Ziyaretleşme Adabı

ZİYARETLEŞME
ADABI
Yazar
Ebu SÜMEYYE

بسم الله الرحمن الرحيم
HUTBETU’L HACE
إِنَّ‏ الْحَمْدَ‏ لِلَّهِ‏ نَحْمَدُهُ‏ وَنَسْتَعِينُهُ‏
وَنَسْتَغْفِرُهُ‏ وَنَعُوذُ‏ بِاللَّهِ‏ مِنْ‏ شُُورِ‏
أَنْفُسِ‏ ناَ‏ وَمِنْ‏ سَ‏ يِّئاَتِ‏ أَعْمَ‏ لِناَ،‏ مَنْ‏ يَهْدِ‏ هِ‏
اللَّهُ‏ فَالَ‏ مُضِ‏ لَّ‏ لَهُ‏ وَمَنْ‏ يُضْ‏ لِلْ‏ فَالَ‏ هاَدِيَ‏
لَهُ‏ وَأَشْهَدُ‏ أَنْ‏ الَ‏ إِلَهَ‏ إِالَّ‏ اللَّهُ‏ وَحْدَهُ‏ الَ‏
شَ‏ ‏ِيكَ‏ لَهُ،‏ وَأَشْهَدُ‏ أَنَّ‏ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ‏
وَرَسُ‏ ولُهُ‏
« ياَ‏ أَيُّهاَ‏ الَّذِ‏ ينَ‏ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ‏ حَقَّ‏
تُقاَتِهِ‏ وَالَ‏ تَ‏ ‏ُوتُنَّ‏ إِالَّ‏ وَأَنْتُمْ‏ مُسْ‏ لِمُونَ‏ »

« ياَأَيُّهاَ‏ الناَّسُ‏ اتَّقُوا رَبَّكُمُ‏ الَّذِ‏ ي
خَلَقَكُمْ‏ مِنْ‏ نَفْسٍ‏ واَحِدَةٍ‏ وَخَلَقَ‏ مِنْهاَ‏
زَوْجَهاَ‏ وَبَثَّ‏ مِنْهُمَ‏ رِجاَالً‏ كَثِرياً‏ وَنِساَءً‏
وَاتَّقُوا اللَّهَ‏ الَّذِ‏ ي تَساَءَلُونَ‏ بِهِ‏ وَاألَرْحاَمَ‏
إِنَّ‏ اللَّهَ‏ كاَنَ‏ عَلَيْكُمْ‏ رَقِيباً‏ »
« ياَأَيُّهاَ‏ الَّذِ‏ ينَ‏ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ‏ وَقُولُوا
قَوْالً‏ سَ‏ دِ‏ يداً‏ يُصْلِحْ‏ لَكُمْ‏ أَعْمَلَكُمْ‏
وَيَغْفِرْ‏ لَكُمْ‏ ذُنُوبَكُمْ‏ وَمَنْ‏ يُطِعِ‏ اللَّهَ‏
وَرَسُ‏ ولَهُ‏ فَقَدْ‏ فاَزَ‏ فَوْزاً‏ عَظِ‏ يمًً‏ »
أَمَّا بَعْدُ:‏ فَإِنَّ‏ أَصْدَقَ‏ الْحَدِيثِ‏ كِتَابُ‏
اللَّهِ‏ وَخَريْ‏ َ الْهَدْيِ‏ هَدْيُ‏ مُحَمَّدٍ‏ ‏)صيل

الله عليه وسلم(‏ وَشَ‏ َّ األُمُورِ‏ مُحْدَثَاتُهَا
وَكُلَّ‏ مُحْدَثَةٍ‏ بِدْعَةٍ‏ وَكُلَّ‏ بِدْعَةٍ‏ ضَ‏ الَلَةٍ‏
وَكُلَّ‏ ضَ‏ الَلَةٍ‏ فِ‏ النَّارٍ‏
“Muhakkak ki bütün hamdler Allah’adır.
O’na hamd eder, O’ndan yardım ister ve
mağfiret taleb ederiz. Nefislerimizin ve kötü
amellerimizin şerrinden de O’na sığınırız.
Allah kime hidayet ederse onu hiç kimse
sapıttıramaz, kimi de sapıttırırsa ona hiç
kimse hidayet veremez.
Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah
yoktur ve onun ortağı (şeriki) da yoktur. Ve
yine şehadet ederim ki, Muhammed (sallallahu
aleyhi ve sellem) O’nun kulu ve Rasûlüdür.”
“Ey iman edenler! Allah’tan, O’na yaraşır
şekilde korkun ve ancak Müslümanlar
olarak can verin.” (Âl-i İmrân 102)
“Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve

