IP_ Vol 24 No 4.indd

CILT 24 NO. 4/2010 ISSN 0970 5074CILT 24 NO. 4/2010india perspectives(Hindistan’dan Manzaralar)Chattris kümeleri üzerinde gün batımıEditörNavdeep SuriEditör AsistanıNeelu RohraHindistan’dan Manzaralar Arapça, Endonezce, Bengalce, İngilizce, Fransızca, Almanca, Hintce, İtalyanca, Peştuca, Farsça,Portekizce, Rusça, Sri Lankaca, İspanyolca, Tamilce, Türkçe, ve Urduca dillerinde yayınlanmaktadır.Dergideki bütün görüş ve yorumlar makalelerin yazarlarına aittir Hindistan’dan Manzalar’ın görüşü değildir.Dergideki başka kaynaklardan alınmış makaleler dışındaki bütün orjinal olan makaleler yazarları belirtmek kaydıyla kullanılabilir.Editöre gönderilecek yorum yada mektuplar aşağıdaki adrese gönderilebilir. Editör, India Perspectives,140 ‘A’ Wing, Shastri Bhawan, New Delhi-110001.Telephones: +91-11-23389471, 23388873, Fax: +91-11-23385549E-mail: jspd@mea.gov.in, Website: http://indiandiplomacy.in/indiaperspectives.aspxHindistan’dan Manzalar talebinizi ülkenizde bulunan Hindistan elçiliğine bildirmenizi öneririz.Bu cilt New Delhi’de Dışişleri Bakanlığı içinNavdeep Suri, Müsteşarlık ve Kamu Diplomasi Bölümü tarafından yayınlanmıştır.Ajanta Offset & Packagings Ltd., Delhi tarafından tasarlandı ve yayınlandı.

ÖnsözOkurlarımıza bu sayımızda Hindistan’ın canlı renklerini ve büyüleyiciçeşitliliğini işlemiş olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Lahaul bölgesindebulunan Snowclad dağları ile Rajasthan’da bulunan haveli evlerive sarayları yine bu sayımızda buluşturulmuştur. Hindistan klasikdansının göz kamaştırıcı kostümleri ve makyajı Sufi Kathak’ın büyüsüneulaşmamızı sağlar. Okurlarımız, Ingiliz Milletler Topluluğu oyunlarıesnasında düzenlenmiş olan sanat festivali makalesini ve Hindistan’ınküresel çapta öneme ulaşmış moda endüstrisini işleyen makalelerimizi degörsel güzellikleriyle bu sayımızda bulacaklar.DelhiTeknoloji ÜniversitesiRashmi Sablania 48Dünya matematikçilerisıfır noktasındaMohammed Shafeeq 54Tarihin korunmasıShudip Talukdar 58AnokhiEl baskısı müzesiPramod K.G 80Daha ciddi konulara ise Hindistan’ın tekrar Birleşmiş Milletler GüvenlikKonseyinde yer almaya başlamasını konu alırken, aynı zamandaPan-Afrika e-Network projesi sonucu olarak doğacak olasılıklar üzerindedurarak en nezih Hindistan hastanelerinin ve eğitim kurumlarınınAfrika’dakilerle bağlantıya geçmelerine yer vererek değinmiş olduk.Kurumlarla ilgili oluşturduğumuz yazı dizisinde bu sayımızda akademikbaşarısı ile Delhi Teknoloji Universitesini tanıtmak istedik, Hindistan’ınbüyüme hedefi ne değindik. Çok sıradan olmadığını düşündüğümüzkimlik belgesi ‘Aadhaar’ a yer verdik. Sıfır rakamının doğum yerindegerçekleşecek matematik konferansını ve Lucknow’da tarihi sanat eserlerive müsveddelerini korumaya çalışanların çabalarını da hatırlatmayıyerinde bulduk. Valimiz BP Singh, okurlarımıza Hindistan’ın muhteşembir yönünü sunmuş, onu izleyen makale ise bilginin sözlü gelenekle nasılaktarıldığına şahitlik etmiştir.Bilginin iletilmesi diplomatik anlamda da bizim önemle üzerindedurduğumuz bir konu olduğundan okurlarımızın www.indiandiplomacy.in.sayfamızı ziyaret etmelerini öneriyoruz. Sayfamız Google translator(Google çevirmeni) kullanarak farklı dillerden gelen okurlamızınbilgilerimize erişimini sağlamaktadır. Hindistan hükümetinde kullanılanyenilikçi sosyal medya statümüzle yakın zamanda son derece prestijlibir ödüle de layık görüldüğümüzü paylaşmak istedik. Hindistan dışpolitikasına özel ilgisi olanlar şu kanallarla aradıkları bilgilereulaşabilirler ‘Indiandiplomacy’ tag on Facebook, Twitter, YouTubeve Blogspot. Okurlarımız istediklerinde Hindistandan Manzaralar‘India Perspectives’ sayılarımıza elektronik ortamda ulaşabileceklerigibi Scribd ve Issuu sitelerimize erişerek okuduklarını arkadaşlarıylapaylaşabilirler.Lahaul’dabir yol tatiliAparna Srivastava Reddy 2Shekhawati’dehazine iziReem Khokhar 16Yeniden BirleşmişMilletler Güvenlik KonseyindeAnirudh Bhattacharyya 26Kalkınma ortaklıkları:Hindistan ve Afrika bağlantısıManish Chand 32Bizim HindistanBalmiki Prasad Singh 36Bilginin iletimi:Sudha Gopalakrishnan 44AadhaarBir katılımcı büyüme platformuVishnu Makhijani 62Klasik danslardaAharyaLeela Venkataraman 66Sufi Kathak:Ruhun dansı!Suparna Rajguru 862010 Milletler TopluluğuOyunlarında sanat festivaliShubhra Mazumdar 92Moda endüstrisiartık niş değil küreselShilpa Raina 100Önümüzdeki tatil sezonu için en içten dileklerimizi sunarız.Navdeep SuriKapak: Sufi Kathak – Manjari Chaturvedi’denmuhteşem bir an.Fotoğraf: Amit Mehra.

İki yüksek Himalaya geçidi ve yemyeşil Lahaul vadisi arasındasihirli bir yolculuktur bu. Spiti bölgesinin bir kasabası olan Kaza’dan veKullu vadisindeki turist şehri Manali’den başlayan seyahat neredeysehiç yerleşimin olmadığı, bununla birlikte son derece büyüleyiciHimalaya arazisinde 185 kilometreyi kapsamaktadır. Fakat eğer sürüşdüşkünüyseniz, iki veya dört tekerli kendinize ait veya kiralanmış biraracınız varsa ve dağları seviyorsanız, o halde bu yüksek irtifalı bölgeduyularınız ve ruhunuz için bir armağan olacaktır.Yeni Delhi’den dört günlük rahat bir seyahat sonrasında Spiti bölgesininmerkezi Kaza’ya ulaşıyoruz. Dağlar büyülemeye başladılar bile amaen güzeli henüz gelmedi. Doğudaki Kunzum La (4590 m) ve batıdakiRohtang (3978m) geçitleri Lahul vadisine girişi kontrol ediyor ve kışaylarında kar nedeniyle yaklaşık 6 ay boyunca kapalı kalıyor. İki yüksekrakımlı geçiti ve Lahaul vadisinin korkutucu arazisini geçmek için birgünümüz var. Gerek yürürken gerekse sürüş sırasında seyahatten en iyikeyif, hızı kendiniz belirlediğinde alınıyor. Yine de önümüzdeki 185kilometrelik ürkütücü mesafe bizi sabah erkenden hareket etmeye zorluyor.Spiti vadisinin mücevheri Ki Gompa’yı geride bırakıyoruz. Vadi sabahışığında muhteşem görünüyor; saklı tuttuğu güzelliklerinin bir önsözüsanki.İlk sabah ışıkları yollara vururken bile sabahla beraber eriyen sularınoluşturduğu derecikler yoldaki çukurları doldurarak neredeyse tamamenSpiti’den Kunzum La’ya geçerken ilk kar görüntüsü (ön sayfa) dağyollarında sürücülüğünüzü test edişiniz (altta)INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 4 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 5

uz olmuş yolları kayganlaştırdıklarından sürüşü çok tehlikeli halegetiriyorlar. Kunzum La geçidine doğru yol alırken geçitin yakınlarındançıkan Spiti nehrini geride bırakıyoruz.Spiti Nehrinin üzerinden geçerek günlük seyahatimizin ilk ayağına,Tibetçe’de dağ keçisi Ibex’in Buluşma Noktası anlamına gelen ve resimgüzelliğindeki Lahaul vadisine doğu giriş noktası olan Kunzum La’ya 76kilometrelik tırmanışımıza başlıyoruz.Dağ geçidine ulaşmadan büyü başlıyor. Alpleri andıran meraları,dümdüz yeşil topraklar ve çıplak kahverengi tepeleri geçtikten hemensonra yoldaki tehlikeli sağa virajı alıp yarıklarda karla karşılaşıyoruz.Ovalara alışmış olan ve 45 o C’lik tozlu Delhi yazından kaçan bir kişininduyduğu heyecan çok bariz.Üzerinde otlayan Tibet öküzlerinin ve küçük köylerin bulunduğu genişvadilerden geçerek bir kaç saatlik yolculuk yapıyoruz. Bazı köylerdeköyün nüfusunu belirten küçük levhalar var, genelde nüfuslar birkaçyüz kişi civarında, bazen yüzden bile az. Lahaul’un ve Spiti bölgesininortalama nüfus yoğunluğu kilometre başına 2 kişiden az.Spiti’deki son küçük kasaba olan Losar’a varıyoruz. Saat sabahın onu.Yol kenarındaki tek barakada sunulan bardak dolusu sıcak kahve ve alooparanthas son derece iyi geliyor.Köy küçük; oldukça gösterişli polis kontrol noktasında küçük birtrafik sıkışıklığının ortasındayız. Sabah güneşinde bir sundurmada oturanadamlar var. Kadınlar ev işleri ile meşguller. Geleneksel Tibet eteği vepeştemalini giyen neredeyse kimse yok. Yaygın giysi salwar kameezoldukça derin etki yapmış. Belki de ipek yolunun eski bir kavşağı olankasabada dükkan önlerinde modern plastik kültürün basit ürünleri var.Yine de dağların sükuneti her şeyi gölgeliyor.Yola devam ediyoruz. Virajlı, bir inen, bir çıkan yol sabahın erittiğisularla kaplı ve çok tehlikeli. Bu noktada biraz ilerde buzumsu eriyiklerinüzerimize sel gibi geleceğinden haberimiz yok.Birazdan manzara kahverengiden çok beyaza dönüyor. Zaman zamannefes almakta zorlanıyoruz. Acaba rakımdan mı yoksa enfes manzaradanmı?Lahaul – bir yaz manzarasıINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 6 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 7

Beyaz hiç el değmemişdurumda. Saf. Her yanımızbeyazla kaplı. Kunzum La’yatırmanış yaklaşık 11 kilometre.Bir chorten (seçkin bir Budiste,özellikle bir lamaya atfen yapılanbir anıt) yakınında bir kilometretaşı önümüze çıkıyor. ‘Kunzum La2 km’! İhtişamı içimize çekmekiçin yavaşlıyoruz.Güneş parlak. Gökyüzüolabildiğince mavi. KunzumLa’ya varıyoruz. Geçiti geçmekiçin en iyi zamanın öğleden önceolduğunu söylüyorlar. Bizimvardığımızda ise öğlen saatinibiraz geçiyor. Bu Himalayageçitinde hem iniş hem de çıkışoldukça yumuşak ve sırttakipanaromik manzara muhteşem!Geçitin sırtında üzerinde ‘Ommani padme hum’ şeklinde TibetBudist mantrasının kazılı olduğuyuvarlak düz taşlardan yapılmışbir mani duvarı var. Duvartapınağı çevreliyor ve karla kaplı.Bembeyaz karla örtülü genişaraziyi sadece baş tanrı Geypan’aadanmış tapınaktaki renkli Budistbayrakları bölüyor. Efsaneye göre,gerçek inananlarca yapılan parabağışları tanrının taş görüntüsüneyapışırsa, bu bağışın kabuledildiğini gösteriyor.Devam etmeden önce tapınağınetrafında dönmenin uğurlu olduğudüşünülüyor. Tapınağın etrafındabir tur atıyoruz ve dünyanın buçatısında bir kaç saniyeliğineduruyoruz.Yüksek rakımlı yol Lahaulvadisine doğru hafifçe alçalıyor.Himalaya boyunca uzanan Lahaul-Spiti bölgesinin bir alt bölgesi olanKi Gompa – Spiti’nin mücevheriINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 8 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 9

vadi parlak mor ve yeşil renkler içindeki yüksek dağlar arasında ilerliyor.Eriyen buzlar geride kaya parçaları bırakırken kayaların üzerindeki beyazrenk parlak dağ yamaçlarında ışık oynaması yaparak derin geçit içindekinehri zümrüt yeşiline çeviriyor.Lahaul’dan Rohtang geçidine 60 kilometrelik bir yol var.Söylediklerine göre vadinin adı Tibetçe ‘Loh Yul’ (Ladakh’ın güneyülkesi) veya ‘Lhahi Yul’ (tanrılar ülkesi) kelimelerinden türemiştir.Kuzeyde Ladakh’a doğru Kuzey-Güney aksına ve Güneyde Hindistan-Tibet sınırında Pir Panjal bölgesine bağlı olan Lahaul, Himalaya’dakiLahaul-Spiti bölgesinin bir alt bölgesidir; diğer alt bölge ise Spiti’dir.Chandra nehri Kunzum La geçidinin batısından akar. Yolun başındanitibaren 6 kilometrelik bir yürüyüş yolu sizi Lahaul vadisini kesenChandra Nehrinin kaynağı olan Moon gölü Chandratal’a bağlar.Hindistan-Tibet sınırındaki bu vadinin garip, heyecan verici ve ilkeldağ manzarası kayalıklar içindeki engebeli güzelliğinde ve Chandra’nınendamlı dansı için bir sahne haline gelen karla kaplı tepeleriningörkeminde emsalsizdir.Üç Himalaya sıradağlarından en yükseği olan Büyük Himalayalarınhiç erimeyen karlı tepeleri Chandra ve Bhanga nehirlerinin oluşturduğubu büyüleyici vadiye beşiklik yapıyor.Saf ışıkla kaplı ve zenginleşmiş doğanın sanat dolu manzarası insanabüyük plan içinde ne kadar küçük olduğunu hatırlatıyor. Öte yandandoğanın ham güzelliği büyük bir tasarımın parçası olduğunuz hissiniveriyor.Gaddi (çobanları) dağ koyunları sürüsü (aşağıda) ve dünyanın çatısı (sağda)INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 10 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 11

Lahaul tek düze bir şekilde yüksek dağların ve yazın kuvvetli birerimeye uğrayan büyük buzulların bir araya toplandığı bir kütleyesahiptir. Sınır Yolları Örgütünün sürekli bekçilik ve bakım işleri yaptığıbu buzullardan bir kaç tanesini geçiyoruz.Vadinin taşlı yatağı ile sığı nehirlerden ve coşkun dağ sularına veşelalelere dönüşen buzullar üzerinden geçen araba yolları seyahati aynızamanda canlı ve cezbedici hale getiriyor.Tek yol nehir yataklarından geçen karla kaplı yol, tek trafik isekoyun sürüleri. Dağ koyunları sürülerini güden ve evlerini sırtlarındataşıyan Gaddi çobanları bu muhteşem ama sert arazide hayatta kalmanınustalarıdır.Tek mola noktası Kunzum La ve Rohtang’ın hemen hemen ortasındakiBatal. El değmemiş güzelliği ise oldukça yanıltıcı. Vadideki kısa yürüyüşyollarının üs noktası olan bu yer son derece soğuk rüzgarlara maruz.Batal güneyde ince üçgen bir zirvenin ve Bara Shigri Buzulunun ilhamverici manzaralarını sunuyor. Rohtang La’ya ilerledikçe ise karşınızaChhota Shigri Buzulu ve Gramphu çıkıyor.Yol yavaş yavaş yükseliyor. Chandra’yi aşağıda bırakırken veyolun Lahaul bölge merkezi Keylong üzerinde Ladakh’a ve RohtangRohtang La yolunda hep değişen hava durumu (on sayfa) veBatal yakınlarındaki Chandra Irmağı, nefes kesen Lahaul’un tam ortasında (altta).INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 12 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 13

üzerinde Manali’ye ayrılacakşekilde çatallaştığı Gramphu’yadoğru giderken vadinin dağlıkduvarlarındaki yarıklarda yeryer oluşan şelaleleri görüyoruz.Manali ayrımını seçiyoruz.Kunzum La’dan daha alçaktaolmakla beraber Rohtang geçididik yükselişi, u dönüşleri vekötü havasıyla daha engebelidir.Tibetçe’de Rohtang’ın anlamı“ceset yığını”. Bulut çizgisinidelen tepelere doğru giderkengeçitin üzerini kalın bir siskaplıyor. Pir Panjal dağlarınınhaşmetinden ancak bir bölümünügörebiliyoruz.Rohtang’ın diğer tarafında,Manali’nin yemyeşil tepelerindenaşağıya çam ormanları ve sayısızşelalenin arasından 51 kilometrelikinişle eve dönüşteki son durağımızolan nemli, yeşil ve kalabalıkkasabaya doğru gidiyoruz.Lahaul’un ihtişamı ise haladevam ediyor. Yan tarafınızdacoşkun nehirle beraber dağlıksetler arasından geçerken buvadinin izole güzelliği ve huzurveren sessizliği esaslı bir deneyimolarak kalıyor. Bu bembeyazdağlarda kendini gösteren saf,el değmemiş, ham ve seyrekvaziyetteki her şeyle yüz yüzeolmak bana kendimle baş başaolduğum duygusunu yaşattı.◆Yazar ünlü bir belgesel fi lm yapımcısı, medyadanışmanı ve gazetecidir.Ön sayfa: muhteşem Himalayalar. Sol üsttenaltta kadar: Kunzum La'da bir dua ve ayinyeri, dağlar arasındaki Ka'dan ayrılış ve Spitiüzerinde Lahaul yolu.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 14 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 15

Shekhawati’dehazine iziYazı: REEM KHOKHARFotoğraflar: SIDDHARTH KHANDELWALİnişli çıkışlı kumullar.Şatafatlı saraylar çöl sisiiçinde parıldıyor. Parlakrenkli türbanlar ve lehngacholi’ler (etekler ve bluzler).Hindistan’ın kuzey batı eyaletiolan Rajasthan’dan bu ikonikgörüntüler tüm dünyacabilinmektedir. Jaipur, Jodhpur,Jaisalmer ve Udaipur şehirleriturizm güzergahındaki olağanşehirlerdir ve bu şehirlerincazibesi ziyaretçileri büyülemeyeve çekmeye devam edecek.Ancak, Jaipur’un hemenkuzeyinde eyaletin nispetenkeşfedilmemiş hazinelerindenbiri olan Shekhawati var. Bubölgenin küçük sakin kasabalarıbu alanın zengin ve canlı geçmişihakkında çok şey anlatıyor.Rajasthan’ın pek çok yerindeolduğu gibi, kaleler, tapınaklar vechattri’ler (ölmüş bir kahramanıanmak için inşa edilmiş süslüyapılar) arazi üzerinde serpilmişdurumda. Ancak bu bölgeninfarklı hazineleri dolambaçlışehir sokaklarının yanındakifresklerle kaplı binlerce havelievleridir. Görüntü olarak üsttenalta sıkıştırılmış vaziyettekievlerin etkisi – dönerli çiçekdesenleri, kraliyet, tanrı vetanrıçalar, hayvanlar ve dahapek çoğu – gösterişli veşaşırtıcı. Haveli evlerine tümHotel Ramgarh’ın ön bahçesi ve girişiINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 16 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 17

