Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
484
KÜNYE<br />
DEĞİŞKEN YIL BİRİM KARABURUN: VERİ/AÇIKLAMA<br />
Yüzölçümü 2006 km 2 415<br />
Nüfusu<br />
Nüfus yoğunluğu<br />
2006<br />
(Projeksiyon)<br />
2006<br />
(Projeksiyon)<br />
kişi 15.924<br />
kişi/<br />
km 2<br />
Kentleşme oranı 2006 yüzde 20<br />
Rakımı 2006 m 50<br />
İl merkezine uzaklığı 2006 km 100<br />
<strong>İzmir</strong>'e göre konumu 2006 - <strong>İzmir</strong>’in batısında<br />
Komşu il ve ilçeler 2006 - Güneyinde Urla ve Çeşme<br />
Metropol ilçe mi? - - Hayır<br />
Temel geçim kaynakları 2006 - Tarım ve hayvancılık<br />
Kişi başına düşen gelir 1996 dolar 3.673<br />
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 1996 YTL 3.143.361<br />
Gayri safi tarımsal<br />
üretim gelir<br />
38<br />
2006 YTL 20.852.500<br />
İhracatı 2006 dolar 26.319.71<br />
Önemli ihraç ürünleri 2006 - Enginar, zeytin, sümbül, nergis<br />
<strong>Ticaret</strong> sanayi merkezleri 2006 - Mortan<br />
Toplam firma sayısı 2006 adet 525<br />
Tahsil edilen vergi<br />
toplamı<br />
2006 YTL 2.686.726,67<br />
Banka, şube sayısı 2006 adet 1 banka, 1 şube<br />
Yer altı zenginlikleri 2006 -<br />
Toplam konut sayısı 2006 adet 8.912<br />
Toplam otel yatak<br />
kapasitesi<br />
2006 adet 982<br />
Okur-yazar nüfus oranı 2006 yüzde 99<br />
Öğretmen başına düşen<br />
öğrenci sayısı<br />
Doktor başına düşen kişi<br />
sayısı<br />
İlçe ile özdeşleşmiş<br />
unsurlar<br />
2006 kişi 12<br />
2006 kişi 1.447<br />
Mermer, bazalt, kayrak taşı, seramik<br />
kili<br />
2006 - Enginar, zeytin, sümbül, nergis<br />
485
486
1. GİRİŞ<br />
Karaburun’un, Merkez ve Mordoğan olmak üzere iki belediyesi bulunmaktadır. İlçe<br />
Merkez Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde 6, Mordoğan Belde Belediyesi<br />
mücavir alan sınırları içinde 3, mücavir alan sınırları dışında 4 olmak üzere toplam<br />
13 köyden oluşmaktadır.<br />
Ayrıca bu köylere bağlı devamlı ikamet edilen 7 Mahalle ile Küçükbahçe Köyüne<br />
bağlı Denizgiren, Parlak Köyüne bağlı Badembükü, Sarpıncık Köyüne bağlı<br />
Hamzabükü olmak üzere 3 mezra mevcuttur.<br />
2000 nüfus sayımına göre 13.446 kişilik nüfusa sahip olan ilçenin 2006<br />
projeksiyonuna göre 1 nüfusu 15.924 olmuştur. İlçe bu rakamla <strong>İzmir</strong>’in en çok nüfusa<br />
sahip 27. ilçesidir ve toplam il nüfusunun yüzde 0,4’üne sahiptir.<br />
İstihdam olanaklarının yetersizliğinden dolayı genç nüfus şehir merkezine göç<br />
etmektedir. Nüfus artış oranı bu nedenle düşüktür.<br />
Karaburun denince akla ilk gelenler, enginar, zeytin, sümbül, nergisdir.<br />
1996 yılı GSYİH’sı 2 3.143.361 YTL olup <strong>İzmir</strong> genelinde son sıradadır ve 3.673 Dolar<br />
kişi başı GSYİH rakamı ile de 12. sırada yer almıştır.<br />
Karaburun ekonomisinde, tarım ve hayvancılık belirleyicidir. İlçede en çok kıl keçisi<br />
yetiştirilmektedir. Organik tarım yapılmaktadır. Sanayi gelişmemiştir.<br />
Karaburun doğası ve sakin yaşantısıyla alternatif bir dinlenme yeridir.<br />
2. İlçenin Tarihi, Coğrafi ve Demografik Yapısı<br />
2.1. Tarihi<br />
Karaburun yerleşimi çok eskiye dayanır. Çakmaktepe Mevkii’nde bulunan taştan<br />
yapılmış balta ve kesici aletler nedeniyle yerleşim tarihinin Taş Devri’ne kadar<br />
uzandığı sanılmaktadır. Hititler tarafından kurulmuş olan kentin ilk halkını eski<br />
Yunanlılar oluşturur. İlçe tarihi, M. Ö. 1200’lerde İyon egemenliği ile aydınlanmaya<br />
başlar. İyon egemenliğini sırasıyla Lidya, Makedonya, Roma, Türk Ceneviz,<br />
Aydınoğulları, Timur ve Osmanlı egemenliği izler. Doğu Roma İmparatorluğu<br />
zamanında Karaburun Türk beylerinden Çakır Bey tarafından alınmış, 1320 yılında<br />
Aydınoğulları’nın hâkimiyetine girmiştir. 1415 yılında da Çelebi Sultan Mehmet<br />
tarafından kesin olarak Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır.<br />
1 Nüfus projeksiyonu TÜİK tarafından yapılmıştır.<br />
2 TÜİK tarafından ilçelere ilişkin olarak en son açıklanan GSYİH rakamı 1996 yılına aittir.<br />
487
Karaburun, 1902 yılında Belediye haline gelmiş olup, 1910 yılında ilçe sıfatı<br />
kazanmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından<br />
işgal edilir. 17 Eylül 1922’de düşman işgalinden kurtulur. “Ahırlı” olan adı<br />
Karaburun olarak değiştirilir.<br />
2.2. Coğrafi Yapısı<br />
İlçe yarımada üzerine kurulmuş olup, rakımı 50 m.’dir. Güneyden kuzeye doğru<br />
uzanan 30 km uzunluğunda; en az 10 km., en çok 15 km. genişliğinde bir bölgedir.<br />
Doğu, batı ve kuzeyi denizle çevrilidir. İlçe 415 km 2 . büyüklüğünde olup, 38-36<br />
derece boylam noktaları arasında yer almaktadır.<br />
İlçe engebeli bir yapıya sahiptir. Mordoğan, Yeniliman, Badembükü ve Denizgiren<br />
mıntıkalarının bir kısmı ovalıktır. En yüksek tepesi 1.212 m. ile Akdağ Tepesi’dir.<br />
İlçenin kıyı uzunluğu 96 km.’dir.<br />
<strong>İzmir</strong> Körfezi boyunca kuzey ve batı kıyıları çok güzel manzaralı bir şerit halinde<br />
uzanmakta olup, çok sık koyları vardır. Bu koylar sırasıyla; Sıcağıbükü, Kumburnu,<br />
Çatalkaya Körfezi, Mordoğan İskelesi, Ardıç, Kaynarpınar, Boyabağı, Akbük,<br />
Eşendere, Olcabük, Bodrum, Karaburun İskelesi, Yeniliman, Denizgiren, Karareis,<br />
Kocadere ve Gerence’dir.<br />
İlçede önemli ada olarak Büyük Ada, Uzun Ada, Göyne, Bayta (Goni) Adaları vardır.<br />
Bu adalarda herhangi bir iskan yoktur.<br />
İlçe Akdeniz iklimi özellikleri gösterir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve<br />
yağışlıdır. Son beş yılın ortalama yağış miktarı 650-750 mm. ve ısısı azami +35, asgari<br />
-2 derecedir. İlçe orman bakımından fakir olup, bitki örtüsü ve maki formasyonları<br />
ile kaplıdır.<br />
İlçedeki alan dağılımı ile ilgili verilere ulaşılamamıştır. 2006 yılı verilerine göre<br />
40.585 da. tarım alanı olduğu bilinmektedir. Kişi başına 2.548 m 2 . tarım alanı<br />
düşmektedir.<br />
2.3. Demografik Yapısı<br />
İlçe Merkez Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde 6 köy (Ambarseki, Bozköy,<br />
Hasseki, Saip, Tepeboz, Yayla Köyü) ve Mordoğan Belde Belediyesi mücavir alan<br />
sınırları içinde 3 köy (Eğlenhoca, İnecik, Kösedere Köyü) ile mücavir alan sınırları<br />
dışında 4 köy (Küçükbahçe, Salman, Parlak, Sarpıncık Köyü) olmak üzere toplam 13<br />
köyden oluşmaktadır. Ayrıca bu köylere bağlı devamlı ikamet edilen 7 mahalle ile<br />