ondan da eşini yaratan ve ikisinden birçok erkekler
ve kadınlar üretip yayan Rabbinizden
sakının. Adını kullanarak birbirinizden dilekte
bulunduğunuz Allah’tan ve akrabalık haklarına
riayetsizlikten de sakının. Şüphesiz Allah,
sizin üzerinize gözetleyicidir.” (Nisâ 1)
“Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğru
söz söyleyin. Ki, Allah (azze ve celle) işlerinizi
düzeltsin ve günahlarınızı bağışlasın. Kim
Allah (azze ve celle) ve Rasûlü’ne itaat ederse
büyük bir kurtuluşa ermiş olur.” (Ahzâb 70,71)
Bundan sonra:
Muhakkak ki sözlerin en doğrusu Allah’ın
kelamı,yolların en hayırlısı da Muhammedin
yoludur. Amellerin en kötüsü ise sonradan
uydurulanlardır. Sonradan uydurulup dine
sokulan her amel bid’at.her bid’at sapıklık ve
her sapıklık da ateştedir.

MUKADDİME
Hamd âlemlerin Rabbi olan Allah’a, salât
ve selam Mücahitlerin komutanı efendimiz
Rasûlullah’a, temiz ehline, ashabı kiramına
ve onun yolundan giden her mü’mine olsun.
Bu satırların hayatının her anını kullukla
geçiren, her tavır ve eyleminde Allah rızası
arayan Müslüman kardeşlerimize faydalı
olmasını yüce Rabbimizden talep ediyorum.
Ey nefislerini ve aile efradını yakıtı insanlar
ve taşlar olan cehennem ateşinden korumakla
mükellef olan kardeşim!
Ey Allah’a iman etmiş, rızasına ve cennetine
talip olmuş, Rasûlü’ne tabi olmuş;
Hanne, Meryem, Asiye, Hatice, Aişe ve Fatımalar’ı
(Allah hepsinden razı olsun) kendine örnek
edinmiş mü’mine bacım! Bu sayılan annelerimiz
tevhid nuru ile nurlanıp, Allah’ın razı
olacağı şekilde yaşadılar, Allah’ın rızasına ve
övgüsüne ulaştılar. Sen de Allah’ın rızasına
ulaşmak istemez misin? Ulaşmak istiyorsan
bu satırları oku ve anlatılanla amel et.

Biz Müslümanlar imtihan dünyasında yaşamaktayız.
Yaptıklarımızdan hesaba çekileceğiz.
Sürekli işlediğimiz amellerimiz arasında
ziyaretleşme eylemi bulunmaktadır.
Bu ziyaretlerimiz meşru ve meşru olmayan
ziyaretler olarak ikiye ayrılır.
Meşru ziyaretler: Sılai Rahim olan ana
baba ve yakın akraba1 ziyareti, davete icabet
etme, hasta ziyareti, baş sağlığı dileme,
tebliğ amaçlı ve Müslüman kardeşlerimizin
hal hatırını sorma ziyaretleri olabilir.
Gayri meşru ziyaretler: Haramların işlendiği,
ahlakın bozulduğu ve dinimize zarar
getirici bidat ehlinin veya kafir facir ve fasıkların
ziyaretleri gibi olabilir.
Ziyaretleşmelerimiz İslam adabı üzere
olursa ibadete dönüşür. Nefislerimizin arzuları
dâhilinde olursa kıyamet gününde
pişmanlık sebebi olacaktır. Gelin bu amelimizi
pişmanlık sebebi değil de ibadete dönüştürelim.
Nasıl mı? İşte Cevabı:
1. Sılai Rahim akrabaları kâfir olurlarsa, onların ziyaret
ahkamı ayrı bir risalede inşaallah anlatılacaktır.

EVDEN ÇIKMADAN ÖNCE
1- Bu ziyaretin, dünyalık bir şeyden dolayı
veya sıkıntı giderme veya vakit geçirme
veya başkalarını çekiştirip onlarla ilgili yeni
malûmatlar alma şeklinde değil, tamamıyla
Allah (azze ve celle) rızası için olmalıdır. Bu konuda
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle
buyurmaktadır:
“Adamın biri başka bir köyde bulunan kardeşini
ziyaret etti. Allah-u Teâlâ yoluna bir
melek dikti. Yanına varınca Melek dedi ki:
‘Nereye gitmek istiyorsun?’ Dedi ki: ‘Şu köyde
olan bir kardeşimi ziyaret etmek istiyorum.’
Dedi ki: ‘Onun yanında sana ait bakman
gereken bir şey (dünyalık) var mı?’ Dedi
ki: ‘Hayır, ben onu Allah (azze ve celle) için severim.’
Bunun üzerine melek, “Sen onu nasıl
seviyorsan Allah da seni öylece seviyor. Ben,
bu müjdeyi vermek için Allah Teâlâ’nın sana
gönderdiği elçisiyim” dedi.” (Müslim)
2- Ziyaret ettiğin kimselerin hayırlı, takva
ehli ve Allah’ı hatırlatanlardan olmaları-

