İnovatif Kimya Dergisi Sayı 1

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 

YIL : 1 SAYI : 1 AĞUSTOS 2013 

MİKALAR 

ATOM VE ATOMALTI DÜNYASI 

MİKALAR 

GİZLİ DÜŞMAN 

MEHMET ALİ KAĞITÇI 

CHEMDRAW 

KOMPOST 

KİMYACIYIZ VE TABİİ Kİ 

SABUNCUYUZ 

ÜLKEMİZDE KİMYA EĞİTİMİ VE 

SORUNLAR

Sahibi : 

İnovatif Kimya Dergisi 

Kurucuları 

Genel Yayın Yönetmeni : 

İnovatif Kimya Dergisi Okuyucuları, 

Dergimiz Kimya hakkında bilgiler vermesi, siz okuyucularımızın ufkunu 

açması, bildiklerimizin pekiştirilmesi,bilmediklerinizin öğrenilmesi amacıyla 

hazırlanmıştır. 

Dergimiz sizlerin göndereceği makaleler, yazılar ile oluşacaktır. 

Diğer bir deyişle bu derginin içeriğini sizler hazırlayacaksınız. Dergimizde 

Kimya Sektörü ile ilgili bilgiler, Kimya Sektörü ile ilgili yazılar ve makaleler 

olacaktır. Ayrıca çeşitli bulmacalar,hos yazılar ve resimler ile de sıkılmayacağınızı 

ümit ediyoruz. 

Güzel bir dergi olacağı düşüncesindeyiz. Fayda sağlaması dileklerimle... 


Kurucuları 

Yavuz Selim Kart 

Yayın Danışmanı : 

Ayşe Emir 

Dergi ve Yazı Editörleri : 

Ayşe Emir 

İsmail Çelik 

Sayfa Tasarımı : 

Yavuz Selim Kart 

Bize Ulaşın 

facebook.com/InovatifKimyaDergisi 

twitter.com/InovatifKimya 

inovatifkimyadergisi@gmail.com

Yazarlarımız 

YAVUZ SELIM KART 

CEYDA SARIKAYA 

ABDULHAMIT AYDIN 

HACER AY 

AYKUT CENGIZ 

İNOVATİF 

AYSE EMIR 

ISMAIL ÇELIK 

EMRAH YÜCE 

VAHIT KENAR 

Kimya Dergisi

İNOVATİF 


KURALLARI 

1. İnovatif Kimya Dergisi, yazılarını herhangi bir 

makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını 

aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumundasınız. 

Ayrıca kullanmış olduğunuz bu yazıların 

kaynağını bu dergi olarak belirtmek durumundasınız. 

2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci 

derece yazara aittir. Bu konu hakkında eğer bir sorun 

yaşıyorsanız ilk yazara ulaşacaksınız. 

3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza gelebilecek 

felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu 

değildir. 

4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimler kesinlikle 

kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduğu 

zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak hallediniz. 

Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız telif haklarına 

riayet ederek resimlerini dökümanlarına eklemeleri. 

Burdan çıkacak problemlerden direkt yazarlar 

sorumludur. 

5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız 

var ise. Bu yazıları AYŞE EMİR ve İSMAİL ÇELİK 

adlı arkadaşlarımıza 

www.facebook.com/groups/147842018740235/ 

Grubu aracalığı ile ulaşabilirler. 

Bu gruba yanlızca yazarlık yapan ve gerçekten yazmayı 

düşünen arkadaşları almaktayız. Burada çeşitli 

görüşler fikirler tartışılmaktadır. Bunun harici sayfamızı 

takip edenler için girişteki ÖNSÖZ kısmında 

gerekli adresler mevcuttur. 

6. Aşırı yazar bolluğu olmadığı takdirde her yazıyı 

yayınlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan 

hem de bilgili güzel bir gençlik sağlamaktır. Ya benim 

yazım niye yayınlanmadı tarzı soruları üstte belirtmiş 

olduğum isimlere sorabilirsiniz. 

7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları 

inovatifkimyadergisi@gmail.com mail adresine 

göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönderdiğiniz 

yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz 

tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size 

geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde 

bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu 

kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. Amaç daha 

güzel bir dergi çünkü. 

8.Dergimizde konu gönderen arkadaşlar, bazı tarz 

yazılar bazı kişilere verilmiştir. Misal , Ünlü bir 

kimyagerin hayatı ve kimya eğlence tarzı bölümler 

bazı arkadaşlarımıza verilmiştir. Bu konuları özellikle 

isteyenler olmuştur. Ama bu sizin bu konularda yazı 

yazmayacağınız anlamına gelmez. Yazı yazıp gönderirseniz 

illaki yayınlanacaktır. Bir yazar arkadaşımızın 

olur ya işi olur yazamassa, o zaman o yazıyı sizin 

adınız altında ekleriz. Hem dergi zaman kaybetmemiş 

olur. Hem de süreklilik sağlanmış olur. Ayrıca 

aynı konu hakkında birden fazla yazı dergide olursa 

bu seferde dergi amacından sapmış olur. 

10.Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa 

olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. Geçen yazılar 

2 bölüm halinde yayınlanabilir. Bu konuda son söz 

hakkı dergi yönetimine aittir. 

11.Dergimize yapacağınız eleştirileri de arkadaşlarımıza 

saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir 

biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi herkes 

gönüllü yapıyor. Saygıda lütfen kusur etmeyiniz. 

12.Son olarak Dergimizde yazabilecceğiniz konular 

aşağıda listelenmiştir. 

*Akademik Makaleler 

*Endüstriyel Yazılar 

*Üniversite Hayatında Kimya 

*İş Hayatında Kimya 

*Laboratuvar Üzerine 

*Kimya Güvenliği 

13.Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanız. 

Edtörlere ve vermiş olduğumuz gruba ulaşabilirsiniz. 

Yazılarımız Kimya içeriği dışına çıkmamaya 

çalışılacaktır. İş hayatı ve okul hayatnda kişisel 

gelişime yönelik ek yazılar olabilir. Bunun hakkında 

da çalışmalar yapılacaktır. 

14. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu arkadaş 

buraya ek maddeler yapmaya değiştirmeye ve koymaya 

yetkilidir. 

13. Dergiyi okuyanlar bu kuralları kabul etmiş 

sayılırlar. 


Kurucuları

İçindekiler 


8 

KİMYACIYIZ VE TABİİ Kİ SABUNCUYUZ 

Kimya bölümü öğrencilerine ilk sorulan sorulardan bir tanesi de.... 

MEHMET ALİ KAĞITÇI 

Mehmet KÂĞITÇIYI ilk defa İstanbul da katıldığım bir davette.... 

13 

16 

GİZLİ DÜŞMAN 

Bilindiği gibi yaz aylarında, insanların içi kıpır kıpır oluyor.... 

KOMPOST 

Son yıllarda artan dünya nüfusu, bu artışın gösterdiği gıda ihtiyaçlarını.... 

17 

21 

MİKALAR 

Endüstride geniş çapta kullanılan ve zararlı etkileriyle bilinen asbeste.... 

ATOM VE ATOM ALTI DÜNYASI 

İnsanlar doğdukları andan itibaren devamlı olarak evrenin ne olduğu.... 

25 

32 

ÜLKEMİZDE KİMYA EĞİTİMİ VE SORUNLAR 

Kimya eğitimi ve öğretimi üniversitelerimizin Fen Fakültelerinde Kimya.... 

KİMYA İLE İLGİLİ SÖZLER VE YAZILAR 

Bir kimyager tüm Dünya’ya bedeldir.... 

35 

39 

CHEMDRAW NEDİR? 

E-Dergimizde birçok yazı yazılıyor. Ben de bu sayıda ve diğer sayılarda.... 

HER AY 3 WEB SİTESİ 

Her ay sizlere faydalı olacak 3 web sitesi.... 

43 

44 

KİMYA BULMACA 

Her ay kimya terimlerine aşina olacağınız bulmaca....

Ceyda SARIKAYA 

Yıldız Teknik Üniversitesi 

kim.ceydasarikaya@gmail.com 

Kimyacıyız ve Tabii ki Sabuncuyuz 

Kimya bölümü öğrencilerine ilk 

sorulan sorulardan bir tanesi de “sabun 

yapmasını biliyor musun?” dur. Organik 

kimya dersinin uygulama kısmında 

birçoğumuz sabun yapmış ve aslında 

bunun basit sayılabilecek bir esterleşme 

tepkimesi olduğunu görmüşüzdür. Neden 

biraz daha ileri gidip temizlik malzemeleri 

de üretmeyelim ki? 

Kimya sanayisinde temizlik malzemeleri 

üretimi, çok büyük bir alana 

sahiptir. Üretim tesislerinin de öyle 

çok büyük ve çok donanımlı olmasına 

gerek yoktur. Tek sıkıntı bu sektörde 

yer edinebilmek. Bende bu alanda 

kendini geliştirmek isteyen veya üretim 

kısmında çalışan meslektaşlarımıza 

yardımcı olabileceğini düşündüğüm bazı 

ürünlerin formüllerinin ve yapılışlarıyla 

ilgili önemli noktaların, artık bir 

sır olarak saklanmasının çok da doğru 

olmadığını düşündüğümden, edindiğim 

tecrübeler doğrultusunda bu bilgilerin 

bir kısmını siz sevgili okurlara 

sunmanın sakıncasını görmüyorum. 

8 

Öncelikle üretim yapılacak tesisin 

özelliklerini, sağlık bakanlığı 

kurallarına göre sıralarsak basit olarak; 

hammaddelerin ayrı olarak depolanacağı 

bir bölüm, üretilmiş son ürünün 

saklanacağı bir bölüm, gerekli analizlerin 

yapılması için laboratuvar, işçilerin 

üstünü değiştirebileceği ve ihtiyaçları 

için bir bölüm ve tabii ki idari bölüm. 

Şekil 1 : Toz deterjan üretim tesisi 

Üretim için gerekli cihazlar ise; mikserler, 

dolum makineleri, etiketleme makinesi, 

reaktör dür. 

Bu cihazları temin ettikten ve uygun 

GMP şartlarını da yerine getirdikten 

sonra, üretime başlamanız için tek eksik 

bilgi kısmı olacaktır. 

İnovatif Kimya Dergisi

Şekil 2 : Sıvı deterjan üretim tesisi 

Temizlik Maddelerinin Yapısı 

Temizlik maddelerinin bünyelerine 

pek çok değişik kimyasal maddeler 

girmektedir. Bu maddelerin türleri, 

miktarları kullanılacak yüzeye ve 

amaçlara göre değişmektedir. Bazıları 

yalnız kullanıldığında etkili olurken, 

bazıları da başka maddelerle birleşerek 

etkili olmaktadır. Temizlik maddeleri 

formülasyonunda yer alan, bir takım 

maddeler, temizlik işlevini kolaylaştırırken, 

bazı maddeler temizliğe 

hemen hiç katkıda bulunmamaktadır. 

Bu tür maddeler, dolgu ve koku verme 

amacıyla kullanılmaktadır. Deterjanların 

bünyelerindeki içerik hammaddeleri 

ve açıklamalarına aşağıda yer verilmektedir. 

EDTA –Trilon BS H4 EDTA (etilen 

diamin tetra asetik asit) 

Su sertliğini perdeleyici ajandır. 2 amino 

ve 4 karboksil ligandı vardır. Bundan 

dolayı metal iyonlarına yüksek affinite 

gösterir. 

Sodyum iyonlarının istenmediği uygulamalarda 

EDTA; su yumuşatıcısı, köpük 

yardımcısı, koruyucu olarak rol oynar. 

Ayrıca deterjan sterilizatörlerin’de 

dörtlü amonyum bileşiklerinin, mikrop 

öldürücü aktivitesini tetikler. 

Beyaz pudra şeklinde toz görünümlüdür. 


9

SLES-Sodyum Loril Eter Sülfat 

Anyonik yüzey aktif maddedir. Yüksek 

yıkama aktivitesine sahiptir. İyi derecede 

köpük oluşturma karakterine sahiptir 

ve tuzlarla kolayca inceltilir. 

Açık saydam, beyaz renkli, macun 

yapışkanlığında, akışkandır. 

LABSA- lineer alkil benzen sülfonik 

asit 

En önemli yüzey aktif maddedir. Asidik 

özelliğe sahiptir. Petrol türevidir. Kestane 

kahverengi renkli, parlak ve 

akışkandır. 

KOKOAMİD/CDE-comporland 

KD-kokodietanol amid 

Beyaz, granüllü yapıda bulunan maddedir. 

KOSTİK-sodyum hidroksit 

Yanıcı değildir, nem ya da suyla temas 

ettiğinde ısı açığa çıkarır. Asit nötralizasyonun 

da ve bazı reaksiyonlarda 

kıvamlaştırıcı olarak kullanılır. 

Beyaz, renksiz, kokusuz sıvı halde olan 

bir maddedir. 

DMDMH-dimetil dimetilol hidantoin 

Güçlü bir koruyucudur. Gram negatif/ 

pozitif bakteriler, mayalar ve küflenmeye 

karşı geniş spektruma sahip bir 

maddedir. Suda çok iyi çözünür. Normal 

konsantrasyonlar da tahriş edici 

değildir. 

Noniyonik yüzey aktif maddedir. Her 

türlü temizlik malzemesinde, kıvam 

verme ve köpük stabilizasyonu amacıyla 

kullanılır. 

BETAİN-betaine cocoamidopropyl 

(%35) 

Temizleme etkisi olan sekonder, amfoterik 

yüzey aktif maddedir. Tahrişi önleyici 

ve köpük arttırıcı özellikleri vardır. 

Renksiz, viskoz sıvılardır. 

Hafif karakteristik kokulu, beyaz renksiz 

sıvı haldeki maddedir. 