Rajasthan’da ve Hindistançeşitli bölümlerinde rastlamakmümkün, fakat bu boyalı havelievleri Shekhawati’ye has.Bölge Rajasthan’ın açık havasanat müzesi olarak biliniyorve dünyada en büyük freskyoğunluğuna sahip olmakla ünlü.Bu bölgeyi ve bu harikadekoratif stili anlamak içintarihte geriye doğru gitmekgerekir. Onbeşinci yüzyılda RaoSingh Shekhawat ilk bağımsızhakim olarak bu farklı alanaşekil verdi. Bölge ismini ondanaldı, “Shekhawat kabilesi”veya Shekhawati. Bölgeninasıl sakinleri gururlu ve savaşçıbir topluluk olan Rajputlar ileticaretle uğraşan topluluk olanMarwariler idi ve bölge Marwarisakinlerinin zenginlikleri ile doluana bir ticaret merkezi olarakgöz önündeydi. Shekhawati,batıdaki Gujarat eyaletine karavangüzergahlarına sahipti ve buradakiMarwari’ler 19. yüzyıl başlarınakadar refah içindeydiler. Ticaretmerkezleri Kalküta, Bombay veChennai şehirlerine kayıyordu veShekhawati’li pek çok Marwari,ailelerini geride bırakarak buHotel Ramgarh Fresco’nun dışarıdan bir görüntüsü ve freskli duvarları (solda)INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 18 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 19

fırsatların peşinden gitmeyitercih etti. Burada çok başarılıolduklarından bu tercih akıllıbir mali hamle oldu ve onlardansonraki nesiller de atalarının göçettiği şehirlerde yaşamaya devamettiler ve ekonomik refahlarınısürdürdüler. Hindistan’ın enetkili ticari ailelerinden pek çoğuShekhawati’lidirler – örneğinBirla, Ruia ve Goenka aileleriile Lakshmi Mittal ailesi. İlkgöçmenler ayrıldıktan sonra,kazançlarından bir kısmınıShekhawati’ye göndermeyebaşladılar ve bu paralarlazenginlik ve statülerini göstermekiçin haveli evleri inşa etmeyebaşladılar. Bunların pek çoğu1830-1930 yılları arasında inşaedildi. Ancak sadece inşaatyeterli olmadı ve haveli evlerinidekore etmeleri için ressamlargörevlendirildi ki bu ailelerinrefahının bir sembolüydü.Bu resimlerin çoğunda popülertarih ve mitolojik temalar vardır– Ramayan manzaraları veyaLord Krishna’nın hayatı. Ancakbunların arasına serpiştirilmişolarak bir uçak içinde LordKrishna’yı, tüm duvarda çalışırşekilde resmedilmiş bir buharmotorunu veya askeri elbiseleriçinde İngiliz görüntüleri veyauzun elbiseler için kadınlarıgörmek mümkün. Bu karışıkkonular hem gördükleri Avrupastillerinden bazılarını benimsemişolan ressamlardan hem deteknolojiyi ve yabancı kültürleribildiklerini göstermek isteyenhaveli sahiplerinden geliyordu.Bölgede çeşitli cazibemerkezleri bulunmaktadır.Mandawa’nın buradaki en iyibilinen kasaba olduğu söylenebilirve buradaki pek çok haveli eviotele dönüştürülmüştür. Kaleufukta etkileyici bir şekildeyükseliyor ve içinde Mandawakraliyet ailesine ait pek çokantika, resim, tören kostümlerive silahlar bulunuyor. Buradabir kaç haveli evi var ancak gözeçarpan bazı özellikler arasındaJhunjunwala Haveli içindebulunan altın yaprak boyalıoda ve kalabalık bir kavşaktabir tren resmi ile elinde Hintbayrağını tutan JawaharlalNehru’nun bir resmi bulunançift kapılı Murmuria Havelievi gösterilebilir. Yaklaşık 20kilometre uzaktaki Fatehpur’dakendisine özgü birçok kıymetli taşvardır ve bunlar arasında aynalıtavanı olan Geori Shankar Havelievi ile sahibi olan Fransız sanatçıNadine Le Prince tarafındanmüzeye dönüştürülmüş olanHaveli Nadine evi vardır. Dundlodkasabasındaki etkileyici kalenintarihi 1750’lere uzanmaktadırve portreler, dönem mobilyalarıve bir kütüphaneden oluşangerçek bir hazinedir. Ramgarhbölgede en fazla sayıda freskliHaveli’nin freskli kapı girişi (solda)Ramgarh’taki aynalı tavanıyla Shani tapınağı(altta).Poddar Chattri, Ramgarh – Shekhawati’yiziyaret eden ziyaretçiler.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 20 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 21

eve sahip olmakla ünlüdür vegüzel Ram Gopal Poddar Chattride buradadır. Kubbedekiler dedahil olmak üzere duvar resimleribüyüleyicidir – Ramayana’danmanzaralar, Krishna’nın hayatıve ragamala resimleri (müziknotaları) gösterilmektedir. Genelşemsiye kubbe gruplarının aksinebu chattri’ler gerçekte süslü duvarresimleri nedeniyle küçük birsarayı andırmaktadır. Ramgarh’ınrenkli pazarı Shekhawati’deen iyi korunanlardan biridir vebu pazarın küçük dükkanlarınıgezmek keyiflidir. Rengarenkincik boncuk satan dükkanlar;kızaran samosalarla (patatesve bezelye ile doldurulmuşpiramit şekilli baharatlı aperatif)kaynayan sıcak tavalar vegeleneksel tatlılardan oluşankümeler – yuvarlak altın renkliboondi laddoo’lar (top şekillipopüler bir tatlı) mutlakabulunması gereken yiyeceklerdir;ayrıca el yapımı ahşap mobilya veel sanatları kasabanın iyi bilinenmamüllerindendir.Bugün bu görkemin büyükbir bölümü ihmal edilmektedirve kaybolmaktadır, fakat bunlarıkorumak için çalışanlar daA tipik bir Shekhawati freski (solda)Shekhawati’de akşam karanlığı (altta).mevcuttur. Eski haveli evlerindenve kalelerden bazıları restoreedilmiş, gerek yerlilerin gerekseyabancıların sahip olduğu otellereveya müzelere dönüştürülmüştür.Bu nedenle dışarıdan bu mirasahayran bakmakla yetinmeyip budönüştürülen, eski zamanlarınromantizmi ve cazibesinesahip binalardan birindekalabilirsiniz. Bu tür binalardanbiri Ramgarh’daki yarımyüzyıl boyunca boş kaldıktansonra restore edilen RamgarhHotel Ramgarh Fresco’nun dış duvarıüzerindeki fir fil resmiyle (sağda) ve otelinçatısında duran bir tavus kuşu (altta).INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 22 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 23

Fresco’dur. Bir buharlı motorbinanın ön duvarında çalışır vegiriş merdivenlerinin üzerindebir fil bulunur, filin gövdesi iserayların tamamını kapsar. Altavlu etrafındaki ondört odasıve üst kattaki balkon ve terasıile Haveli evini gezerken insanserinlik hissi veren yumuşakduvarlara dokunmadan edemiyor– çözünebilir kireçten yapılma birkaplama ve ince kırılmış denizkabukları duvara ipeğimsi birdoku kazandırmaktadır.Yerel mutfağın tadınabakmadan ve şehrin gecesineÖn sayfa: Hotel Ramgarh Fresco’da birsuit daire (üstte); akşamın keyfini çıkaranziyaretçiler ve Shekhawati’de performanslarınısergileyen müzisyenler (altta).hayran kalarak gelenekselRajasthan thali (kişisel servistabaklarında küçük kaselerdesunulan sebze, mercimek ve etyemekleri) yemeğini yemedenShekhawati gezisi tamamlanmışsayılmaz. Zengin gövdeli laalNasıl gidilir: Delhi’den karayoluyla– 300 km (araba ile 6-7 saat).Jaipur’dan karayoluyla: 180 km(araba ile 3 saat).En yakın hava alanı: JaipurZiyaret edilecek yerler: Ramgarh,Mandawa, Fatehpur, Churu,Dundlod, Nawalgarh, Mahensar.Ne satın alınır: El yapımı mobilyave yerel el sanatları.maas’tan (bölgeye özel bir koyuneti körisi) gatte ki sabzi’ye kadar(koyu bir sos içinde unlu tatlı), bumutfak çok lezizdir ve etkileyiciambiyans lezzetine lezzetkatmaktadır.Develerin çektiği arabalarabinip atla safarilere çıkmaktanyürüyüş ve jeep gezilerine kadarbu güzellikler pek çok şekildeyaşanabilir. Şehirlerin pek çoğubirbirine kısa süreli yolculuklaulaşılacak mesafededir ve tek birziyaret sırasında bu şehirlerdenbir kaçını birlikte gezmek çokkolaydır. Shekhawati hazinesininzaman üstü güzelliğini yaşarkenzaman hızla akar.◆Reem Khokhar bir gezi yazarıdır.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 24 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 25

Yeniden BirleşmişMilletler Güvenlik KonseyindeANIRUDH BHATTACHARYYA“Örgütümüz Birleşmiş Milletlerhiçbir “izm”e sahip değildir;tüm “izm”leri ve ideolojilerikucaklar; Batının ve Doğununtüm medeniyetlerini kucaklar;prensiplerinin birbiriyle çelişendoktrinlerin sadece birindentürediği söylenemez.”Eğer bu sözler New York’takiBirleşmiş Milletler GenelKurulunda bu sene veya on senesonra kürsüden söylenseydiyankılanmaya devam ederdi.Gerçekte ise bu sözler 63 yılönce Hindistan bağımsızlığınakavuştuktan sonra BirleşmişMilletler Genel Kurulunun ilkoturumunda Hint delegasyonunabaşkanlık eden Vijaya LakshmiPandit tarafından söylendi.İlginçtir ki Hindistan’ınBirleşmiş Milletlerle ilişkisi15 Ağustos 1947’den öncedir.Hindistan’ın Birleşmiş Milletlerekatılma tarihi 30 Ekim 1930’durve BM tüzüğünü ilk imzalayan46 ülkeden biridir. AncakHindistan’ın Birleşmiş MilletleriNew York’ta bulunan Birleşmiş MilletlerBinası (solda).de kapsayan küresel diplomasiüzerinde etkilerini bırakabilmesikendi dış politikasını tesisedebilmesinden sonra olmuştur.Şimdi, altmış yılı aşkın bir süresonrasında, Hindistan, BirleşmişMilletlerin salonlarında veodalarında yeni bir etki aşamasınagirecektir. Hindistan, bu Ekimayında, Birleşmiş MilletlerGenel Kurulunda oy çokluğunusağlayarak Asya bölgesinden daimiolmayan seçilmiş bir üye olarak 19yıllık bir aradan sonra BirleşmişMilletler Güvenlik Konseyine(BMGK) geri döndü. Hindistan’ınartan prestijinin altını çizensadece elit karar alma organınaseçilmesi değil, bu seçimin nasılyapıldığıdır. Toplantıda temsiledilen 191 üye ülkeden 187 tanesiHindistan lehine oy verdi ki buoran son yıllarda görülmemiş birrekordur. Hindistan’a ittifak içindeolduğu diğer bir ülke olan GüneyAfrika ise 182 oy topladı. Bu aynızamanda uluslararası dinamiklerdebir kaymaya da işaret ediyordu.Almanya gerekli asgari oydanbir oy fazla alarak kıl payı geçti,INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 26 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 27

Kanada ise Hindistan’ın başarılıbir ittifak kurduğu Portekiz lehinegeri çekilmek zorunda kaldı.Daha önemlisi ise Hindistan2011 başında Konsey’dekisandalyesine oturduğunda,kendisini birlikte güçlü bloklaroluşturduğu birçok ulusun yanındabulacak. IBSA’nın üç üyesi olanHindistan, Brezilya ve GüneyAfrika’nın tamamı BMGK’dayer alacak. Benzer şekilde dörtBRIC ülkesi olan Brezilya, Rusya,Hindistan ve Çin’in tamamı eşzamanlı olarak orada bulunacak.Brezilya dışında ise diğer bir G-4ortağı olan Almanya seçildi.Fakat bu başarı daha büyükbeklentileri doğuracak. Oylamadanhemen sonra yapılan bir mülakatta,Hindistan’ın BM Daimi TemsilcisiHardeep Puri şunları söyledi:“Bunun bizim üzerimizde bir baskıoluşturduğu açıktır. İki yıllık görevsüremizi Güvenlik Konseyindedaha kalıcı, daha uzun sürelidaimi üyeliği elde etme yolundakullanmalıyız.”Hint diplomasisi de yeni birdönemle karşı karşıya kalacaktır.BMGK’da olmak Yeni Yıllaberaber 7-24 çalışmak anlamınagelecek.Elbette Hindistan’ın BMGK’dabulunması çok sıra dışı bir gelişmedeğil. Zaten geçmişte altı kezbu görevi üstlenmişti. Ancak bukez bir farklılık var. Hindistanson yıllarda değişti, küreselekonominin büyük bir oyuncusuoldu ve yaklaşık yüzde dokuzbüyüme kaydederek sabit büyümetrendini kırdı. Resmi öngörüleregöre bu büyümenin beş yıl içindeBM Güvenlik KonseyiINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 28 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 29

çift haneli sayılara ulaşmasıbekleniyor.Ekonomik güç ile beraber,diplomatik olgunluğu da eldeetmeyi başardı ve örneğin iklimdeğişikliği ile mücadele gibiküresel konularda önemli bir roloynadı.Hindistan’ın küresel alandabıraktığı büyük ayak izininBMGK’da bir daimi üyeliğedönüşeceğini varsaymak mantıklıolacaktır, fakat Konseyin anlamlıbir uzun vadeli reform konusundabir belge üretmeye yönelik eziyetlimüzakere süreci düşünüldüğünde,bu değişimin yönünün belirlenmesiyıllar olmasa da aylar alabilir.Rasyonel olarak bakılırsa,Hindistan böyle bir pozisyonuüstlenmenin ön şartlarına sahiptir.Bu ön şartlar arasında potansiyeldaimi üyelerin büyüyen birmali, askeri ve bölgesel profilesahip olması yatıyor. Ayrıca,Hindistan BM’nin en etkinoperasyon alanlarından biri olarakdüşünülebilecek olan barışıkoruma alanında önemli bir roloynamayı sürdürmüştür.Hindistan yıllar boyunca 40’tanfazla görevde yaklaşık 100,000barış koruma personeli ile katkısağlamıştır. Birleşmiş MilletlerBarış Koruma OperasyonlarındanSorumlu Genel SekreterYardımcısı Alain Le Roy geçensene Hindistan’a seyahat etmedenönce BM’nin Hindistan’ın bualandaki rolüne verdiği öneminaltını çizdi: “Barış operasyonlarınıdesteklemede eski ve olağanüstübir geleneğe sahip olan Hindistanolmaksızın BM barış korumagörevi bu kadar ilerleyemezdi.Hindistan sadece çok sayıda askerS.M. Krishna, dışişleri bakanımız, basın toplantısındaHindistan’ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine katılımını açıklarken.❝BM Güvenlik Konseyiküresel siyasetinmerkezindedir. BirleşmişMilletlerin Uluslararasıbarış ve güvenliğinkorunmasından sorumluana organıdır. Hindistan’ınuluslararası barışa vedostluğa katkı sağlamakonusundaki gelenekselaklı ve isteği GüvenlikKonseyinin kararlarındaılımlılığın ve yapıcısorumluluğun sesi olmamızısağlayacaktır.❞S.M. Krishnakatkısı sağlayarak değil aynızamanda kadınların katılımı veyataktik havacılık birimlerin katkısıgibi ana konuları da ele alarakbarış korumada pek çok açılardanbir model olmuştur. Derin minnetduygusuyla işbirliğimizin devamedeceğini umuyoruz.”120’den fazla Hintli “BM barışgücü askeri” bu büyük amaçuğrunda canlarını verdi. En sonörneği ise Kongo DemokratikCumhuriyetinin sorunlu doğubölgesi Kirumba’daki bir üsseyapılan saldırıda öldürülen üç barışgücü askeri idi.İlginç bir detay da BM barışgücü askerleri arasında ilk kadınaskerlerin yakın zaman önceLiberya’da görevlendirilen Hintliaskerler olmasıdır. Ancak buşaşırtıcı olmamalıdır zira Hindistancinsiyet eşitliği konusunu sıksık gündeme getirilmektedir.Gerçekten de 1954 yılında VijayaLakshmi Pandit Genel Kurulabaşkanlık eden ilk Asya’lı olmanınyanı sıra aynı zamanda ilk kadınbaşkan oldu.Bu, Hindistan’ın sosyal kesimile ilgili alanlardaki rolününbir parçası idi. Sömürgecilikgölgesinden çıkan bir ülkeninbağımsızlık sürecini desteklemesive Güney Afrika’daki Aparthaydrejiminin sona ermesini savunmasımantığa uygundu.Hindistan’ın BirleşmişMilletlere yapmış olduğu katkı sözkonusu olduğunda konuşma dahaçok yüksek profile sahip konularakayarken önemli olmakla birliktedaha az duyurulan önlemlergenelde ihmal ediliyor. Örneğin,Hindistan İnsan Hakları EvrenselBeyannamesinin hazırlanmasındagörev aldı ve sürekli olarakayrımcılık gözetmeden ve evrenselbir şekilde nükleer silahsızlanmaçağrısında bulundu. BM’ninküresel ekonomik yönetişimdegüç bir rol üstlenmesini, adil veeşitlikçi bir uluslararası ekonomikdüzen temin etmesini savundu.Hindistan’ın sosyal sektördeoynamış olduğu rolü kabul edenlerarasında Birleşmiş Milletlerinbugünkü Genel Sekreteri BanKi-moon da bulunmaktadır. BanKi-moon görevi aldıktan sonra2008 yılında Hindistan’a yaptığıilk ziyarette şunları söyledi:“Hindistan Milenyum KalkınmaHedeflerini gerçekleştirmeve sürdürülebilir kalkınmayıdestekleme konusundakiçabalarımızda BirleşmişMilletlerin vazgeçilmez birortağıdır. Gelişmekte olan pek çokülke ders ve ilham almak için sizebakmaktadır.”Hardeep Puri, Hindistan Birleşmiş Milletlerdaimi temsilcisi.❝Bunun bizim üzerimizde birbaskı oluşturduğu açıktır.İki yıllık görev süremiziGüvenlik Konseyinde dahakalıcı, daha uzun sürelidaimi üyeliği elde etmeyolunda kullanmalıyızl.❞Hardeep PuriÖnümüzdeki bir kaç yıldaBM sistemi ağır görevleryüklenecektir. Dünyayı artanbir şekilde hakimiyeti altınaalan karmaşık küresel sorunlarlamücadele etmek zorundadır. İklimDeğişikliği HükümetlerarasıPaneli reform geçirmekte olsada iklim değişikliği mücadelesiartırılmalıdır. Terörizm küreselbir bela olmaya devam ederken,kimin bir “terörist” olduğununtanımlanmasında zorlukçeken Birleşmiş Milletlerin bukonuyu yeterli bir şekilde elalması gerekmektedir. Bunlaryeni milenyumun ikinci onyılında dikkat sarf edilmesigereken konulardan bazılarıdır.Kopenhag’daki Taraf ÜlkelerKonferansında Hindistan’ın bukonulardaki katkısı hayati önemesahip olacaktır.Manhattan şehir merkezindekiEast River’da yer alan BirleşmişMilletler genel merkezi büyükbir bakımdan geçerken, BM’ninbaşlıca katılımcı organlarınınyeniden yapılandırma sürecide neredeyse eş zamanlı olarakdevam edecektir. 20. yüzyılortalarındaki Dünya Savaşınıntravmasından sonra ortaya çıkanbir dünyanın gerçeklerinden çok21. yüzyılın gerçeklerini doğru birşekilde yansıtmak üzere BMGKiçinde temsil dahil olmak üzereBM’nin nasıl çalıştığı konusunutemelden ilgilendiren konularınele alınması gerekmektedir. Bu,uluslararası güvenlik ile ilgilikritik kararlar bir veto kullanmamüessesi tarafından dikte edilirkenbir izleyici olmaktan çok reelolarak Konsey ile eşit statüyesahip bir Genel Kurul için degeçerlidir.Vijaya Lakshmi Pandit’in1940’ların sonlarındakikonuşmasında olduğu gibi, 1948yılında Hindistan’ın ilk BaşbakanıJawaharlal Nehru’nun GenelKurulda ifade ettiği sözler ozaman olduğu kadar bugün deBirleşmiş Milletlerin geleceği iledoğrudan alakalıdır: “Amaçlaraçık; hedefimiz açık; ancak buhedefe bakarken, eğer söylememeizin verirseniz, kendimizi küçükkonularda kaybediyoruz ve anahedefimizi unutuyoruz. Bazenhedefin kendisi bir miktar gölgedekalıyor gibi görünüyor.”◆Anirudh Bhattacharyya New York’ta yaşayanbir yazar ve televizyoncudur.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 30 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 31

S.M. Krishna, dışişleri bakanımız, PAN-African e-Ağ Projesinin ikinci aşamasını başlatırkenKalkınma ortaklıkları:Hindistan ve Afrika bağlantısıHint Okyanusunun binlercekilometre ötesinde yeralıyorlardı fakat dostlukve yakınlık duygusu çok barizdi.Etrafını resmi görevliler veAfrikalı diplomatların sarmışolduğu bir şekilde Yeni Delhi’dekibir stüdyoda oturarak videokonferans üzerinden kuzeydekiMısır’dan güneydeki Botsvana’yakadar 12 Afrika ülkesindekiBakanlara bir konuşma yapanHindistan’ın Dışişleri BakanıS. M. Krishna Hindistan’dakiUganda’lı öğrencilerden Hintgemilerine gösterilen ev sahipliğiiçin Afrika uluslarına teşekküretmeye kadar pek çok konuyadeğindi.MANISH CHAND16 Ağustos tarihinde öğledensonra gerçekleşen iki saatlik videokonferansta yaşanan uzun mesafeligörüşmede Hindistan ve Afrika’yıkarşılıklı canlanma ve güçlendirmearayışlarında bir araya getirenolgu hissedilebiliyor. KrishnaAfrikalı Bakanların her biriyle ayrıayrı konuştu, kendilerine sağlıkdileklerini sunarak Hindistan’ınuzaktan tıp ve uzaktan eğitimyoluyla Afrika Birliğindeki53 ülkedeki dijital ayrımıbirleştirmeyi amaçlayan örnekproje Pan-Afrika e-Ağ projesininikinci aşamasını başlatırken ikiliilişkileri güçlendirme sözünüverdi.İkinci aşama Afrika halkınadaha iyi sağlık bakımı ve eğitimisunmayı vaat eden bu iddialıprojenin kapsamı içine 12 Afrikaülkesini daha dahil etti. Projenin11 ülkeyi kapsayan birinci aşaması26 Şubat 2009’da açılmıştı.Lansman sonrasında Krishna“Pan-Afrika e-Ağ projesiHindistan ve Afrika arasındakibüyüyen ortaklığın en güzelörneklerinden biridir” dedi.Duyulan coşku ise karşılıklı idi.Gaborone’da bulunanBotsvana’nın Eğitim ve BeceriGeliştirme Bakanı PelonomiVenson-Moitoi ülkesininözellikle bilgi teknolojisinde“mükemmellik merkezi” olaraktarif ettiği Hindistan’la daha fazlaişbirliği yapmak istediğini söyledi.Mısır İletişim ve EnformasyonTeknolojisi Bakanı TarekMohamed Kamel İskenderiyeÜniversitesinin kuzey Afrika’dakiağ için e-öğrenim merkezi olacakolmasını sevinçle karşıladı.Hindistan Dışişleri Bakanı S.M.Krishna Afrika Burnundakistratejik önemdeki limana düzenliolarak uğrayan Hint donanmagemilerine sağlamış olduklarıimkanlardan ötürü Cibuti’yeteşekkür etti. Gerçekleşen buetkileşim ticaret, eğitim veteknoloji üçlüsü etrafında meydanagelen çok yönlü Hint-Afrikaortaklığını canlandırdı.Hindistan’ın eskiCumhurbaşkanı A.P.J. AbdulKalam’ın ortaya atmış olduğu e-ağprojesi Hindistan ve 53 Afrikaülkesini bir uydu ve fiber optikağ ile bağlıyor ve Hindistan’aeğitim ve sağlık alanlarındakiileri teknolojisini paylaşmaimkanı veriyor. Hindistan projeiçin Afrika’daki 47 ülke ileanlaşmalar imzaladı ve 34’ündealtyapı tamamlanmış durumda.Başlangıçta verilen 125 milyonUSD’lik bir hibe ile Hindistanhükümeti tarafından finanseedilen proje bir kalkınma ortaklığıüzerinden bugüne kadar uzaktaneğitim ve uzaktan tıp konusundagerçekleştirilen en büyük proje.Proje devlete aitTelecommunications of IndiaLimited (TCIL) şirketi liderliğindeuygulanıyor ve tüm Afrika’dakidevlet ve hükümet başkanlarınınofisleri arasında bir “VVIP” ağıkurulumunu kapsıyor. Devletbaşkanları arasında videokonferans sistemi için Afrikaülkelerinde otuz adet VVIPINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 32 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 33

