Hava yolu temizleme teknikleri
Hava yolu temizleme teknikleri
Hava yolu temizleme teknikleri
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Hava</strong><strong>yolu</strong> klirensi bozuk hastaya<br />
yaklaşım<br />
Prof. Dr. Sema Savcı<br />
Fizyoterapist<br />
H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon<br />
Yüksekokulu
<strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> <strong>temizleme</strong> <strong>teknikleri</strong><br />
• Solunum mekanikleri<br />
• Hasta tanımlaması<br />
• Modalitelerin tanımlanması
Solunum mekanikleri<br />
• <strong>Hava</strong> akışı<br />
• Solunum kasları<br />
• Kollateral ventilasyon
<strong>Hava</strong> akışını etkileyen faktörler<br />
• <strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> direnci<br />
• <strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong>nun çapı<br />
• <strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> obstrüksiyonu<br />
• Elastik geri çekilim basıncı<br />
• Bronşiyal duvar stabilitesi<br />
• Mukus reolojisi<br />
• Siliyar atım ve frekans<br />
• Dinamik kompresyon
Eşit basınç noktası<br />
• Bronş içi basıncın<br />
peribronşiyal<br />
basınca eşit olduğu<br />
noktadır.
Kollateral ventilasyon<br />
• Kollateral ventilasyon
<strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> klirensi bozuklukları<br />
• Mukus reolojisindeki değişiklikler<br />
(kistik fibrozis)<br />
• Mukosiliyar aktivitede bozukluk<br />
(primer siliyar diskinezi)<br />
• Yapısal defektler<br />
(bronşektazi)<br />
• Öksürük mekanizmasındaki değişiklikler<br />
(kas zayıflığı)
<strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> <strong>temizleme</strong> <strong>teknikleri</strong>nin<br />
amaçları<br />
• <strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> bütünlüğünü korumak<br />
• V/Q uyumunu artırmak<br />
• Solunum işini azaltmak<br />
• Oksijenasyonu artırmak
Fizyoterapi uygulamaları<br />
• Mukus tabakalarının reolojik özelliklerinde<br />
değişme<br />
• Siliyar aktivitede artma<br />
• Vibrasyon, ossilasyon uygulama<br />
• <strong>Hava</strong><strong>yolu</strong> kompresyonu oluşturma
Hasta tanımlaması<br />
• Yaş<br />
• Mental durum<br />
• Sosyal durum<br />
• Kompliansın değerlendirilmesi
<strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong> <strong>temizleme</strong> <strong>teknikleri</strong><br />
Pozisyon<br />
Yöntemler<br />
Mekanik enerji<br />
Gaz kompresyonu<br />
Vibrasyon<br />
Perküsyon<br />
Basınç Öksürme FET Ossilasyon Yavaş<br />
ekspirasyon<br />
yavaş ekspirasyon<br />
otojenik<br />
drenaj
Fizyoterapi yöntemleri<br />
• Postüral drenaj ve pozisyonlama<br />
• Perküsyon, vibrasyon ve shaking<br />
• Huffing, öksürme, zorlu ekspirasyon tekniği<br />
• Aktif solunum <strong>teknikleri</strong> döngüsü<br />
• Otojenik drenaj<br />
• Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) terapi<br />
• High frequency chest wall oscillations (VEST,<br />
Hayek)<br />
• Intrapulmoner perküssif ventilasyon (IPV)<br />
• Egzersiz (aerobik, periferal ve solunum kas eğitimi)
Postüral drenaj<br />
• Yerçekimi yardımı ile<br />
sekresyonların santral hava<br />
yollarına atılımı sağlanır.<br />
• 12 pozisyon: 5-10 dk/pozisyon<br />
• Modifiye pozisyonlar<br />
(hasta toleransı, rahatlık)<br />
• Baş aşağı pozisyon ICB > 20,<br />
GER, aspirasyon riski,<br />
ortopne, hemodinamik<br />
instabilite olanlarda<br />
kulanılmamalı.
