAMK çerçevesinde, çapraz menşe kümülasyonuna başvurulmadığı 

hallerde, başka bir ifadeyle, PAAMK’na taraf bir başka ülke ile menşe kümülasyonunun tatbik 

edilmediği/edilmeyeceği ve “gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması” 

hükmünün uygulanmayacağı hallerde, sadece EUR.1 menşe belgesi düzenlenecektir. Bu itibarla, 

EUR.1 Menşe Belgesi, PAAMK’na taraf ülkelerden birinin Maşrık veya Mağrip ülkelerinden biri ile 

ikili menşe kümülasyonu veya Mağrip ülkeleriyle tam menşe kümülasyonu çerçevesindeki tercihli 

ticaretinde zorunlu olarak düzenlenecektir. 

Pan-Avrupa-Menşe Kümülasyonu ülkelerinin (AB, EFTA, Türkiye, Bulgaristan ve Romanya) 

kendi aralarında yapacakları tercihli ticarette, Mağrip ve Maşrık ülkeleri, İsrail ve Faroe Adalarıyla 

menşe kümülasyonunun tatbik edilmediği/edilmeyeceği hallerde EUR.1 veya EUR-MED menşe 

belgelerinden biri tercihen kullanılabilir. Ancak, evvelce de ifade edildiği üzere, tercihli ticarette, 

Mağrip ve Maşrık ülkeleri ile İsrail ve Faroe Adalarıyla menşe kümülasyonu söz konusu ise sadece 

EUR-MED menşe belgesi tanzim edilecektir. 

Misal olarak, İsviçre-Türkiye-Bulgaristan arasındaki tercihli ticarette (diagonal trade) EUR.1 

veya EUR-MED menşe belgelerinden birinin kullanılması mümkündür. Ancak, sözkonusu tercihli 

ticarette, menşe kümülasyonuna Tunus’un da dahil olması halinde, sadece EUR-MED menşe belgesi 

düzenlenecektir. 

Toplam kıymeti 6.000 Euro’yu aşmayan veya onaylanmış ihracatçılar tarafından 

gerçekleştirilecek sevkıyatlar için, EUR-MED menşe belgesi yerine, “EUR-MED fatura beyanı”, 

EUR.1 menşe belgesi yerine ise “fatura beyanı” düzenlenebilecektir. 

PAAMK kapsamında Tercihli Rejim ve Mamule Menşe Kazandırıcı İşçilik ve İşlemler 

Malumları olduğu üzere, PAAMK kapsamındaki tercihli ticaret; taraf ülkelerin aralarında 

akdettikleri ikili veya çok taraflı, STA’ların ana metninde veya Protokol yahut eklerinde düzenlenen 

ticari tavizler ile anılan Anlaşmaların ekini teşkil eden ve PAAMK’na uygun olarak hazırlanmış 

Menşe Protokolleri ile eklerinde ortaya konan menşe kriterlerine (tercihli menşe kuralları) göre 

işlemektedir. Dolayısıyla, söz konusu ticari tavizlere, Menşe Protokolleri ile eklerinde ortaya konan 

menşe kriterleri uyarınca tercihli menşe kazanmış ürünler tabi olmaktadır. 

Bu çerçevede, STA’ların öngördüğü tercihli rejimin DTÖ kuralları ve bu kapsamda Bölgesel 

Ticaret Anlaşmalarına dair kurallar ile GATT XXIV’üncü Madde hükümlerine uygun olması ve 

menşeli ürünlerin ya tamamen elde edilmiş olması veya menşeli ürünlerin imalatında kullanılan 

üçüncü ülke menşeli girdilerin yeterli işçilik ve işleme uğramış olması gerekmektedir. İmal edilen 

ürünlerin hangi hallerde tercihli menşe kazanacağına dair hükümler Menşe Protokollerinin 2, 5 ve 

37

6’ncı Maddelerinde düzenlenmekte olup, pozisyon itibariyle, her bir ürüne ilişkin spesifik menşe 

kriterleri anılan Protokollerin II sayılı Ek’inde düzenlenmektedir. 

PAAMK Menşe Protokollerinin 3 ve 4’üncü maddeleri, taraf ülkeler arasındaki tercihli 

ticarette çapraz menşe kümülasyonunun işlemesine imkan tanımaktadır. Bu itibarla, menşeli ürünün 

imalatında kullanılan PAAMK tarafı ülkeler menşeli girdiler de menşe kazandırıcı işçilik ve işlemler 

çerçevesinde dikkate alınmakta, dolayısıyla, menşeli girdilerin yeterli işçilik ve işleme tabi kılınması 

gerekmemekte olup, ürünün nihai imalatçı/ihracatçı ülke menşei kazanması için menşeli girdilerin 

PAAMK menşe protokollerinin 7’nci maddesinde sayılan “yetersiz işçilik ve işlemler”in ötesinde 

işleme tabi tutulmuş olması yeterlidir. 

Misal olarak, 87’nci fasıl kapsamı motorlu taşıtlara dair menşe kuralı; ürünün imalatında 

kullanılan üçüncü ülke menşeli girdilerin kıymetinin söz konusu ürünün fabrika çıkış fiyatının 

%40’ını geçmemesini öngörmektedir. Bu durumda, Türkiye; otomobilin imalatında; girdilerin 

PAAMK kapsamında %30’unu İsviçre’den, %20’sini Bulgaristan’dan temin etmesi ve %10’da kendi 

katma değerini (Türkiye’de yapılan işçilik ve işlemin yetersiz işlemlerin ötesinde olduğu 

varsayılmaktadır) ilave etmesi ve ürünün %40 değerini teşkil eden girdiyi de Çin’den tedarik etmesi 

halinde, elde ettiği otomobili tercihli rejim kapsamında Fas’a ihraç edebilecektir. Bu örnekte, imal 

edilen otomobilin menşeli olarak addedilmesi için fabrika çıkış fiyatının azami %40’ı değerinde 

üçüncü ülke menşeli girdi kullanılması kuralına riayet edilmiş olup, çapraz menşe kümülasyonu, 

menşeli katma değerlerin birleştirilmesine imkan tanıdığından, otomobile menşe kazandırıcı işlem 

olarak İsviçre, Bulgaristan ve Türkiye’nin katma değerleri toplanacak ve ürün Türkiye menşeli olarak 

Fas’a ihraç edilecektir. 

Türkiye’nin otomobilin imalatında gerçekleştirdiği işçilik ve işlem PAAMK kurallarına göre, 

yetersiz işlem veya işçilik niteliğinde ise, Fas’a ihraç edilecek otomobilin tercihli menşeinin 

tespitinde, en büyük katkıyı yapan menşeli girdi dikkate alınacaktır. Bu durumda, otomobilin 

imalatında %30 ile en yüksek katma değer İsviçre’ye ait olduğundan, Türkiye, otomobili Fas’a 

İsviçre menşeli olarak ihraç edecektir. 