Pan Afrika e-Ağa Aşama I’de katılan ülkeler (26 Şubat 2009):Benin, Burkina Faso, Gabon, Gambiya, Gana, Etiyopya, Morityus, Nijerya, Ruanda,Senegal ve Seyşeller.Pan Afrika e-Ağa Aşama II’de katılan ülkeler (16 Ağustos 2010):Botsvana, Burundi, Fil Dişi Sahili, Cibuti, Mısır, Eritre, Libya, Malavi, Mozambik,Somali, Uganda ve Zambiya.E-Ağa katılan Hint kurumlarıÜniversiteler/ Eğitim Kurumları:1. Amity Üniversitesi, Noida2. Birla Teknoloji ve Bilim Enstitüsü, Pilani3. Delhi Üniversitesi, Yeni Delhi4. Indira Gandhi Ulusal Açık Üniversite (IGNOU), Yeni Delhi5. Madras Üniversitesi, Chennaiİhtisas Hastaneleri1. All India Tıbbi Bilimler Enstitüsü (AIIMS), Yeni Delhi2. Amrita Tıbbi Bilimler Enstitüsü ve Araştırma Merkezi, Kochi3. Apollo Hastaneleri, Chennai4. CARE Hastanesi Tıbbi Bilimler Enstitüsü, Haydarabat5. Dr. Balabhai Nanavati Hastanesi, Bombay6. Escorts Hearts Institute and Research Centre Limited, Yeni Delhi7. Fortis Hastanesi, Noida8. HealthCare Global, Bangalore9. Mool Chand Khairati Ram Hastanesi, Yeni Delhi10. Narayana Hrudayalaya Tıbbi Bilimler Enstitüsü, Bangalore11. Sanjay Gandhi Tıbbi Bilimler Yüksek Lisans Enstitüsü, Lucknow12. Sri. Ramachandra Tıp Fakültesi & Araştırma Enstitüsü, ChennaiAfrika’dan önde gelen Bölgesel KurumlarÜniversiteler/ Eğitim Kurumları:1. Orta Bölge: Yaounde Üniversitesi, Yaounde, Kamerun2. Doğu Bölgesi: Uganda Makerere Üniversitesi, Uganda3. Batı Bölgesi: Kwame ve Nkurumah Gana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Ganaİhtisas Hastaneleri1. Orta Bölge: Brazzaville İhtisas Hastanesi, Kongo Cumhuriyeti2. Doğu Bölgesi: Sir Seewoosagur Ramgoolam Ulusal Hastanesi, Port Louis, Morityus3. Batı Bölgesi: University College Hastanesi (UCH), Ibadan, Nijeryadüğümü kurulmuş durumda.Proje aynı zamanda Afrikaülkelerinde e-yönetişim, e-ticaret,haber eğlence, kaynak eşleme ilemeteorolojik ve diğer hizmetleride destekleyecek donanıma sahip.E-ağ mevcut durumda bileortalama Afrikalıların yaşamlarınıdönüştürmeye başlamış durumda.1,700’den fazla Afrikalı öğrenciHint üniversitelerine kayıtyaptırdı. Afrikalı doktorlar ve Hintuzmanlar arasında düzenli olarakuzaktan tıbbi konsültasyonlarbaşlamış durumda. Hindistan’ınen üst düzeydeki hastanelerindeçalışan doktorlar tarafındanyaklaşık 700 CME dersi verildi.Afrika’nın coşkulu tepkisi ilemoral bulan Hindistan, projeninfaydalarının optimize edilmesiiçin uzaktan tıp ve uzaktan eğitimmodüllerinde atölye çalışmalarıgerçekleştirmek suretiyle bölgeseldüzeyde eğitim teklif etti.Hindistan’ın Afrika’dakikalkınma merkezli diplomasisiningiderek artan bir şekilde kabulgördüğünün bir delili olarak projesürdürülebilir kalkınma alanındainovasyon dalında prestijliHermes Ödülünü kazandı. ÖdülVeri Merkezi TCIL (üstte) Fortis Telemedicine merkezinin bir görüntüsü (üzerinde)Avrupa’da ve dünyada inovasyonve yenilenme Avrupa YaratıcıStratejiler ve İnovasyon Enstitüsütarafından Paris’te 25 Mayıstarihinde yapılan bir toplantıdailan edildi.Proje Afrika’yı izleyengruplarca Afrika’nın hızlaküreselleşen bir dünyadainsanlarını güçlendirmesi veyatırımlara karşılık olarakşanslarını iyileştirmesi içinihtiyaç duyduğu türden birgirişim örneği olarak yakındangözlemlenmektedir. Proje sonaşamasına doğru ilerlerken Afrikaiçin birden fazla açıdan bir kazankazanprojesi olacak. Afrika’nıneğitim ve sağlık sektörlerindekikendi Milenyum KalkınmaHedeflerini gerçekleştirmesineve büyük oranda genç nüfusununyaşamlarını zenginleştirmesinekatkı sağlayacaktır.Teknoloji ile sosyal dönüşümüharmanlayan proje kalıcısosyo-ekonomik değişimlerihızlandırma amacıyla BİTkullanımındaki yaratıcı olasılıklarıgöstermektedir. Gana’nın otarihteki Cumhurbaşkanı JohnKufuor kendisi ile yapılan birmülakatta Afrika kıtasının tampotansiyelinden faydalanmakamacıyla Hindistan’ın uzmanlığıile Afrika’nın kaynaklarınınbir araya geleceği öngörüsündebulundu. Hiçbir proje bu sinerjiyi“Güney-Güney İşbirliğininparlayan bir sembolü” olarakyerinde bir şekilde övülen PanAfrika e-Ağ projesinden daha iyiözetleyemez.Nisan 2008’de Yeni Delhi’deyapılan Hint-Afrika Forumzirvesinde konuşma yapanHindistan Başbakanı ManmohanSingh “Hem Hindistan hemde Afrika genç nüfusa sahipolmakla şanslıdır. Bu ortaklığınpotansiyelinin gerçekleşmesiancak gençlerimizin yaratıcıenerjilerine yatırım yapmaklamümkün olacaktır” şeklindebir öngörüde bulundu. Taraflarönümüzdeki yıl yapılacak ikincizirve için hazırlanırken, kısa süreiçinde 21. yüzyılı Asya ve Afrika’nınyüzyılı yapacak olan bu türdönüşüm projelerinin artırılmasıkonusunda kafa yormalıdırlar.◆Yazar, Yeni Delhi’deki Hindistan Kültürelİlişkiler Konseyi tarafından yayınlanan IndianHorizons dergisinin editörüdür.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 34 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 35

Bizim Hindistanİnsan kendi ülkesini nasılanlamaya çalışmalı? Ülkesizin üzerinizde büyüyor vesiz ülkede büyüyorsunuz. Eğerbir Hintli iseniz kendi ülkenizianlamak daha da zorlaşıyor.Eski çağlardan kalan, büyükbaşarıları ve çok sayıda eksikyanları bulunan bir medeniyet olanHindistan zihninizi dolduruyorve genellikle şaşkınlığa nedenoluyor. İş ne kadar zor olsa da buyolculuğa çıkmak lazım.20. yüzyılın ilk yarısındadoğanlarımız Mahatma Gandhiliderliğindeki Hindistan’ıTerket Hareketi (1942-1944)ile zirvesini bulan özgürlükmücadelesine tanıklık ettiler.Mahatma Gandhi Hindistanhalkını yabancı yönetime karşışiddet dışı bir mücadele içinseferber etti ve bu tarihte benzeriolmayan büyüklükte ve derinliktebir hareketti. Özgürlük hareketiilk kez milyonlarca kadınısivil itaatsizlik ve Satyagrahakampanyalarından oluşan siyasialana çekti.15 Ağustos 1947 tarihindeHindistan bağımsızlığını kazandıfakat bu Hindistan ve Pakistandiye ikiye bölünmüş bir Hindistanidi. Beraberinde tarihte benzeriolmayan bir şiddet baş gösterdi.Pek çoğu o tarihte bu bölünmeningeçici olduğunu düşündü, bazılarıise bunun Hindistan’ın uluslartopluluğundaki hak ettiği konumuelde etmesinden alı koyacağındanBALMIKI PRASAD SINGHendişe ettiler. Hindistan’ınbölünmesi sadece bir siyasibaşarısızlık değil, aynı zamandabizim medeniyet anlamındaki birbaşarısızlığımızdı.Bununla beraber kuzeydeRabindranath Tagore’un vegüneyde Subramaniya Bharati’ninhayal gücü ve şevk ile liderlikyaptığı bir edebi hareket devardı. Yeni ve hızla büyüyenkitap ve monografi külliyatlarıokuyucularına Hindistan’ı ruhu,felsefesi, sanatları, şiiri, müziği vebinbir yaşam şekli ile sundu.Bunların tümü bir Hintlininçevresini, ortaya çıkan zorluklarıve elbette ki ülkesini anlamasındayeni bir perspektif getirdi.Bir dönem sona eriyorduve Hindistan’ın “yıllar yılıbastırılmış” ruhu ifade buluyordu.Hindistan pek çok yollaanlaşılabilirdi.Hindistan nedir?Coğrafya açısından bakıldığındaHindistan alt kıtası “geniş fakatcoğrafi sınırlarla kapalı başlıbaşına bir dünyadır”.Yakın zamanda yapılan biraraştırma Hindistan’da farklıinançlara sahip, farkı şekillerdeibadet eden, ruhun göçükonusunda farklı nosyonlartaşıyan, çeşitli diller ve lehçelerkonuşan 4,653 topluluğunyaşadığını gösterdi (buna önemlibir Müslüman nüfusla beraberhakim şekilde Hindu bir toplumdadünyanın tüm büyük dinleridahildir). Jawaharlal Nehru’nunbir zamanlar söylediği gibi:“Hindistan pek çok çelişkiningüçlü fakat görünmez bir iplebir arada tuttuğu farklılıklarınmeydana getirdiği bir kültürelbirliktir”.Gerçekten de, geçen beş binyıl boyunca, Hintliler ortakhasletler, düşünceler ve duygulargeliştirdiler. Bunlar birbiri ardınagelen Hintlilere bir zihniyet, birMahatma Gandhi (sağda) Hindistan KurtuluşHareketi, 1942 büyük bir kitle katılımı (altta).değer sistemi, göze çarpan birsüreklilik içinde korunmuş olan biryaşama şekil verdi.Indus vadisi medeniyetiHintlilerin tarihi deneyimininbaşlangıcını oluşturur. ÖrneğinMohenjodaro, Harappa veDholavira gibi bu medeniyetlebağlantılı çeşitli alanlarda yapılanarkeolojik kazılar bu dönemdeHindistan’da gelişmiş bir şehirhayatı, sulama sistemi ve tarımsalfaaliyetler bulunduğunu açık birşekilde ispatladı.Çok daha sonra vedikdöneminde bilinçaltı alegorisinden,INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 36 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 37

poetik sembolizmden, doğanınkişiselleştirilmesinden veyaruhların ibadetinden ilahianlatımlar bir araya getirildi.Ancak bunların hepsinde insanbeyni önemli bir rol oynadı.Vedalar dünyanın en eskiedebiyatıdır. Sonsuz, apaçık veilahi şekilde tecelli eden shruti(işitme) adı verilir. Bilgelerbir meditasyon ve tefekküraşamasında Vedik mantralarıgördüler ve algıladılar. Tüm Vedikedebiyatı shruti’dir. Öte yandanedebiyatta smriti (anımsama)olarak bilinen çeşitli insanyaratmaları vardır. Ramayana,Bhagvad Gita dahil Mahabharata,Upanishad ve Dharmashastrasmriti’nin en iyi örneklerini temsilederler.Sanksrit, Pali ve Prakrit dilleriaynı Hintçe, Marathi, Bengalive Assamese dilleri gibi modernHint dillerinin büyümesine katkıRabindranath Tagoresağladılar ve yazım, gramer veedebiyatlarına büyük etki yaptılar.Hafızanın korunmasında önemlibir başarı olarak Hindular, shrutive smriti gelenekleriyle Vedaları,Ramayana, Mahabharata, BhagvadGita ve diğer kutsal metinleringünümüze taşıdılar. Hintlilerintarihsel bilinç anlamındaki budikkat çekici yönleri RabindranathTagore tarafından “Hint Tarihinebir Bakış” adlı makalesindevurgulandı:Hindistan’ı seviyorum,coğrafyaya tapınmaya kendimiadadığımdan değil, bu topraklardadoğmuş olma şansına sahipolduğumdan değil, aksineçocuklarının aydın bilinçlerindençıkmış olan yaşayan kelimeleriçalkantılı çağlar boyunca korumuşolduğu için.Hindistan’ın dehası nerededir?Sri Aurobindo’nun doğru birşekilde gözlemlediği gibi:“Maneviyat gerçekten deHint zihninin asıl anahtarıdır;sonsuzluk duygusu doğasındavardır. Hindistan başlangıçtanitibaren ve mantık çağlarındave artan cehalet çağında dahi,yaşamın tek ışık altında doğrubir şekilde görülemeyeceğini,dışsallıklarının tek gücündemükemmel bir şekildeyaşanamayacağını gördü vebu sezgisini asla kaybetmedi.Materyal kanun ve güçlerinbüyüklüğüne rağmen hayattakaldı; fi ziksel bilimlerin önemikonusunda keskin bir göze sahipti;sıradan yaşamın sanatlarını nasılorganize edeceğini biliyordu.Fakat fi ziki olanın fi zikötesi iledoğru ilişki içinde durmadığısürece tam anlamına ulaşmadığınıgördü.”Bu nedenle geçmiş 2500 yıllıkkaydedilmiş dünya tarihi boyuncaHindistan’ın 1400 yıl boyuncabüyük bir güç olması şaşırtıcıdeğildir.Atalarımız bu ülkede rasyonelgelenekler geliştirdiler. Hint dehasıcebir, geometri ve astronomininilk adımlarından bazılarını attı.Ondalık sistem burada ortayaçıktı. İlk felsefenin – seküler vedini – istisnai şekilde çok yönlülükelde ettiği yer Hindistan’dı.Hintliler satranç gibi oyunları icadettiler, cinsellik eğitiminin öncülerioldular ve siyasi ekonominin ilksistematik çalışmalarını başlattılar.Ramayana, Mahabharata,Upanishadlar ve Bhagvad Gita,Ajanta ve Ellora’nın yanı sıraçeşitli Budist tapınakların engüzel sanat ve heykel eseleri,kendi zamanlarında dünyanın eniyi üniversiteleri olan Nalanda veSri AurobindoVikramshila bizi kültürümüzlegurur duymaya iten başarılardır.Medeniyet Hikayesi5000 yıllık tarihinde, Hindistanmedeniyeti hem harici hem deçok boyutlu dahili çalkantılaramaruz kaldı. Bu epik hikayedemilyonlarcası arasında beşkarşılaşma özellikle önemlidir.Vedik döneminde (MÖ 1500ve öncesi) gerçekleşen Ari’lerile yerlilerin karışması sadecedin ve maneviyat değil aynızamanda tarım, endüstri, ticaretve genel verimlilik konularındada önemli bir etki yaptı. Müzik,tıp, matematik ve astronomide deönemli ilerlemeler kaydedildi.İkinci en önemli karşılaşmaJainizmin kurucusu Lord Mahavira(MÖ 599-521) ile Budizm’inkurucusu Lord Buddha’nın (MÖ566-486) söylemleri üzerindenoldu. Bu söylemler insanlarınolayları yeni bir ışık ile görmesinisağladı. Hem Mahavira hem deBuddha kapsayıcı bir sosyal düzenSubramaniya Bharatiinşa etmeye çalıştılar.Vedik felsefesi ve Budistöğretileri arasındaki karşılaşmadason derece ilginç ve Hint zihnininanlaşılmasında büyük bir değeresahip bir diyalog buldum. Budistdünya görüşü Hindu elitlerarasında bir içe bakışa neden oldu.Benim görüşüme göre en büyükkayıp Budizm’in Hindistan’da“yasaklanması” sırasındaBudizm’in teşvik ettiği rasyonellikve bilimsel araştırma yöntemioldu.Brahman düzeninde kadınlarave işçi sınıfına (çiftçiler, sanatçılarve dalitler) okuma ve yazmayasaklandı. Konumunu dinve gelenek adına belirledi vedogmatik politikalarını Budizmsorunu olmadan yenilenmişbir hevesle sürdürdü. Böyle birtoplumun çökmesi kaçınılmazdıve Hint toplumu zamanla gerikalırken ancak az sayıda refahalanı ve istisnai entelektüelyeteneğe sahip bazı kişilervarlığını sürdürebildi.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 38 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 39

Vedik yöntemiyle guru-shisya geleneğiyle ezber yapılırken. (üstte ve ön sayfada)Bilginin iletimi:Sözlü bellek, uygulama ve iletişim yöntemleriHindistan’ın bilgisini koruduğu ve ilettiği bazı önemli yöntemleriincelediğimizde, Hindistan’ın sözlü geleneğinin hem sabit hem dedalgalı modellerini, kodlu ve kodsuz formlarda takip ettiğini görüyoruz.Veda’larda ve yardımcı dallarında bulunan bilgi köklü, titiz birezberleme kodu ile iletilir hale gelirken, yanında yapılandırılmamış,serbest iletimin paralel bir boyutu da var olmuştur. Genelde bu ikigeleneğin birbiriyle etkileşime girdiği, birbirine tepki verdiği vedesteklediğini görüyoruz, zira bunlar kolektif bir imgelemenin büyükbir paylaşılan zenginlik stoğundan ortaya çıkarlar.Vedik külliyatının iletilmesindeki kodlu sistem guru-shishyaparampara üzerinde organize bir öğrenim sistemine bağlı hale gelirken,doğal bilgimizin pek çoğunun yayımında anlatıma-performansa dayalıezberden okuma kullanıldı. Hindistan’ın Mahabharata ve Ramayanagibi mitleri ve epiklerinin pek çoğu, Kathasaritsagara ve Jatakahikayeleri gibi öykü ve fablları, baladlar, efsaneler, şarkılar ve heralandaki pek çok bilgi ve beceri büyük ölçüde esnek iletişim modu ileyapıldı ve bunlar eklentiler, bilinçli ilaveler ve gömülü alt-anlatımlarıile iletildi. Eski bir yazılı gelenek dahi olsa, şuna inanılırdı: “pustakeshucha yaa vidya/parahastagatam dhanam/samaye tu paripraapte/na saavidyaa na taddhanam” (kitaplardan gelen bilgi ve başkasına giden parafaydalı değildir zira gerektiğinde insana yardıma gelemezler).Yazı & Fotoğraflar: SUDHA GOPALAKRISHNANHindistan’da bilginin sözlü iletimi hala mesajları ilettiğimiz,çocuklarımıza ilk ders anlattığımız, yazıtlarımızı vemetinlerimizi öğrendiğimiz, hikayelerimizi ilettiğimizve yaşam ve sanat hakkında bilgi verdiğimiz en önemli yöntemolmaya devam ediyor. Tüm kültürler kendi bilgi sistemleriniaktarmak için iletişim ve korumada resmi ve gayriresmi yollargeliştirmek suretiyle yaratıcı yöntemler bulmuşlardır. Öncedenyazılmış kültürlerin çoğu örneğin Homer’in şiirleri veyaİsa’nın havarileri tarafından ilk Hıristiyanlık yıllarında ağızdanağıza yayılan İncil gibi bilgilerini iletme konusunda sistemlergeliştirdiler. Batı Afrika’nın sözlü geleneği hikayelerini veepiklerini yaymak içindi ve bu amaçla bu bilgiyi ezberlemeve sonraki nesillere iletme görevini üstlenen bir insan sınıfıoluşturuldu. Bu belleğin belirteçleri bilginin farklı yönlerini temsileden sembollerden, kodlardan ve görüntülerden oluşuyordu.Dünyadaki pek çok toplum detaylı hatırlatıcı araçlar ve formelritüeller geliştirdi ve bunlar örneğin hikayeler, masaller, atasözleri,şarkılar ve efsaneler, sanat, iyileştirme ve tıp ile ilgili beceriler gibialanlarda bilginin hatırlanmasının bir parçası oldular.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 44 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 45

