Aytek Sever - Hiperbor - VI

Aytek Sever 

HİPERBOR-VI

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek 

lisans öğrenimini Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. E- 

kitap halinde yayımlayacağı, çeşitli alt kitaplardan oluşan Hiperbor, 

Siòn, Moto Perpetuo, Anka adlı şiir toplamlarının yanı sıra, yayımlanmış 

veya e-kitap halinde yayımlanacak olan Emerson (Yaşamın İdaresi), 

Thoreau (Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), Whitman (Ben, 

Jack Engle; Çimen Yaprakları; Benliğimin Şarkısı), Kandinsky (Sesler), 

Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı), D. H. Lawrence (İnsanlar ve 

Öteki Yaratıklar) çevirileri vardır.


HİPERBOR-VI

Hiperbor - VI 


Kapak Resmi: 

‘Adem’in Yaratılışı’, ayrıntı 

Michelangelo, c. 1512 

1. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Aralık 2018 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. 

Her hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla 

basılamaz, kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir 

mecra veya internet sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için 

lütfen kaynak gösteriniz. 

www.isaretatesi.com 

isaretatesi@gmail.com

Deniz’e

İÇİNDEKİLER 

Hiperbor - VI 

Soluk ………………………………………………………………….. 16 

Doğu Masalı …………………………………………………………. 18 

Nesneler ve Eylemci ………………………………………………… 20 

Ayrım ………………………………………………………………… 22 

Elektrik ……………………………………………………………….. 24 

Rüya …………………………………………………………………... 26 

Masalsılık …………………………………………………………….. 35 

Hız …………………………………………………………………….. 37 

Kan ……………………………………………………………………. 39 

Başka Ev ……………………………………………………………… 40 

Edimler Yankısı ……………………………………………………… 42 

Remystification ………………………………………………………. 44 

Peyzajda Neden Safari? ……………………………………………... 46 

Gece Başlangıcı ………………………………………………………. 47 

Şeyler ………………………………………………………………….. 48 

Dolu ………………………………………………………………….... 49 

Kader Ânı ……………………………………………………………... 51

Dağdaki Göl …………………………………………………………... 53 

İkilem ………………………………………………………………….. 54 

Makine ………………………………………………………………… 55 

İşaretler ………………………………………………………………... 56 

Birlik …………………………………………………………………… 59 

İnce Ayar ……………………………………………………………… 60 

Kinestezi ………………………………………………………………. 61 

Meçhul Koy ………………………………………………………….... 64 

Gözlem ………………………………………………………………… 66 

Yaz Rüyası …………………………………………………………….. 68 

Uçlarda ………………………………………………………………… 70 

Anima ………………………………………………………………….. 71 

Varış ……………………………………………………………………. 72


“Sehen wir uns ins Gesicht. Wir sind 

Hyperboräer, – wir wissen gut genug, wie 

abseits wir leben. ‘Weder zu Lande noch zu 

Wasser wirst du den Weg zu den Hyperboräern 

finden’: das hat schon Pindar von uns gewusst. 

Jenseits des Nordens, des Eises, des Todes – 

unser Leben, unser Glück...” 

“Kendimize karşı dürüst olalım. Hiperborluyuz 

biz, – pek iyi biliriz ne denli kopuk 

yaşadığımızı. ‘Hiperborlulara giden yolu ne 

karadan, ne denizden bulabilirsin’: Daha 

Pindaros söylemişti bunu bizim için. Kuzeyin 

ötesinde, buzun ötesinde, ölümün ötesinde – 

bizim yaşamımız, bizim mutluluğumuz…” 

12


13


HİPERBOR-VI 

(2010-2012) 

14


15


SOLUK 

Akşamın mavi mekânları kararmaya durmuştu. Gölgeler 

geziyordu alacakaranlıkta. Kendimi gördüm: Kuşbakışı 

bakmadım, kendimden gördüm, içimdeydim. Sıcak bir leylak 

rengiydim. 

Belirirken öz varlığı duvarın, pencere ahşabının, 

pencereden görünen dışarının. Baktım, baktım. 

Kendimden gördüm, sıcağım şimdi, bahçelerde 

büyüyebilirim. 

Ayna çerçevesi tırtıklarındaki madenî yansıma; oda 

köşesi karanlığında nabız gibi atan mum alevi; soluğun 

yoğunluğu; bellekte çakan kıvılcım; elimde tuttuğum mektup 

açacağının aşıladığı yapıcı his; pencereden durdukları yerdeki 

ağırlıklarıyla gördüğüm tırmık, römork, saman yığını, 

bidonlar; ayarlanmış konumları onların. 

Dışarı çıkıyorum. 

Paltomun yakaları kalkık, esinti ensemdeki tüyleri 

ürpertiyor; yanık odun kokulu mezralardan tangırtılar 

duyuyorum. İnek ve kaz seslerine kulak veriyor, kış rüzgârının 

16


gölün üzerinden sazlıklara kadar olan süpürücü etkilerini 

şurup gibi içiyorum. 

Kas seğirmelerimi ve kaçak ağrılarımı diplerde 

gezinmeye alıştığım sürece terk edemiyordum. Şimdi, yabanıl 

ormanda manyetik bir merkez sezerek yön duygumu oraya 

odakladığım ölçüde, bedenim tiklerden, sızılardan, 

spazmlardan arınıyor. 

Yeni bir eşikteyim. Serbestçe soluyorum zamanın 

dokusunu. 

Fundalıklarda, korularda, gölün üzerinde, kuytularda 

ağırdan ağıra sığırcıkvari bir yaşama dönüyorum. 

17


DOĞU MASALI 

İlk kez oluyor bu. 

Kış göğünde orta irtifalardan gelen belirsiz karaltılar, 

sazlığa çörekleniyorlar; gecede fa sesinin dar halkasında ıslıksı 

tınılarla döneniyorlar. 


Penceremden görünen kasaba boyunca derin renk 

kovukları belirmiş: biri mavi, biri turuncu, biri yeşil. 


Karanlığı boydan boya katediyor karga sürüsü – net bir 

kararlılıkla, floresan beyazı maden girişinden önceki kavaklara 

dek. 


İnek böğürtüsü; öyle gürbüz bir ses. Yaygarası kazların: 

kısa süren, mutlak bir susuşla dinen. Sessizliğin sol anahtarı. 

18


Loş sokaktan koşarak geçen çocuk: kar üzerinde katır kutur 

adımlarla. Teneke tangırtısı. – Ortalık aslında nasıl da 

sütliman. 


Bacadan kireç rengi, yoğun tüten duman. Bir başka 

bacadan kül rengi dağılan, seyrelen. Bir başkasından is karası, 

kesik kesik. Derin bir nefesle araştırdığım kopkoyu renklere 

gömülü mahallede. 


Buz, don, esintiler, uğultu, hışırtı. Sokak lambasının ışığı 

altında, karanlığın yakın ucunu dağlamış bakır rengi kavşak: 

kendi ardının kapısı. 


Karla kaplı uzak doğu yamaçları – ve hareketli iki kara 

nokta orada; belki de iki kurt: dürbünün öbür ucunda azman 

canlılık! 

19


NESNELER VE EYLEMCİ 

Armonik ses eğrileriyle şekillenir yaşam algım, 

kurduğum bireysel nomoloji: doğa, insanlar, olaylar, durumlar, 

akış, uyarımlar, – iniş ve çıkışlar, kütle, döngü, yamacın ışık 

vuran tarafı, hareket aralıkları, etki, merkezler. Tınılarda gizli 

renklerle geçerim hepsinin üzerinden. Nesnel varlıklar ve 

eylem becerim bana tüm hacmiyle müziği verir. İçimde bir tür 

ses barometresi taşırım. 

Açık havada yürürüm, çeşitli yönlerde galeri gibi uzanan, 

değişken mecralar sezerim. – Yoksa parkta, restoranın gölete 

bakan çıkışına yakın, Haçaturyan’ın romansını nasıl 

duyardım? 

Ortamın serinliğine bir tür karıncalanmayla yerleşirim. 

Bir koza sarar beni. Manyetik gelgitlerle retinamda on iki 

köşeli bir yıldız belirir. Hiç meditatif düşünülmemiş ayağım, 

yıpranmış botun içinde, işte şimdi, tam şu an, ilk kez meditatif 

düşünülüyor… 

Lıkırdıyorum. Damağımda kuşburnu tadı – ve güm! 

Korktum. 

20


Davranışlarıma yön vermesi beklenen kılavuz çizgiler 

ağından kabuk değiştirerek, tanımsızca geçiyorum; termal bir 

yumağım, ele avuca sığmaz, radara yakalanmaz. 

Görülmüyorum: – Görülürsem, zamanda ve mekânda 

yarattığım kırılmalarla nasıl kaza izi bırakmayayım? 

