Beratung Qualifizierung Migration

Almanya Okul Sistemini

Tanıyalım

Anne ve babalar için

temel bilgiler

E-Kitap olarak

da vardır!

Elisabeth Wazinski iş birliğinde Dr. Alexei Medvedev

Projeler Avrupa Sosyal Fonu ESF ve Hamburg Eyaleti tarafından finanse edilmektedir.

Die Projekte werden aus dem Europäischen Sozialfonds ESF und von der Freien und Hansestadt Hamburg finanziert.

---

… 2 …

---

Önsöz

Sevgili anne ve babalar,

Meslek Geliştirme ve İstihdam Koordinasyon Merkezi Derneği (KWB Koordinierungsstelle

Weiterbildung und Beschäftigung e. V.) yıllardan beri anne ve babalara – öncelikle göçmen

kökenli anne babalara – okulla ilgili çeşitli konularda danışmanlık hizmeti vermektedir.

Danışmanlık öncelikle Hamburg ESF projeleri olan Ebeveynler Katılımı (“Eltern vor Ort“)

ve “Danışmanlık Kalifikasyon Göçmenlik“ (“BQM Beratung Qualifizierung Migration“)

kapsamında gerçekleşmişti. Bu deneyimler sonucu 2013 yılında, karmaşık Almanya okul

sistemini kolay anlaşılır bir kitapta anlatma fikri oluştu.

Bu fikir Hamburg dışında da güçlü bir biçimde kabul ve destek gördü. “Eltern vor Ort“ Deloitte

Vakfı’nın “Hidden Movers Awards“ ödül programınının bir parçası olan, Kutscheit Vakfı Dilsel

Destek Özel Ödülü’ne (Sonderpreis “Sprachförderung“) layık görüldü. Ödül olarak aldığımız

para ile elinizdeki “Almanya Okul Sistemini Tanıyalım“ kitabımızın ilk baskısını gerçekleştirdik.

Ayrıca, yeni projemiz “Okul Rehberleri – Güçlü Okullar İçin El Ele“ (“Schulmentoren – Hand

in Hand für starke Schulen“); proje (start 01.04.2014) kapsamında kitabın İngilizce, Arapça ve

Rusçası yayımlandı. Bütün yayınlar www.kwb.de adresinden E-kitap olarak ücretsiz indirilebilir.

Elinizde gördüğünüz gibi şimdi Türkçesi de yayımlandı.

Kitabın konusu nedir?

Aşağıdaki soruları mutlaka duydunuz, biliyorsunuz.

Okul öncesinde ve okula devam ettiği sürece çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirisiniz?

Çocuğunuzun meslek seçiminde rolünüz nedir?

Okulla ilgili konularda haklarınız ve sorumluluklarınız nelerdir?

Okuldan sonra ne olacak?

Çocuğunuzun okulda başarılı olması ve daha sonra sevdiği bir mesleği bulması için yapmanız

gerekenler çoğu zaman basit şeylerdir. Örneğin, düzenli olarak ev ödevlerini denetlemek, veli

toplantılarına katılmak, derslerinde yardımcı olacak kişileri bulmak. Elinizdeki kitap okulla nasıl

iş birliği yapacağınız konusunda birçok yol gösteriyor.

Kitabınız kolay okunur bir biçimde yazıldı. 20 kısa bölümden oluşuyor ve her bölüm bir

konuya ilişkin 5 soruya cevap veren bilgiler içeriyor. Ayrıca somut önerilerin yanı sıra, her

bölümün sonunda faydalı gördüğümüz ek başvuru kaynakları bulacaksınız.

İyi okumalar dileriz!

Dr. Alexei Medvedev ve Elisabeth Wazinski

Hamburg, Eylül 2017

… 3 …

---

Yazarlar hakkında

Dr. Alexei Medvedev

Dr. Alexei Medvedev 2007 yılından beri KWB e. V. derneğinde uzman

olarak görev yapıyor. Uzmanlık alanı, okuldan meslek hayatına geçişte

kültürlerarası ebeveyn çalışmaları. Anne babalara yönelik kültürlerarası

işbirliği ve okul geliştirme projeleri yönetiyor. Dr. Medvedev, yayınlanmış

birçok eserinin yanı sıra, yurtiçi ve yurtdışında entegrasyon, öğrenim ve

aile ile ilgili birçok konferansa sunumlarıyla katıldı. Perm, Münster ve

Zagreb üniversitelerinde Alman dili ve edebiyatı ve turizm ve eğitim

yönetimi okuyan Dr. Medvedev edebiyat bilimleri konulu doktorasını

Nizhny Novgorod (Rusya) üniversitesinde yapmıştı.

Elisabeth Wazinski

Elisabeth Wazinski 2008 yılından beri KWB e. V. derneğinde uzman olarak

görev yapıyor. Uzmanlık alanı, kültürlerarası istihdam süreçleri, kültürlerarası

ebeveyn çalışmaları ve göçmen kökenli gençlerin meslek eğitimi kurumlarına

yerleştirilmeleri. Çalışmalarını interkültürel hassasiyet kazanıma

yoğunlaştırmış ve anti Bias (dışlanmaya karşı eğitim çalışmaları) prensiplerine

göre yürütmektedir. Ayrıca, 2007 yılından beri terapist ve koç olarak bireyler

ve timlerle çalışmaktadır. 2015 yılından beri KWB e. V.’de “Kadın ve

Karier“ bölüm başkanıdır.

… 4 …

---

İçindekiler

Önsöz .......................................................................3

Yazarlar hakkında .............................................................4

1 Zorunlu eğitim: Almanya’da BÜTÜN çocuklar okula gitmek zorundadır. ...........6

2 Okul öncesinde ve okul süresince BÜTÜN anne babalar çocuklarına

yardımcı olabilir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

3 İyi bir okul bulmak yetmez. Çocukların öğrenimi, anne babanın da işidir.. .........14

4 Uzmanlar bile okul sistemimizi her zaman açıklayamıyor. .......................18

5 Engelli ve engelsiz çocuklar birlikte öğrenim görebilir. ..........................22

6 Çocuğun konuştuğu her dil bir hazinedir.. ....................................26

7 Susmakla azarlamak arasında bir orta yol vardır:

örneğin çocuğunuzun öğretmeleriyle görüşüp konuşabilirsiniz. ..................30

8 Anne babalar sadece pasta, börek satıcısı olmamalıdır. .........................34

9 Anne babaların birçok hakları vardır. .........................................38

10 Anne babaların yükümlülükleri de vardır. .....................................42

11 Karneler ve notlar trafik lambasına benzer:

İşareti doğru okuyup ciddiye almak gerekir. ...................................46

12 Önemli olan, sadece notlar değildir. ..........................................50

13 Meslek eğitimi mi, yüksek öğrenim mi, yoksa ikili yüksek öğrenim mi?

Hepsi de iyi! Bırakın, çocuk kendisi karar versin. ...............................54

14 Made in Germany: İkili meslek eğitimimize bütün dünya gıpta ediyor. ............58

15 Benim çocuğum üniversitede okuyacak! ......................................62

16 Okuldan sonrası için anne ve babaların zannettiğinden daha çok olanak var. ......66

17 Her çocuğun güçlü ve zayıf tarafları vardır. . ..................................70

18 Anne ve babanın yerini dünyada kimse tutamaz.

Meslek seçiminde de bu böyledir. ...........................................74

19 BÜTÜN anne ve babalar başvuruda çocuklarına yardımcı olabilirler. .............78

20 Günümüzde başvuru süreci sahne için yetenek seçimine benzer! ................82

Künye. ......................................................................87

… 5 …

---

Zorunlu eğitim: Almanya’da BÜTÜN

çocuklar okula gitmek zorundadır.

1.1

Almanya’da okul eğitimi zorunluğu, başka ülkelerde

sadece eğitim zorunluğu vardır.

Eğitim zorunluğu (Buna ders zorunluğu da denir) birçok ülke için geçerlidir.

Buna göre bütün çocuklar eğitim (ders) görmek zorundadır. Çocuğun

okulda mı yoksa evde mi ders göreceğine aile karar verir. Örneğin

Avusturya’da durum böyledir. Ailelerin çoğu çocuğun okula gitmesine karar

verir.

Almanya’da ise okul zorunluğu vardır; her çocuk okula gitmek

zorundadır. Zorunlu eğitim süresi, eyaletlere göre 12

veya 13 yıldır.

Öğrencilerin birçoğu 9. veya 10. sınıfta diploma alır, ama

okul zorunluğuna tabi olmaktan çıkmazlar, yani okula

devam etmek zorundadırlar. Çıraklık döneminde meslek

okuluna giderler. Diğer öğrenciler ise 12 veya 13 yıl öğrenim

sonunda “Abitur“ veya “Fachabitur“ diploması alırlar

Evde öğrenim (Buna evde ders veya Homeschooling de

denir) Almanya’da çok istisnai durumlarda mümkündür.

Örneğin engeli veya hastalığı nedeniyle okula gidemeyecek,

evde kalmak zorunda olan çocuklar için bu yola

başvurulabilir.

… 6 …

---

1.2

Almanya’da bütün çocuklar okula başlamadan önce

muayene edilir.

Okula başlamadan önce çocuğunuzla ve sizinle önemli iki görüşme yapılır:

dil yetenek testi ve okul öncesi sağlık kontrolü (Buna okula kayıt sağlık

kontrolü de denir). Bu önemli görüşmeler için size mektupla haber verilir.

Dil yetenek testi

Çocuğunuzun okuldaki başarısı ne derece Almanca bildiğine bağlıdır. Bu

nedenle bir test yapılır. Bu teste dil yetenek testi denir. Test hemen hemen

bütün eyaletlerde çocuğunuz okula başlamadan yaklaşık bir, iki yıl önce

yapılır. Çocuğunuzun Almanca desteğine ihtiyacı olması halinde anaokulunda

(Kita, Kindertagesstätte) veya anasınıfında (Vorschule) dili geliştirme

tedbirleri alınır (“Sprachfördermaßnahmen“).

Okul öncesi sağlık kontrolü

Okula başlamadan önce her çocuk bir çocuk doktoru tarafından

muayene edilir. Bu muayene eyaletlere göre ya sağlık dairesi ya da

anaokulu (Kita) veya çocuğun gideceği okul tarafından yapılır.

Bu muayenede çocuğun yaşına göre normal gelişip gelişmediği, okulu

başarıp başaramayacağı saptanmaya çalışılır. Sağlık muayenesinde

çocuğunuzun yanında olmanızda büyük yarar vardır; doktorun soruları

olabileceği gibi, sonucu da doğrudan doğruya öğrenerek kendisiyle görüşebilirsiniz.

Çocuğunuzun herhangi bir yönden yardıma ihtiyacının olması durumunda söz

konusu olabilecek özel destek imkânlarını doktor size anlatır.

1.3

Kural: 6 yaşını dolduran çocuklar okula başlar.

Pasaport ve oturum durumu ne olursa olsun, Almanya’da her çocuk okula

gitmek zorundadır. Şu kuralı aklınızdan çıkarmayın: Eğer çocuk ders yılı

başlamadan önce 6 yaşını doldurmuşsa okula başlamak

zorundadır.

Ama öyle sınır durumlar da vardır ki, çocuğun okula başlayıp

başlamayacağına aile karar verir. Böyle bir durumda çocuk ya

bir yıl önce (5 yaşında) ya da bir yıl sonra (7 yaşında) okula

başlar. Bu sınır durumlar çocuğun doğum tarihi ve gelişme

düzeyiyle ilgilidir.

… 7 …

---

1.4

Yakınınızda çocuğunuzun kaydolacağı bir ilkokul

mutlaka vardır.

Almanya’da hiçbir çocuk okulsuz kalamaz. Bu nedenle çocuğu okul çağına

giren bütün ailelerle ilişkiye geçilir. Yakınınızda, kaldığınız sokak veya caddede

yaşayan çocukların devam edeceği bir ilkokul mutlaka vardır.

Çocuğunuzun kaydı o okula yapılır.

Bu okul herhangi bir nedenle hoşunuza gitmeyebilir. Bu

durumda çocuğunuz için başka bir okul seçebilirsiniz. Ancak

bu bazen zor olabilir. Seçtiğiniz okul, çocuğunuzu ancak, o

okulda yer olması halinde kabul edecektir.

1.5

Almanya’da okullar parasızdır, ama bunun

istisnaları da vardır.

Resmi okullar (devlet okulları) ve devlet tarafından tanınmış özel kuruluş

okulları vardır, örneğin Waldorfschulen (Bunlara Rudolf-Steiner-Schulen de

denir), Montessori-Schulen, kiliselere ait okullar ve özel okullar.

Resmi okullar parasızdır. Genellikle birçok ders araç ve gereci, örneğin ders

kitapları, okul tarafından karşılanır. Ama çocuğunuz için sizin satın almanız

gereken şeyler de vardır (örneğin kalem, defter, dosya, boyalar, bazı kitaplar,

tükenmez kalem, cetvel, silgi, gönye, hesap makinesi, spor kıyafeti, spor

ayakkabısı).

Özel kuruluşların okulları paralıdır. Okul parasının miktarını

bu okullar kendileri belirler. Okul seçiminde veliler uzun yıllar

okul parası ödemek zorunda olduklarını düşünerek karar

vermelidir.

… 8 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Dil yetenek testinin ve sağlık kontrolünün sonuçlarını dikkate almanız

gerekir. Çocuğunuza okul öncesinde desteğe ihtiyacı varsa destek ve

geliştirme programlarından mutlaka yararlanın.

2. Çocuğunuzun hangi okula gideceğine erkenden karar verin ve kaydını

zamanında yaptırın. Kayıtların ne zaman yapılacağını ve hangi evrak

veya belgeleri getirmeniz gerektiğini okul size söyleyecektir. Kayıt için

genellikle, sizin ve çocuğun pasaportu veya kimliği (nüfus cüzdanı) ve

çocuğun doğum belgesi gereklidir.

3. Çocuğunuzu öngörülen okuldan başka bir okula kaydettirmek istiyorsanız

erken aşamada iyi düşünüp şu soruları yanıtlamanız gerekir:

Çocuğun öngörülen okula kaydı için nedenler ve karşı nedenler neler?

Çocuğum için hangi okul daha iyidir ve niçin? Çocuğum o okula her gün

nasıl gidecek? Okul yolu güvenli mi?

4. Okullarda düzenlenen “açık kapı“ günlerinde (“Tag der offenen Tür“)

birkaç okulu ziyaret edin, okulları tanıyın. Erkenden aktif olun, o okulda

yer olup olmadığını araştırın. Okullar genel olarak kayıt günlerini yerel

gazetelerde duyurur.

Daha fazla bilgi için …

… Okul ve eğitim:

Arbeitskreis Neue Erziehung e. V. (ANE)

velileri bilgilendirmek için birçok dilde malzeme

yayınlamış bulunuyor.

Bu malzemeyi internette www.ane.de

adresinden indirebilirsiniz.

Arama için anahtar kelimeler: Elternmedien >

Elternbriefe

… 9 …

---

Okul öncesinde ve okul süresince

BÜTÜN anne babalar çocuklarına

yardımcı olabilir.

2.1

Çocuğunuzun gelişmesinde doğumdan sonraki

ilk yıllar çok önemlidir.

Bilimsel araştırmalara göre çocuklar doğumdan sonraki ilk yıllarda, çok

yoğun bir biçimde olmak üzere, gelecekteki bütün hayatlarında yararlanacakları

şeyleri öğrenirler. Çocuk okul öncesinde ne kadar iyi gelişirse okulda

derslerini o kadar kolay öğrenir. Okul öncesinde çocuklar çok şey anlatır,

şekillerle oynar, sayı sayar, resim ve el işi yapar, koşar, tırmanır, hoplayıp

zıplar ve benzeri şeyler yaparlar. Bu sırada çok önemli şeyler öğrenirler.

2.2

Çocuğun gelişmesinde anaokulu (Kita, Kindertagesstätte)

size yardımcı olabilir

Almanya’da çocukların kreşe ve daha sonra anaokuluna gitmesi isteğe

bağlıdır. Çocuğunuzun kreşe/anaokuluna gidip gitmeyeceğine siz karar

verirsiniz. 2013 yılı ağustos ayından beri bir yaşını dolduran her çocuğun

Almanya’da kreşte/anaokulunda yer hakkı vardır.

Çocuğun sosyal gelişiminde anaokuluna gitmesi önemli rol oynar. Evde

çocukla Almanca konuşulmuyorsa anaokuluna gitmesi özellikle önemlidir.

Çocuk orada çabuk Almanca öğreneceğinden okula başladığında Almanca

sorunu daha az olacaktır.

… 10 …

---

2.3

Anne baba ve çocuğun okuldaki

başarısı birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)

yaptığı bilimsel araştırmada öğrencilerin başarısına anne

babanın yüzde 50’den fazla katkısının olduğunu saptamış

bulunuyor. Çocuğun öğrenimde ilerlemesinde anne

babanın etki ve katkısı öğretmenlerden ve okuldaki

derslerden daha fazladır. Bu etki olumlu olabileceği gibi

olumsuz da olabilir.

Okulu ciddiye alır ve çocuğunuza yardımcı olursanız o

da derslerinde daha başarılı olacaktır. Ama okulu ciddiye

almaz ve çocuğunuza yardımcı olmazsanız o da büyük

bir olasılıkla daha az başarılı olacaktır. Başka bir deyişle,

çocuğunuzun okulda başarılı olup olmaması okul ve

öğretmenden çok sizin tutumunuza bağlıdır.

2.4

Okula başlamadan bir yıl önce: Çocuk anaokulunda

mı kalsın, yoksa anasınıfına mı gitsin?

Okula başlamadan bir yıl önce, yani beş yaşındayken, çocuğu anasınıfına

kaydettirme olanağınız vardır. Anasınıfları farklı farklı düzenlenmiştir.

Bunların birçoğu anaokulunun bir parçasıdır. Bazı anasınıflarıysa

ilkokullarda faaliyet gösterir. Anasınıfları Almanya’da

zorunlu değil, isteğe bağlıdır.

Çocukların anasınıfına gitmesini gerektiren nedenler:

Çocuğunuz henüz tam okula başlayacak durumda değildir, biraz

daha desteğe ve yardıma ihtiyacı vardır. Veya çocuğunuz yaşına göre

ileridir, daha çok ve daha çabuk öğrenme arzusuna sahiptir. Veya

anaokulundan okula daha yumuşak geçiş ihtiyacı duymaktadır.

