20.11.2017 Views

Schule in Deutschland verstehen (türkische Sprachfassung)

Im Buch »Schule in Deutschland verstehen. Grundwissen für Eltern« geht es um zwei Themen, die alle Familien mit Kindern früher oder später betreffen: Schule und Berufswahl. Diese Fragen kommen den meisten Eltern sicherlich bekannt vor: Wie kann ich mein Kind vor Beginn der Schule und während der Schulzeit unterstützen? Welche Rolle spielen wir als Eltern bei der Berufswahl unseres Kindes? Welche Rechte und Pflichten haben wir als Eltern? Was passiert nach der Schule? 100 kurze und verständliche Texte enthalten Antworten auf diese und weitere Fragen. Dieses Buch zeigt die vielen Möglichkeiten auf, wie Eltern mit der Schule zusammenarbeiten können. Es ist einfach zu lesen und enthält 20 kurze Kapitel. Jedes Kapitel enthält 5 wichtige Informationen zu einem Thema. Außerdem gibt es konkrete Tipps und zusätzliche Informationsquellen. Das Buch kann bei Elternveranstaltungen, Elternabenden an Schulen sowie in der außerschulischen Elternbildung eingesetzt werden. »Schule in Deutschland verstehen« gibt es mittlerweile in insgesamt sechs Sprachfassungen: Arabisch, Deutsch, Englisch, Persisch, Russisch und Türkisch.

Im Buch »Schule in Deutschland verstehen. Grundwissen für Eltern« geht es um zwei Themen, die alle Familien mit Kindern früher oder später betreffen: Schule und Berufswahl. Diese Fragen kommen den meisten Eltern sicherlich bekannt vor: Wie kann ich mein Kind vor Beginn der Schule und während der Schulzeit unterstützen? Welche Rolle spielen wir als Eltern bei der Berufswahl unseres Kindes? Welche Rechte und Pflichten haben wir als Eltern? Was passiert nach der Schule? 100 kurze und verständliche Texte enthalten Antworten auf diese und weitere Fragen. Dieses Buch zeigt die vielen Möglichkeiten auf, wie Eltern mit der Schule zusammenarbeiten können. Es ist einfach zu lesen und enthält 20 kurze Kapitel. Jedes Kapitel enthält 5 wichtige Informationen zu einem Thema. Außerdem gibt es konkrete Tipps und zusätzliche Informationsquellen. Das Buch kann bei Elternveranstaltungen, Elternabenden an Schulen sowie in der außerschulischen Elternbildung eingesetzt werden. »Schule in Deutschland verstehen« gibt es mittlerweile in insgesamt sechs Sprachfassungen: Arabisch, Deutsch, Englisch, Persisch, Russisch und Türkisch.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Beratung Qualifizierung Migration<br />

Almanya Okul Sistem<strong>in</strong>i<br />

Tanıyalım<br />

Anne ve babalar iç<strong>in</strong><br />

temel bilgiler<br />

E-Kitap olarak<br />

da vardır!<br />

Elisabeth Waz<strong>in</strong>ski iş birliğ<strong>in</strong>de Dr. Alexei Medvedev<br />

Projeler Avrupa Sosyal Fonu ESF ve Hamburg Eyaleti tarafından f<strong>in</strong>anse edilmektedir.<br />

Die Projekte werden aus dem Europäischen Sozialfonds ESF und von der Freien und Hansestadt Hamburg f<strong>in</strong>anziert.


… 2 …


Önsöz<br />

Sevgili anne ve babalar,<br />

Meslek Geliştirme ve İstihdam Koord<strong>in</strong>asyon Merkezi Derneği (KWB Koord<strong>in</strong>ierungsstelle<br />

Weiterbildung und Beschäftigung e. V.) yıllardan beri anne ve babalara – öncelikle göçmen<br />

kökenli anne babalara – okulla ilgili çeşitli konularda danışmanlık hizmeti vermektedir.<br />

Danışmanlık öncelikle Hamburg ESF projeleri olan Ebeveynler Katılımı (“Eltern vor Ort“)<br />

ve “Danışmanlık Kalifikasyon Göçmenlik“ (“BQM Beratung Qualifizierung Migration“)<br />

kapsamında gerçekleşmişti. Bu deneyimler sonucu 2013 yılında, karmaşık Almanya okul<br />

sistem<strong>in</strong>i kolay anlaşılır bir kitapta anlatma fikri oluştu.<br />

Bu fikir Hamburg dışında da güçlü bir biçimde kabul ve destek gördü. “Eltern vor Ort“ Deloitte<br />

Vakfı’nın “Hidden Movers Awards“ ödül programınının bir parçası olan, Kutscheit Vakfı Dilsel<br />

Destek Özel Ödülü’ne (Sonderpreis “Sprachförderung“) layık görüldü. Ödül olarak aldığımız<br />

para ile el<strong>in</strong>izdeki “Almanya Okul Sistem<strong>in</strong>i Tanıyalım“ kitabımızın ilk baskısını gerçekleştirdik.<br />

Ayrıca, yeni projemiz “Okul Rehberleri – Güçlü Okullar İç<strong>in</strong> El Ele“ (“Schulmentoren – Hand<br />

<strong>in</strong> Hand für starke <strong>Schule</strong>n“); proje (start 01.04.2014) kapsamında kitabın İngilizce, Arapça ve<br />

Rusçası yayımlandı. Bütün yayınlar www.kwb.de adres<strong>in</strong>den E-kitap olarak ücretsiz <strong>in</strong>dirilebilir.<br />

El<strong>in</strong>izde gördüğünüz gibi şimdi Türkçesi de yayımlandı.<br />

Kitabın konusu nedir?<br />

Aşağıdaki soruları mutlaka duydunuz, biliyorsunuz.<br />

Okul önces<strong>in</strong>de ve okula devam ettiği sürece çocuğunuza nasıl yardımcı olabiliris<strong>in</strong>iz?<br />

Çocuğunuzun meslek seçim<strong>in</strong>de rolünüz nedir?<br />

Okulla ilgili konularda haklarınız ve sorumluluklarınız nelerdir?<br />

Okuldan sonra ne olacak?<br />

Çocuğunuzun okulda başarılı olması ve daha sonra sevdiği bir mesleği bulması iç<strong>in</strong> yapmanız<br />

gerekenler çoğu zaman basit şeylerdir. Örneğ<strong>in</strong>, düzenli olarak ev ödevler<strong>in</strong>i denetlemek, veli<br />

toplantılarına katılmak, dersler<strong>in</strong>de yardımcı olacak kişileri bulmak. El<strong>in</strong>izdeki kitap okulla nasıl<br />

iş birliği yapacağınız konusunda birçok yol gösteriyor.<br />

Kitabınız kolay okunur bir biçimde yazıldı. 20 kısa bölümden oluşuyor ve her bölüm bir<br />

konuya ilişk<strong>in</strong> 5 soruya cevap veren bilgiler içeriyor. Ayrıca somut öneriler<strong>in</strong> yanı sıra, her<br />

bölümün sonunda faydalı gördüğümüz ek başvuru kaynakları bulacaksınız.<br />

İyi okumalar dileriz!<br />

Dr. Alexei Medvedev ve Elisabeth Waz<strong>in</strong>ski<br />

Hamburg, Eylül 2017<br />

… 3 …


Yazarlar hakkında<br />

Dr. Alexei Medvedev<br />

Dr. Alexei Medvedev 2007 yılından beri KWB e. V. derneğ<strong>in</strong>de uzman<br />

olarak görev yapıyor. Uzmanlık alanı, okuldan meslek hayatına geçişte<br />

kültürlerarası ebeveyn çalışmaları. Anne babalara yönelik kültürlerarası<br />

işbirliği ve okul geliştirme projeleri yönetiyor. Dr. Medvedev, yayınlanmış<br />

birçok eser<strong>in</strong><strong>in</strong> yanı sıra, yurtiçi ve yurtdışında entegrasyon, öğrenim ve<br />

aile ile ilgili birçok konferansa sunumlarıyla katıldı. Perm, Münster ve<br />

Zagreb üniversiteler<strong>in</strong>de Alman dili ve edebiyatı ve turizm ve eğitim<br />

yönetimi okuyan Dr. Medvedev edebiyat bilimleri konulu doktorasını<br />

Nizhny Novgorod (Rusya) üniversites<strong>in</strong>de yapmıştı.<br />

Elisabeth Waz<strong>in</strong>ski<br />

Elisabeth Waz<strong>in</strong>ski 2008 yılından beri KWB e. V. derneğ<strong>in</strong>de uzman olarak<br />

görev yapıyor. Uzmanlık alanı, kültürlerarası istihdam süreçleri, kültürlerarası<br />

ebeveyn çalışmaları ve göçmen kökenli gençler<strong>in</strong> meslek eğitimi kurumlarına<br />

yerleştirilmeleri. Çalışmalarını <strong>in</strong>terkültürel hassasiyet kazanıma<br />

yoğunlaştırmış ve anti Bias (dışlanmaya karşı eğitim çalışmaları) prensipler<strong>in</strong>e<br />

göre yürütmektedir. Ayrıca, 2007 yılından beri terapist ve koç olarak bireyler<br />

ve timlerle çalışmaktadır. 2015 yılından beri KWB e. V.’de “Kadın ve<br />

Karier“ bölüm başkanıdır.<br />

… 4 …


İç<strong>in</strong>dekiler<br />

Önsöz .......................................................................3<br />

Yazarlar hakkında .............................................................4<br />

1 Zorunlu eğitim: Almanya’da BÜTÜN çocuklar okula gitmek zorundadır. ...........6<br />

2 Okul önces<strong>in</strong>de ve okul süres<strong>in</strong>ce BÜTÜN anne babalar çocuklarına<br />

yardımcı olabilir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />

3 İyi bir okul bulmak yetmez. Çocukların öğrenimi, anne babanın da işidir.. .........14<br />

4 Uzmanlar bile okul sistemimizi her zaman açıklayamıyor. .......................18<br />

5 Engelli ve engelsiz çocuklar birlikte öğrenim görebilir. ..........................22<br />

6 Çocuğun konuştuğu her dil bir haz<strong>in</strong>edir.. ....................................26<br />

7 Susmakla azarlamak arasında bir orta yol vardır:<br />

örneğ<strong>in</strong> çocuğunuzun öğretmeleriyle görüşüp konuşabilirs<strong>in</strong>iz. ..................30<br />

8 Anne babalar sadece pasta, börek satıcısı olmamalıdır. .........................34<br />

9 Anne babaların birçok hakları vardır. .........................................38<br />

10 Anne babaların yükümlülükleri de vardır. .....................................42<br />

11 Karneler ve notlar trafik lambasına benzer:<br />

İşareti doğru okuyup ciddiye almak gerekir. ...................................46<br />

12 Önemli olan, sadece notlar değildir. ..........................................50<br />

13 Meslek eğitimi mi, yüksek öğrenim mi, yoksa ikili yüksek öğrenim mi?<br />

Hepsi de iyi! Bırakın, çocuk kendisi karar vers<strong>in</strong>. ...............................54<br />

14 Made <strong>in</strong> Germany: İkili meslek eğitimimize bütün dünya gıpta ediyor. ............58<br />

15 Benim çocuğum üniversitede okuyacak! ......................................62<br />

16 Okuldan sonrası iç<strong>in</strong> anne ve babaların zannettiğ<strong>in</strong>den daha çok olanak var. ......66<br />

17 Her çocuğun güçlü ve zayıf tarafları vardır. . ..................................70<br />

18 Anne ve babanın yer<strong>in</strong>i dünyada kimse tutamaz.<br />

Meslek seçim<strong>in</strong>de de bu böyledir. ...........................................74<br />

19 BÜTÜN anne ve babalar başvuruda çocuklarına yardımcı olabilirler. .............78<br />

20 Günümüzde başvuru süreci sahne iç<strong>in</strong> yetenek seçim<strong>in</strong>e benzer! ................82<br />

Künye. ......................................................................87<br />

… 5 …


Zorunlu eğitim: Almanya’da BÜTÜN<br />

çocuklar okula gitmek zorundadır.<br />

1.1<br />

Almanya’da okul eğitimi zorunluğu, başka ülkelerde<br />

sadece eğitim zorunluğu vardır.<br />

Eğitim zorunluğu (Buna ders zorunluğu da denir) birçok ülke iç<strong>in</strong> geçerlidir.<br />

Buna göre bütün çocuklar eğitim (ders) görmek zorundadır. Çocuğun<br />

okulda mı yoksa evde mi ders göreceğ<strong>in</strong>e aile karar verir. Örneğ<strong>in</strong><br />

Avusturya’da durum böyledir. Aileler<strong>in</strong> çoğu çocuğun okula gitmes<strong>in</strong>e karar<br />

verir.<br />

Almanya’da ise okul zorunluğu vardır; her çocuk okula gitmek<br />

zorundadır. Zorunlu eğitim süresi, eyaletlere göre 12<br />

veya 13 yıldır.<br />

Öğrenciler<strong>in</strong> birçoğu 9. veya 10. sınıfta diploma alır, ama<br />

okul zorunluğuna tabi olmaktan çıkmazlar, yani okula<br />

devam etmek zorundadırlar. Çıraklık dönem<strong>in</strong>de meslek<br />

okuluna giderler. Diğer öğrenciler ise 12 veya 13 yıl öğrenim<br />

sonunda “Abitur“ veya “Fachabitur“ diploması alırlar<br />

Evde öğrenim (Buna evde ders veya Homeschool<strong>in</strong>g de<br />

denir) Almanya’da çok istisnai durumlarda mümkündür.<br />

Örneğ<strong>in</strong> engeli veya hastalığı nedeniyle okula gidemeyecek,<br />

evde kalmak zorunda olan çocuklar iç<strong>in</strong> bu yola<br />

başvurulabilir.<br />

… 6 …


1.2<br />

Almanya’da bütün çocuklar okula başlamadan önce<br />

muayene edilir.<br />

Okula başlamadan önce çocuğunuzla ve siz<strong>in</strong>le önemli iki görüşme yapılır:<br />

dil yetenek testi ve okul öncesi sağlık kontrolü (Buna okula kayıt sağlık<br />

kontrolü de denir). Bu önemli görüşmeler iç<strong>in</strong> size mektupla haber verilir.<br />

Dil yetenek testi<br />

Çocuğunuzun okuldaki başarısı ne derece Almanca bildiğ<strong>in</strong>e bağlıdır. Bu<br />

nedenle bir test yapılır. Bu teste dil yetenek testi denir. Test hemen hemen<br />

bütün eyaletlerde çocuğunuz okula başlamadan yaklaşık bir, iki yıl önce<br />

yapılır. Çocuğunuzun Almanca desteğ<strong>in</strong>e ihtiyacı olması hal<strong>in</strong>de anaokulunda<br />

(Kita, K<strong>in</strong>dertagesstätte) veya anasınıfında (Vorschule) dili geliştirme<br />

tedbirleri alınır (“Sprachfördermaßnahmen“).<br />

Okul öncesi sağlık kontrolü<br />

Okula başlamadan önce her çocuk bir çocuk doktoru tarafından<br />

muayene edilir. Bu muayene eyaletlere göre ya sağlık dairesi ya da<br />

anaokulu (Kita) veya çocuğun gideceği okul tarafından yapılır.<br />

Bu muayenede çocuğun yaşına göre normal gelişip gelişmediği, okulu<br />

başarıp başaramayacağı saptanmaya çalışılır. Sağlık muayenes<strong>in</strong>de<br />

çocuğunuzun yanında olmanızda büyük yarar vardır; doktorun soruları<br />

olabileceği gibi, sonucu da doğrudan doğruya öğrenerek kendisiyle görüşebilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Çocuğunuzun herhangi bir yönden yardıma ihtiyacının olması durumunda söz<br />

konusu olabilecek özel destek imkânlarını doktor size anlatır.<br />

1.3<br />

Kural: 6 yaşını dolduran çocuklar okula başlar.<br />

Pasaport ve oturum durumu ne olursa olsun, Almanya’da her çocuk okula<br />

gitmek zorundadır. Şu kuralı aklınızdan çıkarmayın: Eğer çocuk ders yılı<br />

başlamadan önce 6 yaşını doldurmuşsa okula başlamak<br />

zorundadır.<br />

Ama öyle sınır durumlar da vardır ki, çocuğun okula başlayıp<br />

başlamayacağına aile karar verir. Böyle bir durumda çocuk ya<br />

bir yıl önce (5 yaşında) ya da bir yıl sonra (7 yaşında) okula<br />

başlar. Bu sınır durumlar çocuğun doğum tarihi ve gelişme<br />

düzeyiyle ilgilidir.<br />

… 7 …


1.4<br />

Yakınınızda çocuğunuzun kaydolacağı bir ilkokul<br />

mutlaka vardır.<br />

Almanya’da hiçbir çocuk okulsuz kalamaz. Bu nedenle çocuğu okul çağına<br />

giren bütün ailelerle ilişkiye geçilir. Yakınınızda, kaldığınız sokak veya caddede<br />

yaşayan çocukların devam edeceği bir ilkokul mutlaka vardır.<br />

Çocuğunuzun kaydı o okula yapılır.<br />

Bu okul herhangi bir nedenle hoşunuza gitmeyebilir. Bu<br />

durumda çocuğunuz iç<strong>in</strong> başka bir okul seçebilirs<strong>in</strong>iz. Ancak<br />

bu bazen zor olabilir. Seçtiğ<strong>in</strong>iz okul, çocuğunuzu ancak, o<br />

okulda yer olması hal<strong>in</strong>de kabul edecektir.<br />

1.5<br />

Almanya’da okullar parasızdır, ama bunun<br />

istisnaları da vardır.<br />

Resmi okullar (devlet okulları) ve devlet tarafından tanınmış özel kuruluş<br />

okulları vardır, örneğ<strong>in</strong> Waldorfschulen (Bunlara Rudolf-Ste<strong>in</strong>er-<strong>Schule</strong>n de<br />

denir), Montessori-<strong>Schule</strong>n, kiliselere ait okullar ve özel okullar.<br />

Resmi okullar parasızdır. Genellikle birçok ders araç ve gereci, örneğ<strong>in</strong> ders<br />

kitapları, okul tarafından karşılanır. Ama çocuğunuz iç<strong>in</strong> siz<strong>in</strong> satın almanız<br />

gereken şeyler de vardır (örneğ<strong>in</strong> kalem, defter, dosya, boyalar, bazı kitaplar,<br />

tükenmez kalem, cetvel, silgi, gönye, hesap mak<strong>in</strong>esi, spor kıyafeti, spor<br />

ayakkabısı).<br />

Özel kuruluşların okulları paralıdır. Okul parasının miktarını<br />

bu okullar kendileri belirler. Okul seçim<strong>in</strong>de veliler uzun yıllar<br />

okul parası ödemek zorunda olduklarını düşünerek karar<br />

vermelidir.<br />

… 8 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Dil yetenek test<strong>in</strong><strong>in</strong> ve sağlık kontrolünün sonuçlarını dikkate almanız<br />

gerekir. Çocuğunuza okul önces<strong>in</strong>de desteğe ihtiyacı varsa destek ve<br />

geliştirme programlarından mutlaka yararlanın.<br />

2. Çocuğunuzun hangi okula gideceğ<strong>in</strong>e erkenden karar ver<strong>in</strong> ve kaydını<br />

zamanında yaptırın. Kayıtların ne zaman yapılacağını ve hangi evrak<br />

veya belgeleri getirmeniz gerektiğ<strong>in</strong>i okul size söyleyecektir. Kayıt iç<strong>in</strong><br />

genellikle, siz<strong>in</strong> ve çocuğun pasaportu veya kimliği (nüfus cüzdanı) ve<br />

çocuğun doğum belgesi gereklidir.<br />

3. Çocuğunuzu öngörülen okuldan başka bir okula kaydettirmek istiyorsanız<br />

erken aşamada iyi düşünüp şu soruları yanıtlamanız gerekir:<br />

Çocuğun öngörülen okula kaydı iç<strong>in</strong> nedenler ve karşı nedenler neler?<br />

Çocuğum iç<strong>in</strong> hangi okul daha iyidir ve niç<strong>in</strong>? Çocuğum o okula her gün<br />

nasıl gidecek? Okul yolu güvenli mi?<br />

4. Okullarda düzenlenen “açık kapı“ günler<strong>in</strong>de (“Tag der offenen Tür“)<br />

birkaç okulu ziyaret ed<strong>in</strong>, okulları tanıyın. Erkenden aktif olun, o okulda<br />

yer olup olmadığını araştırın. Okullar genel olarak kayıt günler<strong>in</strong>i yerel<br />

gazetelerde duyurur.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Okul ve eğitim:<br />

Arbeitskreis Neue Erziehung e. V. (ANE)<br />

velileri bilgilendirmek iç<strong>in</strong> birçok dilde malzeme<br />

yayınlamış bulunuyor.<br />

Bu malzemeyi <strong>in</strong>ternette www.ane.de<br />

adres<strong>in</strong>den <strong>in</strong>direbilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Arama iç<strong>in</strong> anahtar kelimeler: Elternmedien ><br />

Elternbriefe<br />

… 9 …


Okul önces<strong>in</strong>de ve okul süres<strong>in</strong>ce<br />

BÜTÜN anne babalar çocuklarına<br />

yardımcı olabilir.<br />

2.1<br />

Çocuğunuzun gelişmes<strong>in</strong>de doğumdan sonraki<br />

ilk yıllar çok önemlidir.<br />

Bilimsel araştırmalara göre çocuklar doğumdan sonraki ilk yıllarda, çok<br />

yoğun bir biçimde olmak üzere, gelecekteki bütün hayatlarında yararlanacakları<br />

şeyleri öğrenirler. Çocuk okul önces<strong>in</strong>de ne kadar iyi gelişirse okulda<br />

dersler<strong>in</strong>i o kadar kolay öğrenir. Okul önces<strong>in</strong>de çocuklar çok şey anlatır,<br />

şekillerle oynar, sayı sayar, resim ve el işi yapar, koşar, tırmanır, hoplayıp<br />

zıplar ve benzeri şeyler yaparlar. Bu sırada çok önemli şeyler öğrenirler.<br />

2.2<br />

Çocuğun gelişmes<strong>in</strong>de anaokulu (Kita, K<strong>in</strong>dertagesstätte)<br />

size yardımcı olabilir<br />

Almanya’da çocukların kreşe ve daha sonra anaokuluna gitmesi isteğe<br />

bağlıdır. Çocuğunuzun kreşe/anaokuluna gidip gitmeyeceğ<strong>in</strong>e siz karar<br />

verirs<strong>in</strong>iz. 2013 yılı ağustos ayından beri bir yaşını dolduran her çocuğun<br />

Almanya’da kreşte/anaokulunda yer hakkı vardır.<br />

Çocuğun sosyal gelişim<strong>in</strong>de anaokuluna gitmesi önemli rol oynar. Evde<br />