Küçükbahçe Köyü’ne bağlı Denizgiren, Parlak Köyü’ne bağlı Badembükü, Sarpıncık<br />
Köyüne bağlı Hamzabükü olmak üzere 3 mezra mevcuttur.<br />
İlçe, Merkez ve İskele Mahallesi, Mordoğan Beldesi’nde Merkez, Ardıç, Kütlüçek,<br />
Çatalkaya ve Mordoğan Mahalleleri bulunmaktadır. İlçe Merkez Mahallesi sahilden<br />
1 km. içeride tepe yamacında kurulmuş, İskele Mahallesi ise deniz kıyısındadır.<br />
488
İskele ve Bodrum Mevkileri turistik, yazlık yerleşim alanlarıdır.<br />
Köyler genellikle denizden uzak sayılabilecek dağ yamaçlarına kurulmuştur.<br />
İlçeye bağlı 13 köy, 1 belde, Merkez Belediye sınırları içerisinde 2 mahalle, Mordoğan<br />
Beldesi sınırları içerisinde 5 mahalle mevcuttur.<br />
İlçenin nüfus artış oranı göç nedeniyle azdır.<br />
İlçe toplam nüfusu 2000 yılı itibariyle 13.446 kişidir.<br />
Nüfus, TUİK 2006 yılı projeksiyonuna göre 15.924 olmuştur. İlçe bu rakamla <strong>İzmir</strong>’in<br />
en çok nüfusa sahip 27. ilçesidir ve toplam il nüfusunun yüzde 0,4’üne sahiptir.<br />
Kilometrekareye düşen kişi sayısı 2006 yılı projeksiyonuna göre 38’dir. İlçede oy<br />
kullanma ehliyetine sahip kişi sayısı 6.323’tür.<br />
Tablo 1: Nüfus Durumu<br />
2000 2006<br />
Erkek Kadın Toplam Toplam*<br />
Karaburun Merkez 1.622 1.310 2.932 3.193<br />
Köy 5.347 5.167 10.514 12.731<br />
Toplam 6.969 6.477 13.446 15.924<br />
Kaynak: TUİK, 2007<br />
* TÜİK, projeksiyon<br />
3. Ekonomi<br />
Karaburun İlçesi, TUİK tarafından en son olarak 1996 yılında yayımlanan ilçeler<br />
bazında GSYİH rakamlarına göre 3.143.361 YTL ile <strong>İzmir</strong> genelinde sonuncu ve 3.673<br />
Dolar kişi başı GSYİH rakamı ile de 12. sırada yer almıştır.<br />
1997–2007 yılları arasında teşvik belgeli yabancı sermayeli yatırım gerçekleşmemiştir.<br />
İlçede; <strong>İzmir</strong> Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’ne kayıtlı 407, <strong>İzmir</strong> <strong>Ticaret</strong><br />
<strong>Odası</strong>’na kayıtlı 106, Ege Bölgesi Sanayi <strong>Odası</strong>’na kayıtlı 12 ve toplamda 525 firma<br />
bulunmaktadır.<br />
Tablo 2: Faaliyet Gösteren Firmalar (2006)<br />
Kayıtlı Olduğu Oda<br />
Firma Sayısı<br />
<strong>İzmir</strong> <strong>Ticaret</strong> <strong>Odası</strong> 106<br />
Ege Bölgesi Sanayi <strong>Odası</strong> 12<br />
<strong>İzmir</strong> Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği 407<br />
Toplam firma sayısı 525<br />
Kaynak: İZTO, EBSO, İESOB, 2007<br />
489
Yabancı sermayeli 4 şirket bulunmaktadır.<br />
SSK’ya bağlı çalışan sayısı 643, emekli sayısı 574’tür. Emekli Sandığı’na bağlı 292<br />
emekli ve 91 dul-yetim bulunmaktadır. Bağ-Kur’dan maaş bağlı 550 kişi<br />
bulunmaktadır.<br />
İlçede sadece 1 banka (Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş.), 1 şubesi ile hizmet<br />
vermektedir. <strong>İzmir</strong> Caddesi üzerinde bulunmaktadır.<br />
Tablo 3: En çok vergi veren ilk 20 firma (2006)<br />
Sıra<br />
Tutar<br />
Ünvan<br />
No<br />
(YTL)<br />
1. Tabaoğlu Su Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. 8.287,10<br />
2. Tepeboz Turz. San. Tic. Ltd. Şti. 7.270,11<br />
3. Hoget Petrol Tic. Ltd. Şti. 6.665,24<br />
4. Eğlenhoca Köy. Kalk. Koop. 3.858,61<br />
5. Gür. Kah. Unl. Mam. Ltd. Şti. 3.400,00<br />
6. Alpaslan Özmen Yapı Ltd. Şti. 3.145,90<br />
7. Güldiken İnş. Maden. Ltd. Şti. 2.700,00<br />
8. Güven Balık Ürt. Ltd. Şti. 2.147,41<br />
9. Göksan Day. Tük. Ltd. Şti. 1.600,00<br />
10. Tuğ-Taş İnş. Malz. Ltd. Şti. 900,00<br />
11. S. S. Özkaraburun Taşkoop 512,73<br />
12. Mavburun Turz. Otel Ltd. Şti. 465,17<br />
13. Özkaraburun İnş. Nak. Ltd. Şti. 463,48<br />
14. Cennet Turs. Tes. Ltd. Şti. 154,18<br />
15. ----<br />
16. ----<br />
17. ----<br />
18. ----<br />
19. ----<br />
20. ----<br />
Kaynak: <strong>İzmir</strong> Vergi Dairesi Başkanlığı, İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
490
Tablo 4: En çok vergi veren ilk 20 mükellef (2006)<br />
Sıra<br />
Tutar<br />
İsim<br />
No<br />
(YTL)<br />
1. Basri SAKA 45.830,90<br />
2. Tuncay SAATÇİ 18.927,20<br />
3. Özcan YEŞİLOVA 13.519,02<br />
4. Gökçen MERİÇ 13.219,12<br />
5. Nuriye BARAN 6.915,70<br />
6. Sabahattin ÜSTÜNDAĞ 6.768,90<br />
7. Kudret EFİL 6.613,95<br />
8. Seçkin DABAK 5.169,48<br />
9. M. Ayşe BALABAN 4.971,25<br />
10. Ahmet ÖZKURT 4.755,22<br />
11. Mehmet Ali AKYOL 4.693,94<br />
12. Birsen KİREÇÇİ 4.634,08<br />
13. Mükremin KOÇ 4.600,00<br />
14. Abdullah KARAOĞLU 4.169,76<br />
15. Ayşe Nur SÜER 3.533,92<br />
16. Ayhan GÜRDÜR 2.912,54<br />
17. Ergin AYVAZ 2.650,00<br />
18. Alaiddin YILDIZ 2.275,18<br />
19. Kezban GÜVENÇALAN 2.227,84<br />
20. Süzen TOK 2.186,44<br />
Kaynak: <strong>İzmir</strong> Vergi Dairesi Başkanlığı, İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
3.1. Tarım<br />
İlçede, tarım alanları oldukça sınırlıdır. Eskiden bu sınırlı alanlarda özellikle tütün<br />
ekimi ve bağcılık yaygın olarak yapılmasına rağmen günümüzde, sınırlı bir bölgede<br />
yapılan bağcılık hariç diğer tarım ürünleri üretilmemektedir. Üretilen ürünlerin<br />
tamamına yakını ise organik tarım ürünüdür. Toprağının ve ikliminin özelliğinden<br />
dolayı tarım ürünleri (zeytinyağı, enginar, nergis ve mandalin) çok kaliteli, bazıları<br />
da (hurma zeytin) Karaburun’a özgü ürünlerdir.<br />
Son zamanda Tarım İlçe Müdürlüğü’nün de Agro-Ekoturizm programı çerçevesinde<br />
tarım ürünleri ve bu ürünlerden elde edilen işlenmiş gıda türlerinin sayısı<br />
artmaktadır. Örneğin, çeşitli yemekleri yapılan enginardan ve sağlık için çok yararlı<br />
olduğu belirtilen aynı zamanda çay olarak da içilen karabaş otundan reçeller<br />
yapılmaktadır. Bunların pazarlaması için girişimler devam etmektedir.<br />
491
İlçede yetişen ve kendine özgü güzel kokusuyla çok sevilen nergis ve sümbül ise<br />
doğrudan İstanbul ve Ankara’ya gönderilmekte ve Karaburun’a önemli bir<br />
ekonomik katkı sağlamaktadır. Ancak son yıllarda ortaya çıkan bir hastalık<br />
nedeniyle bazı yörelerimizde (örneğin, Mordoğan ve civarı) bu üretim tamamen yok<br />
olmuştur.<br />
Tablo 5: Tarımsal Alan Dağılımı<br />
Yüzölçümü<br />
(da)<br />
2002 2006<br />
2006 Pay<br />
(%)<br />
Değişim<br />
(%)<br />
Toplam tarım alanı 37.050 40.585 100 9,5<br />
Tarla alanı 3.150 2.563 6,3 -18,6<br />
Sebze alanı 2.030 1.860 4,6 -8,4<br />
Meyve alanı 160 175 0,4 9,4<br />
Süs bitkileri alanı 1.490 1.100 2,7 -26,2<br />
Bağ alanı 700 587 1,4 -16,1<br />