Çocukların anaokuluna gitmemesini gerektiren nedenler:

Bazı çocukların bir yıl daha oynaması, kesin kuralları olan okula gitmeden

gelişmesi kendileri için daha iyi olabilir.

Öyle veya böyle, çocuğunuzun anasınıfına gidip gitmemesi, kişisel bir

karardır. Bu kararı vermeden önce anaokulundaki ve anasınıfındaki görevlilerle

görüşmeniz yararlı olacaktır.

… 11 …

---

2.5

Mali sıkıntı varsa yardım alınabilir. Eğitim Paketi

(Bildungs paket) ve diğer yardımlar söz konusudur.

Devletten yardım alan aileler (İşsizlik Parası II, Sosyal Para, Sosyal Yardım,

Çocuk Katkısı, Kira Yardımı) Eğitim Paketi (Bildungspaket) için başvuruda

bulunabilirler.

Çocuğunuzun kültür ve spor faaliyetlerine katılabilmesi, ders desteği alması,

günlük ve daha uzun sınıf gezilerine katılabilmesi için Bildungspaket çerçevesinde

ayrıca para verilir. Anaokulunda ve okulda öğle yemeği, ders araç

ve gereçleri, otobüs ve tren gidiş gelişleri için de Bildungspaket

kapsamında para alınabilir.

Bazı durumlarda, örneğin sınıf gezilerinde, okul derneği

(Schulverein) mali katkıda bulunabilir. Bu konuda gerekli

bilgiler doğruca okuldan, örneğin sınıf öğretmeninden

edinilebilir.

Neler yapabilirsiniz?

Çocuk okula başlamadan önce:

1. Çocuğunuzun okula başlamadan önce başka çocuklarla ilişki içinde

olmasına ve Almanca öğrenmesine özen gösterin.

2. Gerekli her şeyi okul başlamadan önce alın. Çocuğunuzun ilk aşamada

nelere ihtiyacı olduğunu okul size söyleyecektir. Gerekiyorsa Bildungspaket

başvurusunda bulunun.

3. Okula birkaç defa çocuğunuzla beraber gidip gelin. Kritik noktalarda

(garaj çıkışları, kavşaklar, lambalar, bisiklet yolları, yaya geçişleri) nasıl

davranılacağını birlikte uygulayın.

Çocuğunuz okula devam ettiği sürece:

1. Çocuğunuzun her gün okula zamanında gitmesine, teneffüslerde yiyeceği

bir şeylerin bulunmasına ve uykusunu almış olmasına özen gösterin.

İlk zamanlarda çocuğunuzu siz okula götürün ve dersi bittikten sonra

okuldan alın. Tabii, bu okul yolunun uzunluğuna ve güçlüklerine bağlı

olacaktır.

… 12 …

---

2. Okulun (okul bürosunun veya sekreterliğin) telefon numarasını her

zaman yanınızda bulundurun. Önemli bir nedenle (örneğin hastalık)

çocuğunuz okula gidemeyecek olursa mümkün olduğunca erkenden

okula telefon edip haber verin.

3. Çocuğunuzun okuldaki başarı ve sorunlarını kendisiyle düzenli olarak

konuşun.

4. Çocuğunuza ev ödevi olup olmadığını sorun. Ödevlerini zamanında

yapmasına özen gösterin. Çocuğunuz ödevlerini yaparken sürekli

zorlanıyorsa derslerine kimin yardım edebileceğini araştırın.

5. Çocuğunuz bir ödevi yapmada zorlandığında ona cesaret verin. Zorlukları

yendiğinde veya zorlandığı bir ödevi yaptığında övmeyi ihmal

etmeyin.

Daha fazla bilgi için …

… Okul sürecine eşlik etme konusu:

İnternette, www.eltern-bildung.net sayfasında

ücretsiz olarak, “Okul Sürecini Beraber Yaşayın“

başlıklı, anne babalara yönelik bilgilendirme klasörüne

(Elterninformationsordner) ulaşabilirsiniz. Almanca,

Arapça, Kürtçe ve Türkçe olarak düzenlenen bu

sayfalarda çocuğunuza anaokulundan itibaren okul

sürecinde nasıl yardımcı olabileceğinize ilişkin bilgiler

bulacaksınız. Burada çocuğunuzla birlikte çalışmalarınızda

size yardımcı olacak alıştırmalar, tavsiyeler

ve öneriler vardır; onlardan yararlanabilirsiniz.

… Okul yolu güvenliği konusu:

Aşağı Saksonya (Niedersachsen)

eyaleti Kültür Bakanlığının

www.mk.niedersachsen.de sayfasında

Almanca, Arapça, Lehçe, Rusça ve

Türkçe olarak bilgiler bulacaksınız.

Anahtar kelimeler: Schule > Schüle rin nen und

Schüler/Eltern > Mobilität > Schulanfangs aktion

… Eğitim Paketi (Bildungspaket):

www.bildungspaket.bmas.de internet sayfasında

Eğitim Paketi ve başvuru hakkında geniş kapsamlı

bilgiler bulabilirsiniz.

… 13 …

---

İyi bir okul bulmak yetmez. Çocukların

öğrenimi, anne babanın da işidir.

3.1

Araştırmalara göre birçok anne baba

çocuklarına yeteri kadar zaman ayırmıyor.

Bilhassa doğumdan sonraki ilk yıllarda çocukların gelişmesinde anne baba

çok önemlidir. Oysa, araştırmalarda saptandığına göre anne ve babalar

ortalama olarak çocuklarına az zaman ayırmaktadırlar. Burada zaman

ayırmaktan kastedilen birlikte televizyon izlemek veya yemek yemek değil,

çocuklarla oynamak ve konuşmaktır.

UNICEF’in 2007 yılında yaptığı bir araştırmada her 3 gençten biri anne baba

ile daha fazla zamana ihtiyaç duyduğunu belirtmiştir. 12 ile 16 yaş arasındaki

çocukların anneleri çocuklarına dersleri için günde sadece 4 dakika zaman

ayırmaktadır. Babaların ayırdığı zaman ise sadece 2 dakikadır. 1)

3.2

Ödevleri siz değil, çocuk kendi yapar!

Eksiksiz Almanca bilmeniz veya matematikte çok iyi olmanız

gerekmez. Ama çocuğun ödevini yapmasına özen göstermeniz

gerekir. Çocuğa ödevinin olup olmadığını sormanız ve çocuk ödev yaparken

yanında bulunmanız çok önemlidir. Çocuk ödevlerinde sürekli olarak

zorlanıyorsa ek ders alma imkânlarını araştırın.

3.3

Bazı ülkelerde çocuğun öğrenimi sadece okulun

sorumluluğundadır. Almanya’da ise bu sorumluluğu

çocuklar, anne babalar ve öğretmenler paylaşıyor

Bazı ülkelerde veliler çocuğun eğitim ve öğretimini sadece okula bırakırlar.

Hindistan ve Çin gibi bazı Asya ülkelerinde öğretmenlere çok büyük değer

verilir, saygı gösterilir. Örnek alınan, hürmet gören kişiler olarak okulla ilgili

konularda kararı sadece onlar verir.

Almanya’da ise okul sürecinin başarılı olmasında her üç taraf da

sorumluluk taşır: öğretmenler, öğrenciler ve anne babalar!

1)

Adolf Timm: Die Gesetze des Schulerfolgs. Das Fortbildungsbuch für Eltern. Seelze-Velber, 2009. Krş. s. 21.

… 14 …

---

3.4

Çocuğun okulu ile düzenli temas içinde

olmanız çok büyük önem taşır.

Okul sizden teması sürdürmenizi bekler. Anne baba olarak çocuğunuzun

okul eğitiminde öğretmenlere yardımcı olmanız istenir. İlgi gösterirseniz

çocuğunuzun okulda işi daha kolay olacaktır. Az Almanca biliyor olsanız da

öğretmenlerle temas içinde olabilirsiniz.

Veli toplantısı (Elternabend) özellikle önemlidir. Anne babalar düzenli olarak

veli toplantılarına katılır, okulda kendi çocuğunun başarısı üzerine konuşursa

çocuk daha iyi notlar alacaktır. Bilimsel araştırmalar bunu gösteriyor.

Önemli uyarı: Aileniz Almanya’da henüz yeni ise: çocuklar yabancı dili

büyüklerden daha çabuk öğrenirler. Bu nedenle anne babalar zaman zaman

okula veya başka resmi dairelerde görüşmelere çocuklarını tercüman olarak

götürürler. Çocuğun tercümanlık yapmaması için birçok sebep vardır:

tercümanlık çok zor ve yorucu bir iştir. Çocuğunuz tercümanlık yaparsa

“yetişkin“ konumuna girer, büyüklere ve hatta kendine ait konularda da

tercüme yapmak zorunda kalır. Bu ise bilhassa okulda, kendi başarısına

ilişkin konularda tercüme yapmak zorunda kaldığında sorunludur ve

çocuğun anne baba ile olan ilişkilerini olumsuz etkiyebilir.

3.5

Anne baba olarak, ev ödevlerinde

yardım (Hausaufgabenhilfe), rehberlik

(Mentoring) vs konularında artık yeterli

olamadığınız bir noktaya gelebilirsiniz.

Bazen çocuğunuza okulla ilgili konularda yardım edemediğiniz

hissine kapılabilirsiniz. Bu özellikle, yeteri kadar

Almanca bilmiyorsanız söz konusu olur. Çocuğunuza

örneğin ödev yapmada ya da yazılı sınavlara veya testlere

hazırlanmada yardım edemeyebilirsiniz. Ergenlik, cinsel

eğitim, uyuşturucu, alkol veya şiddet konularında ne yapacağınızı

bilemeyebilirsiniz.

İlk anda zor gelse de profesyonel yardım almak çok fayda

sağlayabilir. Çocuğunuza yardım için yeteri kadar olanak

vardır. Her bölge veya semtte bu konularda danışma

merkezleri (Beratungsstellen) bulunur. Bu konu için ayrıca

sayfa 17’ye bakınız.

… 15 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuzun sınıf öğretmeni ile tanışın. Dikkat: Öğretmenle ayrıntılı

görüşmek istiyorsanız randevu alın.

2. Almancanız az da olsa okuldan çekinmeyin. Okulun bir tercüman organize

edip edemeyeceğini sorun. Bu bazı eyaletlerde, örneğin Hamburg’da

mümkündür. Tercüman ayarlanamıyorsa okulda sizin dilinizi konuşan bir

öğretmenin olup olmadığını sorun. O da olmazsa akrabalarınızdan veya

tanıdıklarınızdan iyi Almanca bilen birisinin yardımını isteyin.

3. Okula sadece bir sorun olduğunda değil, olumlu vesilelerle de gidin.

Örneğin okul şenliklerine, sahne gösterilerine ve bilgilendirme akşamlarına

katılın. Düzenli olarak akşamları veliler arasında yapılan toplantılara

(Elternabend) ve öğretmenlerle görüşme günlerine (Elternsprechtag) ve

çocuğunuzun okulundaki öbür etkinliklere katılın.

Önemli uyarı: Unutmayın, bazı destekler ücretli olabilir (örneğin ev ödevleri

yardımı, özel ders). Bu, çocuğunuzun bir gurup içinde mi yoksa tek başına

mı, evde mi yoksa kurumda mı yardım aldığına bağlıdır. Ücretsiz yardım ve

destekler de vardır.

Daha fazla bilgi için …

… İlkokul konusunda:

Köln Yerel Entegrasyon Merkezi

ki-koeln.de/languages sayfasında 20’den fazla

dilde bilgi sunulmaktadır.

… Okuma-yazma ve matematik zorlukları

konusunda:

www.legakids.net

… Sınav korkusu konusunda:

www.pruefungsangst.de

… 16 …

---

Çocuğunuz …

… ödevlerini tek

başına yapamıyor

mu.

… kötü notlar

mı alıyor (örneğin

matematik veya

biyoloji dersinde)?

… yabancı dil

derslerinde, örneğin

İngilizce‘de mi

zorlanıyor?

… yoksa genel

olarak bütün

derslerde mi

sorunlar yaşıyor?

… öğrenmek için

motivasyona ihtiyaç

duyuyorsa.

Nelerin yardımı

olabilir?

Ev ödevleri yardımı

Özel ders

Tandem

Öğrenme terapisti

Rehber

Tam olarak nasıl bir yardım?

Çocuklara ödevlerini yapmalarında yetişkinler

yardımcı olur. Ev ödevleri yardımı farklı yerlerde

sunulmaktadır: okullarda, derneklerde, semt

merkezlerinde (Stadtteizentrum).

Çocuğunuz bazı derslerde bazı konuları kaçırdığından

(hastalık, “tembellik dönemi“ veya sınıf/okul

değişikliği) derslerde yeni konuları anlamakta

zorlanıyorsa özel ders faydalı olabilir. Özel derslerde

öncelikle açıkların kapatılmasına özen gösterilir,

çocuğun kaçırdığı dersleri anlaması hedeflenir.

İkili çalışmalar yabancı dil öğreniminde oldukça

önemlidir. Ana dilleri farklı iki kişi birbirlerine

karşılıklı olarak yabancı dil öğretirler. Örneğin, ana

dili İngilizce olan bir çocuk sizin çocuğunuza İngilizce,

sizin çocuğunuz da ona kendi ana dilini öğretir. Dil

öğrenimi daha rahat bir atmosferde gerçekleşebilir.

Çocuğun genel olarak derslerde sorunu varsa

öğrenme terapisi faydalı olabilir. Okuma yazma

zayıflığı (OYZ = LRS), hesap zayıflığı (diskalkuli),

algı bozuklukları, konsantrasyon güçlükleri, okul ve

sınav korkusu veya başka sorunları olan çocuklara

öğrenme terapisi ile yardımcı olunabilir.

“Mentoring“ sürecinde deneyimli bir kişi olan

rehber (Mentor) kendi deneyim ve bilgilerini

deneyimi daha az olan bir kişiye (Mentee) öğretir.

Rehber yetişkin biri olabileceği gibi, yaşı çocuğunuzdan

biraz büyük bir öğrenci de olabilir. Rehber

ve öğrenci uzun süre ve belli aralıklarla okulda

veya öğrencinin evinde buluşurlar. Rehber, çocuğa

tavsiyelerde bulunur, çocuğun gelişmesinde ona

yardımcı olur.

… 17 …

---

Uzmanlar bile okul sistemimizi

her zaman açıklayamıyor.

4.1

Her ülkenin kendi okul sistemi vardır.

Birçok ülkede çocuğun o ülkenin hangi bölgesinde okula gittiği önemli

değildir. Okul sistemi ülkenin her köşesinde aynıdır. Bütün çocuklar için tek

bir okul biçimi vardır. Örneğin Afganistan’da, Brezilya’da, Finlandiya’da,

Gana’da veya Rusya’da durum böyledir.

Başka ülkelerde ise, farklı okul türleri olmakla beraber okullar bütün ülkede

aynıdır. Bu ülkelerde çocuğun ilkokuldan sonra hangi okula gideceğine aileler

Almanya’dan farklı olarak daha geç karar verirler. Örneğin Türkiye’de,

Belçika’da veya Meksika’da durum böyledir.

Dünyada, birçok çocuğun 4. sınıftan sonra çeşitli üst okullara gittiği iki

ülke, sadece Almanya ve Avusturya’dır.

… 18 …

---

4.2

Almanya:

1 ülke – 16 eyalet – 16 okul sistemi!

Almanya’da okul sistemi Finlandiya veya Fransa‘daki okul sistemlerinden

farklı bir yapıya sahiptir. Okullar için bölgeler, yani eyaletler yetkilidir. 16

eyaletin farklı farklı okul sistemleri vardır. Almanya anayasasına göre

öğrenim ve eğitim eyaletlerin yetkisi altındadır. Bu demektir ki: Eğitim

politikasını her eyalet kendi belirler. Çocuğunuz ikamet ettiğiniz

eyalette okula gider. Dolayısıyla sizin için söz konusu eğitim

politikası o eyaletin işidir. Ama eyaletler işbirliği yaparlar. Bu

amaçla Kültür Bakanları Sürekli Şurası (Kultusministrerkonferenz)

toplanır. Bu şuraya kendi eyaletlerindeki okullardan sorumlu

16 bakan katılır.

4.3

Bütün dünyada en çetrefil okul sistemlerinden biri,

Almanya‘dakidir.

İlkokulun süresi bile Almanya’da farklı farklıdır. İlkokul bazı eyaletlerde dört

yıl, bazılarında altı yıldır. İlkokuldan sonra ne olacağı ve çocuğun hangi okula

gideceği de farklıdır. Bazı eyaletlerde ilkokuldan sonra iki, bazı

eyaletlerde üç okul türü vardır. Notlar ve okullardan alınan diplomalar

da eyaletten eyalete farklıdır. Tatiller farklı zamanlarda olur.

Bunun için Almanya’da okul sistemi bir labirente benzetilebilir.

Kılavuz olmayınca insan yolunu kolayca şaşırabilir.

… 19 …

---

4.4

Hauptschule, Realschule, Gymnasium …

Ama hepsi bu da değil!

20 yıl kadar önce hemen hemen bütün Almanya’da dokuz yıl süren Hauptschule,

on yıl süren Realschule ve on üç yıl süren Gymnasium vardı. Bu üç

okul türü bir arada ise buna Gesamtschule denirdi. Zamanla hemen hemen

bütün eyaletler okul sistemlerini değiştirdi.

Okul türleri yeni isimler aldı. Çeşitli eyaletlerde çocukların

ilkokuldan sonra gittikleri okullara artık Hauptschule, Realschule

ve Gym nasium’un yanı sıra Mittelschule, Werkrealschule,

Oberschule, Sekundarschule, Stadtteilschule, Regionalschule,

Gemein schaftschule gibi çeşitli isimler veriliyor.

4.5

Başka yere taşınma, ilkokuldan sonraki okullar

ve okullara ilişkin diğer sorularınız için uzmanlara

danışabilirsiniz.

Bazen kafanız karışırsa bu çok normaldir. Almanya’ya yeni gelen aileler için

doğal olarak durum daha da zordur. Bir eyaletten başka bir eyalete taşınan

aileler de aynı zorluklarla karşılaşabilirler. Birçok şey değiştiğinden, aynı

eyalette kalan ailelerin de soruları ve sorunları olabilir.

Her bölgede okullarla ilgili sorularınızı cevaplayacak danışma merkezleri

(Beratungsstelle) vardır. Buralarda danışma genel olarak ücretsizdir.

