AKP AKP UNUTMA!

Haf›zaGerçekler unu tulmas›n diyeHac› Bektafl Veli Anma Törenleri’nin44’üncüsü bafllad› bu hafta.44’üncüsü oldu¤una göre, ne zamannas›l bafllad›, bir bakal›m."Hac› Bektafl› Veli'yi Anma Törenleri",16 A¤ustos 1964'te, Hac›Bektafl› Veli'nin yatt›¤› türbe ve dergah›nmüze haline getirilmesiylebirlikte bafllad›. Kesintiler olsa da40 y›l› aflk›n bir süredir her y›l›na¤ustosunda toplan›yoralevi halk›m›z orada.Törenler, uzun y›llarsadece “dini” çerçevedesürdü. Aleviler, kutsalkabul ettikleri türbeyi veçevresindeki ziyaret yerlerinigeziyor, Hac› BektaflDergah›’n›n efli¤ine"yüz sürüyor"lard›. Törenler,zaman içinde,Anadolu'nun dört bir yan›ndanalevi ozanlar›n,gezici afl›klar›n, tiyatro,semah gruplar›n›n, yerelderneklerin kat›l›m›ylabir kültür etkinli¤ine dönüfltü.Bu de¤iflim, biryan›yla da ülkemizdekimücadelenin geliflimine paraleloldu.12 Eylül'le birlikte cunta, törenleridüzenleyen Hac› BektaflDerne¤i’ni kapatt›, törenler decuntan›n müdahalesinden nasibiniald›. Art›k ilerici sanatç›laruzun y›llar orada türkülerini söyleyemeyecekti.Ama ülkemiz ilginçbir ülkedir; Hac› Bektafl Derne¤i 12Eylül Cuntas› taraf›ndan kapat›l›ptörenler rehin al›n›rken, y›llar sonratörenlere cumhurbaflkanlar›, baflbakanlarkat›lmaya bafllayacakt›.HPeki kimdi Hac› Bektafl-› Veli?Veli olmadan önce nereden gelmifl,nereye gidiyordu? Kimdi ki, alevihalk onun etraf›nda toplan›yor, egemenler,onun üzerinde böylesine yasakl›,demagojili politikalar gelifltiriyorlard›?HHac› Bektafl-› Veli,alevili¤in, Anadolu'daoluflan ve bugüne uzanan en büyükkollar›ndan biri olan bektaflili¤inkurucusudur. Alevi halk›n büyükbölümü, yüzy›llard›r onu yol göstericisiolarak kabul eder. O'nun oca-¤›nda yetiflen, O'nun postunda oturandedeleri ve onlar›n soyunu sürdürenlerisahiplenir.Hac› Bektafl-› Veli’nin görüfllerininözü, özeti nedir denirse ve bunuBir Bektafli tekkesinde ayinDevletin, devletçilerinHac› Bektafl’› baflka!bir cümleyle ifade etmek gerekirse,eflitli¤i, kardeflli¤i, paylafl›m› erdemsayan, insana sayg›y›, sevgiyiibadet kabul etmesi, onun felsefesininözetidir. O fleriat›, hac, namazgibi biçimsel ibadetleri reddedip,“gönül ibadeti” düflüncesini gelifltirmifltir.Mesela abdest alarak insan›ntemizlenmeyece¤ini, as›l temizli¤iniçimizdeki fleytan› yenmekleolaca¤›n› söyler. Düflünceleri,onun ölümünden sonra kalemeal›nm›fl olan Malakat’da anlat›lm›flt›r.Malakat, bektaflili¤in, alevili¤inen temel kitaplar›ndan biri olarakkabul edilir.Lakin yaflam› üzerine rivayetlermuhteliftir. Hac› Bektafl-› Veli’nindo¤um tarihi konusunda iki farkl›görüfl var. Fakat sanmay›n ki, sorunsadece tarihi bir belirsizliktir. Öyleolsa, belirsizli¤in sadece do¤um tarihineiliflkin olmas› gerekti. Amaöyle de¤il. Hac› Bektafl’›n Türkmü, Arap m› oldu¤u konusunda darivayetler muhteliftir. Hac› Bektafl,kimine göre isyanc›, kimine göredevletçidir... Hatta kimilerine göre,alevi bile olmay›p, sünnidir. Pekineden bu kadar farkl›l›k, bu kadarspekülasyon neden? En baflta flunubelirtelim ki, Hac›Bektafl’›n tarihineyaklafl›m, alevili-¤in özüne yaklafl›mdanayr› de-¤il..Nas›l ki, alevilerhakk›nda söylenenler“dinsiz,imans›zlar”danbafllay›p “din kardefllerimizdir”ekadaruzayan bir de-¤iflkenlik arzediyorsa,nas›l ki, resmidevlet politikas›,“aleviler birincis›n›f vatandafllar›-m›zd›r” derken,o birinci s›n›fvatandafllar›n›Marafl’ta, Sivas’ta,Gazi’deyak›yorsa, Hac›Bektafl üzerinesöylenenler de iflte birbirine böylesinez›t içerikler kazanabiliyor.HHac› Bektafl-› Veli, Horasan'›nNiflapur Kenti’nde do¤mufltur.1209'da do¤du¤u ve ölüm tarihininde 1271 oldu¤u genel kabul görür.K›rflehir Sulucakarahöyük'de ölmüfltür.(Ki daha sonra Sulucakarahöyük'ünad› Hac› Bektafl olmufltur.)Genç yafl›nda Anadolu’ya gelenHac› Bektafl, Babailer’le ve Amasya'daBabailer’in önderi Baba ‹lyas'laba¤ kurdu. Tarihsel kaynaklar44 TAR‹H 19 A¤ustos 2007