Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
∆ekilde hereket ederler, ÿagny olar ö◊ gümän edenlerinden<br />
az apelsin ÿa-da o◊a derek alma ÿa-da ba∆ga bir<br />
miwe satyn almak kararyna gelerler. Ba∆ga-da köp alyjylary◊<br />
edil ∆unu◊ ÿaly karara gelmekleri sebäpli, apelsin<br />
dükänlary◊ tekjelerinden doly ÿitip gitmez, emma ö◊küsinden<br />
gymmadrak bolar, ∆eÿlelikde, di◊e ony satyn almak<br />
islegi bolan we gymmat bahany tölemäge gurby<br />
çatÿan adamlar olary satyn almaklaryny dowam etdirerler.<br />
Gysgaça aÿdany◊da, apelsine derek alma we beÿleki<br />
miweleri köp adam satyn almaga ba∆ladygyça, ol miweleri◊<br />
bahasy-da gymmatlar.<br />
Eÿsem-de bolsa, alyjylary◊ özlerini alyp bar∆y apelsinleri◊<br />
bahasyny kesgitleÿän de◊lemäni◊ di◊e bir tarapy,<br />
ÿagny isleg tarapydyr. Eÿsem, beÿleki bir tarapda, ÿagny,<br />
üpjün edi∆ tarapynda näme bolup geçÿär Apelsinleri◊<br />
gymmatlamagy ähli miwe ÿeti∆dirijilere „adamlar miwe<br />
üçin köp pul töleÿärler“ diÿip habar berÿär, bu bolsa ony<br />
ÿeti∆dirijilere miwäni häzir köp seri∆de ulanyp ÿeti∆dirmegi◊<br />
ö◊ki döwürdäkä garany◊da özüni gowy ödejekdigini<br />
duÿdurÿar. ≈eÿle hem, miweçilere täze baglary ekmek<br />
üçin, miwäni◊ ÿaramaz howadan zeper ÿetmejek täze ÿerlerini<br />
gözlemek hem özüni ödeÿär. ≈onu◊ ÿaly-da miweçiler<br />
miwäni◊ sowuk howa, mör-möjeklere we ösümlikleri◊<br />
birnäçe kesellerine gar∆y durnukly täze sortlaryny◊ üstünde<br />
i∆ alyp barmaklary üçin biologlary◊ i∆ine-de hak<br />
töläp bilerler. Wagty◊ geçmegi bilen bu i∆leri◊ ählisi<br />
miwe öndürili∆ini artdyrar we bahalary ÿene ö◊ki ÿagdaÿyna<br />
getirer. Ÿöne tutu∆ ∆u proses ilkinji nobatda<br />
alyjyny◊ öz girdejisini◊ bir bölegini apelsin we beÿleki<br />
miweleri satyn almaga sarp etmek baradaky esasy kararyna<br />
bagly bolup durÿar.<br />
Eger alyjylar haÿsy-da bolsa bir sebäbe görä, satyn<br />
almaklaryny bes etseler ÿa-da önüme az pul sarp etmek<br />
pikirine gelseler, bahalar a∆aklar. Eger-de olar köp satyn<br />
alyp islegi artdyrsalar, bahalar ÿokarlanar.<br />
Üpjünçiligi◊, islegi◊ we bahalary◊ özara täsirini◊ di◊e<br />
halk köpçüligine satylÿan köpçülikleÿin sarp edilÿän<br />
harytlar babatynda däl-de, eÿsem ykdysadyÿeti◊ her bir<br />
derejesinde bolup geçÿändigini unutma◊. Sarp etme aralyk<br />
harytlara, ÿagny kompaniÿalary◊ öz harytlarydyr hyzmatlaryny<br />
üpjün etmek üçin satyn alÿan maddy-tehniki<br />
seri∆delerine hem degi∆lidir. Bu aralyk ÿa-da maÿa<br />
goÿumlyk harytlary◊ gymmady üpjünçiligi◊ we islegi◊<br />
de◊lemesini her bir derejede üÿtgedip, tutu∆ bazar ykdysadyÿeti<br />
boÿunça tolkun atyp geçer.<br />
Geli◊, häzirki zaman kompÿuter rewolÿusiÿasyny◊<br />
özeni bolup duran ÿarymgeçiriji mikroshemany mysal<br />
alyp göreli◊. Edil apelsin babatynda bol∆y ÿaly, bahalary◊<br />
ÿokary bolmagy kompÿuter mikroshemalaryna bolan islegi<br />
azaldar, munu◊ netijesinde bolsa kompÿuterleri◊ özüne-de<br />
bolan isleg kemeler. Emma, wagty◊ geçmegi bilen,<br />
ÿokary bahalar kompÿuter mikroshemalaryny öndürijilere<br />
öz önümçiligini artdyrmaklygy◊ peÿdaly boljakdygyny◊<br />
ähtimaldygyny ÿa-da (mikroshemalar bilen) täze üpjünçilere<br />
bazara girmegi◊ ÿollaryny ölçäp bilmelidigini habar<br />
berer. Mikroshemalary◊ bahasy a∆aklasa, (olary öndürmäge<br />
gerek bolan beÿleki maddy-tehniki seri∆deleri◊<br />
bahasy üÿtgemän galan ÿagdaÿynda-da) kompÿuterleri◊<br />
bahasy-da a∆aklar we komÿuterlere bolan isleg artyp<br />
ba∆lar.<br />
9