Aytek Sever - Passiòn

Aytek Sever 

PASSİÒN

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek 

lisans öğrenimini Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. Çeşitli 

alt kitaplardan oluşan Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo, Anka adlı şiir 

toplamlarının yanı sıra, R. W. Emerson (Yaşamın İdaresi), H. D. Thoreau 

(Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), W. Whitman (Ben, Jack 

Engle; Çimen Yaprakları; Benliğimin Şarkısı), W. Kandinsky (Sesler), R. 

Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı), D. H. Lawrence (İnsanlar ve 

Öteki Yaratıklar), G. Stein (Nesneler) çevirileri vardır.


PASSİÒN

Passiòn 


Kapak Resmi: 

‘Dünyevi Zevkler Bahçesi; Müzisyenler Cehennemi’, detay 

Hieronymus Bosch, c. 1503-1504 

1. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Mayıs 2019 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. 

Her hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla 

basılamaz, kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir 

mecra veya internet sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için 

lütfen kaynak gösteriniz. 

www.isaretatesi.com 

isaretatesi@gmail.com

İÇİNDEKİLER 

P a s s i ò n 

Dikilitaş ………………………………………………………………. 15 

Gündönümü …………………………………………………………. 17 

Terastan Manzara …………………………………………………… 18 

Sarnıç …………………………………………………………………. 19 

Karabatak ve Işık ……………………………………………………. 20 

Tavaf ………………………………………………………………….. 21 

Yonga …………………………………………………………………. 22 

Hissetmesi Gerek ……………………………………………………. 23 

Benzersiz Gerçekliği Bazen Şeylerin ………………………………. 28 

Meçhul Olay …………………………………………………………. 28 

Arietta - I ……………………………………………………………... 30 

Arietta - II …………………………………………………………….. 31 

Arietta - III ……………………………………………………………. 32 

Onlar ………………………………………………………………….. 33 

Yürüyüş ………………………………………………………………. 36 

Ultraviolet, Flourescent, Static ……………………………………... 38 

Pasaj ………………………………………………………………….... 40

Tılsımlı ………………………………………………………………… 41 

Büyük Düşünce ………………………………………………………. 43 

Hacim …………………………………………………………………. 45 

An Instant Before the End of the Symphony ……………………… 46 

Arietta - IV ……………………………………………………………. 47 

Doğruluş ……………………………………………………………… 48 

İlke …………………………………………………………………….. 50 

Sülük …………………………………………………………………... 51 

Arı Dansı ……………………………………………………………… 52 

Kedi Üçgeni …………………………………………………………... 53 

Demir …………………………………………………………………. 55 

Jazzy …………………………………………………………………... 57 

Kırılma ………………………………………………………………... 59 

Arietta - V …………………………………………………………….. 61 

Ay Kaynakları ………………………………………………………... 62 

Panorama ……………………………………………………………... 64 

Tiyatro ………………………………………………………………… 66 

Ayçiçeği ………………………………………………………………. 74 

Muştu …………………………………………………………………. 76 

Hap ……………………………………………………………………. 78 

Bağımsız ve Bir ………………………………………………………. 81 

Aile ……………………………………………………………………. 83 

Anonim Yazı …………………………………………………………. 85 

Tünel …………………………………………………………………... 86

Embarras de Choix …………………………………………………. 87 

Düzenek ……………………………………………………………... 88 

Çoğalma Cinleri ……………………………………………………. 89 

Reklam ………………………………………………………………. 90 

Dürtüler ve Öz ……………………………………………………... 92 

Arietta - VI ………………………………………………………….. 93 

Arietta - VII ………………………………………………………..... 94 

Zamanda Yüzmek ………………………………………………….. 96 

İşaret …………………………………………………………………. 97 

Sığa …………………………………………………………………... 99 

Korunmuşlar ………………………………………………………... 100 

Uzay …………………………………………………………………. 101 

Ekvator Güneşi ve Maleviç Karası ……………………………….. 103 

Senfonik Kesit - I …………………………………………………… 105 

Senfonik Kesit - II …………………………………………………... 106 

Senfonik Kesit - III ………………………………………………….. 107 

Vizyon ……………………………………………………………….. 109 

Yaklaşmak …………………………………………………...……… 110 

Değmek ……………………………………………………………… 111 

Çerçeve ………………………………………………………………. 112 

İspanyol Cehennemi ………………………………………………... 113 

Karar …………………………………………………………………. 115 

Yol ve Mantra ……………………………………………………….. 116 

Poème Électronique ……………………………………………….... 118

Hat ……………………………………………………………………. 119 

Büyük Aracı …………………………………………………………. 120 

İma …………………………………………………………………… 122 

Eylem ve Aydınlık …………………………………………………. 124 

Milim ………………………………………………………………… 125 

Doku …………………………………………………………………. 127 

Asya ………………………………………………………………….. 128 

Tutkun …………………………………………………...…………... 129 

Ses Seda ……………………………………………………………… 130


PASSİÒN 

SİÒN - I 

13


14


DİKİLİTAŞ 

Güneş ilerledikçe başka bir ışıkta görülüyor dikilitaşın 

beri tarafı. 

Biçimler ve bağlantılar; alttan üste uzanan semboller 

dizisi: ardışıklık, karşıtlık ve tamamlayıcılık; kopukluk ve akış. 

Her an ayrımlar yapılıyor, işlemler, değerlendirmeler – ve 

sonuçlar ortaya çıkıyor, bulgular, bulmaca. Parçalardaki ve 

bütündeki gizem. Şifre çözücülüğe, Egiptolojiye gerek yok; 

yeter düzeyde duyum ve şekil bilgisiyle, öznel içeriğin 

baskınlığına dayanarak canlı bir anlam haritası çıkarabilmek 

mümkün. (Yorum kaynakları güçlüyken, doğrudan 

uygulamayla dışarının gerçekliğini dönüştürmektir en iyi 

okuma yöntemi.) 

Tamamen aydınlanmış dikilitaşın beri tarafı. İşte, bana 

bakıyor göz! Yüzünü bana dönmüş baykuşlar. Kınkanatlı, 

kaostan çıkmışçasına durgun; havaya girdaplar yayıyor. 

Görüyorum aslan başını. Bir çıkıyorum bir iniyorum 

basamakları. Kamışlar var, sepetler, ters duran kâseler, küreler, 

tahıllar, öküzler. Güneyi, tarımı, mevsimleri, güneşi, suyu 

yakalıyorum, halkları, mücadeleleri, bereketi ve kıtlığı, ölümü 

15


ve doğumu. Esrik bir rüzgâr esiyor tapınaklardan – bir kez, iki 

kez, üç kez, beş kez, on kez esiyor. Kalıcılığın ve geçiciliğin, 

yokluğun ve varlığın rüzgârı. Paralel çizgiler, çemberler, 

kemerler ve zikzaklar kumullara, tarlalara, nehirlere karışıyor. 

Hizmetkârlar, rahipler, savaşçılar geçit töreni yapıyor. Sungu, 

hasat, kurban töreni, şehvet, taçlanış. Puslu vadilerin, uçsuz 

bucaksız çöllerin ve kadim kentlerin geniş çerçeveleri içinde 

sürüyor yaşam; çağların görkemiyle yayılıyor zaman. 

Ufka doğru süzülüyor gemim. Nefes nefese aşıyorum 

dikilitaşın tüm katmanlarını son kez: En tepede kör edici güneş 

ışığı – ve sipsivri ucuyla göğün bağrını gösterip göze mührünü 

bırakan kara piramit! 

16


GÜNDÖNÜMÜ 

Geceydi. Gofret yiyen çocuklar dolunayın altında ıssız 

buzu araştırıyordu. İçteydiler, enginde. 

Sabah olunca gürültülerle arı kovanıydı kent. Aylaklar 

uzak tepeye baktılar, Şaolin tapınağıydı gördükleri. Sırrı 

sakladılar. 

Kadının gülüşüne tutulmuştu barbut oyuncusu. Aklı 

orada, hep aynı yöne dönük oturdu, çerçeveyi rengârenk 

boyadı; gülüşten güç aldı. Oyuna dalıp gittiğinde gizemli 

şeyler oluyordu. Neden sonra, gülüşe geri dönüyordu. 

Aydınlık, tasasız geçti gün. Uzun dağ yürüyüşünün 

sonunda düzlüğe vardı kafile. Akşam oluyordu, lacivertti 

gökyüzü, kararmıştı toprak. Bir suskunluk çöktü herkese. 

Düzlüğe dağıldılar: Bulunduğu yerde herkes, kendini 

göremeyen cevher. 

17


TERASTAN MANZARA 

Koya uğruyor vapur ve iskeleden insanları altmışlı 

yılların çağrışımlarıyla topluyor. Birkaç dakika sürüyor bu; 

sonra vapur koydan ayrılıyor, geriye kimse kalmıyor. Boş, 

ıssız, varlığıyla şüphe uyandıran bir koy. – Ne ki, vapur 

gelirken koydan kimse şüphe duymamıştı. (O halde, yine 

şüphe duymayalım!) 

Ufukta, denize doğru alçalmış, geniş, kapkara bir bulut: 

Deniz onunla kuzeyli, İskandinav bir havaya bürünmüş. Fa 

depoları tınlıyor uzak tepelerde. Japon fenerleri donatmış 

yamaçları. 

Dev bir tanker iniyor, küçülerek, kendi perspektifinin 

ucuna doğru. Gözden kayboluyor ağır ağır. – Beride, tepeler 

arasındaki boşluktan karşı kıyıya uzanıyor Zeitgeist kokusu. 

Silinip gitmeye direnen incecik kızıl bir kuşak var suyun 

çarşafında: Gözleri cam küreleri andıran dilsizler geldi bunu 

görmeye. 

18


SARNIÇ 

19


KARABATAK VE IŞIK 

20


TAVAF 

-kangrenleşmiş döngü- 

21


YONGA 

-kütüphane şiiri- 

22


HİSSETMESİ GEREK 

- retour à la raison- 

A: Ne gerçektir? 

B: Taş. 

A: Peki… üzerinde yosun, lekeler, ya da oyuklar, çizikler 

de var mı? Mineral pırıltıları görülüyor mu? Ayrıntıda nasıl bir 

taş? 

B: Hımm… Bunları hiç düşünmemiştim. Keşke hemen 

cevap vermeseydim. 


B: Çatapat! 

A: Tamam, patladı ve sustu. Eee? Şimdi sessizlik. 

B: Bir tane daha patlasa olmaz mı? 


B: Kalem. 

23


A: Dokundun mu ki ona? Eline alman, bir şeyler yazıp 

çizmen gerekirdi. 

B: Bu söylendikten sonra alsam olmaz herhalde. 


B: Dağlar, bulutlar, ormanlar… 

A: Ardından ne geliyor peki? 

B: Haklısın. Son. Dağların, bulutların, ormanların sonu. 

B: Salıncak desem o halde? 

A: Gitti, geldi; gitti, geldi. O kadar. 

B: Ya bumerang? 

A: Siz de hep gidip geri gelen şeyleri söylüyorsunuz ama! 

B: Zemberek? 

A: Olduğu yerde sarıyor. Bundan da bir şey çıkmaz. 

B: Kıvılcım, ateş? 

A: Büyülü sözcükler için bu ne acele? Adını söylediniz 

diye tutuşmuş mu oldu ateş? 

24


B: La sol fa mi? 

bile! 

A: Kendinizi kandırmayın lütfen, notaları duymuyoruz 

B: Haklısınız. İzin verin, biraz daha düşüneyim. Hımm… 

Ne gerçektir, ne gerçektir… Gül mü desem acaba… eee… 

davut yıldızı ya da… ııı… hac yürüyüşü… 

A: O kadar uzağa gitmeyin canım! Tinsellik öyle kolay 

değil, anlayın artık. Kaldı ki siz fazla tinselleşmişsiniz bence. 