21


AYRIM 

ayrımım 

günlük bir misfit durumunu 

fit yapma yöntemim kadar 

basit 

ayrımım 

bir içdeniz imgesinin 

karanlığına yağ lekeleri katışım kadar 

basit 

ayrımım 

bulutun dağılgan ucundan önce 

oyalandığım sürenin uzunluğu kadar 

basit 

ayrımım 

macentanın yanına yanık siena 

22


ararkenki huzursuzlanışım kadar 

basit 

ayrımım 

güneyi boşlukta 

bir kıvılcımla tanıyışım kadar 

basit 

ayrımım 

önümdeki yol ayrımında 

bir tarafın diğerinden sıcak oluşu kadar 

basit 

23


ELEKTRİK 

Odanın karanlığında şimşek gibi sıçrayan elektrik akımı 

aniden super slow motion yavaşlığıyla tırtıklı bir çizgiye 

dönüştüğünde, tüm ambiyansın aksak ritme kurulu olduğu 

hissine kapıldım ve tırtıklı çizgi keskin bir testere gibi göründü 

bana. Enerji ve madde ikiliği tini parçalayabilecek bir ironiydi. 

Ürpertici bir deneydi. Gözler üzerimdeydi. İkilik pekişti, 

testere tırtığı somutlaştı. – O zaman dünyanın tüm halkları bir 

ağızdan bağırdılar: “Korsika haritadır!” 

Gidemedim Korsika’ya. Bunu duyan kim gidebilirdi ki? 

Haritaydı Korsika. Gidemezdim. Haritanın başına oturdum, 

pasif kalamayıp hep bir şey yapmaya koşullanmış halimle. 

Gene de iyi bir seçim sayılırdı harita. Baktım, oyalandım; 

enlem ve boylamların önünde hayal meyal, hangi kıtaya 

baktığımı bilmeksizin uzun müddet kalakaldım. – Neredeydi 

Korsika? Bulamıyordum. Korsika harita bile değil miydi 

yoksa? 

Hafakanlar bastı. Düzlemden fırlayan enlem ve boylam 

çizgileri sarmallara dönüşerek odayı örümcek ağı gibi sardı, 

24


içinden çıkılmaz bir yumak halini aldı. Feci bir tuzağa 

düşmüştüm; boğucuydu eğriler; nefes alamıyordum. 

Kıvrım ve sarmalların aşırılığından türeyen absürt anlamı 

kovalamak insanı nereye götürür bilinmez, – içine 

hapsolduğum gözenekten, yarı bilinçli yarı bilinçsiz, 

vargücümle bağırdım: “Korsika haritası Akdeniz kokar!” 

25


RÜYA 

Nerval’e 

Bir kütüphanenin ana çalışma salonu. Kitaplar 

karıştırıyor, birtakım notlar alıyorum. Acelem yok, sakinim. 

Başkaları da var, uzunlamasına masalarda teker teker veya 

birkaç kişilik gruplar halinde oturmuşlar. İçeride pür sessizlik 

olduğu söylenemez. Aslında mırıltılar, fısıltılar, öksürükler, 

sayfa çevirme sesleri seyrek ve belli belirsiz, ama insanların 

çokluğundan ve yüksek tavandaki akustiğin bozukluğundan, 

ortam arı kovanı gibi. Ya da bana öyle geliyor. Çünkü 

çalışırken bir an mutlak bir yoğunlaşmaya ihtiyaç duyuyorum, 

bu da tam tersi bir hassaslık ortaya çıkarıyor. İçeride 

tanımlayamadığım, tekinsiz bir şeyler seziyorum, ama bunun 

ne kadarı gerçekten orada, ne kadarını ben kuruyorum, belli 

değil. Yaptığı gürültüden dolayı uyardığım yanıbaşımdaki 

çocuk –ki arkadaşlarıyla üç kişiler– oralı olmayınca, bir anda 

kontrolümü kaybederek yerimden fırlıyor ve Anadolu 

delikanlısı tipli o irice oğlana kafa atıyorum, aynı anda da 

ayağımın burnuyla böbreğine doğru tekmeyi geçiriyorum. Sert 

bir giriş yapıyorum kendimce, ama darbelerim o kadar kof ki 

26


oğlan ve üç arkadaşı ayaklanmaya başlayınca hemen 

centilmence tavırlar takınıp ağabey gibi davranarak ortamı 

yumuşatmaya çalışıyorum. Böylece durumu kontrol altında 

tutuyorum. 

Fakat tekrar yerime oturduğum sırada havadaki gerilim 

öncekinden daha beter bir vukuat doğuruyor ve aniden bir 

rehine krizi patlak veriyor. İlginçtir, kütüphanenin ana çalışma 

salonu dediğim bu yer aslında bir havaalanı bekleme 

salonuymuş; filtreli geniş camlardan içeri öğle sonrası ışığı 

vuruyor. Kadın erkek hepimiz rehineyiz ve polis de intikal 

etmiş. Bizi rehin alan silahlı şahıs lise yıllarımdan tanıdığım 

biri. O zamanlar tanıdığım haliyle herhangi bir suç olayına 

karışacağına asla ihtimal vermeyeceğim, son derece beyefendi 

biri olan bu çocuk, şimdiki kemik çerçeve gözlükleri, kumrala 

boyanmış saçları ve eskisinden sadece biraz daha keskin olan 

yüz hatlarıyla bana hâlâ öyle biri gibi geliyor ve o yüzden de 

elindeki silaha rağmen onu düşmanım olarak göremiyorum. 

Kendinden emin bir şekilde silahını kilit bir noktaya 

doğrultup, kendisi, biz rehineler ve polis arasında bir üçgen 

kurmuş. Bir açmaz söz konusu. Durumu değiştirecek 

hamlenin nereden geleceği merakla beklenirken, sanki çocuğu 

tanıyor olmam beni kendiliğinden onun suç ortağı yapıyormuş 

gibi, bir anda eyleme dâhil olup, bir parmak şıklatma hareketi 

ve çocuğa doğru yaptığım bir mimikle polisi yanıltıyorum. 

Ortalık karışıyor. (Tam bir curcuna; ama gariptir, bir el bile 

silah patlamıyor.) Kaçmaktan başka yol yok ve benim 

beklenmedik hamlem buna fırsat yaratıyor. Polislerin 

bağırışları ve kalabalığın itiş kakışları arasında tabanları 

27


yağlıyorum. Arkama dönüp bakmıyorum bile, lise arkadaşımı 

düşünecek vaktim yok, herkes kendi başının çaresine bakmalı. 

Zaten yaptığım hamlenin beni olaya öyle bir dâhil edişi var ki, 

kendimi olayın asıl faili, planlayıcısı ve uygulayıcısı gibi 

hissediyorum. Belki de başından beri gerçekten öyleydi ve 

bunu kendimden bile gizlemiştim. Yoksa olayı nasıl bu denli 

sahiplenebilirdim, nasıl bu denli planlı hareket edebilirdim? 

Atak ve seri bir şekilde, ustaca kaçıyorum; her nasıl 

oluyorsa, binayı avucumun içi gibi biliyorum. Meğer burası 

hem kütüphaneyi, hem de havaalanı bekleme salonunu 

kapsayan devasa bir binaymış; bir üniversiteye, ya da 

kompleks bir devlet kurumuna benzeyen, Bükreş’teki Halkın 

Evi’ni andıran, kat kat, iç içe bölümlerden oluşan labirentvari 

bir yapıymış. Her taraf türlü halklardan insanlarla ve onların, 

alışveriş arabalarıyla, tekerlekli bavullarla ve çekçeklerle 

götürdüğü eşyalarla, öteberiyle, evcil hayvanlarla çılgınca 

kalabalık; tüm salonlar ve koridorlar vızır vızır. Nasıl 

adlandırmalı bilmiyorum, bana buranın henüz görmediğim 

yerlerinde tapınak, hastane, otel, imalathane, müze, darphane, 

kışla, botanik bahçesi gibi sayısız alt kısım var gibi geliyor. 

Binayı tanıyorum, ama nereden, hatırlamıyorum; gene de bu, 

içgüdümün yönlendirmesiyle kapıları birbiri ardına açıp 

merdivenlerden geçerek, oradan oraya atlayıp zıplayarak hızla 

ilerlememe engel değil. Belki de sırf sezgilerim güçlü olduğu 

için yanılmıyorumdur. Kapana kısılmıyorum, hatta kaçarak 

ilerlemekten zevk de alıyorum. Gene de gergin ve telaşlı, 

ambiyansları üstünkörü yaşayarak, koştura koştura, filmi 

ileriye hızlı sarar gibi (“çarpı-4”, ara ara “çarpı-8” hızıyla) 

28


geçiyorum odalardan, koridorlardan, salonlardan, pasajlardan. 