Narenciye alanı 900 1.050 2,6 16,7<br />
Zeytin alanı 25.600 30.650 75,5 19,7<br />
Nadas alanı 560 600 1,5 7,1<br />
Tarıma elverişli boş arazi 2.460 2.000 7,4 -18,7<br />
Sulanan tarım alanı 4.520 4.088 10,1 -9,6<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007<br />
Toplam tarım alanı 40.585 da.’dır. İlçedeki tarım alanları 2002 yılına göre yüzde 9,5<br />
oranında artmıştır.<br />
Tarım arazisinin yüzde 75,5’i zeytin alanı olarak kullanılmaktadır. 30.650 da. zeytin<br />
alanını, 2.563 da. ile tarla, 1.860 da. ile sebze, 1.100 da. ile süs bitkileri izlemektedir.<br />
Tarıma elverişli boş arazi 2.000 da.’dır.<br />
Tarım alanlarının 4.088 dekarında sulama yapılırken, 36.497 dekarlık alan<br />
sulanmamaktadır.<br />
İlçede organik tarım yapılmaktadır.<br />
Damlama yöntemi ile sulamaya geçilmiştir.<br />
492
Grafik 1: Tarım Arazileri Dağılımı<br />
Kaynak: Tablo 5<br />
3.1.1. Bitkisel üretim<br />
İlçedeki tarla ürün ekiliş alanı 2002 yılına göre 2006 yılında yüzde 18,6 düşüş<br />
göstermiştir.<br />
İlçede buğday, arpa (diğer), yulaf, bakla (hayvan yemi ve yemeklik kuru), burçak<br />
(kuru ot ve yemeklik kuru), mısır (hasıl ve silaj), tritikale, fiğ (dane), patates (I. ürün),<br />
yonca (yeşil ot) ve fasulye (kuru) üretimi yaygındır.<br />
İlçede 2002 yılında üretilmeyen bakla (hayvan yemi) ve burçak (kuru ot) 2006 yılında<br />
üretilmeye başlamıştır. Buna karşın; mısır (hasıl ve silaj), tritikale, nohut, fiğ (dane),<br />
patates (I. ürün), yonca (yeşil ot) fasulye (kuru) üretimden kalkmıştır.<br />
Toplam 2.563 da tarla alandan 444,5 ton ürün elde edilmiştir.<br />
2006 yılında üretim miktarı açısından 280 tonla buğday, 127,5 tonla arpa, 25 tonla<br />
yulaf ilk 3 sırada yer almıştır.<br />
493
Tablo 6: Tarla Ürünleri Üretimi<br />
Ekiliş Alanı Üretim Verim<br />
Ürün<br />
2002 2006<br />
(da) (ton) (kg/da)<br />
Artış<br />
(%)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Buğday 1.400 1.400 0 231 280 21,2 165 200 21,2<br />
Arpa (diğer) 800 850 6,3 120 127,5 6,3 150 150 0<br />
Yulaf 700 200 -71,4 119 25 -79 170 125 -26,5<br />
Bakla (hayvan yemi) 0 50 --- 0 5 --- --- 100 ---<br />
Burçak (kuru ot) 0 50 --- 0 5 --- --- 100 ---<br />
Bakla (yemeklik kuru) 30 13 -56,7 3,6 2 -45,8 120 150 25<br />
Mısır (hasıl) 20 0 -100 50 0 -100 2.500 --- ---<br />
Mısır (silaj) 20 0 -100 60 0 -100 3.000 --- ---<br />
Tritikale 10 0 -100 3 0 -100 300 --- ---<br />
Nohut 20 0 -100 2,4 0 -100 120 --- ---<br />
Fiğ (dane) 100 0 -100 9 0 -100 90 --- ---<br />
Patates (I. ürün) 10 0 -100 20 0 -100 2.000 --- ---<br />
Yonca (yeşil ot) 20 0 -100 80 0 -100 4.000 --- ---<br />
Fasulye (kuru) 20 0 -100 2,4 0 -100 120 --- ---<br />
Toplam 3.150 2.563 -18,6 700 445 -36,5 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007<br />
İlçe tarımında sebze bir diğer uğraş alanıdır.<br />
En geniş ekiliş alanına 1.400 da. ile enginar, 100 da ile domates ve 80 da ile biber<br />
sahiptir.<br />
2006 yılında 100 tonun üzerinde üretim rakamı yakalayan 4 ürün kalemi<br />
bulunmaktadır. Bunlar; 1.680 ton ile enginar, 270 ton ile domates, 160 ton ile biber ve<br />
150 ton ile patlıcandır.<br />
2002 yılında üretilmesine rağmen ıspanak, soğan (kuru), sarımsak (kuru), bakla<br />
(taze), karnabahar 2006 yılında üretilmemiştir.<br />
Buna karşın barbunya ekilmeye başlamıştır.<br />
Toplam 360 da. ekim alanından 943 ton sebze elde edilmiştir.<br />
494
Tablo 7: Sebze Üretimi<br />
Ekiliş Alanı Üretim Verim<br />
Ürün<br />
2002 2006<br />
(da) (ton) (kg/da)<br />
Artış<br />
(%)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Enginar 1.400 1.400 0 2.100 1.680 -20 1.500 1.200 -20<br />
Domates<br />
(sofralık)<br />
130 100 -23,1 325 270 -16,9 2.500 2.700 8<br />
Biber<br />
(sivri, çarliston)<br />
80 80 0 128 160 25 1.600 2.000 25<br />
Patlıcan 70 50 -28,6 210 150 -28,6 3.000 3.000 0<br />
Kabak (sakız) 20 20 0 60 60 0 3.000 3.000 0<br />
Kavun 30 20 -33,3 60 50 -16,7 2.000 2.500 25<br />
Hıyar (sofralık) 20 20 0 40 40 0 2.000 2.000 0<br />
Biber (dolmalık) 20 20 0 36 40 11,1 1.800 2.000 11,1<br />
Kabak (bal) 10 10 0 30 30 0 3.000 3.000 0<br />
Karpuz 30 10 -66,7 75 30 -60 2.500 3.000 20<br />
Börülce (taze) 10 20 100 5 30 500 500 1.500 200<br />
Barbunya (taze) 0 30 --- 0 18 --- --- 600 ---<br />
Fasulye (taze) 30 30 0 15 15 0 500 500 0<br />
Bezelye (taze) 20 20 0 25 15 -40 1.250 750 -40<br />
Sarımsak (taze) 10 10 0 10 15 50 1.000 1.500 50<br />
Soğan (taze) 10 10 0 10 15 50 1.000 1.500 50<br />
Bamya 10 10 0 4 5 25 400 500 25<br />
Ispanak 10 0 -100 10 0 -100 1.000 --- ---<br />
Soğan (kuru) 90 0 -100 180 0 -100 2.000 --- ---<br />
Sarımsak (kuru) 20 0 -100 15 0 -100 750 --- ---<br />
Bakla (taze) 20 0 -100 30 0 -100 1.500 --- ---<br />
Karnabahar 10 0 -100 15 0 -100 1.500 --- ---<br />
Toplam 2.050 1.860 -9,27 1.283 943 -26,5 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007<br />
Meyve tarımı da ilçe ekonomisinde önemli bir yere sahiptir.<br />
Meyve veren yaşta ağaçlardan 12.045 ton meyve elde edilmektedir. 2002 yılına<br />
kıyasla, meyve veren ağaç sayısı yüzde 2,6 azalırken meyve üretim miktarı yüzde 20<br />
oranında artmıştır. Üretilen meyve çeşitliliğinde fark yoktur.<br />
İlçede meyve alanlarında ağırlıklı olarak zeytin ve mandalina üretimi yapılmaktadır.<br />
Yağlık zeytin 9.300 ton üretim miktarıyla aslan payını almıştır. Zeytin ve<br />
mandalinayı 222 ton ürün ile limon, 108 ton ile portakal, 36 ton ile şeftali, 20 ton ile<br />
armut, 19 ton ile nar, 12 ton ile ayva ve erik, 11 ton ile badem ve incir ağaçları<br />
izlemektedir. Bunların yanı sıra 10 ton kiraz, 5 ton kayısı, 4 ton elma üretilmiştir.<br />
495
Tablo 8: Meyve Üretimi<br />
Ürün<br />
Meyve Veren Yaşta Ağaç<br />
Sayısı<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Üretim<br />
(ton)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Verim<br />
(kg/ağaç)<br />
2002 2006 Artış<br />
(%)<br />
Zeytin<br />
(yağlık)<br />
456.000 465.000 1,9 9.120 9.300 1,9 20 20 0<br />
Mandalina<br />
(satsuma)<br />
28.500 32.500 14 570,0 2.275 299,1 20 70 250<br />
Limon 3.700 3.700 0 148,0 222 50 40 60,0 50<br />
Portakal<br />
(washington)<br />
1.800 1.800 0 54,0 108 100 30 60 100<br />
Şeftali<br />
(diğer)<br />
1.440 1.440 0 36,0 36 0 25 25 0<br />
Armut 1.470 1.500 2 19,0 20 5,3 13 13,3 3,1<br />
Nar 950 950 0 19,0 19 0 20 20 0<br />
Ayva 850 880 3,5 11,0 12 9,1 13 13,6 5,4<br />