na özen göster. Çünkü insan, etkilenen bir
varlıktır. Kişi kiminle haşir neşir olursa onun
ahlakından etkilenir. Bu konuda Rasûlullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:
“İyi arkadaş ile kötü arkadaşın misali,
misk taşıyan ile körük üfleyen gibidir. Misk
taşıyan ya sana hediye eder veya sana satar
veya ondan güzel koku gelir. Körük üfleyen
ya elbiselerini yakar ya da ondan kötü koku
gelir.” (Muttefâkun aleyh)
3- Kadın kocasından, çocuklar ise baba
veya annelerinden izin almalıdırlar. Bu konuda
İslam Şeyhi İbn-i Teymiyye (rahimehullah)
der ki:
“Kadının, kocasının iznini almadan evinden
çıkması caiz değildir. İzinsiz çıkacak
olursa Allah’a ve Rasûlü’ne isyan etmiş olur.”
Kocaya itaat etmek kadın için bir düşüklük
veya kocanın zorbalığı değil, Allah’a itaattir.
Yani ibadettir. Allah-u Teâlâ kadını bununla
mükellef kılmıştır. Kocalarının rızalarını almayan
kadınlar ahirette perişan olacaklardır.
10

4- Münasip bir vakit ve günün seçilmesi.
Mesela sabah erken vakitte, öğle kaylule
vaktinde ve akşam geç saatlerde yapılan ziyaretler
pek münasip değildir. Haftanın bazı
günlerinde münasip olmayan gün olabilir.
Mesela temizlik ve iş günü gibi. Eşleri seferden
dönmüş veya sefere çıkacak kimseleri
o anlarda ziyaret etmek, yine doğru değildir.
Bu hallere riayet edilmelidir.
5- Ziyaret için daha öncesinden haberleşme
imkânı olursa daha iyi olur. Çünkü ani
ziyaretlerde bazen ev sahibi için sıkıntı olabilir.
Özellikle ev dağınık olduğu zaman.
6- Kadınların giyinecekleri elbiseler kibir,
gösteriş ve ihtişamına yakışmayan elbiseler
olmamalıdır. Mesela avreti gösterecek ince,
dar ve kısa elbiselerden uzak durmalıdır. Bu
tip elbiseler, küfür âleminden sirayet etmiştir.
Bu tür elbiseleri giyinmek haramdır. Peygamberimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:
ZİYARETLEŞME ADABI
11

“İki sınıf insan cehennemliktir. Onları henüz
görmedim. Birincisi ellerinde inek kuyrukları
gibi kırbaç olup insanlara vuranlardır.
İkincisi; Hem giyinip hem çıplak, yürürken
meylederek ve kendine meylettirerek
yürüyen, kafalarını deve hörgücü gibi bağlamış
kadınlar. Bunlar cennete girmeyecek ve
cennetin kokusunu bile almayacaklar. Hâlbuki
onun kokusu şu kadar mesafeden duyulur.”
(Müslim)
Pantolon giyinme konusu: Sahih görüşe
göre, kadının özellikle dar olan pantolonu
gerek kadınların yanında gerekse mahrem
akrabasının yanında giyinmesi caiz değildir.
Sebebi:
• Erkeklere benzeme ve küfür âleminden
gelme sebebidir. Batıda kâfir kadınlar bu tür
pantolonları giyinirler. Peygamberimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:
“Kim bir kavme benzerse, onlardan olur”
(Ahmed, Ebu Davud)
12

Diğer hadisinde şöyle geçer:
“Rasûlullah, (sallallahu aleyhi ve sellem) kendilerini
kadınlara benzeten erkekleri ve kendilerini
erkeklere benzeten kadınları lanetlemiştir.”
(Taberani)
• Kadının avretini şekillendirdiği için fesada
yol açar. Fesada yol açan şeyler İslam’da
haram kılınmıştır.
Ancak bu tür pantolonu ayakları görünmesin
diye etek altında giyinirse bu durum
müstesnadır.
Müslüman bacılar kendilerine Avrupalı kâfir
kadınları ve moda altında çıkardıkları rezalet
kıyafetleri değil; güzide, temiz Peygamber
eşlerini ve sahabe hanımlarını örnek edinmelidirler.
Bizler, müşriklere muhalefet ettikçe
Allah’a yaklaşırız. Bacılar hayâ elbisesini
çıkarmamalılardır. Hayâ, kadının değeri
ve güzelliğidir. Peygamber Efendimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem) genç kızlardan bile daha çok
hayâlı imiş. Çünkü hayâ, hayır getirir. Efendimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur:
ZİYARETLEŞME ADABI
13