çocukla Almanca konuşulmuyorsa anaokuluna gitmesi özellikle önemlidir.<br />

Çocuk orada çabuk Almanca öğreneceğ<strong>in</strong>den okula başladığında Almanca<br />

sorunu daha az olacaktır.<br />

… 10 …


2.3<br />

Anne baba ve çocuğun okuldaki<br />

başarısı birbir<strong>in</strong>e sıkı sıkıya bağlıdır.<br />

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)<br />

yaptığı bilimsel araştırmada öğrenciler<strong>in</strong> başarısına anne<br />

babanın yüzde 50’den fazla katkısının olduğunu saptamış<br />

bulunuyor. Çocuğun öğrenimde ilerlemes<strong>in</strong>de anne<br />

babanın etki ve katkısı öğretmenlerden ve okuldaki<br />

derslerden daha fazladır. Bu etki olumlu olabileceği gibi<br />

olumsuz da olabilir.<br />

Okulu ciddiye alır ve çocuğunuza yardımcı olursanız o<br />

da dersler<strong>in</strong>de daha başarılı olacaktır. Ama okulu ciddiye<br />

almaz ve çocuğunuza yardımcı olmazsanız o da büyük<br />

bir olasılıkla daha az başarılı olacaktır. Başka bir deyişle,<br />

çocuğunuzun okulda başarılı olup olmaması okul ve<br />

öğretmenden çok siz<strong>in</strong> tutumunuza bağlıdır.<br />

2.4<br />

Okula başlamadan bir yıl önce: Çocuk anaokulunda<br />

mı kalsın, yoksa anasınıfına mı gits<strong>in</strong>?<br />

Okula başlamadan bir yıl önce, yani beş yaşındayken, çocuğu anasınıfına<br />

kaydettirme olanağınız vardır. Anasınıfları farklı farklı düzenlenmiştir.<br />

Bunların birçoğu anaokulunun bir parçasıdır. Bazı anasınıflarıysa<br />

ilkokullarda faaliyet gösterir. Anasınıfları Almanya’da<br />

zorunlu değil, isteğe bağlıdır.<br />

Çocukların anasınıfına gitmes<strong>in</strong>i gerektiren nedenler:<br />

Çocuğunuz henüz tam okula başlayacak durumda değildir, biraz<br />

daha desteğe ve yardıma ihtiyacı vardır. Veya çocuğunuz yaşına göre<br />

ileridir, daha çok ve daha çabuk öğrenme arzusuna sahiptir. Veya<br />

anaokulundan okula daha yumuşak geçiş ihtiyacı duymaktadır.<br />

Çocukların anaokuluna gitmemes<strong>in</strong>i gerektiren nedenler:<br />

Bazı çocukların bir yıl daha oynaması, kes<strong>in</strong> kuralları olan okula gitmeden<br />

gelişmesi kendileri iç<strong>in</strong> daha iyi olabilir.<br />

Öyle veya böyle, çocuğunuzun anasınıfına gidip gitmemesi, kişisel bir<br />

karardır. Bu kararı vermeden önce anaokulundaki ve anasınıfındaki görevlilerle<br />

görüşmeniz yararlı olacaktır.<br />

… 11 …


2.5<br />

Mali sıkıntı varsa yardım alınabilir. Eğitim Paketi<br />

(Bildungs paket) ve diğer yardımlar söz konusudur.<br />

Devletten yardım alan aileler (İşsizlik Parası II, Sosyal Para, Sosyal Yardım,<br />

Çocuk Katkısı, Kira Yardımı) Eğitim Paketi (Bildungspaket) iç<strong>in</strong> başvuruda<br />

bulunabilirler.<br />

Çocuğunuzun kültür ve spor faaliyetler<strong>in</strong>e katılabilmesi, ders desteği alması,<br />

günlük ve daha uzun sınıf geziler<strong>in</strong>e katılabilmesi iç<strong>in</strong> Bildungspaket çerçeves<strong>in</strong>de<br />

ayrıca para verilir. Anaokulunda ve okulda öğle yemeği, ders araç<br />

ve gereçleri, otobüs ve tren gidiş gelişleri iç<strong>in</strong> de Bildungspaket<br />

kapsamında para alınabilir.<br />

Bazı durumlarda, örneğ<strong>in</strong> sınıf geziler<strong>in</strong>de, okul derneği<br />

(Schulvere<strong>in</strong>) mali katkıda bulunabilir. Bu konuda gerekli<br />

bilgiler doğruca okuldan, örneğ<strong>in</strong> sınıf öğretmen<strong>in</strong>den<br />

ed<strong>in</strong>ilebilir.<br />

Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

Çocuk okula başlamadan önce:<br />

1. Çocuğunuzun okula başlamadan önce başka çocuklarla ilişki iç<strong>in</strong>de<br />

olmasına ve Almanca öğrenmes<strong>in</strong>e özen göster<strong>in</strong>.<br />

2. Gerekli her şeyi okul başlamadan önce alın. Çocuğunuzun ilk aşamada<br />

nelere ihtiyacı olduğunu okul size söyleyecektir. Gerekiyorsa Bildungspaket<br />

başvurusunda bulunun.<br />

3. Okula birkaç defa çocuğunuzla beraber gidip gel<strong>in</strong>. Kritik noktalarda<br />

(garaj çıkışları, kavşaklar, lambalar, bisiklet yolları, yaya geçişleri) nasıl<br />

davranılacağını birlikte uygulayın.<br />

Çocuğunuz okula devam ettiği sürece:<br />

1. Çocuğunuzun her gün okula zamanında gitmes<strong>in</strong>e, teneffüslerde yiyeceği<br />

bir şeyler<strong>in</strong> bulunmasına ve uykusunu almış olmasına özen göster<strong>in</strong>.<br />

İlk zamanlarda çocuğunuzu siz okula götürün ve dersi bittikten sonra<br />

okuldan alın. Tabii, bu okul yolunun uzunluğuna ve güçlükler<strong>in</strong>e bağlı<br />

olacaktır.<br />

… 12 …


2. Okulun (okul bürosunun veya sekreterliğ<strong>in</strong>) telefon numarasını her<br />

zaman yanınızda bulundurun. Önemli bir nedenle (örneğ<strong>in</strong> hastalık)<br />

çocuğunuz okula gidemeyecek olursa mümkün olduğunca erkenden<br />

okula telefon edip haber ver<strong>in</strong>.<br />

3. Çocuğunuzun okuldaki başarı ve sorunlarını kendisiyle düzenli olarak<br />

konuşun.<br />

4. Çocuğunuza ev ödevi olup olmadığını sorun. Ödevler<strong>in</strong>i zamanında<br />

yapmasına özen göster<strong>in</strong>. Çocuğunuz ödevler<strong>in</strong>i yaparken sürekli<br />

zorlanıyorsa dersler<strong>in</strong>e kim<strong>in</strong> yardım edebileceğ<strong>in</strong>i araştırın.<br />

5. Çocuğunuz bir ödevi yapmada zorlandığında ona cesaret ver<strong>in</strong>. Zorlukları<br />

yendiğ<strong>in</strong>de veya zorlandığı bir ödevi yaptığında övmeyi ihmal<br />

etmey<strong>in</strong>.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Okul sürec<strong>in</strong>e eşlik etme konusu:<br />

İnternette, www.eltern-bildung.net sayfasında<br />

ücretsiz olarak, “Okul Sürec<strong>in</strong>i Beraber Yaşayın“<br />

başlıklı, anne babalara yönelik bilgilendirme klasörüne<br />

(Eltern<strong>in</strong>formationsordner) ulaşabilirs<strong>in</strong>iz. Almanca,<br />

Arapça, Kürtçe ve Türkçe olarak düzenlenen bu<br />

sayfalarda çocuğunuza anaokulundan itibaren okul<br />

sürec<strong>in</strong>de nasıl yardımcı olabileceğ<strong>in</strong>ize ilişk<strong>in</strong> bilgiler<br />

bulacaksınız. Burada çocuğunuzla birlikte çalışmalarınızda<br />

size yardımcı olacak alıştırmalar, tavsiyeler<br />

ve öneriler vardır; onlardan yararlanabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

… Okul yolu güvenliği konusu:<br />

Aşağı Saksonya (Niedersachsen)<br />

eyaleti Kültür Bakanlığının<br />

www.mk.niedersachsen.de sayfasında<br />

Almanca, Arapça, Lehçe, Rusça ve<br />

Türkçe olarak bilgiler bulacaksınız.<br />

Anahtar kelimeler: <strong>Schule</strong> > Schüle r<strong>in</strong> nen und<br />

Schüler/Eltern > Mobilität > Schulanfangs aktion<br />

… Eğitim Paketi (Bildungspaket):<br />

www.bildungspaket.bmas.de <strong>in</strong>ternet sayfasında<br />

Eğitim Paketi ve başvuru hakkında geniş kapsamlı<br />

bilgiler bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

… 13 …


İyi bir okul bulmak yetmez. Çocukların<br />

öğrenimi, anne babanın da işidir.<br />

3.1<br />

Araştırmalara göre birçok anne baba<br />

çocuklarına yeteri kadar zaman ayırmıyor.<br />

Bilhassa doğumdan sonraki ilk yıllarda çocukların gelişmes<strong>in</strong>de anne baba<br />

çok önemlidir. Oysa, araştırmalarda saptandığına göre anne ve babalar<br />

ortalama olarak çocuklarına az zaman ayırmaktadırlar. Burada zaman<br />

ayırmaktan kastedilen birlikte televizyon izlemek veya yemek yemek değil,<br />

çocuklarla oynamak ve konuşmaktır.<br />

UNICEF’<strong>in</strong> 2007 yılında yaptığı bir araştırmada her 3 gençten biri anne baba<br />

ile daha fazla zamana ihtiyaç duyduğunu belirtmiştir. 12 ile 16 yaş arasındaki<br />

çocukların anneleri çocuklarına dersleri iç<strong>in</strong> günde sadece 4 dakika zaman<br />

ayırmaktadır. Babaların ayırdığı zaman ise sadece 2 dakikadır. 1)<br />

3.2<br />

Ödevleri siz değil, çocuk kendi yapar!<br />

Eksiksiz Almanca bilmeniz veya matematikte çok iyi olmanız<br />

gerekmez. Ama çocuğun ödev<strong>in</strong>i yapmasına özen göstermeniz<br />

gerekir. Çocuğa ödev<strong>in</strong><strong>in</strong> olup olmadığını sormanız ve çocuk ödev yaparken<br />

yanında bulunmanız çok önemlidir. Çocuk ödevler<strong>in</strong>de sürekli olarak<br />

zorlanıyorsa ek ders alma imkânlarını araştırın.<br />

3.3<br />

Bazı ülkelerde çocuğun öğrenimi sadece okulun<br />

sorumluluğundadır. Almanya’da ise bu sorumluluğu<br />

çocuklar, anne babalar ve öğretmenler paylaşıyor<br />

Bazı ülkelerde veliler çocuğun eğitim ve öğretim<strong>in</strong>i sadece okula bırakırlar.<br />

H<strong>in</strong>distan ve Ç<strong>in</strong> gibi bazı Asya ülkeler<strong>in</strong>de öğretmenlere çok büyük değer<br />

verilir, saygı gösterilir. Örnek alınan, hürmet gören kişiler olarak okulla ilgili<br />

konularda kararı sadece onlar verir.<br />

Almanya’da ise okul sürec<strong>in</strong><strong>in</strong> başarılı olmasında her üç taraf da<br />

sorumluluk taşır: öğretmenler, öğrenciler ve anne babalar!<br />

1)<br />

Adolf Timm: Die Gesetze des <strong>Schule</strong>rfolgs. Das Fortbildungsbuch für Eltern. Seelze-Velber, 2009. Krş. s. 21.<br />

… 14 …


3.4<br />

Çocuğun okulu ile düzenli temas iç<strong>in</strong>de<br />

olmanız çok büyük önem taşır.<br />

Okul sizden teması sürdürmenizi bekler. Anne baba olarak çocuğunuzun<br />

okul eğitim<strong>in</strong>de öğretmenlere yardımcı olmanız istenir. İlgi gösterirseniz<br />

çocuğunuzun okulda işi daha kolay olacaktır. Az Almanca biliyor olsanız da<br />

öğretmenlerle temas iç<strong>in</strong>de olabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Veli toplantısı (Elternabend) özellikle önemlidir. Anne babalar düzenli olarak<br />

veli toplantılarına katılır, okulda kendi çocuğunun başarısı üzer<strong>in</strong>e konuşursa<br />

çocuk daha iyi notlar alacaktır. Bilimsel araştırmalar bunu gösteriyor.<br />

Önemli uyarı: Aileniz Almanya’da henüz yeni ise: çocuklar yabancı dili<br />

büyüklerden daha çabuk öğrenirler. Bu nedenle anne babalar zaman zaman<br />

okula veya başka resmi dairelerde görüşmelere çocuklarını tercüman olarak<br />

götürürler. Çocuğun tercümanlık yapmaması iç<strong>in</strong> birçok sebep vardır:<br />

tercümanlık çok zor ve yorucu bir iştir. Çocuğunuz tercümanlık yaparsa<br />

“yetişk<strong>in</strong>“ konumuna girer, büyüklere ve hatta kend<strong>in</strong>e ait konularda da<br />

tercüme yapmak zorunda kalır. Bu ise bilhassa okulda, kendi başarısına<br />

ilişk<strong>in</strong> konularda tercüme yapmak zorunda kaldığında sorunludur ve<br />

çocuğun anne baba ile olan ilişkiler<strong>in</strong>i olumsuz etkiyebilir.<br />

3.5<br />

Anne baba olarak, ev ödevler<strong>in</strong>de<br />

yardım (Hausaufgabenhilfe), rehberlik<br />

(Mentor<strong>in</strong>g) vs konularında artık yeterli<br />

olamadığınız bir noktaya gelebilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Bazen çocuğunuza okulla ilgili konularda yardım edemediğ<strong>in</strong>iz<br />

hiss<strong>in</strong>e kapılabilirs<strong>in</strong>iz. Bu özellikle, yeteri kadar<br />

Almanca bilmiyorsanız söz konusu olur. Çocuğunuza<br />

örneğ<strong>in</strong> ödev yapmada ya da yazılı sınavlara veya testlere<br />

hazırlanmada yardım edemeyebilirs<strong>in</strong>iz. Ergenlik, c<strong>in</strong>sel<br />

eğitim, uyuşturucu, alkol veya şiddet konularında ne yapacağınızı<br />

bilemeyebilirs<strong>in</strong>iz.<br />

İlk anda zor gelse de profesyonel yardım almak çok fayda<br />

sağlayabilir. Çocuğunuza yardım iç<strong>in</strong> yeteri kadar olanak<br />

vardır. Her bölge veya semtte bu konularda danışma<br />

merkezleri (Beratungsstellen) bulunur. Bu konu iç<strong>in</strong> ayrıca<br />

sayfa 17’ye bakınız.<br />

… 15 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuzun sınıf öğretmeni ile tanışın. Dikkat: Öğretmenle ayrıntılı<br />

görüşmek istiyorsanız randevu alın.<br />

2. Almancanız az da olsa okuldan çek<strong>in</strong>mey<strong>in</strong>. Okulun bir tercüman organize<br />

edip edemeyeceğ<strong>in</strong>i sorun. Bu bazı eyaletlerde, örneğ<strong>in</strong> Hamburg’da<br />

mümkündür. Tercüman ayarlanamıyorsa okulda siz<strong>in</strong> dil<strong>in</strong>izi konuşan bir<br />

öğretmen<strong>in</strong> olup olmadığını sorun. O da olmazsa akrabalarınızdan veya<br />

tanıdıklarınızdan iyi Almanca bilen biris<strong>in</strong><strong>in</strong> yardımını istey<strong>in</strong>.<br />

3. Okula sadece bir sorun olduğunda değil, olumlu vesilelerle de gid<strong>in</strong>.<br />

Örneğ<strong>in</strong> okul şenlikler<strong>in</strong>e, sahne gösteriler<strong>in</strong>e ve bilgilendirme akşamlarına<br />

katılın. Düzenli olarak akşamları veliler arasında yapılan toplantılara<br />

(Elternabend) ve öğretmenlerle görüşme günler<strong>in</strong>e (Elternsprechtag) ve<br />

çocuğunuzun okulundaki öbür etk<strong>in</strong>liklere katılın.<br />

Önemli uyarı: Unutmayın, bazı destekler ücretli olabilir (örneğ<strong>in</strong> ev ödevleri<br />

yardımı, özel ders). Bu, çocuğunuzun bir gurup iç<strong>in</strong>de mi yoksa tek başına<br />

mı, evde mi yoksa kurumda mı yardım aldığına bağlıdır. Ücretsiz yardım ve<br />

destekler de vardır.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… İlkokul konusunda:<br />

Köln Yerel Entegrasyon Merkezi<br />

ki-koeln.de/languages sayfasında 20’den fazla<br />

dilde bilgi sunulmaktadır.<br />

… Okuma-yazma ve matematik zorlukları<br />

konusunda:<br />

www.legakids.net<br />

… Sınav korkusu konusunda:<br />

www.pruefungsangst.de<br />

… 16 …


Çocuğunuz …<br />

… ödevler<strong>in</strong>i tek<br />

başına yapamıyor<br />

mu.<br />

… kötü notlar<br />

mı alıyor (örneğ<strong>in</strong><br />

matematik veya<br />

biyoloji ders<strong>in</strong>de)?<br />

… yabancı dil<br />

dersler<strong>in</strong>de, örneğ<strong>in</strong><br />

İngilizce‘de mi<br />

zorlanıyor?<br />

… yoksa genel<br />

olarak bütün<br />

derslerde mi<br />

sorunlar yaşıyor?<br />

… öğrenmek iç<strong>in</strong><br />

motivasyona ihtiyaç<br />

duyuyorsa.<br />

Neler<strong>in</strong> yardımı<br />

olabilir?<br />

Ev ödevleri yardımı<br />

Özel ders<br />

Tandem<br />

Öğrenme terapisti<br />

Rehber<br />

Tam olarak nasıl bir yardım?<br />

Çocuklara ödevler<strong>in</strong>i yapmalarında yetişk<strong>in</strong>ler<br />

yardımcı olur. Ev ödevleri yardımı farklı yerlerde<br />

sunulmaktadır: okullarda, derneklerde, semt<br />

merkezler<strong>in</strong>de (Stadtteizentrum).<br />

Çocuğunuz bazı derslerde bazı konuları kaçırdığından<br />

(hastalık, “tembellik dönemi“ veya sınıf/okul<br />

değişikliği) derslerde yeni konuları anlamakta<br />

zorlanıyorsa özel ders faydalı olabilir. Özel derslerde<br />

öncelikle açıkların kapatılmasına özen gösterilir,<br />

çocuğun kaçırdığı dersleri anlaması hedeflenir.<br />

İkili çalışmalar yabancı dil öğrenim<strong>in</strong>de oldukça<br />

önemlidir. Ana dilleri farklı iki kişi birbirler<strong>in</strong>e<br />

karşılıklı olarak yabancı dil öğretirler. Örneğ<strong>in</strong>, ana<br />

dili İngilizce olan bir çocuk siz<strong>in</strong> çocuğunuza İngilizce,<br />

siz<strong>in</strong> çocuğunuz da ona kendi ana dil<strong>in</strong>i öğretir. Dil<br />

öğrenimi daha rahat bir atmosferde gerçekleşebilir.<br />

Çocuğun genel olarak derslerde sorunu varsa<br />

öğrenme terapisi faydalı olabilir. Okuma yazma<br />

zayıflığı (OYZ = LRS), hesap zayıflığı (diskalkuli),<br />

algı bozuklukları, konsantrasyon güçlükleri, okul ve<br />

sınav korkusu veya başka sorunları olan çocuklara<br />

öğrenme terapisi ile yardımcı olunabilir.<br />

“Mentor<strong>in</strong>g“ sürec<strong>in</strong>de deneyimli bir kişi olan<br />

rehber (Mentor) kendi deneyim ve bilgiler<strong>in</strong>i<br />

deneyimi daha az olan bir kişiye (Mentee) öğretir.<br />

Rehber yetişk<strong>in</strong> biri olabileceği gibi, yaşı çocuğunuzdan<br />

biraz büyük bir öğrenci de olabilir. Rehber<br />

ve öğrenci uzun süre ve belli aralıklarla okulda<br />

veya öğrenc<strong>in</strong><strong>in</strong> ev<strong>in</strong>de buluşurlar. Rehber, çocuğa<br />

tavsiyelerde bulunur, çocuğun gelişmes<strong>in</strong>de ona<br />

yardımcı olur.<br />

… 17 …


Uzmanlar bile okul sistemimizi<br />

her zaman açıklayamıyor.<br />

4.1<br />

Her ülken<strong>in</strong> kendi okul sistemi vardır.<br />

Birçok ülkede çocuğun o ülken<strong>in</strong> hangi bölges<strong>in</strong>de okula gittiği önemli<br />

değildir. Okul sistemi ülken<strong>in</strong> her köşes<strong>in</strong>de aynıdır. Bütün çocuklar iç<strong>in</strong> tek<br />

bir okul biçimi vardır. Örneğ<strong>in</strong> Afganistan’da, Brezilya’da, F<strong>in</strong>landiya’da,<br />

Gana’da veya Rusya’da durum böyledir.<br />

Başka ülkelerde ise, farklı okul türleri olmakla beraber okullar bütün ülkede<br />

aynıdır. Bu ülkelerde çocuğun ilkokuldan sonra hangi okula gideceğ<strong>in</strong>e aileler<br />

Almanya’dan farklı olarak daha geç karar verirler. Örneğ<strong>in</strong> Türkiye’de,<br />

Belçika’da veya Meksika’da durum böyledir.<br />

Dünyada, birçok çocuğun 4. sınıftan sonra çeşitli üst okullara gittiği iki<br />

ülke, sadece Almanya ve Avusturya’dır.<br />

… 18 …


4.2<br />

Almanya:<br />

1 ülke – 16 eyalet – 16 okul sistemi!<br />

Almanya’da okul sistemi F<strong>in</strong>landiya veya Fransa‘daki okul sistemler<strong>in</strong>den<br />

farklı bir yapıya sahiptir. Okullar iç<strong>in</strong> bölgeler, yani eyaletler yetkilidir. 16<br />

eyalet<strong>in</strong> farklı farklı okul sistemleri vardır. Almanya anayasasına göre<br />

öğrenim ve eğitim eyaletler<strong>in</strong> yetkisi altındadır. Bu demektir ki: Eğitim<br />

politikasını her eyalet kendi belirler. Çocuğunuz ikamet ettiğ<strong>in</strong>iz<br />

eyalette okula gider. Dolayısıyla siz<strong>in</strong> iç<strong>in</strong> söz konusu eğitim<br />

politikası o eyalet<strong>in</strong> işidir. Ama eyaletler işbirliği yaparlar. Bu<br />

amaçla Kültür Bakanları Sürekli Şurası (Kultusm<strong>in</strong>istrerkonferenz)<br />

toplanır. Bu şuraya kendi eyaletler<strong>in</strong>deki okullardan sorumlu<br />

16 bakan katılır.<br />

4.3<br />

Bütün dünyada en çetrefil okul sistemler<strong>in</strong>den biri,<br />

Almanya‘dakidir.<br />

İlkokulun süresi bile Almanya’da farklı farklıdır. İlkokul bazı eyaletlerde dört<br />

yıl, bazılarında altı yıldır. İlkokuldan sonra ne olacağı ve çocuğun hangi okula<br />

gideceği de farklıdır. Bazı eyaletlerde ilkokuldan sonra iki, bazı<br />

eyaletlerde üç okul türü vardır. Notlar ve okullardan alınan diplomalar<br />

da eyaletten eyalete farklıdır. Tatiller farklı zamanlarda olur.<br />

Bunun iç<strong>in</strong> Almanya’da okul sistemi bir labirente benzetilebilir.<br />