Kullanılan hammaddelerin kısa bilgilerinden 

sonra ilk olarak bulaşık deterjanı 

yapımından söz edersek. 

ÜRE/ KARBAMİT 

Bazı asitlerle polimerleşme reaksiyonu 

verir. Katalizör olarak pH kontrolü için 

ve kıvamlaştırıcı olarak kullanılır. 

10 


Bulaşık deterjanı 

Çoğumuzun yapımını basit olarak 

gördüğü bu ürün, aslında dikkatli olarak 

üretilmesi gereken bir üründür, 

gerekli kontroller yapılmadığı durumda 

ürününüz şeffaf olmayabilir veya pH sorunu 

ile karşılaşabilirsiniz. En kötüsü de 

temizleyici özelliği iyi nitelikte olmayabilir. 

Bulaşık deterjanı yapımı için, 

Gerekli Hammaddeler ve miktarları; 

Hammadde 

LABSA 30 

SU 2700 

EDTA 1,5 

SLES 160 

CDE 18 

BETAİN 10 

ÜRE 8 

KOSTİK 7 

DmDmH 4 

GLİSERİN 2 

TUZ 65 

BOYA 45 

ESANS 3 

Miktar (kg) 

Üretim aşamasında izlenecek yol, 

Su kazana alınır. EDTA da topaklanma 

varsa ufalanarak eklenir. SLES eklenir 

ve çözünmeye dikkat edilir. Kazanın 

dibinde SLES birikmesi varsa alt vanadan 

aktarma yapılır, katı kısımlar 

ezilerek kazana geri dökülür. LABSA 

eklenir. Sırayla CDE, BETAİN, ÜRE, 

DmDmH ve GLİSERİN eklenir. Daha 

sonra 4kg KOSTİK İlave edilir, bu sırada 

pH kontrolü yapmak çok önemlidir. pH 

6-7 olması gerekmektedir. Eğer pH tam 

olarak istenilen aralıkta değilse, aktarma 

yöntemiyle biraz daha KOSTİK eklenebilir. 

Bir süre karışmaya bırakılır ve 

pH kontrolü tekrardan yapılır. pH oturduktan 

sonra tuz ilavesine başlanır. İlk 

başta 50 kg tuz, köpüğü dağıtacak şekilde 

kazana serpilir. Kıvam oturmadıysa 

azar azar, bir miktar daha azar azar tuz 

eklenir ve devamlı aktarma yapılır. Kıvamın 

oturmamasının nedenleri ham 

maddelerinizden veya ürün miktarlarını 

tam olarak belirtilen miktarlarda almadığınızdan 

kaynaklı olabilir. Kıvam 

istenilen düzeyde olduktan sonra, boya 

ve esans sırayla eklenir ve yeniden pH 

kontrolü yapılır. pH istenilen değerden 

düşükse, LABSA fazladır. Bu nedenle 

KOSTİK eklemeniz gerekir. 

Ürün viskoz, şeffaf olmalıdır. 

Belirttiğim gibi arada yapılan pH ve 

viskoz kontrolleri çok önemlidir. 

Çamaşır Suyu 

Çamaşır suyu üretimi sırasında, önce 

suyun kazana alınması önemlidir. Bu 

sırada kullanılan kazan kesinlikle polyester 

olmalıdır. Su, kazana alındıktan 

sonra, üzerine yavaşça hipoklorik asit 

eklenir. 

Toplam 3000 

Hammadde 

Miktar (kg) 


Hipoklorik asit HCl 100 

SU 300 

Toplam 400 

11

Ultra Çamaşır Suyu 

Polyester kazana su alınır. Sles’in iyice 

eridiğinden emin olarak ilave edilir. 

Kostik katılır, sonrasında eklenecek 

olan HCl ilavesine dikkat edilmelidir. 

Eğer belirtilen miktar, bir anda çözelti 

içine atılırsa aşırı katılaşma olabilir. Bu 

nedenle önce 100 kg kısım, daha sonra 

kıvam oturuncaya kadar yavaş yavaş 

geri kalan kısım eklenmeli. Arada pH, 

yoğunluk ve viskozite ölçümleri yapılmalı. 

Daha sonrasında boya ve esans 

eklenerek işlem tamamlanır. Elde edilen 

ürün bulanık ve viskoz olmalıdır. 

Hammadde 

Miktar (kg) 

BOYA 0,6 gram 

SU 740 

KOSTİK 25 

SLES 60 

HCl 175 

ESANS 0,5 

Toplam 1000 

Bulaşık Makinası Deterjanı 

Belirtilen hammaddeleri sırasıyla, kazana 

kontrollü olarak eklenmesiyle elde 

edilir. 

Yukarıda belirttiğim gibi bir kimyager 

olarak temizlik sektörü, tamamen bizim 

işimiz. Her ne kadar eski sistemler kullanılsa 

da Ar-Ge si olmayan bir kimya 

firması düşünmek imkânsızdır. Yukarıda 

belirtilen ürünlerin araştırmaları ve 

yapımına ait verdiğim bilgiler, kendi 

derlediğim bilgiler olduğundan kaynak 

bildiremiyorum. Ama unutmayalım ki 

en basitinden bir sabun yapımı da olsa, 

kontrollü olmadıktan sonra zarar verici 

olabilir. 

Bu maddelerin insan sağlığına etkilerini 

düşünerek, GMP standartlarında 

üretilmesi gerektiğinde, evde veya merdiven 

altı denilebilecek üretim tesislerinde 

üretilmesinin uygun olmadığını iş 

güvenliği ve sağlığının önemini özellikle 

belirtmek isterim. Bu türdeki kimyasal 

ürünlerin üretici firması ve üretim yerine 

ilişkin Sağlık Bakanlığından onay 

almadıkça üretim yapmayınız. 

Resimler ve Görsel Kaynak 

http://www.hazircevap.net/ 

genchem.rutgers.edu 

http://vimeo.com/67045984 

http://www.ar-metal.com/Urunlerimiz/ 

Temizlik-Sanayi-Grubu/ 

http://www.deterjanimalat.com/ 

Hammadde 

Miktar (kg) 

SU 1680 

KOSTİK 100 

TURPİNAL 80 

TKPP 80 

HCl 100 

KÜMESÜLFONAT 20 

Toplam 2000 

12 


emeği geçen ve bana da bir sayfa ayıran 

Dostlarım, Ayşe Emir ve Yavuz Selim 

Kart ‘ a teşekkürlerimi sunarım. 

Vahit KENAR 

Sakarya Üniversitesi 

vahitkenar@gmail.com 

Bu ay size, Türk kâğıdının babası olarak 

anılan Mehmet Ali KÂĞITÇIYI tanıtacağım. 

Mehmet KÂĞITÇIYI ilk defa İstanbul 

da katıldığım bir davette tanıma fırsatım 

oldu. Mehmet Ali KAĞITCIYI bana 

tanıtan sayın hocamız, onun yapmış 

olduğu çalışmaları öyle güzel teknik bir 

dille anlattı ki, konuşmamızın sonunda, 

Tarih Profesörü olduğunu öğrenince çok 

şaşırmıştım. Beni en çok etkileyende, 

Mehmet ALİ KÂĞITÇININ idealleri 

uğruna bu ülke için feda ettikleriydi. 

Şimdi biraz KÂĞITÇI hakkında birkaç 

bilgiye değinelim: 

Aydın ENGİN şöyle anlatıyor Kâğıt 

Mühendisi Mehmet Ali’yi; 

Mehmet Ali Kâğıtçı 

(D. 1899, Heybeliada, İstanbul - Ö. 1 

Ekim 1982, İstanbul) 

Kimyager ve Kimya Mühendisi olan Mehmet 

Ali Kâğıtçı, 

Türkiye’de kâğıt sanayisinin kurucusudur. 

Merhaba arkadaşlar; 

“İzmit’te SEKA Genel Müdürlüğü binasının 

önündeki bakımlı bahçede bir 

büst var, ‘Bu kimdir? Ve neden büstü 

dikilmiştir? Diye soracak olursanız, alt 

kattaki Mehmet Ali Kâğıtçı müzesini 

gezmelisiniz” 

İstanbul Darülfünunu Kimya Enstitüsü’nde 

öğretim görevlisiyken, 

dönemin koşulları ile bakıldığında 

‘köşeyi dönmek’ için her yol var iken, 

bir holdinge danışman olabilecek, zehirli 

atık salan bir fabrikaya ‘zararsızdır’ 

raporu verip dünyalığını doğrultabilecek 

iken Darülfünun muallimliğini bırakıp 

Almanya’ya kâğıt fabrikalarında çalışmaya 

gider Mehmet Ali. 

Öncelikle yeni dergimizin ilk sayısı 

hayırlı olsun. 

Yazılarımızın sizlerle buluşmasında 

İnovatif Kimya Dergisi 13

Sırtında işçi tulumu, yüzü gözü boya, 

reçine ve kir içinde kâğıtçılığı öğrenmeye 

başlar. Ustabaşı, daha sonraki 

yıllarda SEKA’yı birlikte kuracakları, 

1935’de Hitler’den kaçıp Türkiye’ye gelecek, 

her gün bisikletle Derince-İzmit 

arası pedal basarak fabrikanın geliştirilmesine 

büyük katkıları olacak olan Alman 

Yahudi’si ve kâğıtçı ustası Simon 

Holzmeyer’dir... [1] 

Daha sonra Fransa’ya giden Mehmet 

Ali, Lyon’da filigran tekniğini, Metz’de 

kâğıt hamuru çökeltme tekniklerini, 

kaynağından ve uygulayarak öğrenir. 

Sonra ‘alaylı’ kâğıt ustası ‘mektepli’ bir 

uzman olmak üzere Grenoble Üniversitesi 

Kâğıt Mühendisliği bölümüne girer 

ve 1927 yılında birincilikle mezun olur. 

Aynı yıl bilimsel donanımını, Türkiye’de 

bir kâğıtçılık sanayisi kurmak üzere 

kullanmak amacıyla ülkesine döner. 

Kâğıdını tümüyle dışarıdan döviz ödeyerek 

sağlayan Türkiye Cumhuriyeti’nde, 

uluslararası kâğıt tekellerinin yerli komisyoncuları 

köşe başlarını tutmuştur. 

Bir konferansı sırasında Dünya Kibrit 

kralının adamları, Avrupa Kâğıtçılar 

Birliği Türkiye acentesi ve Türkiye inhisarlar 

idaresi Genel Müdürü Behçet 

Bey olmak üzere üç görüşme talep edilir 

Mehmet Ali Bey ile. İlk ikisinde, Türkiye’de 

kâğıt endüstrisinin gelişmesi 

için yaptığınız girişimlere son vermesi 

halinde, ülkeye giren kâğıttan ton değer 

başına yüzde 3 komisyon alacağını, 

danışman olacağını söyleyenleri, anında 

reddeder. Tekel Genel Müdürü’nün 

teklifi ise; sigara paketi, kibrit kutusu, 

tuz kutusu için günde 10 ton kâğıt kullandıklarını 

ve bunların bir kâğıt fabrikası 

kurarak ulusal kaynaklardan karşılanması 

yönündedir. Bir kaç hafta içinde 

tüm plan ve projeleri hazırlanır ve ihaleye 

çıkılır. Üç gün kala Maliye Bakanlığı’ndan, 

durdurulduğu yazısı alırlar. 

14 

Burada fabrikanın kurulmaması için, 

kapsamlı bir çalışma yapıldığı açıktır. 

İlk Türk kâğıdını, Ulus gazetesinin 

yeni çıkacak ekinde deneme şansı 

bulduğunda, gazetenin başyazarı Fatih 

Rıfkı Atay ile birlikte Atatürk’e gitti ve 

eserini gösterdi. Uzun süre yazıya bakan 

Atatürk, Kâğıtçı’ya döndü ve “İşte 

çocuk, uygarlığın hamuru bu” dedi. 

Hayatı boyunca gördüğü tek iltifat da bu 

oldu. Atatürk sonrasında gelen yöneticiler, 

Mehmet Ali Kâğıtçı’ya aynı gözle 

bakmayacaklar ve onu ‘sistemin dışına’ 

atacaklardı. Mehmet Ali Kâğıtçı’nın 

hayatı, Türkiye’nin uygarlaşması için 

ömrünü harcayan; ama -ne yazık ki - 

yenilenlerin öyküsü! Başka bir ifadeyle 

‘Türkiye’nin nerede hata yaptığının’ bir 

romanı... Mehmet Ali Kâğıtçı, ‘unutulanlar’ 

arasında yerini alırken, iyi ki 

birileri rahat durmadı ve onu bize hatırlattı. 

Heybeliadalılar Derneği, bir adalı 

olan ve mücadelelerle geçen yaşamı 

1982 yılında son bulan Mehmet Ali 

Kâğıtçı’nın anılarını, vasiyeti üzerine 

bir kitapta topladı. Dernek Başkanı Baki 

Kara’nın hazırladığı ve şu sıralar baskıda 

olan ‘Türk Kâğıt Sanayinin Öncüsü Mehmet 

Ali Kâğıtçı’ başlıklı kitap, sanayileşme 

tarihimize ilişkin ilginç ipuçları 

veriyor.[2] 

Norveçliler’in utandıran yanıtı: 

Ya sonra... Sonrası Mehmet Ali 

Kâğıtçı’nın yine hayal kırıklıkları ile 

devam edecekti. Mustafa Kemal Atatürk 

vefat edecek ve Cumhuriyet’in idealleri 

de onunla birlikte gidecekti. Demokrat 

Parti dönemi geldiğinde ise ‘politik’ 

nedenlerle işinden uzaklaştırılacaktı. 


Devlet onun yerine Norveç’ten kâğıt 

uzmanı talep edecek ve Norveçliler’den 

‘utanç duyulacak’ bir yanıt alınacaktı. 

