Proje Değerlendirme : Neden Gerekli?

Proje Değerlendirme : Neden Gerekli?• Değerlendirme’nin Amacı• Değerlendirme Çeşitleri• Değerlendirme Göstergeleri• Değerlendirme Kriterleri• Değerlendirme Araçları• Değerlendirme’den kimler nasıl yararlanırwww.rec.org.tr

Program veya ProjedeDeğerlendirmenin erlendirmenin Rolü• Değerlendirme bir program veya projenin hedeflerinene şekilde ve ne ölçüde ulaştığını göstererekuygulamanın geliştirilmesine destek verir.• Değerlendirme, proje uygulamasına daha fazla bilgi,tecrübe ve vizyon sağlar.• Değerlendirme, yürütmeyi yönlendiren bir araçtır veprojenin verimliliği ve etkinliğini arttırmaya yöneliktir.• Başarılı değerlendirme mutlaka yüksek kaliteli birizlemeye dayanır!www.rec.org.tr

Değerlendirme Sürecinin AşamalarıDeğerlendirmeyapısınınkurulmasıGözlemlerHedef, Gösterge ve KriterlerGözlem AraçlarıGözlem Alanının BelirlenmesiDeğerlendirme Verilerinin ToplanmasıAnalizVeri AnaliziAnalizlerin Yorumu ve sonuçların etki değerlendirmesiDeğerlendirmeninŞekillendirilmesiBilgilerinKullanımıVeri analizinin kritik değerlendirilmesiSon değerlendirme ve sonuçlarİlerideki gelişmeler için önerilerin önceliklendirilmesiwww.rec.org.tr

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ• İLGİLİLİK• VERİMLİLİK• ETKİLİLİK• ETKİ• SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKwww.rec.org.tr

İLGİLİLİĞİ NELER BELİRLER ?Proje hazırlık çalışmalarının ve tasarımın kalitesi,Proje faaliyetlerin politik ve fiziki çevreye nederecede uygun olduğu,Proje hedeflerinin belirlenen ihtiyacıngiderilmesine/sorunların çözümüne ne ölçüde hitapettiği,Belirlenen ihtiyacın geçerliliğini koruması.www.rec.org.tr

VERİMLİLİKProje girdileri ve araçlarının sonuçlaradönüştürülmesindeki kalite, miktar/nitelikve zaman boyutları açısından seviyesi.www.rec.org.tr

ETKİLİLİKProjenin beklenen sonuçlarının eldeedilmesindeki başarısı.Çıktı olarak elde edilenler nasıl sonuçlaradönüşecek veya dönüşümü sağlayacaktır?www.rec.org.tr

ETKİProjenin kısa, orta ve uzun dönemdeyaratcağı etkidir.Faaliyetlerden elde edilen/beklenensonuçlar;• kısa, orta ve uzun dönemde nasıl birdeğişim yaratacaktır?• bu değişim belirlenmiş ihtiyacınkarşılanmasını, sorunun istenilen ölçüdegiderilmesini sağlayacak mıdır?www.rec.org.tr

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKProjenin elde ettiği sonuçların, projenin finansal vekurumsal destekler sona erdikten sonra da devametmesinin gerçekleşme olasılığı.Sürdürülebilirlik;• yararlanıcıların projeyi sahiplenmesi,• politika desteğinin sağlanması,• kurumsal ve yönetim kapasitesinin proje sonrası içinyeterli olmasıile ölçülmektedir.www.rec.org.tr

Değerlendirme Kriterlerinin MÇM ile BağlantısıGenelHedeflerdeğişimSürdürülebilirlikEtkiSonuçlar ve faydaları devamettirilebiliyor mu?Sektör ve topluma hangifaydalar yaratıldı?Proje Hedefi+VarsayımlarfaydaEtkililikSonuçlar ne kadar projehedeflerinin gerçekleşmesinekatkıda bulundu?Sonuçlar +arsayımlarfaaliyetFaaliyetler +VarsayımlarVerimlilikGirdi ve faaliyetler ne kadarsonuçlara dönüştürüldü?KaynaklarıntahsisiAraçlar +ÖnkoşullarİlgililikPlanlamanın, tasarımın kalitesi,ilgililik, faydalanıcının sorunlaratepkisi ve çevreye adapteolması, göstergeler, araçlar,maliyet, varsayımlar, riskler.www.rec.org.tr

