10.07.2015 Views

Doküman - asmmmo

Doküman - asmmmo

Doküman - asmmmo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

MÜKELLEF‹N ÖLÜMÜNÜN MAL‹ VE HUKUK‹ NET‹CELER‹Dr. Mustafa ALPARSLANSMMMEda KAYADenetçiBilindi¤i gibi, ölüm halinde vergiselyönden yap›lmas› gerekli ifllemler murisinyani ölen kiflinin durumuna görefarkl›l›k arz etmektedir.Ölüm halinde mükellefin ölüm tarihiitibariyle iflini terk etti¤i kabul edilmektedir.1Bu gibi durumlarda mükellefinmiras›n› reddetmemifl, yasal mirasç›-lar›na bir tak›m görevler düflmektedir.Miras› kabul etmek istemeyen mirasç›-lara göre, miras› üç ay içerisinde reddetmelidir.Aksi halde, miras kabuledilmifl say›lmaktad›r. Böylece, üç ayl›ksüre içerisinde varisler taraf›ndanbu tercih kullan›lmal›d›r.Üç ayl›k süre yasal mirasç›lar için mirasç›olduklar›n› daha sonra ö¤rendiklerinikan›tlamad›klar› sürece mirasb›rakan›n ölümünü; vasiyetname ileatanm›fl mirasç›lar için miras b›rakan›ntasarrufunun kendilerine resmentebli¤ edilerek bildirildi¤i tarihten itibarençal›flmaya bafllayacakt›r. Kanunhükmü gere¤i olarak, miras›n reddi,mirasç›lar taraf›ndan sulh mahkemesineflifahi veya yaz›l› olarak beyan ileyap›lmal›d›r. Miras›n reddi kay›ts›z vekoflulsuz olmas› gerekmektedir. Sulhhakimi, sözlü veya yaz›l› red beyan› birtutanak ile tespit etmek zorundad›r.Süresi içerisinde yap›lm›fl olan redbeyanlar›, miras›n aç›ld›¤› yerin sulhmahkemesince özel bir deftere yaz›l›rve reddeden mirasç› isterse kendisinebu red beyan›n› gösteren yaz›l› belgeverilmektedir.Buna göre, yasal süresi içerisinde miras›reddetmeyen varis, miras› kay›ts›zflarts›z kabul etmifl olmaktad›r. 2Vergi yasalar› uyar›nca ölüm durumundavergi cezas› kendili¤inden düflmektedir.3Ölen kiflinin kendi fiilinden kaynaklanansuçlarla ilgili olan ve vergiyasalar›na ayk›r› eylemlerin gerektirdi¤icezalar ölüm halinde ceza kesilmemekte,flayet ceza kesilip kesinleflsedahi bu cezalar da düflmektedir. 4Ölüm durumunda ölen kiflinin kendi fiiliile ilgili olarak;a) Ad›na tarh edilmifl veya tebli¤ edilmiflveya tahakkuk etmifl vergilerleilgili olarak kesilmifl vergi (vergiziya›, usulsüzlük ve özel usulsüzlük)cezalar›,b) Ölümünden sonra ikmalen, re’senveya idarece yap›lacak tarhiyatlarailiflkin olarak kesilecek vergiziya›na ba¤l› cezalar ile usulsüzlükcezalar›, düfler.Gerçek kifli mükellef ve sorumlulardaaç›k olan bu hüküm flah›s ortakl›klar›ndaortakl›k ad›na kesilecekcezalardan murisin pay›na düflenk›s›m için tereddüt do¤urmaktad›r.Kollektif ve adi komandit flirketlerde ortakl›kkazanc›n›n düflük beyan edilmesihalinde vergi ortaklar ad›na tarhedilirken ceza ortakl›k ad›na kesilmektedir.5Keza adi ortakl›klarda KDVaç›s›ndan verginin ödenmesinden müteselsilensorumlu olmak üzere ortaklar›nherhangi birisi tarhiyat›n muhatab›kabul edilmektedir.Ortakl›klar ad›na kesilecek cezalardaortaklardan birinin ölümü halinde orta-¤›n pay›na isabet eden ceza da düflecektir.Ancak bu durum kolektif ve adikomandit ortakl›klarda gelir vergisiaç›s›ndan geçerli olup KDV ve gelirvergisi tevkifat› aç›s›ndan önemi yoktur.Adi ortakl›klarda ise ortakl›k ad›nakesilmesi gereken