Hikayelerin sözlü anlatımmodu Hindistan’da çok eskiyedayanır. Daha sonradan yazılıform üzerinden sabitlenen sonrakipek çok metnin spesifik yerelçevrelerde değişen hikayeler veversiyonlar olarak var olduğunugördük. Bu hikayeler anlatanınbecerisine ve yaratıcı hayalgücüne bağlı olarak önemli orandayorum özgürlüğüne sahiplerdi.Ayrıca sabit ve esnemeyen türdeolmayıp açık uçlu ve işbirlikçiidiler. Temel hikaye aynı kalsa da,yorum kimin söylediğine, neredesöylendiğine ve nasıl söylendiğinebağlı olarak değişir.Hindistan’da tapınaklarabağlı olarak bulunan Ramayanave Mahabharata’dan hikayeleranlatan profesyonel hikayeanlatıcıları vardı. Gezgin hikayeanlatıcılar sınıfı epikleri, puranaefsanelerini sadece tapınaklardadeğil aynı zamanda ülkedekikamuya ait alanlarda anlatıpdurdular. Yerel varyasyonlarlaberaber farklı metinler vegelenekler ortaya çıktı veana hikayeye alt hikayelerentegre olmaya başladı. Hikayeanlatanların yorum becerileri ile,Ramayana ve Mahabharata’dakikompleks fikirler dahi daha genişbir dinleyici tarafından erişilebilirhale geldi. Alt anlatımlarla aynıhikayenin çeşitlendirilmesininyanı sıra, Hindistan’da popülerhale gelen diğer bir hikayeanlatım aracı çeşitli hikayelerinaynı anlatım yapısına eklenmesiidi; Kathasaritsagara,Panchatantra ve Brhadkatha gibihikayeler ve fabllar birden çokhikayenin içinde bulunduğu tekbir çerçeve sağladılar. Hikayeanlatımındaki sözlü geleneğingüçlü bir örneği Sanskrit tiyatrosuKutiyattam’la birleştirilmişolan Kerala’dan PrabandhaKoothu’dur. Hikayenin kahramanıolan resimli roman karakteriVidushaka tüm düzeylerdekiinsanlarca erişilebilen bir dil olanMalayalam dilinde epiklerdenfarklı bölümleri ve hikayelerisözel olarak anlatır. Hikayeyianlatırken, aktör ana senaryoyayeni hikayeler ve anekdotlarekler ve güncel durumlara bolcaatıfta bulunarak izleyicileri degüldürecek şekilde dikkatiniyönlendirir. Metine bağlıkalıyormuş izlenimi veren aktörmizah yoluyla gündemdekiolaylara atıflarda bulunur vedurumun bu kadar bağlantılıolması izleyici için son dereceeğlendirici olur. MelpatturNarayana Bhattathiri gibiseçkin şairler tarafında yazılan“Prabandhas”ın girişi aynızamanda onun repertuarını dagenişletmiştir. Ancak, metinlerinçekirdeğine bakılmaksızın, sözlüiçerik Prabandha Koothu’dagerçek metin olur.Şarkı söylemek ve dansetmek gibi performansa dayalıunsurlarda izleyicilere ulaşmadapopüler araçlardır. Folk ileHindistan’daki Ramlila, Pandvanive pek çok diğer performanslargibi bölgesel performanslarda bu hikayeleri popüler halegetirmiştir ve insanların hayalgücünde heyecana nedenolmuştur. Rama’nın ilahi oyununhikayesi olan Ramlila, tümHindistan’da farklı temsilleresahiptir ve genel olarakTulsidas’ın Ramacharitmanaseserinin metnine dayalıdır.Ramnagar’ın ünlü Ramlila’sında,tüm köy bir performans sahnesinedönüştürülür ve ilahi lila oyununDussera festival mevsimindeyıllar yılı oynandığı bir mekanhaline gelir. Ayrıca Chitrakoot’unRamlila, Agra ve Delhi eserlerininbaşka versiyonları da vardırve bunlar Rama hikayesininanlatılmasında kendi nişlerinioluşturmuşlardır. Ayrıca kuzeyHindistan’daki köylere meydanagelen yüzlerce komşu Ramlila’larvardır. Hindistan’daki hemenher köyde, kasabada ve şehirdebir Ramlila alanının olmasıülkedeki Ramlila performansınınpopülerliğini kanıtlar.Öte yandan, Vedik külliyatınınbüyükçe bir bölümününkorunması yüzyıllar boyuncakarmaşık, oldukça kurallıbir iletim yöntemi ile devametmiştir. Bu kompozisyonlarıanlatmak ve ezberlemek içindetaylı, son derece sofistike vehataya yer vermeyen anımsatmayöntemleri kullanılmış vesözcüklerin, hecelerin veyaaksanın kaybolması tehlikesielimine edilmiş veya azaltılmıştır.Ezberlemedeki olağanüstü çabadoğru telaffuza (akshara suddhi),doğru ifade süresine (matrasuddhi) ve aksanların doğrutonlamasına (svara suddhi) vurguyapmıştır. Bu sözlü gelenekinanılmaz bir şekilde güvenliolarak tutulmuştur zira çeşitlibüyüklükte sözlerin eksiksizolarak korunması gerekiyordu.Bu metinleri hatırlamayayardımcı olacak farklı ezberdenokuma araçları vardı. Temeladım padapatha idi ve doğruses patenlerini belirtmek için elduruşları (mudra’lar) ile birliktekelime kelime ayırarak Vedalarındoğrudan ezberden okunmasınıiçeriyordu. Bu okuma sırasındayavaş yavaş krama adı verilensonraki düzeye geçiliyordu veburada mantranın ilk kelimesiikinciye ekleniyor, ikinciüçüncüye şeklinde tüm ayettamamlanıncaya kadar devamediyordu. Bu yöntem öğrencilerinkelimeleri tek tek öğrenmelerinive ezberden okuma sırasındakelimeleri birleştirmelerinisağlıyordu. Kelimede oluşanseste meydana gelen değişikliklerde birleşmenin sonucundaortaya çıkıyordu. Pada ve kramaezberden okumanın doğal sırasıiçinde olmakla beraber, jata,mala, sikha, rekha, dhvaja, danda,ratha ve ghana gibi giderek artankarmaşıklıkta sekiz ezberlemepaternini takip eden vikrti adıverilen dolaylı yöntemler de vardı.Bu detaylı sistemin geliştirilmeamacı Veda’daki ayetlerin ses,kelime, telaffuz, tonlama, perdeve ses kombinasyonlarınınorijinalliğini korumak ve sözlübellek olarak büyük miktardaverilerin abzorbe edilmesinikolaylaştırmaktı.Şarkı söyleme geleneğininolabildiğince aslına uygunkorunması için shiksha vepratishakhya adı verilen metinlerseslilerin, alfabenin telaffuzunuöğreten bilimi açıklar. Sikshametinleri seslilerin (ses)doğru telaffuzunu açıklarken,pratishakhya metinleri iseifadenin tek tip olmasınaodaklanır. Vedik iletimininöğretilmesi ve öğrenilmesiMalayalam efsanesinden farklı kesitler vehikayeler sunan baş oyuncu, Vidushaka.konusundaki iyi tasarlanmışbir sistem ayrıca ritüeldekikullanımına karşılık gelenişlevsel bir (prayoga) yönünesahiptir. Vedik rahipleri metindenritüellerde, törenlerde vekurbanlarda farklı uygulamalarasahip pasajlar okurlardı.I-Tsing gibi antik Hindistan’ıziyaret eden seyyahları içeren eskizamanlara ait bilgiler metinlerinbu sözlü ezberleme sistemine dairdeliller sunmuştur. Ondokuzuncuyüzyılın sonlarında GeorgeBuhler iyi bir Vedik sözlü ezberuygulayıcısının hafızasındaoldukça fazla miktarda metinmateryali tuttuğunu ve bunlarıhatırladığı gözlemledi.Günümüzdeki eğitimteorisinde ezberden öğrenimsistemine getirilen en önemlieleştirilerden biri bunun birkonunun anlaşılmasını veyabilginin edinilmesini sağlamadığı,aksine analizden çok mekanikbir tekrarlama ve hafızada tutmasüreci olan ezbere yol açtığıdır.Peki çok eski zamanlardan beriHindistan’da uygulanan vedünyada örnek görülen bir modelolarak şimdilerde dikkat çekensistemin üstünlükleri nelerdir?Sözel bellek ve yazmanın farklılıkgösteren becerileri I-tsing’insözlerinde ifade edilmiştir: “İlkolarak, sürekli belleği çalıştırarakzeka gelişir; ikinci olarak, alfabekişinin fikirlerini sabitler. Buşekilde genellikle günlerce veyabir ay boyunca süren pratiktensonra, öğrenci düşüncelerinin birfıskiye gibi yükseldiğini hissederve bir kez ne duydu ise hafızasınaalabilir. Bu asla bir efsanedeğildir, zira ben bu tür insanlarlatanıştım.”Sözlü iletim sistemlerininkorunması ve aktarılması için ses/görüntü dokümantasyon tekniklerifaydalıdır. Ancak, bu çok yönlübilginin bellekten silinmesiniönlemek için, sistemi içindencanlandırmalıyız. Bunu yapmanınbir yolu sömürge zamanlarındanberi geçmişin kalıntıları olarakmarjinalleştirilen yerel bilgimizinfarklı yönlerini “genel” akademikçevreye sunmak olabilir. Yerelbilginin eğitimle etkin bir şekildebağlanması bu bilgiyi yenidencanlandırmada hayati önemesahiptir.◆Yazar Delhi’deki Ulusa El Yazmaları MisyonuMüdürlüğü görevinde bulunmuştur.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 46 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 47

Bilgisayar ve Bilim merkezleriKütüphane BinasıDelhi Teknoloji ÜniversitesiHint başkentinin en yeniteknoloji üniversitesiama 70 yıla varan birgeçmişe sahip ve tüm dünyadases getirmeye başladı bile. DelhiTeknoloji Üniversitesi (DTU)sonraki nesil insansız havaaracının (UAV) geliştirilmesindenelektrik hatları üzerinden genişbant şebekeye kadar inovasyonkonseptine yeni bir anlam getirdi.Eski adıyla Delhi MühendislikFakültesi (DCE) olarak IntelPentium çipi ve AMD çipigeliştiren, Pentium çipin babasıVinod Dham; Amerika’da SoinInternational’ın Başkanı RajSoin; dünyanın en büyük yatırımsermayedarlarından biri olarakgösterilen Pramod Hague; veOrange Telecom CEO’su SanjeevAhuja gibi pek çoklarını çıkarmışolan bir kurum.RASHMI SABLANIADTU’nun başlangıcı 1941yılında kurulmuş olan ve sonradanDelhi Mühendislik Fakültesi(DCE) adını almış olan DelhiPolytechnic’e dayanır. Sonraki69 yıl boyunca, kurum üstdüzeydeki lisans ve yüksek lisansprogramlarıyla üstün vasıflı vebeceri sahibi insan gücününbüyümesine belirgin bir katkısağladı.DTU’nun kurucu RektörYardımcısı Profesör P.B.Sharma’ya göre “DCE birteknoloji üniversitesi olarak bilimve mühendislik mükemmelliğinigüçlendirmek için önemli birkilometre taşı olacaktır. DCE’ninbir üniversiteye dönüştürülmesiDelhi Hükümetinin Delhi’ninHindistan’ın bilgi başkenti halinegetirilmesi konusunda attığı büyükbir adım olarak görülmektedir.”DTU ayrıca teknoloji ile ilişkilialanlarda İşletme Yüksek Lisansıprogramları sunmak için Delhiİşletme Fakültesini de kurmuşdurumdadır.Halen DTU lisans düzeyindendoktora düzeylerine kadar yeniyükselen mühendislik ve teknolojialanlarının yanı sıra klasikalanlarda da akademik programlarsunmaktadır. Bir tarafta elektronikve iletişim mühendisliği,makine mühendisliği, bilgisayarbilimi mühendisliği ve elektrikmühendisliği gibi popülerdisiplinlerde eğitim verir vegelecekteki şartları göz önündetutarken aynı zamanda nano bilimve teknoloji, mühendislik fiziği,mikrodalga ve optik iletişim,dijital tasarım ve sinyal işleme vebiyo-informatik gibi bölümler deaçmıştır.DTU’yu diğer teknolojienstitülerinden ayıran faktörlerdenbiri DTU’nun öğrencileri arasındalisans düzeyinden itibaren daimainovasyon ve araştırma ruhunuteşvik etmiş olmasıdır. DTU’dakiön plandaki araştırma alanları biyoyakıt ve temiz enerji teknolojileri,geleceğin otomobil çözümleri,nano-ölçekli cihazlar ve fotonikler,yeni ve akıllı malzemeler, iletkenpolimerler, güç hatları üzerindegeniş bant, info güvenlik ve ağyönetimi ve sosyal açıdan ilişkiliteknolojilerdir.Rektör Yardımcısı Sharma“DTU’da bilgi kanatları veinovasyon gücü ile gençmühendislere güç katmayakararlıyız” diyor.DTU biyodizel reaktörütasarımı alanında önemli araştırmave geliştirme işi yapmış, DünyaBankasına danışmanlık hizmetivermiş ve Japon YANMAR Co.Ltd. firması ile temiz biyodizeljeneratör yatırımı için önemligeliştirme işleri gerçekleştirmişolan güçlü bir biyo-dizel araştırmagrubuna sahiptir. Grup aynızamanda yosun biyo-dizel reaktörügeliştirmiş ve enerji çiftliklerinidesteklemiştir.Elektrik hatları üzerinden genişbant (BPL) konusunda diğer birilginç proje ise devlete ait telefonhizmetleri sağlayıcısı BharatSanchar Nigam Limited (BSNL),elektrik dağıtıcısı North DelhiPower Limited (NDPL) ve İletişimve Enformasyon TeknolojisiBakanlığı ile işbirliği yapılarakDTU tarafından gerçekleştirildi.BPL mevcut elektrik hatlarının/kabloların sadece enerji için değilaynı zamanda telekomünikasyonsinyalleri için de bir iletim aracıolarak kullanımına izin verenbir teknolojidir. Bu teknolojiyikullanarak, sayısallaşmaya uygunhemen hemen tüm bilgiler isterveri, ses, görüntü veya istersekontrol sinyali olsun elektrik hattıüzerinde gönderilebilecek.Bu teknoloji ile, İnternetelektriğin olduğu her yereulaştırılabilecek ve bununiçin ilave kabloya gerekolmadan odadaki bir elektrikprizi bir iletişim portu olarakkullanılabilecek.Bu durumda, Optik Fiber veOptik İletişimde Uygunluk veMükemmellik Merkezi bilim vemühendislik arasında sinerji içinve fotonik kristal aygıtlar alanındaAR-GE için Glasgow ÜniversitesiINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 48 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 49

ve Hokkaido Üniversitesi ileuluslararası işbirliklerinindesteklenmesi konusunda bir anamerkez olarak ortaya çıktı.Güçlü bir malzeme bilimiaraştırma grubu Tokyo TeknolojiEnstitüsü ile işbirliği halindeAR-GE yaptı.DTU öğrencilerinin sadeceüniversiteye olmayıp aynızamanda ülkeye ün kazandırdıklarıalanlardan biri de otomobilçözümleri. Önceki DCE ve şimdikiDTU’nun fakülte düzeyindesağlamış olduğu uzman rehberlikaltındaki disiplinler arası öğrenciekipleri Amerika, Britanya,Güney Afrika, Avustralyave Singapur’da uluslararasıyarışmalara katılmış olançok sayıda yeni inovatif ürüntasarladılar ve geliştirdiler.Öğrenci ekibi tarafındantasarlanan ve geliştirilen DCEhibrid araba Amerika’daki YeşilAraba yarışmasında öğrencikategorisinde birinciliği kazandı.Dünya DCE Uzun Kilometre Aracı2005 yılında Michigan’da SAEuluslararası tarafından organizeedilen dünya yarışmasında eniyi tasarım ödülünü kazandı.Benzer şekilde DCE FormulaÖğrenci Arabası İngiliz SAEInternational’dan FISITA Enİyi Tasarım Girişimi Ödülünükazandı ve Mini Baja için AraziAracı son beş yıl içinde pek çokulusal ve uluslararası yarışmayakatıldı ve ödüller kazandı. DCErobot denizaltısı Uluslararasıİnsansız Araç Sistemleri Derneği(AUVSI) tarafından San Diego’dadüzenlenen bir uluslararasıyarışmada 2008 En GelişmişTasarım Ödülünü aldı.Benzer şekilde, bir DCE öğrenciekibi tarafından tasarlanan vegeliştirilen DCE Moon BuggyNASA ile Havacılık ve UzaycılıkEnstitüsü tarafından ortak şekildedüzenlenen bir uluslararasıyarışmada 2008 En İyi BaşlangıçTasarımı ödülünü aldı.DCE öğrenci ekibi ayrıcaDelhi’deki Nükleer Bilim Merkeziile işbirliği halinde sıvı nitrojenleçalışan bir motor ve araç geliştirdi.DCE’deki bir öğrenci ekibitarafından tasarlanan ve geliştirilenProf. P.B. Sharma, Yeni Delhi TeknolojiÜniversitesi Eş Başkanı.insansız hava aracı (UAV)AUVSI tarafından organizeedilen Georgia’daki uluslararasıbir yarışmada 2008 En YenilikçiTasarım Ödülünü aldı. ArkasındanTemmuz 2009’da Maryland’dakiİnsansız Uçak SistemleriYarışmasında en iyi ekip çalışmasıiçin Direktörün Özel Ödülü geldi.Tasarımdan etkilenen öndegelen global güvenlik şirketiLockheed Martin Corporationürünle ilgilendi ve sonraki nesilUAV’nin geliştirilmesi için USD400,000 tutarında finansmansağlamayı kabul etti.Kısa bir süre önce ise UAVHaziran ayında Maryland’daAUVSI tarafından organize edilenSekizinci Yıllık İnsansız HavaSistemleri Öğrenci Yarışmasında10.luk derecesini aldı. DTU aynızamanda sözlü sunumda en iyidört takım arasına girdi ve dergiTeknolojik donanımlı akıllı sınıflarYeni Delhi İşletme Bölümünde teknoloji bağlantılı İşletme Mastır program mevcutturINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 50 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 51

“V. Shera” (Versatile Shera),Yeni Delhi Teknoloji Üniversitesi öğrencileri tasarımıdır.19’uncu İngiliz Milletler Topluluğu Oyunlarında ayrıcalıklı ziyaretçi delegasyonunu karşılarken.makalesi sunumunda 2.liği eldeetti. Ekibe USD 2,900 tutarındapara ödülü verildi.DTU öğrencilerinin en sonyeniliği ise “V.Shera” (Çok YönlüShera) isimli 19. İngiliz MilletlerTopluluğu oyunlarının popülermaskotunun robot versiyonununtasarlanması ve geliştirilmesidir.V. Shera göz kırpma, ellerioynatma ve herkesi gülümseyerekkarşılama gibi konuşma ve mimikbecerilerine sahip işlevsel birrobottur.Fakülte öğrencilerin yanısıra bir akademik kurumunçekirdeğidir. DTU, kalitelieğitim, araştırma ve inovasyonkonusundaki ünü sayesindeakademik departmanlarına sonderece vasıflı ve deneyimli öğretimüyelerini çekmektedir. Öğretimüyelerinin büyük bir çoğunluğumühendislik ve uygulamalıbilimlerde doktora unvanlarınasahiptir. DTU öğretim üyelerininyetkinlikleri pek çoğunun meslekiderneklerin yanı sıra ulusal veuluslararası organların danışmakurullarında yer almalarındananlaşılabilir.Bir kurumun ne durumdaolduğunu belirlemedekiparametrelerden biri yapmışolduğu yerleştirmelerdir ve bukonuda DTU kendi rekorlarınıbile kırmış durumdadır.Üniversite yerleşkesini ziyareteden ünlü kuruluşların sayısıile yapılan iş teklifleri yıllariçinde sürekli olarak artmıştır.2007-2008 akademik yılında(Temmuz-Haziran), 89 şirket 761iş teklifinde bulunmuştur ki bupek çok öğrencinin birden çokiş teklifi aldığını göstermektedir.2008-2009’da 101 şirket personelalımı için DTU’ya geldi ve 620 işteklifinde bulundu.2009-2010 akademik yılı için138 şirket DTU’ya gelerek 683iş teklifinde bulundu. 2010-2011yılı Temmuz’da başladı ve şu anakadar 31 şirket DTU’yu ziyaretederek lisans ve yüksek lisanseğitimlerinin son sınıfındakiöğrencilere 196 iş teklifindebulundu.DTU’nun önündeki yolhakkında Rektör YardımcısıSharma şunları söyledi: “DTU’yubilim ve teknoloji alanındaeğitim, araştırma ve inovasyondadünya çapında bir merkez olarakgeliştirmeyi, eğitim sunumu içinson teknolojilere odaklanmayıve bilim ve teknoloji arasındakesintisiz bir ortam geliştirmeyiarzu ediyoruz.”◆Yazar bir gazetecidir.Üst sol: Amerikan Green Car öğrenciyarışmasında birincilik ödülünü Hintliöğrencilere getiren hybrid araba.Ortada: Öğrenci yenilikleri – Delhi TeknikÜniversitesi öğrencileri tasarımı ve ürünüolan Mini Baja (her türlü araziye uyumluaraç) Baja Ocak 2010 SAEINDIA etkinliğindedördüncülük ödülü kazandırmıştır.Solda: Delhi Teknik Üniversite öğrencilerinintasarladığı ve geliştirdiği insansıs otomobil(UAV) 2006 Georgia yarışmasında en yenilikçitasarım ödülüne layık görülmüştür.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 52 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 53

Dünya matematikçilerisıfır noktasındaMOHAMMED SHAFEEQRadha Charan Gupta’nınHaydarabat’taki UluslararasıMatematik KongresindeMatematik Tarihi konusundaprestijli Kenneth O. May Ödülünüalması Hindistan’ın bu alandasahip olduğu seçkin konumun birteyidi anlamındaydı.Eski Hindistan matematiktebir dünya lideri idi. Geometriçalışması Vedik dönemdeyapıldı. Ayrıca Pisagor teoresininMÖ sekizinci yüzyıl civarındaHindistan’da biliniyor olduğunadair güçlü deliller var. Bir sayıolarak sıfır kavramı Hindistan’daortaya çıktı (muhtemelen MS200 kadar eski bir tarihte); bugünyaygın kullanıldığı şekildesayıların temsilinde basamakdeğeri sistemi de öyle.Haydarabat ÜniversitesindeMatematik Bölümü BaşkanıProfesör Rajat Tandon “Bukonuda eski yıllardan beri sürenbir katkımız var. Gerçekten deşimdilerde Kerala MatematikOkulunun muhtemelen kalkülüsüNewton’dan 200 yıl öncebiliyor olduğu giderek kabulgörmektedir. Antik matematiğintarihi konusundaki çalışmalarayeni başlıyoruz. İki veya üç kişi bukonuda çalışmaya başladığındanberi Kerala Okulunun katkıları günyüzüne çıkıyor ancak çalışılmasıSyn. Başkan Pratibha Patil ödül kazananların yanındaICM, uluslararsı matematik konferansına94 ülke toplam 3,250 katılımcıHayderabat Konferans Merkezinde. (sağda).gereken daha pek çok konu var”şeklinde konuştu.Harvard Üniversitesinden ünlüMatematikçi David Mumfordcebirin somutlaştırılmasınınBrahmagupta (MS 6-7. yüzyıl)tarafından gerçekleştirildiğineinanıyor.Matematik tarihini araştıranMumford kısa süre önceKozhikode’da (Calicut)eski matematik üzerine biruydu konferansında cebirinsomutlaştırılması üzerine birkonuşma yaptı.Matematikçilere göre Aryabhata(MS 5-6. yüzyıl) ve Brahmaguptaastronomiye ve trigonometriyebüyük katkılar yaptı ve kendizamanlarında dünyanın en büyükmatematikçileri olarak görüldüler.Bhaskara’nın da 12. yüzyıldaönemli katkıları olmuştur.Kerala Okulu sayesindeHindistan’ın katkıları 14. ve15. yüzyıllarda çok yoğundu.Okul bağımsız olarak çok sayıdamatematik konseptini icat etti. Enönemli sonuçlar – trigonometrikfonksiyonlar için seri açılımı –Neelakanta’nın yazmış olduğuTantrasangraha adlı bir kitaptaSanskritçe olarak tarif edildi.Teoriler kanıtsız olarak ifadeedildi ancak sinüs, kosinüs ve terstanjant serisi için bir yüzyıl sonraJyestadevan tarafından Malayalamdilinde yazılan Yuktibhasaeserinde kanıtlar sunuldu.Kerala Okulunun kapanmasındasonra matematik faaliyetlerineredeyse durma noktasına geldi.Bazı matematikçiler İngilizleringelişiyle Hint matematiğininkaranlığa gömüldüğüneinanıyorlar.Tandon şunları söylüyor: “16.yüzyılda çok az katkı vardı ancak17., 18. ve 19. yüzyıllar bir vakumgibiydi, ta ki Ramanujan sahneyeINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 54 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 55