Türkiye’nin kâğıt uzmanı istediğini 

duyan Norveçliler, Stokholm 

Büyükelçiliğimize başvurarak, ‘Mehmet 

Ali Kâğıtçı’nın hayatından haberdar olmak’ 

istediklerini söylüyorlardı. 

Yani, “Kâğıtçı öldü mü ki bizi 

çağırıyorsunuz” demek istiyorlardı.[2] 

Yıllar sonra Mehmet Ali Kâğıtçı, fabrikanın 

üretime geçtiği o ilk günü şöyle 

anlatacaktı : “İzmit Kâğıt Fabrikasında 

18 Nisan 1936 cumartesi günü sat 

14.30’da elime aldığım, Mustafa Kemal’in 

‘işte medeniyet hamuru’ dediği 

ilk kâğıt sahifesi, uğruna yıllarca mücadele 

ettiğim idealime kavuşmanın 

bir belgesi idi. O mutlu andaki heyecanımı, 

bugün de aynı tazelik ve şiddetle 

hissetmekteyim.” Projesinin selüloz 

üretim kısmını gerçekleştirmek için 

tekrar girişimlerde bulundu ve İzmit 

Selüloz Sanayi Müessesesi’ni ve Sümerbank 

Karton Fabrikası’nı kurdu. 1941’de 

hiç bir neden gözetilmeden görevinden 

alındı. İstanbul Belediye Kimya hanesi 

Müdürlüğü’ne atandı. Teknik Üniversitesi 

Makine Fakültesi’nde kâğıtçılık dersleri 

verdi. 

Yazımı burada sonlandırırken şu noktaya 

değinmeden de geçemeyeceğim. 

Başarılı ve farklı bir Birey olmak istiyorsak, 

kendi kapasitemiz çerçevesinde, 

kendi özgünlüğümüzü içeren ve 

gerçekleşmesi mümkün olan idealler 

peşinde olmalıyız. İdeali olamayan insanın 

ottan farkı yoktur. Yaşadığı hayattan 

tam anlamıyla zevk alamaz. İnsanları 

sevmenin onlara faydalı olmanın 

vereceği mutluluğu ve gururu başka ne 

verebilir ki… 

Sağlıcakla Kalın 

Kaynaklar 

[1] http://lisanskimya.balikesir.edu. 

tr/~f20977/unlu%20turk%20kimyacilar. 

html 

[2] http://www.milliyet.com. 

tr/2004/06/05/business/bus03.html 

[3] Mehmet Sarıoğlu, Bir Cymhuriyet 

Aydını: Mehmet ALİ KAĞITÇI, 

İş Bankası Kültür yayınları,İSTAN- 

BUL,2008 

[4] http://tr.wikipedia.org/wiki/Mehmet_Ali_K%C3%A2%C4%9F%C4%B1t 

%C3%A7%C4%B1 

Tüm yakıcı tutkusunu ve ulusal sanayi 

inadının, yabancı firmaların kâğıt piyasasını 

nasıl yavaş yavaş ele geçirdiklerinin, 

kâğıtçılık sanayisinin nasıl giderek 

gerilediğinden ve tüm kâğıt tutkusunun 

öyküsünü “kâğıtçılığımız” kitabında 

anlattı 1977’de. 1982’de yaşamını yitiren, 

Türkiye Kâğıt Sanayi’nin kurucusu, 

Mühendis Mehmet Ali Kâğıtçı’nın tüm 

emeğini ve ömrünü verdiği SEKA için 

kendisi görmese de korktuğu olmuştu. 

Fabrika 1998 yılında özelleştirildi ve 

Anonim Şirkete dönüştürüldü.[1] 


15

Aykut CENGİZ 

getiriz. Türkiye de daha çok klor dezenfektanı 

kullanılır. Basit ve ucuz bir yöntemdir. 

Celal Bayar Üniversitesi 

aykutcengiz@windowslive.com 

Gizli Düşman 

Bilindiği gibi yaz aylarında, insanların 

içi kıpır kıpır oluyor. Yaz ayı denince 

akla; kum, deniz ve sıcaklık üçlemesi 

geliyor. Ne yazık ki bazılarımız için öle 

değil... 

Bir kısmımız tatile gidemeyip, havuzlarda 

soluğu alıyoruz. Tabi ki o bilinmeyen 

gizli düşmanla baş başa oluyoruz. Ne 

yazık ki birçok havuzumuz, denetimden 

hiç geçmiyor. Birçoğunun havuz operatörü, 

yok ya da işletme defteri tutmuyor. 

Bu da birçok sorunu başında getiriyor. 

Havuzun pH genellikle 6,5 ile 7,8 arasında 

değişir. Ama en ideal aralık 

7,2 ile 7,6 arasındadır. Ph aralığı fazla 

değişmemelidir. Serbest klor kapalı 

havuzlarda 1-3 ppm, acık havuzlarda 

1-1,5 ppm, klor dışında dezenfekte kullanılan 

havuzlarda 0,3-0,6 ppm, arasında 

olmalıdır. Genellikle pH ayarlaması 

yapıldıktan sonra, havuzumuzu değişik 

dezenfekte yöntemleriyle temiz hale 

16 

Bir insan havuza duş alarak girerse 2 

ton suyu, duş almadan girerse de 20 

ton suyu kirletebiliyor. İnsandan havuza, 

birtakım ter amonyak vb maddeler 

birleşerek, bir anda havuzun içersinde 

3-5 dakika bir süre ile milyonlarca 

mikrop üreyebiliyor. Onun için havuz 

pH’ının dengede tutulması, iyi bir 

dezenfektan sistemi kullanılıp filtrasyon 

yapılması gerekiyor ki, bu mikroplar 

bizi bir nebze olsun rahat bıraksın. 

Havuza girmeden önce mutlaka, o yerin 

işletme defterine ve aylık bakanlığa gönderilen 

numune oranlarındaki, madde 

miktarını inceleyin. Havuza girmeden 

önce ve sonra duş almayı ihmal etmeyin, 

özellikle ayak havuzlarını kullanıp mantar 

riskine karşı kendinizi koruyun. 

Uzun lafın kısası serinleyeceğim derken, 

sağlığınızdan olmayın ve sizi tehdit eden 

düşmanlara fırsat vermeyin. 


http://www.bodrum-temizlik.com/images/stories/havuz_1.jpg 


Hacer AY 

Giresun Üniversitesi 

hacr2013@yandex.com 

Kompost 

Son yıllarda artan dünya nüfusu, 

bu artışın gösterdiği gıda ihtiyaçlarını 

karşılamak için, artan tarımsal faaliyetler 

nedeniyle ortaya çıkan, atık miktarında 

da artışlar meydana gelmiştir. 

Atıklar, kontrolsüz bir şekilde depolanması, 

yer altı suyuna sızmaları, hastalıklara 

ortam oluşturmaları ve sera 

gazlarının çıkışına neden olması yoluyla 

çevreye ve insan sağlığına zarar vermektedirler. 

Bunun yerine önemli sorunlara 

neden olan bu atıklar, mikroorganizmalar 

vasıtasıyla kompost, çöp olmaktan 

farklı, daha çok ekonomik katma 

değer oluşturabilecek bir hammadde 

olarak değerlendirilebilir. Atıkların bu 

şekilde değerlendirilmesi, ülkemizdeki 

arazilere uygulanan gübre ihtiyacında 

dışarı bağımlılığın azalmasında, yoğun 

tarımsal faaliyetler sonucunda toprakların 

azalan verimlilik potansiyelin 

artırılmasında ve çevre kirliliğinin azaltılmasında 

katkılar sağlayacaktır. 

Gerek ulusal yönetmelikler, gerekse 

de uluslar arası direktifler, atıkların 

yeniden kullanımı, geri dönüşüm ve 

geri kazanımlarını teşvik etmekte olup, 

özellikle biyolojik atıkların düzenli 

depolama sahalarına göndermelerine 

sınırlamalar getirmektedir. Avrupa 

birliğince 2012 yılına kadar yapılması 

organik atık depolama kriterlerine 

uyum sürecinde, açığa çıkan atıkların 

uluslararası kriterlere uygun bir biçimde 

bertaraf edilmesi kararına göre ülkemiz 

dâhil, tüm gelişmekte olan ülkelerde 

bu tür tesislerin yaygınlaşması gerekmektedir. 

Hızla gelişen ülkemizde, 

önümüzdeki yıllarda bu konunun önemi 

giderek artacaktır. 

Kentsel katı atıklar genelde bahçe, cam, 

metal, gazete, mutfak atıkları gibi hemen 

hemen hepsi geriye dönüşebilir 

materyallerden meydana gelir. Özellikle 

organik atıklar besin elementlerince 

oldukça zengin, kolayca ayrışabilir materyallerden 

oluşur. 

Kentsel atıklar, toplanması, taşınmaları 

ve depolamaları için gerekli olan yerlerin 

temini, zorluklara sebep olmaktadır. 

Bütün bunlardan dolayı da katı atıkların 

yönetimlerinin maliyetleri yüksektir. 

Ayrıca kentsel atıklar, kötü kokular ve 

diğer çevresel problemlere de neden 

olurlar. Atıkların uygun bir şekilde geri 

dönüşümü sağlanarak, çevreye olan 

olumsuz etkileri de engellenebilir. 

Ülkemizde organik atıkların, genel 

atıklar içerisindeki oranı % 55 dir. Bu 

atıklar, kontrolsüz bir şekilde bırakılmakta 

veya çürümeye terk edilmektedir. 

Bu durumda bu atıkların değerlendirilemeden 

depolanması ile gerekli yer temini 

ihtiyacında artış ve çevresel zararlar 

oluşmaktadır. 


İnorganik gübrelerin, organik gübrelerin 

yerini alması sonucu, organik maddece 

yoksun kalmışlardı. Bunların sonucunda, 

topraklardaki üretim potansiyelinde 

azalmalar meydana gelmiştir. Azalan 

üretim potansiyelinin temel nedeni; 

sıkışma ve organik madde kayıpları, 

toprak kaynaklarının tedrici olarak 

aşınması ve kalitelerinin azalmasıdır. 

Bu da sonuç olarak topraklarda, düşük 

agregat stabilitesine, su geçirgenliğine, 

su kullanım etkinliğine, toprak mikrobiyal 

aktivitesine ve besin elementlerinin 

elverişliliğinin azalmasına neden olmaktadır. 

Bunlarda su erozyonu, yüzey ve 

yer altı sularının kimyasallarla kirlenmesi, 

toprak sıkışması, sera gazlarının 

açığa çıkması ve verimde azalmalar gibi 

endişelere neden olmaktadır. 

Bunun yanı sıra bu tip topraklar, bitkisel 

zararlılara karşı, erozyona ve yüzey 

akışına karşı daha hassastır. Bu tür 

noksanlıklar ve azalan verimlilik, artan 

kimyasal kullanımı ve daha fazla zararlı 

kontrolü ile giderilmeye çalışılıyor 

ve böylece daha fazla maliyete neden 

olmakta bu da çiftçilerin kar marjını 

azaltmaktadır. Bunlar da hem tarım sektörüne 

ve ekonomisine, hem de çevreye 

olumsuz yönde etkiler yapmakta. 

Yukarıda belirtilen bu olumsuzlukların 

önlenmesi için, kentsel organik atıkların 

sürdürülebilir bir şekilde değerlendirilmesi 

gerekir. Bunun yerine atıklar kompost 

olarak değerlendirilebilir. İşlemde 

mikroorganizmalar vasıtasıyla, atıkların 

geri dönüşümü sağlanarak doğaya ve 

çevreye zarar vermeyen, ekonomik 

değeri olan ürünler elde edilir. 

Kompostlaştırma işleminde, karbon ve 

azot içeriğince yüksek organik atıklar 

oksijenli (Aerob) ve kontrollü (uygun 

nem ve hava) koşullarda mikroorganizmalar 

tarafından ayrıştırılarak kompost 

elde edilmektedir. İçerisindeki bitki ve 

besin elementlerinin yarayışlılığı arttırılmakta, 

elde edilen humusça zengin 

kompost tarımda gübre, peyzajda veya 

toprak ıslah edici materyal olarak kullanılabilir. 

Atıl halde olan organik atıkların, 

kompost olarak dönüştürülerek değerlendirilmesi, 

elde edilecek kompost ise 

yoğun ve uygun olmayan tarımsal faaliyetler 

sonucu ülke topraklarında meydana 

gelmiş olan toprak aşınmalarının 

önlenmesinde ve toprakların kalitelerinin 

arttırılmasında faydalı olacaktır. 

Bununla birlikte, bu atıkların çevreye 

olan zararlarının azaltılmasıyla çevresel 

açıdan önemli yararlar da sağlanacaktır. 

Ayrıca dış alımla yapılan kimyasal gübre 

tüketiminin azaltılmasıyla, tarıma ucuz 

ve daha yarayışlı girdi elde edilmesiyle 

ekonomik yararlar da sağlanacaktır. 

Organik atıkların kompost olarak değerlendirilmesi 

ile ülkemizde geri dönüşüm 

bilincinin arttırılmasına da katkılar 

sağlanmış olacaktır. 

Böylelikle önemli miktarlarda 

yer alan organik atıkların, çevresel 

yönden zararlı olacak şekilde atıl halde 

depolanmasının yerine, onların kompost 

şeklinde geri dönüşümü yapılarak 

sürdürülebilir tarıma ve toplumda geri 

dönüşüm bilincinin arttırılmasına katkılar 

sağlanmış olacaktır. 

Şimdi de kompost yapımı hakkında kısa 

bir bilgi verelim; 

18 


Bir İngiliz subayının, Hindistan da bu 

yöntemi görüp, Avrupa ya taşımasıyla 

20 yüzyılın ilk yarısında kompostlaştırma 

işlemine başlanmıştır. İlk başlar da 

çöplerin 3-4 metrelik yığınlar, 1,5-2 

metrelik yüksekliğe sahip olarak başlanmıştır. 