Zaman Boyutuna Göre GDeğerlendirme erlendirme TürleriTrleriÖn-Değerlendirme (ex ante) –Proje başlamadanHedeflere uygunluk, ilgililik, fizibilite, riskler, etki mantığı,hedeflenen/beklenen çıktılar açısından değerlendirme.Ara-Değerlendirme (ex nunc) –Proje devam ederkenDüzeltici tedbirler, uygulamayı iyileştirme ve geliştirmeamacıyla, belirlenen kriterlere göre değerlendirmeProje Sonrası Değerlendirme (ex post) –Proje bittikten sonraBenzer projelerin programlanmasında yönlendirici olmasıamacıyla, belirlenmiş kriterlere göre değerlendirme.www.rec.org.tr

Değerlendirmeyi erlendirmeyi Kim Yapacak?• Dış Değerlendirme/Bağımsız Değerlendirme: Dış Uzmantarafından değerlendirme yürütülür.• Projeyi uygulayan kurum veya proje ile ilişkisi yoktur.• Öz/İç Değerlendirme: Değerlendirme projeyigerçekleştiren kurumun personeli tarafından projenin birfaaliyeti olarak yürütülür.• Değerleme yapan görevli ile izleme yapan görevli aynı kişiolmamalıdır.www.rec.org.tr

DEĞERLENDİRME RAPORU‣-Bir proje/program ile ilgili olarak,‣-Bir amaca hizmet etmek üzere,‣-Görevlendirilmiş bir Değerlendirme Uzmanıveya Değerlendirme Ekibi tarafından,‣-Belirlenmiş değerlendirme kriterleriçerçevesinde,‣-Belirli bir dönem ile ilgili olarak yaptığı çalışmasonucundahazırlanan rapordur.www.rec.org.tr

Değerlendirmeerlendirme Çeşitlerine Göre GBenimsenen YöntemlerYÖnDeğerlendirmeAraDeğerlendirmeProje SonuDeğerlendirmeProje başlamadan önce; Plan ve uygulama çerçevesineuyumluluğu, ilgililiği değerlendirilir.Genel ve proje hedeflerine uygunluğu incelenir.Girdiler, çeşitli kaynakların uygunluğu incelenirTasarım incelenir.Projenin ve yönetiminin uygulanabilirliği değerlendirilir.Projenin uygulanması sırasında:Genel ve projehedeflerine uygunluğu incelenir.Tasarım incelenir.Sonuçlar ve etkiler ölçülür, amaca ulaşma durumuincelenir.Uygulamanın iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için önerilerdebulunulur.Proje bitiminde: Elde edilmiş olan sonuçlar, yaratılanetkiler projeden edinilen olumlu ve olumsuz kazanımlar iledaha sonra hazırlanacak projelerde kullanılmak üzere geribildirim sağlanır; yaygınlaştırılması sağlanır.www.rec.org.tr

Değerlendirme sonuçlarından kimler yararlanır?ÖnDeğerlendirmeAraDeğerlendirmeProje SonuDeğerlendirmeProjeyi uygulayacak kurum, ortaklar,paydaşlar ve finansman sağlayacakkuruluşlar.Projeyi uygulamakta olan kurum, varsaortaklar, ilgili paydaşlar, finansmansağlamakta olan ve programlamadansorumlu kurumlar.Projeyi uygulamış olan kurum, ortaklar,paydaşlar, finansman sağlamış olankuruluşlar, programlamadan sorumlukurumlar.www.rec.org.tr

Değerlendirme sonuçlarından nasıl yararlanılır?ÖnDeğerlendirmeAraDeğerlendirmeProje SonuDeğerlendirmeProjenin tasarlanmış şekliyle uygulanması veyadeğiştirilmesi kararıProjeye finansman sağlanması kararıBulgulara ve önerilere göre projenin uygulanmasına,izlenmesine ve sürdürülebilmesine yönelik yapısal veyönetimsel değişikliklerin yapılması kararları,Finansmanın kullanımı ile ilgili kararlar,Önerilerden uygulanan diğer projelerde ve/veya dahasonraki projelerin programlanmasında yararlanılmasıkararıProjenin etkisi ile ilgili olarak çıktılarınınyaygınlaştırılması ve sürdürülebilmesinin sağlanması,model olarak kullanılması kararıwww.rec.org.tr