çıkıncaya ve Hint matematiğiniayağa kaldırıncaya kadar. Bundansonra matematikçiler sürekliolarak görülmeye başladı”.Ramanujan (1887-1920)matematiksel analiz, sayı teorisi,sonsuz seri ve sürekli fraksiyonlarkonularına büyük katkılardabulundu.Saygın İngiliz matematikçisiG.H. Hardy’ye göre Ramanujan’ınyeteneği Euler, Gauss, Newtonve Arşimet gibi efsanevimatematikçilerle aynı düzeydeydi.Hardy 1914 yılında LondraMatematik Derneğinintoplantısında Ramanujan’ınbazı araştırmaları konusunda birkonuşma yaptı. Ramanujan’ıneseri ilk kez resmi olarakprofesyonel matematikçiizleyicilerden oluşan büyük birkitleye sunuldu. Bu izleyicilerarasında Ramanujan’ın ulaşmayaçalıştığı ama yanıt alamadığıiki Cambridge matematikçisi devardı.Önde gelen matematikçilerdenProf. M.S. Raghunathan’agöre bu bir Hint çalışmasınınilk kez Hindistan dışındaki birforumda resmi olarak sunuluşuidi. Hardy’nin bahsettiği çalışmao zamana dek Hindistan’tançıkan çalışmalardan çok daha üstdüzeyde bir araştırma idi.Ramanujan’ın katkılarıgenel olarak Sayı Teorisinde veilgili alanlarda idi, ancak 1930ortalarından başlayarak başkaalanlara da kayma çabaları vardı.IUCAA (Inter-Univeritesi Astronomi veAstrofizik merkezi), önünde bulunan birAryabhata heykeli.Aryabhata (476-550 M.Ö) büyük bir Hint’limatematik ve astronomi bilimcisi olarak tanınırve sıfır rakamının bulucusu olarak söylenir.Vedik Matematiği antik bir Hint Matematiği sistemidir. Vedik sisteminin en gözeçarpan özelliği uyumudur. Tüm sistem güzel bir şekilde birbiriyle ilişkili ve birleşikdurumdadır. Bu birleştirici özellik matematiği kolay ve eğlenceli hale getirir veinovasyonu teşvik eder. Vedik sisteminde zor problemler ve çok sayılı toplamlar hızlıbir şekilde çözülebilir.Vedik Matematiğinin basit olması hesaplamaların zihinden yapılabileceği anlamınagelir ancak yöntemlerin yazılması da mümkündür. Esnek, zihinsel bir sistemkullanmanın pek çok avantajları vardır. Kişi kendi yöntemlerini icat edebilir ve bu tekbir doğru yöntemle sınırlı değildir. Bu daha fazla yaratıcılığa götürür.Vedik Matematiğinin öğrenilmesinin çocuklar üzerindeki etkileri dahil olmak üzere pekçok alanda araştırmalar yapılmakta, Vedik Sutraların geometri, kalkülüs, hesaplamaalanlarında yeni, güçlü fakat kolay uygulamaları geliştirilmektedir.Raghunathan Hintmatematikçilerinin geniş biralanda çalışma yaptıklarını ve bualanların hepsinde önemli etkileroluşturduklarına dikkat çekiyor.Pek çoğu uluslararası düzeyde çokiyi tanınan isimlerdir.Bombay’daki Tata TemelAraştırma EnstitüsündekiHomi Bhabha Kürsüsü başkanıRaghunathan “Hindistan gerçektende uluslararası matematikarenasında iyi bir sıralamaya sahipbir oyuncu haline gelmiştir. Henüzbüyük bir güç değil ama bu statüyüelde edecek potansiyele sahip”diye düşünüyor.Güney Hindistan eyaletiAndhra Pradesh’in başkentiHaydarabat’daki dokuz günlükUluslararası Matematik Kongresi(ICM 2010) bu arka planlagerçekleşti (19-27 Ağustos).Organizasyon KomitesininBaşkanı olan RaghunathanHindistan’ın uluslararası etkinliğikazanması ve ev sahipliğiniyapmasının bu ülkenin dünyamatematiğinde büyük bir güç olmastatüsünü elde edeceğine dair birişaret olduğunu söylüyor.Haydarabat UluslararasıKonferans Merkezinde (HICC)gerçekleştirilen kongreye 94ülkeden 3,250’den fazla delegekatıldı. Kongre Hindistan’ıngenç doktora öğrencileriniuluslararası standartlarlabuluşturdu ve Hindistan’ıngeçmişte bilimin desteklenmesinesağlamış olduğu katkıları gündemegetirdi.Hindistan ICM Kongresini ilkgez gerçekleştiriyor olmasınarağmen, organizatörler bununkongrenin 113 yıllık tarihindeRamanujan (1887-1920) matematikbiliminde sayısız katkıları olmuştur numarateorisi, sınırsız dizeler, ve fraktallar bualanlardan bazıları.ikinci en başarılı etkinlik odluğunuve temsil edilen ülkelerin sayısıaçısından en büyüğü olduğunusöylüyorlar.Hindistan, Japonya (1990) veÇin’den (2002) sonra etkinliğeev sahipliği yapan üçüncü Asyaülkesi oldu.Hindistan etkinliği1897’den beri her dört yıldabir gerçekleştiren UluslararasıMatematik Birliğine (IMU) 1950yılında katıldı.Hindistan CumhurbaşkanıSayın Prabitha Patil tarafındanaçılan Kongre güçlü bir akademikprograma sahipti. Aralarındaiki Hintlinin de bulunduğu 23genel oturum konuşmacısı vardı.Toplantıya davet edilen 165konuşmacıdan altısı Hintliydi;aynı zamanda Hindistan kökenliolup Amerika ve diğer ülkelereyerleşmiş bulunan pek çok başkakonuşmacı da vardı. Kongreye1,200’den fazla Hintli katıldı.Bu nedenle Hindistan sadeceetkinliğin organize edilmesindedeğil akademik içerikte de seçkinbir rol oynadı.Kongrenin organizasyonsekreteri Haydarabatüniversitesinden Tandon şunlarısöyledi: “Aldığımız tepkilergöre başarılı bir Kongre oldu.Organizasyon açısından bazıküçük aksaklıklar olsa da hızlıbir şekilde bu aksaklıklarıgiderdik. Kongre çok kalabalıktı,bu kadar çok insanın gelmesinibeklemiyorduk. Aynı anda sekizoturum yapıldı ve bu oturumlaröylesine doluydu ki izleyicilerdendışarıda kalanlar oldu.”Tandon şöyle devam etti: “ICMKongresi finanstan olasılığa veuygulamalı matematiğe kadar tümkonulardan matematikçilerin biraraya geldiği yegane bir etkinliktir.Başka hiçbir alanda böyle biretkinlik yoktur. Kongreninamacı son dört yıl içinde nelerinbaşarıldığını tespit etmek vematematiğin gelecekteki olasıyönünün ne olduğunu belirlemek.”IMU 190 öğretim üyesini davetettiğinden ve son araştırmalarhakkında konuşma yapan seçkinkişiler ve konuşmalar çok genişbir izleyici kitlesini çektiğinden,Hintli matematikçiler kongreningenç doktora öğrencilerine ilhamvermiş ve diğer matematikçilereüst düzey uluslararası matematikhakkında bir fikir sunmuş olmasınıumuyorlar.◆IANS’tan özel olarak alınmıştır.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 56 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 57

Nobel ödüllü RabindranathTagore’un 1940 başlarındankalma bir portresi donukve cansız bir haldeydi. Yüzeydegörülen çatlaklar ve lekelerlerenkler solmuş durumdaydı fakatşimdi tuval yeni bir yaşamakavuştu.Bu, Hindistan’daki el yazmasıve ciltler konusunda en büyükrestorasyon merkezi olduğuileri sürülen Hindistan KorumaEnstitüsü-Lucknow (ICI-L)sayesinde oldu.ICI-L özel bir koleksiyoncudan61x75 cm yağlı boya resmi harapbir vaziyette aldı. Fotoğrafikdokümantasyona başlayanteknik personel portre üzerindekisarılaştırıcı cila etkisini çıkarmakiçin bir çözelti kullanarak yumuşakbir fırça ile resmi temizledi.Tarihin korunmasıSHUDIP TALUKDARHindistan Muhafaza Kurumu, LucknowDaha sonra boya katmanı sıcakmühürlü yapışkan yardımıylasağlamlaştırıldı. Tüm çatlaklardikkatlice dolduruldu. Portreüzerine bir koruyucu cila katmanıuygulanarak orijinalindeki güzelliğigeri getirildi. Ressamın adı ve giriştarihi olan 2 Ekim 1944 dahi net birşekilde görülebilir hale geldi.ICI-L, Hindistan Ulusal Sanatve Kültür Mirası Vakfı (INTACH)Guru Gobind Singh’in dolaşık bir küme halinde bulunuşu (solda) ve restorasyon sonrası (sağda)tarafından 1986 yılında kurulmuşolan kar amacı gütmeyen birkuruluştur. Rajasthan, MadhyaPradesh, Karnataka, Kerala, Orissave New Delhi’de muadilleri vardır.Enstitü aynı zamanda insan eserikirlilik bir yana doğal ve iklimfaktörleri tehdidi altında bulunanörneğin taş, kaya veya ahşap oyma,gravür, minyatür veya kanvasresimler gibi sanat eserlerininkorumasını da gerçekleştirmektedir.ICI-L Müdürü Mamta Mishra,Uttarakhand’daki HemkundSahib’de bulunan yüzlerce yılyaşındaki Adi Guru Granth veDasham Granth’ın – Sih’lerinen kutsal kitapları arasındadır -restorasyonunun enstitü tarafındangerçekleştirilen en büyükprojelerden bazıları olduğunusöyledi ve ekledi:“Bu yazılara yaşayan bir azizegösterilen tüm saygı gösterilirve “Baba” olarak adlandırılırlar.Müritler kutsal kitaplarıUttarakhand’dan gerekli törenlerigerçekleştirerek getirmişler vebinalarımıza adım attıklarındakitapları kafalarında taşımışlardır.”“İşin büyüklüğü kitaplarınsırasıyla 11 cm ve 13 cmkalınlığında ve birkaç kilo ağırlıktaolmalarından anlaşılabilir.”Sayfalar el yapımıdır veyüzyıllar boyunca kullanımnedeniyle aşındıklarından incelmişve asitli hale gelmişlerdir. Pek çokyerden bantla sıkılanmışlardır.“ICI-L’deki koruma personelininAralık 2006’da başladıkları büyükciltleri restore etme işi altı aysürdü. Çok sıkı talimatlara uygunşekilde çalıştılar ki bu talimatlardanbiri kitapların olduğu yerde çıplakayaklı olmak ve kitapları asla yerekoymamaktı”.Bir INTACH araştırmasınagöre, yüzlerce yıl önce palmiyeyapraklarına veya kağıda yazılmışve tapınak koleksiyonlarında,kütüphanelerde ve özelkoleksiyonlarda saklanmış olanbinlerce el yazması ihmal veyaözensiz kullanım nedeniyleçürüyor.Bu el yazmaları astronomidenastrolojiye, tıptan, müziğe,edebiyata, tarihe ve dinekadar şaşırtıcı pek çok sahayıkapsamaktadır.Bu dokümanlar kültürel vesanatsal mirasımızın paha biçilmezbir kısmını oluştururlar vekarşılarında pek çok düşman vardır.Sol üstten sonuna kadar: Adi Guru Granthhasar verilmiş bir şekilde; restorasyon sonrasıDasham Granth’ın restorasyon aşaması.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 58 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 59

Mangalore’da bulunan St. Aloysius Chapelkilisesinde yürütülen restorasyon çalışması,(üstte); kilise hasar görmüş bir resim (üst sol)ve restore edilmiş hali (solda).Bhagwad Gita’nın hasarlı versiyonu birkayın ağacı üzerindeki yazısı (sağ üstte) verestorasyon sonrası (sağda).Mantar, karınca ve gümüşbalığı,havalandırma eksikliği, nem, toz vekir, asidik pigmentler ve mürekkep,fazla ışık ve yüksek sıcaklıkbunlardan bazılarıdır.ICI-L tarafından gerçekleştirilendiğer önemli bir çalışmaVaranasi’deki Meer Ghat’tabulunan eski bir Shiv tapınağındakiduvar resimlerinin korunmasıdır.Tapınak kulesinde üreyen yosunlarda temizlenmiştir.Enstitü, Batı BengaldekiSantiniketan, Viswa Bharatibünyesindeki usta sanatçılarNandlal Bose, B.B. Mukherjeeve Somnath Hore tarafındanharika güzellikteki duvarresimlerinin restorasyonunugerçekleştirdi.ICI-L, Gujarat, Navasari’dekiMeherji Rana Kütüphanesine aitFarsça dilindeki 3054 sayfalık 16adet önemli el yazmasını restoreetti. Çalışmayı bu amaç içinkütüphanede kurduğu laboratuardagerçekleştirdi. Ayrıca enstitüeyaletin sekiz bölgesinde 22müzede ayrıntılı bir araştırma yaptı.Diğer projeler arasındaBombay’daki BDL Müzesindebulunan, Watson Koleksiyonu adıverilen 19. yüzyıla tarihlenen nadirtekstil örnekleri koleksiyonununkorunması yer almaktadır.Uttar Pradesh’de, ICI-Ltarafından Locknow’daki VidanBhavan duvarları üzerinde yedibüyük duvar resminin restorasyonuyapıldı.◆Makale IANS’tan özel olarak alınmıştır.Fotoğraflar: ICI-L.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 60 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 61

AadhaarBir katılımcı büyüme platformuVISHNU MAKHIJANIBu daha önce dünyanın hiçbir yerinde denenmemiş büyüklükte bir proje.Başbakan Manmohan Singh’in katılımcı büyümeyi hükümetinin politikave faaliyetlerinin bir çıkış noktası haline getirmesiyle, Hindistan’ınbiyometrik parametreler kullanan 1.2 milyar vatandaşının özgün bir şekildetanımlanması ihtiyacı aciliyet kazandı.Hindistan’ın Özgün Kimlik Tanımlama Kurulunun (UIDAI) hükümetin refahprogramlarının faydalarının buna en çok ihtiyaç duyanlara ulaşmasını sağlamakiçin demografik ve biyometrik verileri toplarken yapmış olduğu tam da bu.Birlikte kurulmasına yardımcı olduğu küresel IT devi Infosys Ltd.’nin EşBaşkanı iken istifa ederek UIDAI’nin başına geçen Nandan Nilekani “beş yıliçinde 600 milyon özgün kimlik kartı çıkarmak istiyoruz” dedi.“Zaman içinde herkesin kapsama içine gireceğinden eminiz (Hindistan’ın1.2 milyarlık nüfusunun tamamı)” dediği mega projenin içinde yer almakDr. Manmohan Singh, başbakanımız, 29 Eylül 2010 Maharastra’da Aadhaar’ı ulusa tanıtırken. Nandurbar Bölgesindeistediklerini belirten pek çokHindistan servis sağlayıcısı veMicrosoft gibi bazı çok ulusluşirketler var.Çocukları dahi kapsayacakolan proje hiçbir kimlik belgesiolmayan vatandaşlarınınbüyük bir çoğunluğu içinkimlik delili sağlamayı, kamuhizmetlerinin daha iyi sunulmasınıkolaylaştırmayı ve farklı hükümetprogramlarında sızıntılarıönlemeyi hedefliyor.Nilekani bir mülakatta “buprojenin özelikle fakir vemarjinalize olmuş kişiler içinbüyük bir değere sahip olduğunakesinlikle inanıyoruz, zira devlettarafından mevcudiyetleri kabuledilmediklerinden dolayı mağdurolanlar onlar” diye konuştu.Sistem gerçekten muhtaçdurumdaki kişilerin çeşitliavantajlara ulaşabilmesini teminedecek. Çeşitli sistemlerde birdenfazla yer alanların ve hayaletniteliğindeki kişilerin silinmesisağlanacak.Bu durumda hükümet kısasüre içinde fakirler için gıdagüvenliğini garanti altına alacakmevzuatı gündeme getirecek.Yine fakirlerin doğru bir şekildetanımlanması gerekecek ve busayede fakir olmayanların fakirleriçin ayrılmış avantajlardan istifadeetmesi engellenecek.Eğitim ve sağlık sektörlerindekireformlar hükümetin fakirliksınırının altında yaşayan aileleredoğrudan destek sunmasını dasağlayabilir ve bu sayede fakirlerözel sektör tarafından sunulanimkanlardan faydalanabilirler.Yine bu da doğru şekilde kimliktanımlamaya bağlıdır.Dr. Manmohan Singh eşsiz kimlik kartıAadhaar’ı anlatırken.UIDAI, Mahatma GandhiUlusal Kırsal İstihdam GarantiProgramı dahil olmak üzereBirleşik İlerleme Koalisyonuhükümetinin çeşitli amiral gemisiprogramları için hedef gruplarıbelirleyecek. Bu programlararasında Mahatma Gandhi UlusalKırsal İstihdam Garanti Programı,evrensel temel eğitim konusundaSarva Shiksha Abhiyaan, UlusalKırsal Sağlık Misyonu ve iddialıUID projelerini uygulamaküzere kırsal altyapı inşasınıamaçlayan Bharat Nirman girişimigösterilebilir.Nilekani “Bu noktada, fakir vemarjinal durumda olan, hiç birkimlik ispatı olmayan, bu nedenlekamu hizmetlerine erişemeyençok sayıda insana özgün kimliknumarası verecek. Bu, katılımcıbüyümede çok önemli birgereklilik” şeklinde konuştu.Nilekani bunu gerçekleştirmekiçin doğru bir şekilde seçilmiştir.Imagining India kitabında şöyleyazıyor “Hindistan’da bankaişletenler, seçimleri yönetenlerve borsayı düzenleyenler içinbüyük bir endişe kaynağı ülkeninneredeyse görünmez durumdakiinsanlarla dolu olması.. Bugün,Hintliler olarak Devletle nezaman ve nerede etkileşimdebulunduğumuza bağlı olarakkendimizi tanımlamak için pekçok numaraya sahip olabiliriz…Bu her vatandaş için kesin birkimliğe odaklanmayı özelliklezor hale getirmektedir zira herhükümet dairesi farklı bir sahadave farklı insan grupları ile faaliyetgösteriyor.”Özgün numara bulunmamasıçok sayıda hayalete yol açtı– seçmen listelerinde, fakirliksınırı altı (BPL) programlarındave birden çok PAN numarası(Gelir Vergisi Dairesinceverilen kişisel hesap numarası)ile banka hesabı açılması…Vatandaşların ulusal bir sicilininoluşturulması ve her birinebir özgün ID verilerek bir diziulusal veritabanına bağlanması,örneğin PAN numarası vepasaport, kamu hizmetlerinindaha iyi yapılmasında vehizmetlerin daha doğru bir şekildehedeflendirilmesinde büyük etkileryapabilir…“Ancak genelde böyle birsisteminin uygulanmasınınönündeki ana problem olarak akıllıkartların verilmesini görüyoruz.Bu akıllı küçük şeritlerinoluşturulması işin kolay kısmı. ZorINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 62 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 63

Nandan NilekaniIris Kamerası matematikselanalizle tanıma ve izlemeözelliğini sunuyor.Iris Kamerası ultra viyola ışınları yöntemiylegöze zarar vermeden ve rahatsızlık yaratmdanişlevini gerçekleştirebiliyor.Elektronik ortamda insanların parmak izlerinitarayan ve kayıt altına alma işlevini gören birtarayıcı.Nandan Nilekani’nin Hindistan Özgün KimlikTanımlama Kurulunun (UIDAI) başkanı olarakatanması kendi başına özgün bir gelişmedir: İlk kezbir özel sektör girişimcisi Kabine Bakanlığı düzeyinde birhükümet görevine atanmış oldu.2 Haziran 1955 tarihinde Bangalore’da doğan Nilekaniçocukluğunun ilk yıllarını babasının Mysore ve MinervaMills Genel Müdürü olarak görev yaptığı şehirde geçirdi.Bangalore’daki Bishop Cotton Erkek Okulunda, dahasonrada Dharwar’daki St. Josephs’de okudu. Sonra ise1973 yılında Powai’deki (Bombay) Hindistan TeknolojiEnstitüsüne girdi ve Elektrik Mühendisi olarak mezunoldu.1978 yılında mezun olduktan sonra Bombay’da yerleşikPatni Computer Systems şirketine girdi ve burada girişmülakatını sembol isim olan N.R. Narayana Murthy yaptı.Üç yıl sonra Murthy bir anlaşmazlık sonrasında Patni’denayrıldı ve tüm bölüm de kendisi ile birlikte gelerekInfosys’i ortaya çıkardılar. Nilekani 2002 Mart’ındaMurthy’nin yerini alarak Infosys İcra Kurulu Başkanı olduve Mart 2002 ile Nisan 2007 tarihleri arasında CEO veidari müdür görevlerini yürüttü. 2007 yılında görevini KrisGopalakrishnan’a bırakarak eş başkan oldu. 9 Temmuz2009’da ise Infosys’ten ayrılarak mevcut görevini üstlendi.2009 yılında Time dergisi Nilekani’ye “Dünyanın EnEtkili 100 İnsanı” listesinde yer verdi.Hem yurt içi hem de yurt dışı pek çok ödülün sahibiolan Nilekani’ye 2006 yılında Hindistan’ın en büyüküçüncü sivil nişanı olan Padma Bushan nişanı verildi.◆kısmı ise arka altyapının güvenlive ölçeklenebilir yapılması, tümülke için tek bir kayıt tutucununsağlanması ve bu numaralarıkullanan temsilcilerin entegreedilmesi… IT imkanına sahip,erişilebilir bir ulusal kimlik sistemidevlet yardımlarının ve refahbağışlarının nasıl dağıtılacağıkonusunda devrim niteliğitaşıyacaktır”.Nilekani’nin kitabında birbölümün tamamı özgün kimliktanımlama problemine ve böylebir kimlik tanımlamasınınmümkün olması durumundaortaya çıkacak olan dönüşümavantajlarına ayrılmış durumda.Kitabında görüldüğü gibi Nilakaniseviyesinde bir teknokrat veyöneticinin oldukça uzun birsüredir özgün kimlik tanımlamaproblemi üzerinde çalışıyor olmasıonu görevi tamamlamak üzere işinverildiği makamın başına geçmekonusunda yeterli kılıyor.Eğer Nilekani bu işi başarırsa,hükümetin refah programları yenibir düzeye çıkacak ve fakirlerindurumlarının düzeltilmesi içinpek çok yeni program devreyesokulabilecek.Bu durumda özgün kimlik kartıprogramı nasıl çalışacak?Bunu Nilekani şu şekildeaçıklıyor: “Demografik açıdan,isim, doğum tarihi, cinsiyet,adres ve baba/anne/veli isminikaydedeceğiz. Biyometrikaçıdan her kişiden 10 parmağıntamamının parmak izini, biryüz fotoğrafı ve iris görüntüsüalacağız.”Uygulamanın amacı herhangibir kimlik kartı olmayan çoksayıda insana katılım imkanıvermek ve farklı hükümetprogramlarının avantajlarını eldeetmelerini sağlamak olduğundan,UIDAI verilerin merkezi ve eyalethükümetlerinin çeşitli kurumlarıve normal faaliyetleri sırasındavatandaşlarla etkileşimde bulunandiğer kurumlar aracılığıylatoplanmasını öneriyor.Bu kurumlar UIDAI’nin “SicilGörevlileri” olacak ve KırsalKalkınma dairelerini (MahatmaGandhi Ulusal Kırsal İstihdamProgramından faydalananlarhakkındaki veriler için) veKamusal Dağıtım ve Tüketiciİşleri dairelerini (kamusal dağıtımsistemi alıcıları hakkında verileriçin) kapsayacak.Devam eden nüfus sayımınınbir parçası olarak Ulusal NüfusSicilinin hazırlanması için biruygulama halen yürütülüyor veHindistan Genel Sicil Dairesiözgün kimlik kartı projesi içindemografik ve biyometrik verilerintoplanmasında önemli bir kurumolacak.Görev en hafif ifadeyle gözkorkutucu. Bunun nedeni sadeceprojenin büyüklüğü ve bundankaynaklanan organizasyonel veoperasyonel zorluklar değil, aynızamanda örneğin veritabanınınkötüye kullanımının önlenmesiiçin nasıl tedbirlerin alınacağı vemahremiyet ve sivil özgürlüklerkonularının nasıl ele alınacağı vemaliyetlerin nasıl düşük tutulacağıgibi pek çok diğer konudur.UIDAI işleyişini düzenleyen vetoplanan verilerin gizli kalmasınıtemin edecek bir kanun hazırladı.Kanun taslağı UIDAI web sitesinekonuldu ve kamunun yorumunaaçıldı.Nilekani şu sözleri ekledi:“Ayrıca her şekilde toplanmışolan bütün verilerin korunmasınıkapsayacak bir şemsiye kanunönerdik.”◆Yazar bir gazetecidir.Kaynak: IANSINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 64 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 65

