HAZİRAN OCAK 2021 2019 YIL:2 YIL:1 SAYI:23 SAYI:4FİYATI: “Şehrin 30 TL “Şehrin sitesi, şehrin sitesi, dergisi” şehrin dergisi” www.eskisehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
CENGİZ TÜRE / SU GÜVENLİĞİ ....................................................................4
GENÇ TECRÜBE /NİLAY GÜNEŞ ERDEMİR .................................... 6-7
PORTRE / ENGİN ÇAKMAK ............................................................................8
14 SORU 14 CEVAP ..........................................................................10
SEYİRCİ EMİR VERİNCE GOL ATIYORDUK ......... 12-13-14-15-16-17
İSLAM İLİM GELENEĞİNDE BİLGİ AKTARIMI ARAÇLAR ................18
TURİZMİN YÜKSELEN DEĞERİ ÇİFTELER .......................................20-21
BU NEYİN YASI NEREDEN ÇIKTI? ...................................................22
TARIMDA DERNEKLEŞMENİN İLK TOMURCUKLARI ATILDI ....24-25
BUNLARI YAP KORONADAN KORUN .............................................26
OSMANLI ESKİŞEHİR’İNDE BOYKOT DERNEKLERİ ........................... 28
PANDEMİ SANATTA DA DÖNÜŞÜM BAŞLATTI .............................30
ÖZLEMİN DAYANILMAZ AĞIRLIĞI ...........................................................32
HEM RAHATLATIYOR HEM KAZANÇ GETİRİYOR ..........................34
SİHİRLİ YILLAR ................................................................................................38
ESKİŞEHİR UÇAĞI SİVRİHİSAR’IN İKİNCİ UÇAĞI ...................... 40-41
DOĞUNUN İNCİSİ ŞANGHAY ......................................................................42
II. ABDÜLHAMİD’İN YILDIZ ALBÜMLERİNDEN ........................ 44-45
ESKİ FOTOĞRAFLAR ......................................................................................46
KEÇİ GEÇTİ KAHVE KAVURMA ATÖLYESİ .....................................48
SAHİBİ
Fatih SEZER
Sorumlu Yazıişleri Müdürü
Cihan YILDIRIM
Tasarım
Fadime YILDIRIM SOYTÜRK
ADRES:
İstiklal Mahallesi Reşadiye Sokak
No: 41/3, 26010 Odunpazarı / Eskişehir
Telefon: 0 (222) 231 33 33
KURULUŞ TARİHİ: 12 MART 2019
YAYIN PERİYODU: AYLIK
BASKI: Emsal Matbaa Tanıtım
Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited
Şirketi Bahçekapı Mah. 2477
Cad. No:6 Etimesgut/Ankara
2
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
YENİ YIL
YENİ İNSAN
Bu yazı okunduğunda 2021 yılına girmiş olacağız. Yeni yıl yazısı
yazmak hem zor, hem kolay. Eskiden ‘yeni yıl yeni umutlar’ başlığıyla
yazılar yazılırdı. Eski dediysem o kadar da eski değil…
Daha geçen yıl bile bu tür yazılar yazıldı. Öyle bir yıl yaşadık ki
2019 yılı bize yıllarca uzakmış gibi geliyor! Çünkü günler, aylar,
mevsimler geçmek bilmedi. Dakikaları sayanlar da oldu. Evdeydik,
hastaydık, ya işimiz bozuldu ya psikolojimiz… Sevdiklerini
kaybedenler oldu, hastalığı atlatanlar oldu. Bir ömre sığacak
stresi bir yılda yaşadık. Daha neler neler… Herkes kendince yaşadı,
payına düşeni aldı. Gazeteci olarak elbette fazlasını yaşadık
ve hissettik. Tüm bunlardan sonra oturup ‘yeni yıl yeni
umutlar’ başlıklı bir yazı yazamam. Yeni yıl sağlık, mutluluk
getirsin, koronavirüsü götürsün de diyemem! Elbette bu dileklere
katılıyorum ama daha başka şeyler de yazmam gerek. Normal
zamanlardaydı dilek ve temenniler! O nedenle bu yazıda
bir çağrı yapmak istiyorum. Yeni insana çağrı… 2020 bizi yeni
insanlar yaptı. Ya da yapmış olması lazım. Çevremde pek çok
insanın ‘yeni’ olduğunu görüyorum. Bunca acıdan sonra eskisi
gibi devam edemeyiz zaten. Eskisi gibi vurdumduymaz olamayız.
Gemisini kurtaran kaptan, diyemeyiz. Bize dokunmayan yılan
bin yıl yaşasın, olmaz artık… 2020’nin bizi yeni insan haline
getirmesi gerekir. Benim beklentim yeni yıldan değil yeni insanlardan…
Her şeyin kıymetini bilen, doğaya, insana, canlılara
daha saygılı ve elbette daha paylaşımcı olan yeni insandan…
Yeni insanın en önemli özelliği yardımsever olması… Zor günlerin
bizi beklediği söyleniyor. O günleri ancak ve ancak dayanışma
ile atlatacağımızı düşünüyorum. Umudumuz yeni insan…
Paylaşmanın ve nezaketin arttığı bir yıl olsun.
3
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
SU
GÜVENLİĞİ…
Prof. Dr. Cengiz TÜRE
Eskişehir Teknik
Üniversitesi
İklim değişikliğinin etkisiyle mevsim
normallerinin altına düşen yağışlar,
ülkemize son beş yılın en kurak zamanlarını
yaşatıyor…
Kurak geçen bugünlerin üstüne birde
bilinçsiz sulama ve Pandemi’den kaynaklanan
su tüketimi eklenince, var
olan su rezervleri hızla tükeniyor…
Yetkililer, barajlardaki su rezervinin
%30’ların altına düştüğünü ifade
ediyorlar…
Özellikle İç Anadolu bölgesinde
daha da etkili olan bu durumdan,
Eskişehir’de önemeli oranda etkilenmektedir…
İnsani faaliyetlerin bir sonucu olarak
yaşanan iklim değişikliği, mevsimsel
meteorolojik beklentilerin zamanında
gerçekleşmesini de etkiliyor.
Bu olay kendini bazen aşırı yağışlar,
bazen de aşırı kuraklıklar biçiminde
gösteriyor.
Günümüzde iklim değişikliği artık bir
bilim kurgu değil, bilimsel kanıtlara
dayalı yaşanan bir gerçektir…
Hem dünya genelinde hem de ülkemizde
ve şehrimizde…
Zira, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi
tarafından hazırlanan 2015-2019
stratejik planda 56. sayfasında şehrimize
yönelik yapılan durum analizinin
“Tehditler” başlığının 1. maddesinde de
belirtilen “Kuraklık, iklim değişikliği…”
değerlendirilmesi de resmi bir kanıt
niteliğindedir.