“Hayâ, imanın bir şubesidir.” (Müslim)
7- Kadın evden çıkarken güzel koku sürünmemelidir.
Peygamberimiz (sallallahu aleyhi
ve sellem) şöyle buyurur:
“Herhangi bir kadın güzel koku sürünerek
dışarı çıkarsa, kokusunu alacakları erkeklerin
yanından geçerse o kadın zina etmiş sayılır.”
(Nesâi)
8- Kadın dışarı çıkarken şeriata uygun hicap
giyinmelidir. Bunu giyinirken adet olsun
diye değil, bu Allah’ın emridir bilinciyle giyinirse
ibadet olur. Örtü, kadının değerini, iffetini
ve dinini koruyan bir kalkandır. Örtünün
şartları vardır:
• Tepeden tırnağa kadar bütün bedeni
örtmesi gerekir.
• Vücudu ve altındaki elbiseyi gösterecek
kadar ince değil, kalın olması gerekir.
• Erkeklerin bakışlarını çekecek renkli,
nakışlı ve süslü olmamalıdır.
• Vücut hatlarını belli edecek şekilde dar
olmamalıdır.
14

Günümüzde bazı bölgelerde giyilen dar,
kısa, renkli ve cezbedici pardesüler örtü sayılmaz.
Âlimlerin çoğunluğuna göre ve kuvvetli
görüş olması sebebiyle yüzü ve elleri örtmek
farzdır. Özellikle gözünde sürme ve ellerinde
kına ve altın takılar olunca, bu farzlık
daha çok kesinleşir. Çünkü kadının güzelliği
yüzünde toplanmıştır. Erkekler için fitne sebebidir.
Ayaklar avretten sayılır; örtülmesi
farzdır.
Kadınların dikkat etmeleri gereken bir
husus da şudur: Dışarı çıkarken renkli ve
ince çorap giyinmemeleri gerekir. Maalesef
bazı kadınlar siyah bol bir örtü giyinirken
şeytana bir pay bırakırlar. Ya renkli, cezbedici
veya ince çorap giyinirler. Ya gözlerini cazip
kılacak şekilde açarlar. Ya renkli, cazip ve
nakışlı çanta ve ayakkabı giyinirler. Ya da ses
çıkaracak topuklu ayakkabı giyinirler.
Her amelimizi sadece Allah (azze ve celle)
rızası için yapmalıyız. Kadınlar kocalarına
ZİYARETLEŞME ADABI
15

süslenmelidirler. Kocalarının iffetlerini korurlarsa,
onlar için ibadet olur. Maalesef birçok
kadın kocasına süslenme konusunda
ihmalkâr davranırken, misafirliğe giderken
süslenmeyi haddinden fazla yaparlar.
Dikkat edilmesi gereken başka bir husus
da şudur: Bazı kimseler yetişkin ve cazip
hale ulaşmış küçük kızlarını şeriata göre
örtmemektedirler. Veya örterken renkli, cazip
ve dar elbiseler giydirmektedirler. Kızları
süslemek veya onların süslenmelerine izin
vermek doğru değildir.
Çocukların kıyafetlerinden anneler ve babalar
sorumludur. Özellikle bir baba, gerek
hanımının ve gerekse kızlarının dışarı çıkma
kıyafetlerini kontrol etmeli ve şeriata muhalif
şeylere izin vermemelidir.
9- Evden çıkmadan önce sünnet olan duayı
okumalıdır.
بِسْ‏ مِ‏ اللَّهِ‏ تَوَكَّلْتُ‏ عَلَ‏ اللَّهِ‏ الَ‏ حَوْلَ‏ وَالَ‏
قُوَّةَ‏ إِالَّ‏ بِاللَّهِ‏
16

“Allah’ın adıyla, Allah’a tevekkül ettim. Güç
ve kuvvet ancak Allah (azze ve celle) iledir.” (Ebu
Davud)
اَللَّهُمَّ‏ إِنِّ‏ أَعُوذُ‏ بِكَ‏ أَنْ‏ أَضِ‏ لَّ‏ أَوْ‏ أُضَ‏ لَّ‏ أَوْ‏
أَزِلَّ‏ أَوْ‏ أُزَلَّ‏ أَوْ‏ أَظْلِمَ‏ أَوْ‏ أُظْلَمَ‏ أَوْ‏ أَجْهَلَ‏
أَوْ‏ يُجْهَلَ‏ عَيلَ‏ َّ
“Allah’ım! Sapıklığa düşmekten veya düşürülmekten,
ayağımın kaymasından veya
kaydırılmasından, zulmetmekten veya zulme
uğramaktan, cehalete düşmekten veya
cahil bırakılmaktan sana sığınırım.” (Tirmizî)
10- Kadın, kendisine yabancı sayılan erkekle
tek başına arabaya binmemelidir.
ZİYARETLEŞME ADABI
17