Klasik danslarda AharyaYazı: LEELA VENKATARAMANFotoğraflar: DEEPAK MUDGALHindistan Klasik dans sanatçısının kostümü ve makyajıolan aharya abhinaya izleyicilerde estetik keyfi veya rasaçağrışımına imkan veren önemli bir role sahiptir. Sadecedekoratif amacın dışında, bu konu psikolojik, kültürel, mistikve hatta metafizik ilişkiler katmanları taşır. Sanatçıların sunulandramatik tiyatroda belirli karakter rolleri oynadıkları Kathakilive Kuchipudi Yakshagana gibi geleneklerde kostüm karakter içintasarlanır. Fakat her klasik formun solo Hintli dansçısı disiplinintüm dansçılarına özel bir üniformaya sahiptir. Bu, alanda yaygınolan özel el sanatları becerileri ile yapılmış takıların sağladığısüslere sahip bölgesel terzilik kültürünün kuralları ile belirlenir.Aruna Mohanty bir Odissi dans sanatçısı abhinaya’nın hareketlerini tüm incelik ve zerafetiyle icra ederken (ön sayfa)ve bir başka pozda ise sevgilinin dokunuşundaki hazzı ifadesiyle (altta).INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 66 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 67

Bharatanatyamİster eski günlere ait devadasidansının icra edildiği tapınaktaveya sarayda, isterse çağdaşdansçıların performanssergiledikleri perde önünde olsun,geleneğe göre Bharatanatyamdansçısı her zaman zengin birşekilde giydirilmiştir. Kumaşkaplı kesilmemiş saridenbugünkü dikişli kostüme kadar,dansçıların giydikleri şeylerdedeğişiklikler olmuştur. Bugünkostüm pijama şeklinde dikişli biralt elbiseden oluşur. Bu elbisede,dansçı demi plie pozisyonunu(dans tekniğinin ana duruşu)her aldığında bir yelpaze gibiaçılarak bacakları ayıran bir pileliön parça ve uyumlu bir bluzvardır. Göğüs bölgesini kapatanbir üst parça ile kalçaları saranbir arka parça belin önündebirleşerek kıyafeti tamamlar. Bukostümün değişik versiyonlarınıdansçılar tarafından giyilmişolarak görmek mümkündür.Takılarda eskiden bulunan gerçekaltınlar ve değerli taşların yerinişimdi altın kaplı gümüş ve yarıdeğerli taşlar aldı – (normaldetapınak takısı olarak adlandırılır).Kafanın üst arkasında yarı değerlitaşlara sahip bir güzel “rakodi”yuvarlak disk seti vardır. Orta saçayrımında ise incilerle süslenmişince bir şerit vardır ve alınüzerinde sallanan bir süse sahiptir.Saç ayrımının her iki tarafındaChandran (ay) ve Suryan(güneş) adı verilen iki süs vardır.Uzun örgü güzel bir şekildeçiçeklerle süslenmiştir ve uçta birBir Kathak dansçısı ayak ucunda dönüşünütamamlarken.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 68 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 69

kunjalam (püskül) ile bağlanmışbol yasemin vardır ki bu dansgeleneğinin ana yurdu olan güneyHindistan’a has bir özelliktir.Dansçının beli etrafında biroddiyanam adında bir altın kayışbulunur. Kasumalai ve adigai(choker kolye) gibi bilezikler vekolyeler ile jumuki ve maatal,yüzükler, mukutti (burun halkası)ve bulakku (bugün çok fazlatakılmayan burnun altındakibir halka) dansçının süslerinioluşturur. Yüz makyajında alınve gözler üzerindeki Pottu veyaparlak kırmızı işarete özel birdikkat çekilmesi sağlanır ve buorganlar daha parlak ve dahabüyük gösterilir zira çok önemlianlatım dansının büyük bir kısmıgöz hareketleri ile iletilir.KuchipudiKuchipudi Yakshagana formundamakarakundalamulu adı verilenküpeler, bhujakirti (omuzapoletleri) ve kantha haaram (ağırbir kolye) ile birlikte taçları olankraliyet karakterleri vardır. Kadınkarakterler altın sınırları olan ağırbir ipek sari ile kaplıdır. Dansdramasında önemli bir rol olananlatıcı veya Sutradhar turban vebir dhoti giyer ve boynu etrafındarudraksha mala ve tulsi (basil)boncuklar vardır.Solo kadın dansçı için süslerintamamı ahşabın yumuşak vehafif değişkenlerinden yapılır.Küpeler (kundalalu), kanthaharam, vaddadanamu (belkuşağı), kadiyam (halhallar)ve vanki adı verilen göz alıcıbir üst kol bileziği yaygın birşekilde giyilir. Mukkera veyaburun halkası çok önemlidir vePriya Venkataraman bir Bharatanatyam dansçısıaynaya bakarken (ön sayfa) ve Marie Elangovandonmuş haldeki pozuyla bir Bharatanatyamhareketinin resitali. (üstte).farklı durumlarda bir karakterigösteren solo dansçı tarafındanKuchipudi’nin ana opera şekliolan Bhama Kalapam’da diyalogve anlatımın bir kısmını oluşturur.Burada ise söz konusu olanAndhra Pradesh bölgesinin sevgilikadın kahramanı Satyabhama’yaaittir. Krishna’nın eşi olarakevlilik durumunun sembolü olanSatyabhama’nın burun halkasınıçıkarma hareketi gurur veegosundan arınmak için Kalapamiçinde bir metafor haline gelir.Kadın kahramanın Kuchipudikıyafetinde ortaya çıkmasınınen önemli yönü özel olaraksüslenmiş örgüsüdür. Bu yoğunşekilde dekore edilmiş olan pile(genel olarak dansçının saçınatakılır) özel bir öneme sahiptirzira Satyabhama’ya bu örgününkocası Krishna tarafından hediyeedildiğine inanılmaktadır veo konunun hikayesi başkadır.Bu pile ilk kez şeytanlara büyüyapmak ve okyanustan bolcaçıkarılan nektarın tamamınıtanrılara veya Devalaradağıtmak ve bu sayede onlaraölümsüzlük lütfetmek amacıylabüyücü, dişi Mohini şeklindetezahür eden Lord Vishnutarafından giyilmiştir. Doğalşeklini geri alan Vishnu örgüyüKrishna olarak (Vishnu’nunbir tezahürü) Sathabhama’yaverdi. Örgünün içinde Güneşitemsil eden bir dairesel plaka,diğer tarafta Ayı temsil edenbir levha ve üzerinde Doğayıtemsil eden bir küçük papağan,alt kısımda bilgiyi temsil edenbir iblis kukuletası, üç dünyayıveya tribhuvanas’ı, dokuzgezegeni, Hint astronomisinin27 asterizmini ve kısaca tümevrenin bir yansımasını temsileden işaretler vardır. Herhangi birtarafta iki kişi tarafından tutulanbir kumaş perdenin arkasındasaklı olarak duran, sadece dışarıdasarkan örgüsü izleyici tarafındangörülen Bhama Kalapan içindekidansçı Satyabhama’nın cesaretedip de rolü canlandırması ilerekabet etmeleri için herkesemeydan okuması beklenir(Kuchipudi başlangıçta birerkek formdu ve kadın rollerierkekler tarafından yapılıyordu).Meydana okumayı henüzkimsenin kabul edip etmediğibilinmiyor. Ancak Kuchipudidansçısı sahnenin etrafındadolaşarak örgüsünü önde tutupINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 70 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 71

özel bir yürüyüşle göstermesi pekçok solo performansın başındave sonunda çok ilgi çekici birgörüntüdür. Dikişli kostüm farklıbölümlerdedir ve Bharatanatyamkostümünden tasarım açısındanfarklıdır.MohiniattamMohiniattam dansçının estetikaçıdan basit, beyaz ve altınsarısı kostümü Bharatanatyamve Kuchipudi’deki dansçınınrenkli kıyafetinden çok farklıdır.Geleneksel Kerala gelinininkostümü beyaz ve altın sarısıMundu veshti veya iki parçalısaridir. Mohiniattam dansçınınkasavu adı verilen altın sarısısınırlı beyaz sarisi büyük birölçülü şıklığa sahiptir. Güzelbir şekilde örten kostüm aşırıpilelidir ve dansçı dizler bükülüdurumdayken (dizler dışa dönükşekilde yarı oturur konum) pilelerçok dekoratif gözükmektedir.Tek renkli kostüm gövdenindairesel hareketini (andolika)vurgular. Kulakların, burun vekafanın üstünde, diğer klasikdans formlarının aksine hiç süsbulunmaz. Bu beyaz Yasemindemeti (bugün genelde yapmaçiçek) ile çevrelenmiş yüksektek taraflı saç üst topuzu öneçıkar. Altın, veya pahalı gelirse,gümüş tohumlar, fıstıklar ve elanjigibi belirli tohumların sapları,nazarlık ve süs olarak takılankaplan çeneleri veya hayvan saçve dişleri Kerala’daki kadınlararasında yaygındır. Bunlar sonderece uğurlu olarak görülür.Takılarda yılan (naga) motifivardır ve hepsinde kontrastolarak başka taşlar taşımayanparlak altın bulunmaktadır.Toda adı verilen büyük küpeler,geleneksel nagapadam (kobrabaşı) kolyesi, elekkatali (boyunetrafında ana altın bant üzerinetutturulmuş yanar döner inceyaprak patern parçaları), beletrafında oddiyanam, dansçınıngiydiklerinin parçalarıdır. Büyücüveya Mohini’nin dansı ortalama,az bilgili izleyici tarafındangenellikle yanlış bir şekildeayartma olarak görülür. Ancak budansın amacı büyülemek ve aklınıbaşından almak için vücudunfizikselliğinin aşılmasını amaçlarve ağır fakat estetik beyaz vealtın sarısı kostüm saflık fikrinisembolize eder.OdissiMahari veya yaklaşık sekizmetrelik sari içindeki Orissa’nınantik tapınak dansçısı elbiseninuzun kısımların bacaklarınınarasından geçirip pantolonetkisi verecek şekilde arkadasıkıştırılmıştır. Buna Kaniakacahadenirdi. Fakat kesilmiş ve terzilikgörmüş kostüm diğer klasikformlardaki dansçıların olduğukadar bugünün Odissi dansçısınınbir parçasıdır. Bu, Gotipuas(onlu yaşlardan küçük erkekdansçıların Jatra’lar ve özelgünlerde Jagannath tapınağınındışında kadın kıyafeti ile dansetmek üzere eğitilmiş olduğu sonbir kaç yüzyılda Orissa özel birgelenektir). Kostümün dokusudüğümlü boya tekstilleri ile ünlüOrissa içinde dokunmuş gümüşveya pamuktur ve üzerinde tipikbalık, rudraksha ve tapınak tepesidesenleri vardır. Erkek dansçıgenelde bir dhoti gibi bağlanmışve örtülmüş bir sari ile üstü çıplakdurumdadır. Saç yapımı özeldir.Saçı arkada toplayıp etrafındayayıldığı büyük bir halkaüzerinden çekerek ve kafanınarkasına bir doluluk hissi vererekyapılır. Özel oyulmuş sığ süngerdoku çiçekler topuz üzerinde çoközel süsler meydana getirirler. Enüstte ise yine Jagannath tapınaktepesini sembolize eden süngerdokudan bir taç vardır.Bu makyajda kaşlarManmatha’nın (Hint aşkTanrısı) yayı şekline sahiptir.Gözler balık şekilli bir çizimdegözlerin çok ötesine giden birsiyah sürme ile vurgulanır. Alınüzerindeki bindi veya koyukırmızı işaretin etrafında beyazboyaları tasarımlar vardır vebunlarla güneş ve ay temsiledilir (pek çok dans geleneğindeortak bir simgedir, fakat farklışekilleri vardır). Kulağın yanındanyanaktan aşağı gelen siyahboyalı kıvrım Odissi dansçısınınmakyajının bir parçası olanbaşka bir özelliktir. Ayakları,avuç içlerini ve parmak uçlarınıbelirleyen doğal kırmızı boyauğurlu olarak düşünülen diğerbir dekoratif aygıttır ve el, ayakhareketlerine dikkat çekmeyeyarar.Tapınak dansçıları Cuttackve çevresindeki bölgenin ünlüolduğu telkarili altın takılarkullandılar. Ancak ayaklardasadece gümüş kullanıldı ziraJayaprabha Menon bir Mohiniattam dansçısı – tatlı rüyalar görürken.ayakların altınla süslenmesiuğursuz olarak düşünülürdü.Üç katmanlı gümüş kuşak(Bengopatta- Bengo kurbağademektir, ve isim kuşak üzerindekazılı kurbağa kafasından türer)bir süredir kullanımda idi.Günümüz dansçıları sadece büyükjhumkaları, kolyeleri, telkarihalhalları, her parmakta yüzükleri,gümüş kuşakları, arkadaki topuzüzerinde büyük bir gümüş iğne vesaç ayrımında alından kulaklarauzanan gümüş zincir ekli tikaiçeren gümüş takılar-küpelerkullanırlar.KathakSürekli olarak ayak ucunda dönenKathak dansçısı ghagra (uzunINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 72 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 73

ayak bileğine kadar etek), choli(karnı çıplak gösteren kısa blüz)veya dar pantolonlar ve dansçıdönerken zarafeti kendi görselgeometrisine katkı yapan birfrak benzeri üst şeklinde kıyafetgiyer. Ghagra üzerine giyilenpeçe (dupatta) önemlidir veghungat andaz veya sevgiliyebakarken yüzü cezbedici şekildesaklama yolları dansın purdahiçindeki kadının Kuzey Hindistankültürünün bir parçası olduğuBabür zamanlarından gelenbir türüdür. Erkek solo dansçıdüşünüldüğünde, eski günlerdekidhoti-giysili, çıplak göğüslüdansçısı churidar ve angarkhaveya kurta giysili dansçıya yerverdi. Altmış yıl öncesinde dahiKathaklar oldukça süslü başlıklarve abhinaya veya yorum dansındafarklı maskeler ve imajlaryaratmada kullanılan angarkhaüzerine atılan uzun bir achkangiydiler. Diğer geleneklerdekidansçılarla karşılaştırıldığında,Kathak dansçısında daha az takıbulunur. Tika saç ayrımını vealnını süsler. Kulaklarda büyükküpeler vardır. Boyun etrafındabir choker kolye ve bir uzun kolyebulunur. Burun halkası bugün çokaz dansçı tarafından giyilmektedir.Belin etrafında Kamarbandhbulunur. Taş gömülü yüzüklerve halhallar giyilir ve eskigünlerdeki kınanın yerini almışolan alta ayak ve ellere uygulanır.Ghungroos (ayak bileği zilleri)tüm Hint dansçılarda bulunurfakat Kathak dansçılarında zilleruzun bir ipe bağlıdır ki bu ip ayakbileği etrafına birkaç kez sarılırve bağlanır. Tabanlar, topuklar,düz ayaklar, ayak baş parmaklarıile ayak temasının olduğu zillerinürettiği özel ritmik tonlar vekombinasyonlar soyut dansın çokönemli bir kısmıdır.ManipuriHindistan diğer bölümlerine çokbenzeyen, Manipur’un kuzeydoğu bölgesinden Manipuriise teknik ve kostümde çoközgündür. Erkek ve dişi rolleriKuchipudi oyunundan Parijatapaharanam Krishna’nın ayaklarına kapanmış yalvarırken (ön sayfa) veaynı oyunda Sutradhar hikayenin anlatıcısı Krishna’ya arkadaşlık ederlen (altta).INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 74 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 75

farklı bir şekilde belirtilir,keza kostümlerde. GelenekselRasleelas’ta ise tüm kadınsanatçılar bir kadın dansçınınicra ettiği Krishna rolüne sahiptir.Radha olarak dansçı yeşil renkliolarak giyinirken, diğer tümGopiler kırmızıdır. Koktumbikonik bir topuzdur ve kişininsaçından veya mukavvadanyapılır. Merkeze iğne iletutturulan samjithet adı verilenbir elmas paterne yapılan süspullarıyla ucundan asılan gümüşiplerle (chubalei) saça tutturulur.Alnın hemen üzerinde giyilenkoknam adı verilen gümüş pullarasahip işlenmiş bir kafa bantıvardır. Potloi adı verilen göz alıcıbir şekilde zengin kostüm öneçıkması için kanvas ve hasırdansert iç astara sahip kumin adıverilen bir alt etekten oluşur. Dışyüzey detaylı ayna ve altın işinesahip saten malzeme ve alt kenarıbir ‘pre-vaishnavite motif’edayalı bir aplik tasarım içindeolan pullardır. Etek üzerindekumin üzerine giyilen poswakadı verilen ince kumaştan incekısa etek vardır. Baş, omuzlar veyüz üzerine giyilen maikhum adıverilen bir peçe ile huni şekillibir dekoratif parça başın üstündeyer alır. Güneşi, ayı, kelebekleri,çiçekleri anımsatan altındanyapılma baş süsleri de peçeyeiğnelenir. Nritya rasa performansısırasında prinçten baş süslerive saç ayrımında jari-damini,kulakları örten karma-phul,ayrımın herhangi bir tarafınatakılan kelebek gibi tasarlanmışbir süs olan kurak ve topuzüzerine klipslenen samjinam vesamjithet gibi diğer süsler takılır.Kadifeden koyu yeşil bluz olanresham phurit ve göğüs üstündeomuzlar üzerinde sıkıca sarılanthabakyet adı verilen beyazbez parçası diğer özelliklerarasındadır. Kumaştan yapılmalei-parenor çelenkler giyilir. Sarırenkli ipek dhoti (phaijom) veyoğun şekilde süslü tavus tüylütaç (mukut), kalça kuşağı (dhara),bluz üzerinde giyilen khwangnapve khwongoi adı verilen ikikenar kuşağı Krishna dansçısıtarafından giyilir. Kol süsleritanthak, tankha, rattan chud,anantha, sanakhuji, leikri hemRadha hem de Krishna’da ortaktır.Krishna’nın prinç küpelerinechomoi denir. Tamamı süper birişçiliğe sahip olan eller ve ayaklaretrafındaki süsler ve kolyelergenelde performansları sırasındaManipuri dansçıları tarafındankullanılır. Marei, heibimaphal,sandrembi, heikrupareng gibiözel kolyeler ve kukhur ve mareimawong gibi hassas şekildetasarlanmış küpeler de dansçınınkıyafetinin parçalarıdır.Sankirtan ve Nupi Pala gibirasa dışı unsurların icrası sırasındadansçı phanek (omuz altına veyabele sarılan şeritli pamuk giysi),bir bluz ve başın üstüne ekliinaphi adı verilen bir saydambeyaz eşarp giyer. Sankirtaniçin erkek farklı şekillerdegiyilen bir dhoti içindedirve şık turbanlar kostümünsüslü bir şeklidir. Eş zamanlıdavulcular ve dansçılar olan Pungoyuncularının icra ettiği PungCholom sırasında dansçılarınönünde düzgün bir sırada düşecekşekilde turbanların omuzdansilkilmesi dans geometrisininönemli bir bölümünü oluşturur.Kostümün dışında, elde tutulankenarlarında renkli püsküllerlesüslü simballer, rasada kullanılanşemsiyeler ve sahneye konulanher cisim estetiğe önem verilerekyapılmıştır.KathakaliGöz alıcı takılar dışında tamamerkek, son derece dramatik sanatformu olan Kathakali dansçıyıbir karaktere dönüştüren veformun yüksek teatral unsurununaltını çizen en süslü makyajManipuri Rasleela – en göterişli haliyle Krishna(sağda) ve Krishna Radha’nın ayaklarında onaaşını ilanıyla teslim olmuş bir şkilde (altta).geleneğidir. Sadece süs yönüdiğer süs unsurlarına bir dayanakgörevi yapan makyaj olmadançok az öneme sahiptir. Buradakiana fikir bu giysilerin tamamındaaktörü tamamen kamufle etmektir.Arkada bağlı bulunan kadifebluzlü kostüm ve büyük etekdansçının vücudunu yaşamdandaha büyük bir dairesel, yarımküre şekilli, üç asılı Uthareeyamın(kumaş çelenkler gibi yakınşekilde tutturulmuş ip dizileri,iki beyaz bir kırmızı, iki yanıönden sarkan boyun etrafınaatılmış, dekoratif kenarları fırfırlıve içinde ayna ve taşlarla çiçekşekline sahip) vücudun en küçükINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 76 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 77