… 20 …

---

Neler yapabilirsiniz?

Yaşadığınız eyaletin okul sistemine ilişkin bilgilendirme

yazıları gönderilmesini isteyin. Bunları örneğin eyaletinizin

kültür bakanlığından (Kultusministerium) veya okullar dairesinden

(Schulbehörde) isteyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi için …

… daha fazla bilgi için:

Köln Yerel Entegrasyon Merkezi

www.bildung.koeln.de sayfasında 20’den fazla

dilde bilgi sunulmaktadır.

Kültür Bakanları Sürekli Şurası‘nın (KMK)

www.kmk.org internet sitesinde de okul sistemine

ilişkin bilgiler sunulmaktadır.

… 21 …

---

Engelli ve engelsiz çocuklar

birlikte öğrenim görebilir.

5.1

Engelli kişilerin hakları Birleşmiş Milletler (BM)

engelli kişilerin hakları sözleşmesi ile düzenlenmiştir.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 2006 yılında Engellilerin Haklarına

İlişkin Sözleşme‘yi kabul etti. BM sözleşmeleri bütün ülkelerin ve

insanların uyması gereken anlaşmalardır. Sözleşmede engelli

kişilerin toplumda hiçbir dışlamaya maruz kalmaması ve tamamen

kabul görmesi öngörülmüştür.

5.2

Almanya Engelliler Sözleşmesi‘ni

uygulayan bir ülkedir.

Dünyadaki ülkelerin çoğu bu sözleşmeyi destekler.

Ülkelerin birçoğu sözleşmeyi imzalamış ve uygulayacaklarını

taahhüt etmişlerdir. Bu ülkeler arasında 2009‘dan

beri Almanya da bulunuyor.

… 22 …

---

5.3

Engelliler sözleşmesi kaynaştırmayı (Inklusion)

öngörür. Peki, kaynaştırma ile kastedilen nedir?

Latince olan Inklusion kelimesi “kapsama/dahil etme“ anlamına gelir.

Bu bakımdan, eğitimde “kaynaştırma“ olarak kullanılan bu kavram bütün

insanların toplumsal yaşama eşit olarak katılmaları esasına dayanır ve insan

haklarındandır.

5.4

Günlük hayatımızda kaynaştırma (Inklusion):

bütün engellerin kaldırılması.

Şehirlerde, binalarda veya bütün taşıma araçlarında tekerlekli sandalye

kullananlar için engellerin kaldırılması gerekir. Bu aynı zamanda, internette

ve dil alanında işitme ve görme engelliler, ayrıca bedensel ve zihinsel

engelliler açısından bütün engellerin kaldırılmasını da içerir.

Engelli kişiler engellilere mahsus özel konutlarda mı yoksa engelsiz insanlarla

beraber mi oturacaklarına kendileri karar verir. Hiç kimse eğitimde, meslek

hayatında veya boş zamanında engelli olması nedeniyle dışlanamaz.

… 23 …

---

5.5

Kaynaştırma okulda da gerçekleşir.

Eskiden engelli bir çocuk genellikle engelliler anaokuluna (Sonderkindergarten)

ve engelliler okuluna (Sonderschule) (diğer adı: teşvik okulu,

Förder schule) giderdi ve bu okullarda destek görürdü.

Günümüzde engelli ve engelsiz çocuklar beraberce aynı okula gidebiliyor.

Engelli çocuğu olan aileler çocuğun engelliler üzerine uzmanlaşmış bir okula

mı (Sonderschule) yoksa genel eğitim veren bir okula mı gideceğine kendileri

karar verir.

Bu çocuk her okulda engelli eğitimi uzmanı bir eğitimcinin gözetimi altında

bulunur.

… 24 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuzu, engelli olup olmadığından emin değilseniz, bir çocuk

doktoruna veya psikoloğa muayene ettirin. Bu kişiler çocuğunuzun

sahiden engelli olup olmadığını ve özel desteğe ihtiyaç gösterip

göstermediğini tespit eder. Uzman dilinde buna “özel eğitim destek

ihtiyacı“ denir. Zor durumlarda sadece bir danışma merkezine veya

doktora gitmekle yetinmeyin, ikinci, hatta belki üçüncü bir uzmanın da

görüşünü alın.

2. Muayeneden “Çocuk engellidir ve özel desteğe ihtiyacı vardır“ sonucu

çıkarsa çocuğunuzun özel eğitim ihtiyacının bulunduğunuz bölgede

nerede, genel eğitim veren okulda mı yoksa engellilere mahsus bir

okulda mı karşılanabileceğini iyice araştırın.

3. Bulunduğunuz yerdeki okullarla temas kurun, bu okullara en iyisi

çocuğunuzla beraber gidin, öğretmenlerle görüştükten sonra kararınızı

verin.

Daha fazla bilgi için …

… Kaynaştırma:

www.aktion-mensch.de

80 saniyelik bir kısa film kaynaştırmanın

ne olduğunu gösteriyor.

Anahtar kelimeler: Informieren &

diskutieren > Was ist Inklusion?

… 25 …

---

Çocuğun konuştuğu her dil

bir hazinedir.

6.1

Çocuk doğduğu andan itibaren dil

öğrenmeye başlar.

Çocuğunuzun öğrendiği ilk dil (aile dili, köken dili de denir) kendisi

ve gelişimi için çok önemlidir. Bilimsel araştırmalar bunu gösteriyor.

Çocuğunuzla ta en baştan kendi dilinizde konuşmanız iyidir.

Çocuğunuzla tam olarak bilmediğiniz Almanca‘yı konuşmanız

kendisi için faydadan çok zarar getirir.

6.2

Çokdilli yetişmek çocukları zorlamaz. Fakat bunun da

kesin kuralları vardır.

Çokkültürlü bir çevrede her çocuk iki veya hatta üç dili birlikte

öğrenebilir.

Örneğin Almanya’da birçok aile evde Almanca‘dan başka bir veya

iki dil konuşmaktadır. Çocuk anaokulunda ve daha sonra okulda

Almanca konuşur.

Yani çokdillilik tamamen normaldir. Birçoklarının sandığının tersine,

bununla çocuğunuzu zora koşmuş olmazsınız. Sadece, dikkat etmeniz

gereken basit birkaç kural vardır (sayfa 28 ve 29).

… 26 …

---

6.3

Çocuklar dilleri karıştırır. Paniğe kapılmayın!

İki veya üç dille yetişen çocuklar bu dilleri karıştırarak konuşur. Bu gayet

normaldir.

Örneğin Almanca ve İngilizce öğrenerek yetişen iki yaşında bir çocuk

“Das ist ein big Haus“ diyebilir veya Almanca ve Türkçe öğrenerek yetişen

bir çocuk “Das ist ein büyük Haus“ diyebilir.

Paniğe kapılmayın: Çocuk dilleri birbirinden ayırmayı zamanla kendiliğinden

öğrenir.

6.4

Hiçbir insan hiçbir dili eksiksiz konuşamaz.

Hata yapmak normaldir. Çocuğun çokdilli yetişme şansına engel olmayın!

Yazık olur!

Sadece kendi ana dilini konuşan insanlar bile bu dilde

zaman zaman hata yapar.

6.5

Almanca ve İngilizce zorunlu olarak öğrenilir.

Üçüncü bir dil, bir artıdır!

Almanca ve İngilizce‘nin yanı sıra büyüdüğünde ilk dilinde de

konuşabilmesi, okuyabilmesi ve yazabilmesi çocuğunuzun

geleceği bakımından çok önemlidir. Bu dil bilgileri ileride, meslek

hayatında çocuklara büyük fayda sağlamaktadır.

Çocuğun Almanca ve okulda öğrendiği İngilizce‘nin yanı sıra, örneğin

Lehçe, Portekizce veya Vietnamca gibi başka bir dil daha bilmesi, önemli

bir avantajdır. Çocuğun böyle bir fırsattan yararlanabilmesi size bağlıdır.

… 27 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Önce şu soruyu cevaplamalısınız: Kendinizi hangi dilde daha rahat ve

güvenli hissediyorsunuz? Çocuğunuzla işte bu dilde konuşmanız gerekir.

2. Zor da gelse dilleri karıştırmayın.

3. Çocuğunuzun doğumdan sonraki hemen ilk dönemden itibaren başka

çocuklarla olabildiğince sık birlikte olmasına özen gösterin. Bu, çocuğunuzun

daha çabuk Almanca öğrenmesine yardım eder.

Çok iyi olan nedir?

Çocuğunuzla doğumdan itibaren en iyi bildiğiniz ve kendinize güvendiğiniz

dilde konuşun. Konuştuğunuz bu dil Almanca değilse çocuğunuz

anaokulunda iyi Almanca öğrenecektir.

Çocuğunuzu anaokuluna gönderin ve onunla gerek evde gerek dışarda

beraberce bir şeyler yapın: oynayın, misafirliğe, tiyatroya veya müzeye

gidin.

Aile fertlerinden her biri çocukla tek bir dilde konuşmalıdır.

Örneğin, anne çocukla sadece Almanca, baba sadece Rusça konuşmalı,

veya anne baba çocukla sadece Almanca, nine ve dede sadece Türkçe

konuşmalıdır. Veya örneğin hem anne hem baba İspanyol ise şöyle de

olabilir: Dışarıda (örneğin anaokulunda, okulda, çocuk parkında) herkes

Almanca, evdeyse herkes İspanyolca konuşur.

Bir dilde başladığınız bir cümleyi mutlaka o dilde bitirin.

Çocuğunuzla farklı konular konuşun, ona hikâyeler anlatın, ona şarkılar

söyleyin, masallar, tekerlemeler okuyun, birlikte resimli kitaplara bakın.

Çocuğun yanlışlarını açık, yani evet veya hayırdan başka bir cevap isteyen

sorularla düzeltin. Örneğin, çocuk “Ich bin geschwimmt“ derse, “Wohin

bist du geschwommen?“ diye sorun. Çocuk böylece doğrusunun ne

olduğunu öğrenecektir.

… 28 …

---

Yanlış olan nelerdir?

Almancanızın çok hatalı olmasına rağmen çocukla Almanca konuşmak.

Çocukla az konuşmak veya bebek dili konuşmak.

Bir dilde başladığınız bir cümleyi başka bir dilde bitirmek.

Çocukla bazen bir dilde bazen başka bir dilde konuşmak.

Çocuğun hatasını doğrudan düzeltmek.

Örneğin çocuk “Ich bin geschwimmt“ dediğinde, “geschwimmt“ değil,

“geschwommen“ diye düzeltmek, ya da “geschwomme“ diye tekrar

etmesini istemek yanlıştır.

Almanca öğrensin diye çocuğu her gün saatlerce televizyonun önünde

bırakmak. Televizyon izlemekle çocuk dil öğrenemez! Öte yandan,

çocuğunuzla beraber bir çocuk programı izleyip bittikten sonra onunla

program üzerinde konuşmanız daha iyi olur.

Çocuk ve dil konusunda …

… zdaha fazla bilgi için:

Münih Erken Eğitim Enstitüsü‘nün (Staatsinstitut für

Frühpädagogik IFP) www.ifp.bayern.de sayfasında

20 dilde tavsiyeler bulabilirsiniz.

Anahtar kelimeler: Veröffentlichungen >

Elternbriefe

Anne babalar Hamburg Eyaletinin

www.hamburg.de/vorschule

internet sayfasındaki “Sprachförderung

für Vorschulkinder. Ein

Ratgeber für Eltern“ broşüründe

faydalı tavsiyeler bulacaktır.

Anahtar kelimeler: Sprachförderung in der

Vorschule

… 29 …

---

Susmakla azarlamak arasında bir

orta yol vardır: örneğin çocuğunuzun

öğretmenleriyle görüşüp konuşabilirsiniz.

7.1

Okul sorunu olmayan çocuk belki hiç yoktur.

Bazen okulda her şey çocuğunuz için isteğiniz gibi yolunda gitmeyebilir.

Öğretmenleri çocuğunuzu sizin onu evde gördüğünüzden farklı görebilir.

Veya çocuğunuz size her şeyi anlatmıyor olabilir. Sonuçta, okulda hayat toz

pembe değildir. Okulda da çatışmalar olur, okulla ilgili veya okul dışından

gelen sorunlar yaşanabilir.

Okulda bir sorun olduğunda öğretmenler, öğrenciler ve anne babalar

birlikte bir çözüm bulmaya çalışmalıdır. Anlaşmazlıklar olması normaldir.

Önemli olan, bir anlaşmazlık çıktığında – tıpkı sporda veya mahkemede

olduğu gibi – belli kurallara uymaktır. Saldırganlık veya hakaret sorunları

çözmez.

… 30 …

---

7.2

Okuldan uzak durmak – bilhassa anlaşmazlıklar

olduğunda- iyi bir yol değildir.

Aileler, “Öğretmenler çocuğumuza nasıl olsa gereken her bilgiyi de doğru

davranışı da öğretir,“ diye düşünürlerse yanılırlar. Okulla olabildiğince

az temas içinde olmaya çalışmanız çocuğunuza iyi gelmez.

Çocuğunuz başka öğrencilerle veya öğretmenleriyle sorunlar

yaşıyorsa veya derslerinde başarısızsa sorunların çözümü için

zamanında çözüm yolları aramanız gerekir, aksi takdirde

durum daha kötüye gidebilir.

Diğer taraftan, bazı anne babalar okulla ilgili konulara gereğinden fazla

karışıp kendi istediklerini kabul ettirmek ister. Bu tür anne babalara

“helikopter veli“ adı verilir. Bu davranışları ile en başta kendi çocuklarına

zarar verirler.

7.3

Hisleriniz kabarsa da duygusallığa kapılmayın,

konuya odaklanın.

Sorunlar ve yanlış anlamalar konuşa konuşa çözülmelidir. Önemli

olan, nasıl konuşulması gerektiğindedir: saygıyla mı yoksa hakaretle mi?

Bir sorun ne kadar erken konu edilirse çözüm de o kadar çabuk ve

kolay bulunur.

Anne babalarla okulun görüşleri farklı olmaya devam edebilir. Böyle

durumlarda çözüm olarak bir uzlaşma sağlamaya çalışılmalıdır.

… 31 …

---

7.4

Bu sorunlar sadece sizin değil.

Anne babalar özellikle zor konuları ve sorunları konuşmak istemezler. Bunlar

örneğin şiddet, mobbing, dışlanma, oyun bağımlılığı, uyuşturucu, aşırı

politik tutum, borç, erken hamilelik vb. olabilir. Aileleri başkalarının bu tür

sorunları duymasını istemez. Bu, anlaşılır bir şeydir. Anne baba böylece,

sadece kendilerinin bu tür sorunları olduğu duygusuna kapılır. Ama bu

doğru değildir. Yakın çevrede benzer sorunları olan başka aileler de mutlaka

vardır.

7.5

Öğretmenlerin zamanı azdır.

Görüşmek için mutlaka randevu alın.

Her görüşme zaman alır, hele sorunların görüşülmesi uzun zaman ister.

Ders başlamadan beş dakika önce veya hemen dersten sonra öğretmenler

odasına çıkagelmek doğru değildir. Bu tür görüşmeler hoş karşılanmaz. En

iyisi, telefonla veya yüz yüze randevu almaktır. O zaman öğretmen görüşme

için yeteri kadar zaman ayıracaktır.

… 32 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Okuldaki sorunlarını ciddiye aldığınızı çocuğunuza mutlaka hissettirin.

Desteğinize ihtiyacı olup olmadığını çocuğunuza düzenli olarak sorun.

Okulda her şey yolunda gitmiyorsa bundan erken aşamada haberinizin

olması önemlidir. Sorunları zamanında görürseniz harekete geçebilirsiniz.

2. Sorunlar karşısında tarafsız ve sakin olmaya gayret edin. Yorum yapmayın,

agresifleşmeyin, bağırıp çağırmayın.

3. Çocuğunuzun okulda bir sorunu olduğunu hisseder veya öğrenirseniz

sınıf öğretmeniyle görüşün. Ertelemeyin, savsaklamayın, öğretmenle ne

kadar erken görüşürseniz o kadar iyi olur!

4. Çocuğun öğretmeni ile bir sorunu olursa, okuldan güvendiğiniz biriyle

görüşün. Bu kişi okul-aile meclisinden (Elternrat) biri veya okulun rehber

öğretmeni (Beratungslehrer/in), bir sosyal pedagog veya okul psikoloğu

olabilir.

5. Okuldaki görüşmelere hazırlanarak gidin. Önemli bütün konu ve soruları

önceden not edin. Görüşmede heyecanlanırsanız daha önce not ettiğinizden

unutmazsınız.

Daha fazla bilgi için …

… Okuldaki görüşmeler:

www.elternwissen.com internet sayfasında

anne babaların öğretmenle görüşmelere nasıl

hazırlanacakları ve konuşmaları nasıl yönlendirecekleri

konusunda tavsiyeler bulabilirsiniz.

Anahtar kelimeler: Schule und Eltern >

Elternabend und Lehrergespräch

… 33 …

---

Anne babalar sadece pasta,

börek satıcısı olmamalıdır.

8.1

Okul velilerle işbirliği yapmak zorundadır.

Yasalar bunu gerektirir.

Bazı anne babalar çocuklarının okulunda çok

zaman geçirir. Bazı anne babalar ise okula

sadece çocuğun bir sorunu olduğunda

uğrar. Öğretmenler için de benzeri bir

durum vardır. Bazı öğretmenler anne

babaları evlerinde ziyaret eder, hepsiyle

tanışır. Bazıları ise, “Anne babalar

olmasa okul daha iyi işler,“ diye düşünür. Ne olursa olsun, yasalara göre

okullar anne babalarla iş birliği yapmak zorundadır.

8.2

Okuldan hiç mektup gelmiyorsa bu normal değildir.

Her okul her ders yılında bütün anne babalar için bazı günler düzenler.

Örneğin kayıt tarihleri, veli toplantıları (Elternabend), velilerle görüşme

günleri (Elternsprechtag), okul şenlikleri (Schulfest) veya gezilere ilişkin

bilgilendirme toplantıları. Bu günlere ilişkin mektuplar genel olarak okul

çantası postasıyla (Ranzenpost) iletilir, yani çocuğunuzun okul çantasında

bulunur. Okulun gönderdiği her davetiye size gelinceye kadar yolda bir sürü

engeli aşmak durumundadır.

Engel no. 1: Çocuk davetiyeyi saklar veya atar.