ZİYARET EDECEĞİ YERE
ULAŞINCA
1- Gideceği eve ulaşınca kapıyı veya zili
rahatsızlık vermemek için hafif bir şekilde
çalmalıdır. “Kadın’ın biri, İmam Ahmed’in
(rahimehullah) evine gitmiş, kapıyı sert vurunca
İmam Ahmed dışarı çıkarken rahatsız olmuş
ve “Bu, polislerin kapı vuruşuna benziyor!”
demiş.”
“Kim o?” denilirse “Benim” demek doğru
değil, “Ben falan veya falanın annesi” demek
gerekir. “Benim” demeyi Peygamberimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem) hoş görmemiştir.
Kapının karşısında değil, sağını veya solunu
kapıya çevirerek kapının yanında durmalıdır.
İzin verilmeden içeri girmemek gerekir.
Eğer, “müsait değiliz” denirse hiç darılmadan,
gücenmeden karşı tarafın özrünü kabul
ederek geri dönmeliyiz. Bu konuda Rabbimiz
(azze ve celle) şöyle buyurur:
18

“Size izin verilinceye kadar oraya girmeyin.Eğer
size, “Geri dönün!” denilirse, hemen
dönün. Çünkü bu, sizin için daha nezih bir
davranıştır.” (Nur 28)
Kapı deliğinden içeri bakmamalı, bakmak
isteyen çocuklarımızı engellemeliyiz.
2- İçeri girerken evin halkına selam vermeliyiz.
Rabbimiz (azze ve celle) şöyle buyurur:
“Ev halkına selâm vermedikçe girmeyin.”
(Nur 27)
İçeri girerken gösterilen yere oturmalıyız.
3- Ev sahibi sevincini göstermeli, güler
yüzle ve tatlı sözle misafirini karşılamalıdır.
Peygamberimize (sallallahu aleyhi ve sellem) ziyaretçi
gitti zaman onları güzel karşılar ve
“Gelen kavme merhaba!” dermiş. Kızı Fatıma
(radıyallahu anhuma) ziyaret edince, “Kızıma
merhaba” dermiş.
4- Ziyaret edilen kişi misafirine iyi davranmalı,
elindeki imkânına göre ikramda
bulunmalıdır. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sel-
ZİYARETLEŞME ADABI
19

lem) şöyle buyurur:
“Kim Allah’a ve ahiret gününe iman ediyorsa
misafirine ikramda bulunsun.” (Buharî)
Misafire ikramda bulunmak ibadettir; ancak
bu ibadetimizi bozacak israf ve gösteriş
gibi unsurlardan uzak durmalıyız. Maalesef
bazı ikramlar gayesini aşmış, değişik yemek
yapma ve servis maharetlerini sergileme
üzere kurulmuştur ki bu Müslümana
yakışan bir durum değildir.
ZİYARET EVİNDE
1- Oturulan evde sadece üç kişi varsa, ikisi
birbiriyle konuşup veya fısıldaşıp, biri kenarda
olmamalıdır. Efendimiz (sallallahu aleyhi
ve sellem) şöyle buyurur:
“İnsanlara karışmadığınız sürece üç kişi
olduğunuzda iki kişi, birini bırakıp gizli konuşmasınlar.
Çünkü bu, onu üzer.” (Müslim)
Bu konunun içine, kâğıda yazıp uzatma
veya üçüncünün anlamayacağı başka bir
dille konuşma da girer.
20

2- Biri bir ihtiyacı için kalkınca başkası
onun yerine oturmamalıdır. Geri döndüğünde
hadiste geçtiği gibi, yerine oturmasında
öncelik sahibidir.
3- Ev sahibi ikramda bulunurken, misafir;
yeme ve içmenin cinsi ne olursa olsun
bu durumu güler yüzle karşılamalı, yemeği
ayıplamamalı, az da olsa çok görmeli ve
yemek konusunda israfa girilmemesi konusunda
nasihat etmelidir.
Misafirliğe giderken hediye götürülüyorsa
hediyenin arasında kişiye fayda verecek
kitap, CD gibi şeyler olursa çok güzel olur.
Aynı şekilde ev sahibinin masa veya sehpa
üzerine Kur’an, kitap, dergi gibi bir şey bırakmasında
fayda vardır.
Örneğin, ev sahibi kahve yapmak için
mutfağa girdiğinde misafiri boş durmaktansa,
eline Kur’an veya kitap alır ve okur;
böylece ona faydası olur.
“Hayra delalet eden, (onu) işlemiş gibi
olur” (Ebu Davud) hadisince hayırlara sebep
ZİYARETLEŞME ADABI
21

