1 - Karabük Valiliği

ARŞİV BELGELERİNDE KARABÜKSelçuklu Sultanı Rükneddin Süleyman Şah’ın 1196 yılında tahta geçmesindensonra kardeşi Ankara Meliki Muhiddin Mesud, Kastamonu civarında Bizanslılarakarşı bir buçuk yıl boyunca savaşarak bir çok esir aldı. Dadybra’yı (Zalifra-Safranbolu) ise mancınıklarla kuşatarak Bizans İmparatoru’nun yardıma gönderdiğiBabadağı garnizonuna ait askerleri de esir aldı. Dört ay süren kuşatma sonucunda,ümidini kaybeden Hristiyan halkın şehri terk etmesi şartıyla canları bağışlandı veyerlerine Türkler iskan edildi. Böylece çok kısa bir zaman zarfında Ankara, Çankırı,Bolu ve Eskişehir bölgesi Mesud’un hakimiyeti altına girdi 5 .İlhanlıların baskısı ile birlikte dağılmaya başlayan Anadolu Selçuklu Devletiyerine uç bölgelerde bağımsız ve yarı bağımsız Türk beylikleri ortaya çıkmayabaşlamıştır. Orta ve Doğu Anadolu yaylalarında büyük kitleler halinde yaşayanTürkmen boyları Bizans’ın doğu, Anadolu’nun ise batı sınır boylarına yığıldılar.Karadeniz dağlık kesimi ile Kastamonu’dan Antalya’ya kadar uzanan dağlık bölgelereski otlaklarını kaybeden Türkmenler ile dolup taştı 6 .Kastamonu bölgesinde, tahminen XII. Yüzyılın sonlarında Oğuzların Kayıboyu mensubu olan Emir Hüsameddin Çoban tarafından Çobanoğulları Beyliğikurulmuştur. 1219-1220 yılllarında Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad’ın tahtaçıkışında Hüsameddin Çoban’ın Konya’ya giderek bağlılığını arzettiği görülmektedir.Hüsameddin Çoban, beyliği döneminde Kırım’a sefer yaparak Suğdak’ı Moğollarınelinden aldığı gibi Kıpçak hanı ve Rus meliklerinin itaatlerini sağlamıştır. Ancak,Selçukluların Moğol hakimiyetine girmeleri ile birlikte Çobanoğulları Beyliği deMoğollara tâbi olmuştur 7 .Yine bu dönemde Anadolu Selçuklu Devleti tarafından Candaroğlu Beyliği’ninkurucusu olan Şemseddin Yaman Candar’a hizmetleri karşılığı olarak 1291-1292yıllarında Sinop ve Kastamonu’yu içine alan bir bölge verilmiştir. Moğol istilasıakabinde Şemseddin Yaman Candar’a İlhanlı Hükümdarı Geyhatu tarafından Eflanive civarının iktâ olarak verilmesi 8 ile birlikte burası beyliğin merkezi ittihaz edilerekCandaroğulları Beyliği kurulmuş ve bu bölgede hüküm sürmüş olan ÇobanoğullarıBeyliği’nin yerini almıştır. Eflani’de beyliğini kuran Şemseddin Yaman Candar,yaşadığı süre zarfında İlhanlı Devleti’nin hakimiyetini kabul etmiş, ölümünden sonrada oğlu Süleyman Paşa beyliğin başına geçmiştir.1300’lü yılların hemen başında beyliğin başına geçtiği tahmin edilen SüleymanPaşa, Kastamonu ve çevresi bu tarihlerde Çobanoğullarından Muzaffereddin Yavlak5 Osman Turan, aynı eser, s. 219, 261.6 Feridun Emecen, "Kuruluştan Küçük Kaynarca’ya Osmanlı Siyasi Tarihi", Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi,İstanbul 1994, s. 6.7 Yaşar Yücel, "Çobanoğulları Beyliği", DİA, c. 8, s. 354.8 Yaşar Yücel, "Candaroğulları Beyliği", DİA, c. 7, s. 146-149.19