Perküsyon (clapping)<br />
• Akciğer segmentlerini<br />
drene etmek için göğüs<br />
kafesine yapılan<br />
clapping<br />
uygulamalarıdır.<br />
• Ossilasyonların<br />
toraksa geçmesini<br />
sağlar.
Vibrasyon ve shaking<br />
• Yalnızca ekspirasyon<br />
fazında kostalar<br />
üzerinden manuel<br />
uygulanan<br />
ossilasyonlardır.<br />
• Hafif hareket: vibrasyon<br />
• Derin hareket: shaking
Huffing ve öksürme<br />
• Huffing: glottis açıkken<br />
uygulanan zorlu<br />
ekspirasyon manevrası<br />
• Öksürme: glottis kapalı<br />
yapılan kontrollü<br />
öksürme<br />
• Eşit basınç noktası<br />
• Zorlu ekspirasyon<br />
tekniği
Aktif solunum <strong>teknikleri</strong> döngüsü<br />
• Solunum kontrolü:hava<br />
<strong>yolu</strong> stabilizasyonu<br />
• Torakal ekspansiyon<br />
egzersizleri (TEE):<br />
kollateral ventilasyon<br />
• Zorlu ekspirasyon<br />
tekniği: sekresyonların<br />
mobilizasyonunu sağlar
• ASTD+NIMV, MV süresi ↓ (1,7 gün)<br />
• YBÜ kalış süresi ↓ (1,3 gün)<br />
• PaCO2 daha stabil ve daha fazla ↓<br />
Austr J Phys Ther 2004.
Otojenik drenaj<br />
• Farklı akciğer<br />
volümlerinde<br />
ekspiratuar akış ile<br />
sekresyonları mobilize<br />
eder.<br />
• Üç fazlı<br />
• Koparma<br />
• Toplama<br />
• Atma
• KOAH (n= 30)<br />
• 20 gün: ASTD ve OD<br />
• Akciğer fonksiyonlarında ↑<br />
• Sekresyon atılımında ↑
Pozitif ekspiratuar basınç(PEP)<br />
• <strong>Hava</strong><strong>yolu</strong> kollapsını<br />
önleme<br />
• Kollateral ventilasyonu<br />
artırma<br />
• <strong>Hava</strong> <strong>yolu</strong>nu stabilize<br />
etme<br />
• Sekresyonun arkasına<br />
hava girişi sağlama
PEP<br />
• Stabil kistik fibrozisli 25 hasta (6-17yaş)<br />
• Akışa bağlı PEP, akışdan bağımsız eşik PEP ve<br />
ASTD’nin akut etkileri karşılaştırıldı.<br />
• SFT, SaO2 dispne ve yorgunluk algılaması<br />
değerlendirildi.<br />
• Eşik PEP büyük ve orta hava<strong>yolu</strong> fonksiyonlarında<br />
iyileşme sağladı.
• Şiddetli hava <strong>yolu</strong> obstrüksiyonu olan KF’li<br />
hastalarda PEP, CPAP ve NPPV’nun bronşiyal<br />
drenaja olan akut etkileri değerlendirilmiştir.<br />
• Islak, kuru balgam ağırlığı ve SaO2 ve PFT izlendi.2<br />
şer gün - 2gün ara ile rasgele uygulama yapılmış<br />
• Islak balgam ağırlığı PEP ile en fazla miktarda<br />
olmuştur.<br />
• yorgunluk algılaması NPPV ve CPAP ile en az, en<br />
çok PEP uygulamasında olmuştur.
Flutter ve Acapella<br />
• Ağız içinde ekspiratuar<br />
vibrasyon sağlar.<br />
• Endobronşiyal basınç<br />
ossilasyonları ile küçük hava<br />
yollarından sekresyon atılımını<br />
sağlar.
• Bronşektazi tanılı 36 hasta da Flutter, ASTD<br />
ve ASTD + PD’ın akut etkileri ve hasta<br />
toleransı değerlendirilmiştir.<br />
• Islak balgam ağırlığı ASTD+PD diğer<br />
tedavilerden iki kat fazla bulundu<br />
• Hasta tercihleri;<br />
• Flutter %44, ASTD %22 ve ASTD+PD %<br />
33<br />
• ASTD+PD akut etkileri daha üstündür.