EUR-MED Dolaşım Sertifikasının 7 No.lu Hanesi 

İhraç edilecek nihai ürün, PAAMK’na taraf sadece tek bir ülkede gerçekleştirilen işçilik ve 

işlem neticesinde menşe kazanmış ise tanzim edilecek EUR-MED menşe belgesine “No cumulation 

applied.” ibaresi derç edilecektir. Buna mukabil, ihraç edilecek nihai ürünün tercihli menşe 

kazanmasında, PAAMK’na dahil başka ülke/ülkelerle menşe kümülasyonu tatbik edilmiş ise tanzim 

edilecek EUR-MED menşe belgesine “Cumulation applied with ….” ibaresi derç edilecek ve söz 

konusu ülkelerin adı yazılacaktır. Yukarıda verilen Türkiye-otomobil örneğini dikkate alırsak, 

Türkiye’nin Fas’a ihraç edeceği söz konusu otomobil için tanzil edilecek EUR-MED menşe 

belgesinin 7 No.lu hanesine; “Cumulation applied with CH (İsviçre) and BG (Bulgaristan).” ibaresi 

derç edilecektir. 

Taraf Ülkeler Arasında PAAMK’nun Yürürlüğe Girmesi 

Akdettikleri STA’ların eki menşe protokollerinin PAAMK’na uygun olması taraflar arasında 

çapraz menşe kümülasyonunu (PAAMK) otomatik olarak tesis etmemektedir. Bunun için Pan- 

Avrupa-Akdeniz Menşe Kuralları Çalışma Grubu Çalışma Usullerinin 7’inci Maddesi uyarınca, ilgili 

tarafların AB Komisyonuna bildirimde (Letter of Notification) bulunmaları ve Çalışma Grubu’nun 

menşe kümülasyonunun uygulanacağı tarihi teyit etmesi ve bu bilginin Avrupa Toplulukları Resmi 

Gazetesi’nde (ATRG) yayımlanması gerekmektedir. Bu konuda ilk bildirim (notice) ATRG’nin 25 

Ocak 2006 tarihli ve C 18 sayılı nüshasında yayımlanacaktır. 

38

Türkiye ile Fas ve Tunus’un PAAMK’na dahil olabilmeleri için AB Komisyonuna sırasıyla 

22 Aralık 2005 ve 23 Aralık 2005 tarihli Bildirim Mektupları gönderilmiştir. Tarafların PAAMK’na 

(çapraz menşe kümülasyonu) fiilen dahil olmalarını takiben, bu kapsamdaki ticarette EUR-MED 

menşe belgesi düzenlenecektir. 

Türkiye-AB AKÇT STA’sı ile temel tarım ve balıkçılık ürünlerinde tercihli rejime ilişkin 

1/98 sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı eki Menşe Protokolleri ile Romanya, İsrail, 

Bulgaristan ve EFTA STA’larımızın eki Menşe Protokollerinin PAAMK’na uygun olarak tadil 

edilmesine dair süreç halen devam etmekte olup, bu prosedürün tamamlanmasını takiben, taraflar 

arasında yürürlüğe giren PAAMK’na uygun yeni menşe protokolleri hususunda da AB Komisyonuna 

bildirimde bulunulacaktır. Öte yandan, Suriye ve Mısır ile imzalanan STA’ların eki Menşe 

Protokolleri PAAMK’na uygun olarak düzenlenmiştir. 

Ülkemizin Filistin ile akdettiği STA’nın eki Menşe Protokolü ise ikili menşe kümülasyonu 

çerçevesinde düzenlenmiş olup, söz konusu Protokolün 14/1 ‘inci Maddesi uyarınca, iki ülke 

arasındaki tercihli ticarete konu ürünlerin imalatında kullanılan menşesiz girdiler açısından “gümrük 

vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması” kuralı uygulanmaktadır. Menşe Dolaşım 

Sertifikası olarak EUR.1 Menşe Belgesi düzenlenmektedir. Anılan STA’nın eki menşe protokolünün 

PAAMK’na uygun olarak tadil edilmesine ilişkin prosedür henüz başlatılmamıştır.”denilmektedir. 

2) Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemi’ndeki gelişmeler hakkındaki Dış Ticaret 


“Bilindiği üzere; Türkiye, Avrupa Topluluğu’na üye ülkeler, EFTA ülkeleri, Romanya, 

Bulgaristan ile Barselona Sürecine taraf Akdeniz ülkeleri (Fas, Tunus, Cezayir, Filistin, Suriye, 

Lübnan, Ürdün, Mısır ve İsrail) ve Faroe Adaları’nın dahil olduğu Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe 

Kümülasyonu Sistemi tamamlanmış ve bu yılın başından itibaren söz konusu Kümülasyonun 

yürürlüğe konulmasına ilişkin şartları yerine getirmiş ülkeler arasında uygulamaya başlanması 

öngörülmüştür. 

Bu çerçevede; 

I- Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu (PAAMK) Sistemi kapsamında sisteme taraf 

ülkeler arasında çapraz menşe kümülasyonunun uygulanmasına imkan sağlayan menşe 

protokollerinin yürürlüğe girişine dair dördüncü AB Komisyonu Bildirimi AB Resmi Gazetesi’nin 10 

Ağustos 2006 tarihli ve C 187 sayılı nüshasında yayımlanmış bulunmaktadır. 

Söz konusu bildirimin incelenmesinden de görüleceği üzere; 

a) “Türkiye, Romanya ve İsrail” arasındaki tercihli ticarette 1 Mart 2006 tarihinden itibaren, 

b) 1/95 sayılı Türkiye-AT Ortaklık Konseyi Kararı kapsamındaki eşya, bir başka ifade ile 

serbest dolaşımda bulunan eşya (“işlenmiş tarım ürünleri” ile “Avrupa Kömür ve Çelik 

Topluluğu ürünleri hariç sanayi malları”) bakımından, “Türkiye, Fas ve AB” ile “Türkiye, 

İsrail ve AB” arasındaki tercihli ticarette 27 Temmuz 2006 tarihinden itibaren, 

PAAMK Sistemi kapsamında çapraz menşe kümülasyonunun uygulandığı hususları tespit 

edilmektedir. Dolayısıyla; bu kapsamdaki firmalar, “PAAMK Sistemi’ne İlişkin Not”ta belirtilen 

esaslar çerçevesinde, anılan Sistemden yararlanabileceklerdir. 

II- PAAMK Sistemi kapsamında ülkemizin akdettiği serbest ticaret anlaşmalarının eki menşe 

protokollerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar T.C. Resmi Gazetesi’nin 20/07/2005 tarihli ve 

25881 sayılı nüshasında yayımlanan “Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik” ile 

düzenlenmektedir. Anılan Yönetmelik, Türkiye ile Fas Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması eki III 

39

sayılı Protokol (Menşe Protokolü) için 29/12/2005 tarihli ve 26038 sayılı T.C. Resmi Gazetesi’nde 

yayımlanan Yönetmelikle tadil edilmiştir. Bu çerçevede, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren 

ihracatçılarımızın Fas’a EUR.1 veya EUR-MED menşe belgesi ile menşeli ürün ihraç etmeleri 

mümkün bulunmaktadır. 