Erik 600 600 0 7,2 12 66,7 12 20 66,7<br />
Badem 2.600 2.650 1,9 15,6 11 -29,5 6 4,1 -31,7<br />
İncir 530 550 3,8 10,6 11 3,8 20 20 0<br />
Kiraz 700 800 14,3 8,4 10 19,0 12 12,5 4,2<br />
Kayısı 630 200 -68,3 15,8 5 -68,3 25 25 0<br />
Elma (diğer) 170 180 5,9 3,4 4 17,6 20 22,2 11<br />
Toplam 499.940 512.750 2,6 10.038 12.045 20,0 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007<br />
Ayrıca, 2002 yılında 700,3 da.’lık alanda sofralık, kurutmalık üzüm ve çilek<br />
üretilmiştir. 2006 yılına gelindiğinde çilek üretimden kalkmıştır. Toplam 581 da.’lık<br />
alanda 31 ton üzüm üretilmiştir.<br />
Tablo 8.2: Meyve Üretimi (2)<br />
Meyve Veren Yaşta<br />
Ağaç Alanı (da)<br />
Ürün<br />
Artış<br />
2002 2006<br />
(%)<br />
Üretim<br />
(ton)<br />
2002 2006 Artış<br />
(%)<br />
Verim<br />
(kg/da)<br />
2002 2006<br />
Artış<br />
(%)<br />
Üzüm (Sofralık) 50 570 1.040 50 20 -60 1.000 35 -96,4<br />
Üzüm (Kurutmalık) 650 11 -98,3 715 11 -98,4 1.100 1.000 -9<br />
Çilek 0,3 0 -100 1 0 -100 3.000 --- ---<br />
Toplam 700,3 581 -17 766 31 -95,9 --- --- ---<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007<br />
İlçede örtü altı tarımı yapılmamaktadır. 3,5 da. boş plastik sera mevcuttur.<br />
496
11 köyde, 403 hane açık alan süs bitkileri yetiştiriciliği ile uğraşmaktadır. Toplam<br />
1.100 da. alanda kesme çiçek yetiştiriciliği yapılmaktadır.<br />
İlçede bulunan tarımsal alet ve ekipman şu şekildedir:<br />
Tablo 9: Tarımsal Alet ve Ekipman Varlığı (2006)<br />
Alet-Ekipman Adet Alet-Ekipman Adet<br />
Kulaklı traktör pulluğu 85 Diskli tırmık 5<br />
Traktör<br />
Hayvanla – Traktörle çekilen ara<br />
70<br />
çapa makinaları<br />
5<br />
Tarım arabası (römork) 70 Karasaban 4<br />
Dişli tırmık 45 Merdane 4<br />
Elektropomp 45 Toprak tesviye makinaları 4<br />
Hayvan pulluğu<br />
Sap toplamalı saman yapma<br />
38<br />
makinası<br />
4<br />
Sırt pülverizatörü 35 Santrifüj pompa 4<br />
Su tankeri 35 Orak makinası 3<br />
Yağmurlama tesisi 25 Tozlayıcı 3<br />
Motopomp (termik) 18 Seyyar süt sağım makinası 3<br />
Derin kuyu pompa 15 Kendi yürür biçer döver 2<br />
Damla sulama tesisi 15 Toprak burgusu 2<br />
Toprak frezesi 12 Kimyevi gübre dağıtma makinası 2<br />
Motorlu pülverizatör 12 Biçer bağlar makinası 2<br />
Motorlu tırpan 10 Balya makinası 2<br />
Atomizör 10 Meyve hasat makinası 2<br />
Kuyruk milinden hareketli<br />
pülverizatör<br />
8 Kepçe 2<br />
Sap döver harman makinası 7 Dip kazan 1<br />
Ark pulluğu 5 Krema makinası 1<br />
Kültüvatör 5 Süt sağım tesisi 1<br />
Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007<br />
3.1.2. Hayvancılık<br />
İlçe köylerinde hayvancılık da yapılmaktadır. Özellikle küçükbaş hayvancılık<br />
yaygındır. Hayvan varlığının ırklara göre dağılımı aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.<br />
497
Tablo 10: Hayvan Varlığı<br />
Tür 2002 2006<br />
Artış<br />
Sığır 400 448 12<br />
At 122 125 2,5<br />
Katır 90 95 5,6<br />
Eşek 250 250 0<br />
Koyun 3.810 4.000 5<br />
Keçi 20.300 23.185 13,8<br />
Tavuk 0 5.400 ---<br />
Hindi 0 50 ---<br />
Kaz 0 50 ---<br />
Ördek 0 100 ---<br />
Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007<br />
İlçede en çok keçi yetiştirilmektedir. 23.185 başla keçi varlığı diğer hayvanlardan<br />
belirgin bir biçimde fazladır. İlçede yetiştirilen keçilerin 23.100 başı kıl keçisi, 85 başı<br />
maltız keçisidir.<br />
Keçinin ardından 5.400 adet tavuk varlığı da önemli ölçüdedir.<br />
Ayrıca 4.000 adet koyun bulunmaktadır.<br />
Düşük sayılarda olsa da sığır, eşek, at, ördek, katır, hindi ve kaz yetiştiriciliği<br />
yapılmaktadır.<br />
Bu küçükbaş hayvanlardan sağmal olanlarının sayısı; 11.500 keçi, 2.400 koyun, 160<br />
sığırdır.<br />
Karaburun faunası itibariyle de çok zengindir. Gerek karada ve gerekse denizlerde<br />
çok değişik ve ender hayvan cinslerine rastlamak olasıdır. Yaban domuzu, tilki,<br />
sansar, su samuru, porsuk, tavşan, sincap, yırtıcı kuşlar (kartal, şahin, doğan... gibi),<br />
çok sayıda çeşitli böcek ve kelebekler, tatlı su kaplumbağaları ve yengeçleri,<br />
bukalemun, kertenkele ile değişik av kanatlıları gibi çok geniş bir doğal yaşam<br />
yelpazesi vardır.<br />
Fakat Karaburun Yarımadası için tüm bu kara ve deniz canlıları son derece önemli<br />
bir zenginlik teşkil etmekteyse de içlerinde en önemlileri şüphesiz ki tüm dünyada<br />
sayıları 500 ve yurdumuzda ise 100 civarında kalmış olan "Akdeniz Foku (Monachus<br />
monachus)" ile gene nesli tükenmeye yüz tutmuş bulunan "Ada Martısı" dır.<br />
Yarımada kıyılarında çok sayıda fok mağarası mevcut olup, bunların bazıları foklar<br />
tarafından doğum amacıyla da kullanılmaktadır. Tümü, çok önemli ve yoğun bir<br />
çalışma ile koruma altına alınarak, nesillerinin devamı konusunda iyileştirici<br />
önlemler alınan bu hayvanların varlığı, Yarımada'nın bu açıdan önemini<br />
artırmaktadır.<br />
(%)<br />
498
3.1.3. Tarımsal üretim gelirleri<br />
2002 yılı itibariyle bu hayvanlardan elde edilen hayvansal üretim miktarları şöyledir:<br />
893 ton inek sütü, 280 ton koyun sütü, 1.292 ton keçi sütü olmak üzere 2.465 ton süt,<br />
2,8 ton yapağı, 5,6 ton keçi kılıdır.<br />
2006 yılı itibariyle bu hayvanlardan elde edilen hayvansal üretim miktarları ise<br />
şöyledir: 915 ton inek sütü, 384 ton koyun sütü, 2.070 ton keçi sütü olmak üzere 3.369<br />
ton süt, 2,2 ton yapağı, 6,4 ton keçi kılı ve 350.000 adet tavuk yumurtasıdır.<br />
12 arı besleyen köyde 438 yeni usul kovandan 4,6 ton bal elde edilmiştir.<br />
Tablo 11: Gayri Safi Tarımsal Gelir<br />
Üretim<br />
(Ton)<br />
Üretim Kolları<br />
2002 2006<br />
Yıllık<br />
Artış<br />
Oranı<br />
(%)<br />
Gayri Safi Gelir<br />
(YTL)<br />
2002 2006<br />
Yıllık<br />
Artış<br />
Oranı<br />
(%)<br />
Tarla Ürünleri 700 445 -36,5 100.940 135.850 34,6<br />
Meyve 10.794 12.076 11,8 5.709.620 13.455.850 135,7<br />
Sebze 1.283 943 -26,5 1.335.650 3.630.200 171,7<br />
Et (Kırmızı) 42,1 103,4 145,6 240.300 1.170.200 387<br />
Süt 2.465 3.369 36,7 739.500 2.358.300 218,9<br />
Bal ve<br />
balmumu<br />
4,3 4,6 7 21.500 39.100 81,9<br />
Diğer (yapağı<br />
ve keçi kılı)<br />
8,4 8,6 2,4 6.440 10.250 59,2<br />
Ara Toplam 15.296,8 16.949,6 10,8 8.147.510 20.789.500 155,1<br />
Yumurta (adet) 0 350.000 --- 0 63.000 ---<br />
Toplam ---- --- --- 8.147.510 20.852.500 155,9<br />
Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü Verileri ve İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
İlçenin 2006 yılında elde ettiği gayri safi tarımsal gelir 20.852.500 YTL seviyesindedir.<br />
3.2. Sanayi ve <strong>Ticaret</strong><br />
İlçede küçük ve büyük sanayi kuruluşu bulunmamaktadır.<br />
Hurma paketleme işlemleri Eğlenhoca Köyü Kontini Zeytinyağı Fabrikası’nca<br />
yapılmaktadır.<br />
Ege İhracatçı Birlikleri rakamlarına göre İlçe’den 2006 yılı itibariyle 1 firma<br />
tarafından 26.319.71 Dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir.<br />
499
Tablo 12: <strong>Ticaret</strong> Merkezleri (2006)<br />
Alışveriş<br />
merkezi<br />
İsim<br />
Toplam alan<br />
(m 2 )<br />
İşletme sayısı<br />
Mortan 1.200 2<br />
Şok 500 1<br />
Salı pazarı 1.600 *<br />
Pazaryeri Gece pazarı 600 *<br />
Köylü pazarı 900 *<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
* Bilinmiyor.<br />
3.3. Turizm<br />
Karaburun; adıyla anılan Yarımadanın kuzeyinde, üç tarafı denizlerle çevrili,<br />
yeryüzünde esen tüm rüzgârların geçtiği, Homeros’un “Rüzgârlı Mimas “ olarak<br />
tanımladığı lacivert denizi, iyot ve fosfor zenginliği %23’lük oranıyla ortalamanın<br />
üzerinde adeta oksijen çadırı, el değmemiş doğasıyla kültürel zenginliğe sahip,<br />
tatmin edici bir tatil için tercih edilecek turizm cennetidir.<br />
Özellikle doğal yürüyüş parkurları ve motor kros turizmi için çok elverişli bir yapıya<br />
sahiptir.<br />
Mavi bayrak projesi çerçevesinde 2006 yılı itibariyle 2 plaj mavi bayrak ödüllüdür.<br />
Karaburun’un şirin Mordoğan beldesi, küçük sevimli köyleri ve birbirinden güzel<br />
Mordoğan Koyu, Manal Koyu, Mordoğan İskelesi, Ardıç Koyu, Kaynarpınar İskelesi,<br />
Gerence, Karareis, Tuzla, Eğri Liman, Badem Bükü, Hamza Bükü, Kum Bükü büyük<br />
küçük birçok koyları ve tabii sahilleri gezilecek ve görülecek yerlerdir. İskele<br />
Mahallesinde ve merkeze 2 km. uzaklıktaki Saip Altı Mevkii’ndeki balıkçı<br />
barınaklarından kalkan teknelerle Kuyucak, Dolungaz, Bozköy Altı, Yeni Liman,<br />
Bodrum, Olcabük ve Esendere koylarına gitmek mümkündür.<br />
Görülebilecek yerler sadece koylarla sınırlı olmayıp, eski taş evlerin ve yel<br />
değirmenlerinin bulunduğu köyler de görülmeye değerdir.<br />
Karaburun’un hemen açığındaki Büyük Ada’da Roma Dönemi’nden kalma mezarlar<br />
görülebilir.<br />
Parlak Köyü yakınındaki, terk edilmiş durumda bulunan Rum mimari yapısıyla inşa<br />
edilmiş Sazak Köyü bulunmaktadır. Karaburun’a 9 km. uzaklıkta bulunan Tepeboz<br />
Köyü Yeni Liman Mahallesinde açık deniz balıkçılığı yapılmaktadır.<br />
Bozköy, Akçakilise, Hasseki kumbükü, Sarpıncık Hamzabükü, Parlak Badembükü,<br />
Küçükbahçe Denizgiren, Eğriliman, Karareis ve Gerence Koyları doğal güzellikleri,<br />
kumsalları ve yerleşim alanları ile keşfedilmeye hazır ender yerlerdendir.<br />
500
Karaburun doğası ve sakin yaşantısıyla alternatif bir dinlenme yeridir. İhtiyaca cevap<br />
verecek sosyal tesisler mevcuttur.<br />
Karaburun' da ve gerekse Mordoğan' da pansiyonlar ile ev pansiyonları ve moteller<br />
hizmette olan işletmelerdir.<br />
Tablo 13: Turistik Tesisler (2006)<br />
Türü<br />
Turizm işletme belgeli<br />
Tesis sayısı Oda sayısı Yatak sayısı<br />
Dört yıldız 2 192 410<br />
Üç yıldız 2 97 220<br />
Pansiyon 10 * 283<br />
Motel 2 * 70<br />
Toplam 16 289 983<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
* Bilinmiyor<br />
3.4. Kamu Maliyesi<br />
Tablo 14: Vergi (2006)<br />
Mükellef<br />
sayısı<br />
Tahakkuk edilen vergi<br />
tutarı (YTL)<br />
Tahsil edilen vergi<br />
tutarı (YTL)<br />
Gelir 629 1.062.555,61 1.192.839,79<br />
Kurumlar 87 92.785,80 65.333,07<br />
Katma değer 377 379.849,06 257.541,60<br />
Diğer 326 1.198.506,29 1.171.012,21<br />
Maliye<br />
Bakanlığı<br />
Toplam --- 2.733.696,76 2.686.726,67<br />
Kaynak: İl Vergi Dairesi Başkanlığı, Karaburun Mal Müdürlüğü, 2007<br />
4. Sosyal Yapı<br />
4.1. Eğitim<br />
İlçede okuma yazma oranı yüzde 99’dur. İlçe merkezinde 1 lise ve ilköğretim okulu,<br />
Mordoğan Beldesi’nde ise 1 ilköğretim okulu, 1 çok programlı lise mevcuttur.<br />
Eğitime ve öğretime devam eden bu 4 okulda toplam 42 derslik, 2 kütüphane, 1<br />
konferans salonu, 2 atölye, 3 laboratuar bulunmaktadır.<br />
İlçede; 53’ü ilköğretim okullarında, 28’i liselerde olmak üzere toplam 81 öğretmen<br />
görev yapmaktadır.<br />
501
İlçemize bağlı 13 köydeki 161 öğrenci taşımalı eğitimden yararlanmaktadır. (116<br />
öğrenci Karaburun İlköğretim Okulu’na 45 öğrenci ise Mordoğan S.N.Ü. İlköğretim<br />
Okulu’na) 2006-2007 eğitim ve öğretim yılında ilköğretim okullarında 707 öğrenci,<br />
liselerde 234 öğrenci olmak üzere toplam 941 öğrenci eğitim ve öğretim görmektedir.<br />
Tablo 15: Eğitim Durumu (2006)<br />
Türü<br />
Adet<br />
Öğretmen<br />
başına<br />
Erkek Kız Öğretmen<br />
düşen<br />
öğrenci öğrenci sayısı<br />
öğrenci<br />
sayısı<br />
Okul öncesi 2 20 17 0 ---<br />
İlköğretim 2 362 345 53 13<br />
Ortaöğretim<br />
Meslek lisesi 1 84 50 17 8<br />
Diğer liseler 1 39 61 11 9<br />
Toplam 4 505 473 81 12<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
Karaburun Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü, kendisine ait binada faaliyetlerini<br />
sürdürmektedir. 2006-2007 Eğitim öğretim yılı sonu itibariyle toplam 1033 kursiyer<br />
açılan kurslardan faydalanmıştır. Kursiyerlerden 330 kişi ilçe merkezde, 703 kişi<br />
köylerde yaşamaktadır.<br />
Bilgisayar, makine nakışları, halk oyunları, OKS’ye hazırlık, aerobik, atletizm,<br />
basketbol, İngilizce ilgi gören kurslardan bazılarıdır. Ayrıca, yöreye özgü el sanatları<br />
olan tel kırma, hasır örme ve sepetçilik gibi kurslar da düzenlenmektedir.<br />
Tablo 16: Eğitim Durumu (2006)<br />
Türü<br />
Adet<br />
Erkek Kız Eğitmen<br />
öğrenci öğrenci sayısı<br />
Halk eğitim merkezi 1 310 723 13<br />
Toplam 1 310 723 13<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
4.2. Sağlık<br />
İlçede Sağlık Grup Başkanlığı bünyesinde 10 yataklı Sağlık Ocağı Merkezi, 112 Acil<br />
Yardım İstasyonu, Mordoğan Sağlık Ocağı, Küçükbahçe, Eğlenhoca ve Kösedere<br />
Sağlık Evleri mevcuttur.<br />
Karaburun Merkez Sağlık Ocağı, Sağlık Grup Başkanlığı ile aynı binada hizmet<br />
vermektedir.<br />
502
Tablo 17: Sağlık Hizmetleri (2006)<br />
KAMU<br />
Adet<br />
Yatak<br />
kapasitesi<br />
Doktor<br />
sayısı<br />
Hemşire<br />
sayısı<br />
Diğer<br />