Bu yığınlara zaman zaman 

karıştırıp su ilavesi yapılmıştır. 

Kompost, organik materyallerin kontrollü 

bir biçimde, biyolojik bir süreçten 

geçtikten sonra; koyu, kolayca ufalanabilen 

ve toprak gibi kokan bir forma 

dönüştürülmesidir. Büyük ve küçükbaş 

hayvan ve ahır atıkları, meyve, sebze, 

yumurta kabukları, patates, soğan gibi 

organik atıklar, kesilmiş dallar, çimler, 

kurumuş yapraklar, kâğıtlar kısacası 

aklımıza gelebilecek birçok atık kompost 

yapabiliyoruz. Süt ve et ürünleri, 

tereyağı, kemikler, mayonez yoğurt gibi 

yağlı margarinli yiyecekler, kompost 

edilemez. 

dane boyutu, pH ve sıcaklıktır. Kompostlastırma, 

uygun içerikli organik 

atıkların toplanması ve ardından ham 

maddenin karışımı ile gerekli oksijenin 

alınması ile baslar. Sonrasında karbondioksitin 

dışa verilmesiyle işlem devam 

eder. 

Havalandırma haftada 2-3 defa yapılmalıdır. 

Karışım oluştuktan sonra birkaç 

saat içerisinde, mikrobiyel metabolik 

aktivite nedeniyle sıcaklıkta yükselme 

gerçekleşir ve ilk 3 hafta 50-60oC seyir 

ederken sonrasında 40oC kadar 

düşecektir. Sıcaklığın 65oC ve üzerine 

çıkmasından kaçınılmalıdır, mikroorganizmaların 

ölümünün gerçekleşmesi 

istenmeyen bir durumdur. Su muhtevası 

%60 dan büyük olması durumunda, 

partiküller arası boşluklar dolar ve O2 

girişini CO2 çıkışını engeller. %40 dan 

az olması da istenmez, bu durumda da 

mikroorganizmalar çoğalamaz ve işlemimizin 

süresi uzar. 

Dane boyutu azaldıkça mikroorganizmalar, 

daha geniş yüzeyde faaliyet 

gösterir. kompostlastırmada havalandırma 

önemli ve süreyi kısaltan etkenlerimiz 

arasında yer alır. Bu işlemler sonucunda, 

komposttun gerçekleşme süresi 

6-8 hafta içerisinde gerçekleşir. 

Kemerburgaz kompost tesisi 

Kompost prosesini etkileyen faktörler; 

çevresel şartlar, su muhtevası, 


19

Bahçe tipi kompost düzenekleri 

Kaynaklar 

Yeryüzü derneği evde kompost yapımı 

Harran üniversitesi kompost ve biyogaz tesisi fizibilite raporu 

Kompost teknolojileri ve İstanbul’ daki uygulamaları İSTAÇ A.Ş 

20 


Ayşe EMIR 

Gazi Osman Paşa Üniversitesi 

ayseemirr_2008@hotmail.com 

Endüstriyel Hammaddemiz Olan Mikayı 

Tanıyalım 

Endüstride geniş çapta kullanılan ve 

zararlı etkileriyle bilinen asbeste alternatif 

bir madde olan mikadan bahsetmek 

istiyorum. 

Mika ülkemiz için yeni bir endüstriyel 

hammadde olmasına rağmen, dünyada 

geniş çapta kullanılmaktadır. ABD, 

Kanada, Hindistan ve İngiltere; mikanın 

jeolojik yapısı üzerinde önemli 

araştırmalar yapmaktadır. Ve bu ülkelerin 

toz mika kullanımı ve üretiminde 

önemli gelişmeleri vardır. Dünyada 

mika pegmatit, granit ve mika-şist gibi 

kayaçlardan elde edilir. Ülkemizde toz 

mika üretimi yapılmamış, pegmatitlere 

bağlı olarak üretilen levha mika ise; 

kısıtlı ve elverişsiz şartlarda üretilmiştir. 

Mika, karmaşık bileşimli hidroalüminyumsilikat 

minarelerine 

verilen isimdir. Mineralojik olarak yer 

kabuğunun %3,8’ini oluşturur. Mikalar 

asidik, magmatik ve metamorfik 

kayaçlarda bulunur. 

Mika doğada en bol bulunan bir mineral 

ve kullanım alanı geniş olmasına 

rağmen, ticari kullanım imkânları 

kısıtlı bir mineraldir. Bu durum mika 

yataklarının az gelişmiş ülkelerde bulunmasından 

kaynaklanmaktadır. Mika 

diğer endüstriyel hammaddelere göre, 

küçük hacimli bir endüstriyel pazara 

sahiptir. 

Mikanın Kullanım Alanları: 

Mikalar çok geniş alanda kullanılmaktadır. 

Mikaların kullanıldıkları sektörleri 

sıralarsak: Elektrik-elektronik 

endüstri, Boya sanayide boyaların imalatında 

kullanılır, Plastik ve Kauçuk 

sanayide dolgu maddesi olarak kullanılır, 

Yalıtkan sanayide yalıtkan olarak 

kullanılır, Petrol sondajında kuyuda 

oluşan çatlakları kapatmak için kullanılır. 

Inovatif Kimya Dergisi 21

Ayrıca kâğıt, kozmetik, döküm, tekstil, 

gübre sanayinde, kaynak elektrodu imalinde, 

inci parlatma, yangın söndürme 

malzemesi imalinde, akustik ürünlerde 

yapıştırıcı olarak ve otomobil içine gelen 

motor sesini önlemek için katkı maddesi 

olarak azda olsa kullanılmaktadır. 

sahip olduğundan tercih edilmektedir. 

Mika Kupa 

Toz mika boya sanayide kullanıldığında; 

emülsiyon ve sentetik boyalar, korozyona 

karşı kullanılan boyalar, alüminyum, 

dâhili ve harici boyalar elde edilmektedir. 

Mika bu boyalar içerisine katıldığında, 

boyalar suya ve bozunmaya karşı 

dayanıklılık kazanır. Mika boyalarda 

çökmüş malzemenin asılı kalması amacı 

ile kullanılır. Alüminyum boyalarda 

mika karbonatlaşmayı ve alüminyum 

kaplı tabakanın renklerinin bozulmasını 

önlemektedir. Harici boyalarda kuruma 

zamanı, kolay sürülme ve dekoratif özellik 

kazandırması yüzünden dolgu maddesi 

olarak kullanılmaktadır. Plastikte 

mika kullanıldığında ürünlere yüksek 

çekme ve esneklik sağlar. Mika plastikte, 

ürünlerde bozunmayı önler ve dayanımı 

artırır. Mika diğer dolgu maddelerine 

göre daha daha sert ve ısısal özelliklere 

22 

Müskovit ve flogopit (yapısında Mg içeren 

mika) mikaların, yüksek voltajlı elektrik 

yüklenmesine dayanıklı olmaları, 

elektrik enerjiyi depolama kapasiteleri 

ve depoladıkları enerjiyi çok az kayıpla 

yaymaları gibi özelliklerinden dolayı 

elektrik endüstrisinde kullanılmaktadır. 

Kalsilikatik ve portland çimento üretiminde, 

mika kullanılmaktadır. Bu 

ürünlerde mika kullanılmasının sebebi; 

büzülmeye karşı ve yüksek sıcaklığa 

dayanımdır. Mika’nın kimyasal 

bileşiminde %2’den az oranda MgO 

olmasından dolayı çimentoda kullanılır. 

Çünkü MgO büzülmeyi artırır, bu da 

çimento üretiminde istenmeyen bir 

durumdur. Gelişmiş ülkeler çimentoda 

asbest yerine mika kullanırlar. Mikanın 

çimentoya kazandırdığı önemli özelliklerinden 

dolayı çimentoda kullanımı 

giderek artmıştır. 


XIX. Yüzyıla kadar süs eşyası, tıbbı 

gereçler, ocak ve süs eşyası olarak kullanılan 

mikalar günümüzde binalarda 

dekoratif amaçlı kullanılmaktadır. Mikanın 

binalarda kullanımı ekonomiktir. 

Türkiye’ de mikanın binalarda kullanımı 

yaygınlaşmaya başlamıştır. 

Mika çatı ve yüzey kaplamalarda ve ziftle 

kaplanmış alanlarda sonradan meydana 

gelen yapışmayı önlemektedir. 

Mika refrakter tuğla üretiminde kullanılmaktadır. 

Mika ile üretilen tuğlaların 

ısı iletiminin düşük olması, 

yalıtımının yüksek olması, diğer dolgu 

maddelerine göre yüksek dayanım 

göstermesi ve 1000⁰C sıcaklığa dayanması 

gibi özellikler mikanın tuğla üretiminde 

kullanımını artırmıştır. 

Toz mikayı diğer endüstriyel hammaddelerden 

üstün kılan özellikleri 

*Yüksek gerilme ve bükülme dayanımına 

sahip, şeffaf, elastik, esnek ve ucuz 

bir mineral olması. 

*Kimyasal olarak kararlı bir mineraldir. 

Işık, elektrik, su, yağ çözücüler, asitler 

(HF ve derişik H₂SO₄ dışındaki asitler), 

alkaliler ve kimyasal maddelere karşı 

dayanıklıdırlar. 

*Dielektrik dayanımı ve yüksek ısı kararlığına 

sahip oluşu 

*Nem’e, yanmaya, erimeye karşı 

dayanıklı olması, sıcaklık artışı ve azalması 

sonucunda oluşabilecek değişiklikleri 

göstermemesi 

*Işığı yansıtan ve geçiren muskovit ( 

potasyum mika) tanelerinin, dekoratif 

ve süsleyici görünüm vermesi. 

*Muskovit taneleri yapışma ve sürtünmeye 

karşı önemli özellikler gösterir. 

Bu özelliğinden dolayı dolgu maddesi 

olarak kullanıldığında ürünün yüzeyini 

korur. 

*Mika boyalarda kullanıldığında düşük 

özgül ağırlığı, yapraksı yapısı nedeniyle 

çökelmemesi, boyada homojen bir 

dağlım göstermesi, sıvıdan etkilenmemesi, 

yapıştırıcı ve boyalarla kolay 

karışması gibi üstün özellikler gösterir. 

Polistiren-Mika Cam Örneği 

*Ürünü sertleştirir, pekiştirir, kuvvetlendirir, 

küçük ölçekte kırılmayı ve bozunmayı 

önler, iletkenliği azaltarak ısı 

yalıtımını iyileştirir. 


23

*Ultraviyole ışığı geçirme özelliğine 

sahip olduğundan dolayı, güneş ışığının, 

nemin, ısı ve atmosferik gazların zararlı 

etkilerini azaltarak, yaşam kalitesini 

yükseltir. 

Türkiye Mikanın Önemini Biliyor 

mu? 

Türkiye’de endüstride mikanın önemi 

anlaşılmamış ve toz mikanın endüstriyel 

açıdan önemi konusunda bilimsel 

çalışmalar yapılmamıştır. Ülkemizde 

mikanın dolgu maddesi olarak kullanımına 

ilişkin standartlar hazırlanmamıştır. 

Tüm bu olumsuzluklara bağlı 

olarak, mikanın aktif şekilde kullanımı 

ve üretimi gerçekleşmemiştir. Ülkemizde 

pegmatitlere bağlı olarak üretilen 

levha mika üretimi yapılmış, toz mika 

üretimi yapılmamıştır. Levha mika üretimi, 

küçük çapta madencilik çalışmaları 

ile ve kısıtlı şartlarda üretilmiştir. Levha 

mikanın kullanıldığı alanlarda, başka 

maddelerin kullanılmasından dolayı, 

levha mikanın gelişmesi engellenmiş ve 

kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir. 

Bu yüzden dünyada daha çok levha 

mikadan ziyade toz mika üretilmiştir. 

Gelişmiş ülkelerde bazı şirketler, feldispat 

üretilirken yan ürün olarak açığa 

çıkan mikayı diğer şirketlere satmaktadır. 

İşletmeler feldispat üretirken atık 

olarak atılan kuvars ve mikayı değerlendirdiklerinde 

üretim maliyetlerini de 

düşürmüş olacaklardır. Feldispat üretilirken 

atık olarak atılan mikanın milli bir 

servet olduğu unutulmamalıdır. 

24 

Ülkemizde toz mika binalarda dekoratif 

amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. Toz 

mikanın endüstriyel olarak kullanılmaya 

başlanması önemli bir gelişmedir. Mikanın 

diğer kullanım alanları da üreticilere 

anlatılmalı ve mikanın ülkemizde 

dolgu maddesi olarak kullanımı sağlanmalıdır. 

Toz mika kanserojen etkisiyle 

bilinen asbeste alternatif maddedir. 

Ülkemizde asbest yerine toz mikanın 

kullanılması ile ilgili çalışmalar yapılmalıdır. 

Asbestin kullanıldığı tüm alanlarda 

toz mikanın kullanılması mümkün 

değildir. 1000⁰ C sıcaklık üzerindeki 

çalışmalarda mikanın yapısı bozulmaktadır. 

Türkiye’de mika rezervleri 623 bin 

tondur. 600 bin tonu Eskişehir Sarıcakaya’dadır. 

Bu kadar zengin mika 

yataklara sahip olmamız, mikanın kullanım 

alanlarının çok olması ve kanserojen 

olan asbeste alternatif madde 

olması halinde hala mika maddesini 

kullanmamamız ilginçtir. 

