1 - Karabük Valiliği

ARŞİV BELGELERİNDE KARABÜKCandaroğlu Bayezid Bey ve Süleyman Paşa bu bölgedeki vakıf arazilerinin tasarrufuile ilgili beratlar vermişlerdir. Daha sonra ise Karabük ve çevresinin OsmanlıDevleti’nin hakimiyetine girmesi ile birlikte söz konusu vakıf ile ilgili olarak ArifŞeyh’in torunlarına Yıldırım Bayezid ve Emir Süleyman Çelebi zamanında daberatlar verildiği anlaşılmaktadır.16. yüzyılın ikinci yarısında Safranbolu, Eflani ve Kızılbel ile birlikte tek birkaza haline getirilmiştir. İdari sınırları bu yüzyılın ilk yarısındaki sınırlar ile aynıolmakla birlikte, Eflani ve Kızılbel, kaza içinde ayrı yöreler olarak düşünülmüş veherhalde kaza merkezine bağlı alt idarî birimler haline getirilmişlerdir.17. yüzyılın sonlarına doğru Bolu sancağı lâğvedilerek voyvodalık halinegetirilmiştir.1742 tarihli Anadolu Ahkam Defteri’nde yer alan bir hükümde; Taraklıborlu veKızılbel kadılarına ve Bolu Hassı Voyvodası’na verilen bir emirde Musahip MustafaPaşa tarafından Karabük’te yaptırılan köprüden bahsedilmektedir 18 .Musahip Mustafa Paşa 19 , Bolu sancağına bağlı Taraklıborlu kazâsındayer alan Soğanlı ve Araç nehirlerinin birleştiği yerde bir köprü yaptırmış ve buköprünün bakım ve onarımıyla ilgili olarak Taraklıborlu kazasına bağlı Arıcak köyüve Kızılbel kazâsına bağlı Karabük köyü halkından otuzbeş kişiyi köprücü 20 olarakgörevlendirilmiştir.Köprücü olarak tayin edilen bu iki köy halkı hizmetleri mukabilinde Avârız,Tekâlîf-i Örfiye, Mirlivâ Maktû‘u ve diğer vergilerden muaf tutulmak üzerekendilerine ferman verilmiş, bu ferman her padişah değişikliğinde yenilenmiştir.Bu iki köy halkının vergi muafiyetleri olmasına rağmen, vergi ödemelerikonusunda sık sık mahalli idareciler ile de problemler yaşadıkları görülmüştür. 19.yüzyıl başlarında, bu konuyla ilgili olarak Arıcak ve Karabük köyleri ahalisinin birarzuhal ile padişaha müracaat etmeleri üzerine, Hazine-i Amire’de bulunan kayıtlarincelenmiş, adı geçen köylerden defter kayıtları ve kanuna aykırı olarak vergi18 BOA. A. DVN. AHKAM 2, 74/331.19 Musahib Mustafa Paşa, 1640 tarihinde Safranbolu’da doğdu. Sanatkar, bestekar ve saz şairi olan Kuloğlu SüleymanAğa’nın oğludur. Tahsilini Enderûn-ı Hümayûn’da tamamlayarak Hazine Odası’na dahil oldu. Temmuz 1663’deHas Oda’ya nakil olunarak, aynı yılın Ağustos ayında musahiplik unvanını aldı. Ağustos 1666 tarihinde, Padişah’ınmusahibi ve ikinci vezir oldu. Kasım 1673’de “Rikâb-ı Hümayûn Kaymakamlığı”na yükseldi. Sultan IV. Mehmed’inbüyük kızı Hatice Sultan ile Temmuz 1675’de evlenmiştir. 20 Aralık 1683’de Silahtar Mustafa Paşa’nın yerineKaptan-ı Derya, daha sonra Aralık 1684’de, Mora Seraskeri, Eylül 1685’de Boğazhisar’ına muhafız tayin olunmuştur.Sanatkarların ve sanatın hamisi ve sanat ehli bir insan olan Musahib Mustafa Paşa 1685 Ekim ayında vefat etmiştir.Ayrıntılı bilgi için bkz. Sami Ağaoğlu, “Musahip Mustafa Paşa Vakfı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat AraştırmalarıDergisi, sayı: 15, Konya 2004.20 Köprücüler Osmanlı memleketlerinin muhtelif yerlerinde, bilhassa orduların geçiş yerlerinde bulunan köprüleri tamirve muhafaza ile mükellef olan zümredir. Ekseriya civar köyler halkı bu işe mükellefiyetle memur olurlar ve bunakarşılık avarız-ı divaniyyeden muaf tutulurlardı. Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra bu işleri devlet üstlendiği için,bu halk da vergiye tabi tutuldu. Bkz. Mithad Sertoğlu, Osmanlı Tarih Lugatı, İstanbul 1986, s.191.23