sağlık<br />
görevlisi<br />
M İ M İ M İ M İ M İ<br />
Sağlık Grup<br />
Başkanlığı<br />
1 --- --- --- 2 --- 2 --- 1 5<br />
Sağlık Ocağı 2 --- 10 --- 3 3 4 4 9 12<br />
112 Acil Yardım<br />
İstasyonu<br />
1 --- --- --- 6 2 --- --- 12 3<br />
Toplam 4 --- 10 --- 11 5 6 4 22 20<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
M: Mevcut, İ: İhtiyaç<br />
İlçede yeterli sosyal imkanlar ve konut olmadığından dolayı personel istihdamında<br />
önemli sıkıntılar yaşanmaktadır. Yaz aylarında turizm desteklemek amacıyla geçici<br />
görevlendirmeler yapılmakla birlikte, bunlar kesin olarak çözüm olmamaktadır.<br />
İlçede uzun vadeli personel istihdamına yardımcı olabilmesi açısından 9 daireli yeni<br />
lojman inşası planlanmakta olup, arazisi tespit edilmiş ve aplikasyonu çıkartılmıştır.<br />
Ayrıca binanın plan ve projesi hazırlanmış ve Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü’nce<br />
onaylanmıştır.<br />
Mordoğan Sağlık Ocağı 24 saat çalışan sağlık ocağına dönüştürülmelidir. Bu nedenle<br />
Sağlık Ocağına 3 pratisyen hekim, 5 paramedik atanması uygundur.<br />
İlçenin merkeze uzaklığı düşünüldüğünde, özellikle takip edilen gebelerin ve<br />
hastaların tetkik nedeniyle sevk edilmemesi için kurumda Hemocounter cihazına<br />
ihtiyaç vardır.<br />
Mordoğan Sağlık Ocağı’nda kadrolu şoför bulunmamaktadır. Ambulansı da atıl<br />
durumdadır.<br />
Kurumda röntgen teknisyeni olmaması nedeniyle röntgen cihazı atıl durumdadır. Bu<br />
nedenle acilen röntgen teknisyenine ihtiyaç vardır.<br />
Doktor başına 1.447 hasta düşmektedir.<br />
503
Tablo 18: Diğer Sağlık Hizmetleri (2006)<br />
Tür Adet İhtiyaç<br />
KAMU<br />
Laboratuvar 1 0<br />
Aile Hekimi 2 0<br />
Eczane 1 0<br />
ÖZEL<br />
Özel muayenehane 1 0<br />
Eczane 3 0<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
4.3. Kültür ve Spor ve Sosyal Yaşam<br />
Halka açık park, otel, pansiyon, yazlık eğlence yerleri, spor kulübü mevcut olup<br />
Halk Kütüphanesi bulunmamaktadır.<br />
İlçede fuar, sergi ve panayır gibi etkinlikler yapılmamaktadır. Mordoğan<br />
Belediyesi’nce 02-03 Haziran günleri Balık Avı Şenlikleri, 16 Eylül günü Mordoğan<br />
Kurtuluş Şenlikleri ve Karaburun Belediyesi’nce 1 Temmuz günü Denizcilik ve<br />
Kabotaj Bayramı, 3-5 Ağustos günleri arası Karaburun Şenliği, 5 Mayıs günü Çullu<br />
Hıdrellez Şenliği, 17 Eylül günü Kurtuluş Şenliği düzenlenmektedir.<br />
Tablo 19: Kültürel Tesisler (2006)<br />
Tür Mevcut İhtiyaç Kapasite<br />
Kütüphane 0 1 (kitap)<br />
Sinema salonu 0 1 (koltuk)<br />
Tiyatro salonu 0 1 (koltuk)<br />
Düzenlenen şenlik ve festival 6 0 9 (gün)<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, Turizm İl Müdürlüğü, 2007<br />
İlçedeki kamu kurum ve kuruluşları ile vatandaşlarımızın birbirleriyle kaynaşması,<br />
sporun sevdirilmesi, boş zamanların değerlendirilmesi amacıyla, voleybol, masa<br />
tenisi ve atletizm müsabakalarının yer aldığı Gençlik Kupası Turnuvası<br />
düzenlenmiştir.<br />
Karaburun Gençlerbirliği Spor Kulübü, ilçenin tek spor kuruluşudur. Futbol, yelken,<br />
ve tenis şubeleri mevcuttur. Yelken alanında 36 lisanslı sporcu bulunmaktadır.<br />
Tablo 20: Sportif Tesisler (2006)<br />
Tür Mevcut İhtiyaç Kapasite<br />
Çim 2 0 1800 (koltuk)<br />
Futbol sahası<br />
Toplam 2 0 1800 (koltuk)<br />
Kaynak: İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
504
Karaburun ilçe merkezinde 1500 kişi kapasiteli futbol sahası ve Mordoğan<br />
Beldesi’nde 300 kişi kapasiteli çim yüzeyli futbol sahası mevcuttur.<br />
İlçede toplumsal örgütlenme çok fazla değildir. Ancak son yıllarda toplumsal<br />
örgütlenmenin hareketlendiği söylenebilir. Özellikle Dernek ve Kooperatif bazında<br />
bazı yeni girişimlerin duyumları alınmaktadır. Kuruluşlarını tamamlamış örgütler şu<br />
şekildedir:<br />
Atatürkçü Düşünce Derneği Karaburun Şubesi, Türk Anneler Derneği Karaburun<br />
Şubesi ve Kızılay Derneği Karaburun Şubesi, ilçede aktif olan derneklerdir.<br />
Karaburun Esnaf ve Sanatkârlar <strong>Odası</strong>, ilçedeki tek meslek kuruluşudur.<br />
Karaburun' un duyarlı insanları, yörelerinin yönetimine katkılarını koymak, idari<br />
mekanizmalarda söz sahibi olabilmek adına Yerel Gündem 21, Karaburun<br />
Yarımadası Kent Konseyi' ni oluşturmuşlardır.<br />
Karaburun Tarım Kredi Kooperatifi, Karaburun Merkez ve 7 Köy T. Kalkınma<br />
Kooperatifi, Öz Karaburunlular Taşımacılık Kooperatifi, Karaburun Su Ürünleri<br />
Kooperatifi ve Yeniliman Su Ürünleri Kooperatifi bulunmaktadır.<br />
İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nca, yoksullara, hastalara ve ihtiyacı<br />
olan vatandaşlarımıza gerekli nakdi, sağlık, yakacak ve gıda yardımı yapılmaktadır.<br />
2006 yıl sonu itibariyle 1.232 kişiye toplam 91.333,15 YTL. yardım yapılmıştır.<br />
Bunların dışında, 273 öğrenci toplam 33.195,00 YTL. burs, giyim ve diğer<br />
yardımlardan faydalanmaktadır.<br />
İlçede 36 kadın, 46 erkek olmak üzere 82 engelli vatandaşımız ikamet etmekte,<br />
muhtaç durumdaki engellilere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından<br />
yapılan yardımlarda öncelik tanınmaktadır.<br />
İlçe ve köylerinde iş ve sosyal yaşantı son derece sade olup, nüfus memur ve yerli<br />
halktan oluşmaktadır. Halkın çoğunluğu kendi toprağını işlemekte, bunun yanında<br />
kıyı balıkçılığı ve küçük esnaflık yapmaktadır, ayrı bir iş sahası mevcut değildir.<br />
İlçede sanayinin gelişmemesinden dolayı iş bulma ümidiyle özellikle genç nüfus<br />
<strong>İzmir</strong>’e göçmektedir. Sosyal yaşantı olarak içe kapalı bir yaşam içindedir. Kış<br />
mevsimi son derece durgun geçmekte; buna karşın yaz aylarında yazlıklara gelen<br />
sakinler ve turistlerle birlikte canlılık kazanmaktadır. Bu canlılık daha çok ilçe<br />
merkezi ile Mordoğan Beldesi ve Ardıç Mahallesi’nde gözlenmektedir.<br />
505
5. Altyapı<br />
İlçe karayolu ile Urla İlçesi üzerinden <strong>İzmir</strong>’e bağlıdır. Karaburun ile <strong>İzmir</strong><br />
arasındaki 100 km.’lik uzaklığın 45 km.’si <strong>İzmir</strong>-Çeşme otoyol, 55 km.’si ise asfalt<br />
tarzındadır ve ulaşım buradan yapılmaktadır. Ancak bu 55 km.’lik yolun çok dar ve<br />
çok virajlı olması sebebiyle ulaşım güçlükle yapılmaktadır.<br />
Karaburun ilçe merkezi, yurtdışından gelecekler açısından havalimanlarına makul<br />
mesafelerde kabul edilebilir. Adnan Menderes Havalimanı 120 km. uzaklıktadır.<br />