Kaynaklar 

1. www.mta.gov.tr 

2. www.marbleport.com 

3. www.ekutup.dpt.gov.tr 

4. www.reocilities.com 

5. MTA Genel Müdürlük Kitabı 


http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Mica-in-rock-from-alstead.jpg 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:MicaSheetUSGOV.jpg 

http://www.hemenav.com/UrunResim- 

leri/ANDD11/500x500/And-Outdoor- 

AND-D11-Ici-Celik-Disi-Mika-Kupa- 

Mug-17980.jpg 

http://www.tokyap.com/urun/90-x-90- 

oval-polistiren-mika-cam_437.aspx?- 

CatId=168 


İsmail ÇELİK 

Abant İzzet Baysal Üniversitesi 

simyager_16@mynet.com 

Atom ve Atomaltı Dünyası 

İnsanlar doğdukları andan itibaren 

devamlı olarak evrenin ne olduğu ve 

nelerden oluştuğu konusunda devamlı 

olarak kafa yormuşlar ve fikir yürütmüşlerdir,öyle 

ki bu düşünceler yıllar 

boyu değişmiş ve en nihayetinde 

deneysel kanıtlara gelmiştir.Milattan 

önce bir çok filozof bu konuda kendi 

fikirlerini söylemiştir.Tarihte ilk filozof 

olarak tanımlanan Thales bu konuda şu 

düşünceleri ortaya atmıştır.’Her şey suda 

oluşmuştur ve mıknatıs demiri çeker,öyleyse 

mıknatıs canlıdır’ düşüncelerini 

ortaya atan filozof,her şeyin 

sudan oluştuğunu söylemiştir,oysa su 

ateşi söndürebilir fakat bir sel baskınını 

önleyemez,bu yüzden evrenin arkhesi 

yani tohumu su olamaz,daha sonraki 

yıllarda Thales’in öğrencileri Anaksimandros 

ve Anaksimenes bu konuda 

bir çok düşünce ortaya atmışlardır,bunlardan 

biri de Anaksimenes’in ‘hava’ 

düşüncesidir,fakat bu olgununda zamanla 

etkin olmadığı görülmüştür.Çok 

yıllar sonra Empedokles adında bir 

filozof bu düşünceleri birleştirerek (ki 

daha önceden Herakleitos ateş demiştir 

arkheye) dört unsuru elde etmiştir.Bunlar 

hava,su,toprak ve ateştir.Peki bunlar 

nasıl bir araya geliyor ve ayrılıyorlar,buna 

da iki unsur diyen filozof,bunları iki 

şekilde ayırır ; Sevgi ve nefret,bunlardan 

sevgi bu dört unsuru birleştirirken,nefret 

ise ayırmaktadır.Derken yıllar geçiyor 

bu unsurların gerçek olamayacağını 

bazı filozoflar söylüyor,bunlardan biride 

yunan filozofu Demokristos’tur. 

Evrenin çok küçük yapıdaki atomlardan 

oluştuğunu söyleyen filozof,bilim 

açısından oldukça önemli bir adım 

atan bu yapı,atoma olarak bilinir ki,- 

modern atom teorisinin adı buradan 

gelmektedir,fakat bir ayrım yapma 

gerekiyor burada,Demokritos’un atomu 

bölünemezdir ama şimdi biliyoruz ki 

atom bölünüyor ve temel parçacıklarına 

ayrılıyor.Demokritos’u atomu oldukça 

da durağandır,onda boşluk vardır ama 

hareket yoktur.Atomun boşluklu yapıda 

olduğunu daha sonra ünlü bilim insanı 

E.Rutherford söyleyecektir.Şimdilik 

düşünce tarihini burada bitiriyor ve bilimin 

teorik ve deneysel boyutuna adım 

atıyoruz. 

Şimdi ise geldik asıl konumuz olan 

modern atom teorisine ve bunu kronolojik 

olarak takip eden atom modellerine. 

Yıllar geçiyor,bilim ilerliyor fakat atoma 

dair kanıtlar nedense birikmiyordu.1805 

yılında J.Dalton yaptığı bir çok deneyde 

direkt olarak atom hakkında değil de 

atomun yarattığı etkiler üzerine araştırma 

yapmıştır.Bunlardan biride kütlenin 

korunumu yasasıdır. 


Bir reaksiyonda girenlerin kütlesi,toplam 

kütleye eşit olan bu yasa daha 

öncede yinelenmiştir,fakat yeterli veri 

ve deneysel kanıt yoktu,Dalton’un diğer 

bir katkısı ise bir kimyasal reaksiyonda 

toplam kat sayılar yine toplamda aynı 

değeri vermektedir..Bir çok eksiği olan 

bu teori,Thomson’ın ufkunu açması 

açısından önemli bulgular taşımaktadır.Bu 

eksiklerden bazıları ise,atomun 

bölünemez olduğu ve aynı elementin 

atomları aynı,farklı elementin farklı,- 

fakat bugün biliyoruz ki izotop atomlar 

bu duruma uyarlar. 

Diğer bir modelimiz ise 1900’lü yılların 

başına doğru atılan J.J.Thomson 

atom modelidir.Bu modelde elektron 

keşfedilmiş (1897) ve ona göre yorumlar 

yapılmıştır,şöyle ki Thomson atom 

modeli artı yüklü olup elektronlar 

atoma gömülü ve hareket etmez durumdadırlar.Thomson’ın 

atomu küre 

şeklinde olup elektronlar buralara rastgelen 

dağılmışlardır (meşhur üzümlü 

kek modeli) Fakat burada elektronun 

keşfi bilim adına önemli olduğundan bu 

konu üzerinde biraz duralım.Thomson 

1897 yılında yaptığı bazı deneylerde 

(Thomson esasında kuramsalcıdır ama 

bu deneyleri asistanlarıyla birlikte yapmıştır.) 

ki bu deneyin adı katot ışınları 

deneyidir.(Bu deney Cavendish laboratuarında 

yapılmıştır.) Bir düzenek 

hazırlayan Thomson katot ışınlarına 

yüklü parçacıklar göndererek bunları 

sapmasına neden olmuştur,şöyle ki katot 

ışınları bu zıt yükte sapmış ve negatif 

yüklü parçacıkların olduğu konusunda 

hem fikir olmuşlardır.Daha sonra buna 

elektron denmiştir ve keşfedilen ilk 

atomaltı parçacıktır,özelliklerinin daha 

sonra uzun uzun açaçağız fakat şimdilik 

konuyu burada bırakıyorum. 

Yıllar geçtikçe bazı durumlarda eksiklikler 

çıkıyor ve atom hakkında 

söylenenler hiçte geçmişteki gibi olmadığı 

görülüyordu.Bu eksikliklerin 

bazı kısımlarını gören ünlü bilim insanı 

E.Rutherford 1911 yılında kendi 

atom modelini ortaya atmıştır.Rutherford’a 

göre atom içerisinde çekirdek 

olan ve büyük boşluğa sahip bir yapıdır. 

Proton ve nötronun varlığı da zaten 

Rutherford’tan sonra keşfedilmiştir. 

Bu deneyleri isterseniz biraz açalım. 

Rutherford yaptığı bir deney sonucu 

çekirdeği keşfetmiş ve güneş sistemini 

andıran bir model önermiştir.Rutherford’un 

deneyini kısaca tanımlarsak,Rutherford 

çinkosülfit tabakasında bir 

levhaya kurşun kaynaktan fırlatılan alfa 

parçacıkları etki etmiştir,büyük bir hızla 

çarpan parçacıkların çoğu levhadan 

geçerken,bir kısmı da daha büyük hızla 

geri saçılmaktadır.Bunun sonucunda 

Rutherford şu sonuca varmıştır.Atomun 

içinde çekirdek denilen bir yapı vardır 

ve bu yapı büyük bir boşluktan oluşmaktadır. 

Elektron fikrini Thomson’ın ortaya 

atmasından sonra Rutherford’ta bu durumu 

birleştirerek atomun proton sayısı 

kadar elektron olabileceği kanısına varmıştır.Bu 

teorinin de eksiklerini 1913 

yılında N.H.Bohr görerek kendi adıyla 

anılan atom modelini ortaya atarak 

modern kuantum teorinin zeminini 

atacaktır. 

26 


1913 yılında ünlü bilim insanı N.Bohr 

yaptığı bazı kuramsal çalışmalarda atomun 

hiçte Rutherford’un sandığı gibi bir 

yapıda olmadığını göstermiştir.Bohr’a 

göre atom çekirdek denilen (proton 

ve nötron ki nötron daha sonra Chadwick 

tarafından keşfedilecektir,Rutherford’un 

öğrencisidir aynı zamanda 

Chadwick) bir yapıda oluşmaktadır,elektronlar 

ise belli dairesel yörüngelerle 

çekirdeğin etrafında dolaşmaktadırlar. 

Fakat bu konuda bir açıklama yapmayan 

Bohr sadece bazı durumları klasik 

mekaniğe göre açıklama durumunda 

kalmıştır,bunlardan biride momentumdur 

(hızın kütleye olan çarpımı demektir)birde 

Bohr çok elektronlu atomları 

açıklayamamıştır.Bohr’un teorisi ise şu 

dört varsayıma dayanmaktadır. 

* Elektronlar belli bir yörüngede dururlar 

ve h/2π gibi bir açısal momentum 

oranına sahiptir. 

* Elektronlar kararlı enerji seviyesinde 

belli bir yörüngede hareket ederler. 

* Elektron kararlıyken ışık yayınlamaz.Anacak 

yüksek enerji durumundan,düşük 

enerji durumuna geçerse 

yayınlar. 

* Elektron oldukça kararlı bir yapıda 

bulunmak ister ve enerji düzeyi 1 olmak 

üzere,her enerji düzeyi t gibi + gibi bir 

tam sayıya denk gelir. 

Bugün artık biliyoruz ki,modern atom 

teorisi bu dört atom modelinden hiç biri 

değildir,sadece bir yaklaşımdır ve eksiklikleri 

vardır.Bu eksiklikler nedir,buna 

da başka bir yazımızda kuantum atom 

modelinde değinebiliriz,konuyu şimdilik 

burada bırakıp atomaltı parçacıkları 

dünyasına giriş yapıyorum. 


Atomaltı Dünyası 

J.Dalton’un atom hakkında söylediklerini 

daha önceki bölümden biliyoruz. 

J.J.Thomson yaptığı bir çok deney sonucunda 

nihai parçacık olan elektrona 

ulaşmış ve bu durum modern atomun 

temeli olarak önemli bir adım olarak 

görülmüştü.Cavendish laboratuarında 

keşfedilen bu parçacık,aynı zamanda 

keşfedilen ilk atom altı parçacıktır.Elektron 

üzerinde biraz duracak 

olursak,elektron leptonlar grubu bir 

parçacığıdır.1897 yılında J.J.Thomson 

tarafından keşfedilen bu parçacık oldukça 

hafif ve zayıf bir yüke sahiptir. 

Sayısal olarak ise şu değerlere sahiptir; 

Kütlesi = 9,1091.10-²⁸ g 

Yükü ise = 1,6021.10-¹⁹ g 

Elektron elektromanyetik kuvvetle 

çekirdeğe bağlanmıştır ve bütün kimyasal 

olaylar bu parçacık tarafından 

gerçekleştirilir. 

27

Protona dönecek olursak,proton çekirdeği 

oluşturan ve kuarklarca bir araya 

gelip oluşan bir yapıdır.İki yukarı bir 

aşağı kuarktan oluşan proton bir fermiyondur 

yani spini kesirlidir.Protonun 

keşfi ise atomun nötr olduğu 

düşüncesinden çıkmıştır.Eğer ortamda 

bir denge söz konusu ise,birde bunu 

dengeleyen durum olmalı,bu durumun 

adı da protondur.E.Goldstein 1886 

yılında yapılan deney sonucu bu yüklü 

parçacığa kanal ışınları demiştir,Bu isim 

daha sonra E.Rutherford tarafından 

1920 de değiştirilerek ve daha kapsamlı 

olarak belirlenerek proton adı verilmiştir.Kütlesi 

elektrondan 1836 kat 

daha büyük olan bu yapı aynı zamanda 

radyoaktivitede büyük görev almaktadır. 

Nötron ise yüksüz bir atomaltı parçacıktır.İki 

aşağı ve bir yukarı kuarktan 

oluşan bu yapı,atomun çekirdeğinin bir 

parçasıdır.Chadwick tarafından 1932 

yılında keşfedilen nötron ,protondan 

hafif elektrondan ağır bir parçacıktır,radyoaktif 

bozunmaların çoğu burada 

gerçekleşmektedir. 

İki aşağı,bir yukarı kuarktan oluşan 

nötron 

Kuarklar 

İki yukarı,bir aşağı kuarktan oluşan 

proton 

Çekirdek ve nötrona gelecek olursak,çekirdek 

atomun merkezinde 

küçük bir hacme sahip pozitif yüklü 

atomaltı bir parçacık bütünüdür (hadron). 

Çekirdeği daha öncede hatırlayacağımız 

gibi E.Rutherford keşfetmiş,alfa 

parçacıkları saçılması esasında dayanan 

bu durum,çekirdeğin varlığını onaylamıştır. 

Kuarklar maddenin yapıtaşını oluşturan 

proton ve nötronun yapı birimleridir. 

Proton iki yukarı bir aşağı kuarktan 

oluşur,nötron ise iki aşağı bir yukarı 

kuarktan oluşur ve bunlar birer baryon 

ailesidir.(Baryonlar 3’lü kuarklara denir 

ve bunlara proton,nötron,ksi ve omega 

örnektir.) 

Bir fermiyon olan baryonlar proton 

hariç tamamı kararsızdır ve bozunarak 

diğer parçacıklara ayrışırlar.Nötron 

ise iki aşağı bir yukarı kuarktan oluşur 

ve bir baryondur.Peki bu kuarklar nasıl 

bir arada duruyor? Bununda yanıyı 

gulondur ,tutkal anlamına gelen bu 

yapı,merkezden uzaklaştıkça çekim arttığından 

bu derece bir enerjiye sahip bir 

hızlandırıcı şimdilik bulunmuyor. 