Bir ara, duvarların ardında, âdeta bir zindanın en iç hücreleri 

gibi birbirine açılan ve bomboş olduğu için korkutucu olan 

birtakım taş odacıklardan geçtiğim sırada, karşıma heyecan 

arar gibi duran ve istemem halinde kaçışımda bana eşlik 

edeceğini bir bakışıyla hissettiriveren kıvırcık sarı saçlı bir 

kadın çıkıyor; ama acele ettiğim için durup düşünme fırsatım 

yok, ve gizli odacıkların mahrem ortamının bize sunabileceği 

erotik olanağı kaçırdığımı birkaç saniye sonra farkettiğimde 

anlık bir kızışmayla kafam karışsa da, tekinsiz oda 

silsilesinden belli bir kaçış kararlılığıyla çıkıveriyorum. Bu 

hariç, geçtiğim mekânlarda kimseyle ilgim olmuyor, koşa koşa 

ilerliyorum sadece. Genel havam olumlu. Yoluma devam 

ediyorum. 

Gittiğim yeri biliyor gibiyim. Karmakarışık dev binada 

vektörel olarak çaprazlamasına ve aşağı doğru inerken 

geçtiğim tüm koridorlar, merdivenler, sahanlıklar, asansörler, 

salonlar, depolar müthiş bir insan trafiğinin arasından beni 

aşağılardaki bir çalışma ofisine, mahzene veya uyku odasına 

doğru götürüyor. İnsanlar arasında kaçışımı sıradan bir 

meşguliyet gibi algılıyorum. Herkes hareket halinde, tüm 

insanlar bir yerden bir yere gidiyorlar, bir şeyler yapıyorlar, 

birtakım gündemleri var ve ben de öyleyim. Gene de kendimi 

özel hissediyorum, çünkü aranan, izi sürülen, yakalanmak 

istenen biriyim ve gizleniyorum. Dahası, polisten kaçarkenki 

maharetim, seri davranışlarım ve tercihlerimin isabetliliğiyle 

olaylar istediğim yönde gelişmiş; seçkinliğim sınanarak 

onaylanmış; ve de, en önemlisi, kaçmaktan epeyce zevk 

29


alıyorum. Şanslı olduğum ve bir şeylerin beni kolladığı o 

kadar belli ki… 

Yaydığım aura alt katlara yaklaştıkça hepten doğaüstü 

bir niteliğe bürünüyor. Etraf artık tenha. Bir başıma ışıl ışılım. 

Orta Çağ şatolarının hazine odalarını andıran yüksek 

kubbemsi tavanlı, geniş bir salona varıyorum. Meğer burası iki 

profesörün ofisiymiş. Bu profesörlerden biriyle görüşmeye 

gelmiş gibi davranarak izimi kaybettirmeyi umuyorum. Artık 

uçabiliyorum; tavana yakın küçük üst kapıdan girince, kıvrıla 

kıvrıla inen merdivenleri kullanmak yerine, salonun zeminine 

havada süzülerek iniyorum. İçerisi duvar lambalarının solgun 

ışığıyla aydınlanmış; tezgâhı andıran masalarda eski püskü ve 

tozlu öteberi var; birtakım eşyanın üzerine örtüler çekili. 

Kenardaki bir kürsünün üzerinde sayfaları açık duran kalın, 

ciltli bir kitap var ve bir çalışma lambası yanıyor. Sanki kitabın 

başından yeni kalkılmış. Yarım bir bardak çay da görüyorum 

orada. Profesörler nerede acaba? Köşedeki küçük toplantı 

odasında yarı kalkık jaluzilerin arasından görüyorum ki bu top 

sakallı, şişe dibi gibi gözlüklü, yüzlerinde tiksinme ifadesi yer 

etmiş adamlar –büyük bir yanlışın bu ciddi adamları– masada 

baş başa vermişler, (kim bilir hangi konuda) hummalı bir 

değerlendirme içindeler. Onları gördüğüm an onlar da beni 

farkediyor; kınayıcı bakışlarına karşılık başımla “peki, sonra 

gelirim, iyi toplantılar” gibisinden bir hareket yaparak, oradan 

derhal ayrılmaya karar veriyorum. Aramızdaki statü farkını 

hissettirmiş olmaları zannettikleri gibi rahatsız etmiyor beni; 

çünkü onlar, büyük bir yanlışın içinde olduğundan dolayı 

mazur gördüğüm insanlar. Benim statü tanımayan özel 

30


durumumu onlar nereden bilecekler? Yeniden kanatlanarak, 

tavana doğru yükseliyorum; bu uçuş, seçkinliğimi şüpheye yer 

bırakmayacak şekilde sergiliyor. Odadan ayrılmadan evvel 

yüksekte bir süre içerinin ambiyansını yaşıyorum. Burası sanki 

doğrudan bir mağaranın içine oyulmuş; her yanda saygı 

uyandıran, tapınakvari bir eskilik seziliyor ve bundan 

kaynaklanan bir geleneğin ağırlığı duyuluyor. Aşağıda, hemen 

bitişikte, başka bir odacık farkediyorum; benim gibi doğaüstü 

birinin istediği her yere uçmasında hiçbir sakınca 

olamayacağından, dümeni oraya doğru kırıyorum; havada 

çizdiğim fazladan bir kavisin zevkini doyasıya çıkararak 

yavaşça alçalıyorum. Bitişikteki odacık ana salonun kovuk gibi 

bir bölmesi; içine ağır, masif ahşap bir yemek masası ve dört 

sandalye zar zor sığmış. Duvarda bir pencere var, önünde 

bana arkası dönük, kısa boylu, küt saçlı, tombul bir kız 

duruyor. Oraya buraya hafifçe takıla takıla içeri süzülüyorum; 

melankolik bir edayla dışarıyı seyreden kızın yanına iniyorum. 

Derdim pencereden bakmak, oraya bunun için inmişim, her 

halimden belli. Yüzünde buruk, bitkin bir ifade olan kızcağız, 

niyetimi hemen anlayarak, pencere sanki hukuken benim 

hakkımmış gibi kenara çekiliyor. Meğer burası ikinci katmış; 

aşağıda bahçe uzanıyor ve alacakaranlıkta gür yapraklı iri 

meşeler seçilebiliyor. İleride derin orman başlıyor olmalı. 

Pencerenin aralığından ıslak toprak ve çimen kokusu 

alıyorum. Yağmurdan bihaberdim; gene de dışarısı tam 

beklediğim gibi, kaçıp ulaşmak istediğim gibi. Hiç 

oyalanmadan kızın yanından ayrılıyorum; arkamdan kızın 

tekrar pencerenin önünde yerini alacağına eminim, burası 

31


onun melankolisi için tahsis edilmiş. (Peki nasıl oldu da 

ikimizin hakları birbiriyle çatışmadı?) Kaçışımı bir an evvel 

sonuçlandırmam gerek. Dışarıyı önceden görüp fikir sahibi 

olmam iyi oldu; doğru tarafa yöneldiğime emin oldum. 

Binanın dışarısını hedeflemem gayet mantıklıymış. 

Fakat uçabilme özelliğime duvarların içinden de 

geçebilme özelliğinin eklenmesiyle elde ettiğim mutlak hareket 

kabiliyeti beni yanıltıyor ve kestirmeden gitmek isterken 

(neden dosdoğru duvardan veya pencereden dışarı 

yönelmeyip binanın içine yöneldim?) kendimi laboratuvar gibi 

görünen bir odada buluveriyorum. Görmemem gereken bir 

yer burası, bulunmamam gereken bir yer. Sezebiliyorum bunu. 

Girmemeliydim buraya, ama ha deyince de ayrılamıyorum. 

Çakılıp kaldım; sanki görmemem gereken bir şeyleri görmek 

zorundayım. Kendimi neye zorladığımı bilmiyorum (belki de 

hiçbir şeyin havamı bozamayacağını ispatlamak istiyorum). 

Sahiden bir laboratuvar burası. Her köşesi ortak bir 

anlatının parçası gibi duruyor. Sanki bir belgesel sekansı. 

Ortada metal bir deney masası var, üzerinde teknik araç 

gereçler, tüpler, kaplar, solüsyonlar. Ayakta duran bir yaratık 

görüyorum, hem deneyin parçası olup hem de deneyi yürüten 

şempanzeleşmiş bir insan. Dişi. Yumuşak bir sesi, spiker gibi 

bir diksiyonu var. Sakinliği ürpertici. Beyaz önlük giymiş bir 

primat düşünün, ama insan gibi davranıp insan gibi 

konuşuyor, sanki tersine evrim yaşamış (eğer böyle bir şey 

olabilirse). Yaptığı şey tam bir saçmalık: Masanın üzerinde 

kundaklanmış bir lemur var, onun ağzına bir sigara götürüyor; 

32


sanki lemur da başkalaşım geçirerek insansılaşmaya başlamış 

bir melez tür; tiryakilere özgü anlamsız yüz ifadesiyle 

sigaradan bir fırt alıyor, o sırada şempanzemsi doktor 

anlatıyor: “Görüldüğü gibi, öleceğini anlayan lemurlar sigara 

içmek istiyorlar.” Sonra, hiç de ölecekmiş gibi durmayan 

kundaklanmış lemuru kucağına alıp bize (kameraya?) doğru 

dönüyor, asap bozucu bir anaçlıkla sırıtıyor. 