olan kişi hayır işlendikçe ona sevap yazılır.
4- Misafirlikte, müfettişlerin sağa sola
baktıkları gibi değil, gözümüz önümüzde
ve zaruret olan yerlere bakmalıyız. Kapı açılırken
kapıdan içeri bakmak doğru değildir.
Kapalı olan poşet, çekmece, buzdolabı, dolap
ve bilgisayar gibi şeyleri açıp bakmak
doğru olmaz; ancak ev sahibinin izniyle olabilir.
Ev sahibi güvenip kapısını sana açtıysa,
eşyalarında da ona güven vermelisin.
5- Çocuklarımıza sahip çıkmalı, bir şeyleri
kırıp dökmelerine izin vermemeliyiz. Konuşmaya
dalıp çocukları ihmal etmemeliyiz.
Kırıp döktükleri şeyleri toparlayıp temizlemeli,
ev sahibine yük olmamalıyız. Birçok
kişi, bazı kimselerin ziyaret etmelerini istemezler.
Sebebi ise, çocuklara sahip çıkılmamasından
veya misafirler gittikten sonra evin
harp meydanına dönüşmesinden kaynaklandığı
için.
22

KONUŞMA ADABI
1- Fazla soru sormamalı, özel hayata
ve anlatmasını istemediği şeylere girilmemelidir.
Kısacası, kendisine fayda vermeyen
veya kendisini ilgilendirmeyen konulara
girip de o konuda soru sormamalıdır. Peygamber
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bu
konuda şöyle buyurur:
“Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeyleri
terk etmesi, İslamın’ın güzelliğindendir.” (Tirmizî)
2- Mecliste konuşulan sırları korumak
gerekir. Bu konuda Peygamber Efendimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur:
“Eğer kişi bir şey konuşur sonra iltifat
ederse, o emanettir.” (Ebu Davud)
Burada kişinin iltifat etmesindeki kasıt,
birileri duymasın diye sağına ve soluna bakıyorsa
karşı tarafa sır veriyor, anlamına gelir.
Müslümanların sırlarını korumak, emaneti
korumak gibidir. Emanete ihanet et-
ZİYARETLEŞME ADABI
23

mek münafıkların alametlerindendir. Bazen
Müslümanların sırları çok önemli olabilir.
Özellikle mücahidlerin sırlarını ifşa etmek,
birçok kişinin ölümüne veya tutuklanmasına
veya birçok önemli amellerin yapılmamasına
sebep olabilmektedir.
Ebu Lubabe, Peygamber Efendimiz’in (sallallahu
aleyhi ve sellem) sırrını Yahudilere, elini boğazına
işaret ederek açıklaması sebebiyle
yaptığına çok pişman olmuş, kendini mescidin
sütunlarına bağlamış ve “Peygamberimiz
beni çözmediği müddetçe kendimi çözmeyeceğim”
demiş, bu hâl üzere altı gün
kalmış, sonra tevbesi kabul edilmiş ve Peygamber
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafından
elleri çözülmüştür.
3- Çok şaka yapmaktan ve güldürmekten
sakınmak gerekir. Çünkü şakanın aşırısı
ve ağır olanı karşı tarafın onurunu zedeler,
kalbini kırar ve nefislerin kinlenmesine yol
açar. Yalan karıştırılan şakadan sakınmak
gerekir. Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)
şöyle buyurur:
24

“Milleti güldürmek için yalan söyleyene
yazıklar olsun. Ona yazıklar olsun, ona yazıklar
olsun.” (Taberani)
4- Münakaşa ve tartışmadan uzak durulmalıdır.
Hele hele ilmimizin olmadığı ve
boyumuzu aşan meselelerde kesinlikle konuşmamamız
gerekir.
Çünkü ilimsizce Allah’ın dininde konuşmanın
çok büyük vebali vardır. Peygamberimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur:
“Haklı dahi olsa tartışmayı bırakan kimseye
cennetin etrafında, şaka dahi olsa yalanı
terk edene cennetin ortasında, ahlakını
güzelleştirene cennetin en yüksek yerinde ev
verilmesine kefilim.” (Ebu Davud)
5- Ziyaret ortamında yaşlı veya faziletli
kimse varsa, ona fiilî ve sözlü olarak saygı
göstermek gerekir. Peygamberimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem) şöyle buyurur:
“Büyüğümüze saygı, küçüğümüze şefkat
etmeyen ve âlimimizin hakkını bilmeyen
kimse bizden değildir.” (Taberani)
ZİYARETLEŞME ADABI
25

