fizibilite raporu - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

kalmaları toprak sıkı"masına (kompaksiyon) yolaçmakta, bitki örtüsünün kendini
yenilemesine fırsat vermemekte ve meralar hızlı ve "iddetli biçimde a"ınmaktadır.
Öte yandan, bitki örtüsü zayıf ve sıkı"mı" toprakta infiltrasyon çok az olmakta,
meyiller nedeniyle da yüzey akı"ı artmakta ve hızlanmakta bu da erozyona
yolaçmaktadır. Proje alanında bu konuya müdahale edici hiçbir teknik önlem
alınmamakta, çiftçi e!itim ve yayım konusunda da üst havzalar öncelikli olmadı!ında
a"ınma artarak sürmektedir.
$ekil 1. Türkiye’de ve Proje alanında erozyon !iddeti
38. Corine 2006’ya göre, Proje alanında 150 000 ha’lık kısım tarım amaçlı
kullanılmaktadır. GTHB’nın Ulusal Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’ne kayıtlı çiftçi sayısı ise
21.000’dir. Proje alanının büyük bir kesiminde tarım IV. ve üstü Arazi Kabiliyet
Sınıflarındaki arazilerde yapılmaktadır. Ancak ya"amlarını sürdürebilmeleri için üst
havzalarda ya"ayanlar hiçbir koruyucu tedbir almaksızın meyilli ve dik alanlarda tek
yıllık bitki üretimi yapmakta, e!im yönüne dik "ekilde toprak i"lemekte, traktör ve
soklu pullukla sürüm yapmakta, topra!ın en az 12 ay su ve rüzgar erozyonuna
maruz bırakıldı!ı nadas uygulamasını sürdürmektedir. Bazı alanlarda, üst üste
bu!day ekilmekte, verimlili!ini hızla kaybetmekte olan topra!ı onarabilecek yemlik
veya yemeklik baklagiller ekim nöbetine sokulmamaktadır. Bütün bu uygulamalar da
yüzey akı"ına ve toprak erozyonuna yolaçmaktadır. Sorunun boyutlarını ortaya koyan
semptomlar "unlardır: i) tarım alanlarında tesviye e!rilerine dik yönde pullukla
açılmı" çiziler, sı! oyuntular, ii) e!imli alanlarda belirgin oyuntular; iii) özellikle
yüzlek topraklı arazilerde açı!a çıkmı" anakaya. #lkel tarım yöntemleri gibi erozyon
da Proje alanındaki verim dü"üklü!ünün önemli nedenleri arasındadır.
39. CORINE 2006’ya göre, Proje alanında 400.000 ha kadar çok büyük ço!unlu!u
me"elik olan a"ınmı" orman alanı bulunmaktadır. Neredeyse tamamı kamu malı
olan ormanlarda bireylerin geleneksel kullanım hakları vardır. Yerel halk ta ya"amının
temel direklerinden birisi olan me"eliklerden, yakacak ve hayvan yemi ihtiyacı için
büyük oranda yararlanmakta, me"e rehabilitasyon faaliyetlerinde i"çi olarak çalı"arak
ta, gelir sa!lamaktadır. Devlet, çok uzun süre bölgeye alternatif yakacak temin
edemedi!i için, bir anlamda me"eliklerdeki a"ırı kullanıma sert yaptırımlar
uygulamamı"tır. Bu tutum da a"ınmanın artarak sürmesine yolaçmı"tır.
40. Türkiyede ve Proje alanında do!al kaynakları ve ya"amı etkileyen en önemli
do$al afetler "unlardır: i) deprem; ii) toprak kayması; iii) sel; iv) kaya dü"mesi; v)
orman yangını; vi) çı! ve vii) fırtınalar. Proje konusu ile ilgili, uzun yıllar ortalamasına
göre do!al afet olu" sıklıkları $ekil 2, 3, 4 ve 5’te verilmektedir.
16