Kendinizi düşünün… En basitinden, doğanıza dönmeniz gerek 

önce. Gerçekliği hatırlamanız gerek. Söyleyin bakalım… 

İçgüdünüz size neyi konuşur? 

B: … 

A: E anlayın işte canıım… 

B: … 

A: “Et” desem mesela? 

B: … Et mi? Ne eti yahu? … Aha! Anladım… Hah! Tabii 

ya! Başka ne olabilir… Et tabii! Nasıl da düşünemedim… Et 

gerçektir! Elbette! Et! 

A: Evvet! Aynen öyle! Etten daha gerçek ne olabilir? 

B: Tabii yahu… Ten, kalçalar, memeler… Bunların gerçek 

olmaması mümkün mü? Ama insan bunu bile unutabiliyor 

bazen… Ha ha ha! 

25


A: Haaah, işte böyle! Kendinize gelin bakalım. 

Ayaklarınız yere bassın. Aradığınız cevap, et… Bir an evvel 

dokunun ete ve neyin gerçek olduğunu hatırlamaya başlayın. 

26


BENZERSİZ GERÇEKLİĞİ BAZEN ŞEYLERİN 

Limandan genzi yakan bir koku geliyor. Denizde çöp 

yığını. Elini kaldırıyorsun, başparmağın yetiyor sabah 

güneşinin vurduğu şehri örtmeye. Boş otoparkta arabanın 

yanında eğreti bir duruşun var. Gündüz sönük olan bu 

lambalar gece yanar mı? Bu geniş alan niye var burada? Bilinç 

billur; radyonun mırıltısında bir anlığına yakaladığın “kımız” 

sözcüğüne yer açamazsın zihninde. 

Fakat akşam olunca limanda yanıvermiş lambalar, 

havada meltemle gelen hoş bir koku, denizde renkli pırıltılar, 

yağmur ıslağı otoparkta nereden geldiği belirsiz bir kısrak 

(demek ki onaymış bu alan) – ve kısrağın memesinden süt 

sağan mucizevi elin başparmağı şehri ve geceyi tamamlayan 

büyülü çıkıntı. 

27


MEÇHUL OLAY 

ya’lemuuuuuuu 

elektroşokladılar körfezi! 

flaş patladı dağlara! 

pelteleşti anakara, 

karamelleşti renkler. 

limana inip 

manzarayı taradı adam, 

çekti kılıcını aniden, 

karanlığın bağrında 

savurdu sağa sola. 

duydular onu. 

bir ilâhi başladı mırıl mırıl. 

uzunlamasına yüzer iskelede 

28


kırık esintiler vardı, koro uğultuları, 

dakikalarca sürdü kutsal. 

yokuşu tırmanan yalnızgezer 

burnunun ucunda 

ileriki burnun ucundaki 

feneri görünce 

tam isabet –– 

büyük delil! 

29


ARIETTA - I 

havoc reigns 

on the dunes that aren’t there 

till a compass finally asserts itself 

over the vast ambiguous land 

a scheme is better there 

stripped of its curse 

when northern humane lights 

signal the due 

continuation of serendipity 

30


ARIETTA - II 

it’s a weird amalgam 

of things ancient and contemporary 

when the vain moon 

by instant change 

drags all its environs 

into a transfigured 

night of blue 

31


ARIETTA - III 

as long as an endless 

succession of rooms 

fill the nightly void 

in a myriad colorful niches 

the concrete canyon 

might never be too rigid 

for a simple movement of air 

32


ONLAR 

Onlar, 

uzaklara bakanlar, 

zamanı ve koşulları hiçe sayıp 

ufuktan gözlerini ayırmayanlar, 

kaskatı bir iradeyle pusta, sınırlarda 

emare arayanlar. 

Onlar, 

ışıkta kapkara beliren, 

karanlıkta flaş gibi parlayan, 

boşluğa heykel gibi doğan, 

bir belirip bir kaybolanlar. 

Onlar, 

güneye kulak kabartmış, 

ormanları kalbinden yakalamış, 

denizlerin ortasına ışınlanmış, 

33


dünyanın merkezinden 

ayrılmamış olanlar. 

Göğüslerinde boydan boya 

gümüş bir kuşak, 

katran dökülse kararmaz. 

Takılıp kalmışlar 

bir derenin boyunda, 

ayrılamazlar, 

işaret gelmemiştir henüz, 

durumu terk edemezler. 

Binalar arasında 

daracık bir avluda 

her saniyeyi sayarak 

kesintisizce bakarlar bulutlara, 

ta ki sona dayanır ibre. 

Parlar esrik gösterge, 

kurulur diziler, 

tamamlanır düzen, 

ışık yanar en uçta 

ve nihayet geceye 

34


halka halka yayılır 

onları sonsuza koyuveren hücre. 

35


YÜRÜYÜŞ 

Aydınlık bir yürüyüş vaadiyle uyandım öğle uykumdan. 

Perdelerden içeriye nasıl da güçlü sızıyor ışık… 

Dışarı çıkıyorum. Adımlarıma uygun patikalar var 

parkta, sahil yolunda. İlerledikçe açılıyorum, karşılıklar 

buluyorum havada, yüzeylerde. Bir toz bulutunun içine 

giriyorum, uykumun kozası içindeyim sanki yine, pembe 

düşümü hatırlıyorum. Rahatça yürüyorum sonra. 

Sıra sıra konaklar, bahçe kapıları, sarmaşıklı duvarlar, 

kâh sadeliğin kâh lüksün göstergeleri geliyor karşıma. Zengin 

mimari ayrıntılar, çarpıcı karşıtlıklar, desenler, karmakarışık 

dokular – evlerde, ağaçlarda, bahçelerde, yol kenarında. 

Serbest çağrışımlarla, belleğimden parçaları buluşturan 

izlenimler yakalıyorum. Onaylanıyorum; duyuş ve 

düşünüşümün genel tutarlılığını, yaşamımın gündelik 

anlamını buluyorum tekrar tekrar. 

Dirimin özsuyu yükseliyor içimde; tazelik yayıyorum. 

Her yandan yankısını alıyorum tazeliğin. 

36


Yalıları, kayıkhaneleri, ambarları, avluları, heykelleri, 

şadırvanları gördükçe, giderek pekişen bir süreklilik 

duygusuyla, alışkanlıklarımın, eğilimlerimin, davranış 

kalıplarımın ve deneyimlerimin arka planında işleyen yaşam 

projemin gerçekliğine inancım artıyor. Düşüncelerimin 

çocuksu zindeliği en sağlam kanıtım. 

Sonunda, güç haznemin sınırsızlığına dair 

inancımla beraber cesaretimin de kabardığı 

yerde, esaslı bir meydan okumaya açıyorum 

kendimi: Olanaklar yetersizken zihnimde silik 

bir biçimde belirip bana salt sıkıntı veren 

aykırı bir yüksek ilintiyi kendi tamlığı 

içinde kuracağım. – Fakat bunu yapabilmem 

için, koşullar böylesine elverişliyken bile o 

denli zor, karmaşık, dolaylı bir yol izlemem 

gerekiyor ki, nefesimi tutup kendimi son 

raddeye kadar zorladığım her defasında, ilinti 

önce yoğun, parlak ve sımsıcak oluyor, hemen 

ardından hayret verici derecede seyrek, sönük 

ve soğuk. 

37


ULTRAVIOLET, FLOURESCENT, STATIC 

K. İnce için 

Kafe-bar-restoran: Alengirli bir mekân düşünülmüş 

bizim için. Karma etkiler yunağı, canlı yumak, ba’s, küp. 

İnsanlar yerlerini almış; sentetik hayvansal desenlerle kaplı 

masaların hepsi dolu: dırdır, öfori. Tin hattı. Masalarda oturan 

ya da ayakta gezinen herkesin, kendi düşgücünü besleyen bir 

imgesi var mıdır – orada olduklarına göre; zaman bir an 

duracak olsa, uzayın derinliklerine fırlatılmayı bekleyen 

kapsüller içinde bulunduklarına göre? 

Ayrıntıları keskinleştiren neon lambalar sanki fularların 

kadınsı dalgalanışı bizi iyice sersemletsin diye ayarlanmış. Isı 

ve elektrik dalga dalga geziyor havada. Antrasit siyahı 

duvarların olağandışı yalınlığını fütüristik tonozun buz, bal ve 

portakal renkli spotları dengeliyor. Masa altlarından gümüş 

ışık sızıyor. İnsanlar eski zamanlarda neden gölgeye 

çekilmişlerse arastalarda, ya da neden bağdaş kurulursa 

taykonotlarca uzay kabinlerinde, bu salondaki tonozun altında 

ondan durulur. 

38


Mekân plastik kokuyor. Ortadaki masalarda 

pinekleyenlerin kafaları üzerinde, havada, perspektifi farklı 

yönlere doğru kıran manyetik odaklar var – içine cumburlop 

atlama isteği uyandıran seraplar. 

Acaba bizi bir sarnıcın içinden çıkarıp buraya koysalar, 

sarnıç gibi mi duyardık mekânı? Korunaklılığı nereden geliyor 

buranın? Ani ambiyans felci olasılığına karşı, yılışıklığın dozu 

arttırılmış. Bilinçakışsal darboğazlara önlem olarak, alıklıktaki 

sağduyuya güvenilmiş. Tavanda, yan yana, ultraviyole ışıkta 

görünür olan bir dolu Π, Ω, Ψ, Φ. Mutfağa ve tuvaletlere 

doğru uzanan koridorda birkaç pano: deli renkli leelee sobieski, 

mena suvari, gretcen mol resimleri ve ikonik bir çerçevede 

Schloss Schönbrunn’un uzaktan siyah beyaz görüldüğü vurucu 

an. 

Saçmalığın, müsrifliğin, uyumsuzluk ve aşırılığın tuhaf 

gücü! Elektronik müzik ve mırıltılar arasında, hareketlilikte, 

tüm salonu içine alan bir enerji plazması: Burada bulunulduğu 

sürece varolmaya devam edecek sinirsel ağ; kalıcı 

olacakmışçasına yoğunlaşan telepatik bulut. 

39


PASAJ 

Dürtünün katarına takılıp gittim pembe gölgeli Çivit 

Pasajı’na. Kapalı iç avluda, piyanonun tuşlarına belli bir akora 

uygunlukla basılırmış gibi sıralanıyordu balkonlar, pencereler. 

Yankılar geziniyordu boşlukta, homurtular. Tavan basıktı; 

zemindeki gömüye yeltenemezdim; lanet kol geziyordu 

etrafta. 

Ölü taife süzülüp geçti ortalık yerden. Afalladım. Serin 

sessizliğe kulak kabarttım, ten sıcaklığıyla yanıt verdi kumtaşı 

duvarlar. Anlamazca yüzümü döndüğüm köşede beliriveren 

hissiz tutukluğun haşin ünlem işareti, çok geçmeden, hayret ve 

hayranlığın neşe ve hinlik esinleyen parlak soru işaretine 

doğru evrildi. 

Çay koktu sanki içerisi, toz koktu. Akışkan kıpırtılar, 

melez yansılar, kıvılcımlar geziniyordu havada. Gelgitler 

içinde nefes nefeseydim. 

Sonunda susturdum durumları tanımlayıp koşullayan 

paraziti; çözülüp gitti kırılmalar ve kopukluk; sürekliliğin 

yalın dokusuna çıktım Çivit Pasajı’nda: Saatlerdir ilk kez 

tanıksız, kendimdim; nihayet akıyordu zaman. 

40


TILSIMLI 

A: Binaların üst katları ne tarafa bakar? 

B: Çapraza çapraza! 

A: …? 