Bilindiği üzere, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren uygulamaya konulan 1/2005 sayılı Fas-AB 

Ortaklık Konseyi Kararı çerçevesinde Türkiye menşeli kumaştan mamul belirli hazır giyim 

eşyasının AB’ne “EUR.1 (Derogation – 1/2005)” menşe belgesi refakatinde Fas menşeli olarak 

ihraç edilmesi hususunda Fas’a tanınan geçici istisna Türkiye, Fas ve AB arasındaki tercihli 

ticarette çapraz menşe kümülasyonunun tesis edilmesi nedeniyle 27 Temmuz 2006 tarihinden 

itibaren yürürlükten kalkmıştır. 

Bu itibarla, söz konusu geçici istisnadan yararlanmak amacıyla ülkemizden EUR.1 menşe 

belgesi refakatinde 27 Temmuz 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş kumaşlardan imal edilen ve 

AB’ne ihraç tarihi 27 Temmuz 2006 veya daha sonraki bir tarih olan nihai ürünlerin menşe 

kümülasyonu (PAAMK) kapsamında, diğer bir ifadeyle EUR-MED menşe belgesi refakatinde AB’ne 

ihraç edilmeleri gerektiğinden, ihracatçılarımızın söz konusu kumaşlar için düzenlenmiş olan EUR.1 

menşe belgelerini EUR-MED menşe belgeleri ile değiştirmeleri gerekmektedir. 

Esasen, 27 Temmuz 2006 tarihinden evvel veya sonra EUR.1 menşe belgesi refakatinde Fas’a 

ihraç edilmiş olan kumaş dahil ülkemiz menşeli eşya aynen veya işlenerek Fas’tan AB’ne ihraç 

edilecek ise anılan eşya için düzenlenen EUR.1 menşe belgesinin EURMED menşe belgesi ile 

değiştirilmesi lazım gelmektedir. Aksi halde; söz konusu eşya, çapraz menşe kümülasyonu 

imkanlarından istifade edemeyecek, bir başka deyişle Fas’ın AB’ne ihracatında menşesiz olarak 

kabul edilecektir. Zira, Akdeniz ülkeleriyle tercihli ticarette EUR.1 dolaşım sertifikası sadece 

ikili menşe kümülasyonuna imkan sağlamaktadır. Bu kapsamda, ihracatçılarımızın, Eşyanın 

Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin 24’üncü Maddesinin (b) bendi uyarınca EUR- 

MED menşe belgesi müracaatında bulunmaları uygun olacaktır. 

Bu bölümde (II nci Bölüm) yer alan açıklamalar bilgi amaçlı olup, Eşyanın Tercihli Menşeinin 

Tespiti Hakkında Yönetmeliğin uygulanması, bu cümleden olarak menşe ispat belgelerinin 

incelenmesi ve vize edilmesi hususunda yetkili ve sorumlu makam Gümrük Müsteşarlığı olduğu 

cihetle, firmalarımızın bu konudaki bilgi taleplerini ve Ticaret veya Ticaret ve Sanayi Odalarında 

EUR-MED menşe belgesi müracaatında yaşadıkları sorunları Gümrük Müsteşarlığı(AB ve Dış 

İlişkiler Genel Müdürlüğü)’na iletmelerinde fayda görülmektedir. 

III- Bilindiği üzere; Türkiye ile AB arasında 1/95 sayılı OKK ile tesis edilen Gümrük Birliği 

alanında serbest dolaşımda bulunan eşyanın (“işlenmiş tarım ürünleri” ile “Avrupa Kömür ve Çelik 

Topluluğu ürünleri hariç sanayi malları”) tercihli menşe statüsü “tedarikçi beyanı” ile tevsik 

edilmektedir. 

Menşe Kümülasyonunun uygulanması çerçevesinde, Gümrük Müsteşarlığınca; 

1- Türkiye-AT Gümrük İşbirliği Komitesi’nin 1/2006 Sayılı Kararı’na ilişkin “Türkiye ile Avrupa 

Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar 

Hakkında Karar” Resmi Gazete’de yayımlanıncaya kadar, anılan Karar’ın tedarikçi beyanına ilişkin 

hükümlerinin Gümrük Müsteşarlığı Makamından alınan 13/3/2006 tarih ve 66 sayılı Onay 

çerçevesinde (mutatis mutandis) uygulanması, 

2- Avrupa Birliği’nden ATR. dolaşım belgesi eşliğinde ithal edilen eşyanın PAAMK Sistemi 

hükümlerinden yararlanmak üzere İsrail veya Fas’a aynı halde veya Kümülasyona tabi tutularak 

(işlenerek) ihraç edilmesi esnasında EUR-MED menşe belgesi düzenlenmesinde bir kanıt olarak 

sunulan tedarikçi beyanlarında, 1/2006 Sayılı GİK Kararı’nın V veya VI sayılı eklerinde yer alan 

beyanın aranması, 

40

3- Gümrük Müsteşarlığı Makamından alınan 13/3/2006 tarih ve 66 sayılı Onay’da 

öngörülmediğinden, Gümrük Birliği kapsamında yer alan AB menşeli eşyaların İsrail veya Fas 

üzerinden tercihli menşe ispat belgeleri eşliğinde ülkemize ithal edilmesi halinde, üzerinde AB 

menşeli olduğu belirtilen İsrail veya Fas makamları tarafından düzenlenen EUR.1 veya 

EUR.MED dolaşım belgelerinin 1/2006 Sayılı GİK Kararı’na ilişkin “Türkiye ile Avrupa 


Hakkında Karar” Resmi Gazete’de yayımlanıncaya kadar teminata bağlanması öngörülmektedir. 

Bununla beraber, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu çerçevesindeki tercihli ticarette, diğer bir 

ifadeyle, EUR.1 menşe belgesi müracaatında 1/1999 sayılı GİK Kararı’nın eki tedarikçi beyanları 

(18/9/1999 tarihli ve 23820 sayılı T.C. Resmi Gazetesi’nde yayımlanan Türkiye ile Avrupa 

Topluluğu Arasında Serbest Dolaşımda Bulunan Eşyanın Tercihli Menşe Statüsünün Kanıtlanmasına 

Dair Yönetmeliğin I ve II nolu Eklerinde yer alan tedarikçi beyanları), 1/2006 sayılı GİK Kararı’nın 

yürürlüğe girişinden itibaren bir yıl süreyle kullanılmaya devam edilebilecektir.”denilmektedir. 

3) Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu (PAAMK) Sistemi kapsamında Tunus ile ilgili 

gelişmeler hakkındaki Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 25.09.2006 tarih ve 0120005821 sayılı talimatı. 