Ayrıca, Bodrum (300 km.) ve Dalaman (418 km.) Havaalanları’ndan da ulaşmak<br />
mümkündür.<br />
Karaburun-<strong>İzmir</strong> arasında düzenli otobüs seferleri vardır. Kış aylarında <strong>İzmir</strong><br />
Üçkuyular Semt Garajı’ndan saat başı, yaz aylarında da her yarım saatte bir sefer<br />
yapılır. İlçe ile Mordoğan Belediyesi ulaşım hizmetleri ayrı ayrı yürütülmektedir.<br />
İlçenin bütün köyleri ile yol bağlantısı vardır ve yolların büyük kısmı asfalttır. Ancak<br />
bu yollar dar ve virajlı olduğundan ulaşım büyük güçlük arz etmektedir.<br />
Deniz ulaşımı 07.07.2007 tarihinde başlamıştır. Karaburun Belediyesi ve Teknomar<br />
Şirketi’nin ortak çabaları sonucu hizmete giren ilk deniz otobüsü, yaklaşık 50 yıldır<br />
özlemi duyulan bir hizmeti sunmuştur.<br />
İlçe merkezinin ve bağlı köylerin kanalizasyon şebekesi yoktur. İlçe merkezi ve bağlı<br />
köylerin şebekeli içme suyu mevcuttur. Elektriksiz köy bulunmamaktadır.<br />
Telefon hizmetlerinden faydalanmayan köy yoktur. Karadoğan İşletme Şefliğinin<br />
bakım ve işletme sahası içerisinde toplam 10 santral bulunmaktadır.<br />
Tablo 21: Hanehalkı Temel Altyapı Gereksinimleri (2006)<br />
Abone sayıları<br />
Toplam tüketim<br />
miktarı (kwh)<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
* Bilinmiyor<br />
İlçede 2 adet arıtma tesisi bulunmaktadır.<br />
Rüzgâr enerjisi potansiyeli yüksektir.<br />
Elektrik<br />
Konut 8.906<br />
İşyeri 697<br />
Toplam 9.603<br />
Konut *<br />
İşyeri *<br />
Toplam 850.769<br />
506
Tablo 22: Enerji Kaynakları, Arıtma Tesisleri (2006)<br />
Var / Yok Adet İhtiyaç<br />
Rüzgâr santrali Yok 0 1<br />
Arıtma tesisi Var 2 1<br />
Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007<br />
İlçede turizm amaçlı konut sayısı artmaktadır. Ancak kiraya verilecek konut sayısı<br />
yok denecek kadar azdır. Bazı kamu kuruluşlarının lojmanları olmasına rağmen<br />
ilçede özellikle “Kamu Görevlileri” için konut sıkıntısı çekilmektedir.<br />
İlçede Belediye sınırları içerisindeki konut sayısı 2.044, mücavir saha içerisindeki<br />
konut sayısı 588, Mordoğan Beldesi’nde 4.800 (Daimi oturan 2.100, yazlıkçı 2.700),<br />
köylerde ise 1.480 konut olmak üzere toplam 8.912’dir.<br />
6. Sorunlar ve Çözüm Önerileri<br />
Kırsal alandan kente göçü azaltmak amacıyla kırsal kesimde yaşam teşvik<br />
edilmelidir.<br />
Önemli tarım ürünlerinin (zeytin, nergis, enginar, üzüm vb.) yetiştirilip, ekim ve<br />
dikim alanlarının genişletilmesi için reklam ve pazarlamanın etkinleştirilmelidir.<br />
Çiftçiye daha iyi örnek temin edilmesi açısından bölgede yetişen tarım ürünlerinin en<br />
iyi şekilde yetiştirilip, verimlerinin artırılmasını sağlamak gayesiyle iş gücünün<br />
Tarım Müdürlüğü elemanlarınca sağlanması için tahsis edilecek bir alanda örnek<br />
üretim bahçelerinin kurulması gerekmektedir.<br />
İlçeyi <strong>İzmir</strong> iline bağlayan 100 km.’lik yolun 55 km.’si dar ve virajlı olduğundan<br />
yaklaşık 1,5 saat sürmesi Karaburun’u hem turizm hem de gelişme ve kalkınma<br />
yönünden etkilediğinden bu yolun genişletme, bakım ve onarımı en kısa sürede<br />
yapılmalıdır.<br />
İlçe merkezinin kanalizasyon projesi İller Bankası’nca hazırlanmış olup, keşif bedeli<br />
çok yüksek olduğundan programa alınmamıştır. Bu nedenle Valilik nezdinde<br />
girişimde bulunularak kanalizasyon projesinin yatırım programına alınması için<br />
gerekli işlemler yapılmalıdır.<br />
İl Özel İdaresi ağında bulunan, bozulan köy yolları bakım ve onarıma alınmalıdır.<br />
Hemen hemen bütün köylerde tesis edilmiş olan içme suyu şebekeleri yetersiz<br />
kaldığından, yeniden programa alınarak yeterli hale getirilmeli ve yenilenmelidir.<br />
İlçede halk kütüphanesi bulunmamakta, ihtiyacın giderilebilmesi için ilçe halk<br />
kütüphanesi oluşturulmalıdır.<br />
507
Turizm yönünden önem arz eden, gerek iç gerekse dış turizm için önemli bir<br />
potansiyele sahip yerlerin, hem ilçenin tanıtılması hem de ekonomik gelişmeye<br />
katkısı nedeniyle geliştirilmesi gerekmektedir.<br />
Gençlerin boş zamanlarını değerlendirebilmeleri açısından ilçede kapalı spor salonu<br />
yapılması yararlı olacaktır.<br />
İlçenin gece aydınlatması yetersiz olup, ilçe içi aydınlatma projesinin bir an önce<br />
hayata geçirilmesi gerekmektedir.<br />
Deniz ve kıyı güvenliği açısından “Deniz Polisi” bürosu kurulmuş olup, kadro,<br />
malzeme, araç ve gereç yönünden takviye edilmelidir.<br />
İlçe Emniyet Teşkilatı’nın 2 olan çarşı ve mahalle bekçisi sayısı arttırılmalıdır.<br />
İlçe merkezinde kamu görevlileri için lojman yapılmalıdır.<br />
İlçede lojman sıkıntısı olması diğer memurların da öğretmenler lokalinden<br />
yararlanması nedeniyle, mevcut öğretmen evi binasının Halk Eğitim Merkez<br />
Müdürlüğü binası ile değiştirilmesi bu konudaki sıkıntıları rahatlatacaktır.<br />
Hükümet konağı bitişiğindeki İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne tahsis edilen yere hizmet<br />
binası yapılmalıdır.<br />
İlçedeki tüm resmi kuruluşlar hükümet konağında yer almaktadır. Mevcut hükümet<br />
konağı arasına ek bina yapılması hizmetin verimliliği açısından büyük rahatlama<br />
sağlayacaktır.<br />
10 yatak kapasiteli İlçe Sağlık Merkezi’nin yatak kapasitesinin 25’e dönüştürülmesi<br />
sağlık sorunlarını büyük ölçüde azaltacaktır.<br />
İlçe Özel İdare Müdürlüğü’ne ait hizmet binası olmaması, lojmanın çok eski ve<br />
bakımsız olması da göz önüne alınarak belirlenecek bir arsada hizmet binası ve<br />
lojman yapılması uygun olacaktır.<br />
Halkının geçim seviyesini ve istihdam olanaklarını arttırmak amacıyla boş olan köy<br />
okullarının konserve atölyesi, kültür mantarcılığı üretimi vb. konularda<br />
değerlendirilmesi üretime katkı sağlayacağı gibi istihdam olanaklarını arttıracaktır.<br />
İlçe Saip Köyü İlkokulu arazisi veya mevcut boş olan Kösedere ve Eğlenhoca<br />
Köylerindeki ilkokullarını her hangi birinde Salamurhane işletmesi ve soğuk hava<br />
tesisi projesi yapılması ve bu projenin hayata geçirilmesi ilçenin ekonomik gelişimi<br />
ve istihdamı açısından uygun olacaktır.<br />
508
İlçenin “Rüzgârlı Mimas” olarak anılmasından da anlaşılacağı üzere rüzgar<br />
potansiyelinin yüksek olması ve atıl durumda bulunması nedeniyle son yıllarda<br />
enerji sektörüne büyük katkı sağlayan rüzgar enerjisi projesi hayata geçirilmelidir.<br />
İlçe Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü hizmet binasında bulunan ve genelde tüm<br />