Yeni hazırlanan 2020-2024 stratejik
planında ise “Küresel ısınma ve iklim
değişikliği” 9. madde de yer alırken,
bu durumun ilimizi etkileyecek en
önemli sonucu olan “Kuraklık ve su
kaynaklarında yaşanabilecek sorunlara”
ilişkin başlıklar, 2015-2019 stratejik
planında olduğu gibi, yeni stratejik
planda da korunsaydı, yerinde olurdu.
Bu sürecin doğru yönetilmesinin en
önemli unsuru ise “su güvenliğinin”
sağlanmasıdır…
Geçmiş yıllarda aşırı yağışlar şeklinde
kentimizi etkisi altına alan ve
bugünlerde de ise kuraklık şeklinde
etkisini gösteren düzensiz yağış rejimi,
ilimize yönelik “kanıta-dayalı su
güvenliği” politikaların geliştirilmesini
zorunlu kılıyor.
Günümüzde giderek daha çok kabul
görmeye başlayan bu politik anlayış
“kanıta-dayalı politikalar” olarak
adlandırılmaktadır.
Ancak kanıtlar ortada… Eksik olan
ise bu duruma yönelik etkin politikalar
ve uygulamalar…
Su güvenliğinin ise iki temel yönü
bulunmaktadır…
İlki kuraklık nedeniyle yaşanabilecek
su kıtlığı, ikincisi ise aşırı yağışlar
nedeniyle su baskınları ve sellerdir…
Bu sürecin olası etkilerinden korunmak
ve ilimizi iklim değişikliğine
uyumlu hale getirmek ise Eskişehir’e
özgü kentsel, tarımsal ve ekonomik
sürdürülebilirlik ilkelerine uygun politikaların
geliştirilebilmesine bağlıdır.
Bunun için ise kentteki mevcut su
kaynakları/bütçesi ve çevresel akışlar
üzerine bütüncül değerlendirmelerin
yapılmasına ve kentsel paydaşların iş
birliğine ihtiyaç bulunmaktadır.
Böylece, oluşturulacak “kanıta-dayalı
kentsel su güvenliği politikalar”
ile yer üstü /altı suların bilimsel ve
bilinçli bir biçimde kullanılmasına
bağlı olarak, bölgedeki su talebinin
azaltılması ve su havzalarının/rezervlerinin
korunması sağlanırken, su
baskınları ve sel risklerine karşıda
doğru önlemler alınabilecektir.
Bu politikaların hayata geçirilmesi,
aynı zamanda, su kullanıcıları
ve yöneticilerin suyla ilgili riskleri
algılama ve onlara etkili bir şekilde
yanıt verme kapasitelerini de artıracaktır.
Çünkü su, doğadaki tüm ekosistem
servislerinin ayrılmaz bir bileşeni
olarak tarımın, endüstrinin ve kentsel
günlük yaşamın temel bir unsuru
olarak bugünün ve gelecek nesillerin
yaşamsal ihtiyaçlarının başında
gelmektedir.
Bir bilgenin şu sözüyle bitirmek istiyorum
yazımı; “Suyun değeri kuyu
kuruyunca anlaşılır”.
4
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
5
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Genç Tecrübe:
Nilay Güneş Erdemir
Eskişehir doğumluyum,
ilkokul, Ortaokul ve lise
eğitimimi NİLAY Eskişehir’de
tamamladım. Osmangazi
GÜNEŞ
Üniversitesi
İktisat bölümünde lisans
eğitimimi ERDEMİR
tamamladıktan
sonra yüksek lisans MBA
eğitimimi İstanbul ve
KİMDİR?
New York’ta sürdürdüm.
2011 Eskşehr yılından doğumluyum,
lkokul, Balkan Ortao-
Helva ve
bu yana aile
şirketimiz
Şekerleme’de kul ve lse çalışıyorum.
eğtmm
Şu Eskşehr’de anda pazarlama tamamladım.
sorumlusu Osmangaz görevini
departman
sürdürüyorum Ünverstes aynı İktsat
zamanda bölümünde Eskişehir lsans Sanayi
Odası eğtmm meclis tamamladıktan
divan sonra katipliği
yüksek
üyesiyim
ve meclis
görevimi lsans MBA sürdürüyorum.
eğtmm
Evliyim, İstanbul henüz ve çocuğum
New
yok. York’ta sürdürdüm.
2011 yılından bu
yana ale şrketmz
Balkan Helva ve
Şekerleme’de çalışıyorum.
Şu anda pazarlama
departman
sorumlusu görevn
sürdürüyorum aynı
zamanda Eskşehr
Sanay Odası mecls
üyesym ve mecls
dvan katplğ görevm
sürdürüyorum.
Evlym, henüz çocuğum
yok.
CİHAN
YILDIRIM
6
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
7
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
MEHMET ENGİN ÇAKMAK
Kendi kaleminden Mehmet Engin Çakmak…
1966 yılında Bandırma’da dünyaya geldi. Astsubay
olarak görev yapan babasının tayininin çıkmasıyla
1971 yılında Eskişehir’e yerleşen Engin Çakmak,
ilköğrenimini Murat Atılgan İlkokulu, ortaöğrenim
ve lise eğitimini ise Cumhuriyet Lisesi’nde
tamamladı. 1984-1988 yılları arasında Ankara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde lisans eğitimini
tamamlayarak Avukat Demircan Arıkan yanında,
Eskişehir Barosuna kayıtlı olarak avukatlık stajını
tamamladı. Eskişehir Bölge İdare Mahkemesi’nde
iki yıl süren hâkimlik stajını tamamlayarak başarılı
olması sebebiyle kuraya girmeden doğrudan Danıştay
Tetkik Hakimliğine atandı.
1992 yılında başlayan hâkimlik görevinde tetkik
hâkimliği, Danıştay Genel Sekreter Yardımcılığı,
Danıştay Savcılığı ve Danıştay 4. Daire Kıdemli
Tetkik Hâkimi olmak üzere mesleğinin her aşamasında
fiilen çalıştı. Bu süreçte Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesinde ve Avrupa Konseyi Hukuk İşleri
Direktörlüğü Venedik Komisyonu’nda, Danıştay
Başkanlığı ve Adalet Bakanlığı adına hukuki çalışmalar
gerçekleştirdi. Bu görevden sonra Paris’te
bulunan Uluslararası Ticaret Odası (ICC) Tahkim
Divanı’nda tahkim konusunda çalışma yaptı. 12
Eylül 2010 yargıyı ele geçirme operasyonu sonucunda,
yargıyı ele geçiren FETÖ terör örgütünce
hedefe konularak kıdeminin ve liyakatinin çok
altında olan bir göreve tayin edildi. Bu görevi kabul
etmeyen Çakmak, çok sevdiği hâkimlik görevinden
ayrıldı. Danıştay’da uzun yıllar süren görevlerinin
ardından serbest avukat olarak çalışan Engin Çakmak,
2011-2013 yıllarında Eskişehir Büyükşehir
Belediyesi Belediye Başkan Danışmanı olarak
görev yaptı.