(“Annemin babamın veli toplantısından hiç haberi olmasın.“)

Engel no. 2: Bazı anne babalar mektupları hiç okumaz.

(“Yine mi resmi bir mektup? At gitsin!“)

Engel no. 3: Mektup anlaşılması zor veya can sıkıcı biçimde yazılmıştır.

(“Ne istiyor bunlar benden? Hiçbir şey anlamadım.“)

Yani, okuldan hiç mektup gelmiyorsa veya gelen

bir mektubu anlamadınızsa çocuğunuzun öğretmeni

ile görüşmelisiniz.

… 34 …

---

8.3

Okulla işbirliği yapmanın iki

yolu vardır.

Birinci yol: Okul Yasası‘nın öngördüğü, eyaletteki bütün okullar ve sınıflar

için geçerli olan resmi işbirliği biçimleri vardır. Bazı anne babalar bu resmi

türdeki işbirliğini yapmak istemez veya yapamaz.

Bu nedenle ikinci bir yol daha vardır: okuldan okula veya sınıftan sınıfa

farklılık gösterebilen, gayri resmi iş birliği.

8.4

Yol 1:

Resmi yoldan işbirliği.

Her sınıf kendi veli temsilcilerini (Elternvertrer/-in) seçer. Sınıf temsilcileri

sınıf öğretmeni ile beraber diğer velileri güncel konularda bilgilendirir. Karne

toplantılarına (Zeugniskonferenz) ve okul toplantılarına (Schulkonferenz)

katılırlar, bazen sorunlarda aracılık veya hakemlik yaparlar. Sınıf temsilcileri

okul-aile meclisi (Elternrat) üyelerini seçerler. Okul aile birliği okulu ilgilendiren

önemli konularda kararlara ortak olur.

Bunun gibi anne baba meclisleri her okulda, her ilçede, her eyalette, federal

devlette ve hatta AB düzeyinde bulunmaktadır. Bunlar Elternausschuss,

Elternbeirat, Elternkammer, Elternkonferenz, Elternverband veya Elternvertretung

gibi çeşitli isimler taşır.

Hepsinin temelindeki fikir aynıdır: Parlamentodakine benzer biçimde, anne

babaların çıkarlarını, yani sizin de çıkarlarınızı temsil ederler. Siz anne baba

olarak bütün bu kuruluşlara katılabilirsiniz. Temsilciliğe adaylığınızı koyabilir

veya oturumlara misafir olarak katılabilirsiniz.

… 35 …

---

Avrupa’da

Avrupa Ebeveynler Birliği

(European Parents Association)

Bütün Almanya‘da

Federal Veliler Meclisi

(Bundeselternrat)

Kendi Eyaletinizde

Örneğin Eyalet Veliler Komisyonu (Landeselternausschuss), Eyalet Veliler

Yarkurulu (Landeselternbeirat), Veliler Odası (Elternkammer), Eyalet Veliler

Meclisi (Landeselternrat), Eyalet Veliler Birliği (Landeselternvereinigung)

Bulunduğunuz şehir veya ilçede

Örneğin İlçe Ebeveynler Yarkurulu (Kreiselternbeirat), İlçe Ebeveynler

Meclisi (Kreiselternrat), İlçe Ebeveynler Temsilciliği (Kreiselternvertretung),

Şehir Ebeveynler Yarkurulu (Stadtelternbeirat), Şehir Ebeveynler Meclisi

(Stadtelternrat), Şehir Ebeveynler Temsilciliği (Stadtelternvertretung)

Okulunuzda

Okul-Aile Birliği Meclisi

Çocuğunuzun sınıfında

Anne Baba Temsilciliği

8.5

Yol 2:

Gayriresmi yoldan işbirliği.

Anne babalar okulla iş birliği içinde birçok düzenleme gerçekleştirebilir. Bu

konuda bazı öneriler: Özel dersler veya kurslar düzenlemek, yüzmeye gidildiğinde

sınıfa refakat etmek, okul kütüphanesinde çalışmak veya çocuklara

kitap okumak, gezilerde sınıfa refakat etmek, futbol turnuvalarında hakemlik

yapmak, okulda bir kafe kurmak ya da var olan kafede çalışmak, okul şenliklerinin

hazırlık çalışmalarına katılmak veya belli konularda anne babaları –

örneğin okulda birlikte bir fincan kahve veya çay içerken – bilgilendirmek.

… 36 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuza düzenli olarak, “Okulda ne var ne yok, yeni bir şey var mı,

okuldan bir yazı getirdin mi?“ diye sorun

2. Sınıftan diğer velilerle tanışın, onlarla sorunları veya görüşlerinizi paylaşın.

3. Veli toplantılarına, velilerle görüşme günlerine ve okuldaki diğer etkinliklere

katılın.

4. Okul çalışmalarına mümkün olduğunca katılın ve hatta kendiniz bir şeyler

organize edin.

5. Çocuğunuzun gittiği sınıfın sınıf temsilciliğine seçilin; okul-aile birliği

meclisinde çalışın.

Daha fazla bilgi için …

… İşbirliğinin resmi türleri konusunda:

Federal Ebeveynler Meclisi‘nin (BER),

www.bundeselternrat.de, internet sayfasında bu

konuda daha ayrıntılı bilgiler ve eyaletinizdeki

ebeveyn kurullarının iletişim bilgilerini bulabilirsiniz.

… İşbirliğinin gayri resmi

türleri konusunda:

www.bqm-hamburg.de internet sayfasından 17

ailenin 17 dilde okul deneyimlerini anlattıkları şu

broşürü indirebilirsiniz: “Anne Babalar Okula!

Babalar ve Anneler Almanya‘ya Gelişlerini Anlatıyor“

(“Eltern in die Schule. Väter und Mütter mit

Zuwanderungsgeschichte berichten“).

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende >

Publikationen

… 37 …

---

Anne babaların birçok hakları vardır.

9.1

Anne babaların hakları yasalarda yer alır.

Her eyaletin okul sistemini Okul Yasası (Schulgesetz) belirler. Bu yasada

ayrıca, öğrencilerin eğitim ve öğrenimlerinde okulların velilerle nasıl bir

işbirliği yapacağı da düzenlenmiştir. Yasa anne babaların hangi haklara sahip

olduğunu açıklar. Böyle yasaların anlaşılması güç bir meslek diliyle yazılmıştır.

Örneğin anne babalar …

Çocuğun öğrenci sicil dosyasını inceleyebilir. Örneğin okul danışmanlık

merkezinin ve okul hekiminin raporlarını görebilirler. Öğrenci sicil dosyası

öğretmenle kararlaştırılarak sadece okulda incelenebilir.

bazı derslere katılabilirler ve dersi izleyebilirler.

çocuğu din derslerinden muaf tutabilirler.

Öğretmenlerden çocuğun yazılı sınavlarını, notlarını ve karnesini isteyip

bunları açıklamasını isteyebilirler.

dersler, sınıf ve okulla ilgili sorular sorabilirler. Örneğin çocuğun hangi

metotlarla ve hangi araç ve gereçlerle ders gördüğünü sorabilirler.

Anne baba toplantılarında sınıf öğretmenine isteklerini yöneltebilir,

dersle ilgili şikâyetlerini dile getirebilirler.

9.2

Öğretmenlerin hakları sınırsız değildir.

Böyle olması iyidir.

Örneğin anne babalar …

çocuğun hangi öğretmenin sınıfına veya hangi şubeye

gideceğine karar veremezler.

öğretmenlerin hangi dersleri nasıl vereceğini

belirleyemezler.

çocuklara ev ödevi verilip verilmemesine karar

veremezler.

çocuğa okul tatil olmadan birkaç gün önce veya okul

tatili bittikten birkaç gün sonra tatil yaptıramazlar.

… 38 …

---

çocuğu cinsel bilgiler ve spor derslerinden uzak tutamazlar.

ders planının nasıl olacağına karar veremez ve çocuğun notlarının

değiştirilmesini talep edemezler.

Derslerde belli içerikleri veya etkinlikleri şahsi, dini veya dünya görüşünüze

ilişkin sebeplerle iyi bulmuyorsanız mutlaka okulla görüşme yapın. Okul

toplumda var olan çeşitli değer anlayışlarına açık olmak zorundadır. Veliler

okuldan tarafsızlık ve hoşgörü bekleme hakkına sahiptir.

9.3

İlkokuldan sonra: çocuğuzun hangi okula gideceğine

ilişkin tavsiye ve anne babaların seçme hakkı

Okul Süreci Tavsiyesi (Schullaufbahnempfehlung) ilkokulun çocuğunuzun

hangi okula devam edeceğine ilişkin tavsiyesidir. İlkokulunuz çocuğunuz son

sınıfa (eyaletlere göre 4. veya 6. sınıf) devam ederken başarı durumu ve

sonraki okulların beklentileri hakkında size bilgi verir.

Çocuğunuzun Gymnasium‘a gidebilir tavsiyesi (buna Gymnasialempfehlung

da denir) alabilmesi için Almanca, matematik ve fen bilimlerinde (bu dersin

adı her eyalette başkadır) notlarının çok iyi, en azından iyi olması gerekir.

İlkokul 6 yıllık ise çocuğunuzun birinci yabancı dil notunun da iyi olması

gerekir. Bazı eyaletlerde veliler tavsiyeye uymak zorunda değildir, çocuğu

istedikleri bir okul türüne kaydettirebilirler. Buna velilerin seçim hakkı

(Elternwahlrecht) denir. Diğer eyaletlerde ise okulun tavsiyesine veli seçim

hakkına göre öncelik tanınmıştır.

Her şeye rağmen, ilkokul verdiği Okul Süreci Tavsiyesi‘ne

razı değilseniz bu tavsiyenin yeniden gözden geçirilmesini

talep etme olanağı hemen her zaman vardır. Bu

durumda okul-aile birliği meclisiyle görüşmeniz iyi olur.

… 39 …

---

9.4

Sadece anne babaların değil, çocukların

da hakları vardır.

Yetişkinler arasında çıkan sorunlarda çocukların hakları çoğu zaman unutulur.

Çocukların hakları Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ile

düzenlenmiştir. Bu haklar dünyada birçok ülkede (Almanya dahil) uygulanır.

Çocukların en temel hakları arasında yaşama hakkı, eğitim

hakkı ve şiddetten korunma hakkı bulunur. Daha birçok

hak da vardır; örneğin, kız ve erkek çocuklara eşit davranılır,

çocuklar özel hayatlarını yaşama, kendi dillerini kullanma,

kendi dinlerini uygulama hakkı gibi daha birçok hakka sahiptir.

9.5

İnsan bazen hakları için mücadele vermek

zorunda kalır.

Olur ya, siz de anne baba olarak, “Öğretmenler benim çocuğuma

haksızlık ediyor, onu nesnel biçimde değerlendirmiyor,“ veya

“Çocuğumun öğretmeni okul tüzüğüne aykırı davranıyor,“

görüşünde olabilirsiniz.

Verilen bir kararı doğruluğundan kuşku duyuyor ve onaylamıyorsanız

gözden geçirilmesini talep edebilirsiniz. Bu konuda birkaç yol vardır. Örneğin

bir şikâyet (Sachbeschwerde), denetime yönelik şikâyet (Dienstaufsichtsbeschwerde)

veya itiraz (Widerspruch). Okul-aile birliği meclisiniz size bu

konuda gereken bilgileri verebilir.

Neler yapabilirsiniz?

1. Haklarınız konusunu okulunuzun okul-aile meclisinden öğrenin.

2. Okul-aile meclisinin okulda bir akşam anne babaların hakları konulu bir

bilgilendirme toplantısı düzenlemesini önerin.

3. Eyaletinize ilişkin olarak, velilere tavsiyeler vb. İçeren broşürleri temin

edin. Bu broşürler genel olarak okullarda, okullar dairesinde veya eyalet

ebeveynler meclisinde bulunur.

4. Okul Süreci Tavsiyesi konusu üzerinde durmaya çocuğunuz daha 3. sınıftayken

başlamalısınız. Tavsiye yazısı daha gelmeden çocuğunuzla ve

öğretmeniyle görüşün. Çocuğunuzun halihazırda durumu nedir? Çocuk

nereye gitmek istiyor, istediği yere gidebilmesi için ne yapması gerekiyor?

… 40 …

---

Daha fazla bilgi için …

… Anne babaların hakları konusunda:

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca, Farsça,

Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak veli haklarına

ilişkin genel bilgiler vardır (sarı modül, sayfa 3-5):

www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für

Ratsuchende > Publikationen

… Çocukların hakları konusunda:

“Die Rechte der Kinder von logo! einfach erklärt“

(Çocukların Hakları: logo! Kolayca Açıklıyor)

isimli kitap çocuklar için yazılmıştır. Bu kitaptan

yetişkinler de çok şey öğrenebilir. Ücretsiz

olarak Bundesministerium für Familie, Senioren,

Frauen und Jugend (BMFSFJ) www.bmfsfj.de,

internet sayfasından indirilebilir ve ısmarlanabilir.

Anahtar kelime: arama penceresine “Die

Rechte der Kinder“ yazıp tıklayın.

… Okul süreci tavsiyesi ve anne babanın

seçme hakkı konusunda:

Kültür Bakanları Sürekli Şurası‘nın (KMK)

internet sayfası olan www.kmk.org adresinde

velilerin seçme hakkının ve okul süreci

tavsiyesinin eyaletinizde nasıl düzenlendiğini

bulabilirsiniz.

… 41 …

---

Anne babaların yükümlülükleri

de vardır.

10.1

Anne babalar çocuklarını uykudan zamanında

uyandırma ve beslemekle yükümlüdür.

Anne babalar çocukları zamanında ve uykularını almış olarak okula göndermek

zorundadır. Çocukların okula yeterince sağlıklı yiyecek ve içecek götürmesinden

sorumludurlar.

10.2

Anne babalar çocukların donanımından sorumludur.

Anne babalar çocukların okuldaki bütün önemli ihtiyaçlarını temin etmekle

yükümlüdür. Örneğin:

Okul çantası

Kalem çantası

Defterler

Spor kıyafeti

Spor ayakkabıları

10.3

Anne babalar okula haber vermekle yükümlüdür.

Çocuk hastaysa veya başka bir nedenle okula gelemeyecekse

bunu okula derhal bildirmek zorundadırlar.

… 42 …

---

10.4

Anne babalar tatilleri ve tatil günlerini planlamak

zorundadır.

Aile önemli bir nedenle okul zamanında bir yere gitmek zorunda kalırsa

anne baba çocuğa izin verilmesi için önceden yazılı olarak başvurmak

zorundadır.

10.5

Anne babalar hastalığı bildirmekle ve bakımla yükümlüdürler.

Çocukta bulaşıcı bir hastalık (boğmaca, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, su

çiçeği, kızıl, bit vb.) görüldüğünde anne baba çocuğu okula göndermemek

zorundadır. Bulaşıcı bir hastalıktan sonra, çocuk tekrar okula

gitmeden önce, hekim tarafından verilen bir sağlık raporunu

okula vermek zorundadırlar.

Çok önemli:

Çocuk mazeretsiz olarak okula gitmeyecek olursa

bu, okulda mazeretsiz devamsızlık olarak kaydedilir.

Mazeretsiz günler karneye yazılır ve örneğin bir

çıraklık için başvurduğunda olumsuz bir etki yapar.

Okula gitmediği günler için çocuğun mutlaka yazılı

bir mazeret belgesi getirmesine özen gösterin.

… 43 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuk okula başlamadan önce bütün önemli ihtiyaçlarını temin etmeye

özen gösterin. Gerekiyorsa Bildungspaket başvurusunda bulunun.

2. Çocuğun her gün okula zamanında gitmesine, teneffüslerde yiyeceği bir

şeylerin bulunmasına ve uykusunu almış olmasına özen gösterin.

3. Okulun (okul bürosunun veya sekreterliğin) telefon numarasını her

zaman yanınızda bulundurun. Önemli bir nedenle (örneğin hastalık)

çocuk okula gidemeyecek olursa mümkün mertebe erken aşamada

okula telefon edip haber verin. Mazeret tezkeresi yazın verin. Bu yazı

örneğin şöyle olabilir:

… 44 …

---

4. Çocuğunuzun sınıf öğretmeni ile tanışın. Okula sadece bir sorun

olduğunda gitmeyin. Mümkün mertebe anne-baba toplantılarına,

görüşme günlerine vb. etkinliklere katılın.

5. Almancanız az da olsa okuldan çekinmeyin. Okulun bir tercüman organize

edip edemeyeceğini sorun. Bu bazı eyaletlerde, örneğin Hamburg’da

mümkündür. Tercüman ayarlanamıyorsa okulda sizin dilinizi

konuşan bir öğretmenin olup olmadığını sorun. O da olmazsa akrabalarınızdan

veya tanıdıklarınızdan iyi Almanca bilen birisinin yardımını

isteyin.

Önemli uyarı: Öğretmenle ayrıntılı görüşme yapmak istediğinizde

randevu alın.

Daha fazla bilgi için …

… Anne babaların yükümlülükleri:

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“

(BQM) tarafından çıkarılan el kitabında Almanca,

Farsça, Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak velilerin

yükümlülüklerine ilişkin genel bilgiler vardır

(sarı modül, sayfa 3-5): www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende >

Publikationen

… 45 …

---

Karneler ve notlar trafik lambasına benzer:

İşareti doğru okuyup ciddiye almak gerekir.

11.1

Almanca, matematik ve İngilizce notları

özellikle önemlidir.

Bu derslere temel dersler veya ana dersler denir. Diğer derslerden daha

önemli olduklarından bu ad verilmiştir. Karnede temel derslerin notları

daha önemlidir ve bunlar için daha çok ders saati ayrılmıştır. Çocuğun sınıfı

geçip geçmemesi veya ilkokuldan sonra hangi okula gideceği özellikle temel

derslerden aldığı notlara bağlıdır. Bu nedenle çocuğunuzun temel derslerdeki

notları dikkatle izlemeniz gerekir.

11.2

Çocuğunuzun öğrenmek istediği mesleğe ilişkin

dersin notu çok önemlidir.

Temel dersler bütün meslekler için önemlidir. Ama ayrıca, hemen her meslek

için çok önemli olan ayrı bir ders de vardır.

Örnek 1: Kızınız polis olmak istiyor. Bunun için Almanca, matematik, İngilizce

ve spor notlarının iyi olması gerekir.

Örnek 2: Oğlunuzun hayalindeki meslek eczacılık. Almanca, matematik,

İngilizce ve kimya notlarının iyi olması gerekir.