“Bilindiği üzere; Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu (PAAMK) Sistemi ve Serbest 

Bölgelere gerçekleştirilen ihracata ilişkin hükümlerin de yer aldığı 7/8/2006 tarihli ve 2006/10886 

sayılı “Dahilde İşleme Rejimi Kararında Değişiklik Yapılması Hakkında Karar” 23/09/2006 tarihli ve 

26298 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (Ek.1) 

Diğer taraftan; Müsteşarlığımız Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü’nden alınan 21/09/2006 

tarihli ve 430001176 sayılı yazıda özetle, PAAMK Sistemi kapsamında Tunus ile ilgili gelişmeler 

hakkında bilgi verilmiş ve bu yazı kapsamında belirtilen hususların ihracatçılarımıza duyurulması 

istenmiştir. 

Bu çerçevede, İlgi (b)’de (12.09.2006 tarih 0120005543) kayıtlı yazımızda da belirtildiği 

üzere; 

a) “Türkiye, Romanya ve İsrail” arasındaki tercihli ticarette 1 Mart 2006 tarihinden itibaren, 

b) 1/95 sayılı Türkiye-AT Ortaklık Konseyi Kararı kapsamındaki eşya, bir başka ifade ile 

serbest dolaşımda bulunan eşya (“işlenmiş tarım ürünleri” ile “Avrupa Kömür ve Çelik 

Topluluğu ürünleri hariç sanayi malları”) bakımından, “Türkiye, Fas ve AB” ile “Türkiye, 

İsrail ve AB” arasındaki tercihli ticarette 27 Temmuz 2006 tarihinden itibaren, 

PAAMK Sistemi kapsamında çapraz menşe kümülasyonunun uygulanması sözkonusu olmuştur. 

Bu defa; PAAMK Sistemi kapsamında sisteme taraf ülkeler arasında çapraz menşe 

kümülasyonunun uygulanmasına imkan sağlayan menşe protokollerinin yürürlüğe girişine dair ekte 

bir sureti gönderilen beşinci AB Komisyonu Bildirimi, AB Resmi Gazetesi’nin 13 Eylül 2006 tarihli 

ve C 220 sayılı nüshasında yayımlanmış bulunmaktadır (EK.2). Söz konusu bildirimin 

incelenmesinden de görüleceği üzere; 1/95 sayılı Türkiye – AT Ortaklık Konseyi Kararı 

kapsamındaki eşya, bir başka ifade ile serbest dolaşımda bulunan eşya (“işlenmiş tarım 

ürünleri” ile “Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ürünleri hariç sanayi malları”) bakımından, 

“Türkiye, Tunus ve AB” arasındaki tercihli ticarette 1 Ağustos 2006 tarihinden itibaren PAAMK 

41

Sistemi kapsamında çapraz menşe kümülasyonunun uygulanması söz konusudur. Bu kapsamda; 

PAAMK Sisteminin Tunus’ta yerleşik firmalara sağladığı imkanlara yönelik bilgi notu ilişiktedir 

(EK.3). 

Diğer taraftan, PAAMK Sistemi kapsamında ülkemizden Tunus, Fas, Romanya ve İsrail’e 

yapılacak hammadde ve ara malı ihracatında firmalarımızın EUR.1 Dolaşım Belgesi yerine EUR- 

MED Dolaşım Belgesi düzenleme yoluna gitmelerinin; EUR-MED Dolaşım Belgesinin de, bu belge 

eşliğinde ihraç edilen maddelerin söz konusu ülkelerde menşe kümülasyonu kapsamında işlenmesini 

müteakip elde edilecek nihai ürünün tercihli ticaret kapsamında başka bir PAAMK ülkesine yeniden 

ihraç edilmesine olanak sağlayacağının ve konuya ilişkin olarak Gümrük Müsteşarlığı’nca hazırlanan 

ve detaylı bilgiler içeren bilgi notunun www.gumruk.gov.tr (duyurular bölümünde) yer aldığının tüm 

ihracatçı firmalarımıza hatırlatılmasında Müsteşarlığımızca fayda mülahaza 

edilmiştir.”denilmektedir. 

EKLER : 

1- DİR Kararında Değişiklik Yapılması Hakkında Karar Sureti (4 Sayfa) 

2- AB Komisyonu Bildirimi ve eki Tablo (2 Sayfa) 

3- Tunus Hakkında Bilgi Notu (1 Sayfa 

4) Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemi’ndeki gelişmeler hakkındaki Dış Ticaret 


“Türkiye ve Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliği’nin uygulanması amacıyla, 

Türkiye veya Avrupa Topluluğu’nda serbest dolaşımda bulunan eşyanın ticareti ile Gümrük Birliği 

taraflarının üçüncü ülkeler üzerinden yaptıkları ticaret ile ilgili gümrük işlemlerine ilişkin usul ve 

esasları kapsayan ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın yukarıda yer alan 25/9/2006 tarihli ve 

0120005821 sayılı talimatlarının III üncü Bölümünde de bahsi geçen, Türkiye – AT Gümrük İşbirliği 

Komitesi’nin 1/2006 Sayılı Kararına İlişkin 23/08/2006 tarihli ve 2006/10895 sayılı “ Türkiye ile 

Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Usul ve 

Esaslar Hakkında Karar”, 28/09/2006 tarihli ve 26303 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanmıştır.”denilmektedir. 

5) Bulgaristan ve Romanya’nın 1 Ocak 2007 tarihinde AB’ye üye olması ve Suriye ile yapılan 

anlaşmaya ilişkin Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 29.12. 2006 tarih ve 0120008201 sayılı talimatı. 

“İlgi:1/3/2006 tarihli ve 0120001231 sayılı yazımız. 

Bilindiği üzere; Bulgaristan ve Romanya’nın 1 Ocak 2007 tarihinde AB’ye üye olması 

öngörüldüğünden, bu ülkelerle akdedilmiş olan ve ülkemiz ile AB arasındaki ahdi düzenlemelere 

tabi olacak nitelikteki ikili anlaşmaların feshedilmesi söz konusudur. 

Bu çerçevede; 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren, diğer AT’a üye ülkelere yapılan 

ihracatta olduğu gibi Bulgaristan ve Romanya’ya, sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım 

ürünlerinin ihracatında A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde; tarım ürünleri ve AKÇT Anlaşması 

kapsamı ürünlerin ihracatında ise menşe ispat belgeleri eşliğinde ihracatın yapılması 

gerekliliğinin hatırlatılmasında fayda mülahaza edilmiştir. 

Diğer taraftan; “Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret 

Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması” 3/10/2006 tarihli ve 2006/11044 sayılı Bakanlar Kurulu 

42

Kararı ile onaylanarak 6/11/2006 tarihli ve 26338 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanmıştır. Ayrıca, mezkur Anlaşma eki Protokol II’nin uygulanmasına ilişkin usul ve 

esasları düzenleyen “Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik 

Yapılmasına Dair Yönetmelik” yürürlüğü “1/1/2007” tarihi olmak üzere, 19/12/2006 tarihli ve 

26381 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, mezkur Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için 

gerekli iç onay prosedürleri tamamlanmış bulunmaktadır. 