Kılavuz olmayınca <strong>in</strong>san yolunu kolayca şaşırabilir.<br />

… 19 …


4.4<br />

Hauptschule, Realschule, Gymnasium …<br />

Ama hepsi bu da değil!<br />

20 yıl kadar önce hemen hemen bütün Almanya’da dokuz yıl süren Hauptschule,<br />

on yıl süren Realschule ve on üç yıl süren Gymnasium vardı. Bu üç<br />

okul türü bir arada ise buna Gesamtschule denirdi. Zamanla hemen hemen<br />

bütün eyaletler okul sistemler<strong>in</strong>i değiştirdi.<br />

Okul türleri yeni isimler aldı. Çeşitli eyaletlerde çocukların<br />

ilkokuldan sonra gittikleri okullara artık Hauptschule, Realschule<br />

ve Gym nasium’un yanı sıra Mittelschule, Werkrealschule,<br />

Oberschule, Sekundarschule, Stadtteilschule, Regionalschule,<br />

Geme<strong>in</strong> schaftschule gibi çeşitli isimler veriliyor.<br />

4.5<br />

Başka yere taşınma, ilkokuldan sonraki okullar<br />

ve okullara ilişk<strong>in</strong> diğer sorularınız iç<strong>in</strong> uzmanlara<br />

danışabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Bazen kafanız karışırsa bu çok normaldir. Almanya’ya yeni gelen aileler iç<strong>in</strong><br />

doğal olarak durum daha da zordur. Bir eyaletten başka bir eyalete taşınan<br />

aileler de aynı zorluklarla karşılaşabilirler. Birçok şey değiştiğ<strong>in</strong>den, aynı<br />

eyalette kalan aileler<strong>in</strong> de soruları ve sorunları olabilir.<br />

Her bölgede okullarla ilgili sorularınızı cevaplayacak danışma merkezleri<br />

(Beratungsstelle) vardır. Buralarda danışma genel olarak ücretsizdir.<br />

… 20 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

Yaşadığınız eyalet<strong>in</strong> okul sistem<strong>in</strong>e ilişk<strong>in</strong> bilgilendirme<br />

yazıları gönderilmes<strong>in</strong>i istey<strong>in</strong>. Bunları örneğ<strong>in</strong> eyalet<strong>in</strong>iz<strong>in</strong><br />

kültür bakanlığından (Kultusm<strong>in</strong>isterium) veya okullar daires<strong>in</strong>den<br />

(Schulbehörde) isteyebilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… daha fazla bilgi iç<strong>in</strong>:<br />

Köln Yerel Entegrasyon Merkezi<br />

www.bildung.koeln.de sayfasında 20’den fazla<br />

dilde bilgi sunulmaktadır.<br />

Kültür Bakanları Sürekli Şurası‘nın (KMK)<br />

www.kmk.org <strong>in</strong>ternet sites<strong>in</strong>de de okul sistem<strong>in</strong>e<br />

ilişk<strong>in</strong> bilgiler sunulmaktadır.<br />

… 21 …


Engelli ve engelsiz çocuklar<br />

birlikte öğrenim görebilir.<br />

5.1<br />

Engelli kişiler<strong>in</strong> hakları Birleşmiş Milletler (BM)<br />

engelli kişiler<strong>in</strong> hakları sözleşmesi ile düzenlenmiştir.<br />

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 2006 yılında Engelliler<strong>in</strong> Haklarına<br />

İlişk<strong>in</strong> Sözleşme‘yi kabul etti. BM sözleşmeleri bütün ülkeler<strong>in</strong> ve<br />

<strong>in</strong>sanların uyması gereken anlaşmalardır. Sözleşmede engelli<br />

kişiler<strong>in</strong> toplumda hiçbir dışlamaya maruz kalmaması ve tamamen<br />

kabul görmesi öngörülmüştür.<br />

5.2<br />

Almanya Engelliler Sözleşmesi‘ni<br />

uygulayan bir ülkedir.<br />

Dünyadaki ülkeler<strong>in</strong> çoğu bu sözleşmeyi destekler.<br />

Ülkeler<strong>in</strong> birçoğu sözleşmeyi imzalamış ve uygulayacaklarını<br />

taahhüt etmişlerdir. Bu ülkeler arasında 2009‘dan<br />

beri Almanya da bulunuyor.<br />

… 22 …


5.3<br />

Engelliler sözleşmesi kaynaştırmayı (Inklusion)<br />

öngörür. Peki, kaynaştırma ile kastedilen nedir?<br />

Lat<strong>in</strong>ce olan Inklusion kelimesi “kapsama/dahil etme“ anlamına gelir.<br />

Bu bakımdan, eğitimde “kaynaştırma“ olarak kullanılan bu kavram bütün<br />

<strong>in</strong>sanların toplumsal yaşama eşit olarak katılmaları esasına dayanır ve <strong>in</strong>san<br />

haklarındandır.<br />

5.4<br />

Günlük hayatımızda kaynaştırma (Inklusion):<br />

bütün engeller<strong>in</strong> kaldırılması.<br />

Şehirlerde, b<strong>in</strong>alarda veya bütün taşıma araçlarında tekerlekli sandalye<br />

kullananlar iç<strong>in</strong> engeller<strong>in</strong> kaldırılması gerekir. Bu aynı zamanda, <strong>in</strong>ternette<br />

ve dil alanında işitme ve görme engelliler, ayrıca bedensel ve zih<strong>in</strong>sel<br />

engelliler açısından bütün engeller<strong>in</strong> kaldırılmasını da içerir.<br />

Engelli kişiler engellilere mahsus özel konutlarda mı yoksa engelsiz <strong>in</strong>sanlarla<br />

beraber mi oturacaklarına kendileri karar verir. Hiç kimse eğitimde, meslek<br />

hayatında veya boş zamanında engelli olması nedeniyle dışlanamaz.<br />

… 23 …


5.5<br />

Kaynaştırma okulda da gerçekleşir.<br />

Eskiden engelli bir çocuk genellikle engelliler anaokuluna (Sonderk<strong>in</strong>dergarten)<br />

ve engelliler okuluna (Sonderschule) (diğer adı: teşvik okulu,<br />

Förder schule) giderdi ve bu okullarda destek görürdü.<br />

Günümüzde engelli ve engelsiz çocuklar beraberce aynı okula gidebiliyor.<br />

Engelli çocuğu olan aileler çocuğun engelliler üzer<strong>in</strong>e uzmanlaşmış bir okula<br />

mı (Sonderschule) yoksa genel eğitim veren bir okula mı gideceğ<strong>in</strong>e kendileri<br />

karar verir.<br />

Bu çocuk her okulda engelli eğitimi uzmanı bir eğitimc<strong>in</strong><strong>in</strong> gözetimi altında<br />

bulunur.<br />

… 24 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuzu, engelli olup olmadığından em<strong>in</strong> değilseniz, bir çocuk<br />

doktoruna veya psikoloğa muayene ettir<strong>in</strong>. Bu kişiler çocuğunuzun<br />

sahiden engelli olup olmadığını ve özel desteğe ihtiyaç gösterip<br />

göstermediğ<strong>in</strong>i tespit eder. Uzman dil<strong>in</strong>de buna “özel eğitim destek<br />

ihtiyacı“ denir. Zor durumlarda sadece bir danışma merkez<strong>in</strong>e veya<br />

doktora gitmekle yet<strong>in</strong>mey<strong>in</strong>, ik<strong>in</strong>ci, hatta belki üçüncü bir uzmanın da<br />

görüşünü alın.<br />

2. Muayeneden “Çocuk engellidir ve özel desteğe ihtiyacı vardır“ sonucu<br />

çıkarsa çocuğunuzun özel eğitim ihtiyacının bulunduğunuz bölgede<br />

nerede, genel eğitim veren okulda mı yoksa engellilere mahsus bir<br />

okulda mı karşılanabileceğ<strong>in</strong>i iyice araştırın.<br />

3. Bulunduğunuz yerdeki okullarla temas kurun, bu okullara en iyisi<br />

çocuğunuzla beraber gid<strong>in</strong>, öğretmenlerle görüştükten sonra kararınızı<br />

ver<strong>in</strong>.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Kaynaştırma:<br />

www.aktion-mensch.de<br />

80 saniyelik bir kısa film kaynaştırmanın<br />

ne olduğunu gösteriyor.<br />

Anahtar kelimeler: Informieren &<br />

diskutieren > Was ist Inklusion?<br />

… 25 …


Çocuğun konuştuğu her dil<br />

bir haz<strong>in</strong>edir.<br />

6.1<br />

Çocuk doğduğu andan itibaren dil<br />

öğrenmeye başlar.<br />

Çocuğunuzun öğrendiği ilk dil (aile dili, köken dili de denir) kendisi<br />

ve gelişimi iç<strong>in</strong> çok önemlidir. Bilimsel araştırmalar bunu gösteriyor.<br />

Çocuğunuzla ta en baştan kendi dil<strong>in</strong>izde konuşmanız iyidir.<br />

Çocuğunuzla tam olarak bilmediğ<strong>in</strong>iz Almanca‘yı konuşmanız<br />

kendisi iç<strong>in</strong> faydadan çok zarar getirir.<br />

6.2<br />

Çokdilli yetişmek çocukları zorlamaz. Fakat bunun da<br />

kes<strong>in</strong> kuralları vardır.<br />

Çokkültürlü bir çevrede her çocuk iki veya hatta üç dili birlikte<br />

öğrenebilir.<br />

Örneğ<strong>in</strong> Almanya’da birçok aile evde Almanca‘dan başka bir veya<br />

iki dil konuşmaktadır. Çocuk anaokulunda ve daha sonra okulda<br />

Almanca konuşur.<br />

Yani çokdillilik tamamen normaldir. Birçoklarının sandığının ters<strong>in</strong>e,<br />

bununla çocuğunuzu zora koşmuş olmazsınız. Sadece, dikkat etmeniz<br />

gereken basit birkaç kural vardır (sayfa 28 ve 29).<br />

… 26 …


6.3<br />

Çocuklar dilleri karıştırır. Paniğe kapılmayın!<br />

İki veya üç dille yetişen çocuklar bu dilleri karıştırarak konuşur. Bu gayet<br />

normaldir.<br />

Örneğ<strong>in</strong> Almanca ve İngilizce öğrenerek yetişen iki yaşında bir çocuk<br />

“Das ist e<strong>in</strong> big Haus“ diyebilir veya Almanca ve Türkçe öğrenerek yetişen<br />

bir çocuk “Das ist e<strong>in</strong> büyük Haus“ diyebilir.<br />

Paniğe kapılmayın: Çocuk dilleri birbir<strong>in</strong>den ayırmayı zamanla kendiliğ<strong>in</strong>den<br />

öğrenir.<br />

6.4<br />

Hiçbir <strong>in</strong>san hiçbir dili eksiksiz konuşamaz.<br />

Hata yapmak normaldir. Çocuğun çokdilli yetişme şansına engel olmayın!<br />

Yazık olur!<br />

Sadece kendi ana dil<strong>in</strong>i konuşan <strong>in</strong>sanlar bile bu dilde<br />

zaman zaman hata yapar.<br />

6.5<br />

Almanca ve İngilizce zorunlu olarak öğrenilir.<br />

Üçüncü bir dil, bir artıdır!<br />

Almanca ve İngilizce‘n<strong>in</strong> yanı sıra büyüdüğünde ilk dil<strong>in</strong>de de<br />

konuşabilmesi, okuyabilmesi ve yazabilmesi çocuğunuzun<br />

geleceği bakımından çok önemlidir. Bu dil bilgileri ileride, meslek<br />

hayatında çocuklara büyük fayda sağlamaktadır.<br />

Çocuğun Almanca ve okulda öğrendiği İngilizce‘n<strong>in</strong> yanı sıra, örneğ<strong>in</strong><br />

Lehçe, Portekizce veya Vietnamca gibi başka bir dil daha bilmesi, önemli<br />

bir avantajdır. Çocuğun böyle bir fırsattan yararlanabilmesi size bağlıdır.<br />

… 27 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Önce şu soruyu cevaplamalısınız: Kend<strong>in</strong>izi hangi dilde daha rahat ve<br />

güvenli hissediyorsunuz? Çocuğunuzla işte bu dilde konuşmanız gerekir.<br />

2. Zor da gelse dilleri karıştırmayın.<br />

3. Çocuğunuzun doğumdan sonraki hemen ilk dönemden itibaren başka<br />

çocuklarla olabildiğ<strong>in</strong>ce sık birlikte olmasına özen göster<strong>in</strong>. Bu, çocuğunuzun<br />

daha çabuk Almanca öğrenmes<strong>in</strong>e yardım eder.<br />

Çok iyi olan nedir?<br />

Çocuğunuzla doğumdan itibaren en iyi bildiğ<strong>in</strong>iz ve kend<strong>in</strong>ize güvendiğ<strong>in</strong>iz<br />

dilde konuşun. Konuştuğunuz bu dil Almanca değilse çocuğunuz<br />

anaokulunda iyi Almanca öğrenecektir.<br />

Çocuğunuzu anaokuluna gönder<strong>in</strong> ve onunla gerek evde gerek dışarda<br />

beraberce bir şeyler yapın: oynayın, misafirliğe, tiyatroya veya müzeye<br />

gid<strong>in</strong>.<br />

Aile fertler<strong>in</strong>den her biri çocukla tek bir dilde konuşmalıdır.<br />

Örneğ<strong>in</strong>, anne çocukla sadece Almanca, baba sadece Rusça konuşmalı,<br />

veya anne baba çocukla sadece Almanca, n<strong>in</strong>e ve dede sadece Türkçe<br />

konuşmalıdır. Veya örneğ<strong>in</strong> hem anne hem baba İspanyol ise şöyle de<br />

olabilir: Dışarıda (örneğ<strong>in</strong> anaokulunda, okulda, çocuk parkında) herkes<br />

Almanca, evdeyse herkes İspanyolca konuşur.<br />

Bir dilde başladığınız bir cümleyi mutlaka o dilde bitir<strong>in</strong>.<br />

Çocuğunuzla farklı konular konuşun, ona hikâyeler anlatın, ona şarkılar<br />

söyley<strong>in</strong>, masallar, tekerlemeler okuyun, birlikte resimli kitaplara bakın.<br />

Çocuğun yanlışlarını açık, yani evet veya hayırdan başka bir cevap isteyen<br />

sorularla düzelt<strong>in</strong>. Örneğ<strong>in</strong>, çocuk “Ich b<strong>in</strong> geschwimmt“ derse, “Woh<strong>in</strong><br />

bist du geschwommen?“ diye sorun. Çocuk böylece doğrusunun ne<br />

olduğunu öğrenecektir.<br />

… 28 …


Yanlış olan nelerdir?<br />

Almancanızın çok hatalı olmasına rağmen çocukla Almanca konuşmak.<br />

Çocukla az konuşmak veya bebek dili konuşmak.<br />

Bir dilde başladığınız bir cümleyi başka bir dilde bitirmek.<br />

Çocukla bazen bir dilde bazen başka bir dilde konuşmak.<br />

Çocuğun hatasını doğrudan düzeltmek.<br />

Örneğ<strong>in</strong> çocuk “Ich b<strong>in</strong> geschwimmt“ dediğ<strong>in</strong>de, “geschwimmt“ değil,<br />

“geschwommen“ diye düzeltmek, ya da “geschwomme“ diye tekrar<br />

etmes<strong>in</strong>i istemek yanlıştır.<br />

Almanca öğrens<strong>in</strong> diye çocuğu her gün saatlerce televizyonun önünde<br />

bırakmak. Televizyon izlemekle çocuk dil öğrenemez! Öte yandan,<br />

çocuğunuzla beraber bir çocuk programı izleyip bittikten sonra onunla<br />

program üzer<strong>in</strong>de konuşmanız daha iyi olur.<br />

Çocuk ve dil konusunda …<br />

… zdaha fazla bilgi iç<strong>in</strong>:<br />

Münih Erken Eğitim Enstitüsü‘nün (Staats<strong>in</strong>stitut für<br />

Frühpädagogik IFP) www.ifp.bayern.de sayfasında<br />

20 dilde tavsiyeler bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Anahtar kelimeler: Veröffentlichungen ><br />

Elternbriefe<br />

Anne babalar Hamburg Eyalet<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

www.hamburg.de/vorschule<br />

<strong>in</strong>ternet sayfasındaki “Sprachförderung<br />

für Vorschulk<strong>in</strong>der. E<strong>in</strong><br />

Ratgeber für Eltern“ broşüründe<br />

faydalı tavsiyeler bulacaktır.<br />

Anahtar kelimeler: Sprachförderung <strong>in</strong> der<br />

Vorschule<br />

… 29 …


Susmakla azarlamak arasında bir<br />

orta yol vardır: örneğ<strong>in</strong> çocuğunuzun<br />

öğretmenleriyle görüşüp konuşabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

7.1<br />

Okul sorunu olmayan çocuk belki hiç yoktur.<br />

Bazen okulda her şey çocuğunuz iç<strong>in</strong> isteğ<strong>in</strong>iz gibi yolunda gitmeyebilir.<br />

Öğretmenleri çocuğunuzu siz<strong>in</strong> onu evde gördüğünüzden farklı görebilir.<br />

Veya çocuğunuz size her şeyi anlatmıyor olabilir. Sonuçta, okulda hayat toz<br />

pembe değildir. Okulda da çatışmalar olur, okulla ilgili veya okul dışından<br />

gelen sorunlar yaşanabilir.<br />

Okulda bir sorun olduğunda öğretmenler, öğrenciler ve anne babalar<br />

birlikte bir çözüm bulmaya çalışmalıdır. Anlaşmazlıklar olması normaldir.<br />

Önemli olan, bir anlaşmazlık çıktığında – tıpkı sporda veya mahkemede<br />

olduğu gibi – belli kurallara uymaktır. Saldırganlık veya hakaret sorunları<br />

çözmez.<br />

… 30 …


7.2<br />

Okuldan uzak durmak – bilhassa anlaşmazlıklar<br />

olduğunda- iyi bir yol değildir.<br />

Aileler, “Öğretmenler çocuğumuza nasıl olsa gereken her bilgiyi de doğru<br />

davranışı da öğretir,“ diye düşünürlerse yanılırlar. Okulla olabildiğ<strong>in</strong>ce<br />

az temas iç<strong>in</strong>de olmaya çalışmanız çocuğunuza iyi gelmez.<br />

Çocuğunuz başka öğrencilerle veya öğretmenleriyle sorunlar<br />

yaşıyorsa veya dersler<strong>in</strong>de başarısızsa sorunların çözümü iç<strong>in</strong><br />

zamanında çözüm yolları aramanız gerekir, aksi takdirde<br />

durum daha kötüye gidebilir.<br />

Diğer taraftan, bazı anne babalar okulla ilgili konulara gereğ<strong>in</strong>den fazla<br />

karışıp kendi istedikler<strong>in</strong>i kabul ettirmek ister. Bu tür anne babalara<br />

“helikopter veli“ adı verilir. Bu davranışları ile en başta kendi çocuklarına<br />

zarar verirler.<br />

7.3<br />

Hisler<strong>in</strong>iz kabarsa da duygusallığa kapılmayın,<br />

konuya odaklanın.<br />

Sorunlar ve yanlış anlamalar konuşa konuşa çözülmelidir. Önemli<br />

olan, nasıl konuşulması gerektiğ<strong>in</strong>dedir: saygıyla mı yoksa hakaretle mi?<br />

Bir sorun ne kadar erken konu edilirse çözüm de o kadar çabuk ve<br />

kolay bulunur.<br />

Anne babalarla okulun görüşleri farklı olmaya devam edebilir. Böyle<br />

durumlarda çözüm olarak bir uzlaşma sağlamaya çalışılmalıdır.<br />

… 31 …


7.4<br />

Bu sorunlar sadece siz<strong>in</strong> değil.<br />

Anne babalar özellikle zor konuları ve sorunları konuşmak istemezler. Bunlar<br />

örneğ<strong>in</strong> şiddet, mobb<strong>in</strong>g, dışlanma, oyun bağımlılığı, uyuşturucu, aşırı<br />

politik tutum, borç, erken hamilelik vb. olabilir. Aileleri başkalarının bu tür<br />

sorunları duymasını istemez. Bu, anlaşılır bir şeydir. Anne baba böylece,<br />

sadece kendiler<strong>in</strong><strong>in</strong> bu tür sorunları olduğu duygusuna kapılır. Ama bu<br />

doğru değildir. Yakın çevrede benzer sorunları olan başka aileler de mutlaka<br />

vardır.<br />

7.5<br />

Öğretmenler<strong>in</strong> zamanı azdır.<br />

Görüşmek iç<strong>in</strong> mutlaka randevu alın.<br />

Her görüşme zaman alır, hele sorunların görüşülmesi uzun zaman ister.<br />

Ders başlamadan beş dakika önce veya hemen dersten sonra öğretmenler<br />

odasına çıkagelmek doğru değildir. Bu tür görüşmeler hoş karşılanmaz. En<br />

iyisi, telefonla veya yüz yüze randevu almaktır. O zaman öğretmen görüşme<br />

iç<strong>in</strong> yeteri kadar zaman ayıracaktır.<br />

… 32 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Okuldaki sorunlarını ciddiye aldığınızı çocuğunuza mutlaka hissettir<strong>in</strong>.<br />

Desteğ<strong>in</strong>ize ihtiyacı olup olmadığını çocuğunuza düzenli olarak sorun.<br />

Okulda her şey yolunda gitmiyorsa bundan erken aşamada haber<strong>in</strong>iz<strong>in</strong><br />

olması önemlidir. Sorunları zamanında görürseniz harekete geçebilirs<strong>in</strong>iz.<br />

2. Sorunlar karşısında tarafsız ve sak<strong>in</strong> olmaya gayret ed<strong>in</strong>. Yorum yapmayın,<br />

agresifleşmey<strong>in</strong>, bağırıp çağırmayın.<br />

3. Çocuğunuzun okulda bir sorunu olduğunu hisseder veya öğrenirseniz<br />

sınıf öğretmeniyle görüşün. Ertelemey<strong>in</strong>, savsaklamayın, öğretmenle ne<br />

kadar erken görüşürseniz o kadar iyi olur!<br />

4. Çocuğun öğretmeni ile bir sorunu olursa, okuldan güvendiğ<strong>in</strong>iz biriyle<br />

görüşün. Bu kişi okul-aile meclis<strong>in</strong>den (Elternrat) biri veya okulun rehber<br />

öğretmeni (Beratungslehrer/<strong>in</strong>), bir sosyal pedagog veya okul psikoloğu<br />

olabilir.<br />

5. Okuldaki görüşmelere hazırlanarak gid<strong>in</strong>. Önemli bütün konu ve soruları<br />

önceden not ed<strong>in</strong>. Görüşmede heyecanlanırsanız daha önce not ettiğ<strong>in</strong>izden<br />

unutmazsınız.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Okuldaki görüşmeler:<br />

www.elternwissen.com <strong>in</strong>ternet sayfasında<br />

anne babaların öğretmenle görüşmelere nasıl<br />

hazırlanacakları ve konuşmaları nasıl yönlendirecekleri<br />

konusunda tavsiyeler bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Anahtar kelimeler: <strong>Schule</strong> und Eltern ><br />

Elternabend und Lehrergespräch<br />

… 33 …


Anne babalar sadece pasta,<br />

börek satıcısı olmamalıdır.<br />

8.1<br />

Okul velilerle işbirliği yapmak zorundadır.<br />

Yasalar bunu gerektirir.<br />

Bazı anne babalar çocuklarının okulunda çok<br />

zaman geçirir. Bazı anne babalar ise okula<br />

sadece çocuğun bir sorunu olduğunda<br />

uğrar. Öğretmenler iç<strong>in</strong> de benzeri bir<br />

durum vardır. Bazı öğretmenler anne<br />

babaları evler<strong>in</strong>de ziyaret eder, hepsiyle<br />

tanışır. Bazıları ise, “Anne babalar<br />

olmasa okul daha iyi işler,“ diye düşünür. Ne olursa olsun, yasalara göre<br />

okullar anne babalarla iş birliği yapmak zorundadır.<br />

8.2<br />

Okuldan hiç mektup gelmiyorsa bu normal değildir.<br />

Her okul her ders yılında bütün anne babalar iç<strong>in</strong> bazı günler düzenler.<br />