2015-2018 yılları arasında; Eskişehir Büyükşehir
Belediyesi Genel Sekreterliği görev yapan Çakmak,
2018 yılı Haziran seçimlerinde, 27. Dönem
CHP Eskişehir Milletvekili adayı oldu. Şu anda
serbest avukat olarak görev yapmaktadır.
8
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
9
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
www.eskisehir.net
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
Eskişehir.net
10
1
4
S
O
R
U
FATİH
SERT
GÜLSÜM
ERASLAN
?
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
11
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Seyrc emr
vernce gol
atıyorduk
FUTBOLA 5 YAŞINDA
BAŞLADIM
“Futbola 5 yaşında başladım.
O zamanlar top
yoktu. Gazete kâğıtlarını
sarar, ple bağlayarak top
yapar ve kend aramızda
maç yapardık. Nerede
oynardık? Köprübaşı’nda,
Sakarya Caddes’nde
oynardık. Çünkü trafk
yoktu. Eskşehr’de k tane
özel araba, üç tane taks ve
saate br kere geçen otobüsler
vardı. Dolayısıyla
her yerde futbol oynamak
mümkündü.”
BÜTÜN AİLEM FUTBOLCUYDU
“Futbola olan sevgm, alemn futbolcu olmasından kaynaklanıyor. Ağabeylerm,
halamın oğlu futbolcuydu, dayım yönetcyd. Dayımın oğulları
da futbolcuydu. Heps Eskşehr Gençlk Kulübünün elemanlarıydı.
Zeynel ağabeym başkan, Al dayım genel kaptan, ağabeym takım kaptanı
ve halamın ve dayımın oğulları da Eskşehr Gençlk Kulübünün
futbolcularıydı.”
ATAHAN
GEZER
AĞABEYİMLE MALZEMECİLİK YAPARDIK
“Ben her maça gder, esk sahanın altındak delkten
kaçarak çer grer ve maçları seyrederdm.
Braz daha büyüyünce malzemeclğe başladım.
Çünkü o zamanlar çamaşır maknes yoktu. Ağabeym
antrenman malzemelern toplayarak br
hurcun çne koyardı. İkmz uçlarından tutar ve
Hlm abla adındak temzleyc bayana götürürdük.
Antrenman günü de tekrar hurcu alıp ağabeymle
taşıyarak antrenmana malzemeler yetştrrdk.”
12
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
AĞABEYLERİMİ YENİYORUM
DİYE DAYAK YERDİM
“Malzemeclk görevmn ardından top toplayıcılık
görevm başladı. 8-10 yaşlarında antrenmanlarda
kale arkasında top toplar, topa vurur ve futbola olan
aşkımı sürdürmeye gayret ederdm. Daha sonra
lastk toplar ortaya çıkmaya başladı. Parası olan
lastk top alırdı. Ben de br lastk top alınca kaptan
oluyordum. Üç kşy karşıya koyuyordum, k kşy
de kend takımıma alıyordum. Üçe k oynayıp onları
hep yenyordum. Futbol benm çn her şeyd. Her
türlü maçı seyrederdm. Şeker maçları, Demrspor
maçları, Gençlk Spor maçları… Ara sıra da evn çnde
ağabeylermle maç yapardım. Ben 10, ağabeym
de 25 yaşındaydı. Onları yenerdm. Bana kızarlardı
ve braz da nye yenyorum dye dayak atarlardı.”
ESKİŞEHİR KOLEJİNİ KİMSE YENEMEZDİ
“Daha sonra Eskşehr Kolejn kazandım. Eskşehr
Kolejnde futbol yasaktı. Voleybol, basketbol gb
sporlarla uğraşmaya başladım. Okulun yan tarafında
br arsa vardı. İk taş koyduğunuz zaman saha
oluyordu.
Orada kaçak olarak maçlar oynamaya başladık. O
sahada Eskşehr Kolejn yenen hçbr takım çıkmadı.
Odunpazarı’nda ‘Arsenal’ dye br takım vardı
k; Eskşehr’n en güçlü gayr federe takımlarından
brsyd. Onları dah yenerdk… Fakat br üst sahaya
gelnce herkes bz yenerd. “
GENÇLİK KULÜBÜNÜN
FORMASINI GİYEMEDİM
“Futbol orada devam ett. Malzemeclk, top
toplayıcılığı yne devam edyor… Yaz aylarında,
sezon açılışlarında, pazar günlernde çft
kale maçlar yapılırdı. 22 tane futbolcu gelr,
k takıma ayrılır ve kend aralarında antrenman
yaparlardı. Ben hep 22’nc adamın
gelmemes çn dua ederdm. Fakat maalesef
o 22’nc adam hep geld. Dolayısıyla Gençlk
Kulübünün formasını antrenmanda da olsa
gyemedm.”
MAHALLE TAKIMLARI
OLUŞTURDUK
“Daha sonra mahalle takımları oluşturdum.
Kendm br yer kraladım, 10 tane de beyaz
fanla aldık. Üzerlerne de brer yıldız koyduk.
‘Yıldızspor’ adı altında, gayr federe
olarak maçlar yapmaya başladık. Kulübün 10
lra krası vardı. O parayı bulmakta da zorlandık.
Dolayısıyla k sene sonra Yıldızspor
sona erd.”
İKİ ÇAY BİR SİMİDE TRANSFER OLDUM
“Bu arada bana Egespor’dan transfer teklf
geld. İk çay, br smt transfer ücretyle
Egespor’a transfer oldum ve orada oynamaya
başladım. Egespor’un sahasında maçlar
yapardık. Yatılı okuduğum çn ancak pazar
sabahları gder ve oynayabldğm kadar
oynardım. Br sabah annem ekmek almak
çn ben fırına gönderd. Ben de ağabeymn
bskletne bndm ve fırının yanına geldm.
‘Daha çok erken, Egespor’da ne var’ dye br
bakayım dedm.
