Cinedergi 111

CINEKRiTiK
ALPER TURGUT
HERKESİN DİKTATÖRÜ KENDİSİNE GÜ
n Açılın! “Stalin’in Ölümü” (The Death
of Stalin) filmi üzerine söyleyeceklerim
var. Bir eleştirmen olarak, aman şunu
ıskalayalım, bunu görmeyelim, ona nazik
olalım, ötekine dalalım, diğerine hak
etmediği değerler katalım şeklinde bir
düşüncem hiç olmadı ve ötesinde şu
hayattaki her şeyin itinayla eleştirilebilmesi
gerektiğini savundum, savunurum.
İllaki siyasi görüşüm, hayata bakışım, bilcümle
yaşanmışlıklar, eleştirimde baskındır ve
kuşkusuz belirleyicidir. Çünkü beni ben eden
şeyler bunlardır, elbette algılayışımı, kavrayışımı,
anlamlandırışımı da, derinden etkilemiştir. Yani
solculara dokunulmasın, sağcılara ise abanılsın
gibi meylim olsa, kabul buyurun, bu saçmalığın
daniskası olur. Lakin Büyük Britanyalı
sinemacılardan, önce “En Karanlık Saat”
(Darkest Hour) ile, Winston Churchill güzellemesi
seyredip, ardından da Stalin ve tüm saz
arkadaşlarıyla dalga geçilmesini, kısa aralıklarla
izlemek, Batı’nın klasik tavrı konusunda, beni
yine ve yeniden şaşırtmadı. Kapitalist, emperyalist,
işgalci, sömürgeci tayfasının, ölümünün
üzerinden 65 yıl geçse de, SSCB yıkılıp, tarihe
karışsa da Çelik Adam (Stalin) ile dertlerinin
bitmediğini görmek, şüphesiz sola dair ideallerin
ve görüşlerin hala korkutucu olduğuna dair
değilse, nedir?
Film, Yosif Visaryonoviç Cugaşvili nam-ı
diğer Josef Stalin dışında, Nikita Kruşçev,
Lavrenti Beria, Vyaçeslav Molotov, Georgi
Malenkov ve Mareşal Georgi Jukov gibi gerçek
ve tarihi kişilikleri de öyküsüne katıyor ve
karikatürize edilmiş karakterle, seyirciyi hiciv
bombardımanına tutuyor. Yönetmen Armando
Iannucci’nin, Jeffrey Tambor, Steve Buscemi,
Andrea Riseborough, Olga Kurylenko, Rupert
Friend, Michael Palin, Paddy Considine ve
Simon Russell Beale gibi isimlerden oluşan
sağlam bir kadroyla, siyasetten bağımsız olarak,
ortaya izlenebilir ve kıs kıs gülünebilir bir işçilik
çıkarttığı gerçeği, elbette su götürmez. Yalan
yok, seyir boyunca, hayli kıkırdadım, özellikle
adı geçen ünlü simalar konusunda bilgi biriki-
mine sahip olmayanlar, beyazperdeye yansıyan
bu tiyatro oyunu tadındaki yapıttan daha çok
keyif almışlardır, lakin konuya hakim olanlar,
mübalağanın dozu kaçmış, yok artık! demişlerdir,
zannımca…
Herkes kötü, herkes çıkarcı, herkes üçkâğıtçı,
herkes ezik, herkes ahmak, koskoca Moskova,
ziyadesiyle dingillerin kıskacında… Ehi ehi ehi,
çok komik! Saddam diktatör, Esad diktatör, Kaddafi
diktatör, Suudi Arabistan kralı ise çok cici,
Katar emiri çok tatlış, Kuveyt emiri çok minnoş…
Bu hesap, o hesap. Diktatörler konusunda bile
ahali hemfikir değil! Çünkü mesele, diktatör
değil, mevzumuz ideoloji, tastamam. Stalin’i
batı medyasının gazı ve yönlendirme gücüyle,
kafasında şekillendirenlerin hezeyanı, ama bu
kendi çıkarımlarımız iddiası kadar gülünç. Sana
zerk edildi be o bebeğim, tanımadın, tanıştırıldın
yani. Stalin’in her şeyini savunduğumuz gibi bir
mana uyduracak olanlar, kendi bilgisizliklerine