Örneğ<strong>in</strong> kayıt tarihleri, veli toplantıları (Elternabend), velilerle görüşme<br />

günleri (Elternsprechtag), okul şenlikleri (Schulfest) veya gezilere ilişk<strong>in</strong><br />

bilgilendirme toplantıları. Bu günlere ilişk<strong>in</strong> mektuplar genel olarak okul<br />

çantası postasıyla (Ranzenpost) iletilir, yani çocuğunuzun okul çantasında<br />

bulunur. Okulun gönderdiği her davetiye size gel<strong>in</strong>ceye kadar yolda bir sürü<br />

engeli aşmak durumundadır.<br />

Engel no. 1: Çocuk davetiyeyi saklar veya atar.<br />

(“Annem<strong>in</strong> babamın veli toplantısından hiç haberi olmasın.“)<br />

Engel no. 2: Bazı anne babalar mektupları hiç okumaz.<br />

(“Y<strong>in</strong>e mi resmi bir mektup? At gits<strong>in</strong>!“)<br />

Engel no. 3: Mektup anlaşılması zor veya can sıkıcı biçimde yazılmıştır.<br />

(“Ne istiyor bunlar benden? Hiçbir şey anlamadım.“)<br />

Yani, okuldan hiç mektup gelmiyorsa veya gelen<br />

bir mektubu anlamadınızsa çocuğunuzun öğretmeni<br />

ile görüşmelis<strong>in</strong>iz.<br />

… 34 …


8.3<br />

Okulla işbirliği yapmanın iki<br />

yolu vardır.<br />

Bir<strong>in</strong>ci yol: Okul Yasası‘nın öngördüğü, eyaletteki bütün okullar ve sınıflar<br />

iç<strong>in</strong> geçerli olan resmi işbirliği biçimleri vardır. Bazı anne babalar bu resmi<br />

türdeki işbirliğ<strong>in</strong>i yapmak istemez veya yapamaz.<br />

Bu nedenle ik<strong>in</strong>ci bir yol daha vardır: okuldan okula veya sınıftan sınıfa<br />

farklılık gösterebilen, gayri resmi iş birliği.<br />

8.4<br />

Yol 1:<br />

Resmi yoldan işbirliği.<br />

Her sınıf kendi veli temsilciler<strong>in</strong>i (Elternvertrer/-<strong>in</strong>) seçer. Sınıf temsilcileri<br />

sınıf öğretmeni ile beraber diğer velileri güncel konularda bilgilendirir. Karne<br />

toplantılarına (Zeugniskonferenz) ve okul toplantılarına (Schulkonferenz)<br />

katılırlar, bazen sorunlarda aracılık veya hakemlik yaparlar. Sınıf temsilcileri<br />

okul-aile meclisi (Elternrat) üyeler<strong>in</strong>i seçerler. Okul aile birliği okulu ilgilendiren<br />

önemli konularda kararlara ortak olur.<br />

Bunun gibi anne baba meclisleri her okulda, her ilçede, her eyalette, federal<br />

devlette ve hatta AB düzey<strong>in</strong>de bulunmaktadır. Bunlar Elternausschuss,<br />

Elternbeirat, Elternkammer, Elternkonferenz, Elternverband veya Elternvertretung<br />

gibi çeşitli isimler taşır.<br />

Heps<strong>in</strong><strong>in</strong> temel<strong>in</strong>deki fikir aynıdır: Parlamentodak<strong>in</strong>e benzer biçimde, anne<br />

babaların çıkarlarını, yani siz<strong>in</strong> de çıkarlarınızı temsil ederler. Siz anne baba<br />

olarak bütün bu kuruluşlara katılabilirs<strong>in</strong>iz. Temsilciliğe adaylığınızı koyabilir<br />

veya oturumlara misafir olarak katılabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

… 35 …


Avrupa’da<br />

Avrupa Ebeveynler Birliği<br />

(European Parents Association)<br />

Bütün Almanya‘da<br />

Federal Veliler Meclisi<br />

(Bundeselternrat)<br />

Kendi Eyalet<strong>in</strong>izde<br />

Örneğ<strong>in</strong> Eyalet Veliler Komisyonu (Landeselternausschuss), Eyalet Veliler<br />

Yarkurulu (Landeselternbeirat), Veliler Odası (Elternkammer), Eyalet Veliler<br />

Meclisi (Landeselternrat), Eyalet Veliler Birliği (Landeselternvere<strong>in</strong>igung)<br />

Bulunduğunuz şehir veya ilçede<br />

Örneğ<strong>in</strong> İlçe Ebeveynler Yarkurulu (Kreiselternbeirat), İlçe Ebeveynler<br />

Meclisi (Kreiselternrat), İlçe Ebeveynler Temsilciliği (Kreiselternvertretung),<br />

Şehir Ebeveynler Yarkurulu (Stadtelternbeirat), Şehir Ebeveynler Meclisi<br />

(Stadtelternrat), Şehir Ebeveynler Temsilciliği (Stadtelternvertretung)<br />

Okulunuzda<br />

Okul-Aile Birliği Meclisi<br />

Çocuğunuzun sınıfında<br />

Anne Baba Temsilciliği<br />

8.5<br />

Yol 2:<br />

Gayriresmi yoldan işbirliği.<br />

Anne babalar okulla iş birliği iç<strong>in</strong>de birçok düzenleme gerçekleştirebilir. Bu<br />

konuda bazı öneriler: Özel dersler veya kurslar düzenlemek, yüzmeye gidildiğ<strong>in</strong>de<br />

sınıfa refakat etmek, okul kütüphanes<strong>in</strong>de çalışmak veya çocuklara<br />

kitap okumak, gezilerde sınıfa refakat etmek, futbol turnuvalarında hakemlik<br />

yapmak, okulda bir kafe kurmak ya da var olan kafede çalışmak, okul şenlikler<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

hazırlık çalışmalarına katılmak veya belli konularda anne babaları –<br />

örneğ<strong>in</strong> okulda birlikte bir f<strong>in</strong>can kahve veya çay içerken – bilgilendirmek.<br />

… 36 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuza düzenli olarak, “Okulda ne var ne yok, yeni bir şey var mı,<br />

okuldan bir yazı getird<strong>in</strong> mi?“ diye sorun<br />

2. Sınıftan diğer velilerle tanışın, onlarla sorunları veya görüşler<strong>in</strong>izi paylaşın.<br />

3. Veli toplantılarına, velilerle görüşme günler<strong>in</strong>e ve okuldaki diğer etk<strong>in</strong>liklere<br />

katılın.<br />

4. Okul çalışmalarına mümkün olduğunca katılın ve hatta kend<strong>in</strong>iz bir şeyler<br />

organize ed<strong>in</strong>.<br />

5. Çocuğunuzun gittiği sınıfın sınıf temsilciliğ<strong>in</strong>e seçil<strong>in</strong>; okul-aile birliği<br />

meclis<strong>in</strong>de çalışın.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… İşbirliğ<strong>in</strong><strong>in</strong> resmi türleri konusunda:<br />

Federal Ebeveynler Meclisi‘n<strong>in</strong> (BER),<br />

www.bundeselternrat.de, <strong>in</strong>ternet sayfasında bu<br />

konuda daha ayrıntılı bilgiler ve eyalet<strong>in</strong>izdeki<br />

ebeveyn kurullarının iletişim bilgiler<strong>in</strong>i bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

… İşbirliğ<strong>in</strong><strong>in</strong> gayri resmi<br />

türleri konusunda:<br />

www.bqm-hamburg.de <strong>in</strong>ternet sayfasından 17<br />

ailen<strong>in</strong> 17 dilde okul deneyimler<strong>in</strong>i anlattıkları şu<br />

broşürü <strong>in</strong>direbilirs<strong>in</strong>iz: “Anne Babalar Okula!<br />

Babalar ve Anneler Almanya‘ya Gelişler<strong>in</strong>i Anlatıyor“<br />

(“Eltern <strong>in</strong> die <strong>Schule</strong>. Väter und Mütter mit<br />

Zuwanderungsgeschichte berichten“).<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende ><br />

Publikationen<br />

… 37 …


Anne babaların birçok hakları vardır.<br />

9.1<br />

Anne babaların hakları yasalarda yer alır.<br />

Her eyalet<strong>in</strong> okul sistem<strong>in</strong>i Okul Yasası (Schulgesetz) belirler. Bu yasada<br />

ayrıca, öğrenciler<strong>in</strong> eğitim ve öğrenimler<strong>in</strong>de okulların velilerle nasıl bir<br />

işbirliği yapacağı da düzenlenmiştir. Yasa anne babaların hangi haklara sahip<br />

olduğunu açıklar. Böyle yasaların anlaşılması güç bir meslek diliyle yazılmıştır.<br />

Örneğ<strong>in</strong> anne babalar …<br />

Çocuğun öğrenci sicil dosyasını <strong>in</strong>celeyebilir. Örneğ<strong>in</strong> okul danışmanlık<br />

merkez<strong>in</strong><strong>in</strong> ve okul hekim<strong>in</strong><strong>in</strong> raporlarını görebilirler. Öğrenci sicil dosyası<br />

öğretmenle kararlaştırılarak sadece okulda <strong>in</strong>celenebilir.<br />

bazı derslere katılabilirler ve dersi izleyebilirler.<br />

çocuğu d<strong>in</strong> dersler<strong>in</strong>den muaf tutabilirler.<br />

Öğretmenlerden çocuğun yazılı sınavlarını, notlarını ve karnes<strong>in</strong>i isteyip<br />

bunları açıklamasını isteyebilirler.<br />

dersler, sınıf ve okulla ilgili sorular sorabilirler. Örneğ<strong>in</strong> çocuğun hangi<br />

metotlarla ve hangi araç ve gereçlerle ders gördüğünü sorabilirler.<br />

Anne baba toplantılarında sınıf öğretmen<strong>in</strong>e istekler<strong>in</strong>i yöneltebilir,<br />

dersle ilgili şikâyetler<strong>in</strong>i dile getirebilirler.<br />

9.2<br />

Öğretmenler<strong>in</strong> hakları sınırsız değildir.<br />

Böyle olması iyidir.<br />

Örneğ<strong>in</strong> anne babalar …<br />

çocuğun hangi öğretmen<strong>in</strong> sınıfına veya hangi şubeye<br />

gideceğ<strong>in</strong>e karar veremezler.<br />

öğretmenler<strong>in</strong> hangi dersleri nasıl vereceğ<strong>in</strong>i<br />

belirleyemezler.<br />

çocuklara ev ödevi verilip verilmemes<strong>in</strong>e karar<br />

veremezler.<br />

çocuğa okul tatil olmadan birkaç gün önce veya okul<br />

tatili bittikten birkaç gün sonra tatil yaptıramazlar.<br />

… 38 …


çocuğu c<strong>in</strong>sel bilgiler ve spor dersler<strong>in</strong>den uzak tutamazlar.<br />

ders planının nasıl olacağına karar veremez ve çocuğun notlarının<br />

değiştirilmes<strong>in</strong>i talep edemezler.<br />

Derslerde belli içerikleri veya etk<strong>in</strong>likleri şahsi, d<strong>in</strong>i veya dünya görüşünüze<br />

ilişk<strong>in</strong> sebeplerle iyi bulmuyorsanız mutlaka okulla görüşme yapın. Okul<br />

toplumda var olan çeşitli değer anlayışlarına açık olmak zorundadır. Veliler<br />

okuldan tarafsızlık ve hoşgörü bekleme hakkına sahiptir.<br />

9.3<br />

İlkokuldan sonra: çocuğuzun hangi okula gideceğ<strong>in</strong>e<br />

ilişk<strong>in</strong> tavsiye ve anne babaların seçme hakkı<br />

Okul Süreci Tavsiyesi (Schullaufbahnempfehlung) ilkokulun çocuğunuzun<br />

hangi okula devam edeceğ<strong>in</strong>e ilişk<strong>in</strong> tavsiyesidir. İlkokulunuz çocuğunuz son<br />

sınıfa (eyaletlere göre 4. veya 6. sınıf) devam ederken başarı durumu ve<br />

sonraki okulların beklentileri hakkında size bilgi verir.<br />

Çocuğunuzun Gymnasium‘a gidebilir tavsiyesi (buna Gymnasialempfehlung<br />

da denir) alabilmesi iç<strong>in</strong> Almanca, matematik ve fen bilimler<strong>in</strong>de (bu ders<strong>in</strong><br />

adı her eyalette başkadır) notlarının çok iyi, en azından iyi olması gerekir.<br />

İlkokul 6 yıllık ise çocuğunuzun bir<strong>in</strong>ci yabancı dil notunun da iyi olması<br />

gerekir. Bazı eyaletlerde veliler tavsiyeye uymak zorunda değildir, çocuğu<br />

istedikleri bir okul türüne kaydettirebilirler. Buna veliler<strong>in</strong> seçim hakkı<br />

(Elternwahlrecht) denir. Diğer eyaletlerde ise okulun tavsiyes<strong>in</strong>e veli seçim<br />

hakkına göre öncelik tanınmıştır.<br />

Her şeye rağmen, ilkokul verdiği Okul Süreci Tavsiyesi‘ne<br />

razı değilseniz bu tavsiyen<strong>in</strong> yeniden gözden geçirilmes<strong>in</strong>i<br />

talep etme olanağı hemen her zaman vardır. Bu<br />

durumda okul-aile birliği meclisiyle görüşmeniz iyi olur.<br />

… 39 …


9.4<br />

Sadece anne babaların değil, çocukların<br />

da hakları vardır.<br />

Yetişk<strong>in</strong>ler arasında çıkan sorunlarda çocukların hakları çoğu zaman unutulur.<br />

Çocukların hakları Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ile<br />

düzenlenmiştir. Bu haklar dünyada birçok ülkede (Almanya dahil) uygulanır.<br />

Çocukların en temel hakları arasında yaşama hakkı, eğitim<br />

hakkı ve şiddetten korunma hakkı bulunur. Daha birçok<br />

hak da vardır; örneğ<strong>in</strong>, kız ve erkek çocuklara eşit davranılır,<br />

çocuklar özel hayatlarını yaşama, kendi diller<strong>in</strong>i kullanma,<br />

kendi d<strong>in</strong>ler<strong>in</strong>i uygulama hakkı gibi daha birçok hakka sahiptir.<br />

9.5<br />

İnsan bazen hakları iç<strong>in</strong> mücadele vermek<br />

zorunda kalır.<br />

Olur ya, siz de anne baba olarak, “Öğretmenler benim çocuğuma<br />

haksızlık ediyor, onu nesnel biçimde değerlendirmiyor,“ veya<br />

“Çocuğumun öğretmeni okul tüzüğüne aykırı davranıyor,“<br />

görüşünde olabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Verilen bir kararı doğruluğundan kuşku duyuyor ve onaylamıyorsanız<br />

gözden geçirilmes<strong>in</strong>i talep edebilirs<strong>in</strong>iz. Bu konuda birkaç yol vardır. Örneğ<strong>in</strong><br />

bir şikâyet (Sachbeschwerde), denetime yönelik şikâyet (Dienstaufsichtsbeschwerde)<br />

veya itiraz (Widerspruch). Okul-aile birliği meclis<strong>in</strong>iz size bu<br />

konuda gereken bilgileri verebilir.<br />

Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Haklarınız konusunu okulunuzun okul-aile meclis<strong>in</strong>den öğren<strong>in</strong>.<br />

2. Okul-aile meclis<strong>in</strong><strong>in</strong> okulda bir akşam anne babaların hakları konulu bir<br />

bilgilendirme toplantısı düzenlemes<strong>in</strong>i öner<strong>in</strong>.<br />

3. Eyalet<strong>in</strong>ize ilişk<strong>in</strong> olarak, velilere tavsiyeler vb. İçeren broşürleri tem<strong>in</strong><br />

ed<strong>in</strong>. Bu broşürler genel olarak okullarda, okullar daires<strong>in</strong>de veya eyalet<br />

ebeveynler meclis<strong>in</strong>de bulunur.<br />

4. Okul Süreci Tavsiyesi konusu üzer<strong>in</strong>de durmaya çocuğunuz daha 3. sınıftayken<br />

başlamalısınız. Tavsiye yazısı daha gelmeden çocuğunuzla ve<br />

öğretmeniyle görüşün. Çocuğunuzun halihazırda durumu nedir? Çocuk<br />

nereye gitmek istiyor, istediği yere gidebilmesi iç<strong>in</strong> ne yapması gerekiyor?<br />

… 40 …


Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Anne babaların hakları konusunda:<br />

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)<br />

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca, Farsça,<br />

Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak veli haklarına<br />

ilişk<strong>in</strong> genel bilgiler vardır (sarı modül, sayfa 3-5):<br />

www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für<br />

Ratsuchende > Publikationen<br />

… Çocukların hakları konusunda:<br />

“Die Rechte der K<strong>in</strong>der von logo! e<strong>in</strong>fach erklärt“<br />

(Çocukların Hakları: logo! Kolayca Açıklıyor)<br />

isimli kitap çocuklar iç<strong>in</strong> yazılmıştır. Bu kitaptan<br />

yetişk<strong>in</strong>ler de çok şey öğrenebilir. Ücretsiz<br />

olarak Bundesm<strong>in</strong>isterium für Familie, Senioren,<br />

Frauen und Jugend (BMFSFJ) www.bmfsfj.de,<br />

<strong>in</strong>ternet sayfasından <strong>in</strong>dirilebilir ve ısmarlanabilir.<br />

Anahtar kelime: arama penceres<strong>in</strong>e “Die<br />

Rechte der K<strong>in</strong>der“ yazıp tıklayın.<br />

… Okul süreci tavsiyesi ve anne babanın<br />

seçme hakkı konusunda:<br />

Kültür Bakanları Sürekli Şurası‘nın (KMK)<br />

<strong>in</strong>ternet sayfası olan www.kmk.org adres<strong>in</strong>de<br />

veliler<strong>in</strong> seçme hakkının ve okul süreci<br />

tavsiyes<strong>in</strong><strong>in</strong> eyalet<strong>in</strong>izde nasıl düzenlendiğ<strong>in</strong>i<br />

bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

… 41 …


Anne babaların yükümlülükleri<br />

de vardır.<br />

10.1<br />

Anne babalar çocuklarını uykudan zamanında<br />

uyandırma ve beslemekle yükümlüdür.<br />

Anne babalar çocukları zamanında ve uykularını almış olarak okula göndermek<br />

zorundadır. Çocukların okula yeter<strong>in</strong>ce sağlıklı yiyecek ve içecek götürmes<strong>in</strong>den<br />

sorumludurlar.<br />

10.2<br />

Anne babalar çocukların donanımından sorumludur.<br />

Anne babalar çocukların okuldaki bütün önemli ihtiyaçlarını tem<strong>in</strong> etmekle<br />

yükümlüdür. Örneğ<strong>in</strong>:<br />

Okul çantası<br />

Kalem çantası<br />

Defterler<br />

Spor kıyafeti<br />

Spor ayakkabıları<br />

10.3<br />

Anne babalar okula haber vermekle yükümlüdür.<br />

Çocuk hastaysa veya başka bir nedenle okula gelemeyecekse<br />

bunu okula derhal bildirmek zorundadırlar.<br />

… 42 …


10.4<br />

Anne babalar tatilleri ve tatil günler<strong>in</strong>i planlamak<br />

zorundadır.<br />

Aile önemli bir nedenle okul zamanında bir yere gitmek zorunda kalırsa<br />

anne baba çocuğa iz<strong>in</strong> verilmesi iç<strong>in</strong> önceden yazılı olarak başvurmak<br />

zorundadır.<br />

10.5<br />

Anne babalar hastalığı bildirmekle ve bakımla yükümlüdürler.<br />

Çocukta bulaşıcı bir hastalık (boğmaca, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, su<br />

çiçeği, kızıl, bit vb.) görüldüğünde anne baba çocuğu okula göndermemek<br />

zorundadır. Bulaşıcı bir hastalıktan sonra, çocuk tekrar okula<br />

gitmeden önce, hekim tarafından verilen bir sağlık raporunu<br />

okula vermek zorundadırlar.<br />

Çok önemli:<br />

Çocuk mazeretsiz olarak okula gitmeyecek olursa<br />

bu, okulda mazeretsiz devamsızlık olarak kaydedilir.<br />

Mazeretsiz günler karneye yazılır ve örneğ<strong>in</strong> bir<br />

çıraklık iç<strong>in</strong> başvurduğunda olumsuz bir etki yapar.<br />

Okula gitmediği günler iç<strong>in</strong> çocuğun mutlaka yazılı<br />

bir mazeret belgesi getirmes<strong>in</strong>e özen göster<strong>in</strong>.<br />

… 43 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuk okula başlamadan önce bütün önemli ihtiyaçlarını tem<strong>in</strong> etmeye<br />

özen göster<strong>in</strong>. Gerekiyorsa Bildungspaket başvurusunda bulunun.<br />

2. Çocuğun her gün okula zamanında gitmes<strong>in</strong>e, teneffüslerde yiyeceği bir<br />

şeyler<strong>in</strong> bulunmasına ve uykusunu almış olmasına özen göster<strong>in</strong>.<br />

3. Okulun (okul bürosunun veya sekreterliğ<strong>in</strong>) telefon numarasını her<br />

zaman yanınızda bulundurun. Önemli bir nedenle (örneğ<strong>in</strong> hastalık)<br />

çocuk okula gidemeyecek olursa mümkün mertebe erken aşamada<br />

okula telefon edip haber ver<strong>in</strong>. Mazeret tezkeresi yazın ver<strong>in</strong>. Bu yazı<br />

örneğ<strong>in</strong> şöyle olabilir:<br />

… 44 …


4. Çocuğunuzun sınıf öğretmeni ile tanışın. Okula sadece bir sorun<br />

olduğunda gitmey<strong>in</strong>. Mümkün mertebe anne-baba toplantılarına,<br />

görüşme günler<strong>in</strong>e vb. etk<strong>in</strong>liklere katılın.<br />

5. Almancanız az da olsa okuldan çek<strong>in</strong>mey<strong>in</strong>. Okulun bir tercüman organize<br />

edip edemeyeceğ<strong>in</strong>i sorun. Bu bazı eyaletlerde, örneğ<strong>in</strong> Hamburg’da<br />

mümkündür. Tercüman ayarlanamıyorsa okulda siz<strong>in</strong> dil<strong>in</strong>izi<br />

konuşan bir öğretmen<strong>in</strong> olup olmadığını sorun. O da olmazsa akrabalarınızdan<br />

veya tanıdıklarınızdan iyi Almanca bilen biris<strong>in</strong><strong>in</strong> yardımını<br />

istey<strong>in</strong>.<br />

Önemli uyarı: Öğretmenle ayrıntılı görüşme yapmak istediğ<strong>in</strong>izde<br />

randevu alın.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Anne babaların yükümlülükleri:<br />

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“<br />

(BQM) tarafından çıkarılan el kitabında Almanca,<br />

Farsça, Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak veliler<strong>in</strong><br />

yükümlülükler<strong>in</strong>e ilişk<strong>in</strong> genel bilgiler vardır<br />

(sarı modül, sayfa 3-5): www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende ><br />