28 


Peki kuarkların varlığından nasıl bu 

kadar emin olabiliyoruz ? bununda 

cevabı;Protonları elektronlarla bombardımana 

tabi tutulduklarında oluşan 

durumun 3 tane parçacığın topaklandığıdır.Bu 

kuarkların hangi kuarklara 

ait olduğunu nereden biliyoruz soruna 

da yanıtımız;kuarkların davranışları ve 

bozunma hızlarıdır. 

Kuarkla aynı orbitaller gibi kuantum 

sayılarına sahiptirler.Bunlar renklerdir 

yani her kuantum sayısının bir 

rengi vardır,kırmızı,mev,yeşil olarak 

adlandırılan bu renk isimleri esasında 

kuarklara renkli oldukları için konulmamıştır,sadece 

bazı durumları daha 

iyi açıklayabilmek için bu renk isimleri 

verilmiştir. 

Birde kuarkların hapsi var,bu da kuarklara 

belli derecede enerji verilirse burada 

kuarkları ayıran diğer bir sanal 

parçacık araya girer ve bu kuarkları 

tekrar başka kuarklara yönlendirir ve 

bu kuarklar arasında kümelenmeler 

oluşur,işte bu kümelere ‘kuark hapsi’ 

denir ve kuarkları merkeze doğru 

büyük bir kuvvetle çeker,bu kuvvet 

taşıyıcısının adı da gluondur,gluonda 

İngilizcede glue yani tutkal kelimesinden 

gelmektedir. 

Kuarkların bir diğer etkileşimi ise iki 

kümelerdir,bunlar mezonlardır,bir kuark 

birde anti kuarktan oluşan bu yapılar 

birer bozundur yani spinleri tam değerdir.Baryonlar 

ve mezonları bir araya 

getiren yapıya da hadronlar diyoruz. 

Kuark 

Spin 

Alt -1/3 

Üst +2/3 

Tılsımlı +2/3 

Acayip -1/3 

Aşağı -1/3 

Yukarı +2/3 

Kuarkları spinlerine göre sıralayacak 

olursak; 


Mezonlara diğer bir örnek ise pion,kaon 

ve etadır.Yukowa yaptığı bir çok 

kuramsal çalışmada protonla nötron 

arasında orta kütleli bir parçacığın olabileceği 

düşüncesini ortaya atmış,daha 

sonra buna mezo yani orta anlamında 

mezon adı verilmiştir.Yukowa’nın önerdiği 

mezon ise kararsız bir parçacık olan 

pion’dur 

Mezonlar ve baryonlar birleşerek hadronları 

oluşturur demiştik,mezonlar 

bir kuark birde anti kuarktan oluşurlar 

yani birer bozondurlar hatırlanacağı 

gibi.Pion,kaon,eta bunlara örnektir ve 

eta hariç hepsi kararsızdırlar.Baryonlar 

ise proton,nötron,omega,ksi,lamda gibi 

parçacıklardan oluşmuşlardır,bunlarda 

6 çeşit kuarkın spin istatistiğine uyan 

durumlarını ifade eder ve kuantum spin 

kuramına uyarlar ve birer fermiyondurlar.Fermiyon 

ise,fermi-dirac istatistiğine 

uyan parçacıklardır yani aslında 

parçacıklar iki gruba ayrılılar,fermiyon 

ve bozon,fermiyonlar aynı zamanda 

kesirli spinlidir.Daha doğrusu leptonların 

ve kuarkların hepsi birer fermiyondur.Işık 

yani foton ve higgs bozonu 

(maddeye kütle kazandıran parçacıktır 

aynı zamanda) bozonlara birer örnektir. 

Bozon ise,Bose-Einstein istatistiğine 

uyarlar ve spinleri tam sayılardır,foton 

graviton buna örnektir. 

Leptonlar 

Leptonlar ise 6 çeşit parçacığın ve bunların 

antiparçacıklarından oluşur,bunlar 

elektron,elektron nötrinosu,müun,müon 

nötrinosu,tau ve tau nötrinosudur,en 

ağır lepton ise tau,en hafif olanı elektrondur,leptonlarda 

zaten kelime anlamı 

‘zayıf,küçük’ demektir. 

29

Lepton ismi ise ilk olarak 1948’de 

fizikçi L.Rosenfels tarafından kullanışmıştır.Müon 

ilk kez 1936 yılında 

C.D.Anderson tarafından,bir nötriona 

olan müon nötrinosu ise 1962 yılında 

L.M.Lederman,M.Schwatz ve J.steinberger 

tarafından,yine bir nötrino olan 

tau nötrinosu ise 1974 ile 1977 yılları 

arasında M.L.Perl adında bir fizikçi 

tarafından keşfedilmişlerdir. 

Bunun dışında elektron ve elektron 

nötrinosu var,bunlarda bazı olaylardan 

sorumludurlar,bunlar; 

Elektron nötrinosu:Her saniye vücudumuzdan 

geçer 

Elektron ise daha öncede söylediğimiz 

gibi,kimyasal olaylardan sorumludur. 

Bütün leptonların spinleri ½ dir yani 

hepsi birer fermiyondur. 

Birde skyremiyonlar var,bunlar ise 

bozonlardan oluşmuş fermiyonlardır,yani 

bozon tam bir spin hareketi 

yapamaz,bunun yerini fermiyon alır ve 

yarım şekil yaparak hareketini tamamlar,bu 

duruma da skyrmiyon denir.Bu 

kuram bozonların fermiyon gibi davranmalarını 

açıklar. 

önemli bir adımdır. 

Doğada her parçacığın birde antiparçacığı 

olduğuna inanılıyor,peki her 

parçacığın bir antiparçacığı varsa bu 

iki durum neden kendini yok etmiyor? 

Bununda yanıtı,burada parçacık durumu 

antiparçacıktan daha fazladır ve bu 

durum diğer parçacığı yok edip enerjiye 

çevirmiyor. 

Bunun dışında sürpriz bir parçacık olan 

nötrino W.Pauli tarafından 26 yıl önce 

ortaya atılmış ve daha sonra bu doğrulanmıştır.Bunu 

da şu sözleriyle tamamlayan 

Pauli oldukça mutlu olmuştur bu 

durumdan ‘Her şey beklemeyi bilen 

kişiye sonunda gelecektir.’ Ve sözleriyle 

tamamlamıştır. 

Nötrinoya gelecek olursak,nötrino beta 

bozunması sonucu açığa çıkan yüksüz 

ve bulunması oldukça zor bir parçacıktır,ilk 

sürpriz yaptı dediğimiz parçacıktır,daha 

sonra bunları pozitron,müon,- 

pion,sigma,hiperon ve delta takip 

etmiştir. 

Doğadaki temel kuvvetlere gelecek olursak,bu 

kuvvetler dört gruba ayrılmaktadır,bunlar; 

Atomaltı parçacıkların çoğu örneğin 

neredeyse kozmik ışınlardan elde edilir 

ve yeryüzünden neredeyse yok denecek 

kadar azdırlar. 

Bunları dışında birde antiparçacık-parçacık 

ikilemi var,bu da 

kuantum mekaniğinin temellerini atan 

Dirac tarafından ortaya atılmıştır ve 

daha sonra ise doğrulanmıştır.ilk antiparçacık 

elektronun karşı parçacığı 

olan pozitrondur.1932 yılında bulunan 

bu parçacık daha sonra antiparçacık 

olgusunu daha da genişletmesi adına 

Temel Kuvvetler 

Güçlü etkileşim 

Zayıf etkileşim 

Elektromanyetik kuvvet 

Kütleçekim 

Kuvvet Taşıyıcısı 

Gluonlar 

W+,W-,W⁰ 

Fotonlar 

Graviton 

30 


Kuvvet taşıyıcıları birer bozondur yani 

maddenin yapıtaşları değillerdir,bu 

yüzden madde etkileşmelerinde yerleri 

yoktur graviton ise bulunması şimdilik 

zor görünen bir parçacık ki,bunun için 

fizik kuralları geçersiz kalır diyor bazı 

kaynaklar diyerek yazımızı da burada 

sonlandırıyoruz,vakit ayırıp okuyan tüm 

dostlara canı gönülden teşekkür ederiz. 

Başka bir yazımızda görüşmek üzere, 

Esen kalın. 

Kaynaklar 

Parçacık Fiziği En Küçüğü Keşfetme 

Macerası - Sezen Sekmen (ODTÜ 

Geliştirme Vakfı Yayıncılık ) 

Yrd. Doç.Dr. Soner Ergül – Genel Kimya 

(Anı Yayıncılık-2009) 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Atom 

https://en.wikipedia.org/wiki/Quark 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Dalton_ 

Atom_Modeli 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Thomson_ 

atom_modeli 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Rutherford_ 

atom_modeli 

http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/ 

IOLTP/2279/unite12.pdf 

http://eogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/ 

FEL101U.pdf 


http://www.zamandayolculuk.com/cetinbal/atomaltiparcaciklar.htm 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Bohr_modeli 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Quark_structure_proton.svg 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Quark_structure_neutron.svg 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Lepton 

http://www20.uludag.edu.tr/~epilicer/ 

kuvvet.html#gravitasyonel 

http://tr.wikipedia.org/wiki/ 

Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_ 

Model 

http://www.yaklasansaat.com/evren/temel_parcaciklar/temel_parcacik.asp 

http://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsi 


31

Emrah YÜCE 

Selçuk Üniversitesi 

emredadas93@gmail.com 

Ülkemizdeki Kimya Eğitimi ve Sorunlar 

Kimya eğitimi ve öğretimi üniversitelerimizin 

Fen Fakültelerinde Kimya 

Bölümleri adı altında, Eğitim Fakültelerinin 

Kimya Öğretmenliği alanlarında 

ve Mühendislik Fakültelerinde Kimya 

Mühendisliği adı altında verilmektedir. 

Yazımızda tartışmak ve irdelemek istediğimiz 

kısım sadece kimya derslerinin 

yeterli düzeyde öğretilip öğretilmediği 

konusu olacağı için daha çok Fen 

Fakültelerindeki kimya bölümlerinin 

çeşitli sorunları üzerinde durmak istedim. 

Öncelikle kimya eğitimi ve öğretimindeki 

sorunlara geçmeden eğitim ve öğretimin 

ne amaçla yapılması gerektiği, 

ne tür eğitim programları kullanılması 

gerektiği ve karşılaşılacak sorunlara ne 

tür çözümler üretilebileceği hakkında 

birkaç yorumum olacaktır. 

Ülkeler, toplumlarını; bilgi, teknoloji, 

ilim ve benzeri konularda geliştirmek 

32 

için çeşitli eğitim kurumları kurarlar. 

Ve amaçları bir noktada bu kişilerin 

önce kendi çevrelerine, bulundukları 

toplumlara ve daha sonrada ülkelerine 

faydalı bireyler olarak yetişmelerini 

sağlamaktır. Bu eğitimlerini ülkeler 

sosyal, ekonomik, kültürel ve jeopolitik 

konum vb dikkate alarak çeşitli eğitim 

programları ile de desteklerler. Bu uygulanan 

eğitim programında bir sorun 

oluşursa eğer daha gelişmiş ve daha 

kapsamlı yeni programı uygulamak için 

harekete geçerler. 

Elbette eğitimi böyle dar bir kısımda aktarmak 

çok da doğru olmaz. Ancak asıl 

konumuza dönecek olursak ülkemizde 

Fen Fakülteleri de bu eğitim kurumlarının 

başında gelmektedir. 

Fen Fakültelerinin kuruluş amaçları; 

bölümlerinde uyguladıkları eğitim 

programları ile birlikte ülkemize ilgili 

bölümlerden mezun bilim insanları 

kazandırmak ve bu bilim insan gerek 

akademik anlamda gerek pratik ve 

uygulama anlamında tam donanımlı 

hale getirmektir. Bu amaç ve hedefler 

doğrultusunda yetiştirilen bireylerinde 

toplumlarına ve ülkelerine en fazla menfaati 

verecek düzeye getirilmeleri gerekir. 

Ancak şöyle bir şey var ki amaç ve 

hedefler ne kadar doğru ve makul ise de 

maalesef ülkemizde ne Fen Fakültelerine 

ne de buralardan mezun öğrencilere 

hak ettikleri değer ve kıymet verilmiyor. 

Genelden biraz daha özele indiğimiz 

zaman kimya ve eğitimindeki sorunları 

yukarda belirtiğimiz unsurlar üzerinde 

açıklayabiliriz kanaatindeyim. 

Üzerinde yaşamaktan bayrağı altında 

olmaktan gurur duyduğumuz ülkemizin 

gerçekten de taşı toprağı altın değerinde. 


Galiba biz; bunlar elimizden tamamen 

alınınca farkına varacağız önemlerinin. 

Öyle olmasaydı eğer; toprağının her 

karışından cevher, maden, bor yatakları, 

petrol doğalgaz kaynakları, altın 

havzaları, kömür kuyuları daha hiç el 

değmemiş mineral ve doğal su kaynakları 

say say bitmeyecek zenginliklerimiz 

varken Fen Fakülteleri veya kimya 

bölümleri bu kadar önemsizleştirilir miydi? 

Maalesef biz kaybedince anlıyoruz 

değerlerini. Ülkemizde kimya eğitiminin 

başlıca sorunun işte farkına bile varamadığımız 

zenginliklerin heba oluşuna 

göz yummaktır. Göz yummasaydık ve 

gereken önemi verseydik, diğer Avrupa 

ülkelerinde olduğu gibi bizim ülkemizde 

de, kimya bölümleri ve daha genel 

manada Fen Fakülteleri tercihen birinci 

veya ikinci sıralarda olurlardı. 