cezalar›n tamam›ndaölen orta¤›n pay›na isabet edenceza düflmektedir.Sermaye flirketleri ve di¤er kurumlarvergisi mükelleflerinde ceza tüzelkiflilik ad›na kesildi¤i için ortaklardanbirinin veya bir kaç›n›n ölümü cezay›kald›rmaz.Cezan›n ölüm tarihinden önce kesilmiflolmas›n›n veya ölümden sonra yap›lanincelemeler üzerine kesilecek olmas›-n›n önemi yoktur. Hatta vergi idaresiölüm tarihinden sonra mirasç›lar taraf›ndanuzlafl›l›p ödenen cezan›n bilered ve iade edilmesi gerekti¤i görüflündedir.6Ölüm halinde VUK’nunda yaz›l›cezalardan sadece vergi cezalar›düfler. Uygulanacak safhaya gelmifl iflyerikapatma cezas›n›n para cezas›naçevrilmesini talep eden mükellefinödeme süresi içinde vefat etmesihalinde bu ceza da düfler. 7 Ölenmükellefin iflyeri kapat›lmam›flsa, iflyerikapatma cezas› mükellefe de¤iliflyerine uygulanan bir ceza olmas›nara¤men, uygulanacak safhaya gelenbu ceza da uygulanmaz.Kaçakç›l›k fiilleri nedeniyle hükmolunacakhürriyeti ba¤lay›c› cezalar ise5237 say›l› Türk Ceza Kanunun“San›¤›n veya hükümlünün ölümü”bafll›kl› 64. maddesine istinaden kalkmaktad›r.Söz konusu madde “San›¤›n ölümühalinde kamu davas›n›n düflürülmesinekarar verilir. Ancak, niteli¤i itibariylemüsadereye tabi eflya ve maddi menfaatlerhakk›nda davaya devam olunarakbunlar›n müsaderesine hükmolunabilir.Hükümlünün ölümü, hapis vehenüz infaz edilmemifl adli para cezalar›n›ortadan kald›r›r. Ancak, müsadereve yarg›lama giderlerine iliflkinolup ölümden önce kesinleflmifl bulunanhüküm, infaz olunur.” hükmünüihtiva etmektedir. Bu durumda kaçakç›l›kfiili iflleyen kifli ad›na hükmolunancezan›n adli para cezas›na çevrilmesihalinde ölümü ile bu para cezas› dakalkmaktad›r.VUK md. 16 hükmüne göre, vergiyasalar›nda hüküm olmayan durumlardaölüm dolay›s›yla miras› reddetmemiflkanuni mirasç›lara geçen ödevlerinyerine getirilmsinde bildirim ve beyannameverme sürelerine “üç ay” ilaveedilmektedir. Ayn› flekilde, 6183 say›l›AATUHK’nun 7. maddesi hükmü uyar›ncaborçlunun ölümü durumundamiras› reddetmeyen varisler hakk›ndada yukar›da yer alan hükümler aynenuygulanacakt›r. Dolay›s›yla, TürkMedeni Kanunu’na göre murisin miras›üç ay içinde reddedilebilir. Yasal süreiçinde miras› reddetmek için sulhmahkemelerine baflvurmayan mirasç›-lar ise miras› kay›ts›z flarts›z üstlenmekve kabul etmek zorunda kalacakt›r.Reddedilmeyen miras için ise,alacakl› kurum ve kurulufllar yasaltakibata geçebilir.Di¤er taraftan, miras› reddeden kanunive mansup mirasç›lar hakk›nda, murisinvergi borcu dolay›s›yla takip yap›lamayaca¤›nailiflkin yüksek mahkemetaraf›ndan verilmifl bir kararda bulunmaktad›r.8KAYNAKÇA12345678VUK md.Medeni Kanun md. 606Medeni Kanun md. 610VUK md. 372VUK md. 333TC Maliye Bakanl›¤› Gelirler GenelMüdürlü¤ünün Ayd›n Valili¤inegönderdi¤i 2.11.1999 tarih ve30/3045-372-69 say›l› yaz›.TC Maliye Bakanl›¤› Gelirler GenelMüdürlü¤ünün Ankara Valili¤ineyollad›¤› 11.1.1996 tarih ve 1851say›l› yaz›.Dnfl. 4. D. nin, 21.10.2004 gün veE:2004/1522-K:2004/2048 say›l›kararlar›.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 45

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!