Dergi 108 sayı 3

ALMANAK
CUMHURIYET doNEMI (1923-1938)
SİMGE YURTTAŞ
ELEKTRİK-ELEKTRONİK
MÜH.
Cumhuriyet’in İlanı
TBMM’nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binasında Çorum Milletvekili
İsmet (Eker) Beyin Başkanlığında 159 Milletvekili ile birlikte ittifakla şu karar alınmıştır;
“Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.” Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı için yapılan
oylamaya 158 kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığına oy birliği ile Ankara Milletvekili Gazi
Mustafa Kemal Paşa seçilmiştir. (Gazi Paşa oylamaya katılmamıştır). Cumhuriyetin ilanı
o akşam bütün imkansızlıklar içinde yurda duyurulmuş ve gece yarısından sonra 101
pare top atılarak şenlik yapılmıştır.
Hilafetin Kaldırılması
Urfa Milletvekili Şeyh unvanlı Saffet Efendi ile 50 arkadaşının ‘Hilafetin kaldırılmasına
ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına
çıkarılmasına’ dair verdikleri önerge görüşülüp kabul edildi.
-Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edildi.
Bu kanunla bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığına bağlandı, ayrıca İstanbul
Darülfünun’a bağlı bir İlahiyat Fakültesi açılması kararlaştırıldı.
-Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.
İstanbul Müftülüğü yayınladığı bir bildiriyle; Cuma namazlarında okunan hutbede,
Halifenin adı yerine Millet ve Cumhuriyetten söz edilmesini ve Milletle,
Cumhuriyetin saadet ve tealisi için dua edilmesi gereğini ilgililere bildirdi.
Teşkilat-i Esasiye Kanunu (Anayasa) kabul edildi.
ZİYA GÖKALP
1876 - 1924
Türk düşünürü ve yazar Ziya Gökalp hayatını kaybetti.
Şeyh Sait İsyanı
Şeyh Said isyanı, hilafet yanlısı Zaza ve Kürt aşiretlerin cumhuriyete ve inkılaplara karşı
gerçekleştirdiği ayaklanmadır. Şubat 1925’ten Nisan 1925’e kadar süren Şeyh Said
isyanı Cumhuriyet tarihinin ilk geniş çaplı ayaklanmasıdır.
Tekke ve zaviyelerin Kapatılması;
Tekke ve zaviyelerle, türbelerin kapatılması.Osmanlı döneminde tekkeler, git gide,
çalışmaksızın tevekkül felsefesini işleyen yerler haline dönüşmüştü. Türkiye
Cumhuriyeti artık, şeyhler, dervişler ve müritler memleketi olamazdı. İşte 30 Kasım
1925’te kabul edilen bir yasayla tekke, zaviye ve türbeler kapatıldı; türbedarlıklar ile
şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik vb. birtakım vunvanlar kaldırıldı.
8