Hal böyleyken büyük bir tezatlık da, 

ülkemizin üniversitelerinin yarısından 

çoğunda, bu fakülteler ve kimya bölümleri 

mevcut. Kontenjanlar haddinden ve 

gereğinden çok fazla durumda. Peki ya 

bir taraftan değersizleştirilirken diğer 

taraftan sayılarının bu kadar fazla oluşu 

önemli bir çelişki değil midir? Kontenjanların 

fazla oluşu arz talep dengesinin 

iyi kurulmamasına neden olmaktadır. 

Bu da mezun olan işsiz kimyager 

sayısını artırmaktadır. 

Eğitim sadece okullarda üniversitelerde 

sınırlı kalmayacağı için, iş hayatında ki 

sorunlar eğitimin bir parçası olarak gözlemlenebilir. 

Fen Fakültelerinin, İkinci 

bir dezavantajı ise birçok üniversitemizin 

kapasitesi bu bölümlerde ülke ortalamasının 

altında kalıyor. Yani kimyasal 

malzeme ve araç-gereç eksikliği, laboratuvar 

ortamının sağlanamayışı ve alt 

yapı eksikliği gibi sorunlarda eğitimin 

tam anlamında yapılmasına sekte vurmaktadır. 


Müfredat ve literatür de çok kapsamlı ve 

geniş bir bilim dalı olan kimya bölümleri 

dersleri, birçok diğer fakülte ve 

bölüm derslerinden daha karışık, daha 

gelişime ve yeni bilgilere açık durumdadır. 

Hal böyleyken eğer bu bölümü 

tercih edecek ve okuyacak arkadaşlarıma, 

ilk tavsiyem ilgi ve alakaları yoksa 

tercih etmemeleri olacaktır. Aksi halde 

birbirini adeta yapboz gibi tamamlayan 

konular arasında büyük zorluklar 

çekebilirler. Bence kimya eğitimindeki 

sorunların bir kısmını da bu ilgisiz ve 

alakasız öğrenciler oluşturmaktadır. 

Çünkü kimseye zorla bir şey öğretmek 

mümkün değildir. 

Yukarıda bahsettiğimize bağlı olarak 

kimya eğitimi teoride çok geniş konular 

içeren, uygulama ve pratikte de bir o 

kadar fazla deneysel çalışma gerektirir. 

Ancak üniversitelerimizin birçoğunda 

yapılan deneysel çalışma ve araştırma 

çok alt seviyelerde kalmaktadır. Bunun 

sebebi imkânların elverişli olmayışındandır. 

Kaynak doküman eksikliğinden 

dolayı, ya da elde bulunan kaynakların 

çok eski oluşu, teoride konu anlatımında 

eksikliklere neden olmaktadır. 

Bir diğer sorun ise genelleme yapacak 

olursak, çoğu kimya bölümleri, sanayi 

kurum ve kuruluşlarıyla yeterli düzeyde 

irtibat halinde bulunamayıp, işbirliği 

yapamamaktadırlar. Eğer bu işbirliği 

ve irtibat sağlanırsa, bu sanayi kurum 

ve kuruluşlarının istediği tarzda ve 

kapasitede üniversiteler, öğrencilerini 

yetiştirerek hazır eleman olarak sunabilirler. 

Hem bu sayede öğrencilerin kafasındaki 

‘ya biz okulda öğrendiğimizin 

ne kadarını iş yerlerinde kullanacağız ‘ 

intibası da kırılmış olunur. Çünkü artık 

direk olarak iş yerlerine yönelik konuları 

da öğrenmiş olacaklar. 

33

Son olarak bilindiği üzere eğitim ve 

öğretim aynı zamanda bir öğrenci öğretmen 

ilişkisidir. Burada en büyük pay 

yine değerli hocalarımıza düşmektedir. 

Hocalarımızın, kendilerini alanlarındaki 

gelişimlerle sürekli yenilemesi, bu 

gelişmeleri takip etmesi ve bunları uygun 

konu veya zamanda öğrencileriyle 

paylaşmaları, bende eğitimin daha güncel 

olacağı fikrini oluşturmaktadır. Bu 

sayede, dünyaya ayak uydurabilir hale 

de gelebiliriz. Bildiğimiz üzere kimya 

sürekli gelişimlerin ve yeni fikirlerinin 

ortaya çıktığı bir bölümdür. Bu gelişmeleri 

zamanında takip etmezsek, eğitimin 

eksik kalacağı görüşündeyim. Bu kısımda 

iş yine biraz meraklı araştırmacı karakterdeki 

öğrencilere düşüyor. 

Kendi öz değerlerimizin ve neler yapabileceğimizin 

farkına bir varabilirsek, 

hiçbir sorun aşılamayacak değildir elbet. 

Ülkemizin kimyagere de fen bilimciye 

de gözükenden daha fazla ihtiyacı 

var. Ama maalesef farkına varılamamış, 

bu güne kadar ve bu sorun diye 

sıraladıklarımız da hep bu ilgisizliğin 

sonucu olarak karşımıza çıkmıştır. 

İleride bir gün bu sorunları aşmış 

olmak dileğiyle, yazımı burada sonlandırıyorum. 

Okuma nezaketini gösteren 

herkese teşekkürlerimi iletirim. 

Üst kısımda çağa ya da dünyaya ayak 

uydurmaktan bahsetmiştik. Öncelikle 

kullandığınız teknolojinin, araç 

gereçlerinizin, maddi imkânlarınızın, 

eğitim seviyenizin ve daha birçok kriterinizin, 

ulaşmak istediğiniz seviyedeki 

ülkelerle aynı olması gerekir. Aksi halde 

geride kalmaktan kaçamazsınız. Bunun 

yanı sıra eğitimde, özelliklede kimya 

eğitiminde, çok önem arz eden bir diğer 

konuda yabancı dil yani İngilizcedir. 

Bu eğer tam anlamıyla öğretilemiyorsa, 

maalesef teknolojilerinizin ileri 

derecede olmasının fazla bir önemi 

kalmıyor. Bunu yabancı dil propagandası 

olarak algılamayınız. Kaynakları 

İngilizce olan bir bilim dalında, eğitiminizin 

tam anlamıyla olması için, başka 

bir çözümünüz var mı? 

Yazımı son olarak şu sözlerle bitirmek 

isterim, ülkemizde eğitim anlamında 

birçok konuda ciddi sorunlar ve problemler 

bulunmaktadır. Ancak bahsettiğimiz 

kısımlara da baktığımız zaman, 

hiçbiri de aşılamayacak kadar büyük 

problemler değildirler. 

34 


•Eğitime Kimya gerek, Kimya’ya da yiğit 

gerek. 

Abdulhamit AYDIN 

•Bir kimyagerin ölümü bir deney 

kazasından olur. (Su testisi suyolunda 

kırılır misali.) 

•At ölür, meydan kalır. Kimyager ölür, 

namı kalır. 

Çukurova Üniversitesi 

a.aydin1987@gmail.com 

•Kimya’yı bilmemek ayıp değil, 

öğrenmemek ayıp. 

•Görmemiş bir kimyagerin bir 

laboratuarı olmuş; o da tutmuş, havaya 

uçurmuş. 

•Bir kimyagere yasak olmaz. 

•Kimyayı seven uğraşısına katlanır. 

•Kimyager engel tanımaz. 

Kimya ile İlgili Özlü Sözler 

•Bir kimyager tüm Dünya’ya bedeldir. 

•Her kimyagerin gönlünde bir keşif 

yatar. 

•Veremliyim de, kanserliyim de, 

kimyagerim deme. 

•Kimyagerlik bir ayrıcalıktır. Yeter ki 

çaktırma. 

•Kimyagersen konuş örnek alsınlar; eğer 

değilsen sus adam sansınlar. 

•Bir kimyagerin tek korkusu başka bir 

kimyagerdir. 

•Ana gibi yâr olmaz, Kimya gibi dert 

olmaz. 

•Ata arpa, yiğide Kimya. 

•Bir kimyagerle bir kimyager yan yana 

gelmez.(ateşle barut misali.) 


Kimya ile İlgili Fıkralar 

Metal Para ve Asit 

Kimya dersinde öğretmen, elindeki 

metal parayı gösterdi: 

-Şimdi bu beş yüzlüğü aside 

batırıyorum. Ne dersiniz, eriyecek mi? 

Nuri parmak kaldırıp cevapladı: 

-Erimez, öğretmenim: 

-Evet erimez, neden erimez? 

-Eriyecek olsa aside atmazdınız da 

ondan... 

35

Heisenberg 

Heisenberg bir gün Münih caddelerinde 

arabasıyla dolaşıyormuş. Artık nerden 

geliyorsa, ya da neler düşünüyorsa 

basmış gaza gidiyor. Tabii, Alman polisi 

kaçırmaz, hemen düşmüş Heisenberg’in 

peşine, açmış sirenini, durdurmuş bizim 

ünlü Heisenberg’i. Sonra indirmiş Heisenberg’i 

arabasından ve sormuş: 

bulunan elementlerin sembollerinden 

oluşturulmuş İngilizce kelimeler ve onların 

Türkçe karşılığını bulacaksınız. 

•“Bu caddede bu kadar hızlı gidilmeyeceğini 

bilmiyor musun? Hızının kaç 

olduğunun farkında mısın? demiş. 

Bizim Heisenberg düşünmüş, taşınmış, 

kaşınmış, sonra demiş ki: 

•Ben şu an Münih’teyim. 

Çook Yararlı!!!!! 

Bir kimyager ile Temel konuşuyorlarmış. 

Temel: 

•Arkadaş, herhalde yine Kimya’dan olacak 

havuç yemenin gözlere çok faydası 

var. 

Nice : Hoş, güzel 

Cute : Zarif, Çekici 

Son : Erkek çocuk, oğlan 

Bunun üzerine kimyacı hayretle sormuş: 

•Vallahi ben bunca kimyagerlik 

hayatımda böyle bir şey duymadım. 

Nasıl oluyor o? 

Tabii bizim Temel bilgiç bilgiç konuşarak: 

•Ee, kimyagerim, bir tanem sen hiç gözlük 

takan tavşan gördün mü? 

Kimya ile İngilizce Birleşirse 

Arkadaşlar, bu köşede periyodik tabloda 

36 

Bu ay sizlerle ayın ilginç makalesi 

kısmında önemli gıda ürünü olan yumurta 

hakkında ilginç bir o kadar da 

faydalı bilgileri paylaşmak istiyorum. 

Günlük 2000 kalorilik bir diyet baz alınarak 

yapılan hesaplamada: 

Büyük bir yumurta; 

*4.5 g yağ (günlük ihtiyacın %7,5’i), 

*1.5 g doymuş yağ (günlük ihtiyacın 

%8’i) ve 

*215 mg kolesterol (günlük miktarın 

%7’si) içerir. 


Bir Yumurta; 

• %8 Vitamin B12 

• %6 Vitamin A 

• %10 Protein 

• %4 Vitamin B6 

• %6 Vitamin D 

• %3 Vitamin E 

• %6 Folik Asit 

• %2 Tiyomin 

• %8 Fosfor 

• %15 Riboflavin 

• %4 Çinko 

• %4 Demir içerir. 

•Yumurta besin kalitesi açısından anne 

sütünden sonra 2. sıradadır. 

•Kabuğunun yüzeyinde 17.000 adet 

küçük delik (por) bulunur. 

•Uzun süre bekletilirse su ve karbondioksit 

kaybı nedeniyle ağırlığı azalır. 

•Buzdolabında bir hafta bekletilmiş yumurta, 

oda ısısında bir gün bekletilmiş 

olandan daha tazedir. 

•Yumurta tuzlu suya atıldığında taze 

kısmı dibe çökerken, bayat kısmı yüzeyde 

kalır. 

•Yumurtanın tazeliği en iyi kırıldığında 

anlaşılır. Taze ise kırıldığında, akı ve 

sarısı tamamıyla yayılmaz ve birbirine 

karışmaz. Sarısı yüksek görünümdedir. 

için kabın içine fincan tabağı koyarsanız 

çatlamayı önlemiş olursunuz. 

•Katı yumurta yapmak istiyorsanız 

hiçbir zaman sekiz dakikadan fazla kaynatmamalısınız. 

Sekiz dakikadan fazla 

pişerse rengi değişir, yeşile döner. Üstelik 

parça parça dökülür, bıçağa gelmez, 

şekil vermek istediğiniz zaman şekillenmez. 

En doğrusu yumurtayı 6 dakika 

kadar kaynatmaktır. Bu şekilde tam 

kıvamında pişmiş olur. 

•Yumurta lekelerini çıkartmak için suyu 

soğuk olarak kullanmanız şarttır. Lekeyi 

çıkartmanın en basit yolu önce soğuk 

suda bekletmek sonra ılık sabunlu su ile 

yıkamaktır. 

•Eskimiş lekeleri ise gliserin ile yumuşatın 

ve sonra sabunlu su ile yıkayın. 

•Katı haşlanmış yumurtaları kolayca 

soymak için, kaynar sudan çıkardıktan 

sonra hemen soğuk suya tutun ve bir 

süre soğuk suda bekletin. Su kabuğun 

gözeneklerinden girerek soymayı kolaylaştırır. 

•Pişirip sakladığınız yumurtaları, 

çiğlerle aynı yere koyuyorsanız, bunları 

ayırmanın en kolay yolu çiğ olanlar 

döndürdüğünüzde kolaylıkla dönmezken, 

pişmiş olanlar kendi ekseni etrafında 

rahatlıkla dönerler. 

•Haşlanırken çatlamaması için, haşlayacağınız 

kabın içine çay tabağı koyun. 