Publikationen<br />

… 45 …


Karneler ve notlar trafik lambasına benzer:<br />

İşareti doğru okuyup ciddiye almak gerekir.<br />

11.1<br />

Almanca, matematik ve İngilizce notları<br />

özellikle önemlidir.<br />

Bu derslere temel dersler veya ana dersler denir. Diğer derslerden daha<br />

önemli olduklarından bu ad verilmiştir. Karnede temel dersler<strong>in</strong> notları<br />

daha önemlidir ve bunlar iç<strong>in</strong> daha çok ders saati ayrılmıştır. Çocuğun sınıfı<br />

geçip geçmemesi veya ilkokuldan sonra hangi okula gideceği özellikle temel<br />

derslerden aldığı notlara bağlıdır. Bu nedenle çocuğunuzun temel derslerdeki<br />

notları dikkatle izlemeniz gerekir.<br />

11.2<br />

Çocuğunuzun öğrenmek istediği mesleğe ilişk<strong>in</strong><br />

ders<strong>in</strong> notu çok önemlidir.<br />

Temel dersler bütün meslekler iç<strong>in</strong> önemlidir. Ama ayrıca, hemen her meslek<br />

iç<strong>in</strong> çok önemli olan ayrı bir ders de vardır.<br />

Örnek 1: Kızınız polis olmak istiyor. Bunun iç<strong>in</strong> Almanca, matematik, İngilizce<br />

ve spor notlarının iyi olması gerekir.<br />

Örnek 2: Oğlunuzun hayal<strong>in</strong>deki meslek eczacılık. Almanca, matematik,<br />

İngilizce ve kimya notlarının iyi olması gerekir.<br />

11.3<br />

Karnede notun 3 olması büyük bir başarı olabilir.<br />

Örnek 1: İşletmeler (“Unternehmen“, “Firma“ olarak da geçer) hem güncel<br />

karneye hem de daha önceki yıllarda alınan karnelere bakar. Neden? Başvuran<br />

kişi matematikte 2 yıl önce 5, 1 yıl önce 4 ve son karnede 3 almışsa<br />

bu, öğrenc<strong>in</strong><strong>in</strong> gayret ettiğ<strong>in</strong>i gösterir. Bu durumda 3 iyi bir not olabilir ve<br />

çocuğun öğrenme yeteneğ<strong>in</strong><strong>in</strong> olduğunu göstermektedir.<br />

Örnek 2: Başvuran kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> karnes<strong>in</strong>de notu 3 veya 4’tür. Ama öğrenci çok<br />

sosyal birisidir, fahri olarak faaliyetlerde bulunmuştur, örneğ<strong>in</strong> anlaşmazlıklarda<br />

arabuluculuk yapmıştır, yakın çevres<strong>in</strong>de ev ödevleri yardımında<br />

bulunmuştur veya bir spor kulübünde antrenörlük yapmıştır. Birçok firma<br />

iç<strong>in</strong> bu tür faaliyetler de notlar kadar önem taşır. Onlar da sosyal yönde<br />

girişim gösteren kişilere öncelik tanır. İyi not almak iç<strong>in</strong> ders çalışmaktan<br />

ve okuldan ve derslerden başka bir şey bilmeyen sınıf bir<strong>in</strong>ciler<strong>in</strong><strong>in</strong> böyle<br />

firmalarda şansı o kadar iyi olmayabilir.<br />

… 46 …


11.4<br />

Karnede sadece notlar bulunmaz.<br />

Normal olarak öğrenc<strong>in</strong><strong>in</strong> karnes<strong>in</strong>de sosyal davranışı (Sozialverhalten) ve<br />

çalışma davranışı da (Arbeitsverhalten) değerlendirilir. Bazı eyaletlerde bu iki<br />

değerlendirmeye karne başı notu da denir (Kopfnoten). Bu notlarla öğrenc<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

derslere ne kadar gayret gösterdiği (Arbeitsverhalten) ve başkalarına<br />

karşı davranışları (sosyal davranış) değerlendirilir. “Karne başı notu“ adı<br />

eskiden karnen<strong>in</strong> en üst sırasında yer almış olmalarından gelmektedir.<br />

Günümüzde bunlara çalışma ve sosyal davranış değerlendirmesi de deniyor.<br />

Karne başı notları öğrenc<strong>in</strong><strong>in</strong> işyer<strong>in</strong>e başvurmasında büyük önem taşır.<br />

Başvuru sahib<strong>in</strong><strong>in</strong> kişiliği hakkında bilgiler içerdiğ<strong>in</strong>den birçok firma karne<br />

başı notlarına büyük önem verir. Çalışma ve sosyal davranış değerlendirmeleri<br />

her eyalette aynı değildir. Bazı eyaletlerde not verilir, bazı eyaletlerde<br />

yazı ile açıklanır, bazı eyaletlerde her ikisi birden görülebilir. Bu notlarla<br />

örneğ<strong>in</strong> neler değerlendirilmektedir?<br />

Çalışma davranışı<br />

Derslerde dikkat<br />

Derslere katılım<br />

Ev ödevler<strong>in</strong><strong>in</strong> yapılıp yapılmadığı<br />

İstenen ödevler<strong>in</strong> ve çalışmaların zamanında<br />

verilip verilmediği<br />

Düzen ve it<strong>in</strong>a<br />

Sosyal davranış<br />

Güvenilirlik<br />

Anlaşmazlıklarda davranış<br />

Sorumluluk alma<br />

Yardımseverlik<br />

Anlaşma ve kurallara uyum<br />

Ortak yaşamı şekillendirmeye katılım<br />

11.5<br />

Dikkat! Karneler<strong>in</strong> kendi dili vardır.<br />

Karne dil<strong>in</strong>de tuzaklar vardır. Evde Almancadan başka bir dil konuşan<br />

anne babalar bu tuzaklara daha kolay düşebilirler. Karnelerde bazı<br />

cümleler ilk bakışta olumlu görünmekle beraber, aslında bir sorun<br />

olduğunu dile getirir.<br />

Örnek 1: “Çocuğunuz derslerde çok sak<strong>in</strong>.“ Bu cümle, çocuğun derslerde<br />

çok ender parmak kaldırdığı anlamına gelir.<br />

Örnek 2: “Çalışma davranışı beklentiler çerçeves<strong>in</strong>de.“ Bu cümlen<strong>in</strong><br />

anlamı şudur: Çocuğunuzun çalışma davranışı notu 3’tür. Daha çok<br />

gayret göstermesi gerektiği kastedilmektedir.<br />

… 47 …


Karnelerdeki değerlendirmeler ve anlamları?<br />

Davranış … Rakamla not Yazı ile not<br />

… takdire şayan. 1 pekiyi (sehr gut)<br />

… beklentileri tamamen karşılıyor. 2 iyi (gut)<br />

… beklentileri karşılıyor. 3 doyurucu (befriedigend)<br />

… beklentileri tam karşılamıyor. 4 yeterli (ausreichend)<br />

… beklentiler<strong>in</strong> altında. 5 und 6<br />

zayıf ve yetersiz<br />

(mangelhaft und ungenügend)<br />

Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Her karnede çocuğun her dersten aldığı notlardaki değişimleri dikkatle<br />

izley<strong>in</strong>. Her notu bir önceki notu ile karşılaştırın. Bir derste notunda<br />

iyileşme varsa ihmal etmey<strong>in</strong>: Çocuğunuzu övün! Notunda gerileme<br />

varsa neden<strong>in</strong>i araştırıp bulun, özel ders almasını düşünün.<br />

2. Özel ders<strong>in</strong> erkenden başlamasına dikkat ed<strong>in</strong>. Çocuğun bir derste notu<br />

4 iken özel ders<strong>in</strong> başlaması daha iyi olur. Notlar daha da kötü (yani 5<br />

veya en kötü not olan 6) olursa, çocuğunuzun notunu düzeltmesi iyice<br />

zorlaşacaktır.<br />

3. Çocuğun karne başı notları iyi değilse (3’ten kötü), öğretmenle konuşun<br />

ve doğruca, düzeltmesi iç<strong>in</strong> ne yapılması gerektiğ<strong>in</strong>i sorun.<br />

4. Çocuğun karnes<strong>in</strong>de anlamadığınız bir şey olursa öğretmenden sorun.<br />

Öğretmen size karneyi açıklamak zorundadır.<br />

… 48 …


Not Puan Kavram Anlamı<br />

1+<br />

1<br />

1-<br />

15<br />

14<br />

13<br />

Pekiyi<br />

(Sehr gut)<br />

Çocuğun başarısı beklentileri özellikle yüksek<br />

ölçüde karşılıyor.<br />

2+<br />

2<br />

2-<br />

12<br />

11<br />

10<br />

İyi<br />

(Gut)<br />

Çocuğun başarısı beklentileri tam karşılıyor.<br />

3+<br />

3<br />

3-<br />

9<br />

8<br />

7<br />

Doyurucu<br />

(Befriedigend)<br />

Çocuğun başarısı beklentileri genellikle karşılıyor.<br />

4+<br />

4<br />

4-<br />

5+<br />

5<br />

5-<br />

6<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

6 0<br />

Yeterli<br />

(Ausreichend)<br />

Zayıf<br />

(Mangelhaft)<br />

Yetersiz<br />

( Ungenügend)<br />

Çocuğun başarısında gerçi eksikler var, ama<br />

beklentileri bütünüyle karşılayabiliyor.<br />

Çocuğun başarısı beklentileri karşılamıyor, fakat<br />

gerekli temel bilgiler<strong>in</strong> bulunduğu ve eksikler<strong>in</strong><br />

yakın bir zaman iç<strong>in</strong>de giderilebileceği anlaşılıyor.<br />

Çocuğun başarısı beklentileri karşılamıyor. Temel<br />

bilgileri bile o kadar yetersiz ki, eksikler<strong>in</strong> yakın bir<br />

zamanda giderilemeyecek.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Notlar:<br />

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)<br />

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca, Farsça,<br />

Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak okul notlarına<br />

ilişk<strong>in</strong> genel bilgiler vardır (sarı modül, sayfa 1):<br />

www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für<br />

Ratsuchende > Publikationen<br />

… 49 …


Önemli olan,<br />

sadece notlar değildir.<br />

12.1<br />

Kötü notlar kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> aptal olduğunu göstermez.<br />

Çocuğun okulda aldığı notlar tartışmasız önemlidir. Fakat çocuk çok bildiği<br />

halde notları kötü olabilir. Karne notları otomatik olarak çocuğun neler<br />

bildiğ<strong>in</strong>i ve ne kadar akıllı olduğunu göstermez. Bunun birçok örnekleri<br />

vardır. Tarihte çok zeki bazı <strong>in</strong>sanların okulda aldığı notların bazen kötü<br />

olduğu bil<strong>in</strong>en bir gerçektir.<br />

12.2<br />

Kötü not almanın birçok nedenleri olabilir.<br />

Çocuğun sınav korkusu vardır, bazı öğretmenlerle yıldızı barışık değildir,<br />

okulda alaylara veya hatta mobb<strong>in</strong>ge maruz kalmıştır, okuma<br />

ve imla zayıflığı (legasteni) veya hesap zayıflığı (diskalkuli)<br />

vardır, ergenlik çağına gelmiş ve “canım hiç bir şey istemiyor“<br />

havasına girmiş olabilir, örnek alacağı kişiler yoktur, okuldan<br />

soğumuştur, üstün yeteneklidir ve derslerde sıkılmaktadır,<br />

işler<strong>in</strong>i düzene koymakta yetersizdir, önüne kes<strong>in</strong> kurallar<br />

konmasını beklemektedir veya psikolojik sorunları vardır.<br />

12.3<br />

Notlar nasıl mı düzeltilir?<br />

Bu mümkün, ama her çocuk farklı.<br />

Siz ve çocuğunuz notların niye kötü olduğunu biliyorsanız koşulları değiştirmeye<br />

mutlaka çaba göstermek gerekir. Notların kötü olma sebepler<strong>in</strong>e<br />

göre çözüm yolları farklı olabilir. Ödevlere destek, özel ders, rehberlik.<br />

Bazı çocuklar anne babalarının daha büyük dikkat ve ilgis<strong>in</strong>e, bazıları daha<br />

fazla kontrol, disipl<strong>in</strong> ve kes<strong>in</strong> kurallara, bazıları da daha fazla motivasyona<br />

ihtiyaç duyar. Bir çocukta başarıya ulaşan yol, diğer<br />

çocukta da mutlaka başarılı olamayabilir.<br />

En önemlisi, çocuğun, siz<strong>in</strong> durumu ciddiye<br />

aldığınızı, peş<strong>in</strong>i bırakmadığınızı<br />

ve ona yardımınızın dokunduğunu<br />

anlamasıdır.<br />

… 50 …


12.4<br />

Notlar kötüyse de bu, dünyanın sonu<br />

demek değildir.<br />

Siz<strong>in</strong> de çocuğunuzun da bütün gayretler<strong>in</strong>iz notları yükseltmeye yetmemiş<br />

olabilir. Notlar istenen düzeye ulaşmamıştır. Çocuğunuzu suçlamanız hiçbir<br />

şey getirmez. En çıkar yol, çocuk ve öğretmeni ile beraber neler yapılabileceğ<strong>in</strong>i<br />

araştırmak olur.<br />

Örnek 1: Çocuğunuz genel okullardan ilk<strong>in</strong>i 9. sınıftan diploma alarak<br />

bitirmiştir (ESA). Bir işletmede meslek öğrenerek orta okul mezuniyet<strong>in</strong>i<br />

(mittlerer Schulabschluss MSA) alabilir.<br />

Örnek 2: Çocuğun not ortalaması düz veya meslek lisesi mezuniyeti<br />

(Abitur veya Fachabitur) iç<strong>in</strong> yeterli değildir. Çocuk önce bir meslek öğrenip<br />

daha sonra (Fach-) Abitur mezuniyet<strong>in</strong>i elde edebilir.<br />

12.5<br />

Her şey okulda alınan notlara bağlı değildir.<br />

Meslek eğitimi veren birçok işletmeyle yapılan görüşmelerden, başvurularda<br />

en büyük rolü her zaman çocuğun okulda aldığı notların oynamadığını<br />

görüyoruz. Bu, tabii, çıraklık eğitimi veren işyer<strong>in</strong>e bağlı bir şeydir.<br />

Stajlar (Praktika)<br />

Çocuğunuzun yaptığı bir staj sürec<strong>in</strong>de bir meslekle tanışıp ondan sonra,<br />

“Bu meslek bana göre!“ diyebilmesi çok önemli olabilir. Keza, “Bu meslek<br />

hiç bana göre değil!“ demesi de. Birçok işyeri, başvuran kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> mesleği biraz<br />

olsun tanımış olmasına önem verir. Demek ki stajlar büyük bir avantaj<br />

sağlamaktadır.<br />

Fahri hizmetler<br />

Çocuğunuz fahri hizmetler üstlenebilir. Örneğ<strong>in</strong> bir gençlik örgütünde, bir<br />

dernekte, cemaat<strong>in</strong>izde çalışabilir, başka öğrencilere ders verebilir veya<br />

semt şenlikler<strong>in</strong><strong>in</strong> düzenlenmes<strong>in</strong>e yardım edebilir. Çocuğunuz bu yoldan<br />

sorumluluk bil<strong>in</strong>c<strong>in</strong>e sahip olduğunu gösterir.<br />

Ek işler<br />

Çocuğunuz okul tatil<strong>in</strong>de çalışabilir veya okulun yanı sıra broşür dağıtabilir,<br />

satışta veya gastronomide çalışabilir. Yan iş olarak çalıştığı yerlerden belge<br />

ve referansları olursa daha da iyidir. İşletmeler başvuran kişiler<strong>in</strong> iş hayatında<br />

deneyimli olmalarını tercih eder.<br />

… 51 …


Aile içi çalışmalar<br />

Belki çocuğunuz aile iç<strong>in</strong>de düzenli ve sürekli yaptığı belli işleri üstlenmektedir.<br />

Örneğ<strong>in</strong> küçük kardeşler<strong>in</strong>e bakıyor olabilir, aile işletmes<strong>in</strong>de yardım ediyor<br />

veya ev<strong>in</strong> tamiratına katılıyor olabilir. Çocuğunuz böylece sorumluluk<br />

alabildiğ<strong>in</strong>i gösterir.<br />

Hobiler ve ilgi alanları<br />

Çocuğun ileride mesleğ<strong>in</strong>de önemli olabilecek konulara ilgisi vardır.<br />

Çocuğunuzun en severek uğraştığı alan da meslek seçim<strong>in</strong>de yardımcı<br />

olabilir. Ama önemli olan, çocuğunuzun boş zamanlarında ne yaptığıdır.<br />

Bilgisayar oyunları oynamaya meraklı olması bir BT (bilişim teknolojisi)<br />

firmasında pek bir etki yapmaz. Ama boş zamanında kendisi bilgisayar<br />

oyunları geliştiriyor, yani programlama yapıyorsa, bu ilgi çeker.<br />

Ehliyet<br />

Bazı işyerleri ve firmalar iç<strong>in</strong> başvuranın ehliyet<strong>in</strong><strong>in</strong> olması önemli olabilir.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Staj konusu:<br />

Stajla ilgili önemli noktaların Federal Çalışma Birliği‘n<strong>in</strong><br />

www.schulewirtschaft.de adres<strong>in</strong>deki <strong>in</strong>ternet<br />

sayfasında, “Checklisten Betriebspraktikum“<br />

broşüründe bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Anahtar kelimeler: Inhalte > Publikationen ><br />

Berufs orientierung<br />

… 52 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Her yarıyılda bir defa öğretmen<strong>in</strong>den çocuğunuzun okuldaki durumunun<br />

somut olarak nasıl olduğunu sorun.<br />

Örneğ<strong>in</strong> şu soruları sorabilirs<strong>in</strong>iz:<br />

Çocuğumun dersler<strong>in</strong>deki başarısı normal mi?<br />

Desteğe veya özel derse ihtiyacı var mı?<br />

Sosyal davranışları nasıl?<br />

Sınıfta kend<strong>in</strong>i iyi hissediyor mu?<br />

Arkadaşları var mı?<br />

Yardıma ihtiyacı var mı?<br />

Sizce nasıl bir yardım gerekiyor?<br />

Bir üst sınıfa geçer mi?<br />

Diploma alabilecek mi?<br />

Çocuğa yardım edebilmem iç<strong>in</strong> ne yapmam gerek?<br />

2. Notlarını düzeltme konusunda ek tavsiyeler iç<strong>in</strong> sayfa 17’ye bakın.<br />

3. Çocuğunuzla beraber oturup kendis<strong>in</strong><strong>in</strong> okul dışı zamanında neler yapmış<br />

ve yapmakta olduğunu yazın (sayfa 51 ve 52). Bunları, eğer uygun<br />

düşüyorlarsa, çocuğun başvurusuna ve özgeçmiş<strong>in</strong>e mutlaka ekley<strong>in</strong>!<br />

Belgeleri toplayın: staj belgesi, bonservis, fahri etk<strong>in</strong>lik belgeleri, katılım<br />

sertifikaları, şeref belgeleri, medya haberleri (örneğ<strong>in</strong> okul gazetesi<br />

haberleri) veya çocuğunuz hakkında olumlu bilgi verebilecek biris<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

telefon numarası.<br />

4. Yukarıdakilerden hiçbiri yoksa çocuğunuzla beraber yakın gelecekte bir<br />

şeyler yapıp yapamayacağını düşünün. Çocuğunuz bazı etk<strong>in</strong>likleri belki<br />

okuldan sonra telafi edebilir.<br />

… 53 …


Meslek eğitimi mi, yüksek öğrenim<br />

mi, yoksa ikili yüksek öğrenim mi?<br />

Hepsi de iyi!<br />

Bırakın, çocuk kendisi karar vers<strong>in</strong>.<br />

13.1<br />

Meslek eğitimi ve/veya yüksek öğrenim.<br />

Almanya’da meslek eğitimi.<br />

Almanya’da okulu bitirdikten sonra kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> önüne iki büyük otoyol açılır.<br />

Bunlardan biri meslek eğitim<strong>in</strong>e diğeri yüksek öğrenime gider. Gençler ya<br />

bir meslek eğitim<strong>in</strong>den geçer ya da bir üniversite veya yüksek<br />

okulda yüksek öğrenim görür.<br />

13.2<br />

Almanya’da meslek eğitimi ve/veya<br />

yüksek öğrenim<strong>in</strong> çeşitli türleri vardır.<br />

Belirtilen iki otoyol, çok şeritli yollardır. Bunlardan en önemli beşi şunlardır:<br />

Okulda meslek eğitimi (Schulische Ausbildung):<br />

Çocuğunuz bir meslek okulunda meslek öğrenir.<br />

İkili meslek eğitimi (Duale Ausbildung):<br />

Çocuğunuz bir işletmede ve meslek okulunda meslek öğrenir.<br />

İkili yüksek öğrenimde meslek eğitimi (Duales Studium):<br />

Çocuğunuz bir işletmede ve yüksekokulda/üniversitede meslek öğrenir.<br />

Meslek yüksek okulu (Fachhochschulstudium):<br />

Çocuğunuz meslek yüksek okulunda meslek öğrenir.<br />

Üniversite öğrenimi (Universitätsstudium):<br />

Çocuğunuz üniversitede bir meslek veya bir bilimdalı okur.<br />

… 54 …


13.3<br />

Her yol başarıya çıkabilir, çıkmayabilir de.<br />

Her çocuk farklıdır. Her yol çocuğun meslek hayatına iyi bir başlangıç olabileceği<br />

gibi yanlış karar da olabilir. Asıl bil<strong>in</strong>mesi gereken şey, günümüzde<br />

dümdüz ilerleyen hayat hikâyeler<strong>in</strong><strong>in</strong> ve meslek kariyerler<strong>in</strong><strong>in</strong> artık pek<br />

olmadığıdır.<br />

13.4<br />

Ya bu ya şu diye bir şey yoktur.<br />

Almanya‘daki okul sistemi, birçok ülkeden farklı olarak, geçişlere fırsat verir.<br />

Örneğ<strong>in</strong> kişi önce bir meslek öğrenip daha sonra yüksek öğrenime gidebilir,<br />

ya da önce yüksek öğrenim görüp sonra meslek eğitim<strong>in</strong>e geçebilir. Hem<br />

meslekte ilerleme hem yatay geçiş mümkündür.<br />

13.5<br />

Meslek çocuğa uymalıdır, çocuk mesleğe değil.<br />

Olur ya çocuk okulu bitirdiği halde hâlâ ne olmak veya ne yapmak isteğ<strong>in</strong>i<br />

bilmez. Bu süreyi iyi değerlendirmek iç<strong>in</strong> Almanya’da çeşitli olanaklar vardır.<br />