toplantıların, Sosyal ve Kültürel faaliyetlerin yapılmakta olduğu konferans<br />
salonunun modern ve çağdaş bir görünüme dönüştürülmesi uygun olacaktır.<br />
Karaburun Orman İşletme Şefliği’nin araç ihtiyacı giderilmelidir.<br />
Üretimi geliştirmek ve istihdamı arttırmak amacıyla boş olan Bozköy Köyü<br />
İlkokulunda kültür mantarı yetiştiriciliği projesinin bir an önce hayata geçirilmesi<br />
için gerekli mali desteğin sağlanması uygun olacaktır.<br />
İlçenin turizm yönünden gelişmesi amacıyla Doğa Yürüyüşü ve Motor Kros<br />
Parkurları Projeleri hayata geçirilmelidir.<br />
İlçede bulunan, futbol takımlarının kamp çalışmaları için de kullanılabilen mevcut<br />
çim futbol sahasının yanına bir antrenman sahası yapılması, kamp faaliyetleri ve<br />
ilçenin tanıtılması açısından yararlı olacaktır.<br />
Sağlık Grup Başkanlığı ile Mordoğan Sağlık Ocağı Tabipliğindeki münhal olan şoför<br />
kadrolarının doldurulması sağlık hizmetleri açısından büyük önem arz etmektedir.<br />
7. Yatırım Olanakları<br />
Mordoğan civarındaki mermer madenleri ilçenin ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.<br />
Bu nedenle teşvik sağlanarak daha iyi bir şekilde değerlendirilmelidir.<br />
Yöre halkı tarafından özellikle hurma zeytin, enginar ve nergis yetiştiriciliğine daha<br />
fazla ağırlık verilmelidir.<br />
Karaburun’un mandalinası de oldukça kalitelidir. Özellikle Bozköy Uzundere,<br />
Yeniliman ve Küçükbahçe yörelerinde yetiştirilen bu ürün, henüz bir paketleme<br />
tesisi olmadığından çok ilkel yöntemlerle pazarlanmaktadır. Bu tesis yapıldığı<br />
takdirde hem ürünün değeri artacak, hem de yurtdışına ihraç olanağı doğacaktır.<br />
Böylece ülkemizin ve yöre halkının ekonomisine önemli katkı sağlayacaktır.<br />
İlçedeki balık çiftlikleri arttırılmalıdır.<br />
Turizme yönelik tesisler yapılmalıdır.<br />
Karaburun’a bir yat limanı kurulmalıdır.<br />
Köy okullarından birinde kültür mantarı ve bir diğerinde konserve üretimi amacıyla<br />
kurulması planlanan konserve atölyesi projesi desteklenmelidir.<br />
509
Tablo 23. İlçenin Swot Analizi<br />
Güçlü Yönleri<br />
-<strong>İzmir</strong> Körfezi’nin girişini kontrol eden<br />
iki noktadan biridir.<br />
-Nergis, enginar, hurma zeytin ve balık<br />
önemli tarım ürünleridir.<br />
-Yeniliman, ihracatın ve ithalatının<br />
büyük bir kısmının yapıldığı önemli bir<br />
iskele konumundadır.<br />
Zayıf Yönleri<br />
-Yarımadanın dağlık olması, hayatı kıyı<br />
kesimlerin dışında büyük ölçüde<br />
sınırlandırmıştır.<br />
-Hızla artan yapılaşma nergisin ana<br />
yurdu sayılan Mordoğan’ da yapılan<br />
üretimi olumsuz yönde etkilemektedir.<br />
-İlçe tanıtımı yetersizdir.<br />
-Üç tarafı denizlerle çevrili, yeryüzünde<br />
esen tüm rüzgârların geçtiği, turizm<br />
potansiyeli yüksek olan bir turizm<br />
cennetidir.<br />
-Bozulmamış güzellikleriyle bir cazibe<br />
merkezidir.<br />
Yatırım Olanakları<br />
-Ekonomik potansiyeli belirlenerek,<br />
bölgeye uygun ve özgün “bölgesel<br />
atılım projesi” hazırlanabilir.<br />
Bu kapsamda, küçük ölçekli sanayi<br />
tesislerinin kurulması için girişimciler<br />
teşvik edilebilir.<br />
-İlçede otel ve dinlenme tesisleri<br />
kurulabilir.<br />
-Mordoğan’da yer alan balıkçı barınağı,<br />
turizm yat limanına dönüştürülebilir.<br />
Tehditleri<br />
-Kıyı kesimlerde yeraltından çıkan<br />
sudaki tuzluluk oranı artmaktadır.<br />
-Arazilerin imara açılması tarla<br />
alanlarını azaltmaktadır.<br />
-İstihdam açısından bir gelişmenin<br />
olmaması, tarım arazilerinin gün<br />
geçtikçe azalması sonucu nüfusta artış<br />
olmamakla birlikte genç nüfusun göçü<br />
de sürmektedir.<br />
-Genç nüfusun göç etmesi nedeniyle ilçe<br />
yaş ortalaması çok yüksektir.<br />
-Kıyı kesimlerinde, bütün denizi<br />
çevirircesine yapılan ikincil konutların<br />
sayısı giderek artmaktadır.<br />
510
8. Sonuç<br />
Karaburun, 1910 yılında ilçe sıfatını kazanmıştır. Yaklaşık 100 yıldır ilçe, özünden<br />
hiçbirşey kaybetmemiştir. Geleneklerini devam ettirmektedir.<br />
Temmuz ayında başlayan denizden ilçeye ulaşım ile ilçe hareketlenmeye başlamıştır.<br />
Karaburun’un en önemli sorunu olan ulaşım bir bakıma rahatlamıştır.<br />
İlçede küçük ve büyük sanayi kuruluşu bulunmamaktadır.<br />
İlçenin en önemli tarım ürünleri; enginar, zeytin, nergis ve sümbüldür.<br />
Zeytinde "Hurma"yı, çiçekte "Nergis"i, sebzede "Enginar"ı, kendine has özellikleriyle<br />
sadece bu yarımadada bulmak mümkündür.<br />
İlçede organik tarım yapılmaktadır. Karaburun, organik ürünlerin yetiştirildiği en<br />
önemli merkez olarak anılmayı hedeflemektedir.<br />
İlçenin coğrafi yapısı itibariyle küçükbaş hayvancılığa elverişli olup, özellikle kıl<br />
keçisi yetiştirilmektedir. Bu nedenle küçükbaş hayvancılık teşvik edilmelidir.<br />
İlçede turizm potansiyeli yüksektir. Ancak tanıtım yetersizliğinden dolayı<br />
potansiyelini yeterince kullanamamaktadır.<br />
Karaburun halkı eğitime oldukça önem vermektedir. Okuma yazma oranı yüzde<br />
99’dur.<br />
İlçeden şehir merkezine göç yüksektir. Özellikle genç nüfus şehir merkezine göç<br />
etmektedir. Göçü önlemek için istihdam olanakları arttırılmalıdır.<br />
İlçenin potansiyelini hayata geçirebilmesi için;<br />
• Şehir merkezine göçü azaltıcı projeler üretilmelidir.<br />
• İlçe tanıtımına önem verilmelidir.<br />
• İlçeyi <strong>İzmir</strong>’e bağlayan yolun bakım onarımı yapılmalıdır.<br />
• Organik tarıma ağırlık verilmelidir.<br />
511
9. İletişim<br />
Tablo 24. İletişim Bilgileri<br />
Adres Telefon Faks<br />
Kaymakamlık<br />
Hükümet Konağı<br />
Karaburun - İZMİR<br />
(232)<br />
731 30 01<br />
(232)<br />
731 36 12<br />
Karaburun<br />
Belediye<br />
Başkanlığı<br />
Belediye Binası<br />
Atatürk Caddesi<br />
Karaburun-İZMİR<br />
(232)<br />
731 30 33<br />
(232)<br />
731 31 30<br />
Mordoğan<br />
Belediye<br />
Başkanlığı<br />
Mordoğan Beldesi<br />
Belediye Binası<br />
Mordoğan - İZMİR<br />
(232)<br />
737 56 40<br />
(232)<br />
737 71 08<br />
Esnaf ve<br />
Sanatkârlar<br />
<strong>Odası</strong><br />
Belediye İşhanı<br />
No:2/17<br />
Karaburun - İZMİR<br />
(232)<br />
731 21 01<br />
(232)<br />
731 21 01<br />
İlçe<br />
Emniyet<br />
Merkez Mah.<br />
Emniyet Caddesi<br />
Karaburun - İZMİR<br />
(232)<br />
731 30 13<br />
(232)<br />
731 33 30<br />
512