Peygamber Efendimize (sallallahu aleyhi ve
sellem) iki kardeş geldi. Bir sorun ile karşılaşmışlardı.
Küçük olan konuşmak isteyince
Peygamberimiz, “Büyüğüne, büyüğüne!”
dedi. (Müttefâkun aleyh) Yani sözü büyüğüne bırak,
o anlatsın, buyurdu...
6- Hazır olanlardan biri sana bildiğin bir
şeyi anlatırsa sözünü kesme. Küçük dahi
olsa onu dinlemelisin. Nasıl ki kişi kendisinin
dinlenilmesini istiyorsa karşı tarafı da o
şekilde dinlemelidir. Değerli tabilerden olan
Ata Bin Ebi Rebah (rahimehullah) der ki:
“Gençlerden biri bana bir şey anlatır, o şeyi
daha önce duymamış gibi dinlerim. Hâlbuki
bana söylediği şeyler, o doğmadan önce
duyduğum şeylerdir.”
7- Kötü dilden, sövmekten, lanet etmekten
ve fuhuş sözleri içeren sözlerden sakınmalısın.
Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)
şöyle buyurur:
“Mü’min; söven, lanet eden, müstehcen
sözlü ve edepsizce konuşan kimse değildir.”
(Tirmizî)
26

8- Boş ve faydasız sözlerden sakınmak
gerekir. Ne dünyaya ne de ahirete faydası
olmayan konuşmalardan uzak durmak gerekir.
Allah-u Teâlâ dil nimetini bizlere bunun
için vermemiştir. Ömür kısa; yaptığımız
her şeyin hesabını vereceğiz.
Vakit ganimettir. Vakti Allah’a yakınlaşma
uğruna harcamalıyız. Peygamberimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem) şöyle buyurur:
“Kim Allah’a ve ahiret gününe iman ediyorsa
komşusuna eziyet etmesin. Kim Allah’a
ve ahiret gününe iman ediyorsa misafirine
ikramda bulunsun. Ve Kim Allah’a ve
ahiret gününe iman ediyorsa ya hâyır söylesin
ya da sussun.” (Buharî)
9- Meclislerin büyük felaketi olan gıybetten
sakınmalıyız. Gıybet etme hastalığı o kadar
çoğaldı ki, yapılmadığı zaman, bazı insanlar
sanki cenazeye katılmış gibi oluyorlar.
Dillerin kötü hasadı olan gıybet.
ZİYARETLEŞME ADABI
27

“Gıybet; kişinin bedeninde, dininde, dünyasında,
karakterinde, ailesinde ve elbiselerinde
hoşuna gitmeyen şeylerin gıyabında
anılmasıdır.” Allah-u Teâlâ şöyle buyurur:
“Biriniz diğerinizi arkasından çekiştirmesin.
Biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten
hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz. O halde
Allah’tan korkun.” (Hucûrat 12)
Aişe validemiz (radıyallahu anhuma) dedi ki:
“Bırak şu Safiye’yi, o şöyle şöyledir. (Yani
kısa boyludur)” Peygamberimiz (sallallahu aleyhi
ve sellem) dedi ki: “Öyle bir kelime söyledin ki,
eğer denize karıştırılmış olsaydı onu bozardı!”
(Ebu Davud)
Düşünün, bir kelime kocaman denizin kokusunu,
rengini ve tadını bozuyorsa gıybet
yapmak ne kadar kötü bir şeydir.
Şunu da unutmamak gerekir: Gıybetin
dereceleri vardır. Gıybet edilen kişi âlim, lider,
fazilet sahibi kimselerden olursa günahı
daha da fazla olur. Âlimlerin etleri zehirlidir.
Gıybetlerinden son derece sakınmak gerekir.
28

10- Oturumlarımız maceraların, filmlerin,
dizilerin, maçların, yemek tariflerinin ve faydasız
hikâyelerin anlatıldığı meclisler değil;
Allah’ın anıldığı, Rasûlullah’a salavat getirildiği
ve ahiretin hatırlatıldığı meclisler olmalıdır.
Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)
şöyle buyurur:
“Bir kavim bir mecliste oturur, orada Allah’ı
anmazlarsa, Peygamberlerine salât
getirmezlerse o meclis, faydasız bir meclis
olur. (Allah azze ve celle ) dilerse onlara azap
eder, dilerse onları bağışlar.” (Taberani)
Ne gariptir ki bir mü’min, bir mecliste saatlerce
oturur, ne Allah’ı anar ne de Rasûle
salavat getirir. Ne bir ayet öğrenir ne de bir
hadis. Bu büyük bir gaflet ve bu meclis kötü
bir meclistir.
Oturumlarda Allah (azze ve celle) anılmalı,
Rasûle salavat getirilmeli, günahlarımız için
bağışlanma dilemeliyiz.
ZİYARETLEŞME ADABI
29

