Yatirimcilar_icin_BORSA

27
Vadeli İşlem ve Opsiyon
Piyasası
28
Vadeli İşlem ve Opsiyon
Piyasası
Risk Oranı (%)
Risk Seviyesi
75 >=Risk Oranı 0
90 >=Risk Oranı>75 1
100 >=Risk Oranı> 90 2
Takas Süreci ve Temerrüt
Piyasada fiziki teslimat işlemleri T+3
kuralıyla gerçekleşmektedir. Opsiyonun
kullanımı halinde ve vadeli işlem
sözleşmeleri vade sonunda, izleyen T+3
sürdürme teminatı seviyesi olan %75’in
altına düşmesi halinde, ertesi gün saat
15.00’e kadar gerekli nakdin yatırılmaması
durumunda veya fiziki teslimat günü
(T+3) takas son saati olarak belirlenen
tamamlama çağrısı bulunan hesaplar
bulunması gereken teminat değerini
azaltıcı işlem yaparak veya nakit teminat
yatırarak riskli durumdan çıkabilirler.
Risk Oranı>100 3
gününde fiziki takas yapılmaktadır.
16.30’a kadar yükümlülüklerin yerine
Üyeler risk durumlarını, işlem sisteminden
Risk hesaplama algoritması olarak
tercih edilmiş olan SPAN kullanılarak,
değişik fiyat ve volatilite değişim
seviyelerine dayalı olarak oluşturulan
senaryolar arasından maksimum risk göz
önünde bulundurularak, teminat tutarı
portföy bazında hesaplanır. Tarafımızca
hesaplanan SPAN risk parametreleri
Genel Mektuplarımızla ve internet sitemiz
üzerinden üyelerimize duyurulmaktadır.
Merkezi Karşı Taraf hizmeti verilen
Piyasa’da, temerrüde düşen üyelerin
teminatları ile karşılanamayan zararların
karşılanması amacıyla tüm üyelerin
katılımının zorunlu olduğu bir garanti
fonu kurulmuştur. Garanti Fonu katkı
payı toplamının en az %30’luk kısmının
nakit Türk Lirası olması zorunludur, nakit
dışı varlıklar üyenin talebi doğrultusunda
günlük olarak değiştirilebilir. Garanti fonu
katkı payının yatırılması gereken tutarın
%90’ının altına düşmesi durumunda,
üyeye tamamlama çağrısı yapılır.
Takasbank, üyelere mali yeterlilikleri
nispetinde risk limitleri tanımlar. Risk
limitleri üyelerin taşıdıkları pozisyonlar
ile bağlantılı bulunması gereken teminat
tutarları üzerinden belirlenir. Her bir üye
için tanınmış olan risk limiti o üyeye
mahsustur ve Takasbank tarafından
ilgili üyeye bildirilir. Risk limitinin aşılması
durumunda, aşan kısım aşağıdaki
katsayılarla çarpılır. Hesaplanan tutar
üyenin portföy hesabında bulunması
gereken teminat tutarına eklenir.
Temerrüt hükümleri, hesapların
güncellenmesi nedeniyle teminatın
getirilmemesi durumunda oluşmaktadır.
Bir önceki güne ilişkin teminat
ve Takasbank sisteminden; teminat
durumlarını ise sadece Takasbank
sisteminden takip edebilirler.
Başlangıç Teminatı/Risk Limiti
Katsayı
%100-%130 0,2
%131-%150 0,3
%151-%300 1,0
Üyeye elektronik ortamda teminat tamamlama çağrısı yapılır. İlave işlem teminatı yükümlülüğünü, teminat tamamlama çağrısını
takip eden 1 saat içerisinde yerine getirmeyen üyenin tüm hesapları ‘riskli’ duruma getirilir.
Limitlerin %300’ü aşması durumunda ise teminat bakiyelerinin yeterli olup olmadığına bakılmaksızın üyenin tüm hesapları ‘riskli’
duruma getirilir.