Br gttm k; 09.00’da maç varmış… Başladık
oynamaya, 11.00’de br maç daha, 13.00’de br
maç daha… Üç maç oynadım, saat 15.30’da
ekmeğ alıp eve gdnce tab br parça azar
şttk. Fakat yne de ekmeğ götürmüş oldum.”
BANA HAYRAN KALMIŞLAR
“Egespor’da oynadığım dönemlerde herkes
ağabeylerme gelp ‘Bu çocuğu seyredn,
büyük br yetenek... Buralarda heba olmasın’
demşler. Yıl 1960…
Gelp ben gzlce seyretmşler ve k ağabeym
de hayran kalmış. Hemen bu çocuğa
lsans çıkartalım demşler.
Fakat ben o sene br burs kazandım ve Amerka
Brleşk Devletler/San Francsco’ya
gttm. Br alenn yanında br yıl süreyle
kaldım.”
13
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
PRİMİM BİR HAMBURGER
BİR KOLAYDI
“Günlerden br gün okulda, İspanyolca hocası
Mr. Mgel, bana ‘Feth, top oynamak ster
msn?’ ded. ‘Benm çn büyük br mutluluk
olur’ dedm. ‘Pazar sabahları sen alırım, San
Francsco Parka gderz. Orada İspanyol takımında
oynarsın’ ded. Kolonler arası maçlar
yapılıyor; İsral-Peru, Peru-Yunanstan-İspanya
gb… Her kolonnn maçları yapılıyor. Br
Peru maçında oynuyorduk, 7-0 mağlubuz…
Fakat ben keten ayakkabılarla oynuyordum,
ayakkabı yok… O gün sekz tane gol attım
ve Peru’yu 8-7 yendk. Yennce başkanı aradım.
O da demş k; bu çocuğa br ayakkabı
hedye edelm. Mr. Mgel bana ded k; ‘Pazartes
günü öğleden sonra San Francsco’ya
gdyoruz. Sana ayakkabı hedye edeceğz.’
Gttm, bana 10 dolara altındak kramponları
değşen br ayakkabı satın aldı. O gün k mutluluğumu
hçbr zaman unutamam… Çünkü
bz çvl ayakkabıları görmüşüz. Kramponu
değşen ayakkabı mümkün değl… Ben ondan
sonra daha da y oynamaya, daha da
çok gol atmaya başladım. Prm, eve dönüşte
br hamburger br de kolaydı… Onu yedkten
sonra ben eve bırakır, ben de ödevlerm
yapar ve okula devam ederdm.”
RAKİP TAKIMIN
SANTRAFORU BENİ
TEBRİK ETTİ
“Amerka’dan döndüm. Amerka’ya gderken
65 klo cvarındaydım. Geldğmde 82 kloydum.
Fakat br gram yağ yok… Vücut üçgen,
1.82 boyunda güçlü kuvvetl br adam… Gençlk
Kulübü hemen benm lsansımı çıkardı. İlk
resm müsabakayı 1962 yılında Havagücü’ne
karşı oynadım… O kadar güzel br futbol oynadım
k; Havagücü’nü 2-1 yendk. Havagücü’nü
yenmek de o tarhlerde büyük br problem…
O gün k tane gol attım. Brnc golü attım,
çok güzel br gol… Çapraza kaçıp ters köşeye
vurdum ve gol oldu. Rakp takımın santraforu
geld ve ben yanaklarımdan öptü, ‘Tebrk
ederm kardeşm, sen lerde çok büyük br
futbolcu olacaksın’ ded.”
AKADEMİ’DEN KAÇTIM
“Daha sonra br yıl Şehr Bölge Planlama
Bölümüne gttm. Br yandan Ankara’da
okuyor, br yandan da hafta sonları buraya
gelp maçları oynuyorum. O arada ağabeym
kaybettk, doçent olmuştu. Ağabeym
öldüğünde Orhan hoca ve Yusuf Zya Bnatlı
başsağlığı çn dükkâna geldklernde kız
ster gb, babam Al Rıza Bey’e ‘Allah’ın emr
peygambern kavlyle, Feth’y ağabeynn
yerne yetştrmek üzere akademye almak
styoruz. O boşluğu Feth dolduracak’ ler. Ben
dedkaçtım.”
“BU TAKIM BİRİNCİ
LİGDE İŞ YAPAR”
“Fakat br sene kaçabldm. O kadar büyük
br baskı vardı k; llak gerye dön dyorlardı.
Ben de gerye döndüm. O yıl Akadem sınavlarını
kazandım ve 1963 yılında Akadem’ye
başladım. Akadem’de oynarken ünversteler
arasında spor müsabakaları vardı.
Konya’da şampyon olduk. Çok güzel ve
büyük br başarı… 1964-1965 yılında İzmr’de
ünversteler arası maç vardı. Gttk… İlk maç
Ege Ünverstes le oynuyoruz. 6-0 yendk.
Arkasından İstanbul Şşl Akadems le oynuyoruz;
12-2 yendk. O yıl da yne şampyon
olduk. Bz seyreden br federasyon yönetm
kurulu üyes Nafz Yazıcıoğlu’na demş k;
‘Bu takım şu halyle brnc lgde ş yapar. Sz
ne duruyorsunuz? Hemen müracaat edn,
sz knc lge alalım.’”
14
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
ESKİŞEHİRSPOR KURULUYOR
“İzmr’den döndük, bu sefer toplantılar başladı. Orhan Oğuz
bz br gün topladı -tab o aralar Akadem takımıyla Gençlk
Kulübü brleşt, Akadem Gençlk oldu-, ‘Çocuklar bzm de
bu oluşumun çersnde yer almamız stenyor, ne dersnz?’
ded. ‘Br kere ekonomk açıdan Eskşehr çok gelşecek,
yen oteller, yen lokantalar açılacak. Her şey kaltel olacak,
Eskşehr’e br canlılık getrecek’ dye de ekled. Hepmz
parmaklarımızı kaldırdık ve oy brlğyle Eskşehrspor’un
kuruluşuna katılmaya karar verdk.”