Abdullah Bin Ömer (radıyallahu anhum) der ki:
“Bizler bir mecliste Peygamberimiz’in yüz
defa,
رَبِّ‏ اغْفِرْ‏ لِ‏ ، وَتُبْ‏ عَيلَ‏ َّ، إِنَّكَ‏ أَنْتَ‏
التَّوَّابُ‏ الْغَفُورُ‏
“Rabbim! Beni bağışla, tevbemi kabul et!
Sen tevbeleri kabul eden ve bağışlayansın”
dediğini sayardık.”
Hasan El-Basri (rahimehullah) der ki: “Evlerinizde,
sofralarınızda, yollarınızda, pazarlarınızda
ve oturumlarınızda bağışlanma dilemeyi
çoğaltınız. Bağışlanmanın ne zaman
ineceğini bilemezsiniz.”
Bilelim ki, bizler Allah’ı bir topluluk arasında
andıkça, Allah-u Teâlâ bizleri daha
hayırlı bir topluluk arasında anar. Rasûle
salât ve selam getirirsek, her bir selamımız
Rasûle ulaştırılır ve kıyamette ona en yakın
ve şefaatine en layık mü’minlerden oluruz.
30

ZİYARET SONU
1- Ziyaretimizi uzun tutmamalıyız. Çünkü
uzun tutmalarda hem vakit kaybı hem kadınlar
kendi ev işlerini ihmal ederler hem de
karşı tarafa zorluk verme anlamına geldiği
için ev sahibine sıkıntı olur. Çünkü ev sahibinin,
bu ziyaretten sonra başka bir yere sözü
olabilir, sağlığı iyi olmayabilir, yapacağı iş,
yemek vs... olabilir. Ancak ev sahibinin isteğine
bağlı olarak uzatılabilir.
2- Kalkmadan önce ev sahibine teşekkür
ve dua etmeliyiz. Sıkıntı verdiysek hakkını
helal etmesini talep etmeliyiz. Oturum duasını
okumalıyız:
سُ‏ بْحَانَكَ‏ اللَّهُمَّ‏ وَبِحَمْدِكَ‏ ، أَشْ‏ هَدُ‏ أَنْ‏ الَ‏
إِلَهَ‏ إِالَّ‏ أَنْتَ‏ أَسْ‏ تَغْفِرُكَ‏ وَأَتُوبُ‏ إِلَيْكَ‏
ZİYARETLEŞME ADABI
“Allah’ım! Sana hamd ederek, seni tüm
noksanlıklardan tenzih ederim. Senden
başka hak ilah olmadığına şehadet ederim.
31

Senden bağışlanma diler ve sana tevbe ederim.”(Tirmizî)
Selam verdikten sonra ayrılmalıyız.
ZİYARET SONRASI
1- Bir yere olan ziyaretlerimiz sık olmamalıdır.
Aksi halde sevgi saygı azalır, bıkkınlık
oluşur. Ziyaretlerin özlem dâhilinde
olması güzeldir. Ancak karşı taraf daha sık
olmasını istiyorsa bu halde sakınca olmaz.
2- Eve dönerken bu ziyaretin Allah (azze ve
celle) için mi gerçekleştiğini, bu ziyaretinde
İslam’a muhalefet olup olmadığını, bu ziyaretin
faydalı ve zararlı yönlerini düşünmeliyiz.
3- Erkekler hanımlarına erkek arkadaşlarının,
kadınlar kocalarına kadın arkadaşlarının
şekil, boy, renk ve elbise gibi hallerinden
bahsetmemeleri gerekir. Bu caiz değildir.
Maalesef özellikle bazı bacılar bu hataya
düşerler, kadın arkadaşlarının elbiselerini,
cisimlerini, ten ve saç modellerini kocaları-
32

na bahsederler. Bu, fitneye sebebiyet verdiği
için helal olmaz.
“Allah tevbe edenleri ve temizlenenleri sever.”
(Bakara 222)
Müslümanlar maddi ve manevi temizliklerine
özen göstermelidirler. Allah’ı (azze
ve celle) kızdıracak her türlü söz ve fiillerden
uzak durmalıdırlar. Günahlar, birçok bereket
ve hayırlara manidir. Duaların icabet
görmemesine sebeptir. Rabbim yapacağımız
ziyaretleri kendi katında makbul etsin.
Taksirat ve günahlarımızı affetsin.
ZİYARETLEŞME ADABI
Davamızın Sonu
Âlemlerin Rabbi Olan ALLAH’a
Hamdetmektir.
33