B: Nereden mi biliyorum? Çünkü o yükseklikteki jöle, 

bal, bira kovuklarının ötelere projektör tuttuğunu, güneye 

dokunduğunu gördüm. Beride, tam karşıda, ay ışığının sere 

serpe uzandığı bir yol tırmanıyordu anıtını bekleyen bir kaide 

gibi duran tepeye. Islıksı keman sesleri geziniyordu yalnızca 

orman içeriyor olabilecek karanlıkta. 

A: Kamusal uyuşukluk baskın gelir ama buna! O zaman 

çapraza çapraza bakmadığını anlarsınız binaların. 

B: Kamusal uyuşukluk mu? Bakın: Buz var ve ayıldınız! 

A: Acaba buz yetecek mi, size ruhunuz bile duymadan 

bir doz ordinarol verildiğinde, böylece aşınıp tükeniverdiğinde 

imgeniz; sonrası malum, lavmatin, kolayca yıkanıp atılır sizden 

o çapraza çapraza bakan üst katların kıpırtıları, karıncalanmaları, 

sızıları… 

41


B: Hayır! Hayır! Ateş var, tılsım var, Mesih, simge, 

aşkınlık; karşıtlığın tersine çevrilebilirliğinin şaşmaz kanıtları 

var, uğurlu gidişat, mantra, melek… 

42


BÜYÜK DÜŞÜNCE 

-yaz manzarası- 

Çoban naraları 

yankılanıyor yamaçlarda, 

kararlı yelkenliler süzülüyor 

yaz öğlesinin pusunda –– 

solu büyük düşünceyi. 

Işıltılı bir sol anahtarıyla 

açılıyor sesler, 

oluşların salıncağında 

gidip geliyor armoni –– 


Gözlemevi mi tepedeki bina mabet mi, 

neden böyle bembeyaz göz kamaştırıcı, 

nedir kutlu yapı malzemesi –– 


43


Göz kırpıyor yeşil, kahverengi, mavi, 

titreşiyor hava, 

uçlarda kaçış zirvelerde çekim, 

dirim yayılıyor halka halka –– 


Geç kuzeydeki seyrek buluttan, 

tekrar bak yan gözle, 

en sapa noktada yakala esrik –– 


Karşıla berrak güneşi, 

rüzgârla çember çiz, 

kulak kabart yalınlığa, 

dokun kapıları aralanan zamana –– 


Duy alabildiğine genişliği, 

dayanak bul başlangıca, tetikle, 

yakala esası, ışıklandır, yükselt, 

dev manevrayı yap, savrul, 

ufku gör, menzile eriş –– 


44


HACİM 

Amansız bir vanitas alışkınlığı içindeyken bile, arasından 

geçtiği insanlara, binalara, ağaçlara ve hayvanlara göre 

benzersiz bir etkendir o. 

Karşıdan vuran akşam güneşinin ayağa kaldırdığı 

şehirde, Brahms rapsodisinin planı kuruluyordur. Ve o, 

başının üzerindeki göğe parşömeni çekmiştir – bina 

yığınlarının ortasında el kadar bir geçide girmeden önce. 

Kendi yararına kullanmasını bilmiştir, kulağına çalınan 

bir şarkının basit blues ritmini: Uzak yamaçlarda gecenin 

ışıkları belirirken, duyum evrenine o sayede varoluşsal bir 

hacim kazandırmıştır. 

45


AN INSTANT BEFORE THE END OF THE SYMPHONY 

Başlangıçta soğuktur her şey. 

Dokunulur, seçilmiş olur dokunulan; elde tutulur, ısınır, 

etkinleşir; temas korundukça sıcaklığını korur; ve yansıtır o 

sıcaklığı, etrafına da yayar. 

Öyleyken, biz de sıcağızdır. Bir koza sarar bizi, koşulların 

gerçekliğine dair. Etrafımızı havada uçuşup uydumuzmuş gibi 

gezen küreler, renkli baloncuklar, maytap kıvılcımları ve bir 

buğu sarar. Termal kamerayla bakacak olsalar bize, capcanlı 

bir enerji yumağı olarak yansırız. Bu arada duruşumuzdaki 

tavrı, uzuvlarımızın özel tinselliği açıklar. 

Sıcaktır her şey – soğumadan önce: Bilincin akışı 

menziline varıp oraya vantuz gibi yapışarak doğadışılaşmadan 

önce. 

46


ARIETTA - IV 

the world was devoid 

of its pluralities 

and I was set 

as the urgent-only-one 

amidst an absurdly routine 

flow of recurrent happenings 

seemingly destined to last 

till the end of time 

— when all of a sudden 

there came this unique 

close-up view 

of painted wall surface 

with its so many 

spots and scratches and shades 

undoing it all 

resounding with one-off 

everyday echoes 

47


DOĞRULUŞ 

yerden doğruluyor 

gece karanlığında 

etraf çamur 

duman bulutları var 

makine sesleri 

püsküren gazlar 

bükülen metal 

yerden doğruluyor 

çamurda kızıllı yeşilli yansımalar 

eğri büğrü su yolları 

kabarıyor toprak 

havada kıvılcımlar 

sesini doğuruyor 

yankısını duyuyor uzakların 

uzanıyor çatıların ötesine 

48


derin bir homurtu 

çepeçevre dünya 

boşlukta kıpırtı 

yoğun düğümler 

nesnelerde dönüşüm başlangıcı 

hamle karaltıları 

bâtın çeper 

etten daha somut bir ete bürünüyor 

ürperiş ham 

ses vahşi 

istem çıplak 

mutlak uyanıklığa vardı varacak 

bilinç ilkel 

bedenin ilk hedefi 

nefeste tutuşan uzak ateş 

49


İLKE 

Bolluk demek değildir çoğulluk. Bir iç çelişkisi vardır 

çoğulluğun: Kendini içten içe kemirir çoğul olan, azalır. 

Bozulur giderek. 

Ne kadar çok merkez, perspektif, odak varsa, o kadar 

çatışır bunlar birbiriyle. Yaklaşımlar birbirini engeller, kilitler, 

geçersiz kılar: Uç veren her yaklaşım, diğerlerince köreltilir. 

Bilgi yığılarak artmaz; örtülerek görünmez hale gelir. 

Fikirler birbirinin yolunu kapatır. Tıkanma demektir çoğulluk: 

Bir şeyleri yerinden alıp oynatacak hal kalmamıştır. Sistem 

ölüyordur. 

Ama bir durum titreşimi vardır sokakların 

sonunda, caddelerin ucunda; ağaçların üzerinde 

akşama yayılan bir mırıltı; kuş tüylerinden 

sızan yaban renkler... Bir başlangıçtır; 

kalıcı olacak ilkel bir gücün kadim işareti: 

Apaçık duyulur ki, dönüştürücü ilke 

capcanlıdır! 

50


SÜLÜK 

“Bir dakika önce yoktu bunlar.” 

Sabah güneşinin vurduğu park, ıssız meydan, vızır vızır 

uçuşan serçeler, süzülüp giden kuzgun. Heybetli bir kayın 

ağacı, etrafında kuşüzümlü çalılar, çakıltaşlı patika. 

Homurtuyu andıran belli belirsiz bir arka plan tınısı; sanki 

yaylılardan doğan derin bir bas. 

Bir dakika önce yoktu bunlar, artık belki de sonsuza dek 

olacaklar. 

Ve yüzümü o yana dönüp, sonsuzmuşçasına 

yöneliyorum kaynağa. 

(Bilinç âdeta bir sülük: Canlılığı bulduğu 

an yapışıyor üzerine, emmeye başlıyor; 

varlığını sürdürebilmesi için taze kana 

muhtaç.) 

51


ARI DANSI 

-prelüd- 

Asfalt yoldan dışarı attım adımımı. 

Çimenlere bastım. Toprağın vücuttaki elektriği aldığı 

doğru. İçine doğru çekiliyorum yüzümü döndüğüm yönün. 

Acaba demin anayoldaydım da şimdi mi yanyola saptım, 

yoksa hep yanyoldaydım da şimdi mi anayola giriyorum? 

Sanırım ikincisi. Eve dönüş hissi kabarıyor içimde. İlerledikçe, 

bedenimde dirimin sağlıklı dengesi kuruluyor. Etrafa ayak 

uyduruyorum doğal titreşimlerle. Renkler, kokular, sesler 

nitelik değiştiriyor; her şey aynı öze evriliyor. 

Derin orman başlıyor beri yanda. 

Bir arı dansı çağırıyor beni oradaki nektara. 

52


KEDİ ÜÇGENİ 

“Kentimize hoşgeldiniz. Eşsiz bir çeşitlilik sunuyoruz size, 

sınırsız olanaklar vaat ediyoruz. Her şey zevkinize kalmış, kendinizi 

evinizde hissedin, tadını çıkarın.” 

Hoşbulduk. Kentiniz abartılı bir bollukla dolup taşıyor 

sahiden. Onca malzeme ve nesne çılgınca yığılmış; binalar, 

caddeler, meydanlar pafta pafta uzanıyor. Nedir bunca istifin 

nedeni; neyin uğruna bu sonu gelmez ilaveler; nasıl bir inanç 

ayakta tutuyor bu hummalı çabayı; daha ne kadar yayılıp 

yükselecek kentiniz; kovaladığınız imge nedir? Nasıl bir 

yaşam talep ediyor bu plethora? − Ardı arkası kesilmiyor 

ziyaretçilerinizin. Kimin ne aldığı, neler bulduğu belirsiz. 

Herhalde bunca insan bu modern çağ Roma’sına boşuna 

akmıyordur. 

Benim bildiğim şu ki, tüm o granit bordürler, metal 

banklar, reklam tabelaları, dimdik yükselen cam tarlaları ve 

onların yüzeyini süsleyen yansımalar; gürültülü kavşaklar, 

tüneller, istasyonlar, bulvarlar, parlak kemerler; renkli 

ambiyanslar, akustik hilelerle uğuldayan mekânlar, ulusal anıt 

53


ve heykellerle süslü meydanlar, işlek köprüler, kanallar, yol 

kenarı havuzları, tarhlar, LED ışıklı travertenler, görüntüsü 

değişip duran dev ekranlar, dişi fantazmagoriyle kaynayan 

billboardlar, hipnotize edici konser afişleri – tüm bunlar ve 

fazlası, esasen bir ziyaretçinin gelip hiçe sayması içindir! 

O ki kentinizin can damarından geçip dişe dokunur bir 

şey bulamamış, başıboş adımlarla gezerken çıktığı bir kenar 

mahallede, loş sokakta, kendini terkedilmiş bir konağın 

bahçesinden fırlayıp gelen üç kedinin ortasında 

buluvermiştir… Şaşkına dönmüş; miyavlayıp bacaklarına 

sürünen kedilerin onu içine aldığı üçgende hayretler içinde 

kalakalmıştır. Belki bir saat boyunca sevmiştir kedileri; nihayet 

onlardan ayrılıp usulca odasına doğru gittiğinde bile ânın 

büyüsünden kopamamış, olayın esrarına dört elle sarılmıştır. 

Siz kentinizi yığıp şişiredurun, bir köşede dili 

tutulmuştur meçhul bir adamın ve ne olmuşsa o sırada 

olmuştur: Yoğun bir açmaz, kutlu düğüm, çözümsüzlüğün 

derin heyecanı: Kedi üçgeni; sonra tekrar ve yeniden kedi üçgeni; 

yıldızlar, karanlık, ağaçlar, duman – ve yeniden ve yeniden 

kedi üçgeni… 

54


DEMİR 

Nedir demir? 

Katı blok, tok hacim. 

Nedir demir? 

Durgunluğun kapalı dili. 

Nedir demir? 

Direnç-varlık. 

Nedir demir? 

Maddenin mistisizmi. 

Nedir demir? 

Evren tınısı. 

Nedir demir? 

Kanıt-meta. 

55


Nedir demir? 

Yoklukta mutlak malzeme! 