İLK TRANSFER ÜCRETİM 10 BİN LİRAYDI
“Bzmle brlkte k amatör kulüp daha brleşerek, Eskşehrspor
adı altında yen br takım kuruldu, tescl edld ve knc lge
Orhan Şeref Apak tarafından alındı. Eskşehrspor’un kuruluşu
budur… Hemen transfer faalyetler başladı. Ben çağırdılar, ‘Kaç
lra stersn?’ dye sordular. 10 bn lra sterm dedm. ‘Tamam,
veryoruz’ dedler. 10 bn lrayı aldık. O takım 102 bn lraya
kurulmuştu, 10 bn lrasını ben aldım... Aradan braz zaman
geçt, kurnazlar ‘Bu çocuk lerde amatör olursa br yerlere kaçar,
gel bz bunu profesyonel yapalım’ demşler. Saf saf kandırdılar…
22 bn 500 lra para verdler. Ben o parayı 1965 yılında görünce
hemen mzayı attım…”
“İŞTE FETHİ BU”
“Söz vermek kolay da; şampyon olmak o kadar kolay mı? ‘İlk kurulduğumuz
sene play-off heyecanını tadarız, bu tecrübeyle seneye de daha
y br performans serglerz’ dyoruz. Yne sahaya çıktık, İstanbul’da
Beyoğluspor’u 3-1 yendk. Geldk Bursa deplasmanına; stat dolu… Taraftar
Bursa’nın şampyon olacağına mutlaka nanmış. Bz de garp Eskşehrspor
olarak sahaya çıkıyoruz. Benm smm Bursa’da telaffuz edlmeye başlanmış,
‘Km bu adam?’ dye… Maçın 30’ncu sanyesnde Hasan br frkk attı,
ben üç kşnn üzernden ayağımı kaldırarak topu Bursa flelerne gönderdm.
‘İşte Feth bu’ demşler. 1-0 galp duruma geçtk. Arkasından maçı 3-1
galp btrdk. En büyük engel Bursa’ydı, Bursa’yı geçtkten sonra kendmze
güven geld. Ondan sonrak maçları da aldık. Bazen berabere kaldık,
bazen de kaybettk.”
İLK MAÇ KASIMPAŞA’YLA
“Oynamaya başladık, Abdullah Matay antrenör…
İlk maçımız Kasımpaşa’ylaydı. İstanbul
takımı, korkuyoruz… Çıktık ve 2-1 yendk. Açılış
golünü ben attım. Arkasından Karşıyaka’ya
gttk ve 3-0 yendk.”
“YA MAĞLUBİYET
OLURSA NE OLACAK?”
“Play-offlardan önce Ankara’da br toprak
maçı oynuyoruz. O güne kadar her takımı
yendk. Fakat o gün Toprakspor’la berabere
kaldık. Berabere kaldıktan sonra taraftar bze
küstü, br hafta konuşmadı. Neden Eskşehrspor
berabere kalmış? Daha mağlubyet yok…
Dedk k; Ya mağlubyet olursa ne olacak?”
MAÇA KRAVAT
TAKARAK GELİNİRDİ
“Eskşehr, hep kazanmayı steyen br kent…
Taraftarlar brbrlerne o kadar bağlılar k…
Kapalı trbünün önünde bayanlar trbünü
vardı. Herkes hanımını alır, bayanlar trbününe
oturturdu. Bayanlar ayrı, erkekler ayrı
br fenomen; Amgo Orhan se bambaşka br
olaydı, orkestra şefyd… Bayanlar olduğu çn
genelde bazı erkekler maça kravat takarak
gelrlerd. Küfür yok, saygısız br davranış
yok… Çünkü ön tarafta bayanlar var… Karşı
taraf da orada bayanların oturduğunu blyor,
onlar da aynı şekldeyd. Sadece takımını
desteklemey düşünen br taraftar grubu…
Eskşehrspor, Eskşehr’de o kadar büyük br
kenetlenme yarattı k; anlatmak mümkün
değl… O günler yaşamak lazım.”
KURAN’A EL BASARAK
YEMİN ETTİK
“Br baktık k; onu yenyoruz, bunu yenyoruz…
O zamanlar play-offlar vardı. Eskşehrspor
da play-offlara kaldı. Bursa ddalı, Mersn
İdman Yurdu ddalı, Altınordu ddalı… Daha
k-üç tane daha böyle köklü ve ddalı takımlar
var… Bz lk kurulmuş, acem br takımız.
Play-offlar başlamadan önce, Eskşehr Emek
Otel’n terasında br masa yapıldı. Masanın br
ucuna Kuran, ortasına ekmek, dğer tarafına
da kılıç konuldu. Tıpkı askerler gb masanın
etrafına futbolcular ve darecler olarak doluştuk
ve masanın üzerne ellermz koyduk.
‘Namusumuz ve şerefmz üzerne söz veryoruz.
Bz şampyon olacağız’ dedk.”
15
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
CEHENNEME GELDİK ZANNETİM
“Son maç Mersn İdman Yurdu, ondan sonra da Güneşspor’la
Eskşehr’de oynayacağız. Uçakla bz Adana’ya götürdüler. Adana’ya
nnce cehenneme geldk zannettm… Hazran ayı, 45 derece cvarında
br sıcaklık var… Bz br Magrus otobüse bndrdler. Mersn’e gdyoruz.
Ben camları açmaya uğraşıyorum; muavn gelyor, kapatmaya
çalışıyor. ‘Yapma kardeşm’ dedm. ‘Ağabey kapat, daha sern olur’ ded.
Kapattık, fakat daha sern olmadı.”
“ADINI ZAFER KOYDUM”
“Mersn’e geldk. Gece ble 35 derece, yatmak mümkün değl… Zaten
heyecan var… Sabaha kadar duşa gryoruz, çırılçıplak k saat yatağa
uzanıyoruz. Uyur gb yapıyoruz, kalkıyoruz yne duşa gryoruz. Sonunda
maç saat geld… Maçtan önce lmonlar sıkıldı, şşelere konuldu.
C vtamn olarak maçtan sonra verlecek… Maça çıktık, br Nhat br
tane de ben gol attım. Mersn İdman Yurdu’ nu 2-1 yendk. Büyük br
olay… Rahmetl Muzaffer’n de o gün oğlu oldu. Azz Bolel Eskşehr’den
ona müjdey verd. Muzaffer ‘Adını Zafer koydum’ ded.”
TARAFTAR UÇAĞI HAVAYA
KALDIRMAYA ÇALIŞTI
“Maç btt… Hararet de var, korkunç br sıcak… Lmon sularını çtk.
Sen msn çen? Ast olmuş, hepmz perşan… Uçağa bndk, Eskşehr’e
geldk. Hava Kuvvetlerne grmek yasak fakat uçağın etrafında 10 bn
taraftar var… Uçağı havaya kaldırmaya çalışıyorlar… Güç bela otobüse
bndk, şehre doğru gelyoruz. Fakat gelmek mümkün mü? Yüz bn kş
havaalanından Ordu Ev’nn önüne kadar dzlmşler. Br arabaya bnmşler,
rahmetl annem ble gelmş. Adamın br arabanın önüne yatmış;
‘Anne, ez ben! Öldür ben!’ dye bağırıyor. Annem ‘Ya oğlum, ben
sen nye öldüreym?’ demş. Adam da ‘Ben bu günü gördüm ya, başka
br şey stemyorum. Allah razı olsun doğurduğun evlattan’ demş.”