Anılan Anlaşma’nın 49 uncu maddesi, “tarafların ulusal mevzuatlarında öngörülen bütün 

gereklerin yerine getirildiğini bildiren yazılı bildirimin yapılmasını takip eden ikinci ayın birinci 

günü yürürlüğe girecektir” hükmünü içerdiğinden, Anlaşma 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe 

girecektir. 

Bu çerçevede; Anlaşma, sanayi ürünleri ile seçilmiş bir kısım tarım ürününde pazara giriş 

kolaylıkları sağlamaktadır. Bu kapsamda; ülkemiz, Suriye menşeli sanayi ürünlerinin Türkiye’ye 

ithalinde uyguladığı gümrük vergilerini Anlaşmanın yürürlüğe girmesi ile birlikte kaldıracaktır. 

Suriye tarafı ise, Türkiye menşeli sanayi ürünlerinin Suriye’ye ithalinde uygulanmakta olan 

gümrük vergilerini, bir kısım ürünler için Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte, farklı gruplara 

bölünmüş diğer ürünler için ise 3 ila 12 yıl arasında değişen indirim takvimi kapsamında tedricen 

sıfırlayacaktır. 

Söz konusu Anlaşma eki menşe Protokolü, Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu 

Sistemi kapsamında kabul edilen model menşe protokolüne uygun olmakla birlikte, Suriye’nin 

henüz anılan sistem çerçevesinde bir başka taraf ülke ile anlaşması yürürlükte bulunmadığından, 

bu aşamada Suriye ile ülkemiz arasındaki ticarette ikinci bir duyuruya kadar ikili kümülasyon 

hükümleri geçerli olacak, anılan iki ülke dışındaki ülkeler menşeli girdiler üçüncü ülke 

muamelesine tabi tutulacaktır. 

Ayrıca; 1 Ocak 2007’den itibaren Anlaşma kapsamı ürünlerin EUR.1 Menşe İspat Belgesi 

veya Fatura Beyanı eşliğinde Suriye’ye ihracatının gerçekleştirilmesi durumunda, ilgi’de kayıtlı 

yazımız ekinde gönderilen 2005/2 sayılı Telafi Edici Vergi Genelgesi’nin 13 üncü maddesi 

hükmüne paralel olarak Telafi Edici Vergi’nin doğmayacağı hususunun hatırlatılmasına fayda 

görülmüştür.”denilmektedir. 

6) Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Anlaşma’ya 

ilişkin Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 20.02.2007 tarih ve 0120001242 sayılı talimatı. 


b)1/3/2006 tarihli ve 120001231 sayılı yazımız. 

Bilindiği üzere; 16/12/2006 tarihli ve 26378 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun ile 

onaylanması TBMM tarafından uygun bulunan “Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti 

arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Anlaşma”nın 2007/11557 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 

ile onaylanarak, 30/1/2007 tarihli ve 26419 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanması ile 

söz konusu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli iç onay prosedürleri tamamlanmış 

bulunmaktadır. 

Diğer taraftan; anılan Anlaşmanın 39 uncu maddesi, tarafların ulusal mevzuatında 

öngörülen bütün gereklerin yerine getirildiğini bildiren son yazılı bildirimin diplomatik kanallar 

vasıtasıyla ulaştığı tarihten sonraki ikinci ayın birinci günü yürürlüğe girmesi hususunu 

içermektedir. 

Bu bağlamda; Mısır tarafından iç onay süreci 30/7/2006 tarihi itibariyle tamamlanmış ve 

ülkemiz iç onay sürecine ilişkin bildirim Mısır Makamlarına 30/1/2007 tarihinde yapılmış olup, 

söz konusu Anlaşma 1 Mart 2007 tarihinde yürürlüğe girecektir. 

43

Ayrıca, 1 Mart 2007’den itibaren Anlaşma kapsamı ürünlerin EUR.1 Dolaşım Sertifikası 

veya Fatura Beyanı eşliğinde Mısır’a ihracatının gerçekleştirilmesi durumunda, İlgi(b)’de kayıtlı 

yazımız ekinde gönderilen 2005/2 sayılı Telafi Edici Vergi Genelgesi’nin 13 üncü maddesi 

hükmüne paralel olarak, Telafi Edici Vergi’nin doğmayacağı hususunun hatırlatılmasında fayda 

görülmüştür.”denilmektedir 

7)Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemi hakkındaki Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 

27.03. 2007 tarih ve 0120002186 sayılı talimatı. 


Bilindiği üzere, Dahilde İşleme Rejimi kapsamında Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe 

Kümülasyonu (PAAMK) Sistemine ilişkin hükümlerin de yer aldığı 7/8/2006 tarihli ve 

2006/10866 sayılı “Dahilde İşleme Rejimi Kararında Değişiklik Yapılması Hakkında Karar”, 

23/9/2006 tarihli ve 26298 sayılı Resmi Gazete’de; Türkiye-AT Gümrük İşbirliği Komitesi’nin 

1/2006 Sayılı Kararı’na ilişkin 23/8/2006 tarihli ve 2006/10895 sayılı “Türkiye ile Avrupa 


Hakkında Karar” da, 28/9/2006 tarihli ve 26303 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 

Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret Alanı 

Tesis Eden Ortaklık Anlaşması” 1/1/2007 tarihinden itibaren ve “Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır 

Arap Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Anlaşma” ise 1/3/2007 tarihinden 

itibaren yürürlüğe girmiştir. 

Diğer taraftan; 27/2/2007 tarihli ve 26447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Eşyanın 

Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, 1 

Ocak 2007 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. (Türkiye-Mısır-AB Çapraz 

kümülasyonu çerçevesinde 1/3/2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.)Bu çerçevede, Avrupa 

Topluluğu (AT)-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 19/12/2006 tarihli ve 3/2006 Sayılı Kararı ile 

Tarım Ürünleri Ticaret Rejimine İlişkin 25/2/1998 tarihli ve 1/98 Sayılı “AT-Türkiye Ortaklık 

Konseyi Kararı”na ek “Menşeli Ürünler Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliği Yöntemlerine İlişkin 

Protokol 3”ün tadil edilmesine ilişkin AT ile ülkemiz arasındaki yasal süreç tamamlanmıştır. 

Bu çerçevede; Türkiye ile AT arasında tarım ürünlerine ilişkin tercihli ticarette, 1/1/2007 

tarihinden geçerli olmak üzere çapraz kümülasyon geçerlidir.Böylece, Türkiye ve AT’nin birlikte 

yer aldıkları çapraz kümülasyonda (Örneğin Türkiye-Tunus-AT) Gümrük Birliği kapsamında 

bulunan sanayi ve işlenmiş tarım ürünleri ile birlikte, 1/98 Sayılı AT-Türkiye Ortaklık Konseyi 

Kararı kapsamındaki tarım ürünleri de kümülasyona dahil olmuştur.. 