56


JAZZY 

Ne derseniz deyin buna! Tersliği düşüncenin; yüksek 

bilince düşen kaynağı belirsiz gölge. (Müzik çalıyor bu arada.) 

Ne derseniz deyin buna! Tozu düşgücünün, tünel görüşün 

ucundaki yavan imge. Oluşturduğu güvenli kuytu, yavan 

imgenin! (Müzik çalıyor bu arada.) Ne derseniz deyin: rahatlağın 

beyaz tavanı; ya da anten kulelerinde gece yanıp sönen kırmızı 

lambaların elektronik hüznü. (Müzik çalıyor bu arada. Sıralanıyor 

kuartetten doğaçlama notalar. Serbestçe akıyor pasaj.) – 

Gökdelenlerde tamamlanamayan büyüklük hissi deyin. 

Unutuluşu o büyüklük hissinin, göz ardı edilişi deyin. 

Ne derseniz deyin! 

Akıyor müzik; tavşan adımları bunlar, bir sincap gezintisi 

bu notalar, mırıltılı saksofon, uykulu perküsyon, peltemsi bir 

düşünce, spontan şahinler, basit buluşlar, alçak bir tavan, 

metalik bir zemin, içeride bir evcilik oyunu genişliği var, bu 

salonda herkes aynı solukla yutkunur, herkeste bir dumur, 

kıvam herkeste, tedirgin herkes, herkes iyimser, herkes 

sezgisel, aylak, ikincil, obskürantist, düşkün, ateşperest, ipeksi. 

– Amerika burası! 

57


Demek ki tam bir Manhattan ahmaklığı takınarak, kentin 

ortasında yaz sonu havasının yavaş akımlarına uyabilmek de 

varmış… Ne derseniz deyin! Müziğin bu sürmenajına 

kapılarak, karmakarışık bir bilinç durumunun mikado 

çubukları gibi birbirine girmiş öğelerinin neler olduğuna dair 

tanımlayıcı bir yeti geliştirilebilirmiş… 

58


KIRILMA 

ekranda saniyelik hızla 

art arda sıralanan binlerce 

mekân, ürün, insan fotoğrafına 

bakmak zorunda kalıp 

yerinden kalkamamış adam 

sonunda ani bir iradeyle 

yerinden doğrulup 

başını pencereden uzatıyor 

bakışlarını vahşi bulutların 

göbeğine daldırıyor. 

kemire kemire 

içini oyup boşalttığı 

bir evi vardı o adamın 

oradaydı uzun zaman 

ne ki bir gün ayrılıp gitti 

geri döndüğünde 

59


“bu kadar az bir evde 

ben nasıl yaşamışım” dedi. 

şimdi yerinde duramasa 

koltukta ileri geri sallansa 

ya da bir oturup bir kalksa 

mekik dokusa odada 

nasıl duysun hareketi nasıl etkilensin 

koşulları kökten zorla değiştirebilir mi? 

gücünü topluyor 

büyük yüzleşmeye hazırlıyor kendini 

apartmanın terasına çıkıp 

akşamın serin esintileri arasında 

bölgenin alacakaranlık renkleriyle 

korularla ve şehrin ışıklarıyla 

doğrudan karşı karşıya kalacağı 

ânın can alıcı kırılmasına 

yaklaşıyor adım adım: 

ya kuyuya dönecek en fena 

ya da binecek uçan halıya 

60


ARIETTA - V 

-a riddle of “laggers”- 

hi Gravity 

this is Reel 

I thought it would be better 

if I introduce myself to you first 

but it seems like 

I’ve already gone down 

and hit the ground. 

61


AY KAYNAKLARI 

Kemanların boşluğa saldığı bir duyarga araştırıyor 

gecenin bölgelerini, karanlığı, loş sokakları, kuytuları. 

Kasabada etraf sakin. Hava ılık. Boş bir arsadan sönen bir 

ateşin dumanı tütüyor kıvrım kıvrım. Gökyüzü pırıl pırıl; 

dolunay var. Eşyanın, toprağın, demirin, ahşabın, taşın ağırlığı 

duyuluyor her yanda. 

Sıra sıra evler var; arabalar, ağaçlar, sokak lambaları, çöp 

tenekeleri. Tek tük insanlar geziniyor sokakta. Kapkara bir 

labrador yatıyor bir evin bahçesinde; tekir kedi bakıyor 

duvarın üstünden. Uzak yolda bir kamyonet ilerliyor. Saat on 

ikiyi vurdu. Ağaç dalları kımıldıyor. 

Vakit geç, ama kasaba henüz uyanık. Ara sıra insan 

sesleri ve birtakım tangırtılar, yankılar duyuluyor. Sonra yine 

o yoğun sessizlik. Karaltılar geçiyor köşebaşlarından. Ahırda 

bir at sümkürdü. Ayağım çarpınca yuvarlanıp gitti bir taş. 

Yazlık evlerin baktığı altıgen meydana çıkıyorum. Bir 

köşede sofra kurmuşlar kapının önüne; sandalyelerde bir grup 

adam oturuyor sessizce. Donup kalmış gibiler. Karanlıkta 

yüzleri görünmüyor. Düşünüyor olmalılar: az önce 

62


konuşulmuş, ya da birazdan söyleyecekleri bir şeyleri. Ortak 

bir gerilimi yaşıyorlar sanki. Sanki her an biri bir hamle 

yapacak. Sezilebiliyor bu. Ama öylece duruyorlar. Oturduğu 

yerde her birinin duruşu, vücut dili birbirinden nasıl da farklı. 

Her birinin yüzünü döndüğü yönün bir anlamı olmalı. Her 

birinin yüzünü döndüğü tarafta kulak kabarttığı bir ses, bir 

uğultu, ya da bir mırıltı olmalı. Korunmaya çalışılan hassas bir 

denge var burada. Yakalanmış bir bilincin baloncuğu 

patlamasın diyedir belki de onların böyle kaskatı durmaları. 

Törensel anlamlar pekişiyor bunun süresi uzadıkça. Bu 

adamlar tarihsel bir ânı ortaya çıkaran ortak bir olayın 

parçaları olmalılar. Onlar, her durumun ve oluşun kendi 

yalınlığı içinde algılandığı berrak gecede, bu istemli 

bekleyişleriyle, bana kalırsa dolunayın kaynaklarını 

kullanıyorlar. 

63


PANORAMA 

Platonun ucuna uzanıyor bakışlarım – ama sur 

harabelerini aşıp ufuktaki bulutlara varamıyor. Gizli bir çeper 

var orada, beni tutan, geri iten. Eksik bir bakış bu, hatta yokbakış. 

Bulutlara varmalıyım. 

* * * 

Nehrin ötesindeki geniş ormanların ortasında yükselen 

kubbeli tapınağa, nice denemenin ardından, bir ara senfonik 

bir es erişiyor: Ama siniyor oraya, çöküyor, sönümleniyor. 

Sonuçta etkisi sıfır: Esin mutlak sıfır. 

* * * 

Tüm gün sabah gibi geçti, sanki hep aynı dem. Aynı 

serinlik, aynı ışık, aynı durgunluk. Genel bir dönüşümü 

tetikleyecek bir işaret aranıyor her yerde, her an, ama yok. 

Geçişsizlik. Zamanın oluşlar ve akış üzerinden yaşanışı değil, 

tiktaklarla sayılması: akmayan zaman. Kayalar tek tip, ağaçlar 

tek tip, yamaçlar, tümsekler tek tip. (İşte idea’nın laneti!) 

* * * 

64


Sabit, dingin bir rüzgârın girdapları geziniyor 

coğrafyada. Ağır, pek ağır ilerleyen, top gibi bir bulutun 

gölgesi düşüyor belli bir alana. 

Çevrede yüksek sayılabilecek birkaç doruk var. 

Bir ethos doruğu aranıyor! 

65


TİYATRO 

-tek perdelik şiir- 

– SAHNE I – 

(Bürokratik bir hava. Dönem 1960’ları andıran 1990'lar.) 

DEPOZİTO. BANKA. VEZNEDAR. 

OFİS. ÇEK. İMZALAR. 

MÜDÜR. KLASÖRLER. KEFİLLER. 

ONAY. BEKLEME. BELGELER. 

(Geniş bir açıdan görürüz.) 

VODVİL. KURGU. KAHKAHA. 

(Çiftimiz yeni evlidir. Yabancı bir ülkeye gelmişlerdir. Bir ev 

bulmuşlardır; taşınma telaşındadırlar.) 

66


KAMYONET. KARGO. KOLİLER. 

BAHŞİŞ. TAMİRCİLER. ALIŞVERİŞ. 

YÜK. KOMŞULAR. POLİÇE. 

DEPO. BADANA. HAMAL. 

ıvır zıvır 

eksik gedik 

tırı vırı 

(Hani eğleniyorduk?) 

iş bağlama 

el sıkışma 

dikkati elden bırakmama 

piyasa araştırma 

(Ara sıra çiftimizin keyfi yerine gelmektedir; o anların tadını 

çıkarmaya bakarlar. Adam ilginç biridir; gizli dünyasında içrek zihin 

oyunları oynamaktadır; zaman zaman dışarı yansıyan bazı işaretlere 

bakılırsa, çeşitli bilinç durumlarından yüksek bir erk yakalamaya 

çalışmaktadır. Ama bu tür oyunları uzun uzadıya oynamaya vakit 

yoktur, yapılması gereken işler sıkıştırmaktadır.) 

67


– SAHNE II – 

ANGARYA. PAZARLIK. SORUMLULUK. 

SSN. ID. ZIP. 

CONTRACT. NOTIFICATION. APPLICATION. 

CANCEL. DELAY. NON-REFUNDABLE. 

telefonlar 

telefonlar 

telesekreter mesajları 

broşürler 

telefonlar 

ofis ziyaretleri 

çeşit çeşit insan portreleri 

“welcome to our community; 

please fill in the form” 

68


(Yine bir taşınma telaşı başlamıştır. Çünkü çok geçmeden, ilk 

buldukları evden kirası yüksek olduğu için çıkmaya karar 

vermişlerdir. Yoğun araştırmalarla yeni bir ev bulurlar. Ama 

taşınmak kolay olmayacaktır. Halihazırdaki evlerinin kira kontratının 

iptali gibi bir dert karşılarında durmaktadır. Bunu nasıl 

halledeceklerini kara kara düşünürlerken, yeni buldukları evin 

apartman yöneticisi de uzun bir taşınmak-için-yapılması-gerekenişler 

listesini önlerine koyar. Yoğun bir çabayla, ileri geri, iki 

apartman arasında mekik dokurlar.) 

kayıtlar 

koşuşturma 

organizasyon 

öncelikler 

plan program 

ayarlamalar 

getir götür 

al ver 

git gel 

ara bul 

69


İMZA. GERİLİM. MÜHÜR. 

DEKONT. SAYGI. ZIMBA. 

İADE. DOSYA. CEZA. 

“this will be registered 

to your social security account 

as bad credit” 

(Sonuçta ilk evden çıkmak için anlaşmayı başarmış, ikinci ev 

için de sözleşme imzalamışlardır. Ancak bu, işin yarısıdır. Şimdi sıra, 

eşyaları yeni eve taşımaya gelmiştir. Sürecin en başına dönmüş 

gibidirler. Garip bir döngü içinde duyarlar kendilerini. Taşınma 

maceralarının kaç kere daha tekrarlanacağı belirsizdir. Bunun 

sonuncu olmasını umarlar.) 

– SAHNE III – 

(Yeni evlerine geçmişlerdir; ama halledilmesi gereken işlerin 

sonu bir türlü gelmez. Gece, yataklarında bitkin bir şekilde 

yatmaktadırlar. Garip bir şekilde, geç vakit boğuk bir sesle bir 

davulun vurduğu duyulur. Ses derinlerden gelmektedir.) 