•Haşlanırken çatlamaması için bir diğer 

yöntem de, yumurtayı bir kepçe ya da 

kaşık içinde su dolu kabın içine koyun 

ve öyle kaynatın. 

•Rafadan pişirecekseniz, çatlamaması 


37

•Yumurta besleyici, lezzetli ve en ucuz 

besin maddesi olmasının yanında, bir 

insanın yaşamı boyunca gereksinim 

duyduğu tüm temel vitamin ve mineralleri 

içeren tek gıda, sindirimi en kolay 

besindir. İçinde bulunan kolin maddesi, 

çocuğun fiziksel gelişimini, öğrenme yeteneğini 

direk etkiler. Bu nedenle çocuk 

beslenmesinde örnek protein kaynağı 

olan yumurta, ihmal edilmemelidir. 

http://anime-realm.deviantart.com/art/ 

Cartoon-Chemist-Will-253062155 

http://www.dukandiyetigunlugu. 

com/2013/04/dukan-diyetinin-vazgecilmezi-yumurta.html 

Kaynaklar 

http://www.yum-bir.org/TR/IcerikDetay. 

aspx?ID=27 

http://www.okulsozleri.com/ 

kimya-ile-ilgili-ozlu-sozler.html 

http://rehber.ehil.com/yumurta-hakkinda-ilginc-bilgiler/ 

http://p.ebaystatic.com/aw/pics/globalAssets/imgLoading_30x30.gif 

http://lisanskimya.balikesir.edu. 

tr/~n10527/kimyafikra.html 

http://www.kimyasanal.net/konugoster. 

php?yazi=smiu38phgp 

http://mr837.blogspot.com/2011/07/ 

chapter-5-teaching-is-not-just-teaching. 

html 

38 


Yavuz Selim KART 

Cumhuriyet Üniversitesi 

kim_muhselim@hotmail.com 

ChemDraw nedir? Ne İşe Yarar? 

E-Dergimizde birçok yazı yazılıyor. Ben de bu sayıda 

ve diğer sayılarda sizlere Kimya ile ilgili bilgisayar programlarından 

bahsedeceğim. Bu programların birçoğu 

sanayide ya da iş yerlerinde kullanılıyor ya da kullanılmıyor 

olabilir. Sizlerin bu programları tanımanızı 

istedim çünkü bir şeyleri bilmek ile hiç bilmemek arasında 

çok fark vardır. Anlatım tarzım basite kaçabilir. 

Herkesin anlamasını istiyorum. 

İlk anlatacağım program Chem Draw olacak. Bu program 

yerli bir yazılım değildir. Üretici firma CambridgeSoft 

firmasıdır. Program kimlerin işine yarar derseniz, 

çalışanların öğrencilerin, araştırma görevlilerinin işine 

yarayabilir. Bu program kimya ile ilgili molekül şekillerini 

çizip bunları 3 boyutlu şekilde izleyebileceğiniz bir 

programdır. 

Genelde tez yazanlarda ya da ödev yapan arkadaşlarımız, molekül çizimleri 

yaparken nasıl çizsem diye düşündükleri oluyor. Google ya da diğer arama motorları 

kullanılarak hazır olan molekül şekilleri ile konu halledilmeye çalışılıyor ya da 

ufak basit tarzda şeyler ile halledilip konu kapatılmaya çalışılıyor. 


Programın kurulduğu zamanki şekli resimdeki gibi oluyor. Sürümden sürüme 

değişebilir tabi ki. Resmi internet aracılığı ile buldum. Önceki sayfadaki resimde 

gördüğünüz şekilde bir programdır. Bu resimdeki program versiyon 12 ya da 

versiyon 13 sürümü olabilir. Daha eski sürümlerde görüntü ve içerik değişebilir. 

Program birkaç web sitesinde sektörün lideri olarak görünüyor yani öyle tanımlamışlar. 

Bu konuda sektör lideri mi değil mi diğer programları inceleyip öyle 

karar vermek lazım. 

Resimde ufak bir deneme yaptım. Sol tarafta bulunan araç kutusundaki şekillerden 

birini seçtim ve sağ tık program özellikleri ile Chemical Formula denilen kısma 

bir dokunuş yaptım. Şekilde görünen formül ortaya çıktı. Tabi ki tıklayınca altında 

yazı olmuyor. Yazıyı programın özelliklerini kullanarak sonradan çağırıyoruz. 

Ayrıca şekli çizince programın sağ tarafında bulunan 3 boyutlu şekilde otomatik 

olarak o anda geliyor. Yani 3 boyutlu şekil için ayrıca uğraşmadım. Program oldukça 

geniş içerikli bir programdır. 

40 


Resimde Benzen Halkasının şeklini çizdik ve bu şekilde programın özelliklerini 

kullanarak. 

1-) İsmini 

2-) Kimyasal Formülünü 

3-) Molekül Ağırlığını 

4-) m/z oranlarını 

5-) Elemental Analiz Yüzdesini 

Otomatik olarak aldık. Bunlar için ekstra bir çaba harcamadım. 

Program ile çok geniş çapta moleküller çizilebiliyor. Tabi bu isimleri programın 

desteklemesi lazımdır. Desteklemezse isim çıkmayabilir, yani ismin çıkıp çıkmaması 

konusunda emin değilim. Dediğim gibi çok geniş içerikli bir program ve 

burada sizlere göstermemin amacı sizlerin bilgisini ve düşüncesini artırmak. 

Programda olan diğer fonksiyonlardan bazıları; 

ChemDraw yapılardan Proton karbon-13 NMR spektrumları tahminleri yapılabiliyor. 

Reaksiyon Denklemleri ve Mekanizmaları çizebilirsiniz 

Kütle Spektroskopisi Simülasyonları 

NMR Spektroskopisi Simülasyonları 

ve aklınıza gelebilecek kullanabileceğiniz bir çok özelliği olan bir program. 

Hepsini anlatmak mümkün değil. 


41

Program paralı bir program ve fiyatı oldukça yüksektir. Eski sürümlerinin fiyatını 

bilmiyorum ama versiyon 13 ‘ün web sitesinde yazan indirimli fiyatı 1500 dolar 

olarak görünüyor. 

Öğrenci arkadaşlar diyorlardır şimdi bana. Ne yaptın sen falan diye. Bu programı 

bu sekilde alarak temin etmek zor olunca çoğunluk diğer programlarda olduğu gibi 

hemen yasadışına yöneliyor insanlar. Üniversiteler belki bu konuda öğrencilere 

kolaylık sağlaması açısından, bu tarz uygulamaları çoklu bilgisayarlar için alıp kullanabilirler 

ya da daha ucuz şeylere yönelmeniz lazım. Ya da ipad tarzı araçlarınız 

var ise 10 Dolar verip ipad ile de çizebilirsiniz. İpad ile de oldukça kullanışlı bir 

program. Bu programın Bio Draw versiyonlarıda mevcut. Eğer fırsatım olursa bir 

günde onun yönlerini anlatırım. 

Simdilik program hakkında diyebileceklerim bunlar. Umarım faydalı olmuştur. 

Esen Kalın 

Kaynaklar 

http://scistore.cambridgesoft.com/chemdraw/?cid=50&pricing=edu&gclid=CLiDtp6Rw7gCFQJd3godXQYAhQ 

http://en.wikipedia.org/wiki/ChemDraw 


http://liquidcarbon.files.wordpress.com/2007/09/cd10workspace.png 

42 


İNOVATİF 


Yararlı Siteler 

Periyodik tablo ile ilgili bir şeyler mi öğrenmek istiyorsunuz? 

O zaman bu site size göre :) 

Site tasarım açısından oldukça güzel hazırlanmış. 

Herhangi bir elemente tıkladığınız zaman size hemen vikipediye 

bağlayarak element hakkında bilgiler veriyor. 

Ayrıca seçtiğiniz elemente ait özelikleri anında görebiliyorsunuz. 

Kaynama noktası, Elementin bulunuşu, İletkenlik 

Değerlilik,Orbital ve izotop özelliklerini Türkçe olarak 

okuyabileceğiniz oldukça güzel bir web sitesidir. 

Siteyi sizlere tavsiye ediyorum. 

http://www.ptable.com 

Kimya ile ilgili bir güzel site daha. :) 

Sitede neler mi var. Sitede Ege Üniversitesi Mezunu 

M.Hilmi Eren Bey’in labaratuvar notları bulunmakta. 

Bu notlar nelerden mi oluşuyor. Anorganik Kimya,Fiziko 

Kimya, Enstrümental Analiz,Çevre Kimyası, Endüstriyel 

Organik Kimya, Kuantum Kimyası üzerine labaratuvar 

raporları bulunmaktadır. Bu dosyaları word dosyası olarak 

ya da acrobat reader ile okuyacak şekilde indirebiliyorsunuz. 

Hangisi işinize gelirse :) 

Sitedeki bilgiler her kimyacının işine yarayacak kaiteli bilgilerdir. 

İncelemenizi öneriyorum. 

http://www.mhilmieren.com 

Bu seferki web adresimiz ise kimya üzerine ders notları 

bulabileceğiniz bir web sitesi. Site Balıkesir Üniversitesi Hocalarından 

olan Doç. Dr. Taner TANRISEVER tarafından 

üniversite altyapısı üzerinde kurulmuş yararlı bir sayfadır. 

Sayfanın içeriğinde bulunan ders notlarını kısaca özetleyelim. 

Genel Kimya Laboratuvarı, Fiziksel Kimya (Fiziko 

Kimya), Kuantum Kimyası ve Polimer Kimyası üzerine 

notlar bulunmaktadır. Ayrıca web sitesinde kimya ile ilgili 

çeşitli simülasyon programları mevcuttur. Not sıkıntısı olan 

daha fazla öğrenmek isteyen arkadaşlara öneriyorum. 

http://taner.balikesir.edu.tr/dersler.php 


43

İNOVATİF 


Kimya Bulmacasi 

1 2 3 

4 

5 

6 

7 8 

9 

10 

Soldan Saga 

4. Bir siviyi buharlastirip, olusan buharini yogunlastirarak 

ayristirma islemi 

7. Iki veya daha fazla maddeden olusmus homojen karisim 

8. Sicakligin 0°C ve basincin 1 atm olan durum 

9. Kompleks iyonlarda merkez atomu saran komsu 

gruplardan her biri 

10. Gaz moleküllerinin küçük bir delik araciligiyla bir 

kaptan, daha düsük basinçli ortama yayilmasi 

Yukaridan Asagiya 

1. Tuz yapici anlamina gelen ve periyodik tabloda, 

atomlarinin son yörüngelerinde yedi elektron 

bulunduran elementlerin olusturdugu 7A grubu 

2. Pozitif (+) yüklü iyon 

3. Çekirdegin etrafinda dönen elektronlarin bulunma 

ihtimali en yüksek oldugu bölgeleri ve elektronlarin 

hareketini belirleyen matematiksel dalga denklemi 

5. Bir litrede çözeltide çözünmüs olan maddenin mol sayisi 

6. Bir gazin havada veya baska bir gaz içinde yayilmasi 

44 


İNOVATİF 


Bende Yazmak İstiyorum 

Dergide bende yazmak istiyorum benim de 

yazılarım olsun diyorsanız. 

***Yazacağınız konuyu belirleyin. (Kimya içeriği olan herhangi bir konu olabilir) Örnek: Polimerden 

ya da organikten bir konu ya da sanayide gördüğünüz bir şey ile ilgili bir konu. Kendi cümleleriniz 

ile olması şart. Alıntı alıyorsanız kesinlikle kaynak belirtmelisiniz. 

***Konuda kullanılan resimlerin kaynakları belirtilmeli. 

***Yazılar kesinlikle facebook üzerinden bizlere gönderilmemeli. Çünkü bu oldukça işimizi zorlaştırıyor. 

Yazılar inovatifkimyadergisi@gmail.com adresine gönderilmeli. 

***Dergi editörlerimiz olan 

Ayşe Emir ve Schrödinger’in Kedisi (Facebook isimleri bu şekilde) 

arkadaşlarımıza ulaşması. Göndereceği yazı hakkında fikir alacaksa bu arkadaşlarımızdan alması 

gerekmektedir. 

***Yazıları gönderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de ayrıca bir mail halinde göndermelisiniz. 

***Ad Soyad 

Ulaşılabilecek Mail Adresi(Uyduruk olmasın) 

Bitirdiğiniz ya da okumakta olduğunuz Üniversite İsmi 

Ve dergiye koyabileceğimiz türden bir profil resminiz. 

***Eylül ayı sayısı için yazılarınızın son teslim tarihi. 20 Ağustos’tur. 

Her ayın son yazım tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra göndereceğiniz yazılar 

Bir sonraki ay yayınlanacaktır. 

***Ve son olarak kopyala-yapıştır ile yazıyı ben yazdım gönderiyorum derseniz yazınız kesinlikle 

yayınlanmaz. Bu şekilde yazı olmaz. Böyle uyanıklık yapıp kolaya kaçmak fark edilmeyecek bir şey 

değil. Sonuçta yazılarınızı okunuyor araştırılıyor. Bir şeylere emek verip orjinal şeyler çıkarırsanız 

rağbet görürsünüz. Lütfen bu konulara dikkat edelim. 

***Yazılarınızı word dosyası halinde maile atacaksınız. Resimleriniz varsa da konu içinde aralarda 

en az bir tane resim olsun. Fikir düşünce tarzı kimya sektöründe sorun yazıları çözüm yazılarında 

olmayabilir ama diğer konularda en az bir tane olmalı çünkü görsellik yazıya çok şey katıyor. 

***Şimdilik aklımıza gelenler bunlar sorun olursa eklemeler-çıkarmalar yaparız.

İnovatif Kimya Dergisi Sayı 1

PDF'lerinizi Online dergiye dönüştürün ve gelirlerinizi artırın!

Delete template?

Save as template ?