Bu itibarla; 1/1/2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, çapraz kümülasyon 

çerçevesinde (Türkiye-Tunus-AT, Türkiye-Mısır-AT, Türkiye-Fas-AT, Türkiye-İsrail-AT) Menşe 

İspat Belgeleri (EUR.1 Dolaşım Sertifikası, Fatura Beyanı, EUR-MED Dolaşım Sertifikası veya 

EUR-MED Fatura Beyanı) eşliğinde AT’a yapılacak tarım ürünleri ihracatında, İthalat Rejimi 

Kararı’nda belirtilen vergi oranı uygulanacaktır.”denilmektedir. 

44

TEKSTİL VE KONFEKSİYON SEKTÖRLERİNDEKİ DAHİLDE İŞLEME İZİN 

BELGELERİ’NİN TAAHHÜT HESAPLARININ KAPATILMASINDA KARŞILAŞILAN 

SORUNLAR VE BU SORUNLARIN AŞILMASINA YÖNELİK TALİMAT 

Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerindeki Dahilde İşleme İzin Belgeleri’nin taahhüt 

hesaplarının kapatılmasında karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların aşılmasına yönelik Dış Ticaret 


Malumları olduğu üzere; mer’i mevzuat ve bu mevzuat çerçevesinde düzenlenen genelge ve 

talimat hükümleri dahilinde tekstil ve konfeksiyon sektörlerindeki Dahilde İşleme İzin Belgelerinin 

taahhüt hesaplarının kapatılmasında karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların aşılmasına yönelik olarak 

19.08.2005 tarihinde Müsteşarlığımızda İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri temsilcilerinin 

katılımıyla bir toplantı yapılmıştır. 

Söz konusu toplantıda gündeme getirilen hususlar ve bunlara ilişkin talimatlarımız aşağıda 

yer almaktadır. 

Talep-1: DİİB kapsamında ithal edilen kumaşın ihraç edilen konfeksiyon ürününün bünyesinde 

kullanılırken oluşan fiili fire oranının, belgede öngörülen fire oranından yüksek ancak, DİİB almak 

için yapılan müracaatların ön incelenmesine yönelik olarak Genel Sekreterliklerine gönderilen 

2005/1 sayılı genelgede belirtilen ve konfeksiyon ürünü için maksimum fire oranından farklı olması 

halinde, bu belgelere haklı sebebe istinaden ek süre verilmesi ve bu yetkinin İBGS’lerce kullanılması, 

Talimat-1: 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 23. ve 24. maddelerinde düzenlenen 

Haklı Sebep Hallerine ilişkin ek süre verilmesine ilişkin uygulama, Genel Müdürlüğümüzce 

yürütülmekte ve bu kapsamdaki firma talepleri Genel Müdürlüğümüzce değerlendirilerek sonuca 

bağlanmaktadır. 

Talep-2: DİİB’e ilişkin ihracat taahhüdünün kapatılması esnasında, ölçü birimi kg. olmayan ihraç 

ürünlerinin, ihracatında kg. aşımı olması halinde belgenin revize edilmesinin, gereksiz zaman 

kayıplarına neden olmaması için bu tür revizelerin İBGS’lerce yapılması, 

Talimat-2: İBGS’lerince yapılabilecek revize işlemlerinin 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi 

Tebliği’nin 19.maddesinde düzenlenmesi nedeniyle, 2005/3 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Hakkında 

Genelgenin 9’uncu maddesi çerçevesinde işlem yapılmaya devam edilmesi gerekmektedir. 

Talep-3: 2005/3 sayılı Genelgenin 31.maddesinde “ithal edilen eşyanın ihraç edilen mamulde 

kullanılmasının tespitinde DİİB belirtilen fire ve kullanım oranlarının esas alınması gerekmektedir. 

DİİB özel şartında taahhüt kapatma esnasında Ekspertiz Raporu aranacağına ilişkin bir ibarenin yer 

alması durumunda ise Ekspertiz Raporunda yer alan fire ve kullanım oranlarının aşılmaması 

gerekmektedir. Bu çerçevede alınması öngörülen Ekspertiz Raporunun belge süresi içerisinde 

alınması gerekmektedir” hükmü yer almaktadır. Bu çerçevede Ekspertiz Raporlarına kapatma 

müracaatından sonra ihtiyaç duyulması durumu daha çok ortaya çıktığından, kapatma müracaatları 

belge süresi içinde yapılmış olsa dahi belgenin incelenmesi süre bitiminden sonra yapıldığı 

gerçeğinden hareketle fiiliyatla Ekspertiz Raporunun belge süresi içinde alınması şartının 

kaldırılması. 

45

Talimat-3: Mevcut uygulamada değişiklik yapılması uygun görülmemekte olup, 2005/3 sayılı 

Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge’nin 31’inci maddesi çerçevesinde işlem yapılmaya devam 

edilmesi gerekmektedir. 

Talep-4: Dahilde İşleme Rejimi mevzuat hükümlerine uygun olmayan bir şekilde taahhüt hesapları 

kapatılan firmaların Dahilde İşleme İzin Belgelerinin yapılan yanlış idari işlemlerin düzeltilmesini 

teminen taahhüt hesapları açılan belgelerin belge süreleri dolmuş olması nedeniyle, taahhüt 

hesaplarının tekrar kapatılmasında kullanılabilecek nitelikte (belge süresi sonrasında gerçekleştirilen 

ve/veya gerçekleştirilecek) ihracatlara ilişkin gümrük beyannameleri ibrazına imkan sağlamak üzere, 

bu durumdaki belgelere haklı sebepten süre verilmesi. 

Talimat-4: Dahilde İşleme Rejimi mevzuatı hükümlerine uygun olmayan bir şekilde taahhüt 

hesapları kapatılan firmaların Dahilde İşleme İzin Belgelerinin yapılan yanlış idari işlemlerin 

düzeltilmesini teminen taahhüt hesaplarının açılarak ilgili mevzuata uygun olarak tekrar kapatılması 

sorunuyla ilgili olarak inceleme süreci devam ettiğinden, bu durumdaki belgelere ek süre verilmesi 

uygun görülmemektedir. Ancak, bilindiği üzere söz konusu firmaların, belge süreleri içinde 

gerçekleştirmiş oldukları ihracatları belge ihracat taahhütlerine saydırma imkanı bulunmaktadır. 

Talep-5: Taahhüt kapatma müracaatlarının değerlendirilmesi sonucunda fire ve kullanım oranlarının 

belgede belirtilen şartlara göre gerçekleşmediği durumlarda belgenin revize edilmesinin zaman 

kaybına ve gereksiz iş yüküne neden olmaması için bu tür revize işlemlerinin İBGS’lerince 

yapılması. 

Talimat-5: İBGS’lerince yapılabilecek revize işlemlerinin 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi 

Tebliği’nin 19.maddesinde düzenlenmesi nedeniyle, 2005/3 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Hakkında 

Genelge’nin 9’uncu maddesi çerçevesinde işlem yapılmaya devam edilmesi gerekmektedir. 