70


DUM-DUM 

DUM-DUM 

DUM-DUM-DUM 

(Bir işaret davuludur belki de bu. – Ses kesilir.) 

kara uykular 

karabasanlar 

sabırsızlık 

yorgunluk 

sancı 

sayıklamalar 

zehir 

olayların erozyonu 

yüz ifadeleri 

katı çehreler 

frenoloji 

71


– SAHNE IV – 

(Aynı gece.) 

DUM-DUM 

DUM-DUM 

DUM-DUM-DUM 

(Sessizlik. Ve nihayet, muğlak rüyalarla dolu uykunun 

bulanıklığında, bir an için, o hep aranan görüntü beliriverir.) 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

LIGEIA... 

72


– PERDE – 

[Ülkede kalacaklardır.] 

73


AYÇİÇEĞİ 

Bizdeki yaygın adıyla, “ayçiçeği”. Garip bir şekilde adını 

her ne kadar ayla ansak da aslında hep güneşle ilişkili. 

Avrupalılar doğrudan doğruya güneşle anıyorlar onu; örneğin 

sunflower, Sonnenblume. Herhalde, kafasıyla ve yapraklarıyla, 

görünümünü güneşe benzettiklerinden. Tabii bir de gün 

ışığına olan düşkünlüğü var bitkinin. Malum, hep güneşe 

dönüyor yüzünü; güneşi izliyor. Hem Avrupa dillerinde hem 

de bizde yakıştırılan pek çok ad, onun bu özelliğini 

vurguluyor: tournesol, girasole, günebakan, gündöndü. 

Dilin sınırlarının dışına çıkalım, akla hemen Van Gogh 

geliyor, ayçiçeği tutkunu o çılgın. Ayçiçeğini capcanlı, 

pasparlak resmetmekte ondan daha etkili kim var? 

“Ayçiçekleri” serileri izlenimciliğin çarpıcı örnekleri olarak 

karşımızda duruyor. Çiçeğin biçim ve renklerine dikkat 

buyurmuş herkes, ressamın ona olan takıntısının haklı 

sebepleri olduğunu teslim edecektir. 

Bunların hepsi iyi, hoş, ama ben ayçiçeğinin bambaşka 

bir özelliğine taktım kafayı. Ne görünüşü ve renkleri, ne de 

güneşe düşkünlüğü. Ayçiçeğine, biraz, eski Yunan 

74


matematikçilerinin ve Fibonacci’nin gözüyle bakıyorum ben, 

bilimsel sayılabilecek bir gözle. Kafasında, tohumlarında 

barındırdığı matematiksellikle çekiyor beni kendine. 

Zihninizdeki imgeyi bir kenara bırakın, bir ayçiçeği bulup ona 

yakından bakın; göreceğiniz, geometrik biçimde sıralanan 

tohumlar, onların oluşturduğu düzenli eğriler olacaktır. Altın 

oran denilen büyü gizli o yapıda. Benim tohumlara bakarken 

hipnotize olmam herhalde ondan. 

Şöyle diyor bana ayçiçeği: “İşte kıvrımlar, işte sarmal. İç 

içe geçmiş, uzayıp giden halkalar, döne döne inen dipsiz kuyu, 

mistik yivler… Şiddetli akımların, manyetik alanların, 

atmosfer olaylarının, kaotik çalkantıların, merkezkaç ve 

merkezcil güçlerin eğrileri. Tıpkı girdap gibi, hortum gibi, 

siklon gibi; fakat burada tüm o enerji en somut haliyle. Gücün 

katılaşması bu, tortulaşmış kargaşa, çalkantının özü, – 

kasırganın tam ortası: Felaketin anlık görüntüsü, devinimin 

karanlık ruhu, matematiksel ilkenin dehşetengiz resmi!” 

75


MUŞTU 

Dünyanın ılık peltesi üzerinde sessizce yayılıyor oluş ve 

bozuluş. Kutlu çağ gelmiş. 

Gudubet yaratıklar doğaları gereği kış uykusuna yatmış. 

Ve kırılamayan ataleti ölüm orucuna doğru uzatanlar nasıl 

olduysa silkinip kıra çıkmış, uçurtmalarını yükseğe salmış. 

Basat Tepegöz’ü öldürmüş. 

Gamelanlar duyuluyor tepenin ardından; ışıl ışıl sesler 

yankılanıyor platolarda, taşra yollarında. Keçiler geçiyor 

derbentlerden. Sunaklar doğuyor pembe kayranlara. Duru 

aydınlıkta yeni baştan kuruluyor saraylar; üzerinden sıra sıra 

bulutlar geçen sırtta altın bir set ve heybetli bir tapınak 

yükseliyor. Kaktüsler, totemler sarıyor bozkırı; uçuk mavi 

boşluğa yerleşiyor kadim şehir. 

Rastlantılar ve hatalardan mürekkeptir bu çağ – ve yapım 

ve talih ve kazadan. Kırılmalar, çığırlar, temas. Gamelanlar 

susmuyor; Masai naraları yeri göğü inletiyor. Odunsu taptaze 

bir koku kaplamış havayı. Göz göze geliyor insan, tilki, 

atmaca, yılan. 

76


Salyangoz kabuğundaki sarmalın sonu gelmeyecek bu 

çağ. Ölçüsüz bir süre boyunca düşünülecek 1’in 0’dan farkı. 

Yaşanmış bir ânı yeniden daha parlak yaşama dürtüsü 

susmuyor, duyumun büyük yoğunluğu sıkıştırdıkça 

sıkıştırıyor: Bir dönemecin dönülüşü, bir bahçenin 

görülüşüdür bu, ya da gelip geçen bir yabancının ağzından 

duyulan falanca sözcük. 

Ormanın ötesinde, göğün direklerine dev bir otağ gibi 

geriliyor bu çağ. 

77


HAP 

-impromptu- 

kucağıma bıraktılar bir bomba 

belki yeterince sevip okşarsam 

uslanır da patlamaz 

değil mi ki pirem keşiş 

domuzum müslüman 

ahırı temizle İbrahim 

badanala duvarları 

yarından tezi yok yağız atlar gelecek 

ocakta hazır tut ki ateşi 

atbiniciler çini işleyecek 

evin içi zaten kıyak 

köşe koltuğunda sırıtıyor ninem 

başının üstündeki panoda 

parıl parıl bir raptiye ultra 

78


tıpkı fırlatılmış bir ok 

kulağımın dibinden geçer de 

yüzümü dev yaz güneşine 

zamansız döndürür gibi 

kamaşmanın hayvansal şaşkınlığıyla 

çünkü külüstür arabamla 

kırmızı ışıkta beklerken 

ikindi demlerinde denizaşırı 

mesafelere açılacağım bildiriliyor bana 

ve içinde toparlak bir aile babası olduğum 

sirk aynasından gözümü alamıyorum 

göğsümde yanardöner kravat 

göbeğimde azman kemer tokası 

iştahla gömülüyorum görüntüye 

ve uzun süredir ilk defa 

düşünüyorum ama 

farkında değilim düşündüğümün 

tıpkı uçuşan serçeler 

koşuşturan köpekler gibi 

günlük eve dönüşümün 

ağır trajedisini 

79


gidermek adına bel bağladığım 

koca bir minder alıyorum marketten 

mevsimlere ve kıtalara bedel 

bombam mışıl mışıl 

aferin İbrahim ahır resmen saray 

ninem olmuş iki tane 

iki iki yanıp sönüyor raptiye 

yüzümü dönüyorum kavuniçi güneşe 

atbiniciler geldi gelecek 

kuruluyorum minderime 

ama uzanıp raftan İlâhi Komedya’yı aldığım an 

mekiğe binip kaçıveriyor Dante! 

o da ne? hemen dinliyorum andante 

ama Vivaldi salt metronom hoparlörde! 

açılmalıyım acilen İbrahim ver hapı 

meşrudur çıkalım cendereden 

hop lüplettim işte geliyor görüntü dipsiz kuyudan 

okumak tabu da olsa gülen bir surat Dante 

affetti metronomu totemleşti helal olsun Vivaldi 

80


BAĞIMSIZ VE BİR 

Madenler ve çavlanlar. Kuyulardan ve gece parlayan 

doruklardan sonra. Toprak tümseklere yemyeşil düşen ışık. 

Kumulların kıyısında sızı. 

Bulut gölgesi, karşıt kutuplar, izdüşümü takımyıldızların. 

Meditatif buhar… Benzersiz bir taşın, olduğu yerde uçuş 

halinde bulunuşu ve kendinde derinleşmesi. Karanlığın 

ucunda bir tutam ot. 

Bakı ve göl. İrtifa ve akım. Kasabalar, köyler: bir gece 

yolculuğunda uzaktan görülen ve kıyısından geçilen halleriyle. 

Isı, çözülüş, çekim. Yuvalar ve menziller. Dönüşler ve 

açılışlar. Sayısız odak; kesişen ve kesişmeyen sayısız yörünge. 

Teğetler – ve onların dışında kalan, her şey büyüklüğündeki 

boşluk. 

İnsanlar. Evlerindeler. Düşünüş, tuzaklar, itki ve buluş. 

Çeşitli durumların içinde insanlar, hayvanlar. Dalga dalga, 

girdap girdap tasarılar: iletim, ilgi. – Yok ve erk. Her an. 

Yasyayvan bir kuşak havakürede. 

81


Geceleyin karşımıza dikilen ve capcanlı bir ardı olan o 

konak gibi, apaçıktır mesaj: Burçların sıvı lacivertinde olağan 

bir sıcaklık bulabiliyorsak eğer. 

Elmalar, çınıltılar, şakaklar. 

82


AİLE 

-roman- 

Bayan Çuha ve yazgısı. 

Evinde ahşap döşeme, boz mobilyalar, çarpık duvarlar, 

kısık oda köşeleri. 

Bahçede manolyalar, şebnem. Koridorda uğultu, arka 

odalarda yankısızlık. Salonda antika tüfek, vazolar, saksılar, 

sepetler. Kilimler ve kazalar. Yüksükler, tığlar, derin nefesler. 

Kızları Bayan Çuha’nın. Çarşıda, pazardalar. Önlerinde 

top top kumaşlar, örgü yünleri, satın alınmayı bekleyen bezler, 

nakışlar. Havalanışı tentelerin; kımıldanışı ellerin, kolların, 

bacakların: hararetli konuşmalar, sessiz gülüşmeler. 

Anne ve kızları. Herkesten çok birbirleriyle göz göze 

geliyorlar. Sezgi, ayarlamalar, çekidüzen. İmalar. 

Suskunun yaktığı gömüler. Aynalarda matematik. 

Parlayan ten. 

Saçaklar, kaçış, olmamışlık. Hadiseler, dolaplar, 

çekmeceler. 

83


Bazen gece yarısı ellerinde fenerle çıkıyorlar bahçeyi 

kontrole. Korkmuyorlar, bir garip ürperiyorlar, belki 

karanlıktan, belki zevkten, belki düşten. 

Kızların birinin koynunda ateş gibi bir kehribar kolye. 

Saçları sırma, broşu mineli. Adaçayı kokuyor tükürüğü. 

Evin kapısının üzerinde at nalı. Yüklükte uçsuz bucaksız 

naftalin uzayı. 

Ve taptaze bir hevesle her gün yeniden çıkıyorlar çarşıya. 

Öğle güneşinin altında kızların esmer olanının elinde bir 

şemsiye; deli bir rüzgâr esiyor, şemsiye şişip savruluyor, kız 

yükseliyor ayak uçlarında, havalandı havalanacak… 

84


ANONİM YAZI 

Kutupta ve dönencede birbirini görüyor eskimo ve tavus 

kuşu. Aynı doğrultudalar. 

Kaktüs körfezi görüyor. Kavurucu büyük güneş. 