Yasal yaş sınırları yoktur. Her <strong>in</strong>san her yaşta bir meslek öğrenebilir veya<br />

yüksek öğrenime gidebilir. Ne var ki, <strong>in</strong>sanın yaşı ilerledikçe bir meslek<br />

eğitimi yapacağı bir iş bulması zorlaşır.<br />

Çocuğunuzun yanlış bir karar vermesi facia değildir.<br />

Çocuğunuzun ancak farklı yolları denedikten sonra kararını<br />

vermesi de facia değildir.<br />

… 55 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Meslek öğrenim<strong>in</strong>i, yüksek öğrenimi ve ikili yüksek öğrenimi<br />

karşılaştırmada, avantajlarını ve dezavantajlarını tanımada<br />

çocuğunuza ve size aşağıdaki tablo yardımcı olabilir.<br />

Vorteile<br />

İkili meslek eğitimi Yüksek öğrenim İkili yüksek öğrenim<br />

1. Meslek eğitimi tazm<strong>in</strong>atı<br />

(Ausbildungsvergütung), erken<br />

yaşta mali bağımsızlık<br />

2. İlk günden itibaren pratik<br />

deneyim<br />

3. Mesleğ<strong>in</strong> öğrenildiği işletmede<br />

iş bulma şansının yüksekliği<br />

4. Eğitim veren kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> hedefleri<br />

açık seçik belirlemesi<br />

5. Nisbeten kısa bir öğrenim<br />

süresi (2 veya 3 yıl)<br />

1. Yüksek öğrenim görmeyenlere<br />

kıyasla işsiz kalma tehlikes<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

azlığı (Bu, mesleğe göre değişir)<br />

2. Ortalama daha yüksek gelir<br />

(Bu, mesleğe göre değişir)<br />

3. Bilimdalında kariyer yapma<br />

imkânı<br />

4. Çeşitli mesleklerde çalışabilme<br />

imkânı<br />

1. Meslek Eğitimi Tazm<strong>in</strong>atı‘nın<br />

ikili meslek öğrenim<strong>in</strong>e kıyasla<br />

daha yüksek olması<br />

2. Bachelor derecesi ve meslek<br />

eğitimi diploması: bir seferde<br />

iki diploma birden<br />

3. İlk günden itibaren pratik<br />

deneyim ve paralel olarak<br />

birçok teorik bilgiler<br />

4. Mesleğ<strong>in</strong> öğrenildiği işletmede<br />

iş bulma şansının yüksekliği<br />

Önkoşullar ve olası dezavantajlar<br />

İkili meslek eğitimi Yüksek öğrenim İkili yüksek öğrenim<br />

1. Yüksek öğrenim görenlere<br />

kıyasla daha az gelir<br />

(Bu, tabii, mesleğe göre değişir)<br />

2. İş bulma ve çalışma olanakları<br />

öğrenilen meslekle kısıtlıdır<br />

1. Fachabitur veya Abitur<br />

diploması zorunluğu<br />

2. Yüksek öğrenim para<br />

gerektirir<br />

3. Pratik deneyim daha azdır<br />

4. Öğrenimi bitiren, kendi başına<br />

iş aramak zorundadır<br />

5. Kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> yaşayışına kendisi<br />

düzen verebilmesi ve bağımsız<br />

çalışabilmesi gerekir<br />

1. Fachabitur veya Abitur<br />

diploması zorunluğu<br />

2. Sıkı çalışmayı ve çok zaman<br />

ayırmayı gerektirir<br />

3. Kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> yaşayışına kendisi<br />

düzen verebilmesi ve bağımsız<br />

çalışabilmesi gerekir<br />

4. Yarıyıl tatiller<strong>in</strong><strong>in</strong> olmaması,<br />

yılda sadece 24 – 30 gün arası<br />

tatil<br />

5. Başvuru beklentiler<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

yüksekliği<br />

… 56 …


2. Çocuğunuz aklına sadece tek bir meslek veya tek bir üniversite koymuşsa:<br />

Birlikte alternatifler arayın, örneğ<strong>in</strong> benzer meslekler<strong>in</strong> neler olabileceğ<strong>in</strong>i<br />

düşünün. Çocuğun istediği meslek eğitimi veya yüksek öğrenim<br />

gerçekleşmezse bu şekilde en azından başka imkânları olacaktır.<br />

3. Çalışma Ajansı‘nın (Agentur für Arbeit) meslek ve yüksek öğrenim<br />

danışmanlıklarının veya uygun başka bir danışmanlığın adres<strong>in</strong>i tem<strong>in</strong> ed<strong>in</strong><br />

(Fakat çocuğunuz adına siz<strong>in</strong> telefon etmeniz iyi bir etki bırakmaz;<br />

bırakın, çocuğunuz kendisi telefon edip randevu alsın).<br />

4. Çocuğunuz meslek eğitimi fuarı türünden bir etk<strong>in</strong>liğe giderse ona eşlik<br />

ed<strong>in</strong>. Meraklı bir izleyici gibi davranın. O zaman, gerekli bilgileri birlikte<br />

ed<strong>in</strong>ebilirs<strong>in</strong>iz. O zaman çocuğunuzla bu konuları çok daha iyi konuşabilirs<strong>in</strong>iz<br />

de.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Meslek eğitimi veya yüksek öğrenim:<br />

www.bachelor-studium.net/ausbildung-oderstudium.php<br />

… 57 …


Made <strong>in</strong> Germany:<br />

İkili meslek eğitimimize bütün<br />

dünya gıpta ediyor.<br />

14.1<br />

Dünya rengârenk. Meslek öğrenmek de her<br />

ülkede farklı oluyor.<br />

Örnek 1: Bazı ülkelerde meslek öğrenimi doğrudan aile iç<strong>in</strong>de, örneğ<strong>in</strong><br />

yetişk<strong>in</strong> akrabaların yanında çalışarak olur. Bunun avantajı, başvuruya gerek<br />

olmamasıdır, aile ve akrabalık ilişkiler<strong>in</strong>den yararlanılır. Dezavantajı, mesleği<br />

öğrenen kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> el<strong>in</strong>e genel olarak diploma geçmez, o mesleği öğrendiğ<strong>in</strong>i<br />

kanıtlayamaz.<br />

Örnek 2: Bazı ülkelerde bir meslek uzun yıllar hemen hemen sadece tek<br />

bir meslek okulunda öğrenilir. Bunun avantajı, çok teorik bilgi ve diploma.<br />

Dezavantajı, pratik deneyim azlığı ve genelde işyer<strong>in</strong>de (firma veya şirket)<br />

bilfiil çalışma hayatına yabancılık ve işyer<strong>in</strong>de çalışma zorluğu.<br />

Örnek 3: Bazı ülkelerde çıraklar bir mesleği doğrudan<br />

işletmede çalışarak öğrenir. Avantajı: bol pratik deneyim<br />

ve diploma. Dezavantajı: meslekle ilgili teorik bilgiler<strong>in</strong><br />

azlığı.<br />

14.2<br />

Almanya’nın eşsiz çözümü: ikili meslek eğitimi.<br />

Almanya dünyada benzeri olmayan bir meslek eğitimi biçimi geliştirmiştir.<br />

İkili sistemde meslek eğitimi. Daha kısası: ikili eğitim (duale Ausbildung).<br />

İkili meslek eğitim<strong>in</strong>de öğrenme işi okulunda ve işyer<strong>in</strong>de paralel yürür.<br />

Meslek öğrenen kişi teorik ve pratik bilgileri aynı zamanda ed<strong>in</strong>ir. Bunun<br />

avantajı, bol pratik deneyim, teorik bilgiler ve diplomadır. Dezavantajı:<br />

meslek öğrenecek kişi başvurularda bulunmak zorundadır. Sistem<strong>in</strong> başka<br />

dezavantajı yoktur.<br />

… 58 …


14.3<br />

Almanya’da birçok meslek üniversitede okuyarak<br />

öğrenilmez, ikili meslek eğitim<strong>in</strong>de, işletmede öğrenilir.<br />

Birçok ülkede kariyer ve meslek okuldan sonra üniversiteye gitmek anlamına<br />

gelir. Almanya’da ise birçok meslek işyerler<strong>in</strong>de ve meslek okullarında<br />

öğrenilebilir. Örneğ<strong>in</strong> dış ticaret, bankacılık, bazı memuriyetler, bilişim ve<br />

daha birçok meslek.<br />

14.4<br />

Almanya’da ikili meslek eğitimi sistem<strong>in</strong>de iyi<br />

kariyer olanağı sunan yaklaşık 350 meslek vardır.<br />

Almanya’da gençler<strong>in</strong> bir mesleği öğrendiği önemli değildir. Standartlar ve<br />

diplomalar her yerde aynıdır. Almanya ikili meslek eğitimi sistemi çok yüksek<br />

bir kaliteye sahiptir ve <strong>in</strong>sanlara mesleğ<strong>in</strong>de ilerlemesi ve kend<strong>in</strong>i geliştirmesi<br />

iç<strong>in</strong> iyi olanaklar sunar.<br />

Birçok anne baba ikili meslek eğitim<strong>in</strong><strong>in</strong> sadece zanaatlar iç<strong>in</strong> olduğunu<br />

düşünür. Oysa bütün işkollarında mesleğ<strong>in</strong>i ikili eğitim sistem<strong>in</strong>de ed<strong>in</strong>miş<br />

uzmanlara ihtiyaç vardır, örneğ<strong>in</strong> büro, bilişim teknolojisi, lojistik,<br />

ticaret, endüstri, nakliyat, kamu idareleri ve daha birçokları.<br />

… 59 …


14.5<br />

Meslek eğitimi: çocuğunuz hem meslek öğrenir hem de<br />

bunun iç<strong>in</strong> para alır!<br />

Meslek eğitimi sadece ücretsiz olmakla kalmaz, meslek öğrenen gence para<br />

ödenir. Meslek Eğitimi Maaşı (Ausbildungsvergütung) adı verilen bu ücret<br />

eğitim<strong>in</strong> hangi meslek iç<strong>in</strong>, hangi bölgede ve kaçıncı yılda görüldüğüne göre<br />

ayda 300 ile 1.000 Euro arasında değişir. Meslek eğitimi bittikten<br />

sonra gençler (çoğu zaman aynı işyer<strong>in</strong>de) hemen işe alınabilirler<br />

ve belli koşullar altında yüksek öğrenime devam edebilirler.<br />

İkili yüksek öğrenim özel bir durumdur. Öğrenci bir işletmede meslek eğitim<strong>in</strong>i<br />

sürdürürken buna paralel olarak bir yüksek okula veya üniversiteye<br />

devam edebilir. Sonuçta iki hedefe birden ulaşarak hem meslek ed<strong>in</strong>miş<br />

olur hem de yüksek öğrenim diploması alır.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… (İkili) meslek eğitimi ve bu kapsamdaki<br />

meslekler:<br />

www.berufenet.arbeitsagentur.de<br />

… İkili yüksek öğrenim:<br />

www.duales-studium.de<br />

www.wegweiser-duales-studium.de<br />

… 60 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Meslek öğrenim<strong>in</strong>e ilişk<strong>in</strong> kendi deneyimler<strong>in</strong>iz çocuğunuz iç<strong>in</strong> geçerli<br />

değildir. Bundan 20 veya 30 yıl önces<strong>in</strong><strong>in</strong> Almanya’sı ile günümüz<br />

Almanya’sı farklıdır. Aynı durum diğer ülkeler iç<strong>in</strong> de geçerlidir.<br />

2. Çocuğunuza katiyen, “Mutlaka Abitur diploması alacaksın ve üniversiteye<br />

gideceks<strong>in</strong>!“ demey<strong>in</strong>. Aşağıdaki konuları ve soruları çocuğunuzla<br />

beraber konuşun:<br />

Çocuğunuz ne istiyor?<br />

Çocuğunuz en iyi neyi yapabiliyor?<br />

Hayal ettiği bir meslek var mı?<br />

Bu meslek nerede ve nasıl öğrenilir?<br />

3. Meslek eğitimi ve ikili yüksek öğrenim konularında bilgi ed<strong>in</strong><strong>in</strong>. Bir<br />

danışma bürosuna veya bölgenizdeki Mesleki Danışma Merkezi‘ne<br />

(Berufs<strong>in</strong>formationszentrum, BIZ) gid<strong>in</strong>.<br />

4. Çocuğunuzla birlikte bölgenizdeki meslek eğitimi fuarlarına gid<strong>in</strong>.<br />

İşletmelerle ve mesleklerle tanışın.<br />

5. Bir işletmeyi ziyaret ed<strong>in</strong>, sorularınızı oradaki yetkililere yönelt<strong>in</strong>.<br />

… 61 …


Benim çocuğum üniversitede<br />

okuyacak!<br />

15.1<br />

Her üniversite başkadır.<br />

Sayısız bilimdalı vardır.<br />

Meslek eğitim<strong>in</strong>de çocuğun mesleğ<strong>in</strong>i nerede öğrendiği fark etmez. Örneğ<strong>in</strong><br />

büro ticaret uzmanlığı mesleğ<strong>in</strong><strong>in</strong> ders planı ister Aachen’de, ister<br />

Berl<strong>in</strong>’de, ister Zwickau’da olsun aynıdır.<br />

Üniversitelerde durum farklıdır. Her eyalet kendi üniversiteler<strong>in</strong>den<br />

sorumludur. Almanya’da b<strong>in</strong>lerce yüksek öğrenim dalı vardır. Bu sayı her yıl<br />

değiştiği iç<strong>in</strong> kaç öğrenim dalı olduğunu söylemek mümkün değildir. Aynı veya<br />

benzeri bilimdallarında bile farklıklar vardır ve bu farklar çok önemli olabilir.<br />

Örnek: Birçok üniversitede Avrupa Araştırmaları dalı vardır. Ama ağırlıklı<br />

konuları farklı olabilir: Avrupa tarihi, kültürü, ekonomisi, hukuku, siyaseti<br />

veya Avrupa Topluluğu kurum ve kuruluşlarının çalışması ağırlık noktaları<br />

olabilir.<br />

15.2<br />

Üç akademik diploma türü vardır:<br />

Bachelor, master ve doktora<br />

Eskiden Almanya’da, Almanya’ya özel akademik mezuniyet türleri vardı.<br />

Örneğ<strong>in</strong>: diploma (Diplom), yüksek lisans (Magister) ve devlet sınavı<br />

(Staatsexamen). Birkaç yıldan beri Almanya’da uluslararası nitelikte şu üç<br />

mezuniyet türü geçerli:<br />

Lisans/Bachelor (B. A.) – İlk basamak<br />

Lisans diploması almak iç<strong>in</strong> en az 3 yıl okumak zorunludur.<br />

Yüksek Lisans/Master (M. A.) – İk<strong>in</strong>ci basamak<br />

Master dereces<strong>in</strong>i elde edebilmek iç<strong>in</strong> çoğu zaman iki yıl daha okumak<br />

zorunludur.<br />

Doktora/Promotion (Dr.) – Üçüncü basamak<br />

Bu basmağa ulaşıp doktor unvanını taşıyabilmek iç<strong>in</strong> kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> en az üç yıl daha<br />

okuması ve bilimsel bir kitap (doktora tezi/Dissertation) yazması zorunludur.<br />

Genel olarak bu öğrenim ek üç yıldan daha uzun bir zaman alır.<br />

Hukuk, tıp ve öğretmenlik meslekleri iç<strong>in</strong> devlet sınavları hâlâ geçerlidir.<br />

… 62 …


15.3<br />

Güvenmek iyi, kontrol daha iyi. Her yüksek okul<br />

devlet tarafından tanınan bir üniversite değildir.<br />

10.000’den daha fazla yüksek öğrenim dalından bazıları devlet tarafından<br />

tanınmamaktadır. Bir yüksek okul devletçe tanınmış değilse, işveren<br />

diplomayı yüksek öğrenim diploması olarak tanımayacağından iş bulmak<br />

zor olabilir.<br />

Örneğ<strong>in</strong> bazı yüksek okullar kendiler<strong>in</strong>i Akademie<br />

olarak tanımlarlar. Oysa bu kavram Almanya‘da<br />

“Akademie“ kavramı “Universität“ veya “Hochschule“<br />

gibi korunmuş bir tanım değildir. Devletçe tanınan,<br />

diplomaları kabul edilen akademiler olduğu gibi<br />

tanınmayan akademiler de vardır. Bu nedenle iyice<br />

bilgi toplamak gerekir.<br />

15.4<br />

Abitur diploması alan kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> yüksek öğrenim hakkı<br />

vardır. Diğer taraftan öğrenci alınırken kısıtlama<br />

(numerus clausus) uygulanır.<br />

Abitur diploması alan her öğrenc<strong>in</strong><strong>in</strong> Almanya’da prensip olarak üniversite<br />

öğrenimi yeri seçme hakkı vardır. Başvurunun çok fazla olduğu, çok sevilen<br />

bazı bölümler vardır. Üniversiten<strong>in</strong> kapasitesi başvuran tüm öğrencileri<br />

almak iç<strong>in</strong> yeterli olmayabilir.<br />

Bunun iç<strong>in</strong> üniversite, başvuru yapan öğrencileri not ortalamasına göre<br />

sıralar. Bu seçme yöntem<strong>in</strong>e Numerus clausus veya kısaca NC denir.<br />

Lat<strong>in</strong>ce olan bu kavram kapatan sayı anlamına gelmektedir.<br />

Örnek: Bir üniversiten<strong>in</strong> biyoloji anabilim dalı kapasitesi 600 öğrenci<br />

alacak kadardır. Başvuranlardan Abitur notları en iyi olan 600 öğrenci o<br />

üniversiten<strong>in</strong> biyoloji bölümüne alınır. Bu öğrencilerden 600‘üncü sırada<br />

olanın Abitur notlarının ortalaması örneğ<strong>in</strong> 1,8 ise bu yıl iç<strong>in</strong> Numerus<br />

clausus 1,8’dir. Bu demektir ki: o yıl başvuran öğrencilerden not ortalaması<br />

1,8’den kötü olanlar üniversiten<strong>in</strong> söz konusu bölümüne alınmaz. Bu<br />

nedenle Numerus clausus her yıl farklıdır.<br />

… 63 …


Önemli uyarı: Abitur diploması olmadan da yüksek öğrenim mümkündür.<br />

İkili meslek eğitim<strong>in</strong>i bitirip meslek öğrenen ve 3 (üç) yıl mesleğ<strong>in</strong>de çalışan<br />

kişiler Almanya’da birçok yüksek okulda okuyabilir. Bunun iç<strong>in</strong> bir giriş<br />

sınavından geçmeleri gerekir.<br />

15.5<br />

Yüksek öğrenim masraflıdır.<br />

Meslek eğitimi görenlere her ay para ödeyen ikili sistemle karşılaştırılacak<br />

olursa üniversitede veya yüksek okulda öğrenim daima para harcamayı<br />

gerektirir. Her şeyden önce, genç artık ailes<strong>in</strong><strong>in</strong> yanında kalmıyorsa veya<br />

okumak iç<strong>in</strong> başka bir şehre gidiyorsa kira masrafı söz konusudur. Buna ek<br />

olarak, okula ödenen sömestre harçları, kitap ve teknik donanım (bilgisayar,<br />

telefon) parası ve duruma göre öğrenim ücreti söz konusudur. Öğrenciler<br />

öğrenimler<strong>in</strong>i çoğunlukla çeşitli kaynaklardan karşılar. Burs (Stipendium)<br />

olanağının araştırılması iyi olur. Burslar, kredi olarak alınan BaföG‘ün<br />

aks<strong>in</strong>e, daha sonra geri ödenmez. Bir bankadan kredi veya<br />

(yüksek öğrenim) kredisi alıp almamak konusunun iyi<br />

düşünülmesi gerekir.<br />

Üniversite öğrenimi nasıl f<strong>in</strong>anse edilebilir?<br />

F<strong>in</strong>ans kaynakları Öğrenci payı % Ortalama Euro<br />

Anne baba katkısı 87 % 476 Euro<br />

Öğrenim sırasında çalışarak<br />

kazanılan<br />

63 % 323 Euro<br />

BAföG 32 % 443 Euro<br />

Birikmiş paradan harcama 20 % 129 Euro<br />

Burs 4 % 336 Euro<br />

Yüksek öğrenim kredisi 4 % 451 Euro<br />

Eğitim kredisi 1 % 276 Euro<br />

Almanya Öğrenci Yardım Birliği/Deutsches Studentenwerk, 20. Sosyal Anket 2012, www.sozialerhebung.de.<br />

… 64 …


Siz ne yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Kendi arzularınızı çocuğun sırtına yüklemey<strong>in</strong>. Bırakın, çocuk kendisi<br />

karar vers<strong>in</strong>. İlgi alanları nelerdir, hangi mesleği ed<strong>in</strong>mek istiyor? Bunları<br />

çocuğunuzla birlikte saptamaya çalışın.<br />

2. Çocuğun öğrenmek isteği mesleğe hangi öğrenim dalları uygundur, bunu<br />

çocuğunuzla birlikte bulmaya çalışın.<br />

3. Yüksek öğrenim masraflarının nasıl karşılanacağını araştırın. Çocuğunuz<br />

oturduğunuz şehirde mi yoksa başka bir şehirde mi okuyacak? Okuyacağı<br />

şehirde öğrenim masrafı ne kadar olacak? Aile bu masrafı kendi olanakları<br />

ile karşılayabilecek durumda mı? Değilse çocuğun okuma giderleri nasıl<br />

karşılanacak? Daha az masraflı seçenekler var mı?<br />

4. Çocuğun gideceği yüksek okul devlet tarafından tanınıyor mu?<br />

5. Öğrenimi bitirdikten sonra çalışma olanakları nasıl?<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Genel olarak yüksek öğrenim:<br />

www.hochschulkompass.de<br />

www.studienwahl.de<br />

… İkili yüksek öğrenim:<br />

www.ausbildungplus.de<br />

www.duales-studium.de<br />

www.wegweiser-duales-studium.de<br />

… Çocuğunuz ailede yüksek<br />

öğrenim görecek ilk kişiyse:<br />

www.arbeiterk<strong>in</strong>d.de<br />

… Burslar:<br />

www.mystipendium.de<br />

… Abitur olmadan yüksek öğrenim:<br />

www.studieren-ohne-abitur.de<br />

… 65 …


Okuldan sonrası iç<strong>in</strong> anne ve babaların<br />

zannettiğ<strong>in</strong>den daha çok olanak var.<br />

16.1<br />

Meslek eğitimi olsun yüksek öğrenim olsun –<br />

yaş fark etmez.<br />

Çocuğunuz ne yapmak istediğ<strong>in</strong>i biliyorsa, okuldan sonra tabii bir meslek<br />

eğitim<strong>in</strong>e veya yüksek öğrenime başlar. Ama böyle olması şart değildir.<br />

Üniversiteye gitmek veya meslek öğrenim<strong>in</strong>e başlamak iç<strong>in</strong> Almanya’da<br />

yasal bir yaş kısıtlaması yoktur. Bazen arada başka bir şey yapmak anlamlı<br />

olabilir.<br />

16.2<br />

Ne olmak istediğimi bilmiyorum ki!<br />

Bunu birçok genc<strong>in</strong> ağzından duyuyoruz.<br />

Pek çok çocuk okuldan sonra ne olmak istediğ<strong>in</strong>i bilmiyor. Çok normal.<br />

16 veya 19 yaşındayken siz biliyor muydunuz ne olmak istediğ<strong>in</strong>izi?<br />

Çocuğunuzun kararını vermesi iç<strong>in</strong> biraz zaman ayırması, gelişigüzel,<br />

anlık bir şeye başlamasından iyidir.<br />

… 66 …


16.3<br />

Okuldan sonra çeşitli tecrübeler kazanması<br />

<strong>in</strong>sanın hayatı iç<strong>in</strong> çabuk ama yanlış bir karar<br />

vermes<strong>in</strong>den çok daha iyidir.<br />

Okul dönem<strong>in</strong><strong>in</strong> zorluklarından sonra çocuğunuzun yeniden<br />

derslere girişmeden önce bir ara vermeye ihtiyacı olabilir. Ona bu<br />

arayı çok görmey<strong>in</strong>. Bu tabii, yıllarca sürecek bir d<strong>in</strong>lenme olmamalı,<br />

makul bir çerçevede kalmalıdır.<br />

16.4<br />

Başvuru hemen kabul edilmeyecek olursa bu süreyi<br />

değerlendirmek mümkündür!<br />

Okul ile meslek eğitimi veya yüksek öğrenim arasındaki süreyi anlamlı bir<br />

biçimde doldurabilmen<strong>in</strong> birçok yolu vardır. Çocuğunuz bu bir yıl iç<strong>in</strong>de<br />

önemli birçok şey öğrenebilir. Tecrübeler kazanır ve yeni karşılaştığı<br />

sorunları kendi başına çözmeyi öğrenir. Bir yabancı dili geliştirir veya yeni<br />

bir dil öğrenir. Bu da onun sosyal ve kişisel yetenekler<strong>in</strong>i güçlendirir.<br />