O an köşede, yanıp sönen floresan ışığında, bir koltuğa 

kayışlarla sıkıca bağlanmış başka bir deneği görüyorum: 

Benim ta kendim bu! Nasıl bir muameleye tâbi tutulduysam, 

müthiş hızlı başkalaşımlar geçirerek şekilden şekle giriyor, 

lastik gibi, hamur gibi uzayıp kıvrılıyor, cıva gibi akıp geri 

dönüyorum; derim de alacalı bulacalı renklere bürünüyor, 

çığlıksı sesler çıkarıyorum. Sonra, başkalaşımın sonuna 

ulaşmış gibi bir anda donup kalıyorum: Bedenim aynı beden, 

çift başlıyım… 

EPİLOG 

“Rüya”da, gördüğüm bir rüyayı tüm ayrıntılarıyla, 

eksiksizce anlatmak istedim. Amacım, anlatıyı kendi 

gerçekliği içinde tastamam kurmak ve metni öylece 

bırakmaktı. Yani, rüyamın içinden bir tür yazı kamerası 

33


geçirdim. Sabahın köründe uykumdan kopkoyu bir rüya 

sıcaklığıyla ve beklenmedik bir yazı akıcılığıyla 

uyandığımda yaptım bunu. İşin meraklıları rüyanın 

yorumunu yapabilir. Bana kalırsa rüyalar eğlenceli 

oyunlardır ve nasıl ki kendi kurallarıyla oynanıyorlarsa, 

kendi bütünlükleri içinde okunmaları gerekir, “dışarı”nın 

kurallarıyla değil. 

Şunu da söylemek isterim ki, rüyanın sonundaki çift 

başlılık beni sanılabileceği kadar korkutmadı. Yoksa 

anlattıklarımı rüya değil, kâbus olarak anlatırdım. Söz 

konusu çift başlılık, kaynağını yaşamımın ikili 

gerçekliğinden alıyor olmalı: bir yanda ben ve gündelik 

yaşamım, diğer yanda yaşamımın gözlemlenebilir 

gerçekliğine karşılık sürdürdüğüm özel yaşam, yani inşa 

ettiğim yapıt üzerinden iki yıldan uzun bir süredir 

yürüttüğüm program. Bunların birini yaşıyor, öbürünü 

yaşatıyorum. Tek bedende iki baş. Ama olsa olsa insanın 

her türlü ikiliği kadar ürkütücü, ve ancak yaşamın diğer 

bütün birincil ve ikincil gerçeklikleri kadar (ama onlardan 

daha fazla değil) korkunç. Zira tüm o ikilikler, yaradılış 

itibarıyla ikili olan insan tarafından en dinamik 

yöntemlerle idare edilir, sürdürülür: sürdürülebilir. – Ve 

hal böyleyken, hem rüyadaki denek olunur, hem deneyi 

gözlemleyen, hem deneyi yapan, hem de hepsini kapsayıp 

hepsinden farklı olarak, rüyayı gören olunur. Uyunur, 

rüya görülür, uyanılır. Ya da bazen hiç uyunamaz: Ama o 

da rüyadır. 

34


MASALSILIK 

Seyir taraçasından bakıyor. 

Kenti küçük küçük aralıklarla inceliyor. Manzara 

üzerinde odaklandığı, sonra geri çekildiği noktalar var. Şu an 

bu taraçada bir tek o olduğu için, kendini kimseye göre 

ayarlamak zorunda değil; uzunca kalış süresini yadırgayacak 

kimse yok. Yalnızca kendisi kimi uzatmalardan, 

oyalanmalardan huzursuzluk duyuyor. 

Taraçanın parmaklıklarına yaslanarak, görmek istediği 

bölgeye doğru bakıyor. Gözlerini kısıyor. Tatmin olmamış 

olacak ki, bir adım geri çekiliyor. Elleri belinde. Hem sık sık 

dikkat kesiliyor, hem de sanki dikkati kolayca dağılıyor. Çeşitli 

görüş açıları ve perspektifler yakalamak ister ve bunu 

yaparken huysuzlanır gibi bir hali var. Onun bu seyir 

eyleminin ne gibi bir deneyime karşılık geldiğini çözebilmek 

için kafasının içine girmek gerek. 

Rastgele üç dağınık nokta alıyor, onların aralarındaki 

dilimleri tarıyor: Ama bütünleştiremiyor bu dilimleri. Sonra, 

çeşitli atipik şekillerde kesitler seçiyor manzaradan, birinde 

aradığını bulamayınca diğerine, sonra bir diğerine bakıyor. 

35


Bunlardan bir içerik elde edebiliyor mu belli değil. Ardından, 

kent merkezini belirleyen hat boyunca ilerlerken, kuzeydoğu 

yönündeki çanağa varınca, oradan derin bir izlenim toplamaya 

çalışıyor. Aynı bölgeden ileri geri, iki yönde, tekrar tekrar 

geçiyor. Sanki bununla, baktığı yay üzerindeki alanları yakıp 

kavuruyor, çölleştiriyor. 

Gene de vazgeçmiyor. Dört odak alıyor kendine, 

aralarında belli bir hücumun koridorlarını açıyor; çınlamalar, 

manyetik sol anahtarları, tarçın rüzgârları, klarnet 

orkideleriyle karşılık arıyor. Ama basit bir doğu-batı kapanışı, 

rutin bir örtülme hissi, monoton bir ses armonisi seçebiliyor 

sadece. Sönük duyumlarla kaplanıyor ölü zemin. 

Manzarada bir masalsılıktır uyandırmaya çalıştığı, – orada 

olmayan. Eskinin izlenimleriyle ve sabit fikrin ısrarlarıyla 

zorluyor; içgüdünün ardı ardına U dönüşleriyle aynı çemberi 

sonuçsuzca dolaylıyor. Oysa ya oradadır manzarayı 

görülmeye değer kılacak olan masalsılık ve görülür, – ya da 

orada değildir ve görme oyunlarıyla, denemelerle, dağarcıktan 

kopyalamalarla var kılınamaz. 

36


HIZ 

İlerleyiş, akış. Yakalanmış ivme; kararlı bir hız. Artan bir 

hız değil; kendi düzeyini bulmuş, korunan, sürdürülen bir hız. 

Her şeyden önce, insansı bir hız. – Peki, hareketin 

kaynağını nereden aldı? Durdu, kabuğuna çekildi, âdeta 

uykuya yattı; bütünsel bir hareketlenmenin güçlerini hazırladı. 

Kımıldandığında, en içteki, yalnızca özel durumlarda işleyen 

motoru çalışmaya başladı; doğal bir içgüdüyle hızı aradı. 

İlerlemeye koyuldu. 

Ölçüsüz bir hız değil bu; sona dayanmış bir hız değil. 

Önü alınamazlığın hızı değil; ayakları yere basmayan bir hız 

değil. Kaba ön hesaplara dayalı, varsayımsal, gerçekdışı bir hız 

değil. Taşıtların o ritmik karşılığı olmayan hızı değil; işlevsel 

bir hız değil. İletim, mekanik, elektronik prensiplerinin kabul 

ettiği türden bir hız değil. Fizik ve matematik bu hızın ayarını 

ölçemezdi. Gelgelelim fiziği de matematiği de içeriyor 

kendinde: Hareketi doğal güçlerde bulmuş, bizzat hareket 

olmuş. 

Hızlı geçişlerin hızı değil bu; oradan oraya atlamaların 

hızı değil; ışınlanma hızı değil. Kabarmış istemin döngüleri 

37


hiçe sayan zapping hızı değil. Bunların hepsi sönümlenmeye 

kuruludur. Bu ise kalıcı bir hız; kendi kendini döndüren, akıcı 

bir hız. 

Yani yavaşlığın hızıdır bu. Sürekliliğin hızı. Hareket 

kadar, durgunluktan da beslenir. Durumları, denge çıpalarını 

tanır, tarar. Kendi yön okunu mekânlara koyar, geçtiği 

ortamlara ısı olur. – Güneyin hızıdır bu. Baharın hızı. Kuşlarla 

arı kovanı gibi kaynayan fundalığın hızı. Kaya-hız. Yamaçtan 

aşağıya doğru süzülen bulutun hızı. Beyazlığın hızı. 

Sessizliğin. 

Organik bir hız; tüm bedensel işlevlerin eşlik ettiği bir 

hız! At hızı gibi örneğin. Ya da sinek hızı. Göldeki balıkların 

hızı. Yapraktaki tırtılın. Patikadaki köpeğin. Ve doğadaki tüm 

bedensel hızların yelpazesini (örneğin kızıl karıncanın, 

güvercinin, maymunun, örümceğin birbirinden çok farklı 

aralıklara denk düşen kımıltılarında) tarayıp kendi özyapısının 

karşılığını bulmuş ve uygulamaya koymuş olan öznenin hızı. 