Sarayın tonozları altında loş aydınlık. Yapılamayan işler, 

ikilemler. Karnabahar pişiriliyor. Pirinç ağırlıkları tartının 

yanına dikkatle diziyor uşak; tüyleri diken diken; çarşaf gibi 

yayılıyor zaman. 

Dağ vadilerinden duyulan kaynağı belirsiz hırıltı. Saz 

akort edenler var hanlarda. 

Düşünüyor bebek. 

Şarap sirkeleşiyor mahzende. 

Düş idi, uyanıldı. 

Fokurduyor toprağın altı. Buz gibi toprağın üstü. 

Yakut madende. 

Saat ikiyi vurdu. 

Ayna özgür. 

85


TÜNEL 

86


EMBARRAS DE CHOIX 

87


DÜZENEK 

Bu düzenek boşlukta kurulmuştur. Boşluğu tarar, 

boşluğu kurar, ayarlar. 

Bu düzenek ardı öne getirir, yukarıyı aşağıya. 

Bu düzenek sağı sola bağlar. Onaylar konumları. Okların 

ucunu değdirir. İlgi bağları kurar. 

Bu düzenek döndürür, oynatır, sarsar. Bu düzenek 

savurur, zikzak çizdirir. 

Durdurur bu düzenek. Tanıklığa bırakır. 

Bu düzenek ölçektir, sayı, kalıp. Oluş ve işleyişe ilke. – 

Boşlukta kapladığı hacme, kurduğu yapıya denktir. 

Kış ortası bir Big Bang tetikleyebilir bu düzenek. 

88


ÇOĞALMA CİNLERİ 

Yollarından alıkonulsunlar, tutulsunlar. Geri kalsınlar, 

geciksinler; süre uzadıkça uzasın. Taşsın deneyim; geçişler 

bulansın; hükmünü yitirsin ölçüler; altüst olsun çizelgeler. 

İşlevler karışsın. Mekân ve zaman çığırından çıksın. 

İstikametsiz, işaretsiz, merkezsiz, menzilsiz kalsınlar. 

Bozun süreci, alabildiğine aksatın: Yoksa nereden bilecek 

onlar, tek bir yaprağa ya da buluta sonsuz bir süre boyunca 

nasıl bakılabileceğini? 

89


REKLAM 

Yavanlığı kırıp, boşa geçen saatlerin çölünde bir vaha 

yaratmak için yaptığım sayısız hamlenin sonuncusu elime 

gazeteyi almak oldu. 

Yorgun gözlerle üstünkörü bakarak ağır ağır çeviriyorum 

sayfaları. Sırf oyalıyorum kendimi, bir sayfadan diğerine 

ilerliyorum. Ne iri puntolu başlıklar, ne de parlak fotoğraflar 

ilgimi çekiyor. Ama sonunda, orta sayfalardan birinin 

köşesindeki küçük bir reklama takılıyor gözlerim. Bir kol saati 

reklamı; soluk baskısına rağmen garip bir çarpıcılığı, 

işlenmişliği var. Sayfaya daha yakından bakarak reklamı 

incelemeye koyuluyorum. 

Sağ tarafta, toprak rengi uçuş tulumu giymiş sert bakışlı, 

sağlam duruşlu, kendinden emin, esmer bir pilot; batan güneş 

karşıdan vururken koltuğunun altında kaskını tutuyor. Bir 

aktör edası verilmiş adama, önemli bir öyküsü olduğuna, 

büyük girişimlerin adamı olduğuna inanmamız isteniyor 

sanki; ya önemli bir görevden geliyor, ya da birazdan yola 

çıkacak. 

Sol tarafta, üzerine zoom yapılmış halde, bir sürü ölçek 

ve rakamlarla, türlü göstergelerle, geniş kadranlı bir kol saati. 

90


Yakından baktığımız için devasa görünüyor; yan taraftaki 

pilota oranı neredeyse bire bir. Yani, kompozisyon gereği pilot 

büyüklüğünde bir saat. 

İkisinin arasında, yaz sonu havası taşıyan bir akşamüstü 

denizi; geçen bir katamaranın yardığı sakin, uçuk mavi sular; 

ve geride, iki tarafı köprü gibi bağlayan kum rengi bir kara 

hattı. Yani bir koya bakıyoruz, suya doğru uzanan ince bir 

buruna. Yukarıda, hafif puslu gökyüzü ve ilerleyen bir uçağın 

çarpazlamasına bıraktığı iz. (Pilot, tam da buna benzer bir 

uçuşu çağrıştırıyordu.) 

Artık buradaki kompozisyon nasıl bir doku ortaya 

çıkarmışsa; öğelerin birbirine göre konumu, oranı, uyum ve 

karşıtlıklar, sınırlar ve geçişler nasıl bir bütünü, nasıl ilginç 

ama inandırıcı bir kurgunun iç gerilimini ortaya çıkarmışsa 

(öyle zannediyorum ki, zihinde tetiklediği bir hata uyarısının 

üzerine organik yöntemlerle ısrarla gidiyor olmasından güç 

alıyor bu şifreli sanat) – – dikkatimi verip baktıkça, saatin, 

pilotun, denizin, karanın, göğün ve uçuşun değeri birbiriyle 

kaynaşıp, çığırından çıkacakmışçasına yükseliyor. 

Fakat tam da bu hızlı yükselişe kendimi kaptırıp, 

saatlerin çölünde yarattığım vahanın üzerinden süzülüyorken, 

gözüm bir anda reklamdaki gökyüzünün ortasında yazılı olan 

silik mesaja takılıyor – ve bocalayıp kalıyorum: “UÇUŞ 

TUTKUNUZU ZAMANA UYDURUN.” 

91


DÜRTÜLER VE ÖZ 

Müdahale ettik, kesintiye uğradı. 

Tamdı, böldük. 

İşliyordu, aksattık. 

Yayılıyordu, sıkıştırdık. 

Çoktu, dağıttık. Göremedik. Bozduk. 

O zaman ne çılgın direndi yoğun erk yumakları! 

92


ARIETTA - VI 

thought you would 

never make it happen 

but there you are: 

feel: the hum 

in your ears 

could finally make it 

up to the row 

of godlike trees 

crowding the valley 

—and the omnipresent 

hush 

93


ARIETTA - VII 

there he is 

looking upwards 

taking a few steps forward 

quickly turning his head 

and looking once more 

to bell towers 

bright birds 

and patches of sky above and clouds 

and whatever is stirring 

for him up there: 

not even the harsh wind and the frost 

or omens of some early exhaustion 

neither the customs of everyday awareness 

and unawareness 

nor the ultimate sign plate 

on the wall reading 

“spirituality prohibited 

94


you may be arrested” 

could constrain him 

from arranging for himself 

the canopy above 

and indulging in 

the dense details 

of self-being 

95


ZAMANDA YÜZMEK 

Odanın duvarları, belirlenmiş konumu onların. 

İçerdikleri ve içinde durdukları sessizlik, onları işleyen sesler. 

Yüzeylerindeki pürüzlerde, düz renk boyadaki anlaşılmaz 

zaman. (Yer ve yön duygusu, öteler, beri.) 

Ve değeri elementlerin. Çinkonun ve bakırın, demirin ve 

alüminyumun durumu. Cisimler ve her türlüsü maddenin: 

mermer, kadife, tırtıklar, kireç gözenekleri. Ahşabı saran 

özgün duyum. 

Tene uygunluğu suyun, toprağın. Havanın uyması 

soluğa. Sıcaklıklar, derece derece. Hava akımları, 

dalgalanmalar, basınç, – kabuğu ve geçirgenliği cismin: 

canlının uzlaşması cansız dünyayla. (Kuluçka, kış uykusu, 

bilinç, kök.) 

Görüntüler ve döngüler: görünür ve gizli etkenler, basit 

ve karmaşık, saf ve melez. Kalıcılık, yeni olan – ve yokluk: 

olmayanlardan geriye kalan var-dünya. 

Burayı aydınlatan ışık – ve başka yerin karanlığı. 

Yürünen yol. Seçim. Deneyimin bu oluşu, bu sırayla; ortamın 

bu: öznenin bu. 

96


İŞARET 

Potomac kıyısında 

Dramatik bir atmosfer – uzakta, köprünün ayaklarının 

dibinde. Nehrin yüzeyi akıntılarla karışıyor: yansımalar, 

hareler, sayısız tonlarda parça parça renk bölgeleri. Karşı 

kıyının bitki yoğunluğu, gür ağaç dallarının ördüğü alaca 

desenler, kara kara gölgeler – hepsi boydan boya yamalı bir 

çarşaf. Esintiler, taze hava, suyun uzantısı, yoğunluğun kolları, 

kopkoyu ilgi odakları – denizaşırılığı ve Kızılderili yaz 

başlarını çağrıştıran. 

Ve tapınak kubbesine benzeyen boz tümseğin üzerindeki 

göğün öğle öncesi boşluğu: Orada gördüğümüz işaret! Soluk 

kocaman bir Etiyopya güneşi; ve köprünün ötesinde puslu 

uzaklar başlangıcı. Orada bir başka işaret! – Biz, tepelerden 

koylara dans ede ede, kayalardan atlaya zıplaya, döne döne, 

naralar ata ata, bir durup bir coşarak inenler (ve başkaları için 

görüntüye dönüşünce deli saçması olanlar); biz birdenbire 

düşlere dalanlar, biz düşünme ve duyma takılmalarından 

kendini alamayanlar, esaslı yapıcıları müziğin; biz derin 

97


nefeslerin, benzersiz bir odaklanmanın ve kopuşun, 

bilinmeyen bir iç yüzün insanları! 

Nehrin uzak dönemeci: Bir işaret daha! – Biz şifreciler! 

Bizim işaretimiz nasıl da kutlu, can alıcı, çağ açıcıdır… 

98


SIĞA 

Titriyor toprak, sarsılıyor. Bir uğultu yükseliyor 

derinden. Elektrikli doku kubbe gibi kabarıyor: dev şemsiye, – 

göğün başdöndüren kemerleri. 

Kanatlar silkinmiş, havalanıldı havalanılacak. Ket 

vurulmamış iktidar bu, − vahşi büyüklenmenin sınır 

tanımayışı. Kararlı gelişim, koyu kan, aşkın dirim, − her an 

genişleyen sığa, zevkin istemi besleyişi, aşama aşama karşılık 

bulan dürtüler. Yüksek eşikte iç açıcı, önü alınamayan 

tekrarlar. 

Zirvelere uzanıyor hiperbol, maksimuma erişiyor. 

Fakat yoğun duyum kusursuzluğa yaklaştıkça tehlike de 

artıyor, – şahdamarda sancılı bir ateş, deneyim yıkıma teğet 

geçiyor: Delil dokuz yüz doksan dokuz defa tekrarlanıp 

binincide takılsa, bini birden iptal olacak. 

99


KORUNMUŞLAR 

Kıyım başlamıştı. Talan, kargaşa, yıkım. Ayrışma, 

çarpışma, kan. Olaylar nasıl bu noktaya gelmişti, kimse 

hatırlamıyordu bile. İçinden çıkılamayan bir sarmal. Baskınlar, 

misillemeler. Parçalanma, yangın, patlama. Yerle bir oluyordu 

materyal dünya; çöküyordu altyapı; ayakların altından 

tamamen kayıp gidiyordu zemin; ama bundan da ötesi vardı: 

dağılması kurum ve yapıların; çözülüp yokoluşu değerlerin; 

sonu gelmeyen şiddet kasırgası içinde kaybolması hemen her 

türlü bilgi ve eylem zemininin. 