11.3

Karnede notun 3 olması büyük bir başarı olabilir.

Örnek 1: İşletmeler (“Unternehmen“, “Firma“ olarak da geçer) hem güncel

karneye hem de daha önceki yıllarda alınan karnelere bakar. Neden? Başvuran

kişi matematikte 2 yıl önce 5, 1 yıl önce 4 ve son karnede 3 almışsa

bu, öğrencinin gayret ettiğini gösterir. Bu durumda 3 iyi bir not olabilir ve

çocuğun öğrenme yeteneğinin olduğunu göstermektedir.

Örnek 2: Başvuran kişinin karnesinde notu 3 veya 4’tür. Ama öğrenci çok

sosyal birisidir, fahri olarak faaliyetlerde bulunmuştur, örneğin anlaşmazlıklarda

arabuluculuk yapmıştır, yakın çevresinde ev ödevleri yardımında

bulunmuştur veya bir spor kulübünde antrenörlük yapmıştır. Birçok firma

için bu tür faaliyetler de notlar kadar önem taşır. Onlar da sosyal yönde

girişim gösteren kişilere öncelik tanır. İyi not almak için ders çalışmaktan

ve okuldan ve derslerden başka bir şey bilmeyen sınıf birincilerinin böyle

firmalarda şansı o kadar iyi olmayabilir.

… 46 …

---

11.4

Karnede sadece notlar bulunmaz.

Normal olarak öğrencinin karnesinde sosyal davranışı (Sozialverhalten) ve

çalışma davranışı da (Arbeitsverhalten) değerlendirilir. Bazı eyaletlerde bu iki

değerlendirmeye karne başı notu da denir (Kopfnoten). Bu notlarla öğrencinin

derslere ne kadar gayret gösterdiği (Arbeitsverhalten) ve başkalarına

karşı davranışları (sosyal davranış) değerlendirilir. “Karne başı notu“ adı

eskiden karnenin en üst sırasında yer almış olmalarından gelmektedir.

Günümüzde bunlara çalışma ve sosyal davranış değerlendirmesi de deniyor.

Karne başı notları öğrencinin işyerine başvurmasında büyük önem taşır.

Başvuru sahibinin kişiliği hakkında bilgiler içerdiğinden birçok firma karne

başı notlarına büyük önem verir. Çalışma ve sosyal davranış değerlendirmeleri

her eyalette aynı değildir. Bazı eyaletlerde not verilir, bazı eyaletlerde

yazı ile açıklanır, bazı eyaletlerde her ikisi birden görülebilir. Bu notlarla

örneğin neler değerlendirilmektedir?

Çalışma davranışı

Derslerde dikkat

Derslere katılım

Ev ödevlerinin yapılıp yapılmadığı

İstenen ödevlerin ve çalışmaların zamanında

verilip verilmediği

Düzen ve itina

Sosyal davranış

Güvenilirlik

Anlaşmazlıklarda davranış

Sorumluluk alma

Yardımseverlik

Anlaşma ve kurallara uyum

Ortak yaşamı şekillendirmeye katılım

11.5

Dikkat! Karnelerin kendi dili vardır.

Karne dilinde tuzaklar vardır. Evde Almancadan başka bir dil konuşan

anne babalar bu tuzaklara daha kolay düşebilirler. Karnelerde bazı

cümleler ilk bakışta olumlu görünmekle beraber, aslında bir sorun

olduğunu dile getirir.

Örnek 1: “Çocuğunuz derslerde çok sakin.“ Bu cümle, çocuğun derslerde

çok ender parmak kaldırdığı anlamına gelir.

Örnek 2: “Çalışma davranışı beklentiler çerçevesinde.“ Bu cümlenin

anlamı şudur: Çocuğunuzun çalışma davranışı notu 3’tür. Daha çok

gayret göstermesi gerektiği kastedilmektedir.

… 47 …

---

Karnelerdeki değerlendirmeler ve anlamları?

Davranış … Rakamla not Yazı ile not

… takdire şayan. 1 pekiyi (sehr gut)

… beklentileri tamamen karşılıyor. 2 iyi (gut)

… beklentileri karşılıyor. 3 doyurucu (befriedigend)

… beklentileri tam karşılamıyor. 4 yeterli (ausreichend)

… beklentilerin altında. 5 und 6

zayıf ve yetersiz

(mangelhaft und ungenügend)

Neler yapabilirsiniz?

1. Her karnede çocuğun her dersten aldığı notlardaki değişimleri dikkatle

izleyin. Her notu bir önceki notu ile karşılaştırın. Bir derste notunda

iyileşme varsa ihmal etmeyin: Çocuğunuzu övün! Notunda gerileme

varsa nedenini araştırıp bulun, özel ders almasını düşünün.

2. Özel dersin erkenden başlamasına dikkat edin. Çocuğun bir derste notu

4 iken özel dersin başlaması daha iyi olur. Notlar daha da kötü (yani 5

veya en kötü not olan 6) olursa, çocuğunuzun notunu düzeltmesi iyice

zorlaşacaktır.

3. Çocuğun karne başı notları iyi değilse (3’ten kötü), öğretmenle konuşun

ve doğruca, düzeltmesi için ne yapılması gerektiğini sorun.

4. Çocuğun karnesinde anlamadığınız bir şey olursa öğretmenden sorun.

Öğretmen size karneyi açıklamak zorundadır.

… 48 …

---

Not Puan Kavram Anlamı

1+

1

1-

15

14

13

Pekiyi

(Sehr gut)

Çocuğun başarısı beklentileri özellikle yüksek

ölçüde karşılıyor.

2+

2

2-

12

11

10

İyi

(Gut)

Çocuğun başarısı beklentileri tam karşılıyor.

3+

3

3-

9

8

7

Doyurucu

(Befriedigend)

Çocuğun başarısı beklentileri genellikle karşılıyor.

4+

4

4-

5+

5

5-

6

5

4

3

2

1

6 0

Yeterli

(Ausreichend)

Zayıf

(Mangelhaft)

Yetersiz

( Ungenügend)

Çocuğun başarısında gerçi eksikler var, ama

beklentileri bütünüyle karşılayabiliyor.

Çocuğun başarısı beklentileri karşılamıyor, fakat

gerekli temel bilgilerin bulunduğu ve eksiklerin

yakın bir zaman içinde giderilebileceği anlaşılıyor.

Çocuğun başarısı beklentileri karşılamıyor. Temel

bilgileri bile o kadar yetersiz ki, eksiklerin yakın bir

zamanda giderilemeyecek.

Daha fazla bilgi için …

… Notlar:

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca, Farsça,

Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak okul notlarına

ilişkin genel bilgiler vardır (sarı modül, sayfa 1):

www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für

Ratsuchende > Publikationen

… 49 …

---

Önemli olan,

sadece notlar değildir.

12.1

Kötü notlar kişinin aptal olduğunu göstermez.

Çocuğun okulda aldığı notlar tartışmasız önemlidir. Fakat çocuk çok bildiği

halde notları kötü olabilir. Karne notları otomatik olarak çocuğun neler

bildiğini ve ne kadar akıllı olduğunu göstermez. Bunun birçok örnekleri

vardır. Tarihte çok zeki bazı insanların okulda aldığı notların bazen kötü

olduğu bilinen bir gerçektir.

12.2

Kötü not almanın birçok nedenleri olabilir.

Çocuğun sınav korkusu vardır, bazı öğretmenlerle yıldızı barışık değildir,

okulda alaylara veya hatta mobbinge maruz kalmıştır, okuma

ve imla zayıflığı (legasteni) veya hesap zayıflığı (diskalkuli)

vardır, ergenlik çağına gelmiş ve “canım hiç bir şey istemiyor“

havasına girmiş olabilir, örnek alacağı kişiler yoktur, okuldan

soğumuştur, üstün yeteneklidir ve derslerde sıkılmaktadır,

işlerini düzene koymakta yetersizdir, önüne kesin kurallar

konmasını beklemektedir veya psikolojik sorunları vardır.

12.3

Notlar nasıl mı düzeltilir?

Bu mümkün, ama her çocuk farklı.

Siz ve çocuğunuz notların niye kötü olduğunu biliyorsanız koşulları değiştirmeye

mutlaka çaba göstermek gerekir. Notların kötü olma sebeplerine

göre çözüm yolları farklı olabilir. Ödevlere destek, özel ders, rehberlik.

Bazı çocuklar anne babalarının daha büyük dikkat ve ilgisine, bazıları daha

fazla kontrol, disiplin ve kesin kurallara, bazıları da daha fazla motivasyona

ihtiyaç duyar. Bir çocukta başarıya ulaşan yol, diğer

çocukta da mutlaka başarılı olamayabilir.

En önemlisi, çocuğun, sizin durumu ciddiye

aldığınızı, peşini bırakmadığınızı

ve ona yardımınızın dokunduğunu

anlamasıdır.

… 50 …

---

12.4

Notlar kötüyse de bu, dünyanın sonu

demek değildir.

Sizin de çocuğunuzun da bütün gayretleriniz notları yükseltmeye yetmemiş

olabilir. Notlar istenen düzeye ulaşmamıştır. Çocuğunuzu suçlamanız hiçbir

şey getirmez. En çıkar yol, çocuk ve öğretmeni ile beraber neler yapılabileceğini

araştırmak olur.

Örnek 1: Çocuğunuz genel okullardan ilkini 9. sınıftan diploma alarak

bitirmiştir (ESA). Bir işletmede meslek öğrenerek orta okul mezuniyetini

(mittlerer Schulabschluss MSA) alabilir.

Örnek 2: Çocuğun not ortalaması düz veya meslek lisesi mezuniyeti

(Abitur veya Fachabitur) için yeterli değildir. Çocuk önce bir meslek öğrenip

daha sonra (Fach-) Abitur mezuniyetini elde edebilir.

12.5

Her şey okulda alınan notlara bağlı değildir.

Meslek eğitimi veren birçok işletmeyle yapılan görüşmelerden, başvurularda

en büyük rolü her zaman çocuğun okulda aldığı notların oynamadığını

görüyoruz. Bu, tabii, çıraklık eğitimi veren işyerine bağlı bir şeydir.

Stajlar (Praktika)

Çocuğunuzun yaptığı bir staj sürecinde bir meslekle tanışıp ondan sonra,

“Bu meslek bana göre!“ diyebilmesi çok önemli olabilir. Keza, “Bu meslek

hiç bana göre değil!“ demesi de. Birçok işyeri, başvuran kişinin mesleği biraz

olsun tanımış olmasına önem verir. Demek ki stajlar büyük bir avantaj

sağlamaktadır.

Fahri hizmetler

Çocuğunuz fahri hizmetler üstlenebilir. Örneğin bir gençlik örgütünde, bir

dernekte, cemaatinizde çalışabilir, başka öğrencilere ders verebilir veya

semt şenliklerinin düzenlenmesine yardım edebilir. Çocuğunuz bu yoldan

sorumluluk bilincine sahip olduğunu gösterir.

Ek işler

Çocuğunuz okul tatilinde çalışabilir veya okulun yanı sıra broşür dağıtabilir,

satışta veya gastronomide çalışabilir. Yan iş olarak çalıştığı yerlerden belge

ve referansları olursa daha da iyidir. İşletmeler başvuran kişilerin iş hayatında

deneyimli olmalarını tercih eder.

… 51 …

---

Aile içi çalışmalar

Belki çocuğunuz aile içinde düzenli ve sürekli yaptığı belli işleri üstlenmektedir.

Örneğin küçük kardeşlerine bakıyor olabilir, aile işletmesinde yardım ediyor

veya evin tamiratına katılıyor olabilir. Çocuğunuz böylece sorumluluk

alabildiğini gösterir.

Hobiler ve ilgi alanları

Çocuğun ileride mesleğinde önemli olabilecek konulara ilgisi vardır.

Çocuğunuzun en severek uğraştığı alan da meslek seçiminde yardımcı

olabilir. Ama önemli olan, çocuğunuzun boş zamanlarında ne yaptığıdır.

Bilgisayar oyunları oynamaya meraklı olması bir BT (bilişim teknolojisi)

firmasında pek bir etki yapmaz. Ama boş zamanında kendisi bilgisayar

oyunları geliştiriyor, yani programlama yapıyorsa, bu ilgi çeker.

Ehliyet

Bazı işyerleri ve firmalar için başvuranın ehliyetinin olması önemli olabilir.

Daha fazla bilgi için …

… Staj konusu:

Stajla ilgili önemli noktaların Federal Çalışma Birliği‘nin

www.schulewirtschaft.de adresindeki internet

sayfasında, “Checklisten Betriebspraktikum“

broşüründe bulabilirsiniz.

Anahtar kelimeler: Inhalte > Publikationen >

Berufs orientierung

… 52 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Her yarıyılda bir defa öğretmeninden çocuğunuzun okuldaki durumunun

somut olarak nasıl olduğunu sorun.

Örneğin şu soruları sorabilirsiniz:

Çocuğumun derslerindeki başarısı normal mi?

Desteğe veya özel derse ihtiyacı var mı?

Sosyal davranışları nasıl?

Sınıfta kendini iyi hissediyor mu?

Arkadaşları var mı?

Yardıma ihtiyacı var mı?

Sizce nasıl bir yardım gerekiyor?

Bir üst sınıfa geçer mi?

Diploma alabilecek mi?

Çocuğa yardım edebilmem için ne yapmam gerek?

2. Notlarını düzeltme konusunda ek tavsiyeler için sayfa 17’ye bakın.

3. Çocuğunuzla beraber oturup kendisinin okul dışı zamanında neler yapmış

ve yapmakta olduğunu yazın (sayfa 51 ve 52). Bunları, eğer uygun

düşüyorlarsa, çocuğun başvurusuna ve özgeçmişine mutlaka ekleyin!

Belgeleri toplayın: staj belgesi, bonservis, fahri etkinlik belgeleri, katılım

sertifikaları, şeref belgeleri, medya haberleri (örneğin okul gazetesi

haberleri) veya çocuğunuz hakkında olumlu bilgi verebilecek birisinin

telefon numarası.

4. Yukarıdakilerden hiçbiri yoksa çocuğunuzla beraber yakın gelecekte bir

şeyler yapıp yapamayacağını düşünün. Çocuğunuz bazı etkinlikleri belki

okuldan sonra telafi edebilir.

… 53 …

---

Meslek eğitimi mi, yüksek öğrenim

mi, yoksa ikili yüksek öğrenim mi?

Hepsi de iyi!

Bırakın, çocuk kendisi karar versin.

13.1

Meslek eğitimi ve/veya yüksek öğrenim.

Almanya’da meslek eğitimi.

Almanya’da okulu bitirdikten sonra kişinin önüne iki büyük otoyol açılır.

Bunlardan biri meslek eğitimine diğeri yüksek öğrenime gider. Gençler ya

bir meslek eğitiminden geçer ya da bir üniversite veya yüksek

okulda yüksek öğrenim görür.

13.2

Almanya’da meslek eğitimi ve/veya

yüksek öğrenimin çeşitli türleri vardır.

Belirtilen iki otoyol, çok şeritli yollardır. Bunlardan en önemli beşi şunlardır:

Okulda meslek eğitimi (Schulische Ausbildung):

Çocuğunuz bir meslek okulunda meslek öğrenir.

İkili meslek eğitimi (Duale Ausbildung):

Çocuğunuz bir işletmede ve meslek okulunda meslek öğrenir.

İkili yüksek öğrenimde meslek eğitimi (Duales Studium):

Çocuğunuz bir işletmede ve yüksekokulda/üniversitede meslek öğrenir.

Meslek yüksek okulu (Fachhochschulstudium):

Çocuğunuz meslek yüksek okulunda meslek öğrenir.

Üniversite öğrenimi (Universitätsstudium):

Çocuğunuz üniversitede bir meslek veya bir bilimdalı okur.

… 54 …

---

13.3

Her yol başarıya çıkabilir, çıkmayabilir de.

Her çocuk farklıdır. Her yol çocuğun meslek hayatına iyi bir başlangıç olabileceği

gibi yanlış karar da olabilir. Asıl bilinmesi gereken şey, günümüzde

dümdüz ilerleyen hayat hikâyelerinin ve meslek kariyerlerinin artık pek

olmadığıdır.

13.4

Ya bu ya şu diye bir şey yoktur.

Almanya‘daki okul sistemi, birçok ülkeden farklı olarak, geçişlere fırsat verir.

Örneğin kişi önce bir meslek öğrenip daha sonra yüksek öğrenime gidebilir,

ya da önce yüksek öğrenim görüp sonra meslek eğitimine geçebilir. Hem

meslekte ilerleme hem yatay geçiş mümkündür.

13.5

Meslek çocuğa uymalıdır, çocuk mesleğe değil.

Olur ya çocuk okulu bitirdiği halde hâlâ ne olmak veya ne yapmak isteğini

bilmez. Bu süreyi iyi değerlendirmek için Almanya’da çeşitli olanaklar vardır.

Yasal yaş sınırları yoktur. Her insan her yaşta bir meslek öğrenebilir veya

yüksek öğrenime gidebilir. Ne var ki, insanın yaşı ilerledikçe bir meslek

eğitimi yapacağı bir iş bulması zorlaşır.

Çocuğunuzun yanlış bir karar vermesi facia değildir.

Çocuğunuzun ancak farklı yolları denedikten sonra kararını

vermesi de facia değildir.

… 55 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Meslek öğrenimini, yüksek öğrenimi ve ikili yüksek öğrenimi

karşılaştırmada, avantajlarını ve dezavantajlarını tanımada

çocuğunuza ve size aşağıdaki tablo yardımcı olabilir.