Ve işte, o, ilerliyor göl kıyısında – doğru ayarı bulduğunu 

ancak içindeyken anladığı ideal bir hızla; adımları, elini kolunu 

sallayışı ve başını çevirip etrafına bakışı rüzgâra ve sudaki 

harelere ayak uydururcasına; soluk alıp verişiyle etki 

yaratarak, etkilenerek, döndürerek, katılarak, dönüşerek. 

38


KAN 

Senin öğle güneşinde havuza cumburlop düşerkenki 

görüntünde sinematografik kirlenmeler olmasaydı, sabahleyin 

rüzgârlı gölde yüzen ördeklerin parlak yeşiliyle başlayan 

olağanüstü gelişim aniden kesintiye uğramayacaktı. Boşlukta 

yağ gibi kayamadın. 

Vahşi bir kan gerek sana. Oysa damarında sentetik kan 

akıyor. İkindi güneşinin vurduğu korulukta sıralanan çam 

ağacı gövdelerini İberya Sokağı’na kadar devam ettiremedin. 

Terk ettin olmayan kitabeleri. 

Senin “ayla söyleşmek” dediğin, herkesçe tanımlı bir 

fonksiyon aslında: lunalog. 

Vahşi bir kan gerek sana. – Şimdi ne oldu da ıssız cadde 

boyunca geceyi katmerlendirmeye çalışıyorsun? 

39


BAŞKA EV 

Başka bir ev burası. Senin evin değil. Misafirsin. Salonda 

ötekilerle beraber oturuyorsun. 

Davete uyup geldin sadece. Burada evinin elverişli 

koşullarını bulmayı ummuyorsun. (Ya da umuyor musun?) 

Kanepede sohbete katılmadan, sessizce oturuyorsun. Etrafa 

bakıyorsun; duvarlara, eşyalara göz gezdiriyorsun. 

Her evin kendine göre bir havası vardır, öyle ya da böyle. 

Buranın havasını solumaya çalışıyorsun. Kıpırdanabilmen için 

işaretler gerek sana. Buradaki varlığını anlamlı kılacak 

işaretler. Bir dizi uyarımdan tutarlı bir bütün. Çarkların 

işlediğini duyup bunun zevkine biraz varabilsen, sıradan ve 

ortalama olan sana uygun koşullar yaratacak, biliyorsun. 

Dingin iç kıpırtılarla, dengeli bir başlangıç arıyorsun. 

Tuhaf bir rahatlığın var; bir koza sarıyor seni; kuytundasın. 

Ağır ağır işliyor dakikalar. Sakin, uyumlu, huzurlusun. 

“Evini senin için elverişli kılan şey neydi? Ona bir karşılık 

bulabilir misin burada?” Bunu düşündüğünü farkeder etmez, 

ani bir iradeyle kafanı kaldırıp duvarda asılı iki resim arasında 

40


bağlantı kurmaya girişiyorsun: biri Dali’nin Meditatif Gül’ü, 

diğeri öne doğru eğilmiş aşırı uzun kollu bir balerinin siyahbeyaz 

fotoğrafı. Köşede biblolar dizili raflar, kenarları Kiril 

alfabesiyle yazılı ciltli kitaplar; diğer köşede şömine ve at 

heykeli: Gençliğin iyimser tazeliğiyle dolup, cam şişelerde 

tılsımlı ışıltılar, kurabiye paketinin ambalajında uçsuz bucaksız 

derin bir kırmızı yakalıyorsun; ve koridor boyunca arka tarafın 

aydınlığına doğru uzanıyor senin için kaplan yazlarının 

dooooooo sesi… 

41


EDİMLER YANKISI 

Görülmüyordun. Kapalıydın: tekdüzeliğe kamufle. 

Kıpırtılarını nadiren farkedenler, deviniminin aksaklığıyla ve 

cılız ışığınla seni aynı dokuya geri döndürüyordu hemen. 

Âtıl değildin sen aslında; bir duman bulutu içindeydin; 

edimlerin görünüşte bir etki yaratmasa da durmadan bir 

şeylerle besleniyor, bir şeyler yapıyor, bir şeylere maruz 

kalıyordun. “Kendine doldurup durduğun bunca 

malzemeden, içindeki değirmen ne gibi bir ürün versin 

istiyorsun?” dediler. Oysa sınırları ve ölçüleri gözden 

kaçırmıyor, aralıkları kolluyordun. “Karmaşaya bir 

orkestrasyon arıyorsun,” dediler, “olmayacak şey bu.” 

Sınırlara, ölçülere uydun, aralıkları gözettin. Senden, 

karşılığını arayan bir uğultunun titreşimleri yayılıyordu 

gizlice. 

Yerini öyle belli ediyordun. Nefesin iz bırakmıştı geçtiğin 

her mat zeminde, toprakta, su yüzeyinde, kokusuz buz gibi 

havada. 

Nihayet hareketin ruhu erişti dönemeçlere, kestirmelere, 

kıyıya köşeye, dört bir yana. Saat kadranlarına tanımı doldu 

42


kökenlerin, uyumun, mizansenin. Bir karaağaçlar üzeri 

boşluklar homurtusu duyuldu, doğudaki en uzak geçide 

doğru uzanan tenha caddede. 

Yapıtın düşünü gördüren içrekleşmeye kapıldın yeniden. 

Yumruğunun ve bileğinin içine, adalelerine, eklemlerine 

yerleşti zaman, oradan işledi. 

Ve dört dörtlük dinlediğin Einzug der Götter in Walhalla ile 

pekişen, geniş döngülere ait ayrıksı edimlerinin oturmuş bir 

programa dönüşebileceğine dair inancın, şimdi, boz höyük 

civarındaki esrik renklere olağandışı bakış sürenle 

katmerleniyor. 

43


REMYSTIFICATION 

Tıkanmıştı sistem. İşaret geldi. Elveda köhne düzen! 

Dönüşümün yolu açıldı. Vazgeçiyoruz işlemeyen çarklardan. 

Sırtınızı dönün kurumlara. Lojmanları terk edin. 

Bürokrasinin hükmü kalmadı. Siciliniz tertemiz! El 

arabalarıyla çöpe atılıyor klasörler. Artık o demir banklara 

oturmak zorunda değilsiniz. Standart üretime paydos! 

Şalterler indi. Tabldotlar boş kalsın. 

Bir kere bile dolmamış güğümü hurdaya verin. Iskartaya 

çıksın mühimmat kamyonları. Doktorlara görünmemiz 

gerekmiyor kamu sağlığı adına. Karantina kalkmış. 

Sevgilinizle sözleşebilirsiniz akşam için. Sahil yolunda 

yürümek için izin almaya gerek yok. Baloncular, hulahupçular 

çıksın ortaya. 

Gırtlağınızdaki tüy topağını tükürün! Boston yutmuş gibi 

yürümeyin artık. Özgürce konuşun; ağzınızdan baloncuklar 

saçın geğirerek, gülünç olun çocuklara. Yürüyün, nefesinizin 

dumanı tütsün. Sürün elinizin içini dışını kumtaşına. Tutun 

akik tesbihleri. Yolun öteki ucunu isteyin. 

44


Törensel olmayan boru çalınmış dağın yamacında. 

Notasını kimseler söyleyemiyor. Gidin, kendiniz duyun. 

Kanınız gürül gürül, yürüyün doludizgin, bakalım nefesiniz 

yetecek mi gökkuşağının dibindeki hazineye varmaya… 

* * * 

Buydu asla duyulmayan nota, anahtarı gerçek müziğin! 

Tek bir ses yetiyor köhne düzeni yıkmaya. Bitti ölü törenler, 

kara sözler… Büyülü yolu yürüyüp vardık gökkuşağının 

ucuna, duruyoruz hazinenin yanıbaşında; alıyoruz altın 

boruyu elimize, sırayla üflüyoruz bir sen, bir ben, hepimiz; 

yürekten geliyor bu sonsuz heves; varlığın rengârenk 

tınılarıyla yeri göğü inletiyoruz! 

45


PEYZAJDA NEDEN SAFARİ? 

Botsvanalılar, dünyalara değerdiniz siz! Ne Montenegrin 

ihanetin soyluluğu tutabilir yerinizi, ne de Bangalore’daki 

cazip istif… Neler denenmedi ki? Rengârenk fırıldaklar salındı 

gecekondu mahallelerine; alizeye şeritler savruldu, konfetiler. 

Kevser: artık gulaş yenmeyen mutfaklarda. Yoğun maddeyle 

içten cisimleştirildi saksılar ve şadırvanlar. Lüks ve küf. – Yok! 

Botsvanalılar’ın pırıltısı, Botsvana’da kaldı. 

