AVRUPA'DAKI UYUŞTURUCU SORUNUNUN DURUMU - Eskişehir ...

72
2006 Yıllık raporu: Avrupa’daki uyuşturucu sorununun durumu
Opioid baımlılıı tedavisi
2005-12 AB uyuşturucu stratejisi, tedavinin bulunulabilirliği
ve tedaviye erişimi iyileştirmeye yüksek öncelik tanımakta
olup Üye Devletler’i kapsamlı etkin tedaviler sunmaya
çağırmaktadır. Tarihsel olarak, yatılı tedavi, sorunlu opioid
kullanıcılarının tedavisi için önemli bir ortam oluşturmuştur.
Bununla beraber, tedavi seçeneklerinin artan çeşitliliği ile
özellikle ikame tedavisinin belirgin ölçüde yaygınlaşması,
yatılı bakımın göreli öneminin azaldığı anlamına gelmiştir.
Avrupa’da opioid sorunları için farklı tipte tedavilerin göreli
bulunabilirliğine dair veriler hali hazırda sınırlıdır. Çoğu Üye
Devlet’teki (16) uzmanlar, bir EMCDDA anketine cevaben,
ikame tedavisinin bulunan başlıca tedavi şekli olduğunu
belirtmiştir. Ancak dört ülkede (Çek Cumhuriyeti, Macaristan,
Polonya ve Slovakya), uyuşturucusuz tedavinin daha yaygın
olduğu ve iki ülke, İspanya ve İsveç’te de, tıbbi destekli tedavi
ile uyuşturucusuz tedavi seçenekleri arasında denge olduğu
rapor edilmektedir.
Opioid bağımlılığı için ikame tedavisi (özellikle metadon
veya buprenorfinle tedavi) tüm Üye Devletler’in yanı sıra ( 183 ),
Bulgaristan, Romanya ve Norveç’te de uygulanmakta
olup, her ne kadar bazı ülkelerde hassas bir konu olarak
kalsa da, Avrupa’da sorunlu opioid kullanıcılarının tedavisi
için faydalı bir yaklaşım olduğuna dair artık ciddi bir fikir
birliği bulunmaktadır (bkz. Bölüm 2). İkame tedavisinin rolü
uluslararası bağlamda daha az tartışmalı hale gelmektedir;
BM sistemi 2004 yılında ikame idame terapisi hakkında
bir ortak tutum almıştır (WHO/UNODC/UNAİDS, 2004)
ve WHO, Haziran 2006’da hem metadonu hem buprenorfini
temel ilaçlar model listesine dahil etmiştir.
Artık metadon veya buprenorfin gibi uyuşturucuları kullanan
ikame programlarının değerine yönelik sağlam bir kanıt temeli
bulunmaktadır. Çalışmalar şunu göstermiştir ki ikame terapisi
yasadışı uyuşturucuların azalan kullanımı, azalan enjekte
etme oranları, eşya paylaşımı gibi yüksek HİV veya başka
bulaşıcı hastalık yayılması riskine yol açan davranışlarda
azalma ile sosyal beceriler ve genel sağlıkta düzelmelere
neden olmuştur. Araştırmalar ayrıca, suç içeren faaliyet
düzeylerinin azaltılabileceğini ve ikame tedavisinin yeterince
sağlanmasının uyuşturucuya bağlı ölümlerin sayısı üzerinde
bir etkisi olabileceğini göstermiştir. Optimum sonuçlar
programa vakitli katılma, ikame tedavisinin yeterli uzunlukta
ve süreklilikte olması ile doğru dozlarda ilaç tedavisine
bağlıdır.
Metadon Avrupa’da en sık öngörülen ikame tedavisi olmaya
devam ederken, tedavi seçenekleri hala genişlemekte
ve buprenorfin artık, kullanıldığı bildirilen tüm ülkelerde idame
tedavisi için resmen onaylanıp onaylanmadığı açık olmasa
da, 19 AB ülkesi, Norveç ve Bulgaristan’da bulunmaktadır.