Vorteile

İkili meslek eğitimi Yüksek öğrenim İkili yüksek öğrenim

1. Meslek eğitimi tazminatı

(Ausbildungsvergütung), erken

yaşta mali bağımsızlık

2. İlk günden itibaren pratik

deneyim

3. Mesleğin öğrenildiği işletmede

iş bulma şansının yüksekliği

4. Eğitim veren kişinin hedefleri

açık seçik belirlemesi

5. Nisbeten kısa bir öğrenim

süresi (2 veya 3 yıl)

1. Yüksek öğrenim görmeyenlere

kıyasla işsiz kalma tehlikesinin

azlığı (Bu, mesleğe göre değişir)

2. Ortalama daha yüksek gelir

(Bu, mesleğe göre değişir)

3. Bilimdalında kariyer yapma

imkânı

4. Çeşitli mesleklerde çalışabilme

imkânı

1. Meslek Eğitimi Tazminatı‘nın

ikili meslek öğrenimine kıyasla

daha yüksek olması

2. Bachelor derecesi ve meslek

eğitimi diploması: bir seferde

iki diploma birden

3. İlk günden itibaren pratik

deneyim ve paralel olarak

birçok teorik bilgiler

4. Mesleğin öğrenildiği işletmede

iş bulma şansının yüksekliği

Önkoşullar ve olası dezavantajlar

İkili meslek eğitimi Yüksek öğrenim İkili yüksek öğrenim

1. Yüksek öğrenim görenlere

kıyasla daha az gelir

(Bu, tabii, mesleğe göre değişir)

2. İş bulma ve çalışma olanakları

öğrenilen meslekle kısıtlıdır

1. Fachabitur veya Abitur

diploması zorunluğu

2. Yüksek öğrenim para

gerektirir

3. Pratik deneyim daha azdır

4. Öğrenimi bitiren, kendi başına

iş aramak zorundadır

5. Kişinin yaşayışına kendisi

düzen verebilmesi ve bağımsız

çalışabilmesi gerekir

1. Fachabitur veya Abitur

diploması zorunluğu

2. Sıkı çalışmayı ve çok zaman

ayırmayı gerektirir

3. Kişinin yaşayışına kendisi

düzen verebilmesi ve bağımsız

çalışabilmesi gerekir

4. Yarıyıl tatillerinin olmaması,

yılda sadece 24 – 30 gün arası

tatil

5. Başvuru beklentilerinin

yüksekliği

… 56 …

---

2. Çocuğunuz aklına sadece tek bir meslek veya tek bir üniversite koymuşsa:

Birlikte alternatifler arayın, örneğin benzer mesleklerin neler olabileceğini

düşünün. Çocuğun istediği meslek eğitimi veya yüksek öğrenim

gerçekleşmezse bu şekilde en azından başka imkânları olacaktır.

3. Çalışma Ajansı‘nın (Agentur für Arbeit) meslek ve yüksek öğrenim

danışmanlıklarının veya uygun başka bir danışmanlığın adresini temin edin

(Fakat çocuğunuz adına sizin telefon etmeniz iyi bir etki bırakmaz;

bırakın, çocuğunuz kendisi telefon edip randevu alsın).

4. Çocuğunuz meslek eğitimi fuarı türünden bir etkinliğe giderse ona eşlik

edin. Meraklı bir izleyici gibi davranın. O zaman, gerekli bilgileri birlikte

edinebilirsiniz. O zaman çocuğunuzla bu konuları çok daha iyi konuşabilirsiniz

de.

Daha fazla bilgi için …

… Meslek eğitimi veya yüksek öğrenim:

www.bachelor-studium.net/ausbildung-oderstudium.php

… 57 …

---

Made in Germany:

İkili meslek eğitimimize bütün

dünya gıpta ediyor.

14.1

Dünya rengârenk. Meslek öğrenmek de her

ülkede farklı oluyor.

Örnek 1: Bazı ülkelerde meslek öğrenimi doğrudan aile içinde, örneğin

yetişkin akrabaların yanında çalışarak olur. Bunun avantajı, başvuruya gerek

olmamasıdır, aile ve akrabalık ilişkilerinden yararlanılır. Dezavantajı, mesleği

öğrenen kişinin eline genel olarak diploma geçmez, o mesleği öğrendiğini

kanıtlayamaz.

Örnek 2: Bazı ülkelerde bir meslek uzun yıllar hemen hemen sadece tek

bir meslek okulunda öğrenilir. Bunun avantajı, çok teorik bilgi ve diploma.

Dezavantajı, pratik deneyim azlığı ve genelde işyerinde (firma veya şirket)

bilfiil çalışma hayatına yabancılık ve işyerinde çalışma zorluğu.

Örnek 3: Bazı ülkelerde çıraklar bir mesleği doğrudan

işletmede çalışarak öğrenir. Avantajı: bol pratik deneyim

ve diploma. Dezavantajı: meslekle ilgili teorik bilgilerin

azlığı.

14.2

Almanya’nın eşsiz çözümü: ikili meslek eğitimi.

Almanya dünyada benzeri olmayan bir meslek eğitimi biçimi geliştirmiştir.

İkili sistemde meslek eğitimi. Daha kısası: ikili eğitim (duale Ausbildung).

İkili meslek eğitiminde öğrenme işi okulunda ve işyerinde paralel yürür.

Meslek öğrenen kişi teorik ve pratik bilgileri aynı zamanda edinir. Bunun

avantajı, bol pratik deneyim, teorik bilgiler ve diplomadır. Dezavantajı:

meslek öğrenecek kişi başvurularda bulunmak zorundadır. Sistemin başka

dezavantajı yoktur.

… 58 …

---

14.3

Almanya’da birçok meslek üniversitede okuyarak

öğrenilmez, ikili meslek eğitiminde, işletmede öğrenilir.

Birçok ülkede kariyer ve meslek okuldan sonra üniversiteye gitmek anlamına

gelir. Almanya’da ise birçok meslek işyerlerinde ve meslek okullarında

öğrenilebilir. Örneğin dış ticaret, bankacılık, bazı memuriyetler, bilişim ve

daha birçok meslek.

14.4

Almanya’da ikili meslek eğitimi sisteminde iyi

kariyer olanağı sunan yaklaşık 350 meslek vardır.

Almanya’da gençlerin bir mesleği öğrendiği önemli değildir. Standartlar ve

diplomalar her yerde aynıdır. Almanya ikili meslek eğitimi sistemi çok yüksek

bir kaliteye sahiptir ve insanlara mesleğinde ilerlemesi ve kendini geliştirmesi

için iyi olanaklar sunar.

Birçok anne baba ikili meslek eğitiminin sadece zanaatlar için olduğunu

düşünür. Oysa bütün işkollarında mesleğini ikili eğitim sisteminde edinmiş

uzmanlara ihtiyaç vardır, örneğin büro, bilişim teknolojisi, lojistik,

ticaret, endüstri, nakliyat, kamu idareleri ve daha birçokları.

… 59 …

---

14.5

Meslek eğitimi: çocuğunuz hem meslek öğrenir hem de

bunun için para alır!

Meslek eğitimi sadece ücretsiz olmakla kalmaz, meslek öğrenen gence para

ödenir. Meslek Eğitimi Maaşı (Ausbildungsvergütung) adı verilen bu ücret

eğitimin hangi meslek için, hangi bölgede ve kaçıncı yılda görüldüğüne göre

ayda 300 ile 1.000 Euro arasında değişir. Meslek eğitimi bittikten

sonra gençler (çoğu zaman aynı işyerinde) hemen işe alınabilirler

ve belli koşullar altında yüksek öğrenime devam edebilirler.

İkili yüksek öğrenim özel bir durumdur. Öğrenci bir işletmede meslek eğitimini

sürdürürken buna paralel olarak bir yüksek okula veya üniversiteye

devam edebilir. Sonuçta iki hedefe birden ulaşarak hem meslek edinmiş

olur hem de yüksek öğrenim diploması alır.

Daha fazla bilgi için …

… (İkili) meslek eğitimi ve bu kapsamdaki

meslekler:

www.berufenet.arbeitsagentur.de

… İkili yüksek öğrenim:

www.duales-studium.de

www.wegweiser-duales-studium.de

… 60 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Meslek öğrenimine ilişkin kendi deneyimleriniz çocuğunuz için geçerli

değildir. Bundan 20 veya 30 yıl öncesinin Almanya’sı ile günümüz

Almanya’sı farklıdır. Aynı durum diğer ülkeler için de geçerlidir.

2. Çocuğunuza katiyen, “Mutlaka Abitur diploması alacaksın ve üniversiteye

gideceksin!“ demeyin. Aşağıdaki konuları ve soruları çocuğunuzla

beraber konuşun:

Çocuğunuz ne istiyor?

Çocuğunuz en iyi neyi yapabiliyor?

Hayal ettiği bir meslek var mı?

Bu meslek nerede ve nasıl öğrenilir?

3. Meslek eğitimi ve ikili yüksek öğrenim konularında bilgi edinin. Bir

danışma bürosuna veya bölgenizdeki Mesleki Danışma Merkezi‘ne

(Berufsinformationszentrum, BIZ) gidin.

4. Çocuğunuzla birlikte bölgenizdeki meslek eğitimi fuarlarına gidin.

İşletmelerle ve mesleklerle tanışın.

5. Bir işletmeyi ziyaret edin, sorularınızı oradaki yetkililere yöneltin.

… 61 …

---

Benim çocuğum üniversitede

okuyacak!

15.1

Her üniversite başkadır.

Sayısız bilimdalı vardır.

Meslek eğitiminde çocuğun mesleğini nerede öğrendiği fark etmez. Örneğin

büro ticaret uzmanlığı mesleğinin ders planı ister Aachen’de, ister

Berlin’de, ister Zwickau’da olsun aynıdır.

Üniversitelerde durum farklıdır. Her eyalet kendi üniversitelerinden

sorumludur. Almanya’da binlerce yüksek öğrenim dalı vardır. Bu sayı her yıl

değiştiği için kaç öğrenim dalı olduğunu söylemek mümkün değildir. Aynı veya

benzeri bilimdallarında bile farklıklar vardır ve bu farklar çok önemli olabilir.

Örnek: Birçok üniversitede Avrupa Araştırmaları dalı vardır. Ama ağırlıklı

konuları farklı olabilir: Avrupa tarihi, kültürü, ekonomisi, hukuku, siyaseti

veya Avrupa Topluluğu kurum ve kuruluşlarının çalışması ağırlık noktaları

olabilir.

15.2

Üç akademik diploma türü vardır:

Bachelor, master ve doktora

Eskiden Almanya’da, Almanya’ya özel akademik mezuniyet türleri vardı.

Örneğin: diploma (Diplom), yüksek lisans (Magister) ve devlet sınavı

(Staatsexamen). Birkaç yıldan beri Almanya’da uluslararası nitelikte şu üç

mezuniyet türü geçerli:

Lisans/Bachelor (B. A.) – İlk basamak

Lisans diploması almak için en az 3 yıl okumak zorunludur.

Yüksek Lisans/Master (M. A.) – İkinci basamak

Master derecesini elde edebilmek için çoğu zaman iki yıl daha okumak

zorunludur.

Doktora/Promotion (Dr.) – Üçüncü basamak

Bu basmağa ulaşıp doktor unvanını taşıyabilmek için kişinin en az üç yıl daha

okuması ve bilimsel bir kitap (doktora tezi/Dissertation) yazması zorunludur.

Genel olarak bu öğrenim ek üç yıldan daha uzun bir zaman alır.

Hukuk, tıp ve öğretmenlik meslekleri için devlet sınavları hâlâ geçerlidir.

… 62 …

---

15.3

Güvenmek iyi, kontrol daha iyi. Her yüksek okul

devlet tarafından tanınan bir üniversite değildir.

10.000’den daha fazla yüksek öğrenim dalından bazıları devlet tarafından

tanınmamaktadır. Bir yüksek okul devletçe tanınmış değilse, işveren

diplomayı yüksek öğrenim diploması olarak tanımayacağından iş bulmak

zor olabilir.

Örneğin bazı yüksek okullar kendilerini Akademie

olarak tanımlarlar. Oysa bu kavram Almanya‘da

“Akademie“ kavramı “Universität“ veya “Hochschule“

gibi korunmuş bir tanım değildir. Devletçe tanınan,

diplomaları kabul edilen akademiler olduğu gibi

tanınmayan akademiler de vardır. Bu nedenle iyice

bilgi toplamak gerekir.

15.4

Abitur diploması alan kişinin yüksek öğrenim hakkı

vardır. Diğer taraftan öğrenci alınırken kısıtlama

(numerus clausus) uygulanır.

Abitur diploması alan her öğrencinin Almanya’da prensip olarak üniversite

öğrenimi yeri seçme hakkı vardır. Başvurunun çok fazla olduğu, çok sevilen

bazı bölümler vardır. Üniversitenin kapasitesi başvuran tüm öğrencileri

almak için yeterli olmayabilir.

Bunun için üniversite, başvuru yapan öğrencileri not ortalamasına göre

sıralar. Bu seçme yöntemine Numerus clausus veya kısaca NC denir.

Latince olan bu kavram kapatan sayı anlamına gelmektedir.

Örnek: Bir üniversitenin biyoloji anabilim dalı kapasitesi 600 öğrenci

alacak kadardır. Başvuranlardan Abitur notları en iyi olan 600 öğrenci o

üniversitenin biyoloji bölümüne alınır. Bu öğrencilerden 600‘üncü sırada

olanın Abitur notlarının ortalaması örneğin 1,8 ise bu yıl için Numerus

clausus 1,8’dir. Bu demektir ki: o yıl başvuran öğrencilerden not ortalaması

1,8’den kötü olanlar üniversitenin söz konusu bölümüne alınmaz. Bu

nedenle Numerus clausus her yıl farklıdır.

… 63 …

---

Önemli uyarı: Abitur diploması olmadan da yüksek öğrenim mümkündür.

İkili meslek eğitimini bitirip meslek öğrenen ve 3 (üç) yıl mesleğinde çalışan

kişiler Almanya’da birçok yüksek okulda okuyabilir. Bunun için bir giriş

sınavından geçmeleri gerekir.

15.5

Yüksek öğrenim masraflıdır.

Meslek eğitimi görenlere her ay para ödeyen ikili sistemle karşılaştırılacak

olursa üniversitede veya yüksek okulda öğrenim daima para harcamayı

gerektirir. Her şeyden önce, genç artık ailesinin yanında kalmıyorsa veya

okumak için başka bir şehre gidiyorsa kira masrafı söz konusudur. Buna ek

olarak, okula ödenen sömestre harçları, kitap ve teknik donanım (bilgisayar,

telefon) parası ve duruma göre öğrenim ücreti söz konusudur. Öğrenciler

öğrenimlerini çoğunlukla çeşitli kaynaklardan karşılar. Burs (Stipendium)

olanağının araştırılması iyi olur. Burslar, kredi olarak alınan BaföG‘ün

aksine, daha sonra geri ödenmez. Bir bankadan kredi veya

(yüksek öğrenim) kredisi alıp almamak konusunun iyi

düşünülmesi gerekir.

Üniversite öğrenimi nasıl finanse edilebilir?

Finans kaynakları Öğrenci payı % Ortalama Euro

Anne baba katkısı 87 % 476 Euro

Öğrenim sırasında çalışarak

kazanılan

63 % 323 Euro

BAföG 32 % 443 Euro

Birikmiş paradan harcama 20 % 129 Euro

Burs 4 % 336 Euro

Yüksek öğrenim kredisi 4 % 451 Euro

Eğitim kredisi 1 % 276 Euro

Almanya Öğrenci Yardım Birliği/Deutsches Studentenwerk, 20. Sosyal Anket 2012, www.sozialerhebung.de.

… 64 …

---

Siz ne yapabilirsiniz?

1. Kendi arzularınızı çocuğun sırtına yüklemeyin. Bırakın, çocuk kendisi

karar versin. İlgi alanları nelerdir, hangi mesleği edinmek istiyor? Bunları

çocuğunuzla birlikte saptamaya çalışın.

2. Çocuğun öğrenmek isteği mesleğe hangi öğrenim dalları uygundur, bunu

çocuğunuzla birlikte bulmaya çalışın.

3. Yüksek öğrenim masraflarının nasıl karşılanacağını araştırın. Çocuğunuz

oturduğunuz şehirde mi yoksa başka bir şehirde mi okuyacak? Okuyacağı

şehirde öğrenim masrafı ne kadar olacak? Aile bu masrafı kendi olanakları

ile karşılayabilecek durumda mı? Değilse çocuğun okuma giderleri nasıl

karşılanacak? Daha az masraflı seçenekler var mı?

4. Çocuğun gideceği yüksek okul devlet tarafından tanınıyor mu?

5. Öğrenimi bitirdikten sonra çalışma olanakları nasıl?

Daha fazla bilgi için …

… Genel olarak yüksek öğrenim:

www.hochschulkompass.de

www.studienwahl.de

… İkili yüksek öğrenim:

www.ausbildungplus.de

www.duales-studium.de

www.wegweiser-duales-studium.de

… Çocuğunuz ailede yüksek

öğrenim görecek ilk kişiyse:

www.arbeiterkind.de

… Burslar:

www.mystipendium.de

… Abitur olmadan yüksek öğrenim:

www.studieren-ohne-abitur.de

… 65 …

---

Okuldan sonrası için anne ve babaların

zannettiğinden daha çok olanak var.

16.1

Meslek eğitimi olsun yüksek öğrenim olsun –

yaş fark etmez.

Çocuğunuz ne yapmak istediğini biliyorsa, okuldan sonra tabii bir meslek

eğitimine veya yüksek öğrenime başlar. Ama böyle olması şart değildir.

Üniversiteye gitmek veya meslek öğrenimine başlamak için Almanya’da

yasal bir yaş kısıtlaması yoktur. Bazen arada başka bir şey yapmak anlamlı

olabilir.

16.2

Ne olmak istediğimi bilmiyorum ki!

Bunu birçok gencin ağzından duyuyoruz.

Pek çok çocuk okuldan sonra ne olmak istediğini bilmiyor. Çok normal.

16 veya 19 yaşındayken siz biliyor muydunuz ne olmak istediğinizi?

Çocuğunuzun kararını vermesi için biraz zaman ayırması, gelişigüzel,

anlık bir şeye başlamasından iyidir.

… 66 …

---

16.3

Okuldan sonra çeşitli tecrübeler kazanması

insanın hayatı için çabuk ama yanlış bir karar

vermesinden çok daha iyidir.

Okul döneminin zorluklarından sonra çocuğunuzun yeniden

derslere girişmeden önce bir ara vermeye ihtiyacı olabilir. Ona bu

arayı çok görmeyin. Bu tabii, yıllarca sürecek bir dinlenme olmamalı,

makul bir çerçevede kalmalıdır.

16.4

Başvuru hemen kabul edilmeyecek olursa bu süreyi

değerlendirmek mümkündür!

Okul ile meslek eğitimi veya yüksek öğrenim arasındaki süreyi anlamlı bir

biçimde doldurabilmenin birçok yolu vardır. Çocuğunuz bu bir yıl içinde

önemli birçok şey öğrenebilir. Tecrübeler kazanır ve yeni karşılaştığı

sorunları kendi başına çözmeyi öğrenir. Bir yabancı dili geliştirir veya yeni

bir dil öğrenir. Bu da onun sosyal ve kişisel yeteneklerini güçlendirir.