Şimdi, maden ocaklarının ağzından sersemletici 

dumanlar geçiyor. Yeni otlardan, belirsiz Ekvator Ginesi 

fısıltıları. Sarkaçlarla uyunuyor. Uyanıldığında, parkta bir 

savan: zürafalı, gergedanlı, pattadanak. Sıra sıra meşe 

ağaçlarına yapay alacalar doğuyor; katettiğim mesafenin 

menzilini ufka kadar uzatıyorum ıkına sıkına; gölgeliklerde 

masklar görüp kuytuların kimyasıyla oynuyorum. 

Ach pazoog diyorum, kolumda duyuyorum sağlığımı, – ya 

hemen Hacerü’l-Esved kovuğuna uzatsam yumruğumu? 

Tempus edax rerum: 

Demin gördüğüm yamaçtan akan yağları, gene bakıp 

nasıl göreyim? 

46


GECE BAŞLANGICI 

Araba kentin öbür ucundaki gece kahverengisi semte 

doğru en kestirme güzergâhı izleyerek yol alırken, dışarıyı 

seyreden arka koltuk yolcusunun yakaladığı yakıcı 

duyarlılıkta bir araya geldi tılsım, ürperti, evreka ve sürekli 

içeriyi dinleyen masum stetoskopun nihayet tespit ettiği 

fazladan güç nabzı: Usul usul çalıyordu “Le Gibet” ve arka 

koltuktaki yolcu için uyumun, kaynaşmanın, capcanlı bir 

bütünlüğün altın karakteri belirdi. 

Aydınlık tünel girişindeki dev ekranın non-place’ini, 

görüntüde kaynayan dumanları, maytap kıvılcımlarını, şerit 

konfetileri, gülen suratları, stilize çiçek desenlerini ve Eyfel 

Kulesi’ni fantastik bir yumak olarak gördüğü saniye irkildi 

yolcu, kafası karıştı, kikirdedi: Epifani’yi kurtaran refleksti bu; 

burçları non-stop zorlayan nergis gözü, duyusal sınırı aşmışken 

son anda kendine getirdi! 

47


ŞEYLER 

Duvara asılı bir doksanlı yıllar motokros posteri. 

Cilası soyuk, rengi atmış, tozlu ahşap kitaplık. 

Odanın köşesini kaplamış kauçuk bitkisi. 

Pikapta boşa dönen plak. 

Açık unutulmuş televizyon: Tiflis’te bir resmî arşiv, 

masaya oturmuş anlatıyor kahverengi takım elbiseli, hâkî yeşil 

kravatlı bürokrat. 

İçerisi sahlep kokuyor. 

Sarkaçlı duvar saatinin tiktakları, duvarın pürüzleri, 

boyaya yapışıp kurumuş sivrisinek, saç teli. 

Kaşığın dışbükeyinde kendi eğri büğrü yansımasını 

seyreden çocuk. 

Dokunulduğunda tuhaf bir ıslaklık hissi veren muşamba. 

Her şey bir peltenin içinde; aralarında mayalar, yağlar 

var; tüm varlıklar ayna derinlikleriyle bağlanıyor birbirine. 

Perspektifler keşfedilmeyi bekliyor! 

48


DOLU 

kayış çiğner 

gibi bir hisle 

içinden geçilen yavan 

kanun taksimine tıkıştırılan 

mutlak umman. 

demir geçidinde 

duran düsturu milyon çerçi: 

aslında olmayan 

lif lif seslere takılıp kalmış, 

hamur gibi yoğruluyor. 

ufka kadar 

düzlükleri zorlayan 

kuru çığlıklar 

ve boşluğu balta gibi yaran 

kara bir perde. 

49


bir beşik 

verin şu yorgun adama: 

duyuların bebekleşmesi 

için kuytu bir köşe! 

50


KADER ÂNI 

Üzerinden bir kuzgun sürüsünü andıran sinek ve maça 

şekilli karaltıların geçtiği taş han. Akşam karanlığını ücra 

mağaraların kasvetine doğru sönümlendiren keman sesi. 

Hanın salonunda, ayakta terracotta savaşçı gibi duran hancı. 

Duvarlarda, tavanın köşesinde, çatlaklarda is, lekeler, örümcek 

ağları, çıyanlar, acayip gölgeler. Mahzende, içinde neyin 

uyuduğu bilinmeyen oblong box. 

Dışarıda ıssız anayol, kapkaranlık orman, uğursuz 

rüzgâr. Bataklıktaki kamışları flütsü ıslıklarla öttüren ruhlar. 

Kapıları pencereleri kapayıp sürgülemek laneti kovmaya 

yetmiyor. Hanı saran gerilim tiktakları konukları şarap 

masasına çakmış. Kimseden çıt çıkmıyor. Kalp atışları – güm 

güm, güm güm, güm güm… Hayalî kıpırtılar geziniyor. 

Olacakların eşiğindeki ürperti kasıp kavuruyor ortalığı. 

Dakikalar cendereye girmiş. Bu dehşetli darboğazdan çıkış var 

mı? 

Nal sesleri duyuluyor. Haberci geliyor olmalı; duyuluyor 

iyice yaklaştığı, nehirden geçtiği; duyuluyor kamçının 

şakladığı, atın acı acı kişnediği: Hanın önünde pat diye 

51


kesiliyor sesler, usulca dönüyor kapının topuzu, donakalıyor 

herkes, nefesler tutulmuş, zaman duruyor âdeta: İçeri adım 

atmak üzere olan, şu an hem kutsal haberci hem vahşi 

heyula… 

52


DAĞDAKİ GÖL 

Hareli göl, ormanın saçakları. Rüzgârın suda çizdiği 

geniş kavis, uzak kıyı. Buğu, göz kamaştırıcı ışıltılar, esrarlı 

gündüz karanlıkları, kuytular. Kâh bulutlar, kâh güneş. 

Suda başka bir kavis; can alıcı işaret. Beride zümrüt yeşili, 

zeytuni sular; ileride petrol yeşili, koyu turkuaz sular. Belirgin 

tonal ilintiler. 

Kuşlar su üstünde mekik dokuyor. 

Ormanın sık ağaçları; rüzgârda hafif hafif sallanan sayısız 

dal ve yaprak; türlü böcekler, vızıl vızıl arılar, sinekler; 

kımıldayan peygamberdevesi, kabuktan sızan reçine, uçuşan 

tohumlar… Akıyor saniyeler, işliyor zaman: Gölün kendi 

zamanı bu; saatin akrep ve yelkovanı taklit edilemez bir hızda 

dönüyor. 

Orada, burada ve şurada aynı sonsuz saat. 

Yörede zengin bir gerçeklik madeni. 

İçindeyim kokusunu aldığım dünyanın. 

53


İKİLEM 

Gücünü duy, – düşüş yaşa. Güneşe bak, – kıvran. Menzili 

gör, – yoldan sap. Ateşi harlat, – donakal. Parıltıyı gör, – 

sersemle. Belir, kaybol. Eyle, yozlaş. İlerle, hapsol. Bir yüzeyini 

gör suyun, bir dibe dön. Bir çık aydınlığa, bir kapan kuyuya. 

Ritmin bozukluğunu giderecek kapsamlı etkenin 

nereden, nasıl geleceğine dair mistik bir merak – – 

54


MAKİNE 

-şifre dökümü- 

55


İŞARETLER 

Kampana sesleri… Tren gidiyor… Tren geliyor… 

Bir tren gidiyor, bir tren geliyor. Buradayım günlerdir. Açım, 

uykusuzum, bitkinim. 

Kampana sesleri… Tren gidiyor… Tren geliyor… 

Dinmenin, dinlenmenin çınıltısı. Açığımdan geçiyor. 

Sersemlik. Baş dönmesi. Güdüsüzlük: uyanamayışı 

gerekçelerin. Ezbere edimler. Kendi haline bırakılamayan 

doğa, çelişkilerle hırpalanmış öz. Tersliklerin bıraktığı çarpık 

nişan. 

Bedeni terk etmeyen bir huyluluk var. Ne yapacağını, 

elini kolunu nereye koyacağını bilememezlik, rahat 

duramamak. Çırpınmak, debelenip durmak. Uzuvları teslim 

alan huzursuzluk; sancı, kasılmalar, bulantı. Tuhaf belirtilerle 

kendini gösterip teşhisi konulamayan genel bir maraz. Kötü 

kanı atmanın tek yolu olarak düşünülmüş sülükler: bedene 

yapışık, deriyle bütünleşmiş, devamlı kan emen. 

56


Bir ara bir kırılma noktası yakaladığımı düşünmüştüm; 

güçlü bir parıltı. Ânın gerçekliğine inanmış, kalıcı bir etki 

yaratacağına hemen ikna olmuştum. Doğru 

değerlendirebilseydim belki gerçekten de öyle olacaktı, ama 

biricikliğini göz ardı edip araçsal yaklaşınca sönümlendirdim 

onu, aşırı kullanımla zamandışı bir katılığa büründürdüm, 

etkisini öldürdüm. (Bahar dönümüyle, zihnimde bir pırıltı 

değil, âdeta bir pıhtı uyandırmıştım.) Geri alınamaz bir 

durumdu bu. 