Talep-6: İmalatçı-ihracatçı ünvanına haiz firmaların DİİB kapsamında kendileri ile aynı üretimi 

yapan bir firmayı taahhüt hesabının kapatılmasında yan sanayici olarak kullanmalarına imkan 

tanınması. 

Talimat-6: Belge sahibi firmanın kendisi ile aynı üretimi yapan başka firmaları yan sanayici olarak 

kullanmasına, belge sahibi firmanın ve yan sanayicilerin kapasiteleri, belge süresi dikkate alınarak, 

bunu ihracat performanslarına yansıtabildikleri ölçüde izin verilmektedir. 

Talep-7: 2005/3 sayılı Genelge’nin 45 maddesinde, “Dahilde İşleme İzin Belgesi taahhüt hesabının 

kapatılması esnasında, belge kapsamında ithalata konu eşyanın miktarının, gerek İstatistik 

Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde yer alan G.T.İ.P’in karşısındaki 

birim/birimlerin (Örn.m2), gerekse ikincil birimin (Örn.kg.) esas alınması suretiyle, belge 

kapsamında ihracı gerçekleştirilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanıldığının tespitine 

yönelik sarfiyat hesabında dikkate alınması gerekmektedir” hükmü yer almaktadır. Tekstil 

konfeksiyon sektöründe, gerek ithalat/yurt içi alımı gerekse ihracat esnasında, m2 cinsinden 

miktarları çoğunlukla beyanname ve faturalardan tespit edilemediği için (dokuma kumaşlarda metre, 

örme kumaşlarda kg. cinsinden miktarlar dışında başka herhangi bir birimde miktar 

belirtilmemektedir) esas birimi m2 olan malların miktar aşımı olup olmadığı tespit edilememesi 

durumunda ikincil birimin aşım tespitinde kullanılmasına imkan sağlanması. 

Talimat-7: Gümrük beyannamesinde ve/veya yurt içi alımına ilişkin faturalarda esas birimin tespit 

edilemediği hallerde, ikincil birim esas alınarak miktar aşımı yapılıp yapılmadığının kontrol edilmesi 


46

Talep-8: Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında hariçte işleme faaliyeti öngörülen belgelerin 

taahhüt hesabının kapatılması esnasında, belge kapsamındaki hariçte işleme faaliyeti için belge 

üzerinde ihracat ve ithalata ilişkin, ilgili gümrük idarelerinin düşümleri yapması şartının aranmaması. 

Talimat-8: DİİB kapsamında hariçte işleme faaliyeti öngörülen belgelerin düzenlenmesi aşamasında, 

belge kapsamında ithalatı ve ihracatı yapılacak ürünler listelerinin yanı sıra, “belge kapsamında 

hariçte işlenmek üzere ihraç edilecek ürünler listesi” ve “hariçte işlendikten sonra ithalatı yapılacak 

ürünler listesi” olmak üzere 4’lü liste ile belge düzenlenmesi uygulamasına geçilmiş olup, hariçte 

işleme faaliyetine tabi tutulan malların çıkışının ve işlendikten sonra girişinin ilgili ürün listelerin 

arka yüzüne gerekli kayıt ve düşüm işlemlerinin yapılmasının sağlanmasına yönelik gümrüklere 

gerekli talimat verilecektir. 

47

DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGELERİNİN KAPATMA MÜRACAAT SÜRELERİNİN 

UYGULANMASINDAKİ AKSAKLIKLARA YÖNELİK TALİMATLAR 

1) Dahilde İşleme İzin Belgelerinin kapatma müracaat sürelerinin uygulanmasındaki 

aksaklıklara yönelik Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 25.11.2005 tarih 0120008150 sayılı talimatı. 

Bilindiği üzere, İhracat 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 37’inci maddesi 

uyarınca, belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde ilgili ihracatçı birliği genel sekreterliğine 

taahhüt kapatma müracaatında bulunulması, bu süre zarfında kapatma müracaatına bulunmayan belge 

sahibi firmalara, 10 (on) işgünü içerisinde ilgili ihracatçı birliği genel sekreterliğince, 1 (bir) ay 

içerisinde kapatma müracaatında bulunmaları bildirilmesi gerekmektedir. Bu süreler zarfında 

kapatma müracaatında bulunmayan firmaların belgeleri ise resen kapatılmaktadır. 

Diğer taraftan, İhracat 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 38’inci maddesinin 

birinci fıkrasına göre, kapatma müracaatının eksik bilgi ve belge ile yapıldığının tespit edilmesi 

halinde, bu eksikliğin 1 (bir) ay içerisinde tamamlanmasını teminen ilgili ihracatçı birliği genel 

sekreterliği tarafından belge sahibi firmaya bildirimde bulunulması, bu süre içerisinde eksik bilgi ve 

belgelerin tamamlanmaması durumunda ise, ihracat taahhüdünün mevcut bilgi ve belgelere istinaden 

resen kapatılması gerekmektedir. 

Müsteşarlığımıza Dahilde İşleme Rejimi ile ilgili çeşitli konularda yapılan müracaatlarda, 

yukarıda izah edilen maddelerde belirtilen süreler içerisinde bazı ihracatçı birliği genel 

sekreterliklerinin işlem yapmadıkları tespit edilmiştir. 

Bilgilerini ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğin 37 ile 38’inci maddelerinde belirtilen sürelere 

hassasiyetle riayet edilerek, iş yoğunluğu ne olursa olsun öncelikli olarak bu süreleri geçirmeden 

işlem yapılması hususunda gereğini rica ederim. 

2) Dahilde İşleme İzin Belgelerinin taahhüt hesaplarının kapatma müracaatında bulunan ve/veya 

kapatma müracaatında bulunacak olan firmaların ek süre taleplerinin değerlendirilmesi hakkında 


Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü’nden alınan 31.03.2006 tarihli yazıda, 

Dahilde İşleme Rejimi ile ilgili olarak belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde kapatma 

müracaatında bulunan bir firmanın, belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ayı geçen ancak, belge 

taahhüt kapatma işlemlerinin tamamlanması (kapatma işleminin ilgili kurum veya kuruluşlara 

bildirildiği tarih) aşamasından önceki bir safhada İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 22’nci maddesine 

göre ek süre talep etmesi durumunda, söz konusu müracaatın Dahilde İşleme Rejimi çerçevesinde ne 

şekilde sonuçlandırılması gerektiği hususu aşağıda belirtilmektedir. 

Bilindiği üzere, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 21’inci maddesi çerçevesinde belge 

kapsamında gerçekleştirdikleri performansa istinaden ek süre almak isteyen belge sahibi firmaların, 

en geç belge süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde ilgili İhracatçı Birliği Genel 

Sekreterliği’ne (İBGS’ye) müracaat etmeleri gerekmektedir. Ayrıca, aynı Tebliğ’in 21’inci 

maddesinin ikinci fıkrası, belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde yapılmayan 

müracaatların değerlendirilmeye alınmayacağı hükmünü amirdir. 