Yine de duvarların ardında, en iç sığınaklarda, gizli 

hücrelerde – korunmuşlar vardı. Mum alevinde toplu iğne 

uçlarını ısıtanlar, ipleri gerip dikişleri sıkılaştıranlar, altın 

tozlarına üfleyenler, yeşim kürelerin içine içine bakanlar, bakır 

çerçeveli aynada yağ sarısı kıvılcımı, balı yayanlar. − Ve onlar 

provalarına çok önceden başlamışlardı: Hiç ara vermemişlerdi, 

ucundan yakaladıkları en basit uğraşların bile üzerine giderek, 

karşıtlık ve kopuşları dengeleyecek belli bir sürekliliği kurma 

denemelerine. 

Olağanın başka hiçbir şeye benzemeyen kıvamını 

hazırlıyordu onlar. 

100


UZAY 

Uzay’a 

Nedir uzay? 

Her şeyden önce, boşluk değil doluluktur o: Yoğundur, 

çok yoğun; kurtlanırız içinde, karıncalanıp uyuşuruz, kıvıl 

kıvıl oluruz – stir-crazy. 

Uçsuz bucaksızdır uzayda zaman; akıp gider; 

dakikaların, saatlerin nasıl geçtiğini anlayamayız: Özgün 

yöntemle, buluş ve icatlarla eyler, oluş ve durumları, serbest 

bozuluşu tanırız. Bir mırıltıdır, titreşimdir uzay. Yakın olanlar 

alabildiğine durgun ve uzaktır da orada. 

Sesleri duyabilecek kulaklar ve o kulaklara göre seslerdir 

uzay. Nesnelere göre ışık; ışığa göre nesneler. Sayısız merkezin 

birbirine göre konumu, – buluşmazlığı onların. Aykırı 

devinimlerin görünür kıldığı nebulamsı renkler. Engin bir 

doku – ve her yöne yayılan enerji. 

Temel niteliğimizdir uzay. Deneyim havuzumuz. Türe 

özgü işleyiş, içyapı, eylem koşulları, dağarcık. 

101


Matematiktir uzay: Sayılar. – İçinde kaybolunabilecek 

büyüklükte bir enginliğin ortasında gene de tutacak bir yolu 

olmak. 

Uzaydayız. Bilmiyoruz onun neresinde olduğumuzu, 

gene de orada bir yerdeyiz. (Uzayı bulan, bir daha yitirmez. 

Uzay yitirilse de yitirilmez.) 

102


EKVATOR GÜNEŞİ VE MALEVİÇ KARASI 

içinde yoğun 

düşüncelere daldığı 

yekpare karanlıkta 

bir anda gördü şimşek aydınlığıyla 

–– çepeçevre kapan dişleri etrafında! 

çekti kendini karanlıktan 

konturların ışıltısıyla –– 

kristale baktı magmayla, 

köpüğe ve mermere baktı mecralarla, 

ağır uğultular taradı mağaraları, 

günün ötesinde bir gidişat aradı. 

sofrada bir avuç tuzda 

yakaladı Lut Gölü’nü, 

çölü yakaladı, pusu, ufku 

ve ahşabın tekdüzeliğinden 

günün derinleşen serabını. 

103


durdu soluklandı, 

gözünün önünden ağır ağır 

aygırlı, gergedanlı, tanrıçalı 

bulutlar aktı. 

mermere baktı, mermer sıcaktı, 

kristalin içine içine baktı, 

ışıltıyı, kökenleri, zamanı araştırdı –– 

boğukluğu, renkleri, buluşu, ıskalayışı. 

pencereyi açtı, 

Ekvator güneşine baktı: 

döndü, yatağa uzandı, 

yoğun düşüncelerle yekpare karanlığa 

Maleviç karası daldı. 

104


SENFONİK KESİT - I 

Vadinin kavisli uzantısı. Kütle ve doğrultular. 

Tinsel rüzgârlar karmaşası – ve gecenin ortasında, 

ormanın kayranında bir paravan. 

İvme ve onun freni olan karşıt: ısrar ve direncin odağında 

bir reaktörde açığa çıkan enerji. – Gülle ve ok. 

Karanlıkta fersah fersah yağ, tuz ve buz, – okyanusun 

ortasında yoğrulan sular. Okyanus çukuru: dibi yoklayarak, 

cevheri bularak. 

Lavlar! – Adı değil, kendisi tılsımın. Güneş, saatler ve sis: 

şafağı yırtıcı hayvanların! 

Es: Luristan’da bir tapınak. 

105


SENFONİK KESİT - II 

Magma aydınlığı sızıyor yer yarığından. Ardı ve öteler 

hep kara ormanlar, karanlığa saçılmış kandiller. 

Tepesindeki kırmızı lambanın bir böcek gibi yanıp 

söndüğü anten kulesinin olduğu yöne doğru ağır ağır 

yaklaşırken, yüksekler zamanından kalma bir dönence 

seziyoruz üzerimizde, altında yürünen bir saçak, kemerli bir 

tavan gibi. 

Tünelleri duyuyoruz. Bir demir damarına dokunuyor 

sağduyumuz. Gizli bir uğultu belirliyor gecemizi, gece 

kuşlarıyla beraber. Zamanın ötesinde işleyen bir beklenti var. 

Somunlar gerek, kemanlar gerek, kıpırtı, su sesi, ezan, 

dürtü: İçine düştüğümüz uğursuz kuyuda nelere uğramıştık 

bilmiyoruz ama, deri değiştirmişiz, yepyeni bir dirimle arasına 

karışmışız değiştiğimiz deriye göre olan bir dünyanın 

binalarının, kurallarının, eşyalarının, ilişkilerinin, 

müziklerinin, kadınlarının, ağaçlarının. 

106


SENFONİK KESİT - III 

Yıldızlar kanı! Petrol gibi yoğun. 

Uzay suyu ve yüzeyler – dikey, yatay, eğik. Açık havada, 

engebelerin ve ormanın üzerinde gecenin en canlı saati. 

Topoğrafyaya şurup gibi bir kılıf. 

Ve manyetikliği dönüşün! Yineleniş, merkez. 

Serin sessiz rüzgârlar, Van Gogh odalarında. Boşlukta, 

dikkatin ve düşünmenin çizgileri üzere, duyusal bilgi hatları. 

İletim, mekân tutulması – duyarlı ve aykırı anlar uzantısı. 

Eski zamanların Bağdat’ı: epik ve mistik, kat kat. Veriler, 

çarşaf çarşaf. İşlem ve birimler doğrulanırken, işin püf noktası 

– pürdikkat. Yakınlaşma. 

Ve soluğun tutulduğu noktada, ani buluş yağmurları. 

Platonik evreka! 

Masum geçiş, satenler boyu. Kızıl kovuğa doğru uykulu 

akış: bedenen, Gautamavari. Tensel arılık, erotik esenlik: genç 

107


duyumlar ve tutumlar canlanışında; sayfalarda ve uğultularda. 

Saksılardan düşen gölge; yaz ikindisine ve tozlara prizma olan 

cam. 

Derin çekirdek, bas sesler, kaçış. – Zamandışı sinek! 

108


VİZYON 

Kasırgayla altüst olan bir dünya, – o dünyada bir koful. 

Kavrulan göz, bakış humması, yok-nesneler, sancılı nefes. Cart 

renklerle rengârenk, arabesk desenlerle süslü hantal bir 

faytonun, ağır ağır, et kopararak geçişi soyut caddeden. 

Dirimin fantazmagorisi. Radyoaktif kargaşa. Kopup 

duran armoni; temel ölçülerdeki kronik aksama; uğursuz’un 

her u’sunu sert vurgularla üfleyen (uflayan) klarnet – ve 

çelloyla giyotin gibi inen ‘suz’! Tıpatıp aynı şekilde, tekrar 

tekrar. – Çizikler ve karalamalarla soysuzlaşan doku; uyuşma 

ve yangılarla kangrenleşen beden. Tekerrür eden şaşmaz 

hatanın eğreti kıldığı öz; felçli duyu hayvanı; yoz bilinçsizlik. 

Sayısız dehşetli aşama boyunca hayata bağlayan – ve 

nihayet gerçekleşen biricik vizyon: Hafifleyen yangın; tazelenen 

hava; aşılan eşik; dirimin turnusolunda değişim; pespembe hâlenin 

içinden ışıl ışıl beliren alev dostu… 

109


YAKLAŞMAK 

Eğri büğrü yollar var düzlüğün ilerisinde, tümsekler, 

yarıklar. Alçak sırt, yayvan çukurluk, dik yamaç, kayalar. 

Titreşim, doğrultu, akım. 

Yüzlerini o tarafa dönmüş yaklaşıyor – tınıyı bin metre 

uzaktan duyanlar! 

110


DEĞMEK 

Güneş dağa değiyor. 

Işık alına değiyor; ağaç göze değiyor; burun rüzgâra. 

Oradaki elektrik burada; buradaki şakak ve yanak orada. 

Dokunuyor her şey birbirine: Görüntü değiller, temas var 

aralarında – etki, kaynaklar, zincir, bütünlük. 

Bulut toprağa değiyor. Çiçek, ufka. Kuş, denizin içinde. 

Kurtlar dolunay. Dikenler ada. Çakıl ekvator. 

Yamaç göle değiyor. Maden damarı, kuzeybatıda. Zirve 

hendekte. Birbirine değiyor birbirine değmeyen sincap ve 

serçe. Köpekler değiyor birbirine; salyangozlar değiyor. Şu 

doğrultudaki tüm varlıklar değiyor birbirine. Köknarlar, 

insanlar, kutuplar. Bitişik olanlar ayrılıyor birbirinden: Başka 

başka hava akımları topluyor onları; değdiriyor başka başka 

şeylere. Durumlar, çekim, direnç, konum. 

Her şey değiyor birbirine; birbirinin içinde. Birbirinin 

hareketinde. 

Zaman ve Işık. 

Isı ve Madde. 

111


ÇERÇEVE 

112


İSPANYOL CEHENNEMİ 

-Bosch şiiri- 

İspanyol oğlu İspanyolsunuz! Gürbüz bir Boğa verdiler 

size, oynadınız onunla, şişler batırdınız, eziyet ettiniz, 

öldürdünüz, yediniz. Rezilsiniz! 

Yaşamalıydı Boğa, varolmalıydı sizin dışınızda, sizden 

ayrı. Öyle bulmalıydınız onu; ruhunu bulmalıydınız. O et 

yasaktı size: Zehirlendiniz, lanetlendiniz, artık 

kurtulamazsınız! Ümitsiz, çaresiz, kepazesiniz! 

Bir yol vardı sizden dünyaya uzanan; bir lütuftu o. 

Boğa’yı öldürüp yediniz, bakın bakalım yerinde duruyor mu 

yol? Asla kaybolmazdı, ha? Alın size! 

Yol yok, zemin yok, dayanak yok. – Ama asıl, Boğa yok! 

Neydi öz? Bittiniz! 

Yiyin ateşin kırbacını, yiyin alçaklar! Yutun akkor 

demirleri! Hem de ne şişler batacak gövdenize, boğaya 

batırdığınız şişlerden beter. Alın uğursuzlar! 

Söze kulak vermediniz, kuyularda yanacaksınız. 

Sürüneceksiniz, sürükleneceksiniz, yüzülecek deriniz, 

113


etinizden et kopacak, kırılacak kemikleriniz. Milyon kere 

yüzünüze vurulacak sefilliğiniz! 

Layığınız bu, sürünün, sefilin en sefili olun, yanıp 

kavrulun. Bir nebze merhamet umacaksınız, yalvarıp 

yakaracaksınız, ama dönüm noktası gelmeyecek, çile 

bitmeyecek. Zira aldanmayacak Tanrı, Boğa unutmayacak… 

Yaptıklarınızın bir karşılığı var, tam tamına ödenecek 

bedel! Gene çalınıyor davullar… Laneti kıramazsınız, tiksinç 

gudubetler! Azap daha yeni başlıyor… Gerisin geriye dönün 

kuyuya, ateşe, – ölüp ölüp dirilmeye, – cehenneminize! 