Ve hemen hemen en önemlisi: Çalışma tecrübesi kazanarak meslek seçim<strong>in</strong>de<br />

yönünü belirleyebilir. Federal Gönüllüler Hizmeti (Bundesfreiwilligendienst)<br />

veya Gönüllü Sosyal Yıl (Freiwilliges Soziales Jahr) kapsamında<br />

çalışmış veya geçici bir işte para kazanmış olması başvurularda olumlu<br />

karşılanır.<br />

… 67 …


16.5<br />

Hem Almanya’da hem de diğer ülkelerde okulu<br />

yeni bitirenler iç<strong>in</strong> birçok çalışma<br />

olanağı sunulmaktadır.<br />

Burada birkaç fikir verelim:<br />

Federal Gönüllü Hizmeti (Bundesfreiwilligendienst BFD)<br />

Gönüllü Sosyal Yıl (Freiwilliges Soziales Jahr FSJ)<br />

Gönüllü Ekolojik Yıl (Freiwilliges Ökologisches Jahr FÖJ)<br />

Belirtilen gönüllü çalışma programlarında gençler topluma<br />

katkıda bulunur. Gönüllüler<strong>in</strong> çalışabileceği çok farklı alanlar<br />

vardır: örneğ<strong>in</strong> çocuklar ve gençlerle sosyal faaliyetler, sağlık,<br />

yaşlıların bakımı, engellilere yardım, çevre koruma, doğa<br />

koruma, spor, kültür, anıt koruma, politika, entegrasyon,<br />

okullar. Yurtdışında yapılabilen birçok gönüllü hizmeti de<br />

vardır.<br />

Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuzun okulu bitirmes<strong>in</strong>e iki yıl kala kendisi iç<strong>in</strong> hangi yolun daha<br />

uygun ve gerçekçi olacağını onunla beraber düşünmeye başlayın.<br />

Geleceğe ilişk<strong>in</strong> plan ne kadar somut olursa o kadar iyi olur. Çocuğunuzla<br />

beraberce, onun ideal<strong>in</strong>deki işletmede meslek eğitimi veya ideal<strong>in</strong>deki<br />

üniversitede öğrenim gerçekleşmeyecek olursa uygulanmak üzere bir<br />

B planı yapın (En iyisi, bir de C planınızın olmasıdır).<br />

2. Okuldan sonra neler<strong>in</strong> mümkün olduğu konusunda sağlam bilgi sahibi<br />

olun ve bunun üzer<strong>in</strong>e çocuğunuzla düzenli olarak konuşun.<br />

3. Okuldan sonra çocuk hemen bir çıraklık yeri bulamaz veya üniversiteye<br />

hemen alınmazsa paniğe kapılmayın, felaket olarak görmey<strong>in</strong>. Bir yıl<br />

iç<strong>in</strong>de faydalı neler yapabileceğ<strong>in</strong>i konuşun, araştırın.<br />

4. Daha sonraki başvuruda bu yılın boşa gitmiş olarak görülmemes<strong>in</strong>e<br />

dikkat ed<strong>in</strong>. Çocuğun bu bir yılda neler yaptığını iyi dile getir<strong>in</strong>, çocuk bu<br />

bir yılda birçok deneyim yapmış, çok şey öğrenmiştir.<br />

… 68 …


Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Federal Gönüllüler Hizmeti konusunda:<br />

www.bundesfreiwilligendienst.de<br />

… Yurtdışında gönüllü çalışma konusunda:<br />

www.weltwaerts.de<br />

www.ijgd.de<br />

… Gönüllü Sosyal Yıl konusunda:<br />

www.pro-fsj.de<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Kültür alanında Gönüllü Sosyal Yıl konusunda:<br />

www.fsjkultur.de<br />

… Gönüllü Ekolojik Yıl konusunda:<br />

www.foej.de (auch <strong>in</strong> Englisch, Französisch, Russisch<br />

und Spanisch)<br />

… Au pair programları konusunda:<br />

www.aupair.de<br />

… 69 …


Her çocuğun güçlü ve zayıf<br />

tarafları vardır.<br />

17.1<br />

Çocuklar ve gençler sadece okulda öğrenmez.<br />

Çocuklar ve gençler aslında, karnede görülenden çok daha fazla bilgi ve<br />

yeteneğe sahip olduklarının neredeyse bil<strong>in</strong>c<strong>in</strong>de değillerdir.<br />

Bunu çoğu zaman anne babalar da bilmez. Yeni şeyler<br />

öğrenme ve deneme işi sadece okulda olmaz, aile iç<strong>in</strong>de,<br />

arkadaş çevres<strong>in</strong>de, boş zamanlarda yapılan faaliyetlerde<br />

ve hobi faaliyetler<strong>in</strong>de de olur.<br />

Sosyal, kültürlerarası ve kişisel yeterlikler böyle oluşur. Bunlar,<br />

organizasyon becerisi, çokdillilik, güvenilirlik veya teknik beceri gibi<br />

yeterliklerdir. Bu ve benzeri becerilere bütün işletmeler büyük önem verir.<br />

Onun iç<strong>in</strong> çocuğunuz bütün bu beceriler<strong>in</strong><strong>in</strong> farkında olmalı ve başvurusunda<br />

bunları olumlu biçimde dile getirmelidir.<br />

17.2<br />

Siz<strong>in</strong> aileniz de küçük bir işyeri gibidir.<br />

Her aile ferd<strong>in</strong><strong>in</strong> üstüne düşen işler vardır.<br />

Örneğ<strong>in</strong>, bazı gençler örneğ<strong>in</strong> aile iç<strong>in</strong>de önemli görevler üstlenir. Küçük<br />

kardeşler<strong>in</strong>e ev ödevler<strong>in</strong>de yardımcı olurlar, ev işler<strong>in</strong>de veya aileye ait<br />

bir işletmede yardım ederler veya ailedeki yaşlılarla ilgilenirler. Bu şekilde,<br />

sorumluluk alma ve bağımsız çalışma gibi önemli yeterlikler öğrenir ve<br />

uygularlar.<br />

… 70 …


17.3<br />

Bazı çocuklar şimdiden gerçekten işler<strong>in</strong><strong>in</strong> erbabıdır.<br />

Birçok genç ve çocuk resmi dairelere veya hekime gidildiğ<strong>in</strong>de Almanca<br />

bilmeyen anne babalarına veya büyükanne büyükbabalarına tercümanlık<br />

ederler veya örneğ<strong>in</strong> aile ile okul arasında kültür alışveriş<strong>in</strong>e aracılık ederler.<br />

Birçoğu başka bir ülke hakkında da bol bilgiye sahiptir. Tercümanlık yapmış<br />

olma, esneklik gösterebilme, empati kurabilme ve iletişime girme kolaylığı<br />

gibi kültürlerarası yeterlikler ed<strong>in</strong>irler. Yeni şeyler öğrenmekten, çevreler<strong>in</strong>de<br />

farklı dil<strong>in</strong> ve kültürler<strong>in</strong> varlığından endişeye kapılmazlar, yanlış anlamalara<br />

alışıktırlar ve bunları çözmeyi bilirler.<br />

17.4<br />

Kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> kendi güçlü yönler<strong>in</strong>i söylemesi kolay<br />

değildir, ama meslek iç<strong>in</strong> çok önemlidir.<br />

Bazı gençler Hauptschule‘den Realschule‘ye geçmeyi, sonra devam ederek<br />

Abitur diploması almayı başarmıştır. Notları çok iyi olmasa da bu çocuklar<br />

sebat, öğrenme arzusu ve azim sahibi olduklarını göstermişlerdir. Bunlar<br />

her meslek iç<strong>in</strong> önemli vasıflardır.<br />

Önemli uyarı: Çocuğunuz başvuru yaptığı yere görüşmeye<br />

gittiğ<strong>in</strong>de başarılarını ve güçlü yönler<strong>in</strong>i de dile getirmelidir.<br />

Bazı kültürlerde <strong>in</strong>sanların kendi başarılarını anlatması hoş<br />

karşılanmaz ve böbürlenme olarak görülür. Fakat başvuru<br />

görüşmeler<strong>in</strong>de çocuğun başarılarından söz etmesi çok<br />

önemlidir.<br />

… 71 …


17.5<br />

Kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> zayıf yönleri de günlük hayatın<br />

bir parçasıdır.<br />

Birçok anne baba iç<strong>in</strong> kendi çocukları dünyanın en iyi çocuğudur. Ama<br />

samimi olalım: Mükemmel <strong>in</strong>san yoktur. Çocuğun gerçeği olduğu gibi<br />

görmes<strong>in</strong>i sağlamak şarttır. Çocuğunuzun kend<strong>in</strong>i iyi tanıması ve eleştiriye<br />

açık olması tam da meslek bakımından önemlidir.<br />

Bunu iyi yaparım. Şuna biraz daha çalışmam gerek.<br />

Bunu iyi yaptım. Şu benim hatam.<br />

Önemli uyarı: Başvuru görüşmes<strong>in</strong>de de çocuk zayıf taraflarını anlatmak<br />

zorunda kalabilir. Bu hiçbir zaman kolay değildir, ama hazırlıklı olmak<br />

gerekir.<br />

Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuzla beraber düşünerek şimdiye kadar olan hayatında hangi<br />

güçlü taraflarını ve yetenekler<strong>in</strong>i geliştirmiş olduğunu gözden geçir<strong>in</strong>.<br />

Anne veya baba olarak siz nasıl görüyorsunuz, çocuğunuz neleri çok iyi<br />

yapıyor ve hangi olumlu niteliklere sahip?<br />

2. En iyisi, bir liste yapın. Çocuğunuzun güçlü tarafları ve yetenekleri hangi<br />

örneklerle anlatılabilir ve kanıtlanabilir?<br />

3. Çocuğunuzu eleştirmekten de çek<strong>in</strong>mey<strong>in</strong>.<br />

4. Çocuğunuza samimi olarak söyley<strong>in</strong>: Henüz pek iyi yapamadığı şeyler,<br />

zayıf yönleri neler?<br />

5. Çocuğunuza okul dışı faaliyetler<strong>in</strong><strong>in</strong> ve elde ettiği başarıların kanıtlarını<br />

derlemes<strong>in</strong>i hatırlatın.<br />

… 72 …


Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Güçlü yönleri bulmak:<br />

Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik’<strong>in</strong><br />

yayınladığı “Schätze heben“ broşürünün<br />

63.–70. sayfalarında bir yeterlikler bilançosu<br />

bulacaksınız. Buna dayanarak, çocuğunuzla<br />

beraber yeterlikler<strong>in</strong>i keşfedip başvurusunda<br />

görünür kılabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für<br />

Ratsuchende > Publikationen<br />

… 73 …


Anne ve babanın yer<strong>in</strong>i dünyada<br />

kimse tutamaz. Meslek seçim<strong>in</strong>de<br />

de bu böyledir.<br />

18.1<br />

Meslek seçim<strong>in</strong>de anne babalar en önemli kişilerdir.<br />

Birçok genç kabul etmeye yanaşmasa bile, gençler meslek seçim<strong>in</strong>de anne<br />

ve babalarını ciddiye alıyor.<br />

Anketlerde gençler<strong>in</strong> çoğu (yüzde 70 ile 90 arası), meslek seçimler<strong>in</strong>de<br />

hangi kişiler<strong>in</strong> önemli olduğu sorusuna cevap olarak bir<strong>in</strong>ci sırada anne ve<br />

babalarını belirtmişlerdir. Okul ve arkadaşlar daha sonra gelmektedir.<br />

Demek ki meslek seçim<strong>in</strong>de çocuklar üzer<strong>in</strong>de en büyük etki anne ve<br />

babalarındır.<br />

18.2<br />

Anne babanın olumlu etkisi olabilir.<br />

Anne veya baba olarak meslek dünyası ile iyi ilişkiler iç<strong>in</strong>deyseniz, çocuğunuza<br />

birçok örnekler gösterebilir ve hatta onun iş<strong>in</strong>e yarayacak ilişkiler kurmasını<br />

sağlayabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Ama, ilişkiler<strong>in</strong>iz olmasa da çocuğunuza yardımcı olabilirs<strong>in</strong>iz! Meslek seçme<br />

konusunu ciddiye almanız, çocuğunuzla bu konuyu sık sık konuşmanız, ona<br />

önemli randevularında eşlik etmeniz büyük bir yardımdır.<br />

18.3<br />

Anne babaların etkisi olumsuz da olabilir.<br />

Şu iki varsayımın ikisi de doğrudur: “Çocuğum benim mesleğime devam<br />

ets<strong>in</strong>!“ Ya da tam tersi: “Çocuğum benim gibi olmasın, daha iyi olsun!“<br />

Birçok çocuk anne ve babaları istediği iç<strong>in</strong> belli bir mesleği öğrenir.<br />

Anne baba olarak pek az meslek tanıyor, bunun iç<strong>in</strong> çocuğunuza yeterli<br />

tavsiyelerde bulunamıyor olabilirs<strong>in</strong>iz. Çünkü yaklaşık 350 meslek, b<strong>in</strong>lerce<br />

yüksek öğrenim dalı vardır. Bunlarla ilgili olarak herkes<strong>in</strong> her şeyi bilmesi<br />

mümkün değildir.<br />

Ama iyi ki, gençlere meslek seçim<strong>in</strong>de danışmanlık edecek ve bir meslek<br />

eğitimi başvurusunda destek olacak birçok uzman bulunuyor.<br />

… 74 …


18.4<br />

Çocuğunuzun meslek seçim<strong>in</strong>de birçok kişi rol<br />

oynayabilir.<br />

Meslek seçim<strong>in</strong>de çocuk iç<strong>in</strong> anne ve babadan başka kişiler de önemli<br />

olabilir. Örneğ<strong>in</strong> n<strong>in</strong>eleri ve dedeleri, öğretmenleri, meslek danışmanları,<br />

arkadaşları, akrabaları ve tanıdıkları. Gençler<strong>in</strong> meslek seçimi ile sendikalar,<br />

vakıflar, resmi daireler, göçmen kuruluşları, semt kurum ve kuruluşları gibi<br />

birçok örgüt de ilgilenir. Bu kurumlardan hem çocuğunuz hem de siz gerekli<br />

bilgileri ed<strong>in</strong>ebilirs<strong>in</strong>iz. Danışma merkezleri yararlı temasları kurmanızı<br />

sağlayabilirler veya hatta, çocuğunuza staj veya meslek eğitimi görebileceği<br />

bir yer bile bulabilirler.<br />

Semt kuruluşları<br />

Spor kulüpleri<br />

Yerel ekonomi<br />

destek daireleri<br />

Sosyal yardım<br />

kuruluşları<br />

Meslek odaları,<br />

meslek dernekleri,<br />

işverenler birliği vb<br />

Çocuklara ve<br />

gençlere yönelik yardım<br />

kurumları<br />

Üniversiteler ve<br />

yüksek okullar<br />

Şirketler (bu kapsamda,<br />

meslek eğitimi veren işletmeler<br />

ve göçmen işletmeleri)<br />

Halk eğitim merkezleri<br />

(Volkshochschulen)<br />

Yönetim daireleri<br />

(Bezirksamt) ve okul<br />

teftiş dairesi<br />

İş Ajansı (Agentur für<br />

Arbeit), iş bulma merkezleri<br />

(Jobcenter)<br />

Sponsor kuruluşlar,<br />

sivil toplum kuruluşları, bu<br />

kapsamda: göçmen örgütleri<br />

(Migranten(selbst)organisationen<br />

MSO)), projeler<br />

Sendikalar<br />

Vakıflar<br />

Yerel kamu kuruluşları<br />

ve yerel idareler<strong>in</strong> diğer<br />

birimleri<br />

Mültiplikatörler<br />

(profesyonel ve fahri)<br />

Ebeveyn ve aile destek<br />

kuruluşlarının, sosyal çalışmaların<br />

ve entegrasyon kurslarının<br />

sponsorları<br />

Entegrasyon<br />

merkezleri<br />

D<strong>in</strong>i cemaatler<br />

… 75 …


18.5<br />

İletişim ağları (Netzwerk) önemlidir. Çocuğunuzun<br />

öğrenimi ve mesleği iç<strong>in</strong> de bu böyledir.<br />

Eskiden “temas“ denirdi, günümüzde “iletişim ağları“ (“Netzwerke“) adı da<br />

geçiyor. Bu ağlar çok önemlidir. İster hoşumuza gits<strong>in</strong> ister gitmes<strong>in</strong>, bütün<br />

meslek eğitimi imkânlarının neredeyse yarısı iletişim ağları ve arkadaşların,<br />

tanıdıkların tavsiyeleri üzer<strong>in</strong>den dağıtılıyor. Bu bilhassa küçük ve orta büyüklükte<br />

işyerleri iç<strong>in</strong> geçerli. Almanya’da yapılan farklı araştırmalar bu sonuca<br />

varmakta.<br />

İletişim ağları çok farklı olabilir. Kendi adres defter<strong>in</strong>ize bir göz atın veya 10<br />

dakika zaman ayırarak bütün tanıdıklarınızın, arkadaşlarınızın, onların arkadaşlarının,<br />

aile fertler<strong>in</strong>iz<strong>in</strong> ve komşularınızın isimler<strong>in</strong>i bir listeye yazın. Ne<br />

kadar <strong>in</strong>san tanıdığınıza belki şaşacaksınız.<br />

Siz ne yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuzla beraber bölgenizdeki Mesleki Danışma Merkezi‘ne (BIZ)<br />

veya başka bir meslek danışma bürosuna gid<strong>in</strong>. Mesleklerle ilgili bilgi<br />

ed<strong>in</strong><strong>in</strong>.<br />

2. Çocuğunuzun meslek danışma merkezi randevusu gibi önemli randevulara<br />

gitmes<strong>in</strong>e dikkat ed<strong>in</strong>. Mümkün olursa ona eşlik ed<strong>in</strong>.<br />

3. Çocuğunuzun öğretmenleriyle ve okulunda mesleki danışmanlık yapan,<br />

meslek eğitimi ve yüksek öğrenim danışmanlığında yetkili sosyal danışmanla<br />

görüşün.<br />

4. Okuldaki meslek seçimi ve kariyere ilişk<strong>in</strong> etk<strong>in</strong>liklere katılın.<br />

5. Çocuğunuzla beraber, meslek ve kariyere ilişk<strong>in</strong> okul dışı ve etk<strong>in</strong>liklere<br />

katılın. Bunlar meslek eğitimi fuarları, açık kapı günleri, Kızlar ve Oğlanlar<br />

Günü, işletme ziyaretleri vb. olabilir.<br />

… 76 …


Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… “Çocuğuma meslek seçim<strong>in</strong>de nasıl yardımcı<br />

olabilirim?“ konusu:<br />

Federal İş Ajansı‘nın (Bundesagentur für Arbeit)<br />

www.planet-beruf.de <strong>in</strong>ternet adres<strong>in</strong>de anne<br />

babalara yönelik olarak, meslek seçim<strong>in</strong>e ilişk<strong>in</strong><br />

birçok bilgi sunulmaktadır.<br />

Anahtar kelimeler: Eltern > Me<strong>in</strong> K<strong>in</strong>d<br />

unterstützen<br />

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)<br />

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca, Farsça,<br />

Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak meslek seçim<strong>in</strong>e<br />

ilişk<strong>in</strong> bilgiler vardır (kırmızı modül, sayfa 31-32)<br />

www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende ><br />

Publikationen<br />

… 77 …


BÜTÜN anne ve babalar<br />

başvuruda çocuklarına yardımcı<br />

olabilirler.<br />

19.1<br />

Zamanlama önemlidir: başvuru süresi.<br />

(İkili) meslek eğitimi: Başvurunun, eğitim<strong>in</strong> başlangıcından 6 veya 12 ay<br />

önce yapılması gerekir! Okuldan son karnen<strong>in</strong> veya diplomanın alınmış<br />

olması şart değildir.<br />

Örnek: Çocuğunuz şimdi 9. sınıfta ve 10. sınıftan sonra meslek öğrenim<strong>in</strong>e<br />

başlamak istiyor. İlk başvurusunu daha 10. sınıfa başlamadan önce, yaz<br />

tatil<strong>in</strong>de yapabilir. Ne kadar erken olursa o kadar iyidir.<br />

İkili yüksek öğrenim: Aynı şekilde, bir yıl önce başvuru yapılmalıdır!<br />

Üniversite: Önce diploma alınır, sonra başvuru yapılır.<br />

Örnek: Kızınız 12. sınıfa devam ediyor, iç<strong>in</strong>de bulunduğumuz<br />

ders yılında Abitur diploması alacaktır. Üniversiteye başvurusunu<br />

ancak yazın, Abitur diplomasını aldıktan sonra yapabilir.<br />

19.2<br />

Eskiden başvurular kâğıda yazılırdı.<br />

Günümüzde daha çok olanak var.<br />

Eskiden başvuruda bulunmak iç<strong>in</strong> tek bir olanak vardı, dilekçe yazmak.<br />

Günümüzde kâğıt üzer<strong>in</strong>de başvuru yer<strong>in</strong>e elektronik başvuru isteyen<br />

işletmeler gittikçe artıyor. Artık E-Mail ile çevrimiçi başvuru (onl<strong>in</strong>e başvuru<br />

da denilir) hemen her işletme iç<strong>in</strong> mümkün. Başvuruda bulunan kişi,<br />

fotokopi, çıktı ve posta masrafından, işyeri ise kırtasiyeden kurtuluyor. Bir<br />

başka çevrimiçi başvuru türü ise <strong>in</strong>ternette form doldurma yoluyla yapılıyor.<br />

Doldurulması gereken form genelde işletmen<strong>in</strong> <strong>in</strong>ternet sayfasında bulunur;<br />

formun adım adım doldurulması gerekir.<br />

Ama hâlâ, kâğıda yazılmış fotoğraflı ve imzalı, klasik başvuru da yapılıyor.<br />

Çocuğunuz bu başvuruyu işletmeye şahsen götürüp verebilir<br />

veya postayla gönderebilir.<br />

… 78 …


19.3<br />

Hemen ilk başvuruda başarı mümkün,<br />

ama istisnadır.<br />

Çocuğunuz hayal<strong>in</strong>deki meslek veya hayal<strong>in</strong>deki işletmen<strong>in</strong> yanı<br />

sıra, olabildiğ<strong>in</strong>ce bir de B planı ve hatta C planı yapmış olmalıdır.<br />

Günümüzde birçok yere birden başvuruda bulunulması<br />

normaldir. Yani bir değil, birçok başvuru yola çıkarılmalıdır.<br />

19.4<br />

Her başvurunun çok kısa süre iç<strong>in</strong> bir şansı<br />

vardır, en küçük ayrıntı önemlidir.<br />

Büyük işletmeler<strong>in</strong> personel şefleri yılda yüzlerce başvuru alır ve bir başvurunun<br />

olumlu olup olmadığına ve başvuruda bulunanın görüşmeye çağrılıp<br />

çağrılmayacağına hemen birkaç dakika iç<strong>in</strong>de karar verirler. Başvuruda<br />

bulunan bir kişi görüşmeye çağrılmıyorsa çoğunlukla, başvuruda bir hata var<br />

demektir. Başvuru yazarken hatalardan kaçınmak ise aslında çok kolaydır.<br />

Önemli uyarı: Her işletme başkadır. Bu nedenle başvurudan önce işyer<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

başvuruda nelere önem verdiğ<strong>in</strong>i öğrenmeye çalışın. Çoğu durumda<br />

beklentiler doğrudan, personel arama ilanlarında belirtilmiştir. Yanlış bir<br />

adım başvurunun derhal elenmes<strong>in</strong>e neden olabilir.<br />

Örnek: Bir işletme sadece on-l<strong>in</strong>e (<strong>in</strong>ternet üzer<strong>in</strong>den) başvuru kabul<br />

ediyor olabilir. Postayla gelen başvurular geri gönderilir veya çöp sepet<strong>in</strong>e<br />

atılır.<br />

19.5<br />

Başvuru postaya verilmeden önce bütün anne<br />

babalar çocuklarına yardım edebilir.<br />

Şu hatalardan mutlaka kaçınılmalıdır: buruşuk kâğıt, ataş, kahve, çay veya yağ<br />

lekeleri, imzanın unutulması, uygunsuz fotoğraf, yazım hataları, firma<br />

adres<strong>in</strong><strong>in</strong> yanlış yazılması, eksik belgeler.<br />