48

Diğer taraftan, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 19’uncu maddesine göre ise, belge kapsamında 

gerçekleştirmek istenen revize talepleri (İBGS’ler tarafından verilen ek süreler dahil), kapatma 

müracaatından (İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 37’inci maddesinde belirtildiği şekilde, belge süresi 

sonundan itibaren 3 (üç) aylık süreyi aşabilecek şekilde) sonra veya belge süresi içerisinde ilgili 

İBGS’ye yapılmaktadır. Bu durum da, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 21’inci maddesinde belirtilen 

ek süre müracaat süresi ile aynı Tebliğ’in 19’uncu maddesinde belirtilen revize müracaat sürelerinin 

paralellik arz etmediği yorumlarına sebebiyet vermektedir. 

Bu itibarla; belge süresi sonundan itibaren en geç 3 (üç) ay içerisinde kapatma müracaatında 

bulunan bir firmanın taahhüt kapatma müracaatına ilişkin yazısında, “…. İhracat 2005/1 sayılı 

Tebliğ’in 21 ila 27’nci maddelerinde belirtilen ek süre haklarımız saklı kalmak kaydıyla kapatma 

müracaatında bulunuyorum. Gerekli durumlarda yukarıda belirtilen ek süre haklarımın belge 

taahhüdünün kapatma aşamasından önce kullanılmasını talep ederim.” şeklinde bir ibarenin yer 

alması ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in ilgili hükümlerinde belirtilen şartların yerine getirilmesi 

halinde, ilgili firmanın ek süre hakkını kapatma aşamasından önce kullanmasında bir sakınca 

görülmemektedir. Bu yazımız tarihinden önce yukarıda belirtilen süre içerisinde kapatma 

müracaatında bulunmuş ve henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış belge sahibi firmalar için ise, 

kapatmaya ilişkin müracaat yazılarında imzaya yetkili firma temsilcisinin yukarıda belirtilen ifadeyi 

eklemesi halinde, İhracat 2005/1 sayılı Tebliği’nde belirtilen ek süre hakları kullandırılabilir. Belge 

süresi sonundan itibaren en geç 3 (üç) ay içerisinde kapatma müracaatında bulunmayan firmaların 

söz konusu ek süre imkanlarından faydalandırılmaları uygun görülmemektedir.”denilmektedir. 

3)Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin Geçici 5 inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden ek süre 

taleplerinin değerlendirilmesi hakkındaki Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 20.03.2007 tarih 



Bilindiği üzere; 27/1/2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2005/1 

sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin Geçici 5 inci maddesinin birinci fıkrası, “30/1/2002 tarihli 

ve 4743 sayılı Kanun çerçevesindeki finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerine ve Tasarruf 

Mevduatı Sigorta Fonu ile yapılan sözleşmelere göre borçları yeniden yapılandırılan ve yeni bir itfa 

planına bağlanan borçlular adına, bu Tebliğin yürürlük tarihinden önce düzenlenen dahilde işleme 

izin belgelerine/dahilde işleme izinlerine (müeyyide uygulanan ancak vergileri tahsil edilmeyen 

belgeler/izinler dahil), bu Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren 18 ay süre verilir. Ayrıca, ilgili 

belge/izin kapsamındaki ihracat performansı dikkate alınarak, belgeye/izne 9 (dokuz) ay ilave süre 

verilebilir” hükmünü amirdir 

Bu itibarla, mezkur Tebliğ’in Geçici 5 inci maddesi çerçevesinde; 

a) İlgili belge sahibi firmalar tarafından yararlanılan 18 (onsekiz) aylık ek sürenin sonu 

itibarıyla (belgenin düzenlenme tarihinden itibaren 31/7/2006 tarihine kadar), 

1- Belge kapsamında gerçekleştirilen ithalata tekabül eden ihracatın %50’sinin veya daha 

fazlasının gerçekleştirildiğinin tespit edilmesi durumunda, eksik ihracat taahhüdünün 

tamamlanabilmesini teminen ilgili belgeye, 30/4/2007 tarihine kadar ek süre verilmesi, 

2- Belge kapsamında gerçekleştirilen ithalata tekabül eden ihracatın %49’unun veya daha 

azının gerçekleştirildiğinin tespit edilmesi durumunda (bu kapsamda %0 ihracat gerçekleşmesi hariç) 

49

ise, eksik ihracat taahhüdünün tamamlanabilmesini teminen ilgili belgeye, 31/3/2007 tarihine kadar 

ek süre verilmesi, 

b) Bu paragrafın (a) bendinin (2) numaralı alt bendi çerçevesinde 31/3/2007 tarihine kadar ek 

süre verilen belge kapsamında, bu tarih itibarıyla (belgenin düzenlenme tarihinden itibaren 31/3/2007 

tarihine kadar) gerçekleştirilen ithalata tekabül eden ihracatın asgari % 50’sinin gerçekleştirildiğinin 

tespit edilmesi durumunda, eksik ihracat taahhüdünün tamamlanabilmesini teminen bu paragrafın (a) 

bendinin (1) numaralı alt bendi çerçevesinde ilgili belgeye, 30/4/2007 tarihine kadar ek süre 

verilmesi, 

Müsteşarlıklarınca uygun görülmüştür.” denilmektedir. 

50

GENEL SEKRETERLİKLERCE HİZMET KARŞILIĞINDA 

ALINACAK ÜCRETLERE İLİŞKİN TALİMAT 

Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü’nden alınan 29 Aralık 2005 tarihli bir yazıda, 

aşağıdaki tabloda belirtilen işlemler için karşılarında gösterilen ücretlerin Genel Sekreterlikler 

tarafından tahsil edilmesinin, Müsteşarlık Makamının onayı ile uygun görüldüğü bildirilmiştir. 

İŞLEMLER 

İŞLEM ÜCRETİ(YTL) 

DİİB kapatma işlemleri 150 

Süre uzatma işlemleri 40 

GTİP,ünvan,adres vergi dairesi,sicil no gibi 

hususlardaki diğer revize işlemeleri 

40 

Buğday alımı/Kısmi teminat iadesi 40 

Tarımsal ürün ihracat iadesi 10 

Yurtdışı çıkış harcı istisnası belgesi 10 

İŞLEMLER 

BAŞVURUDA 

MÜTEAKİP 

ALINACAK İŞLEM 

ÜCRETİ (YTL) 

BAŞVURULARDA 

ALINACAK İŞLEM 

ÜCRETİ(YTL) 

Bireysel fuar başvurusu 20 

Milli Fuar (Diğer Org) başvurusu – 

Her bir firma için 

20 

Ofis-Mağaza desteği başvurusu 50 20 

Marka desteği başvurusu 50 20 

51

dahilde işleme izin belgesi ile dış ticaret müsteşarlığı talimatları

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?