High frequency chest wall oscillations<br />
(Hayek oscillator & VEST)<br />
• Göğüs duvarı ossilasyonları<br />
hava akış hızını artırır.<br />
• Yüksek akış hızı koparma<br />
kuvveti sağlar.<br />
• Sekresyon viskositesini<br />
azaltır.<br />
• Oldukça pahalı bir sistemdir.<br />
• Mental retarde hastalarda iyi<br />
bir tercih olabilir.
İntrapulmoner perküssif ventilasyon<br />
• İnhalasyon tedavisi<br />
• Toraks içinde<br />
perküsyon uygulaması<br />
• 100- 225 Hz’lik<br />
frekansla küçük basınç<br />
patlamaları ile hava<strong>yolu</strong><br />
temizliğini sağlar.
Solunum kas eğitimi<br />
• Nöromusküler<br />
hastalıklarda inspiratuar<br />
ve ekspiratuar kas<br />
zayıflığı olabilir.<br />
• İnspiratuar/ekspiratuar<br />
kas eğitimi öksürük<br />
etkinliğini artırır.
• Erişkin bronşektazili hastalarda (n:20) artan<br />
respiratuar kas endurans testi (TIRE) ile ASTD’nün<br />
akut etkileri değerlendirildi<br />
• Islak balgam ağırlığı, SaO2 ve SFT değerlendirildi<br />
• Islak balgam ağırlığı ASTD’de daha fazla bulundu<br />
(ort ağırlık 2.44 g%95 CI 0.43-045)
Mekanik IN-EXSUFFLATION<br />
• Öksürüğün inspirasyon<br />
fazında inhale edilen<br />
volümü artırmayı<br />
hedefler.<br />
• Akciğerin elastik gerilim<br />
basıncını artırır.<br />
• Kas zayıflığı olan<br />
hastalarda<br />
kullanılmaktadır.
• Peak öksürük akış hızı 160 L/dk altında olan DMD li<br />
hastalarda Mekanik IN-EXSUFFLATION<br />
• Hastaneye yatışı önlemekte<br />
• Trakeostomi ihtiyacını azaltmakta
Egzersiz eğitimi<br />
• Temel bileşendir.<br />
• Egzersiz kapasitesi ↑<br />
• Periferal kasların<br />
oksidatif kapasitesi ↑<br />
• <strong>Hava</strong><strong>yolu</strong>nda mediatör<br />
salınımı<br />
• Ventilasyonda ↑
Kanıta dayalı çalışmalar<br />
• Özelikle KF’li hastalarda PD<br />
perküsyon vibrasyon mukus<br />
atılımı için önerilir.<br />
C düzeyi<br />
• KOAH ve KF’li hastalarda<br />
huffing öğretilmelidir.<br />
C düzeyi<br />
• Otojenik drenaj kullanılabilir.<br />
C düzeyi<br />
• Özelikle KF’li hastalarda<br />
PEP klasik yaklaşımlardan<br />
daha etkilidir.<br />
B düzeyi<br />
• Nöromusküler hastalıklarda<br />
mekanik in-exsuflatorler<br />
solunum komplikasyonlarını<br />
önler.<br />
C düzeyi<br />
• Nöromusküler kas<br />
zayıflıklarıda ekspiratuar kas<br />
eğitimi peak ekspiratuar<br />
basıncı artırır. C düzeyi
Sonuç ölçümleri<br />
• Üretilen balgam miktarı<br />
• Radioaktif aerosol dağılımı<br />
• Solunum fonksiyon testleri<br />
• Oksijenasyon<br />
• Akut alevlenmeyi önleme<br />
• Hastanaye yatış sıklığı<br />
• Yaşam kalitesi
Sonuçlar<br />
• Olgu sayısı<br />
• Kontrollü çalışma<br />
• Farklı patolojiler<br />
• Hasta tercihi
Change language