“BU İNSANLAR SİZİ SEVGİDEN ÖLDÜRÜR”
“Eskşehr’e yaklaştık. Yunus Emre Caddes’nn başına geldk. ‘Çabuk
nn, kaçın. Bu nsanlar sz sevgden öldürür’ dedler. Başladık kaçmaya…
Bz kaçıyoruz, taraftar kovalıyor… Öyle br depar attık k; eğer o
deparı ben maçta atsaydım herhalde daha fazla gol atardım. Eve zor
sığındım. O maç Eskşehrspor’un şampyonluğunu lan ett. Ertes
hafta da Güneşspor’u yendk ve brnc lge çıktık.”
HER ŞEY BİRBİRİYLE UYUMLUYDU
“Dünyada kurulduğu yıl şampyon olan k tane takım varmış; br
tanes de Eskşehrspor… Brnc lge çıktık. İlk yıl lg sekznc olarak
btrdk. Ertes yıl Abdullah Gegç geld. Gegç çok büyük br antrenör…
Sstem getrd, futbol getrd, oyun getrd… Eskşehrspor Gegç’le brlkte
Türkye’nn en y futbol oynayan takımı oldu. Eskşehrspor o kadar
güzel futbol oynuyordu k; Allah’ın br lütfu, en y futbolcuları br araya
getrmş. En y teknk drektörler, yönetcler vermş. En y seyrcy
vermş… Her şey o kadar brbryle uyumlu k… O yıl da şampyonluğa
oynamaya başladık.”
BİZANS’A KAFA TUTTUK
“Eskşehrspor, futbol tarhnde devrm yapan br takımdır. Çünkü
o güne kadar hep İstanbul takımları hükümdarlığını sürdürmüş. Bz
Bzans’a kafa tuttuk. Kıl payı şampyonlukları kaçırdık. Br puanla, k
puanla… Masa başında kaybettğmz maçlar da oldu. O yıllarda televzyon
yok… Sadece radyoda dnlemekle, gazetede okumakla Türkye’nn
her yernde Eskşehrspor taraftarları üremeye başladı… Her yerden
mektuplar gelyordu, telefonlar gelyordu…”
TAKIM GENELDE AYNIYDI
“Takım aşağı yukarı hep aynıydı. Kalede Mümn oynuyordu. Sağ bek
İlhan, değşmez. Sol bekte rahmetl Necdet le başladık. Abdurrahman,
Fak… Ortada İsmal değşmeyen sm... Yanında Nur, Süreyya… Orta
sahada Vahap, Kamuran, Burhan… Feth, Nhat, Ender... Takım aşağı
yukarı bu. Daha sonra Şevk le Hall geld. Doğan geld, daha brçok
futbolcu arkadaş geld.”
BİR SEZONDA 63 GOL ATTIK
“Eskşehrspor’un sloganı ‘Feth, Nhat gol at’ le başladı. İknc lgde
kendmz blmeyerek ver-kaç yapmaya başlamışız. Bu ver-kaçlarla
bütün takımları altüst ettk. Ben atıyordum,
Nhat’a veryordum; Nhat atıyordu, o bana
veryordu. Taraftar ‘Feth-Nhat gol at’ deynce
bz gol atıyorduk. Sonra Ender geld. Ender
gelnce slogan değşt, ‘Feth-Nhat-Ender flelere
gönder’ oldu. Seyrc emr verdğ zaman
bz gol atıyorduk. Br sezonda 63 gol attık k;
üç büyük takımın attığı gol aded kadardı…
Kaçırdıklarımızı da atablseydk
belk 100 gol atablrdk.”
“KENDİ KENDİNE
Mİ GOL OLUYOR?”
“Şampyonluklara
oynarken 1970 yılında
Türkye kupasını aldık.
Bursa’yla fnal maçını
oynadık ve Bursa’yı yendk.
İspanya’da Sevlla
le eşleştk. Resm maç
olarak lk defa Avrupa’da
sahaya çıkıyoruz. Sevlla
da aynı Mersn gb,
gece maçı ve 44 derece…
Maçın sonunda dört
klo verdm ve 1-0 yenldk.
Br de gol kaçırdım.
Madrd’e geldk, Bernabeu
Stadını gezyoruz.
Gegç de yanımda.
Saha o kadar güzel k;
mrenyorsunuz. Dümdüz,
halı gb br saha…
Bernabeu Stadının ününü
de blyorsunuz... O
atmosfer yaşıyorsunuz…
Gegç bana döndü ded k;
‘Fethcğm, burada topa
vursan kend kendne gol
oluyor değl m?’ Benm kaçırdığım
golü ma edyor…
‘Hocam nşallah lerde bz
de atarız’ dedm.”
SON 20 DAKİKADA
3 GOL
“Eskşehr’e geldk, 15 gün sonra
rövanş maçı var. Çıktık sahaya…
69’ncu dakkada br gol daha attılar
ve 1-0 öne geçtler. Elememz
çn üç tane gol atmamız lazım
k; mkânsız yan… Kalmış 20
dakka… Gegç’n yanına gttm
ve ‘Hoca ben çıkar’ dedm.
Maç btt… ‘Gt oyna, antrenman
olsun’ ded. ‘Yapma hocam’
dedm. ‘Çıkarmıyorum,
gt oyna’ ded. 80’nc dakkada
br pozsyon oldu; br plasede lk
golü attım. Arkasından 20 metreden
br şutla gol atağı attım.
90’ncı dakkada sahadan İlhan
ortaladı, br kafayla da üçüncü
golü attım. Sevlla’yı eledk… “
SEYİRCİ GOLLERİ
GÖREMEDİ
“13-14 bn cvarında seyrc
16
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
vardı. Seyrcnn yarısından fazlası o goller göremed. Neden
göremed? 80’nc dakkada br gol atmışım. Takımdak oyuncu
arkadaşlar dahl gelp tebrk etmyorlar. Seyrc saate bakıyor;
10 dakka var, ‘Had bz çıkalım’ dyorlar… Tam kapıdan
dışarı çıkınca ‘Gol!’ dye br ses… Bütün seyrc tekrar sahaya
dönüyor… Bakıyor; 2-1, kalmış k dakka… Dyorlar; bz yne
çıkalım. Çıkıyorlar, yne br gol ses… O zamanlar kamera da
yok. O taraftar o goller göremed…”
GEGİÇ DEPAR ATARAK İYİLEŞTİ
“Gegç’te bel hastalığı vardı. Bel tutulmuş, kulübede
zor oturuyor. Br baktım k; Gegç, o halyle
depar atmaya başladı ve yleşt. Geld, boynumuza
sarıldı, öpüştük. ‘Fethcğm, sen benm
hayatımı kurtardın’ ded. Çünkü onun br
fnal maçı vardı. O maçta futbolcular kızıl
yıldızla br takım hatalar yaptılar ve Gegç’e
şampyonluğu kaybettrdler.”