hareketini dahi abartarak danstaoluşturulan insan üstü imajakatkı sağlar. Sol elin parmaklarıüzerinde giyilen uzun gümüştırnaklar el hareketlerini vurgularve abartır. Saatler süren makyajasil yardımsever karakterler içinyeşil boyalı bir yüze sahiptir,yüzün her iki tarafında çenedenşakağa uzanan çıkıntı yapanözel bir sınır olarak beyaz kağıtchutti bulunur ve gözler chundabitkisinin kurutulmuş yumurtabölümünün suyu ile kızarmıştır.Asil ve kahraman olan fakatbüyük sert dönüşe sahip Katikarakterleri kırmızıya boyanmışalnın üzerinde bir bıyık ve bıçağabenzer paterne sahip chuttiiçeren ana paccha (yeşil makyaj)içerir. Chutti altındaki çenekırmızıya boyanmıştır ve buruniçin bir kağıt başlık şişman birgörünüm verir. Üç uthareeyamaek olarak özel kıvrılmış birelbise (pati aranhan) bir bel süsüolarak giyilir. Üst kol süsü olanparuttikamani parçasına ekliolarak bir dördüncü uthareeyamgiyilir. Hepsinin üzerinde ağızaeklenen yapay dişler (damshtram)vardır, karşıdakine korku vermekiçin dans sırasında özel anlardaçıkartılır. Kati karakterlerindesaldırganlık ve zalimlik vardırve bu nedenle makyajda küçüknüanslar vardır. Dadhi (sakal)karakterleri çok önemlidirve sakal anlatılan karakterinözelliğine bağlı olarak beyaz,kırmızı veya siyah olabilir.Örneğin çok önemli bir karakterolan Hanuman beyaz sakallıdır.Kari karakterinde çene, burunvs yakınında kırmızı yamalarlasiyah makyaj yapılır. BunlarGösterişli bir şekilde Kathakali Paccha(ön sayfa) ve Uttareeyam diğer ucunututarken (üstte).gaddarlığı ifade etmek için içeridışarı oynatılan yapay köpekdişlerine, kaba ve yabani görünümvermek için yapay çıkık göğüsleresahip iblislerdir. Büyük düzkulak süsleri takılır. Minukkuyani kadınlar ve bilgeler gibiyumuşak karakterler için yüzaçık pembemsi sarı ile boyanır,dudaklar kızartılır ve kaşlaruzatılır. Kadın karakterler ayakbileği süsleri (tanda pattapu) veüzerlerinde ziller takar, bel kuşağıile ahşap boncuk katmanlarıve bir ipe ekli altın folyo kaplıdisklere sahip renkli sınırları olanbir pamuk sari giyerler. Uzunkollu bluz brokardan yapılmadır(Kuppayam). Bilek bantları vekol bilezikleri giyilir. GelenekselKathakali’de kadın karakterlerierkekler canlandırdıklarından,küçük göğüsler (iblislerinkindenfarklı) erkek vücut şekli verir.Uzun örgüleri olan başın birkenarındaki topuz, katila (ahşapkulak süsleri), kurunira (dansçıhareket ederken titreyen gümüşincir yaprağı şekilli disklerdetasarlanan alın süsü) baş üzerineatılan uzun bir peçe ile kostümütamamlar.Baş giysisi Kathakali’de çokdeğişkendir ve dansçı ağırlığıylahareket ederken başın üzerindegiyilen süslü taçların muhteşemişçiliği izleyiciyi şaşkına çevirir.Belirli karakterler tarafındangiyilen konik başlığa Muti adıverilir ve üzerinde dekoratif tavuskuşu tüyleri vardır. Hanumanbeyaz bir Zamorin şapka takar.Dansçının Ottanakku giysisietek üzerine bağlanan ana süspanelidir. Renkli bel süsünepattiaranham adı verilir.Tolpottu (kürek kemiği), kolsüsü (paruttikamani) ve yandanasılan toda gümüş bantladesteklenen chevipu adı verilenikinci bir kulak süsü setinesahip kulak süsleri üst kısmıtamamlar. Başlığa yapay bir saçyani chamaram eklenir. Göğüsplakasına Koralaram denir. Taklittaşlar içeren ahşap bilek bantları,gümüş ve yün pompomlar (hastakatakam), halhallar (vala) dagiyilir. Kuşlar, yılanlar, diğerhayvanlar Thepu karakterleri adıverilen özel bir kategoride yer alır.Her küçük detayı bir kılıkdeğiştirme bilimi olacak şekildegelişmiş olan bu süslü kostümhayali bir abartı dünyası hissininoluşturulmasına yardımcı olur.Aharya her dans geleneğininfarklı kimliğinin temel birparçasıdır.◆Yazar bir dans eleştirmenidir ve bu yıl SangeetNatak Ödülüne layık görülmüştür.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 78 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 79

AnokhiEl baskısı müzesiYazı & Fotoğraflar: PRAMOD K.GEl baskısına, tarihçesine, ve çağdaş tekstillere canlılığı ve kullanımıkonusunda artan bir ilgi vardır. Öte yandan bu el sanatı makinebaskılı kumaşların istilası ile baş edecek yeni tasarım yönleri,daha iyi teknoloji ve daha üstün becerilerin geliştirilmesi gibi çeşitliaçılardan bir itici güce ihtiyaç duymakta idi. Temel gereksinimlerdenbiri el sanatının tüm yönlerinde bir bilgi havuzunun oluşturulması idi.Bilgiyi yayacak, en iyi el baskısı tekstillerini sergileyecek bir merkezgerekiyordu.Jaipur, Sanganer veya Bagru’da bilgiyi sağlamak için veya en iyi elbaskısını göstermek için özel koleksiyonlar dışında böyle bir tesisinolmayışı endişe verici bir gerçektir. Daha endişe verici olan ise bu elsanatı ile ilişkili zanaatkarların geleneklerinin eskiden sahip olduğu iyizamanlar ile el sanatının çağdaşuygulaması ve inovasyon içinyeni olasılıkları hakkında bilgiedinememesi idi.Anokhi El Baskısı Müzesi(AMHP) bu nedenle el baskısınınmevcut geleneğine dikkatleriyoğunlaştırma girişimi olarakbaşlatıldı. Yaşayan yerel elsanatının tüm yönlerinde vekesintisiz tarihi devamlılıkiçindeki süregelen gelenekselhikmetini göstererek el sanatınınçağdaş tutkulara, daha yeni tasarımgirişimlerine, pazarlara, teknikgirişimlere ve uygulayıcıları olanel sanatları ustalarına daha büyükbir geçim imkanı sağlanmasınayönelik çalışmak üzere kuruldu.20. yüzyılda el baskısı endüşük düzeyde idi ve 1960’lardael sanatı üretim sürecinde veyaürün aralığında çok az yenilikgösterdi. Fabrika yapımı kumaşlarve baskılarla giderek artan birşekilde yönetilen ve bu türbaskılara boğulan bir pazar içinçekici hale gelmesi güçlü bir ticariuygulanabilirlik gerektirdi.1970’ten itibaren yeni pazarlaraerişimi olan ihracat firmaları elsanatında hızlı gelişmelere yolaçtı. O zaman gerekli olan yeniürünler ve renk paletleri getirerekve geleneksel olanı çağdaş birestetik yaşam tarzına uydurarakel sanatını yaşayabilir halegetirmekti. Jaipur’da el baskısısanatının canlandırmasına öncelikeden şirket Anokhi oldu.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 80 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 81

Anokhi bugün mükemmellikgelenekleri ile çağdaşduyarlılıkları harmanlayarak güzelel baskısı ürünleri yaratmaklaünlüdür. 30 yılı aşkın bir süredirtasarım girdisi, pazarlama veproje finansmanı ile koruma vegeliştirmeyi ideal edinmişlerdir.Şirket iyi ticaret uygulamaları ilegeleneksel tekstil stillerin devameden canlanışında alternatif bir rolmodeli olarak bilinmektedir.Anokhi’nin en başından itibarenkapsamlı arşiv bulundurmaihtiyacını kavramadaki öngörüsüile bu el sanatına özel bir müzeninkurulmasını mümkün kılınmıştır.Anokhi Vakfının kurulmasıbölgenin sanatı, kültürü ve elsanatı geleneklerinin korunmasına,saklanmasına ve geliştirilmesineyardımcı olacak bir platformunyaratılmasına ilk adımdı. BugünVakıf sürdürülebilir müdahaleninyerel topluluklara fayda sağladığıalanlarda çalışmaktadır. Amacıtarihlerinin, maddi kültürlerinin vesanat ve el sanatı geleneklerininkorunmasına yönelik olarakinsanlarda bilinç geliştirmektir.Şirket bir yandan bu gelenekseltekstiller için çok sayıdakiçağdaş kullanım formlarında birpazar yaratırken diğer yandanda kesintisiz bir şekilde eskiyöntemleri ve teknikleri korumakiçin çalıştı. AMHP’deki açılışsergisi el baskısı endüstrisine baskıinovasyonlarının ve canlanmanınhikayesi ile 1970’lerden itibaren elsanatındaki çağdaş tarihin izlerinisergiledi. Sergilenen tekstiller veelbiseler Anokhi arşivlerindenalınan bağışlardı ve el sanatındakibu değişen yüzü gösteren önemliişaretlerdi.AMHP’deki açılış sergisi olan“Baskı Serüveni – İnovasyon& Canlanma, 1970-2005” adlısergi el baskısı endüstrisindebu yenilenme sürecinibelgelemektedir. Filizlenen birihracat pazarının baskıları vekimyasal boyalar ile daha yenibaskı süreçlerinin çoğalmasıgeleneksel tekniklerin bircanlanışının yanı sıra birçokinovasyona da yol açtı. Tasarımyönleri tekstilleri dünya üzerindekiçeşitli müşteriler için daha caziphale getirdi.Bölgede el sanatının devamınısağlayan bu ihracat artışı şanseseri meydana gelmişti zira elsanatı bugün yerel nüfusun elbaskısı tekstillerine ilgisininve himayesinin artması ile eskidurumuna dönmüştü. El baskısınınbir el sanatı olarak geleceği uzunbir sabit ve ilerleyici yenilikgeleneğine dayalıdır. El baskısıyapanlar yeni teknolojilerinuygulanmasında ve denenmesindebüyük yaratıcılık göstermiştirINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 82 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 83

ve değişen pazar gerçeklerineve moda eğilimlerine adapteolmuştur.Bu esnekliği beslemek ve elsanatının geleneksel pazarlarınıgüçlendirmesine ve korumasınaizin verirken diğer yandan sürekliolarak taze yönler ve perspektiflergeliştirmek zorunludur. İlerlemeiçin çıkış noktası el sanatınınkendisine özgü olmalıdır. Köklübaskı camialarına ve onların özgüntasarım duyarlılıklarına destek veonların kabul edilmesi önemlidir.Jaipur, Sanganer ve Bagru’dakiel baskısı veya Chippa topluluğu2003 yılındaki Vidhan Sabha(Yasama Meclisi) seçimlerindenelde edilen kayıtlara göre yaklaşıkkırk bin civarındadır. Bunlararasında yaklaşık otuz bin kişihala doğrudan veya dolaylı olarakbaskı endüstrisinde çalışmaktadır.Boyacılar (Rangrez) ve blokoymacıları da ilave beş bin kişidenoluşmaktadır.Jaipur bölgesindeki elbaskısı endüstrisinde artançalışma fırsatları canlı birihracat ve perakende pazarıile hareketlenmiştir ve büyükmiktarda vasıflı göçmen işçigirişine yol açmıştır. Bu atadankalma Müslüman el sanatlarıustaları genel olarak tarihi açıdanel baskılı kumaşların merkeziolarak bilinen Farrukhabadveya Gujarat’tan geliyorlardı.Bu Müslüman işçilerin öncekigenelde Hindu baskı ustalarınakatılımlarıyla iki din arasındakibaskı ustası nüfusu eşitlendi.Jaipur’daki ve komşubölgelerindeki Chippa topluluğumezhep bağlantısı olmayanVaishnava şairi ve Maharashtraaziz Sant Namdev’e tapınırlar.Topluluk hem Sanganer hem deBagru’da Sant Namdev’e ithafedilmiş tapınaklarla son dereceaktif ve destekleyici bir sosyalyapıya sahiptirler.Ancak, son birkaç yıldasadece yeni kazanç kapılarıaramak amacıyla giderek artansayıda vasıfsız işçi endüstriyedahil olmuştur. Bu işçilerinel sanatı hakkında bilgi veOyma sanatı ve tasarımında kullanılan aletlerdeneyimi olmaması ve bunlarıneğitimleri için herhangi bireğitim enstitüsünün bulunmamasısanat ile doğrudan bağlantısıolmayan baskı ustaları neslinindoğmasına neden olmuştur.Sonucunda ise baskı ve süreçlerinteknik uygulama kalitesindeönemli bir kötüye gidişgörülmektedir.Geleneksel olarak Jaipur’unve çevresindeki köylerin blokbaskıları sadece baskı kaliteleriaçısından değil aynı zamandadoğal boya kullanmaları açısındanda bilinmekteydil. 1960’larınbaşında ticari film baskıdakiilerlemeler hızla Hindistan’ınboya ve baskı bölgelerine yayıldı.Bununla beraber yeni kimyasalrenklendirme süreçleri geldive blok baskıcıları bu süreçlerihızlı bir şekilde kendi baskıtarzlarına adapte ettiler. Eğitimve teknik girdi olmamasınarağmen, bu baskıcılar denemeyanılma metotları ile yeni renklergeliştirdiler. Bu uygulamadanfantastik bir yeni renk paleti vesonsuz pazar fırsatları doğdu veçok geniş kapsamlı etkiler ortayaçıktı.Ne yazık ki, baskıcının teknikbilgisinin olmaması pahalıve zaman alan denemeleriberaberinde getirdi. Masraflarıüstlenen kişiler sonuçlarıpaylaşmak istemiyorlardı ve buda baskı topluluğunda engelleryaratıyordu. Günümüzdeki müzebu konuyu büyük ölçüde baskıustalarına baskı tarzlarının teknikyönlerinin nasıl geliştireceklerikonusunda sormuş olduklarısorulara verilen yanıt veçözümlerle dengelemekte veonları mevcut yenilikler hakkındabilgilendirmektedir.Önceki yıllarda çevreye verilenzarar hakkında bugün sahipolduğumuz bilgiler bu zararlıetkileri geri alacak adımlaraimkan vermektedir. Baskı ustalarıeski doğal boyama süreçlerinegeri dönme konusunda teşvikedilmektedirler. Doğal boya renktürlerini genişletme konusundakimevcut trendler ve popülarite buharekete katkıda bulunmaktadır.Oyma sanatı icra edem zanaatkarlar atolyede çalışırkenChinwara, Jaipur’un geleneksel pamukel baskıları.Müze bu girişimlere öncülüketmeye çalışmaktadır.Hindistan’da el baskısı basımıçalışması için inşa edilen müzebugün Jaipur’a komşu tarihişehir Chanwar Palkiwaloanki Haveli’de bulunmaktadır.Geleneksel inşaat malzemeleri veyöntemleri kullanılarak orijinalhaline getirilen bina geleneksel biryapının adapte edilmiş yenidenkullanımına iyi bir örnektir. Müzebinanın yapısal bütünlüğündentaviz verilmemesini ve üzerindekalıcı değişiklikler yapılmamasınıtemin etme konusunda birvurgu yapılarak bu alan içerindeoluşturuldu. Ekran sistemleri, basitmetin bilgileri ve ziyaretçi destekfaaliyetleri ile müze Jaipur’dapopüler bir turist çekim merkezioldu. Hindistan’ın tekstil mirasıüzerinde çalışan bilim çevreleri,araştırmacılar ve öğrencilerde müzeyi sık sık ziyaretetmektedirler.El baskısı sanatına özel birmüzenin oluşturulmuş olmasıbaskı sanatı camiasına büyükcoşku ve enerji verdi. Bugünziyaretçilerin el sanatlarını vegelenekleri takdir etmesindenbüyük gurur duyuyorlar. Müzehem bu el sanatının uygulayıcılarıhem de el baskılı tekstillerisevenler için bir toplum merkezihaline gelmiş durumda.◆Yazar Eka Kültürel Kaynaklar ve Araştırmaİdari Müdürüdür. 2005 yılında Jaipur’dakiAnokhi El Baskısı Müzesini kurmuştur.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 84 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 85

Türkmenistan ve Tacikistan gibiülkelere seyahat etti ve İran,Türkiye ve Fas’tan sanatçılarlaçalışarak Sufi düşünce ileilişkili müzik ve dans formlarınıinceledi. Manjari “Sufi Kathak’ta,Sufizmin mistik elemanınıekliyorum… hareket halindekimeditasyon… bu şekilde hemHindu hem de Müslüman kutsalgeleneklerini harmanlıyorum”diyor. Manjari’nin bilgi vedeneyiminden doğan SufiKathak, Sufi şiirin felsefiderinliklerini klasik Hint dansınınanlatım güzelliği ve zarafeti ileeriterek Sufi şiirini ifade etmekve yorumlamak için klasikdansı kullanan özgün bir dansformu geliştiriyor. Manjari şuşekilde açıklıyor: “Sufi Kathakdışavurumculuktaki hassasnüansları kapsar… hareketlerdecezbedici zarafet…. manevi şiireeşlik eden özgün abhinaya veQawwalli… ritmi gibi müzik…”.Manjari, Sufi Kathakyaratmadaki çabalarından dolayıbilinirken, bu onun için zorbir yolculuk oldu zira klasikdansta daha önce kat edilmemişbir yolu geçti. Ancak bunuyaparken, o ana dek danstayoğun bir şekilde kullanılmışolmayan bir düşünceye dayalıolarak yeni bir sanat formununortaya çıkışını şekillendirdi!Bu, Sufi Kathak’ın sadeceformdan uzak Tanrı konseptinedayalı olarak ortaya çıkmasınısağladı. Manjari bu konuyuşöyle açıklıyor: “Benim dansşeklim Hint folkörünün mütevazıromantizminden İran şiirindekigelişmiş Sufi aşk imgesine kadar,et ve kan olarak bir sevgilidenTanrı’nın soyut varlığına kadar,bir şekilden şekilsizliğe kadaryayılır.” Sufi Kathak, manevicoşkunun kendinden geçmişyüceliklerini ifade eden vücutdili üzerinden Sufi müziğin veşiirin nüanslarını ortaya çıkarır.Manjari ekliyor: “Mevcut klasikHint dans formlarında, et vekan halinde, fiziksel şekilde birsevgiliye odaklanılırken, SufiKathak dansçının otak noktasıTanrı’nın soyut varlığıdır. Dans bunedenle Nefsin Tanrı ile yaratıkve Yaratıcı arasında, veya nüve veRUH arasında istenen birliğin biriletişimi halini alır.” Sufi Kathak’ıRuhun dansı yapan budur!Seyahatlerinin değişenalanları ile birlikte şiirlerinindilini de değiştiren Sufi velilerinöğretilerini takip eden SufiKathak bir hakim dil yerine pekçok diyalekt kullanır. Manjarişöyle vurguluyor: “Sufi Kathak’takullanılan şiir her zaman söylenenfakat eşliğinde hiç dans edilmemişbir geçmişe sahiptir. SufiKathak’ta bu şiirle dans edilmesiile birlikte dansçının şiiri en doğruanlamda yorumlaması ve ifadeetmesi sorumluluğu ortaya çıkar.”Manjari, yapmış olduğu eşsizyolculuğunda, dansını mevcutişbirlikleri içindeki farklıkültürler arası müzik ile sorunsuzşekilde harmanlar. Tanımlayıcıçabaları dans formunu örneğinbir dizi seçkin müzik gibi yeniboyutlarla zenginleştirdi. SufiINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 88 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 89

Kathak’ı Rajasthan, Keşmir,Awadh Qawwalli Sufi müziği ile,Penjab’lı Bulleh Shah’ın şiiri veİran’ın manevi müziğinin yanısıra Tim Ries (Rolling Stonegrubundan), Dhaffer Yousef veÜstat Shujaat Hussein Khan gibifarklı sanatçılarla uyumlu halegetiren Manjari eskiden hiçbirklasik dans geleneğinin bir parçasıolmayan daha geniş bir repertuaryarattı.Köklerindeki güçlü bilgidüşünüldüğünde öğrendiği vedaha ileri götürdüğü bir nosyon vegelenek ve modernite arasındakimesafeyi birleştirme konusundasürekli çabalar. Guru PanditArjun Mishra tarafından Lucknowgharana klasik Kathak eğitimialan Manjari, Hindu ve Müslümankültürlerin bir karışımındanoluşan Ganga-Jamuni tahzeebAwadhi değerler sistemini içerir.Daha sonra diğer klasik Hintdans formlarının nüanslarınıöğrenmiştir, dayanağı ise temel birdoktrin olan Natha Shastra’dır.Bu, Manjari’nin Nrityagram’daGuru Protima Bedi ve GuruKumudini Lakhia ile birliktedaha da bilendiği bir deneyimdir.Smt. Kalanidhi Narayan ve Smt.Priyadarshini Govind altındaifadelerin detaylandırılmasınıgeliştiren Manjari, SufiKathak’ı zenginleştirmek içinBharatnatyam janrından mudraskullanımda öğretilecek abhinayasanatını özümsedi.Manjari’inin on yılı aşkınbir süredir göstermiş olduğuözel çabalarla, bugün SufiKathak diğer Hint klasik dansformlarından ayrı kendisine özgügörsel varlığa sahiptir. Manjari“Sufi Kathak’ın Kathak’ınbir şekli olduğunu veya Sufigelenekte öğrenilen Kathakolduğunu söylemek bir yanlışkavramdır. Kendisine ait kimliğeve düşünce sürecine sahip olankomple bir dans şeklidir” şeklindekonuşuyor. Şiir farklıdır, dil vehareketlerin kullanımı, müzikseljanr ve kostüm, takılar ve estetikdahi tamamen bir Sufi Kathakdansçısına özeldir. Örneğin,Sufi Kathak kostümü için temsileden renk dansta takip edilecekmistik geleneklerin şiirine bağlıolarak gümüş ve altın sarısıkenara sahip siyahtır. Manjari şuşekilde devam ediyor: “Kostümrengi zihnin durumlarına atfenkararlaştırılır, metaforları veşiirdeki diğer sembolizmlerikullanır. Örneğin hardal sarısı,yeşil ve kırmızı gibi pek çok renkkullanılabiliyor olsa da – herbiri ilgili olduğu ölçüde – anaönem saflıkları ve birbirlerinitamamlamalarından ötürü beyazve siyaha verilir.”Fakat Manjari için, rüyasısadece yaratmış olduğu dansformunu beslemek değil aynızamanda sanatlarla daha derin biretkileşim içinde bu formu dahaileri götürmektir. Sufi Kathakve diğer antik sahne sanatıgelenekleri hakkında farkındalıkyaratmak için Sufi Kathak Vakfınıkurdu. Vakıf manevi dans vemüzik ile dünya kültürel birliğinitanıtmayı ve sanat – dans vemüzik yoluyla meslek sahibiolabilmeleri ve bir insani görünümgeliştirebilmeleri için çocuklarınve gençlerin yönlendirilmesiniamaçlamaktadır. Derneğinmisyonu aynı zamanda Sufi müzikve dansa bağlı ihtiyaç sahibiöğrencilerin yanı sıra emeklisanatçılara da mali, teknik vemedikal yardım sağlamaktır.Manjari Chaturvedi’nin SufiKathak dans formu Tanrı’yı veinananları bağlayan bir köprüolacak şekilde tüm dinlerikapsar; kişiyi materyalizmdençok uzaklara götürür. Dinginlik,züht ve ilahi güce eşit bir şekildeuluslararası düzeyde yeni neslicezp etmekte, farklılık içindebirliğe bir örnek olarak bariyerlerikaldırmaktadır. Bizim zamanımızgibi zorlayıcı bir zamandagerçekten dostluk sembolü olanSufi Kathak kast, akide, din veuluslara ait insan yapımı sınırlarıkırmakta ve şiir, müzik ve dansüzerinde kalpleri bağlayarakevrensel bir iletişim olan duayıoluşturmaktadır!◆Suparna Rajguru ünlü bir yazardır.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 90 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 91

