13_1_tum

238 Mirzahan EGAMBERDİYEV
yerli okulları görünüm olarak Türkistanlı çocuklar tarafından benimsenebilecek bir
tarzdaydı. Mesela Taşkent şehrinin Ruslarla meskun kısmında 1873’te açılan Tatar
Okulu Avrupa örneğine göre düzenlendikten sonra öğrenci sayısı azaldı ve kapanma
sınırına gelmişti.
V.P.Nalivkin bu okullar için özel olarak “Rusça’yı Öğrenme Kitabı” hazırlamıştı.
Bu kitabın ilk 13 sayfası el yazısıyla, kalan sayfaları ise matbu yazıyla basıldı. Nalivkin
böyle basılmasının Rusça’yı öğrenmeyi kolaylaştıracağını belirterek şu açıklamayı
yapıyor:
1. Yerli çocuklar ilk dönemde yazma ve okumayı yazı harfleriyle öğrenmelidir,
2. İlk sayfasında kiril alfabesindeki 8 ünlü harflerin yazılmasında (kelimeyi sertleştiren
harf ъ), э (e), ю (yu) harflerine çok önem verilmelidir. Sebebi yerliler bu harflerin
telaffuzunda zorlanıyorlar,
3. Farklılaştırmada я (ya) harfine çok önem verilmelidir. Mesela Sart dilindeki aya,
ayu, uya, yau ve au gibi kelimelere verilmeli ki yerli çocuklar bu tür yeni sesleri
benimsemelidir.
4. й, ы, ь, ъ, ф, ю, harflerinin yazım ve seslenme şekline önem verilmelidir. Bu
harflerle verilen kelimeler öğrenciler tarafından ezberlenmelidir. Buna önem
verilmesi göçebe ve yerleşik halkı farklılaştırmada yararlı olacaktır. 1
Rus-yerli okullarında eğitim gören öğrenci sayısı hakkında istatistik bilgiler
şöyledir:
Yıllar Rus-yerli okullarındaki öprenci sayısı Yıllık artış oranı
1885 39 -
1886 16 %+197
1887 235 %+103
1888 461 %+96
1889 426 %-7,5
1890 377 %-11,6
1891 375 %-0,5
1892 415 %+11
1893 464 %+12
1894 428 %-8
1895 447 %+4,5
1896 650 %+43
1 ÖCMDA, F. İ-47, Op. 1, D. 239, s. 1-3.
Mart 2005 Cilt:13 No:1
Kastamonu Eğitim Dergisi