Tanımlar değişiyor. Uykuyla uyanıklık, devinimle atalet 

birbirine girmiş, zaman ve mekân algısı altüst olmuş, 

edimlerin içeriği, öncelikler ve senkronlar iyice şaşmış. 

Deneyim bedenin içgüdü ve alışkanlık yoluyla tanıdığından 

tamamen farklı bir zeminde karşılık bulmaya başlamış. 

Sözgelimi, dağ yürüyüşündeyim, çam ormanına girerken 

ormanı değil, Falkland Adaları’nın haritadaki yerini 

düşünüyorum. Yahut konserdeyim, Brahms’ın adagio’su 

çalarken, evin silinip süpürülecek yerlerini tahayyül ediyorum, 

– hatta bazı mahrem yerleri. Silinip gidiyor çam ormanı da, 

adagio da. 

Ya kalıcı bir hal alacak bu aksaklık, ki o zaman benliğin 

bütünlüğü kaosa hapsolacak demektir; ya da er geç bir 

dönüşüm yaşanacak, ki o zaman, durum tersine dönünce 

karanlık gediklerden altın bir doku belirecek demektir. – 

Durum henüz fazlasıyla belirsiz, işaretleri neye yormam 

gerektiğini bilemiyorum, tam anlamıyla Araf’tayım: Işığa 

boğulmuş piramit biçimli cam çatıda bir ara Strauss’un Von den 

57


Freuden und Leidenschaften’ının kasırgasını görüyorum; sonra, 

Sonata Facile’nin andante’si çalarken (4 dk. 10 sn. boyunca) 

salonda cilalı zemin uçsuz bucaksız yangın… 

58


BİRLİK 

Toprağın üzerinde gür yapraklarla koca bir şemsiye gibi 

duran ağacı duymak: Varlığının yoğun etkileri bana kendime 

özgü yollarla; geri duruşumun, büyük beklentilerimin, 

suskunluğumun, disiplinimin, gözümdeki pırıltının, esrik 

bravuramın, duendemin, dramamın filtrelerinden geçerek 

ulaşırken yol yol, döne dolana, dalga dalga… 

Yeşermiş çimenler! Şişkin yamaç! Beyaz hareli gökyüzü! 

İğde ağacı! İncir kokusu! Dereciklerden, çağlayanlardan aka 

aka gelen ve gölete varıp dalgalanmaya duran su! Binlerce 

yaprağıyla dans eden ulu kayın! 

Yazbaşı toprağında duymak kendi varlığımın enginliğini! 

59


İNCE AYAR 

Kürenin içinde yoğruluyor magma. Uğulduyor 

yerkabuğu, yeniden konumlanıyor havayuvarı, kalibre oluyor 

manyetik kutuplar. 

Yerin beri tarafını karanlık sarmış. Buralar gece. 

Issız bir bölgedeyiz. Deniz çalkantılı. Kara, buz gibi. 

Hava akımları alçak tepeleri ve düzlüğü aşarak ufkun 

alacakaranlığına uzanıyor. Kayaların pürüzsüz yüzeylerinde 

kabalistik işaretler. Karanlığın ve soğuğun kenetlendiği uçlar 

seziliyor boşlukta. Gökte kılcal damarlarla birbirine sızıyor 

lacivert ve mor. Dört bir yanda uzak içbükeyler, derin 

menziller, dev geçitler. 

Havada bir çınıltı var. Ürperiyor ten. Kıvılcımlar çakıyor. 

Jasper yumrularını sarıyor gelecek duygusu. Kuzgun 

yumurtaları hayra alâmet. 

Karışıyor deniz. 

Esas gece, balinaların derinde yolunu tuttuğu gecedir. 

60


KİNESTEZİ 

Kilidi açmak istiyor, ama doğru anahtarın hangisi olduğunu 

bilmiyor. (Bir maymuncuğu olsa keşke!) 

Art arda deniyor anahtarları, hem de bir sürü anahtar; 

denemeleri sonuçsuz kaldıkça anahtarların sahiciliğinden şüphe 

etmeye başlıyor. (Belki de sahte anahtarlarla vakit kaybediyor.) 

Hatta kilitten bile şüphe ediyor! Sadece doğru anahtarı değil, 

doğru kilidi bile bulamamış olabilir. (Bir kilit var olmasına var, ama 

anahtarları denediği kilit acaba o asıl kilit mi?) Durum o denli 

arapsaçı. 

Gene de tek bildiği şey anahtar denemek olduğundan, kilidin 

doğru olduğunu varsayarak işlem yapmaya devam ediyor. Rastgele, 

birbiri ardına, durmak bilmeksizin deniyor anahtarları; biri ille tutar 

diyor. (Belki de kapının kendiliğinden açılmasını bekliyor.) 

Açması gerek kendini. Ama bu öyle kolay görünmüyor, 

fena halde kapalı, kilitli. 

61


Tinin anahtarı seslerde, renklerde, kokularda, tatlarda, 

dokunsal ya da bileşik bazı duyumlarda gizli olabilir. O bu 

defa bunları çeşitli şekillerde denemiş, hepsinin boşa çıktığını 

görmüş. Başka bir anahtara, daha kapsamlı, daha bütünsel bir 

açılışa ihtiyacı var. Kendini tümüyle içine atması gerekiyor 

açma ediminin. 

Bu onu kendiliğinden üçboyutlu bir algının içine 

koyuyor. Hareketi arıyor; bu defa kilidi bedenen açacağını 

anlamış. Silsile halinde hamleler, manevralar yapıyor; 

mekânların ve ambiyansların içinden karmakarışık bir rotayla 

yolculuk ediyor: Sayısız figürle içgüdüsel bir dans bu, zamanın 

tapınağında doğaçlama bir ayin, – şifrelerle dolu hareketlerin 

mistik mekaniği. Bir enerji yumağına dönüşüyor. Dinamizmin 

içrek diliyle yerleşiyor dünyaya. 

Zikzaklar çiziyor, U dönüşleri, slalomlar 

yapıyor! Son sürat gidiyor, fren yapıp dönüyor 

hızla, yuvarlanıyor, perendeler atıyor! 

Zıpladı, düştü; zıpladı, düştü; zıpladı, 

düştü! Kendi etrafında fırıl fırıl, topaç gibi 

dönüyor! Nasıl bir döngü bu, neyin baş 

dönmesi, neyi taklit ediyor, neler yapıyor? 

Yok, dışarıdan anlaşılamaz, yalnızca içinde 

olunabilir bunun. Çemberler çiziyor, sarmallar 

çiziyor! Havada asılı kalıyor, bir gidiyor bir 

geliyor, boşluğun salıncağında sallanıyor! 

62


Geniş kavisler çiziyor, uçlardan bumerang gibi 

dönüyor, kaskatı duruyor aniden, mıhlanıp 

kalıyor! Fırlıyor, yükseliyor, zirveye çıkıyor 

- yüksekte takla ardına takla atıyor! 

Neye karşılık geldiğini kendisinin bile bilmediği bir sürü 

hareket deniyor. Tuhaf bir kararlılığı, hırsı, öfkesi var. 

Dünyada sıcacık bir yer arıyor kendine, ama bunca histerik 

tekrarlılık, telaş ve hınçla bu nasıl mümkün olabilir? Abartılı 

biçimlerle ortaya koyduğu onca tipik ve atipik hareketin onu 

olumlu bir etkinliğe değil, tutar yanı olmayan bir çılgınlığa 

yaklaştırdığı kesin. 

Hal böyleyken, kilit elbette kapalı hâlâ, anahtarlar işe 

yaramıyor. Bütün bunlar ne uğruna? Bunca ısrar, bunca şiddet 

niye? Sonuç yok, son yok. Debelenip dursun. Hiçbir şey 

olacağı yok. Durduramıyor kendini. Hepsi saçmalık. 

Gene de, her şey denenip boşa çıktıktan 

sonra, sonu bir türlü gelmeyen o upuzun çağın 

sonunda, – ancak ve ancak o mutlak şekilde 

sona dayanmışlık koşulunda, – nihayet, 

dönemecin ardı berisine gelir gibi bir hisle, 

merkezkaç bir sınırdan çekim kaynağına 

dönercesine dönüp geliyor esrikliğin hâlesi, 

anahtar deneyenin ona taktığı güzel adla 

Corona de Luxe... 

63


MEÇHUL KOY 

bozkırda alacakaranlığa 

gömülen ak kaya 

yansıttığı kırık parıltıyla 

bu saat 

volkanik dağa ayna. 

dipten balon gibi 

kabaran boğuk uğultu 

ucu ucuna değiyor 

göğün tavanına. 

akşamın ebruli ufkunda 

keskin ayrımlarla 

benek benek uçuşan 

aşkın bir kıpırtı. 

külrengi 

kireç beyazı 

64


koyu pembe 

mor hülyalar. 

yoktu bozkır 

yoktu buralar: 

kuzeyde meçhul koyun 

altın ışığı yandığından beri 

derin nefes 

mekânın ruhu 

ve öteler var. 