“BEN BÖYLE TAKIM
GÖRMEDİM”
“Sevlla’nın teknk drektörü de Max Merkel.
O zamanlar Avrupa’nın en y teknk
drektörü ve Sevlla’nın başına da şampyon
yapmak üzere getrlmş. İlk başta şok oluyor.
Dyor k; ‘Ben böyle takım görmedm.’
Gegç’ tebrk edyor ve bz lk zafer orada
elde edyoruz.”
“YA ÜNİVERSİTE
YA FUTBOL”
“Futbola 1962 yılında amatör olarak başladım.1965
yılında profesyonel olarak
lk mzamı attım. 1974 yılında
da br sakatlık geçrdm. O
sakatlık sonucunda da
futbolu bıraktım. Bu
sakatlık hayatımda
öneml br noktadır.
Çünkü sakatlanmadan
br ay önce Yılmaz
Büyükerşen ve
eş bzm eve msafr
olarak geldler. Yılmaz
Bey o zamanlar Akadem
Başkanı. Bana ded k; ‘Ya ünverste
ya futbol’ Ünverste, hedefm…
Futbol, para kazanıyorum… Böyle
br klem çersndeym. Göztepe maçını
oynuyoruz İzmr’de. Sol ayağımdan tekrar sakatlandım,
kreçler parçalanmış. Br-br buçuk ay kadar
tedav gördüm, yleştm. Son Fenerbahçe maçı vardı
1974 yılında. Televzyonda lk kez naklen yayınlanacak.
Ben de kendm o maça hazırlıyorum. Türkye
Feth Heper’ görsün, tanısın styorum.”
“BU ANDAN İTİBAREN
FUTBOLU BIRAKIYORUM”
“O maça çıktım. Fakat maalesef 10’ncu dakkada
yne aynı sakatlık nüksett… Yere düştüm… Ben kenara
çıkartırlarken aklımdan geçen ‘Bu andan tbaren
futbolu bırakıyorum’ oldu. 1974 yılının Hazran ayında
futbolu bıraktım. Kasım ayında asstan olarak İktsad
ve Tcar İlmler Akademsne grdm.”
ESKİŞEHİRSPOR’UN
BAŞARISI EĞİTİM
“Pek, Eskşehrspor’u başarıya ulaştıran faktör
nedr? Neden bu kadar çok sevld? Neden
bu kadar başarılı oldu? Br kere korkunç br sevg vardı. Futbolcular
arasında korkunç br bağlılık vardı. Küçükler büyüklere saygı gösterr;
büyükler de küçükler sever ve korurdu… İknc en öneml faktör de;
eğtm… Takımda oynayan futbolcuların en az 7-8 tanes Akadem
öğrencsyd. Eskşehrspor’un başarısı da bence buradan kaynaklanıyor.”
YATMADAN ÖNCE KONTROL EDERLERDİ
“Futbolcu sadece sahada futbol oynar, teknk drektör taktklern
verr. Fakat yönetm de çok çok önemldr. Çok kaltel yönetclerle
brlkte çalıştık. Yönetcler devamlı olarak futbolcuları kontrol ederlerd.
Geceler saat 22.30’da yatmamız stenrd. Saat 22.15-22.30 gb
yönetcler ellernde br paket lokumla gelrler ve ‘Feth, evde msn?’
dye sorarlardı. ‘Had buyur, ağzımız tatlansın’ derler ve kontrol ederlerd.
Yönetclern kontrolü dışında zaten şehrn kontrolü üzermzdeyd.
Hçbr yanlış adım atma şansınız yok… Zaten Eskşehr küçücük br
yer…”
“SANA 450 BİN LİRA PARA VERİYORUM”
“Bu durumlarda k senede br transfer dönem gelr ve kulüp yönetcleryle
pazarlık yaparsınız. 1970 yılında benm Eskşehrspor’la
sözleşmem btt. Yen sözleşme yapacağız. Ben 150 bn lra styorum,
Başkan Murat İnce Bey 130 bn lra veryor. ‘150 bn lra verrsenz
mzalarım. Vermezsenz mzalamıyorum’ dedm. Erdek’e gttm. Saat
sabah 05.00, Metn Oktay geld. Kendsyle anne tarafından da akraba
oluyoruz. ‘Kalk akraba, Galatasaray’a götürüyorum sen’ ded. Taksye
bndk. 06.30’da da Bandırma’dan uçak var. İstanbul’a gdeceğz, sözleşmey
mzalayacağız. ‘Sana 450 bn lra nakt para veryorum. Benm
velahdımsın. Ben kralım, sen kralsın. Galatasaray’da daha büyük kral
olacaksın’ ded. Bandırma’da postanenn önündek merdvenlerde
oturduk. ‘Metn Ağabey’ dedm; ‘Ben Galatasaray’a gelseydm, sen
Eskşehrspor’a transfer etmek steseydm gelr mydn?’ dedm. ‘Ne
demek stedğn anladım. Had, gt evne. Sen Eskşehrspor’da
büyü’ ded.”
“BURSA’YA İMZA ATMA,
650 BİN LİRA
VERECEĞİM”
“Tekrar Erdek’e döndüm. Akşamüstü Bursasporlu
Mesut, Hasan ve brkaç kş daha br taksye
bnmşler, Erdek’e geldler. ‘Had Feth, sen
Bursaspor’a götürüyoruz’ dedler. ‘Çocuklar,
ben Galatasaray’ın 450 bn lralık teklfn reddettm.
Bursa’yı hayl hayl reddederm’ dedm.
‘Buraya kadar geldk. Getremedler dedrtme
bze. Gel, br yemek yerz. Yarın yne aynı arabayla
dönersnz’ dedler. Yanımda k arkadaşım daha
vardı. Sekz kş aynı arabaya bndk, Bursa’ya gttk.