Ve hemen hemen en önemlisi: Çalışma tecrübesi kazanarak meslek seçiminde

yönünü belirleyebilir. Federal Gönüllüler Hizmeti (Bundesfreiwilligendienst)

veya Gönüllü Sosyal Yıl (Freiwilliges Soziales Jahr) kapsamında

çalışmış veya geçici bir işte para kazanmış olması başvurularda olumlu

karşılanır.

… 67 …

---

16.5

Hem Almanya’da hem de diğer ülkelerde okulu

yeni bitirenler için birçok çalışma

olanağı sunulmaktadır.

Burada birkaç fikir verelim:

Federal Gönüllü Hizmeti (Bundesfreiwilligendienst BFD)

Gönüllü Sosyal Yıl (Freiwilliges Soziales Jahr FSJ)

Gönüllü Ekolojik Yıl (Freiwilliges Ökologisches Jahr FÖJ)

Belirtilen gönüllü çalışma programlarında gençler topluma

katkıda bulunur. Gönüllülerin çalışabileceği çok farklı alanlar

vardır: örneğin çocuklar ve gençlerle sosyal faaliyetler, sağlık,

yaşlıların bakımı, engellilere yardım, çevre koruma, doğa

koruma, spor, kültür, anıt koruma, politika, entegrasyon,

okullar. Yurtdışında yapılabilen birçok gönüllü hizmeti de

vardır.

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuzun okulu bitirmesine iki yıl kala kendisi için hangi yolun daha

uygun ve gerçekçi olacağını onunla beraber düşünmeye başlayın.

Geleceğe ilişkin plan ne kadar somut olursa o kadar iyi olur. Çocuğunuzla

beraberce, onun idealindeki işletmede meslek eğitimi veya idealindeki

üniversitede öğrenim gerçekleşmeyecek olursa uygulanmak üzere bir

B planı yapın (En iyisi, bir de C planınızın olmasıdır).

2. Okuldan sonra nelerin mümkün olduğu konusunda sağlam bilgi sahibi

olun ve bunun üzerine çocuğunuzla düzenli olarak konuşun.

3. Okuldan sonra çocuk hemen bir çıraklık yeri bulamaz veya üniversiteye

hemen alınmazsa paniğe kapılmayın, felaket olarak görmeyin. Bir yıl

içinde faydalı neler yapabileceğini konuşun, araştırın.

4. Daha sonraki başvuruda bu yılın boşa gitmiş olarak görülmemesine

dikkat edin. Çocuğun bu bir yılda neler yaptığını iyi dile getirin, çocuk bu

bir yılda birçok deneyim yapmış, çok şey öğrenmiştir.

… 68 …

---

Daha fazla bilgi için …

… Federal Gönüllüler Hizmeti konusunda:

www.bundesfreiwilligendienst.de

… Yurtdışında gönüllü çalışma konusunda:

www.weltwaerts.de

www.ijgd.de

… Gönüllü Sosyal Yıl konusunda:

www.pro-fsj.de

Daha fazla bilgi için …

… Kültür alanında Gönüllü Sosyal Yıl konusunda:

www.fsjkultur.de

… Gönüllü Ekolojik Yıl konusunda:

www.foej.de (auch in Englisch, Französisch, Russisch

und Spanisch)

… Au pair programları konusunda:

www.aupair.de

… 69 …

---

Her çocuğun güçlü ve zayıf

tarafları vardır.

17.1

Çocuklar ve gençler sadece okulda öğrenmez.

Çocuklar ve gençler aslında, karnede görülenden çok daha fazla bilgi ve

yeteneğe sahip olduklarının neredeyse bilincinde değillerdir.

Bunu çoğu zaman anne babalar da bilmez. Yeni şeyler

öğrenme ve deneme işi sadece okulda olmaz, aile içinde,

arkadaş çevresinde, boş zamanlarda yapılan faaliyetlerde

ve hobi faaliyetlerinde de olur.

Sosyal, kültürlerarası ve kişisel yeterlikler böyle oluşur. Bunlar,

organizasyon becerisi, çokdillilik, güvenilirlik veya teknik beceri gibi

yeterliklerdir. Bu ve benzeri becerilere bütün işletmeler büyük önem verir.

Onun için çocuğunuz bütün bu becerilerinin farkında olmalı ve başvurusunda

bunları olumlu biçimde dile getirmelidir.

17.2

Sizin aileniz de küçük bir işyeri gibidir.

Her aile ferdinin üstüne düşen işler vardır.

Örneğin, bazı gençler örneğin aile içinde önemli görevler üstlenir. Küçük

kardeşlerine ev ödevlerinde yardımcı olurlar, ev işlerinde veya aileye ait

bir işletmede yardım ederler veya ailedeki yaşlılarla ilgilenirler. Bu şekilde,

sorumluluk alma ve bağımsız çalışma gibi önemli yeterlikler öğrenir ve

uygularlar.

… 70 …

---

17.3

Bazı çocuklar şimdiden gerçekten işlerinin erbabıdır.

Birçok genç ve çocuk resmi dairelere veya hekime gidildiğinde Almanca

bilmeyen anne babalarına veya büyükanne büyükbabalarına tercümanlık

ederler veya örneğin aile ile okul arasında kültür alışverişine aracılık ederler.

Birçoğu başka bir ülke hakkında da bol bilgiye sahiptir. Tercümanlık yapmış

olma, esneklik gösterebilme, empati kurabilme ve iletişime girme kolaylığı

gibi kültürlerarası yeterlikler edinirler. Yeni şeyler öğrenmekten, çevrelerinde

farklı dilin ve kültürlerin varlığından endişeye kapılmazlar, yanlış anlamalara

alışıktırlar ve bunları çözmeyi bilirler.

17.4

Kişinin kendi güçlü yönlerini söylemesi kolay

değildir, ama meslek için çok önemlidir.

Bazı gençler Hauptschule‘den Realschule‘ye geçmeyi, sonra devam ederek

Abitur diploması almayı başarmıştır. Notları çok iyi olmasa da bu çocuklar

sebat, öğrenme arzusu ve azim sahibi olduklarını göstermişlerdir. Bunlar

her meslek için önemli vasıflardır.

Önemli uyarı: Çocuğunuz başvuru yaptığı yere görüşmeye

gittiğinde başarılarını ve güçlü yönlerini de dile getirmelidir.

Bazı kültürlerde insanların kendi başarılarını anlatması hoş

karşılanmaz ve böbürlenme olarak görülür. Fakat başvuru

görüşmelerinde çocuğun başarılarından söz etmesi çok

önemlidir.

… 71 …

---

17.5

Kişinin zayıf yönleri de günlük hayatın

bir parçasıdır.

Birçok anne baba için kendi çocukları dünyanın en iyi çocuğudur. Ama

samimi olalım: Mükemmel insan yoktur. Çocuğun gerçeği olduğu gibi

görmesini sağlamak şarttır. Çocuğunuzun kendini iyi tanıması ve eleştiriye

açık olması tam da meslek bakımından önemlidir.

Bunu iyi yaparım. Şuna biraz daha çalışmam gerek.

Bunu iyi yaptım. Şu benim hatam.

Önemli uyarı: Başvuru görüşmesinde de çocuk zayıf taraflarını anlatmak

zorunda kalabilir. Bu hiçbir zaman kolay değildir, ama hazırlıklı olmak

gerekir.

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuzla beraber düşünerek şimdiye kadar olan hayatında hangi

güçlü taraflarını ve yeteneklerini geliştirmiş olduğunu gözden geçirin.

Anne veya baba olarak siz nasıl görüyorsunuz, çocuğunuz neleri çok iyi

yapıyor ve hangi olumlu niteliklere sahip?

2. En iyisi, bir liste yapın. Çocuğunuzun güçlü tarafları ve yetenekleri hangi

örneklerle anlatılabilir ve kanıtlanabilir?

3. Çocuğunuzu eleştirmekten de çekinmeyin.

4. Çocuğunuza samimi olarak söyleyin: Henüz pek iyi yapamadığı şeyler,

zayıf yönleri neler?

5. Çocuğunuza okul dışı faaliyetlerinin ve elde ettiği başarıların kanıtlarını

derlemesini hatırlatın.

… 72 …

---

Daha fazla bilgi için …

… Güçlü yönleri bulmak:

Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik’in

yayınladığı “Schätze heben“ broşürünün

63.–70. sayfalarında bir yeterlikler bilançosu

bulacaksınız. Buna dayanarak, çocuğunuzla

beraber yeterliklerini keşfedip başvurusunda

görünür kılabilirsiniz.

www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für

Ratsuchende > Publikationen

… 73 …

---

Anne ve babanın yerini dünyada

kimse tutamaz. Meslek seçiminde

de bu böyledir.

18.1

Meslek seçiminde anne babalar en önemli kişilerdir.

Birçok genç kabul etmeye yanaşmasa bile, gençler meslek seçiminde anne

ve babalarını ciddiye alıyor.

Anketlerde gençlerin çoğu (yüzde 70 ile 90 arası), meslek seçimlerinde

hangi kişilerin önemli olduğu sorusuna cevap olarak birinci sırada anne ve

babalarını belirtmişlerdir. Okul ve arkadaşlar daha sonra gelmektedir.

Demek ki meslek seçiminde çocuklar üzerinde en büyük etki anne ve

babalarındır.

18.2

Anne babanın olumlu etkisi olabilir.

Anne veya baba olarak meslek dünyası ile iyi ilişkiler içindeyseniz, çocuğunuza

birçok örnekler gösterebilir ve hatta onun işine yarayacak ilişkiler kurmasını

sağlayabilirsiniz.

Ama, ilişkileriniz olmasa da çocuğunuza yardımcı olabilirsiniz! Meslek seçme

konusunu ciddiye almanız, çocuğunuzla bu konuyu sık sık konuşmanız, ona

önemli randevularında eşlik etmeniz büyük bir yardımdır.

18.3

Anne babaların etkisi olumsuz da olabilir.

Şu iki varsayımın ikisi de doğrudur: “Çocuğum benim mesleğime devam

etsin!“ Ya da tam tersi: “Çocuğum benim gibi olmasın, daha iyi olsun!“

Birçok çocuk anne ve babaları istediği için belli bir mesleği öğrenir.

Anne baba olarak pek az meslek tanıyor, bunun için çocuğunuza yeterli

tavsiyelerde bulunamıyor olabilirsiniz. Çünkü yaklaşık 350 meslek, binlerce

yüksek öğrenim dalı vardır. Bunlarla ilgili olarak herkesin her şeyi bilmesi

mümkün değildir.

Ama iyi ki, gençlere meslek seçiminde danışmanlık edecek ve bir meslek

eğitimi başvurusunda destek olacak birçok uzman bulunuyor.

… 74 …

---

18.4

Çocuğunuzun meslek seçiminde birçok kişi rol

oynayabilir.

Meslek seçiminde çocuk için anne ve babadan başka kişiler de önemli

olabilir. Örneğin nineleri ve dedeleri, öğretmenleri, meslek danışmanları,

arkadaşları, akrabaları ve tanıdıkları. Gençlerin meslek seçimi ile sendikalar,

vakıflar, resmi daireler, göçmen kuruluşları, semt kurum ve kuruluşları gibi

birçok örgüt de ilgilenir. Bu kurumlardan hem çocuğunuz hem de siz gerekli

bilgileri edinebilirsiniz. Danışma merkezleri yararlı temasları kurmanızı

sağlayabilirler veya hatta, çocuğunuza staj veya meslek eğitimi görebileceği

bir yer bile bulabilirler.

Semt kuruluşları

Spor kulüpleri

Yerel ekonomi

destek daireleri

Sosyal yardım

kuruluşları

Meslek odaları,

meslek dernekleri,

işverenler birliği vb

Çocuklara ve

gençlere yönelik yardım

kurumları

Üniversiteler ve

yüksek okullar

Şirketler (bu kapsamda,

meslek eğitimi veren işletmeler

ve göçmen işletmeleri)

Halk eğitim merkezleri

(Volkshochschulen)

Yönetim daireleri

(Bezirksamt) ve okul

teftiş dairesi

İş Ajansı (Agentur für

Arbeit), iş bulma merkezleri

(Jobcenter)

Sponsor kuruluşlar,

sivil toplum kuruluşları, bu

kapsamda: göçmen örgütleri

(Migranten(selbst)organisationen

MSO)), projeler

Sendikalar

Vakıflar

Yerel kamu kuruluşları

ve yerel idarelerin diğer

birimleri

Mültiplikatörler

(profesyonel ve fahri)

Ebeveyn ve aile destek

kuruluşlarının, sosyal çalışmaların

ve entegrasyon kurslarının

sponsorları

Entegrasyon

merkezleri

Dini cemaatler

… 75 …

---

18.5

İletişim ağları (Netzwerk) önemlidir. Çocuğunuzun

öğrenimi ve mesleği için de bu böyledir.

Eskiden “temas“ denirdi, günümüzde “iletişim ağları“ (“Netzwerke“) adı da

geçiyor. Bu ağlar çok önemlidir. İster hoşumuza gitsin ister gitmesin, bütün

meslek eğitimi imkânlarının neredeyse yarısı iletişim ağları ve arkadaşların,

tanıdıkların tavsiyeleri üzerinden dağıtılıyor. Bu bilhassa küçük ve orta büyüklükte

işyerleri için geçerli. Almanya’da yapılan farklı araştırmalar bu sonuca

varmakta.

İletişim ağları çok farklı olabilir. Kendi adres defterinize bir göz atın veya 10

dakika zaman ayırarak bütün tanıdıklarınızın, arkadaşlarınızın, onların arkadaşlarının,

aile fertlerinizin ve komşularınızın isimlerini bir listeye yazın. Ne

kadar insan tanıdığınıza belki şaşacaksınız.

Siz ne yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuzla beraber bölgenizdeki Mesleki Danışma Merkezi‘ne (BIZ)

veya başka bir meslek danışma bürosuna gidin. Mesleklerle ilgili bilgi

edinin.

2. Çocuğunuzun meslek danışma merkezi randevusu gibi önemli randevulara

gitmesine dikkat edin. Mümkün olursa ona eşlik edin.

3. Çocuğunuzun öğretmenleriyle ve okulunda mesleki danışmanlık yapan,

meslek eğitimi ve yüksek öğrenim danışmanlığında yetkili sosyal danışmanla

görüşün.

4. Okuldaki meslek seçimi ve kariyere ilişkin etkinliklere katılın.

5. Çocuğunuzla beraber, meslek ve kariyere ilişkin okul dışı ve etkinliklere

katılın. Bunlar meslek eğitimi fuarları, açık kapı günleri, Kızlar ve Oğlanlar

Günü, işletme ziyaretleri vb. olabilir.

… 76 …

---

Daha fazla bilgi için …

… “Çocuğuma meslek seçiminde nasıl yardımcı

olabilirim?“ konusu:

Federal İş Ajansı‘nın (Bundesagentur für Arbeit)

www.planet-beruf.de internet adresinde anne

babalara yönelik olarak, meslek seçimine ilişkin

birçok bilgi sunulmaktadır.

Anahtar kelimeler: Eltern > Mein Kind

unterstützen

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca, Farsça,

Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak meslek seçimine

ilişkin bilgiler vardır (kırmızı modül, sayfa 31-32)

www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende >

Publikationen

… 77 …

---

BÜTÜN anne ve babalar

başvuruda çocuklarına yardımcı

olabilirler.

19.1

Zamanlama önemlidir: başvuru süresi.

(İkili) meslek eğitimi: Başvurunun, eğitimin başlangıcından 6 veya 12 ay

önce yapılması gerekir! Okuldan son karnenin veya diplomanın alınmış

olması şart değildir.

Örnek: Çocuğunuz şimdi 9. sınıfta ve 10. sınıftan sonra meslek öğrenimine

başlamak istiyor. İlk başvurusunu daha 10. sınıfa başlamadan önce, yaz

tatilinde yapabilir. Ne kadar erken olursa o kadar iyidir.

İkili yüksek öğrenim: Aynı şekilde, bir yıl önce başvuru yapılmalıdır!

Üniversite: Önce diploma alınır, sonra başvuru yapılır.

Örnek: Kızınız 12. sınıfa devam ediyor, içinde bulunduğumuz

ders yılında Abitur diploması alacaktır. Üniversiteye başvurusunu

ancak yazın, Abitur diplomasını aldıktan sonra yapabilir.

19.2

Eskiden başvurular kâğıda yazılırdı.

Günümüzde daha çok olanak var.

Eskiden başvuruda bulunmak için tek bir olanak vardı, dilekçe yazmak.

Günümüzde kâğıt üzerinde başvuru yerine elektronik başvuru isteyen

işletmeler gittikçe artıyor. Artık E-Mail ile çevrimiçi başvuru (online başvuru

da denilir) hemen her işletme için mümkün. Başvuruda bulunan kişi,

fotokopi, çıktı ve posta masrafından, işyeri ise kırtasiyeden kurtuluyor. Bir

başka çevrimiçi başvuru türü ise internette form doldurma yoluyla yapılıyor.

Doldurulması gereken form genelde işletmenin internet sayfasında bulunur;

formun adım adım doldurulması gerekir.

Ama hâlâ, kâğıda yazılmış fotoğraflı ve imzalı, klasik başvuru da yapılıyor.

Çocuğunuz bu başvuruyu işletmeye şahsen götürüp verebilir

veya postayla gönderebilir.

… 78 …

---

19.3

Hemen ilk başvuruda başarı mümkün,

ama istisnadır.

Çocuğunuz hayalindeki meslek veya hayalindeki işletmenin yanı

sıra, olabildiğince bir de B planı ve hatta C planı yapmış olmalıdır.

Günümüzde birçok yere birden başvuruda bulunulması

normaldir. Yani bir değil, birçok başvuru yola çıkarılmalıdır.

19.4

Her başvurunun çok kısa süre için bir şansı

vardır, en küçük ayrıntı önemlidir.

Büyük işletmelerin personel şefleri yılda yüzlerce başvuru alır ve bir başvurunun

olumlu olup olmadığına ve başvuruda bulunanın görüşmeye çağrılıp

çağrılmayacağına hemen birkaç dakika içinde karar verirler. Başvuruda

bulunan bir kişi görüşmeye çağrılmıyorsa çoğunlukla, başvuruda bir hata var

demektir. Başvuru yazarken hatalardan kaçınmak ise aslında çok kolaydır.