Değerlendirme Rapor Kalitesi Kriterleri• Raporun kullanılabilirliği ve yarattığı fayda/etki• Raporun kredibilitesi – netliği, güvenirliği venesnelliği• Raporun uygunluğu ve ilgililiği• Raporun yarattığı katma-değerwww.rec.org.tr

DEĞERLENDİRME RAPORU SORUMLULUĞU VE PROSEDÜRÜ• Değerlendirme sorumluluğu öncelikle hazırlayandeğerlendirme ekip liderindedir.• Değerlendirmeye, proje yöneticileri ve katılımcılarıkatkıda bulunur ve girdi sağlar.• Temel/önemli paydaşlar, değerlendirme raporunu vebulgularını inceleyerek, önerilerini sunar, itirazları varsabildirir.• Değerlendiriciler, gerçek unsurlarda hata varsadüzeltmek zorundadır. Ancak, yargı içeren bulgularınıbağımsızlık prensibine dayanarak savunabilir veyagerekli görürse revize edebilir.www.rec.org.tr

TEMATİK/KONU DEĞERLENDİRME RAPORLARI• Her bir proje veya programındeğerlendirilmesinin yanı sıra, bazı durumlardayörede, bölgede, ülkede veya ülkelerde birkonu hakkında değerlendirme yapılmasıgerekebilir.www.rec.org.tr

Değerlendirme’nin Riskleri• 1. Değerlendirilen proje ile ilgili riskler:-- Yararlanıcılar ve paydaşlar açısından;ulaşılamıyor, ilgisiz, bilgisiz, katılımcı değil,işbirlikçi değil, veri toplamıyor, dokümansağlamıyor.www.rec.org.tr

Değerlendirme’nin Riskleri2. Değerlendirmeye girdi olacak verilere ilişkin riskler:--İzleme verileri yetersiz--Veriler ilgisiz--Veriler doğru ve güvenilir değil--Veriler gerekli standart ve formatta değil--Verilere zamanında ulaşılamıyorwww.rec.org.tr

Değerlendirme’nin Riskleri3. Değerlendirme’nin organizasyonu ile ilgili riskler:-- Değerlendiricinin uzmanlığı yetersiz,(bilgisi yetersiz, tarafsız değil, analitik yaklaşımuygulamıyor)-- Değerlendirme bütçesi yetersiz,(görüşme, anket, seyahat kısıntıları)-- Değerlendirme kriterleri açıkça belirlenmemiş,-- Değerlendirme Rehberi mevcut değil.www.rec.org.tr

DeğerlendirmedeDikkat Edilecek Hususlar (1)• Uygun bir değerlendirme planı yapılmalıdır.• Uygun bir değerlendirme ekibi kurulmalıdır.• Değerlendirme çerçevesi, yöntemleri ve kriterleri belirlenmelidir.• Değerlendirme süreci iyi yönetilmelidir.• Değerlendirme rehberine uyulmalıdır.• Değerlendirme raporu formatı belirlenmelidir.• Maliyet etkin bir değerlendirme yapılmalıdır.• Değerlendirme bulguları yeterli veri ve bilgiyedayandırılmalıdır.(yeterli doküman, yeterli kişi ile görüşme vs)• İzleme raporlarından faydalanılmalıdır, ancak gerekirse ilave veritoplanmalıdır.www.rec.org.tr

DeğerlendirmedeDikkat Edilecek Hususlar (2)• Değerlendirmenin şeffaflık ve hesap verebilirliği sağlamanın önemlibir aracı olduğu unutulmamalı ve sonuçlar tüm yönleriyle ortayakonmalıdır.• Değerlendirme bulguları hakkında, rapora son şekli verilmeden öncepaydaşların ve yararlanıcıların görüşleri/önerileri alınmalı ve varsamaddi veya diğer hatalar düzeltilmelidir.• Değerlendirme katılımcı yöntemlerle yapılmalı, yöntemler taraflarınsonuçlara güvenini sağlamalıdır.• Değerlendirme raporunda bulgu ve önerilerin yanı sıra, iyi örneklerve öğrenimlerden kazanımlara da yer verilmelidir.• Değerlendirme, proje yararlanıcısının değerlendirme kültürünügeliştirilmesine imkan sağlamalıdır.www.rec.org.tr

Teşekkür ederim.www.rec.org.tr