… 79 …


Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Siz de hayatınızda mutlaka bir başvuru yapmışsınızdır. Bu belki yıllarca<br />

önce ve belki de başka bir ülkede olmuştur. Başvurunun yazılış biçim<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

zaman iç<strong>in</strong>de değiştiğ<strong>in</strong>i lütfen unutmayın. Ayrıca, ülkeden ülkeye ve<br />

işkolundan işkoluna farklı beklentiler de olabilir. Bankacılık ile mekatronik<br />

meslekleri iç<strong>in</strong> yapılacak başvurular farklı şeylerdir.<br />

2. Başvuruyu çocuğunuzun yer<strong>in</strong>e siz<strong>in</strong> yazmanız iyi olmaz. O zaman başvuru<br />

<strong>in</strong>anılmaz veya abartılmış biçimde iyi hazırlanmış olabilir. Bırakın,<br />

çocuğunuz kendi iş<strong>in</strong>i kendisi görsün.<br />

3. Ama siz yardım edebilir veya postaya verilmeden önce başvuruya bir<br />

göz atabilirs<strong>in</strong>iz. Sayfa 81’de bir kontrol listesi bulacaksınız.<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Başvuru:<br />

“Danışmanlık Kalifikasyon<br />

ve Göçmenlik“ (BQM)<br />

tarafından çıkarılan el<br />

kitabında Almanca, Farsça,<br />

Lehçe, Rusça ve Türkçe<br />

olarak genel bilgiler vardır<br />

(yeşil modül, sayfa 1-13)<br />

www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für<br />

Ratsuchende > Publikationen<br />

www.planet-beruf.de <strong>in</strong>ternet sayfasında<br />

daha fazla bilgi ve tavsiyeler bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Anahtar kelimeler: Eltern > Me<strong>in</strong> K<strong>in</strong>d<br />

unterstützen<br />

… 80 …


Kontrol listesi<br />

Bütün belgeler<strong>in</strong> temiz, beyaz veya geri dönüşüm kâğıtlarına yazılmış<br />

olması gerekir (buruşuk veya lekeli olmamalı).<br />

Çocuğunuzun adı, soyadı ve adresi mektupta üstte, başlıkta olmalıdır.<br />

Başvuru fotoğrafı fotoğrafçı tarafından çekilmiş olmalıdır (otomatta<br />

veya son tatilde çekilmiş fotoğraf olmamalıdır). Çocuğunuz fotoğrafta<br />

düzgün giy<strong>in</strong>miş olmalıdır. Renkli tişört, açık dekolte veya kocaman<br />

küpeler iyi karşılanmaz. Ama giys<strong>in</strong><strong>in</strong> pahalı veya tanınmış bir tasarımcının<br />

ürünü olması da gerekmez. Düzgün bir bluz veya ütülü bir gömlek<br />

yeterlidir.<br />

Fotoğrafın yapıştırılması gerekir (ataşla veya zımbayla tutturulmamalıdır).<br />

Karneler, diplomalar ve diğer önemli belgeler<strong>in</strong> fotokopileri eklenmeli,<br />

orij<strong>in</strong>alleri gönderilmemelidir.<br />

Başvuru yazısındaki ve özgeçmişteki tarihler<strong>in</strong> aynı olması gerekir.<br />

Başvuru yazısında mümkünse belli bir şahsa hitap edilmelidir.<br />

İyi: Sehr geehrte Frau Peters, (…)/Sehr geehrter Herr Jackson, (…)<br />

Kötü: Sehr geehrte Damen und Herren, (…)<br />

Çok kötü: Hallo, (…)<br />

Zarfa pul yapıştırılmış olması gerekir.<br />

İdeal özgeçmiş bir sayfayı geçmemelidir.<br />

Başvuru yazısı bir sayfayı geçmemelidir.<br />

Başvuru yazısının ve özgeçmiş<strong>in</strong> çocuğunuzun kendi eliyle imzalanmış<br />

olması gerekir.<br />

Başvuru dosyasına konması gerekenler: 1. Özgeçmiş; 2. Karneler ve<br />

diplomalar; 3. Staj ve sosyal etk<strong>in</strong>lik belgeleri.<br />

Başvuru yazısı dosyanın üzer<strong>in</strong>e konur; yapıştırılmaz veya dosyanın<br />

iç<strong>in</strong>e konulmaz.<br />

Önemli uyarı: Başvurunun somut bir firma ve somut bir meslek eğitimi yeri iç<strong>in</strong> olması gerekir.<br />

Aynı başvuru çeşitli işletmelere gönderilemez. Farklı her işletmeye gidecek başvurunun az da<br />

olsa değiştirilmiş olması gerekir.<br />

… 81 …


Günümüzde başvuru süreci sahne<br />

iç<strong>in</strong> yetenek seçim<strong>in</strong>e benzer!<br />

20.1<br />

Seçim konusu staj, (ikili) meslek eğitimi veya ikili<br />

yüksek öğrenim olduğunda jüri, işletmedir.<br />

Meslekle ve kariyerle ilgili en önemli muhataplar<br />

her zaman işletmeler (kuruluşlar, firmalar) olur.<br />

Gençlere meslek eğitim işletmeleri de denir (Ausbildungsbetriebe).<br />

Kim<strong>in</strong> staj yapabileceğ<strong>in</strong>e, kim<strong>in</strong> meslek eğitim<strong>in</strong>e veya ikili<br />

yüksek öğrenime alınacağına işletme kendi başına karar verir. Tabii<br />

her işletme en iyileri almak ve yetiştirmek ister. Bazı işyerleri iç<strong>in</strong> en<br />

önemli şey, okul başarısıdır. Ama her işyeri güvenilir, öğrenmeye yatkın ve<br />

mesleğe ilgi duyan gençleri yetiştirmek ister.<br />

20.2<br />

İşletme arama: Hedefe götüren birçok yol vardır.<br />

Aramaya başlamadan önce çocuğunuz yakın çevrede (semt, köy, şehir)<br />

hangi firmalarda staj veya meslek eğitimi yapılabildiğ<strong>in</strong>i araştırmalıdır. Böyle<br />

bir işletme bulmanın yolları çoktur.<br />

Bazı fikir ve öneriler: staj yapmak, <strong>in</strong>ternette arama motorlarına bakmak,<br />

sarı sayfalar ve telefon rehberler<strong>in</strong>i taramak, ilişkileri gözden geçirmek,<br />

(tanıdıklar, akrabalar, arkadaşlar), meslek eğitimi fuarlarına, İş Ajansı ve diğer<br />

danışma merkezler<strong>in</strong>e gitmek, gazete ilanlarına bakmak, örneğ<strong>in</strong> sokaklarda,<br />

otobüslerde, süper marketlerde asılı afişlere bakmak. Bir işyer<strong>in</strong>e doğrudan<br />

da telefon edilebilir, <strong>in</strong>ternet sayfasına bakılabilir veya şahsen firmaya uğrayıp<br />

sorulabilir.<br />

… 82 …


20.3<br />

Her işyer<strong>in</strong><strong>in</strong> başvuru süreci farklıdır.<br />

Her işyeri kendisi iç<strong>in</strong> en iyi başvurucuları seçerken farklı yöntemler izler.<br />

Bazı örnekler:<br />

Başvuru görüşmesi (mülakat): Çocuğunuz işletmeye gider, orada yetkili iki<br />

veya daha fazla kişi ile yüz yüze görüşür, kend<strong>in</strong>i tanıtır, sorulara cevap verir,<br />

varsa kendi sorularını sorar.<br />

Telefonda mülakat: Çocuğunuz işletmen<strong>in</strong> bir yetkilisiyle bir telefon görüşmesi<br />

yapar, kend<strong>in</strong>i tanıtır, soruları cevaplar, varsa kendi sorularını sorar.<br />

Çevrimiçi test: Çocuğunuz evde bilgisayar üzer<strong>in</strong>den çeşitli soruları cevaplar<br />

ve istenen ödevleri yapar.<br />

İşe alınma testi: Çocuğunuz işyer<strong>in</strong>de, genellikle matematik, Almanca ve<br />

genel bilgiler içeren bir teste tabi tutulur.<br />

Değerlendirme merkezi (Assessment-Center): Çocuğunuz bütün bir<br />

günü işletmede geçirir ve orada kendis<strong>in</strong>e çeşitli görevler verilir. Örneğ<strong>in</strong><br />

test yapılır (matematik, Almanca, genel bilgiler, siyaset/toplum), yüz yüze<br />

görüşme, grup alıştırmaları (örneğ<strong>in</strong> grup içi tartışma veya<br />

farklı roller üstlenme), sunum veya konferans.<br />

20.4<br />

Başvuru görüşmes<strong>in</strong>de her şey önemli olabilir.<br />

Esas olan, hazırlanmış olmaktır.<br />

Çocuğunuzun başvuru görüşmes<strong>in</strong>e çağrılması büyük bir başarıdır. Bu y<strong>in</strong>e<br />

de, o işletmede meslek eğitim<strong>in</strong>e alınacağının garantisi değildir. Her işletme<br />

başvuran birçok kişi ile görüşme yapar ve içler<strong>in</strong>den bir veya birkaç kişiyi<br />

seçer.<br />

Çağrıldıktan sonra önemli olan, başvuru görüşmes<strong>in</strong>i başarı ile bitirmesidir.<br />

Randevuya zamanında gitmesi, düzgün giy<strong>in</strong>miş, abartılı makyaj yapmamış<br />

ve fazla parfüm kullanmamış olması, sakız çiğnememesi, cep telefonunun<br />

kapalı olması vb. şeyler de işyer<strong>in</strong><strong>in</strong> kararında önemli bir rol oynar.<br />

… 83 …


20.5<br />

Personel şefi profesyoneldir, her şeyi görür.<br />

Veya hemen hemen her şeyi görür.<br />

Başvuru görüşmes<strong>in</strong>de şunlar olumlu karşılanır: Konuşulan kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> yüzüne<br />

bakmak, gülümsemek, saygılı olmak, serbest ve rahat konuşabilmek, duyulur<br />

ve anlaşılır şekilde konuşmak, oturduğu yerde sak<strong>in</strong> olmak.<br />

Grup çalışmalarında şunlar olumlu karşılanır: kişisel fikirlere sahip olmak,<br />

öneriler getirmek, başkalarının sözünü kesmemek, d<strong>in</strong>leyebilmek, başkalarını<br />

dahil etmek, fikr<strong>in</strong>i savunabilmek, ama y<strong>in</strong>e de diğer katılımcıların<br />

görüşler<strong>in</strong>e eğilmek, ikna edebilmek, ama belirleyici (dom<strong>in</strong>ant) olmamak,<br />

zamanı gözden kaçırmamak.<br />

Başvuru görüşmeler<strong>in</strong><strong>in</strong> tipik konuları ve soruları:<br />

Biraz kend<strong>in</strong>izden bahsed<strong>in</strong> ve özgeçmiş<strong>in</strong>izi anlatın.<br />

Bu meslek nereden aklınıza geldi?<br />

Meslek seçim<strong>in</strong>i nasıl yaptınız?<br />

Niç<strong>in</strong> bu mesleği öğrenmeye karar verd<strong>in</strong>iz?<br />

Niç<strong>in</strong> (…) mesleğ<strong>in</strong>i öğrenmek istiyorsunuz?<br />

Niç<strong>in</strong> tam da bize başvurdunuz?<br />

İşletmemiz hakkında neler biliyorsunuz?<br />

Zayıf ve güçlü taraflarınız nelerdir?<br />

(…) ders<strong>in</strong>den zayıf not almışsınız, sebebi sizce nedir?<br />

Bazı derslere mazeretsiz olarak katılmamışsınız. Niç<strong>in</strong>?<br />

Son senede notlarınız bir önceki seneye göre daha kötü. Neden?<br />

Hobiler<strong>in</strong>iz nelerdir?<br />

Boş zamanlarınızda ne yaparsınız?<br />

Bize soracağınız sorular neler?<br />

Neler yapabilirs<strong>in</strong>iz?<br />

1. Çocuğunuzla beraber, yakınınızda meslek ve kariyer konularında hangi<br />

kurumların olduğunu araştırın. Bunun iç<strong>in</strong> şu anahtar kelimeleri kullanabilirs<strong>in</strong>iz:<br />

Berufsberatung Köln, Ausbildung Berl<strong>in</strong>, Ausbildungsagentur<br />

Hamburg, Ausbildungsplatz NRW.<br />

… 84 …


2. Yakınızdaki meslek eğitimi veren işyerler<strong>in</strong>i ziyaret ed<strong>in</strong>. Birçok<br />

işletme anne babalarla işbirliğ<strong>in</strong>i çok olumlu bulurlar ve hatta işletmeyi<br />

gezme fırsatı sunarlar.<br />

3. Evde başvuru görüşmesi alıştırmaları yapın. Çocuğunuza başvuru görüşmes<strong>in</strong>e<br />

hazırlanması gerektiğ<strong>in</strong>i hatırlatın: Matematikte dört işleme ve<br />

genel bilgilere çalışmasını söyley<strong>in</strong>.<br />

4. Başvuru görüşmes<strong>in</strong>e gitmeden önce çocuğunuzun giyim<strong>in</strong>i kontrol ed<strong>in</strong>.<br />

İşyer<strong>in</strong>i kolay bulabilmesi ve randevuya zamanında yetişmesi iç<strong>in</strong> işletmeye<br />

nasıl gidileceğ<strong>in</strong>i araştırın.<br />

5. Çocuğunuzun randevuya zamanında gitmes<strong>in</strong>e dikkat ed<strong>in</strong>. Başvuru<br />

görüşmes<strong>in</strong>e, teste veya işe başlamaya gidemeyecek olursa zamanında<br />

haber vermes<strong>in</strong>i sağlayın.<br />

… Başvuru<br />

görüşmeler<strong>in</strong>e hazırlık:<br />

“Danışmanlık Kalifikasyon ve Göçmenlik“ (BQM)<br />

tarafından çıkarılan el kitabında Almanca,<br />

Farsça, Lehçe, Rusça ve Türkçe olarak başvuru<br />

görüşmeler<strong>in</strong>e ilişk<strong>in</strong> genel bilgiler vardır (yeşil<br />

modül, sayfa 4-10)<br />

www.bqm-hamburg.de<br />

Anahtar kelimeler: Angebote für Ratsuchende ><br />

Publikationen<br />

Daha fazla bilgi iç<strong>in</strong> …<br />

… Başvuru sürec<strong>in</strong>de testler:<br />

İnternette www.e<strong>in</strong>stieg.com sayfasında<br />

Assessment-Center hazırlıkları konusunda öneriler<br />

bulabilirs<strong>in</strong>iz.<br />

Anahtar kelimeler: Bewerbung > Assessment-<br />

Center<br />

… 85 …


Teşekkür<br />

El<strong>in</strong>izdeki kitap Avrupa Sosyal Fonu (ESF), Çalışma, Sosyal İşler, Aile ve Entegrasyon<br />

Dairesi (BASFI), Okul ve Meslek Eğitimi Dairesi (BSB) ve Şehir Gelişimi ve Konut<br />

Dairesi (BSW) destekleriyle ortaya çıktı. İçeriğ<strong>in</strong> oluşmasında çalışma arkadaşlarımız<br />

ve işbirliği partnerlerimiz katkıda bulundu. Deloitte ve Kutscheit vakıflarına bizi<br />

Hidden Movers Awards 2012 çerçeves<strong>in</strong>de Dilsel Destek Özel Ödülü‘ne (Sonderpreis<br />

Sprachförderung) layık gördükleri iç<strong>in</strong> özellikle teşekkür ederiz. Kitabın ilk baskısını<br />

bu ödül sayes<strong>in</strong>de gerçekleştirebildik. Moderatör ebeveynler<strong>in</strong> yıllardan beri sürüp<br />

gelen fahri çalışmaları da olmadan kitabın gerçekleşmesi düşünülemezdi.<br />

2014 yılında hayata geçirilen ortak proje “Okul Rehberleri – Güçlü Bir Okul İç<strong>in</strong> El<br />

Ele (Schulmentoren – Hand <strong>in</strong> Hand für starke <strong>Schule</strong>n)” KWB ve Okul ve Meskek<br />

Eğitimi Dairesi tarafından yürütülmelktedir. Hamburg’da konumları gereği zor<br />

durumda olan 27 okula okul rehberlik sistem<strong>in</strong><strong>in</strong> hayata geçirimes<strong>in</strong>de destek<br />

verilmekte ve refakat edimektedir. Üç tür okul rehber<strong>in</strong><strong>in</strong> uzmanlaşmasına ve<br />

çalışmasına özen gösterimektedir: Rehber anne babalar okulda veli çalışmalarına<br />

rehberlik etmekte, okul rehberleri ve dışardan fahri rehberler doğrudan seçilmiş<br />

öğrencilerle çalışmaktadır. Avrupa Sosyal Fonu (ESF) tarafından f<strong>in</strong>anse edilen proje,<br />

Okul ve Meslek Eğitimi Dairesi (BSB) ve Şehir Gelişimi ve Konut Daires<strong>in</strong><strong>in</strong> (BSW)<br />

destekleri ile gerçekleştirildi.<br />

Kiş<strong>in</strong><strong>in</strong> kendi belirlediği, iyi bir hayat sürdürmes<strong>in</strong><strong>in</strong> ön koşulu eğitimdir. Semt<br />

bağlamında eğitim ve öğrenim Entegre Şehir Gelişimi Çerçeve Programı iç<strong>in</strong>de de<br />

merkezi bir önem taşır. Projen<strong>in</strong> hedefi, özel seçilmiş belli yerlerdeki okullarda eğitim<br />

başarısının ve özellikle göç kökenli gençler<strong>in</strong> meslek hayatına giriş<strong>in</strong><strong>in</strong> özel tedbirlerle<br />

teşvik edilmesidir. Seçilen 27 okul Wilhelmsburg, Veddel, Billstedt/Horn, Steilshoop,<br />

Hohenhorst, Osdorfer Born, Neuallermöhe, Phoenix-Viertel ve Neuwiedenthal<br />

gibi semtlerden gelen öğrencileri barındırmaktadır.<br />

Projede, öğrenciler<strong>in</strong> ders başarısını yükseltme amacıyla, konumları gereği zor<br />

durumda olan okulların sürdürülebilir biçimde güçlendirilmesi iç<strong>in</strong> destek<br />

sağlanmaktadır. Proje kapsamında, okul rehberi olan anne babalar öbür anne babalara<br />

çocuklarının öğrenim biyografiler<strong>in</strong>i geliştirmeler<strong>in</strong>de, ilkokuldan bunu izleyen okullara<br />

geçişe veya okul hayatından meslek hayatına geçişe hazırlanmalarında yardımcı olurlar.<br />

Her okulda rehberlik görevi üstlenen öğrenciler daha iyi bir öğrenim atmosfer<strong>in</strong><strong>in</strong><br />

oluşması iç<strong>in</strong> sorumluluk yüklenmede diğer öğrencilere yardımcı olmaktadır.<br />

Öğrencilerle öğretmenler arasında danışman olarak köprü vazifesi gören rehber<br />

öğrenciler okulla ilgili konularda sorumluluğa katılırlar.<br />

… 86 …


Künye<br />

Yayınlayan:<br />

Yönetimden sorumlu başkan:<br />

Yazar:<br />

İçerik danışmanları:<br />

Editörlük:<br />

Türkçe çeviri:<br />

Türkçe editörlük:<br />

Mizanpaj:<br />

Çizimler:<br />

KWB e. V. · Haus der Wirtschaft<br />

Kapstadtr<strong>in</strong>g 10 · 22297 Hamburg<br />

Tel. 040 334241-0 · Faks 040 334241-299<br />

<strong>in</strong>fo@kwb.de · www.kwb.de<br />

Hansjörg Lüttke<br />

Dr. Alexei Medvedev<br />

Elisabeth Waz<strong>in</strong>ski işbirliğiyle<br />

Hülya Eralp, Tanja Grohmann<br />

Monika Ehmke, Christ<strong>in</strong>e Robben<br />

Süreyya Turhan<br />

Tevfik Turan<br />

Reg<strong>in</strong>a Neubohn<br />

Fotoğraflar: KWB e. V.<br />

Kontakt:<br />

Alke Mammen, a.mammen@web.de<br />

Monika Ehmke<br />

ehmke@kwb.de · Tel. 040 334241-333<br />

KWB’n<strong>in</strong> diğer yayınları …<br />

<strong>Schule</strong> <strong>in</strong> <strong>Deutschland</strong> <strong>verstehen</strong>.<br />

Grundwissen für Eltern. Hamburg, 2017 [Arapça, Almanca, İngilizce ve Rusça olarak<br />

tem<strong>in</strong> edilebilir].<br />

Handbuch Medien- und IT-Berufe 2017 [Medya El Kitabı ve IT-meslekleri 2017].<br />

Ausbildung, Weiterbildung, Studium, Berufsprofile <strong>in</strong> der Metropolregion Hamburg<br />

von A–Z. [A‘dan Z‘ye Kadar Hamburg ve Çevres<strong>in</strong>de Meslek Eğitimi, Yüksek<br />

Öğrenim ve Meslekte İlerleme.] Hamburg, 2016.<br />

Schätze heben. Leitfaden und Kompetenzbilanz für die Beratung von Jugendlichen<br />

am Übergang <strong>Schule</strong>–Beruf [Haz<strong>in</strong>eyi Çıkaralım. Okuldan Mesleğe Geçişte<br />

Gençlere Danışmanlık İç<strong>in</strong> Kılavuz ve Yeterlik Bilançosu]. Hamburg, 2013.<br />

Hamburg’da Bebek Bekleyen Anne Babalara Bilgiler, Hamburg 2013. Almanca,<br />

İngilizce, Rusça ve Türkçe olarak mevcuttur.<br />

Eltern <strong>in</strong> die <strong>Schule</strong> [Anne Babalar Okula].<br />

Engagierte Väter und Mütter mit Zuwanderungsgeschichte berichten [Angaje<br />

Babalar ve Anneler Almanya’ya Geliş Hikâyeler<strong>in</strong>i Anlatıyor]. Hamburg, 2012<br />

(ASM e. V. işbirliğiyle).<br />

Bütün malzemelerimiz, dokümantasyonlarımız ve el kitaplarımız www.kwb.de<br />

<strong>in</strong>ternet adres<strong>in</strong>den <strong>in</strong>dirilebilir veya email ile <strong>in</strong>fo@kwb.de adres<strong>in</strong>den istenebilir.<br />

… 87 …


www.kwb.de<br />

• • • KWB e. V. · Haus der Wirtschaft<br />

Kapstadtr<strong>in</strong>g 10 · 22297 Hamburg<br />

Tel. 040 334241-0 · Fax 040 334241-299<br />

<strong>in</strong>fo@kwb.de · www.kwb.de

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!