114


KARAR 

115


YOL VE MANTRA 

-impromptu- 

Caddeler üzerinde öteleri arıyorsun, iki yanı ağaçlı yolda 

parktan ileriye uzanan bir koridor arıyorsun; anlık bakıştaki 

gizemli girdabı arıyorsun, gezdiriyorsun gözlerini vadiler içre 

ve geçitler boyu; güne yeni uyanmışsın geç öğle saati, yeni bir 

heves uyanmış içinde, kendini denemek, gücünü zorlamak 

istiyorsun, uzak tepeleri, ormanı gözüne kestiriyorsun; 

doludizgin gidiyorsun, belki ormanlar, tepeler için, ya da kim 

bilir neresi için; bulutlu gökte derin bir heyecan; dürtülerin ve 

coşkunla baş başasın; havayı yoklayıp yüksekte sapa noktalara 

kayıyorsun; ileriki tepede bir ışık var tek başına, kim bilir 

zirvenin yakınında kaynağı ne; dünyanın can alıcı saati bu; 

ânın önemi artıyor; ama henüz bilmiyorsun bugün zamanın 

neresinde, geçmişe geleceğe göre neredesin; bilmiyorsun 

nereye kadar olabilir menzilin, ve nereden çıktın geliyorsun, 

taşıyabilir mi seni o, kökenin; isteyebilir misin surları, 

kanyonu, şeytan masasını, okyanus kıyısını; istemin sınırsız; 

muazzam duyumlar yakalıyorsun, varlığı tartıyorsun, 

ilerliyorsun; öyleyse sonuna dek zorla dünyaya açılan yolu, 

116


tökezlesen de koş çılgınca, aş eşiği, eriş, bakalım varabilecek 

misin en uzaklara, ötelere, uçlara. 

Şimdi uygulama zamanı; sus ve ilerle. – Yalnızca bir 

mantra yankılansın kulaklarında: “Karşıtının düşündüğü gibi 

düşünme; onun istediği gibi yenilirsin.” 

117


POÈME ÉLECTRONIQUE 

118


HAT 

1. Taşlar yerine oturdu: 

Nefes aldı. 

2. Koruluğu gezdi ezelî ses: 

Sonsuz bekleyişi açıklandı 

ağaçların ve yamacın. 

3. Unuttu. 

Dönüş aniydi, binaya vardı: 

Kapılar açıldı, göründü koridor. 

4. Duyulara korkunç: 

döşemenin 

cilalı 

yüzeyi. 

119


BÜYÜK ARACI 

on sekiz yaşında bir gence 

Meditatif çarşaflar geçer geceden; eşyalara, mekânlara, 

alacakaranlık coğrafyalara dalga dalga yayılır. Karışır denizler, 

ürperir ormanlar, uğuldar kanyonlar. Bir durum dilidir ki, 

maun kadar, cam ve kadife kadar somut ve yalındır. 

Yaşanır. Kanopide cızırtı, şahdamar. Elektriğin, kütlenin, 

amaçların ve insancıl akışların kentinde – yaşanır. Trafikle, 

olaylarla, örüntülerle. Renklerin özgün ışıklarında ve 

maddenin olağanlığında küçük küçük gezer esenlik dolu 

kıpırtı. – Sevgi vardır. 

Gençliğin arı dalgınlığıdır buruklukla, kıvılcımla, duyuş 

ve düşünüşün eşsiz ısısıyla. Ve masumiyetidir beklentinin – 

kendi sinyalleriyle barışıklığı gibi bir radarın! 

İçgüdüsüne denk bir dirime özlem duyanlar! Olayların 

sürükleyişine güvenip her işaretin peşine takılanlar! Alelâde 

sokak lambalarında, yansımalı pencere yüzeylerinde, 

köpeklerin gezindiği çamurlu yollarda bir menzil bulanlar! 

Kavşaklara, koylara, bozkırlara, mezralara ezgili yaklaşanlar! 

Tepelerin ardına ve vadilere süzülen havai fişek artıklarını, 

120


düştükleri yerde göktaşlarını, korları duyanlar; tepelerin 

karnında cevher yakalayanlar! 

Aşkın müthiş serüvenine, Büyük Aracı’yla karşılaşmaya 

hazırlananlar: Ta ki bir gün kuyuda baş aşağı asılı kalana dek, 

Büyük Aracı uğruna tüm incelikleri, becerileri, istemi, birikimi, 

geçmişi ve geleceği seferber etmekten geri durmayanlar! 

Yokolup giderken evrene kutsal buyruğu duyuranlar! 

121


İMA 

dirimin şahdamarından 

alevler akar: 

doyuma varır aykırı olan, 

aqua pauci der. 

sönüverir fantazma, 

yatışır ses, 

donar çekirdek: 

belirir rutin, 

bellek yitimidir, 

modus operandi kara yazgı. 

melun nazarıyla tiksinir forsa. 

[durağan zeminde rüzgârla çırpınan 

paçavralar ve çaputlarda 

derin bir dehşetin iması varsa, 

122


bilgisine sahip olunup 

varlığı doğrulanamayan hakikatin 

dolaysızca elde edilemediği sürece 

sonsuz defa yanlışlanacağındandır.] 

123


EYLEM VE AYDINLIK 

-Urlicht- 

Aralıklar gözleniyor. – Iskalanıyor ölçüler. Geri 

dönülüyor tekrar, kaldığı yerden sürüyor. İkincil yollara 

sapılıyor, ana akım duyuluyor; ikincil kalınıyor. – Geçiyor; 

geçiştirilemiyor. Saniyeler sayılıyor, ritim tutuluyor, ritim 

kaçıyor: Oluşlar havada kalıyor. – Bulunuyor, ayarlanıyor, 

harcanıyor; çoğalıyor, bölünüyor, açılıyor: Seyrelip 

kayboluyor. – Adı söylendiği an orada; basit bir ezgiyle 

çağırılıyor, yakalanıyor, yürütülüyor; gölgeleniyor, göz ardı 

ediliyor. Geçiyor zaman, duraklar geçiliyor, menziller aşılıyor, 

uğraksız uzun yollar aşılıyor. Öylece çıkılıyor basamaklar, 

açılıyor kapılar. 

Bir liquor amnii aydınlığı var, kalıyor geriye, hep. 

124


MİLİM 

Bedeller hep ağır ödenir. 

Oynamış iskelet, eğiliyor çatı. Ağır ağır kayıyor sütunlar. 

Zemin bir kademe çöktü, oturdu: Belki bir kademe daha 

çökecek; öncekine dönemez. Yer donuk, hava ışıksız. Etrafa 

boş gözlerle bakıyoruz: Olağanın dışına taşmış görüş. Uğultu 

şizofren. 

Dava şimdi konudışı. Renklerin erişilmiş değeri hep 

kayıp. Biçimler eziyet. Bir aslanlı yol vardı, görkemli bir giriş: 

Yitirilmez sanmıştık. 

Nesneler arızalı. Konumlar, yönler geçersiz. Her imge 

kendine komşu – ama kendisi değil. Ana ilke var ama aksak. 

İstem darboğazda: Her an karşıtlık, hep karşı-madde. Trafik 

kilit; olaylar arapsaçı: Kaza bile yasak. Zamanın ortasında 

tersine bükük bir dirsek, – bıçak kesermişçesine boydan boya 

yarılıyor kokular ve dokular, − görkem zorla rengârenk de, 

kuyularda hep çoğalıyor karadelik: Sistina Şapeli düşlemde 

nasıl da yamuk! 

125


Kendiliğinden kendisiyken derin nefeslerle taklalar atan 

delil şimdi nasıl da uğursuzca benziyor kendine, ama kendisi 

değil – – hem de nasıl zorla, zorbaca, boğarcasına dayatıyor 

kendini kendi üzerine! 

Son bu; feci son: Sonrasızlık. 

Oysa bir kereliğine, yalnızca biraz şaşmıştınız erdemden: Sizin 

siz olduğunuz ekseni yalnızca bir milim oynatmıştınız yerinden. 

126


DOKU 

Nedir doku? 

Aranıp da bulunamayan zaman. – Ya da aranmayan, var 

bulunan. 

Nedir doku? 

Saklanan sır. Erkin sözbirliği. Kökleri, dalıp gitmenin. 

İdeal yaşam alanıdır doku. Bizim biz olabildiğimiz biricik 

yer. Su tabakası, alev halı. Geceler örtüsü, gündüzler soluğu. 

Alaca ufuklara değen cılız duyarga. 

Tozlar, ışık, bekleyiş… Doku, çiçeklenen omnipresence. 

Kullanılabilir neşe, serbestçe harcanabilecek fazlalık. 

Rahatlıktır doku, zirvelerdir! Yönlerdir, saniyeler, dinçlik. 

Kordur, nefes, do sesi. 

Haritalardır doku, çoğalış. Korunuşudur yoğunluğun, 

sabit ısı: doğruyu gözetirkenki masumiyet, beceri, kavrayış. 

Esenliği bilincin! 

127


ASYA 

Duvarlar ipek. Dolaplar çekmeceler kumtaşı. Düşünce 

şurup. Duyum çarşafında cevher. Yoğun göz yuvarı dingin, 

yoğruluyor magma. Orkestra şu tarafa gitti. Beriden geldi 

vızıltı. Saniyeler mırıl mırıl. Gecenin bağrında kara rüzgâr, 

doludizgin atlar. Yürek soluk soluğa, salya iksir. 

Görüyorum saatli kuleyi, duyuyorum gongun 

vurulduğunu: Yanıyor uzaklarda Asya’nın ateşi. 

128


TUTKUN 

Altına tutkunluk. Pırıltı, kaçış, dolaydeneyimler. Keyif 

döngüsü, çınıltı. Ateşe ve suya tutkunluk! Şerbet, vitamin, 

hoplayışı yüreğin, cila, yansı, cilve. Evreka!… Evreka!… 

Evreka!… Evreka!… 

Kıtaları, ormanları, kentleri, insan kalabalıklarını okşuyor 

sessiz dalgalar. Tatlı bir iyimserlikle titreşiyor hava. Bellekte 

büyük devrimler. Korku cazip bir lüks – sokaklar boyu, odalar 

içre. Islıkların ötesinde, zamanın uğraklarında manevralar. 

Yapılan bir yanlışın en ağır şekilde cezalandırılışını 

tetiklerdi, eğer ki baksaydınız, iş olsun diye kuyuya bakışınız. 

(Eğriyi doğrultma yöntemleri eğriden bilinir, doğru’dan 

bilemezsiniz: Sakın denemeyin, eğrilirsiniz.) Ve gecenin 

ortasında nehirsiz kalınabileceğini şimdi aklınıza getirmeyin: 

Akış gürül gürül, kaynıyor karanlık, geceye delice 

tutkunsunuz! 

129


SES SEDA 

Eşyalar sağır dilsiz. Duvarlar kaba. Işık ölgün. 

Ağır bir havası var odanın. Pencereler kapalı, perdeler 

çekili, içerisi dışarıdan yalıtılmış. Dümdüz bir zaman. 

Yüzeyler mat. Mobilyalar dumur dekoru. Raflar, 

çerçeveler, saksılar uykusuzluğun sıfatı. Bellek eksik. Vazoda 

su kalıp. Aynılığın lanet dokusu sarmış etrafı. Canlılık bir 

seğirmeden ibaret. Boşluk boğuk. 

Herhangi bir karşılık, bir emare aranıyor: yansı, yankı, 

ses seda. – Çıt yok. 

Ama sonunda bal rengi bir yansıma görünüyor aynada, – 

soluğun gizli şekli beliriyor buğular ortasından: Dirimin 

gizemli fısıltısı duyuluyor… 

130


131

Aytek Sever - Passiòn

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?