Yüksek dozda buprenorfin tedavisinin Avrupa’da
yalnızca 10 yıl önce başladığı göz önüne alındığında,
bu uyuşturucunun tedaviye yönelik bir seçenek olarak
gördüğü rağbet oldukça hızlı artmıştır (bkz. Şekil 1) ( 184 ).
Uzun vadeli uyuşturucu ikamesi opioid farmakoterapisinin tek
amacı değildir. Terapinin hedefi, çekilmenin ıstırabını en aza
indirgemeye yardımcı olmak için belirli bir süre boyunca
azalan bir doz vererek bireyin bırakmasına yardım etmek
olduğunda, opioid çekilmesini tedavi etmekte de metadon
ve buprenorfin kullanılmaktadır. Opioid bağımlılığı için
caydırıcı bir farmakoterapi seçeneği olan opioid antagonisti
naltrekson da, bu uyuşturucunun kullanımı için kanıt temeli
hala yeterli olmasa da, eroinin etkilerini bloke ettiğinden
bazen nüksetmeyi önlemeye yardımcı olarak kullanılmaktadır.
Bu gibi tedavi gören hastaların sayısı uyuşturucu ikamesinin
diğer biçimlerine oranla çok küçük de olsa (muhtemelen
toplamın % 1’ini oluşturur), bazı ülkeler (Almanya, İspanya,
Hollanda ve Birleşik Krallık) ayrıca eroin reçete etme
programlarına da sahiptir. Bu tedavi biçimine dair tartışmalar
sürmekte olup genellikle tedaviye yönelik diğer seçeneklerin
başarılı olmadığı uzun dönem kullanıcıları için bilimsel deney
temelinde sağlanmaktadır.
Uyuşturucu bağımlılığı tedavisinin HİV bulaşmasını
önlemekteki etkinliğinin yeni bir değerlendirmesinde,
davranışsal müdahalelerin ikame tedavisinin HİV’i önleme
üzerindeki olumlu etkilerini artırabildiği ama tek başına bir
psikolojik terapinin etkinliğinin değişken olduğu görülmüştür.
Yoksunluk temelli tedavi, 3 ay veya daha uzun süreyle
tedavide kalanlar için HİV’in önlenmesine ilişkin iyi sonuçlar
vermiştir. (Farrell vd., 2005).
Metadon salanmasının izlenmesi
Metadon, Narkotik Uyuşturucular hakkında 1961 Tek
Sözleşmesi’nin Program I’i uyarınca kontrol edilen bir
uyuşturucu olup yerel tüketim seviyeleri INCB tarafından yıllık
olarak izlenmektedir.
EMCDDA’ya göre, AB Üye Devletler, Norveç, Bulgaristan
ve Romanya’dan elde edilen asgari bir tahmin olarak, yıl
boyunca 500.000’den fazla hasta ikame tedavisi görmüştür
(bkz. 2005 yıllık raporunda Tablo 4). Yüksek dozda
buprenorfin tedavisinin (YDBT) en yaygın seçenek olduğu
bildirilen Çek Cumhuriyeti ve Fransa dışında, diğer ülkelerin
tümünde tedavilerin % 90’ından fazlası metadonlu idi.
( 183 ) Kıbrıs’ta, detoksifikasyon tedavisinde metadon kullanımı 2004’ten beri rapor edilmekte olup bir metadon idame tedavisi pilot projesi duyurulmuştur ama
hiçbir tedavi vakası bildirilmemiştir. Türkiye’de, metadon, opioid bağımlılığı tedavisi için resmen tescillidir ama hiçbir tedavi vakası bildirilmemiştir.
( 184 ) 2005 yıllık raporunda buprenorfin hakkındaki seçili yayına bakın.
t Proof Frist Proof Frist Pro
kg609941insideTR.pdf 72 10-11-2006 8:13:17