Önemli uyarı: Her işletme başkadır. Bu nedenle başvurudan önce işyerinin

başvuruda nelere önem verdiğini öğrenmeye çalışın. Çoğu durumda

beklentiler doğrudan, personel arama ilanlarında belirtilmiştir. Yanlış bir

adım başvurunun derhal elenmesine neden olabilir.

Örnek: Bir işletme sadece on-line (internet üzerinden) başvuru kabul

ediyor olabilir. Postayla gelen başvurular geri gönderilir veya çöp sepetine

atılır.

19.5

Başvuru postaya verilmeden önce bütün anne

babalar çocuklarına yardım edebilir.

Şu hatalardan mutlaka kaçınılmalıdır: buruşuk kâğıt, ataş, kahve, çay veya yağ

lekeleri, imzanın unutulması, uygunsuz fotoğraf, yazım hataları, firma

adresinin yanlış yazılması, eksik belgeler.

… 79 …

---

Neler yapabilirsiniz?

1. Siz de hayatınızda mutlaka bir başvuru yapmışsınızdır. Bu belki yıllarca

önce ve belki de başka bir ülkede olmuştur. Başvurunun yazılış biçiminin

zaman içinde değiştiğini lütfen unutmayın. Ayrıca, ülkeden ülkeye ve

işkolundan işkoluna farklı beklentiler de olabilir. Bankacılık ile mekatronik

meslekleri için yapılacak başvurular farklı şeylerdir.

2. Başvuruyu çocuğunuzun yerine sizin yazmanız iyi olmaz. O zaman başvuru

inanılmaz veya abartılmış biçimde iyi hazırlanmış olabilir. Bırakın,

çocuğunuz kendi işini kendisi görsün.

3. Ama siz yardım edebilir veya postaya verilmeden önce başvuruya bir

göz atabilirsiniz. Sayfa 81’de bir kontrol listesi bulacaksınız.

Daha fazla bilgi için …

… Başvuru:

“Danışmanlık Kalifikasyon

ve Göçmenlik“ (BQM)

tarafından çıkarılan el

kitabında Almanca, Farsça,

Lehçe, Rusça ve Türkçe

olarak genel bilgiler vardır

(yeşil modül, sayfa 1-13)

www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für

Ratsuchende > Publikationen

www.planet-beruf.de internet sayfasında

daha fazla bilgi ve tavsiyeler bulabilirsiniz.

Anahtar kelimeler: Eltern > Mein Kind

unterstützen

… 80 …

---

Kontrol listesi

Bütün belgelerin temiz, beyaz veya geri dönüşüm kâğıtlarına yazılmış

olması gerekir (buruşuk veya lekeli olmamalı).

Çocuğunuzun adı, soyadı ve adresi mektupta üstte, başlıkta olmalıdır.

Başvuru fotoğrafı fotoğrafçı tarafından çekilmiş olmalıdır (otomatta

veya son tatilde çekilmiş fotoğraf olmamalıdır). Çocuğunuz fotoğrafta

düzgün giyinmiş olmalıdır. Renkli tişört, açık dekolte veya kocaman

küpeler iyi karşılanmaz. Ama giysinin pahalı veya tanınmış bir tasarımcının

ürünü olması da gerekmez. Düzgün bir bluz veya ütülü bir gömlek

yeterlidir.

Fotoğrafın yapıştırılması gerekir (ataşla veya zımbayla tutturulmamalıdır).

Karneler, diplomalar ve diğer önemli belgelerin fotokopileri eklenmeli,

orijinalleri gönderilmemelidir.

Başvuru yazısındaki ve özgeçmişteki tarihlerin aynı olması gerekir.

Başvuru yazısında mümkünse belli bir şahsa hitap edilmelidir.

İyi: Sehr geehrte Frau Peters, (…)/Sehr geehrter Herr Jackson, (…)

Kötü: Sehr geehrte Damen und Herren, (…)

Çok kötü: Hallo, (…)

Zarfa pul yapıştırılmış olması gerekir.

İdeal özgeçmiş bir sayfayı geçmemelidir.

Başvuru yazısı bir sayfayı geçmemelidir.

Başvuru yazısının ve özgeçmişin çocuğunuzun kendi eliyle imzalanmış

olması gerekir.

Başvuru dosyasına konması gerekenler: 1. Özgeçmiş; 2. Karneler ve

diplomalar; 3. Staj ve sosyal etkinlik belgeleri.

Başvuru yazısı dosyanın üzerine konur; yapıştırılmaz veya dosyanın

içine konulmaz.

Önemli uyarı: Başvurunun somut bir firma ve somut bir meslek eğitimi yeri için olması gerekir.

Aynı başvuru çeşitli işletmelere gönderilemez. Farklı her işletmeye gidecek başvurunun az da

olsa değiştirilmiş olması gerekir.

… 81 …

---

Günümüzde başvuru süreci sahne

için yetenek seçimine benzer!

20.1

Seçim konusu staj, (ikili) meslek eğitimi veya ikili

yüksek öğrenim olduğunda jüri, işletmedir.

Meslekle ve kariyerle ilgili en önemli muhataplar

her zaman işletmeler (kuruluşlar, firmalar) olur.

Gençlere meslek eğitim işletmeleri de denir (Ausbildungsbetriebe).

Kimin staj yapabileceğine, kimin meslek eğitimine veya ikili

yüksek öğrenime alınacağına işletme kendi başına karar verir. Tabii

her işletme en iyileri almak ve yetiştirmek ister. Bazı işyerleri için en

önemli şey, okul başarısıdır. Ama her işyeri güvenilir, öğrenmeye yatkın ve

mesleğe ilgi duyan gençleri yetiştirmek ister.

20.2

İşletme arama: Hedefe götüren birçok yol vardır.

Aramaya başlamadan önce çocuğunuz yakın çevrede (semt, köy, şehir)

hangi firmalarda staj veya meslek eğitimi yapılabildiğini araştırmalıdır. Böyle

bir işletme bulmanın yolları çoktur.

Bazı fikir ve öneriler: staj yapmak, internette arama motorlarına bakmak,

sarı sayfalar ve telefon rehberlerini taramak, ilişkileri gözden geçirmek,

(tanıdıklar, akrabalar, arkadaşlar), meslek eğitimi fuarlarına, İş Ajansı ve diğer

danışma merkezlerine gitmek, gazete ilanlarına bakmak, örneğin sokaklarda,

otobüslerde, süper marketlerde asılı afişlere bakmak. Bir işyerine doğrudan

da telefon edilebilir, internet sayfasına bakılabilir veya şahsen firmaya uğrayıp

sorulabilir.

… 82 …

---

20.3

Her işyerinin başvuru süreci farklıdır.

Her işyeri kendisi için en iyi başvurucuları seçerken farklı yöntemler izler.

Bazı örnekler:

Başvuru görüşmesi (mülakat): Çocuğunuz işletmeye gider, orada yetkili iki

veya daha fazla kişi ile yüz yüze görüşür, kendini tanıtır, sorulara cevap verir,

varsa kendi sorularını sorar.

Telefonda mülakat: Çocuğunuz işletmenin bir yetkilisiyle bir telefon görüşmesi

yapar, kendini tanıtır, soruları cevaplar, varsa kendi sorularını sorar.

Çevrimiçi test: Çocuğunuz evde bilgisayar üzerinden çeşitli soruları cevaplar

ve istenen ödevleri yapar.

İşe alınma testi: Çocuğunuz işyerinde, genellikle matematik, Almanca ve

genel bilgiler içeren bir teste tabi tutulur.

Değerlendirme merkezi (Assessment-Center): Çocuğunuz bütün bir

günü işletmede geçirir ve orada kendisine çeşitli görevler verilir. Örneğin

test yapılır (matematik, Almanca, genel bilgiler, siyaset/toplum), yüz yüze

görüşme, grup alıştırmaları (örneğin grup içi tartışma veya

farklı roller üstlenme), sunum veya konferans.

20.4

Başvuru görüşmesinde her şey önemli olabilir.

Esas olan, hazırlanmış olmaktır.

Çocuğunuzun başvuru görüşmesine çağrılması büyük bir başarıdır. Bu yine

de, o işletmede meslek eğitimine alınacağının garantisi değildir. Her işletme

başvuran birçok kişi ile görüşme yapar ve içlerinden bir veya birkaç kişiyi

seçer.

Çağrıldıktan sonra önemli olan, başvuru görüşmesini başarı ile bitirmesidir.

Randevuya zamanında gitmesi, düzgün giyinmiş, abartılı makyaj yapmamış

ve fazla parfüm kullanmamış olması, sakız çiğnememesi, cep telefonunun

kapalı olması vb. şeyler de işyerinin kararında önemli bir rol oynar.

… 83 …

---

20.5

Personel şefi profesyoneldir, her şeyi görür.

Veya hemen hemen her şeyi görür.

Başvuru görüşmesinde şunlar olumlu karşılanır: Konuşulan kişinin yüzüne

bakmak, gülümsemek, saygılı olmak, serbest ve rahat konuşabilmek, duyulur

ve anlaşılır şekilde konuşmak, oturduğu yerde sakin olmak.

Grup çalışmalarında şunlar olumlu karşılanır: kişisel fikirlere sahip olmak,

öneriler getirmek, başkalarının sözünü kesmemek, dinleyebilmek, başkalarını

dahil etmek, fikrini savunabilmek, ama yine de diğer katılımcıların

görüşlerine eğilmek, ikna edebilmek, ama belirleyici (dominant) olmamak,

zamanı gözden kaçırmamak.

Başvuru görüşmelerinin tipik konuları ve soruları:

Biraz kendinizden bahsedin ve özgeçmişinizi anlatın.

Bu meslek nereden aklınıza geldi?

Meslek seçimini nasıl yaptınız?

Niçin bu mesleği öğrenmeye karar verdiniz?

Niçin (…) mesleğini öğrenmek istiyorsunuz?

Niçin tam da bize başvurdunuz?

İşletmemiz hakkında neler biliyorsunuz?

Zayıf ve güçlü taraflarınız nelerdir?

(…) dersinden zayıf not almışsınız, sebebi sizce nedir?

Bazı derslere mazeretsiz olarak katılmamışsınız. Niçin?

Son senede notlarınız bir önceki seneye göre daha kötü. Neden?

Hobileriniz nelerdir?

Boş zamanlarınızda ne yaparsınız?

Bize soracağınız sorular neler?

Neler yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuzla beraber, yakınınızda meslek ve kariyer konularında hangi

kurumların olduğunu araştırın. Bunun için şu anahtar kelimeleri kullanabilirsiniz:

Berufsberatung Köln, Ausbildung Berlin, Ausbildungsagentur

Hamburg, Ausbildungsplatz NRW.

… 84 …

---

2. Yakınızdaki meslek eğitimi veren işyerlerini ziyaret edin. Birçok

işletme anne babalarla işbirliğini çok olumlu bulurlar ve hatta işletmeyi

gezme fırsatı sunarlar.

3. Evde başvuru görüşmesi alıştırmaları yapın. Çocuğunuza başvuru görüşmesine

hazırlanması gerektiğini hatırlatın: Matematikte dört işleme ve

genel bilgilere çalışmasını söyleyin.

4. Başvuru görüşmesine gitmeden önce çocuğunuzun giyimini kontrol edin.

İşyerini kolay bulabilmesi ve randevuya zamanında yetişmesi için işletmeye

nasıl gidileceğini araştırın.

5. Çocuğunuzun randevuya zamanında gitmesine dikkat edin. Başvuru

görüşmesine, teste veya işe başlamaya gidemeyecek olursa zamanında

haber vermesini sağlayın.

… Başvuru

görüşmelerine hazırlık:

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca,

Farsça, Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak başvuru

görüşmelerine ilişkin genel bilgiler vardır (yeşil

modül, sayfa 4-10)

www.bqm-hamburg.de

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende >

Publikationen

Daha fazla bilgi için …

… Başvuru sürecinde testler:

İnternette www.einstieg.com sayfasında

Assessment-Center hazırlıkları konusunda öneriler

bulabilirsiniz.

Anahtar kelimeler: Bewerbung > Assessment-

Center

… 85 …

---

Teşekkür

Elinizdeki kitap Avrupa Sosyal Fonu (ESF), Çalışma, Sosyal İşler, Aile ve Entegrasyon

Dairesi (BASFI), Okul ve Meslek Eğitimi Dairesi (BSB) ve Şehir Gelişimi ve Konut

Dairesi (BSW) destekleriyle ortaya çıktı. İçeriğin oluşmasında çalışma arkadaşlarımız

ve işbirliği partnerlerimiz katkıda bulundu. Deloitte ve Kutscheit vakıflarına bizi

Hidden Movers Awards 2012 çerçevesinde Dilsel Destek Özel Ödülü‘ne (Sonderpreis

Sprachförderung) layık gördükleri için özellikle teşekkür ederiz. Kitabın ilk baskısını

bu ödül sayesinde gerçekleştirebildik. Moderatör ebeveynlerin yıllardan beri sürüp

gelen fahri çalışmaları da olmadan kitabın gerçekleşmesi düşünülemezdi.

2014 yılında hayata geçirilen ortak proje “Okul Rehberleri – Güçlü Bir Okul İçin El

Ele (Schulmentoren – Hand in Hand für starke Schulen)” KWB ve Okul ve Meskek

Eğitimi Dairesi tarafından yürütülmelktedir. Hamburg’da konumları gereği zor

durumda olan 27 okula okul rehberlik sisteminin hayata geçirimesinde destek

verilmekte ve refakat edimektedir. Üç tür okul rehberinin uzmanlaşmasına ve

çalışmasına özen gösterimektedir: Rehber anne babalar okulda veli çalışmalarına

rehberlik etmekte, okul rehberleri ve dışardan fahri rehberler doğrudan seçilmiş

öğrencilerle çalışmaktadır. Avrupa Sosyal Fonu (ESF) tarafından finanse edilen proje,

Okul ve Meslek Eğitimi Dairesi (BSB) ve Şehir Gelişimi ve Konut Dairesinin (BSW)

destekleri ile gerçekleştirildi.

Kişinin kendi belirlediği, iyi bir hayat sürdürmesinin ön koşulu eğitimdir. Semt

bağlamında eğitim ve öğrenim Entegre Şehir Gelişimi Çerçeve Programı içinde de

merkezi bir önem taşır. Projenin hedefi, özel seçilmiş belli yerlerdeki okullarda eğitim

başarısının ve özellikle göç kökenli gençlerin meslek hayatına girişinin özel tedbirlerle

teşvik edilmesidir. Seçilen 27 okul Wilhelmsburg, Veddel, Billstedt/Horn, Steilshoop,

Hohenhorst, Osdorfer Born, Neuallermöhe, Phoenix-Viertel ve Neuwiedenthal

gibi semtlerden gelen öğrencileri barındırmaktadır.

Projede, öğrencilerin ders başarısını yükseltme amacıyla, konumları gereği zor

durumda olan okulların sürdürülebilir biçimde güçlendirilmesi için destek

sağlanmaktadır. Proje kapsamında, okul rehberi olan anne babalar öbür anne babalara

çocuklarının öğrenim biyografilerini geliştirmelerinde, ilkokuldan bunu izleyen okullara

geçişe veya okul hayatından meslek hayatına geçişe hazırlanmalarında yardımcı olurlar.

Her okulda rehberlik görevi üstlenen öğrenciler daha iyi bir öğrenim atmosferinin

oluşması için sorumluluk yüklenmede diğer öğrencilere yardımcı olmaktadır.

Öğrencilerle öğretmenler arasında danışman olarak köprü vazifesi gören rehber

öğrenciler okulla ilgili konularda sorumluluğa katılırlar.

… 86 …

---

Künye

Yayınlayan:

Yönetimden sorumlu başkan:

Yazar:

İçerik danışmanları:

Editörlük:

Türkçe çeviri:

Türkçe editörlük:

Mizanpaj:

Çizimler:

KWB e. V. · Haus der Wirtschaft

Kapstadtring 10 · 22297 Hamburg

Tel. 040 334241-0 · Faks 040 334241-299

info@kwb.de · www.kwb.de

Hansjörg Lüttke

Dr. Alexei Medvedev

Elisabeth Wazinski işbirliğiyle

Hülya Eralp, Tanja Grohmann

Monika Ehmke, Christine Robben

Süreyya Turhan

Tevfik Turan

Regina Neubohn

Fotoğraflar: KWB e. V.

Kontakt:

Alke Mammen, a.mammen@web.de

Monika Ehmke

ehmke@kwb.de · Tel. 040 334241-333

KWB’nin diğer yayınları …

Schule in Deutschland verstehen.

Grundwissen für Eltern. Hamburg, 2017 [Arapça, Almanca, İngilizce ve Rusça olarak

temin edilebilir].

Handbuch Medien- und IT-Berufe 2017 [Medya El Kitabı ve IT-meslekleri 2017].

Ausbildung, Weiterbildung, Studium, Berufsprofile in der Metropolregion Hamburg

von A–Z. [A‘dan Z‘ye Kadar Hamburg ve Çevresinde Meslek Eğitimi, Yüksek

Öğrenim ve Meslekte İlerleme.] Hamburg, 2016.

Schätze heben. Leitfaden und Kompetenzbilanz für die Beratung von Jugendlichen

am Übergang Schule–Beruf [Hazineyi Çıkaralım. Okuldan Mesleğe Geçişte

Gençlere Danışmanlık İçin Kılavuz ve Yeterlik Bilançosu]. Hamburg, 2013.

Hamburg’da Bebek Bekleyen Anne Babalara Bilgiler, Hamburg 2013. Almanca,

İngilizce, Rusça ve Türkçe olarak mevcuttur.

Eltern in die Schule [Anne Babalar Okula].

Engagierte Väter und Mütter mit Zuwanderungsgeschichte berichten [Angaje

Babalar ve Anneler Almanya’ya Geliş Hikâyelerini Anlatıyor]. Hamburg, 2012

(ASM e. V. işbirliğiyle).

Bütün malzemelerimiz, dokümantasyonlarımız ve el kitaplarımız www.kwb.de

internet adresinden indirilebilir veya email ile info@kwb.de adresinden istenebilir.

… 87 …

---

www.kwb.de

• • • KWB e. V. · Haus der Wirtschaft

Kapstadtring 10 · 22297 Hamburg

Tel. 040 334241-0 · Fax 040 334241-299

info@kwb.de · www.kwb.de