65


GÖZLEM 

Gölün kıyısında oturuyor. İskelede, şezlongda. Aylak, 

etrafına bakınıyor. 

Güneş tam tepede. Yaz sıcağı sarsıyor her yanı. Şemsiye 

gölgesine sığınmış olan o, bulunduğu yerden etrafı gözlüyor. 

Uzak kıyı geniş dimdik bir dağ kütlesiyle çevrili. Orada 

hemen gölün yamacında, nispeten alçak, kayalık bir tepe var, 

üzerinde puslu bir kale yıkıntısı. Batıda, yayvan bir tümsekte, 

peribacalarını andıran sarılı pembeli oluşumlar. Beride, 

turistleri buraya getiren trenin yanaştığı istasyon. 

Manzaranın bu belirgin öğelerine bir bir bakıyor. İyice 

bellemiş onları; sırayla, hiçbirini atlamadan, hepsine belli bir 

süre ayırarak tekrar tekrar bakıyor. Dağ kütlesi, kale yıkıntısı, 

peribacaları, istasyon. Dağ kütlesi, kale yıkıntısı, peribacaları, 

istasyon. Kendi bulunduğu yer, merkez. 

Günün özgün havası içinde, onun için bunların hepsinin 

özel birer içeriği var: Dağ kütlesi, ötelerin nefes kesici 

taçkapısı; kale yıkıntısı, büyülü aşkın kayıp tapınağı; 

peribacaları, zamanı zirvede durduran es; istasyon, yaz 

66


serüvenlerinin buğulu menzili. – Hepsi birer onay, tazelenme 

ve arınma kaynağı. Dağa, kale yıkıntısına, peribacalarına ve 

istasyona her baktığında görüyor aynı imgelerin serabını. 

Tekrar tekrar göz gezdiriyor manzarada, ileri geri. 

Gölün kıyısında oturuyor. 

Tinin kokusu dalga dalga kaplıyor dünyayı… 

67


YAZ RÜYASI 

1. gövdem günün cenini 

göğün ucunu tutuyor cımbız 

2. serin koridor şah damar 

tenim karıncalanıyor 

3. kabuk değiştiriyor saatler 

boşlukta tını başlangıç 

4. cam bilye dönüverdi mavisine 

kulakta çınlama sarmal nabız 

5. ışık baş dönmesi 

tükürük mayhoş ter iksir 

6. kum taneleri kentilyon 

buğu kat kat ufuk taklalar 

68


7. krem kokuları vahşi 

bedenler yangın deli kan tuz buz 

8. ateş vantuz nefes azgın 

dolgun bombeler son en son 

69


UÇLARDA 

Volkanlar patlıyor, yer sarsılıyor. Göktaşları yağıyor, 

okyanus fokurduyor, gayzerler fışkırıyor. Kasırgalar kopuyor, 

hortumlar biçiyor çorak düzlükleri, vahşi şimşekler çakıyor 

durmadan, gök gürlüyor. Yer yarılıyor, dipsiz uçurumlar 

açılıyor, her yanda şiddetli patlamalar, yangın. Gümbürtülerle, 

uğultularla, doğanın çığlıklarıyla yankılanıyor hava. Oluşum 

ve yıkımın sonu gelmez çalkantısı bu. 

Gürültüdür âlemin ruhu. 

Sarsıntılar, patlamalar dinmiş, dağ taş durgun. 

Kasırgalar, hortumlar, yangınlar sona ermiş. Göktaşları 

yağmıyor, gökyüzü güvenli bir kubbe, hava pırıl pırıl. 

Alabildiğine uzanıyor toprak. Dereler kıvrım kıvrım. Ağaçlar 

boy atmış, ulu ağaçlar, gür ormanlar, cangıllar. Geniş 

havzalarda bolluk, bereket, sükûn. Öğle güneşinde hafif bir 

pus, tatlı esintiler. İncecik bir titreşimle sürüp gidiyor yaşam 

döngüsü. Serap hazır, uyku hazır, düş hazır. 

Sessizliktir âlemin ruhu. 

70


ANİMA 

Sıra sıra karaltılar dizildi güneşte. Kıvılcımlar parladı, 

sessiz boşlukta ısınıverdi tepeler. Aydınlığa yükseldi ova. 

Samyeli altüst etti toz denizlerini. Işık vurdu kitabeye. 

Upuzun binanın caddeye düşürdüğü kırık renkli gölgeden 

dosdoğru bir yol göründü çivit mavisi sazlıklara doğru. 

Düzlüğün kıyısında ulu bir geçit gibi beliren vadinin 

üzerinde, uçurtma gibi geziyor şahin. Otlar kına kokuyor. 

Ova capcanlı. Hava taptaze, esenlik dolu, yoğun. Saat 

başı anıran eşek, zamanın nabzını tutuyor, varlığını avaz avaz 

duyuruyor öteki varlıklara, muazzam bir kararlılıkla 

tutunuyor dünyaya. 

Kayalık uçurum nefes kesici şekilde dik. – Donup kalıyor 

bir an her şey: Yüzünü güneyin sonsuz kaynağına dönmüş 

putlar. 

71


VARIŞ 

İnadın güzelliği vardır yazda. Kendisidir; diretir kendisi 

olmakta. 

Bir tavırdır yaz, irade, kararlılık, ısrar. 

Güzeldir, güzelin ruhudur yaz; titreşimdir, iletim: ilinti, 

bütünlük, süreklilik. Çılgın bir akım. 

Gücün tınısıdır yaz, tinler kokusu. Etkiler yumağı, esrik 

başdönmesi… 

* * * 

İçinden bulutsu bir yavaşlık akan gözlerle görür insan 

kırdaki kavağı, dirimin renksiz alevini, engin çemberleri. 

Süsler vardır toprakta ve havada; bir sürü gizli süs; belirirler 

derin nefeslerle, zamanın deli nabzıyla. Ezgiler yankılanır 

düzlüklerde, yamaçlarda, zirvelerde. Yoğun kaynaklar, ayin 

merkezleri, fokur fokur kaynayan düğümler… 

Hükmeder yaz – ve yaşam alanını bulur insan: Yabanidir 

o, masum; – bir kristaldir, içinde somut iradenin ve bilmezlik 

nirvanasının, ikiye kırılan bir görüntü gibi birleştiği ışıltılı bir 

72


safir. Döner muammadan geri; tek anlamlılığın yüce 

mutluluğunu, bilginin sonsuz bereketini bulur! 

İnadın güzelliği vardır onda: Şaşırtıcı ve gerçek olanın; 

dolaylı ve kesin olanın; örtük ve egemen olanın; esaslı ve 

tanıksız olanın eşsiz güzelliği… Kökenlerin ve menzilin 

güzelliğiyle gelir; mutlak işareti saklar kendinde, gizlenir. 

Kaynağı sezdirir; susar sabırla; edimlerin karmaşık 

düzenindeki şifreleri ve basitlikteki akıcı mantığı birer ilke 

olarak kullanarak, sürdürür varlığın sessiz manyetiğini. 

* * * 

Kıyısındayım güzeller güzeli sulak bir havzanın; yazın 

tüm bereketiyle capcanlı bir Afrika büyüsü yayan geniş bir 

cennet bahçesi… Tohumlar, tozlar, kökler, özler öyle bir 

bollukla serpilmiş ki buraya; her tür canlının toplandığı bir 

Nuh’un Gemisi gibi, öyle muazzam bir çeşitlilikle, dolup 

taşarcasına yığılmış ki bitkiler, böcekler, yosunlar, kuşlar, 

memeliler; ve şırıl şırıl sularla, hışır hışır otlarla, yapraklarla, 

dinmek bilmeyen ötüşlerle, vızıltılarla, homurtularla, 

çığlıklarla, ulumalarla, ve ışıl ışıl renklerin, gizli ruhların, 

parlak işaretlerin sınırsız dirimiyle öyle bir kaynıyor ki bu 

kutsal yuva… 

Uzun bir yolculuğun sonunda, bozulmamış bir beden ve 

saf bir iradeyle, ve binbir çeşit dürtüyle eşiğine vardım 

buranın. Karşımda uçsuz bucaksız sevgi, kusursuz uyum… 

Evrensel kardeşliğin yurdu burası; tüm varlıkların nihai 

buluşması – ve işte geldim! 

73


Yürüyorum dosdoğru, ve biliyorum, şu eşikten geçip de 

varacağım her şeyin çılgın çekirdeğine; tüm varlıkların 

arasında hepsiyle bir ve tek, alacağım yerimi: Yeni, taze, 

dipdiri, ilk, tam ve bütün – sonunda insan olacağım… 

74


75

Aytek Sever - Hiperbor - VI

PDF'lerinizi Online dergiye dönüştürün ve gelirlerinizi artırın!

Delete template?

Save as template ?