2010 Milletler Topluluğu Oyunlarındasanat festivaliSHUBHRA MAZUMDARSanat tarihçisi Rupika Chawla’ya göre Milletler TopluluğuOyunlarının bir Hint çağdaş sanat gösterisi ile kutlanmasıfikrine neden olan başlangıçta bir düşünce vardı. Kavramdanuygulamaya kadar bu fikri ortaya koymak doğru eserlerin seçilmesi,bu eserlerin şehirde ilgi noktalarına yerleştirilmesi ve sonra değerlieserlerin normal vatandaşların yanı sıra yarışmalara gelen sayısızziyaretçi tarafından erişilebilir olmasının sağlanmasına kadar devbir görev anlamını taşıyordu. Fikir baştan itibaren rağbet gördü.Şehirdeki galerilerden sekizihizmet vermeyi teklif etti vehükümetin resmi organı olanLalit Kala Akademi Başkanınezdinde bu hareketin anadestekçileri oldular. Ancak eğer bukolektif sanat enerjisi modernizeedilmeseydi tüm bu coşku kolaycakaybolabilirdi. İşte bu sıradadevreye Milletler TopluluğuOyunları ile eş zamanlı yapılacakolan Sanat Festivalinin küratörüolarak Rupika Chawla devreyegirdi. “Eğer Oyunlar daha genişbir anlamda bir kutlama olacakise, bu durumda sanatın izlenmesibu kutlamanın ortasında çok hoşbir duygu verecektir. Bu nedenlebu tür sanatı sadece bu dönemdeOyunlara gelebilecek olanuzmanlar yerine herkese götürmekararı alındı.”Rupika titiz bir adım-adımyaklaşımı takip eden bir eylemplanı belirledi. “Orijinal eserlerşehirlerdeki yaklaşık bir düzinegaleriden tedarik edilecekti.Bunlar şehrin sanat izleyicilerininuzun bir süredir tanıdığıgalerilerdir ve bunlardan sanateserleri seçerken bilinmeyen biralanda hareket eden yabancılardurumu olmadı… Galerilerinseçimi bir kriter tablosudüzenleyerek yapıldı. “Galerileron yıldan fazla bir süredir sektördeolmalıydı ve bu dönem içindebüyük sergiler gerçekleştirmişolmalıydılar. Ayrıca sergilerineuygun kataloglar ve yayınlarbastırmış olmalıydılar ve sanatişinde tamamen profesyonelçizgiler taşımalılardı.” Fakat bukriterlere uygun galerilerin sayısıRupika’nın masasında birikmeye2010 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları esnasında Jawahar Lal Nehru stadyumunda muhteşem bir gösteri 2010 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunlarını kutlamak amacıyla yapılan Hindistan çağdaş sanatını kapsayan bir makaleINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 92 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 93

aşladığında, bir iki zor kararınalınması gerekiyordu. “Hergirişimde olduğu gibi, bazılarıdışarıda kalmak zorundaydı.Kişi kendisini sınırlamak veüstesinden gelebileceğindenfazlasını almamak zorundadır.Bununla beraber zaman ve enerjikısıtlamaları da vardı ve uygunolsalar da hakeden bazı eserlergözden kaçmış olabilir”. Rupikabu durumu açık yüreklilikleşu şekilde açıklıyor: “Hayattaher şeyde bir seçim var. Sergiortaklarımızın genişletilmesindevermiş olduğumuz tek ödün özelbir müze olan Kiran Nadar SanatMüzesini dahil etmekti. Temsilgücü olan bir koleksiyona sahipbir özel müzenin perspektifini eldeetmek için dahil edildi.”Galeriler belirlendiğindesergilemeye uygun sanat türünekarar verilmesi gerekiyordu.Sanatçılara başlangıç içinetkinlikle ilgili konular verildi.Sanatlarında Delhi şehriniresmedebilirler veya kendiperspektiflerinden bir spor temasıseçip resmedebilirlerdi. “Galerilerbize spor konulu veya şehirmanzarası ile ilgili stoklarındakieserlerden vermekte serbestlerdi.Kendilerine ayrıca yukarıdakikonulara dayalı olarak yeni eserleryapma seçeneği de verildi.”Başlangıçta, kamusalalanlarda orijinal sanateserlerinin sergilenmesi tümizleyicilerin rahatlığı açısındanönemliydi. “Sonra gösteri içinbazı ana resimlerin büyütülmüşversiyonlarını yapmaya kararverdik. Bu büyük versiyonlarşimdi reklam panolarında asılıve daha sonra satışa sunulacak.Satışların amacı ihtiyaç içindekisanatçılar için bir fon yaratmak.Delhi sanatçıları katılımlarıüzerinden kolektif olarakfaydalanacaklardı ve KültürBakanlığı ile Lalit Kala Akademisiprojeyi destekledi.”Yine, bu büyük versiyonlarısergilemek için doğru yer konusuküratörün zihnini meşgul etmeyebaşladı ve yardım için KültürBakanlığına danıştı. “ProjeninKültür Bakanlığınca onaylanmışolması nedeniyle çok şanslıyız.Sorunları çok daha basit halegetirdiler. Görevliler şu teklifiyaptı: ‘Bu büyük versiyonlarıasmak için neden HindistanINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 94 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 95

INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 96 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 97Arkeolojik Araştırma (ASI)tesislerini kullanmıyorsunuz.’Fikir çok hoşumuza gitti.”Ayrıntılara gelince Rupikahemen büyük versiyonlar içinideal boyutları hazırladı. “Üçalternatif seçtik: 10x8 fit, 8x6fit ve 5x4 fit. Sergilenecek yerseçiminde çeşitli faktörler etkilioldu. Buralar ziyaretçi trafiğininen yüksek olmasının beklendiğiyerler olmalıydı. Mekanlar ASIbünyesinde korunan ve başındagörevli bulunan anıtlar olmalıydı.Çok içeride bir mekanın faydasıolmayacağından bu yerler yolüzerinde olmalıydı. Tam yolüzerinde olduğu ve örneğinHumayun Türbesi gibi içeridekalmadığı için Nizamuddin’dekiSubz Burj alanını seçtik. QutbMinar dışındaki alanın seçilmenedeni bizim doğru bir şekildeburanın Milletler TopluluğuOyunları sırasında en çok ziyaretedilen anıt olacağını tahminetmemizdi. Red Fort girişi debenzer şekilde idealdi zira kentinsimge alanını belirten teller vardıve panolar göz düzeyinde rahatbir şekilde asılabiliyordu. Bupanolar arkadan aydınlatıldığındaresimlerde bir parıltı oluşuyordu.Khan-i-Khanan Türbesi de bunedenle dahil edildi.”Bir panoya asılacak şekildebüyütülmeye değer resim türününseçilmesi de Rupika’nın aklındakibir endişe idi. “Eserlerin doğrubir karışımda sunulması için yenieserlerin yanı sıra usta ressamlarıneserleri de seçildi. Seçileneserler sanat girdileri açısındançok karmaşık olmamalıydılar.Görüntüler arasında bir tutarlılıkolmalıydı. Grafik kalitesine sahip

olmalıydılar. Bu bir kutlamaetkinliği olduğundan, resimlerinkonusu da dikkatlice seçilmeliydi.Tabii ki üst düzey sanatçılarıneserleri ve pek çok eski eserler dealınmalıydı. Ancak bol miktardayeni eser vardı ve sanatçılarcoşkulu bir şekilde etkinlik içinözel olarak sanat eserleri ortayaçıkarmışlardı.Eserler sergilenirkenRupika’dan kendisini ziyaretçiyerine koyup tepkilerinibelirtmesini istenmişti. “Elbetteki eserlerden bazıları LKAGalerisinde sergilenmek içinmükemmeldi ama panoya dönüşencinsten değillerdi. Bazı eserleriOyunlar sırasında görmek birzevkti. Sporla ilgi resimlerdi …boks, jimnastik, atlama, engelaşma, koşma, yükselme, futbolhakkında bazı resimler ve hepsi debüyük enerji içeriyordu”.Şehrin mimarisini ele alan işlerise başka bir güzellikti. “Şehrinmimarisi, yüksek binalardan RedFort gibi olan binalara kadarhepsi cazip resimlerdi. Diğerleriarasında Purana Qila gibi tanımasıkolay simge alanlar vardı. Sonrabazı lezzetli eserler vardı, örneğinmousambi (taze limon) ile dolucamlar ve Red Fort’un sisliufkunun arka planında; oldukçaakılda kalıcı. Diğer bazı yerlerdeeserlerde ağaç kesim sıkıntısıportrelendi ve içindeki kırmızırenk negatif görünmüyordu.Tekrar eden tema olarak tavuskuşu gösteriliyordu ve JantarMantar’daki koşucu grubu gözalıcıydı. Dev Hanuman heykeli vemini skooter ile odaktaki metroakılda kalan başka bir görüntü.”Sanat festivalinin tüm zortaraflarını geride bırakırsakRupika etkinliğin başarısınınarkasındaki sıkı çalışma verutinine dikkat çekiyor. “İşlerimindevamı gibiydi. Sanatçılarındüşüncesi ve katkısına aşinayım.Her şey bir yana, onlar benimdünyamın bir parçası. Bu festivaliyaparken bilmediğim bir işegirişiyor değildim. Bu benimdeneyimim; etkileşimde olduğudünya. Sanatçıları, galerileri veyerin tarihini biliyordum” şeklindekendinden emin olarak özetledi.◆Shubhra Mazumdar Saygın bir sanat yazarıdır.Fotoğraflar: Deepak Mudgal/Janyta.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 98 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 99

Moda endüstrisiartık niş değil küreselSHILPA RAINAHer şey Paris’deki bir kafede bir kağıt peçetenin arkasındabaşladı. Hindistan’ın birinci sınıf tasarımcıları olan SuneetVarma, J.J. Valaya, Rohit Bal ve Ravi Bajaj bu kafede HindistanModa Tasarım Kurulu (FDCI) adında bir organ oluşturarak Hint modaendüstrisini entegre etmeye karar verdiler. Bu organ endüstrideki yoğunyatırımlar, tasarımcı giysilerine yönelik müşteri odağı ve alış verişmerkezlerinde kolayca bulunabilmesi nedeniyle bugün 5250 milyon rupiolan düzeyinden 2012 yılına kadar 7500 milyon rupiye çıkması beklenen(büyüme hızı yılda %35) Hindistan’ın büyüyen moda endüstrisininçıkarlarını temsil eden en üst organ haline gelmiştir.Moda tasarımcısı Ritu Beri ve modelleri, Yeni Delhi’deki Wills Lifestyle Hindistan Moda Haftasında (altta)ve HDIL, Monisha Jaisingh gösterileriyle modeller (ön sayfa).INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 100 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 101

FDCI’nin 1998 yılındakurulmasından bu yana, Hintmodası dev adımlarla büyüdü vetasarımcılar ve pazarlar arasındabir köprü görevi yaptı.Bugün, tasarımcılarımızıninovatif ve yenilikçi çalışmalarısadece Hindistan’da popülerolmakla kalmayıp bazılarıuluslararası pazarda da büyük işleryapmaktadır.İster Suneet Varma’nınuluslararası lüks aksesuar markasıJudith Leiber ile kurmuş olduğubağlantı olsun isterse ilk Hinttasarımcısı Manish Arora’nınmoda merkezi olan Paris ModaHaftasında kendini göstermesiolsun, bunlar Hint tasarımcılarınülke ülke gezdiklerini, tümdünyada vitrine çıktıklarını vetekstil ve yaratıcı tasarımlarıile insanları kendilerine hayranbıraktıklarını ispatlamaktadır.Ancak eğer geriye doğrugidilirse “moda tasarımı”kavramının “terzilik” ve“faydasız” iş anlamlarından nasılbugünlere geldiği görülecektir.1986 yılında Londra ModaOkulunu bitiren Suneet Varmaşöyle anlatıyor: “Londra’dabir moda okuluna girdiğimdeeğitimimi desteklemek için parayaihtiyacım vardı. Kredi için birbankaya başvurduğumda bankagörevlisi bana gülerek şunusordu: “Sonunda sadece bir terziolacağına göre böylesine önemlibir parayı neden bu faydasızdiplomaya harcıyorsun”. Bugelişen endüstrinin parçası olmayıBollywood’un ünlü oyuncusu John Abrahamve moda tasarıcısı Rohit Bal Yeni Delhi’dedüzenlenen Ven Heusen Hindistan Erkek GiyimHaftasında.INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 102 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 103

hedefleyen bir kişi sürekli bu tür“sataşmalara” maruz kalırdı.Gösterilen azim sayesindeRitu Kumar, Tarun Tahiliani, J.J.Valaya, Suneet Varma, Ritu Beri,Ravi Bajaj, Abraham ve Thakore,Rohit Bal ve diğer pek çoktasarımcının yer aldığı bir dönemortaya çıktı ve bu tasarımcılarınçabaları ve tasarımları sayesindeHint moda endüstrisi dünyaharitasında büyük yer edindi.İlk zamanlarda, uygunkanalların ve dağıtım ağlarınınolmaması nedeniyle, tasarımcılariki yakalarını bir arayagetirebilmek için özel müşterilerebağlı kalmak zorundalardı.Suneet şöyle konuştu: “nasıl2-3 elbise yaptığımı, bunları özelbir müşteri grubuna sattığımı vebir sonraki elbisem için malzemesatın almak için bir çekçek içindeChandi Chowk’a (Delhi’nin eskimahallesinde toptancı pazarı)gittiğimi hala hatırlıyorum.” Bunedenle bu tasarımcılar endüstrininbüyümesine hiç katkı sağlamayanişler yapıyor olmaktan dolayımeteliğe kurşun atıyorlardı.Paris’te güzel bir gündeorganize olmaya karar verdilerve bir grup olarak çalışmak vebölünmeyi aşmak amacıylaSuneet’in de aralarında olduğu 10kurucu üyeyle Suneet’i kurdular.Üye olarak 300 tasarımcıyasahip FDCI’nın işi sadece sektörütasarımcıyla buluşturmak içinmoda haftaları düzenlemektendaha fazlası idi. FDCI BaşkanıSunil Sethi’nin ortaya koyduğugibi kurumun amacı modaendüstrisi ve tasarımcılara hizmetvermekti.Sethi şöyle konuştu: “Yıllariçinde modanın büyüleyicitarafından ticaret tarafına kaymayabaşladık. Bu nedenle köklütasarımcılar önemli varlıklarolmakla beraber, genç ve gelişmeaşamasındaki tasarımcılarıuluslararası moda haftalarınagöndererek onlara fırsat vermeyeçalışıyoruz.”Moda haftalarında düzenli biralıcı olan Sethi son iki buçuk yıldaFDCI’nın yönetimini üstlendi,moda haftalarını ayırarak vealıcılar ve tüketiciler için dahaorganize ederek moda sektörününstratejilerini belirledi.Önceden sektör içi etkinlikolarak sadece Yeni Delhi’de ikikez Wills Lifestyle HindistanModa Haftası (WIFW) veBombay’da iki kez LakmeModa Haftası olurdu. Buralardatasarımcılar ellerindeki en iyiörnekleri sergilerlerdi.Fakat Sethi’nin önderliğindeendüstri üç yeni moda haftasınasahip oldu: Bombay’daki HDILHindistan Modacılık Haftası, YeniDelhi’deki Pearls InfrastructureDelhi Modacılık Haftası ve VanHeusen Moda Haftası.Sethi “Görevi aldığımda, bufarklı moda gösterileri zatenplanlanmıştır ancak gün yüzüneYeni Delhi’de Tarun Tahiliani’nin gelinlik sergisi2010 Delhi Moda Haftasında J J Valaya kreasyonlarıINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 104 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 105

HDIL moda gösterisinde Manish Malhotra kreasyonları (ön sayfa) ve 2010 Delhi Moda Haftasında sunulan Suneet Varma tasarımlarıçıkamamışlardı. Bu nedenle bunlarıilerletmeye karar verdim” dedi.“Bu farklı moda haftalarımoda sektörüne tanımlı bir yapıkazandırdı. Daha önce, sadecetasarımcılar değil, fakat tüketicilerve alıcıların da kafası karışıktı ziraher tasarımcı WIFW kapsamındaher şeyi sergiliyordu. Biraz hazırgiyim, biraz difüzyon, birazterzilik biraz da erkek giyim.”“Bu ayırım sektörün dahaorganize olmasına yardımcıoldu, şimdi tüketiciler ve alıcılarilgilendikleri elbise türüne bağlıolarak nereye gideceklerinibiliyorlar.”Ashima-Leena tasarımcıikilisinden, aynı zamanda FDCIkurul üyesi olan tasarımcıLeena Singh tasarımcıların tümistediğinin bir platfrom olduğunuve konseyin bunların tümü için birköprü görevi yaptığını söyledi.Leena şöyle konuştu:“Başladığımızda moda endüstrisidoğum aşamasındaydı ve sadece7-8 tasarımcı vardı, yani yönetmesikolaydı. Fakat yıllar içinde rekabetbüyüdü ve bu nedenle endüstriyiregüle etmek ve gençlere yardımcıolmak için FDCI gibi bir organaihtiyacımız vardı.”Ayrıca bazı mahallerde modaendüstrisinin sadece “sahteentelektüellerden” oluştuğu veünlülerin güdümünde olduğuşeklinde bir algı vardır. FDCI buimajı aşmak için kendisine düşengörevi yerine getirmektedir.Sethi şöyle açıkladı: “Özeltasarım haftaları gibi bazıözelliklerin ayakta kalabilmesiiçin, kişinin göz alıcılık özelliğinesahip olması gerekir, ancak bunundışında ana çabamız tasarımcılariçin daha fazla iş üretmek ve onlarıdesteklemek”.Sethi sözlerine şöyle devametti: “İnsanların hafif bulduklarıve saygıya layık görmedikleribu endüstriye yönelik algısınıdeğiştirmek istiyorum. Pek çokkişi moda tasarımcılarının sadecepartiler için ve 3. sayfa olaylarıiçin olduğunu düşünüyor amatasarımcıların koleksiyonlarıINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 106 INDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 107

Lalme Moda Haftasında Malini Ramani tasarımlarının sunumu (üstte) ve Ritu Kumar tasarımlarıyla modellerin geçidi (ön sayfa)için ne kadar yoğun çalıştıklarınıbilmiyorlar.“Bu nedenle, çok çalıştıklarıiçin kendilerini ağırdan satarlar.Bir moda tasarımcısının genç birtasarımcı olana kadarki hayatınınincelenmesi gerekir – gerçektençok kan ve ter dökmektedirler.”Sethi ayrıca FDCI’nın modahaftaları organize etmenin ötesinegeçtiğini düşünüyor ve bununiçin hükümetten daha fazla destekistiyorlar.Sethi’nin gündeminin başında,yani yapılacaklar listesinde,insanların tasarımcı elbiselerininalımına karşı duyduğu algınındeğiştirilmesi var, zira pek çokinsan bu elbiselerin “çok pahalı”olduklarını ve sadece elit kesimiçin olduklarını düşünmektedir.Seth “Evet, üst düzey özeltasarım oldukça pahalıdır fakatmoda tasarımcıları normal birmağazada aldıklarınızdan sadecebir kaç bin dolar daha pahalıolan sokak modası ürünleri desatmaktadırlar. Yani fiyatlarımaküldür” dedi.Günümüzde moda eğitimi artıkbir “tabu” olarak düşünülmüyor veUlusal Moda Teknoloji Enstitüsü(NIFT) gibi hükümet destekli okullarile özel sektörde Pearl ModaAkademisi (PAF) gibi okullar vardır.Son iki yılda meydana gelendiğer bir şey tasarımcıların dahafazla insana ulaşmasını sağlamakiçin devlete özel moda şovlarınınmantar gibi üremesidir. AncakSethi böyle düşünmüyor:“Başlangıçta bunun iyi birşey olduğunu düşündüm, fakatdaha sonra tüm durumu yanlışdeğerlendirdiğime karar verdim.Bu standartların bu kadar aşağılaradüşüp bunları organize edenkişilerin kendi ticari yararlarıiçin ve dikkat çekmek için bunuyapacaklarını fark etmedim.”“Eğer bu şovlar sayesindetasarımcılar için işyaratabiliyorlarsa iyi, amane yazık ki olan bu değil. Bunedenle endüstriye bir faydasıolmamaktadır.” diye ekledi.Genel olarak bakıldığındabüyük ölçüde FDCI sayesindeHindistan moda endüstrisininayaklarının yere sağlam bastığıve büyüme yolunda olduğusöylenebilir.◆Makale IANS’tan özel olarak alınmıştır.Fotoğraflar: IANSINDIA PERSPECTIVES (HINDISTAN’DAN MANZARALAR) CILT 24 NO. 4/2010 108