Bursa’yla konuştuk, olmadı tab… Yemekler yend, ertes
gün döndük. Metn Oktay’dan telefon… ‘Sakın Bursa’ya mza
atma, 650 bn lra veryorum’… Nakt, peşn 650 bn lra…”
PARAYI HEP İKİNCİ PLANA KOYDUK
“Ben İstanbul’a götürdüler. Son kez Murat İnce, arkasında Aydın Begter,
Yalçın Kılıçoğlu… Ben 150 dyorum, Murat Bey 130 dyor. Arkada
Yalçın Kılıçoğlu taklalar atıyor. ‘Ben vereceğm 20 bn lrayı. Sus, yapma’
falan… ‘Ben gdyorum’ dedm. Kolumdan tuttular, 150 bn lraya
mzaladık. Yan Eskşehrsporlu futbolcular para çn oynamıyorlardı.
Para çn oynayan da vardı tab… Fakat genelde bz şan, şöhret ve Eskşehr
çn oynadık. Parayı hep knc plana koyduk.”
ESKİŞEHİRSPOR’U HEP BERABER YARATTIK
“Eskşehrspor br ekoldür. Nasıl k Mchelangelo Musa’yı yapmış,
karşısına geçmş konuşuyor. Ya Musa demşse; bz de Eskşehrspor’u
aynı bu şeklde yarattık… Sadece bz futbolcular mı? Taraftar, yönetcler,
herkes… Hep beraber yarattık… Bunun da br smge olmasını sterm.
Esk tarhn, yen futbolcular tarafından blnmesn sterm. O tarhlerde
çeklen cefaların blnmesn sterm. Bugün Eskşehrspor’a hzmet
edenlern de o takımın ruhunu yaşayarak daha da lerye götürmelern
sterm.”
FETHİ HEPER
KİMDİR?
Feth Heper, profesyonel
futbolculuktan profesörlüğe
gden lk ve tek
Türk futbolcusudur.
17
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
2./8. yü zyıldan tbaren
gerç ekleş trlen tercü me
faalyetler, lm brkmn
aktarılmasının yanında bu
brkmn nasıl ş leneceğ
ve değ erlendrleceğ
konusunda br arayış ı
ortaya ç ıkarmış tır.
Mevcut blg anlayış ıyla
yen karş ılaş ılan blgnn
sentezlenmes, elbette
kolay olmamış tır. Bu
bağ lamda ö nce yen
karş ılaş ılan eserlern
anlaş ılması, bunların
ö zü mlenmes, yorumlanması
ve Kur’an’ın sunduğ u blg
anlayış ıyla uyumlu hale getrlmes,
ç evrden farklı olarak yoruma dayalı
telf tü rlernn yaygınlaş masını da berabernde
getrmş tr. Bu durum yen
br telf tü rü nü n ortaya ç ıkış ına zemn
hazırlamış tır. Bu bağlamda ana
kaynakları/metnler anlamayı
ve yorumlamayı merkeze alan
sö z konusu eserler “ş erh” olarak
smlendrlmş tr. Hâ ş ye
ve ta‘lka tü rlern de ç ne alan
ş erh yazıcılığ ı, temelde ana
metnler daha y anlama ve
anlatma ç abasının ü rü nü olarak
değ erlendrlmş tr.
Ş erhlern İ slâ m lm tarh
ve eğ tm geleneğ aç ısından farklı
amaç lara ve ç eş tl ş levlere sahp olduğ u
sö yleneblr. İ slâ m dü ş ü nce tarhnde
lmlern gelş mes ve sstemleş mes
aç ısından bu eserlern katkısı gö z ardı
edlemez. Ö te yandan İ slâ m eğ tm tarhnde
ş erhlern, asıl eserlern daha y
anlaş ılması, ö ğ retm sü recn
zengnleş trmes, ö ğ renmey
kolaylaş tırması, ö ğ renlenler
ü zernde mü talaaların
dernleş trlmesn sağ laması
ve eserde yer alan konuların
mü zakere edlmesne
mkân sunması gb faydaları
olmuş tur.
Ö zellkle fıkhî ekolleş me
ve eğ tm sstemnn
kurumsallaş ması, ş erh,
hâ ş ye, ta’lka gb yoruma
dayalı dğ er telf tü rlernn
yaygınlaş masına zemn
DR. ÖĞRETİM
ÜYESİ
İSHAK TEKİN
“İslâm İlm ve Düşünce
Tarhnde Şerh Geleneğ” sml
ktabın ön ve arka kapağı
oluş turmuş tur. Ö te yandan fıkhî mezheplere
dayalı kurumsallaş mayla ortaya ç ıkan
medreselerde, ta’lka tü rü nde eserler,
btrme tez olarak kabul edlmş ; câ zet
ve mezunyet ç n br gerek ş art olarak
değ erlendrlmş tr.
İ slâ m dü nyasında ş erhlern
yaygınlaş masında, medresedek
ö ğ retm sü recnde ö ğ renc sevyesne
uygunluk, aç ıklık-anlaş ılırlık
lkelern uygulama fkr de etkl
olmuştur. Bu bağ lamda ş erh ve
hâ ş ye geleneğ le medreselerdek
tedrs yö ntem arasındak lş k
dkkat ç ekcdr. Şerh ve hâ ş yelern
mukaddmelernde yer alan “metnn/
ktabın meselelern aç mam,
muğ lak kısımlarını aç ıklamam, ıstılâ hlarını
tarf etmem stkametndek arzularını yerne
getrmek ç n bu eser telf ettm.” gb
fadeler bu tü rdek eserler le tedrs faalyet
arasındak bağ ın gö stergelerndendr.
Bu bağ lamda medreselerde eğ tmn
genel olarak ş erh ve hâ ş yeler ü zernden
Zynet el-Mü teallm Ş erh- Ta’lî mü ’lmü
te’allm sml esern baş langıç sayfaları
sü rdü rü lmesnde onların kısalığ ı,
dl tbaryle muhkemlğ , kolay
ezberleneblrlğ , mü ellf,
kutsallığ ı ya da bereketl kabul
edlmes muhtemel sebepler arasında
sayılablr.
Şerh, hâşye, ta’lka vb. yorum
merkezl metnlern lm brkme
ve blmsel kültürün aktarımına
katkı sağlamasına karşın onların
orjnal çerklere sahp olmadıkları
nedenyle eleştr konusu olduğu
da görülmektedr. Modern
dö nemde yö neltlen bü tü n bu
eleş trlere karş ın ş erhler, dnî
blgnn naklnde, yorumlanmasında,
dö nem ve ş artlara gö re yenden
ü retlmesnde ve ö ğ retmnde ö neml
br gö rev yerne getrmş tr. Ş erh tü rü
ç alış malar erken ve klask dö nem â lm ve
dü ş ü nü rlerne at brkmn sonrak nesllere
taş ınmasında, bazen tashî hnde, km
zaman se eleş trlmesnde ö neml kaynaklar
olmuş tur. Zaman ve mekâ n olgusuna
bağ lı olarak ş â rh ve ş erh, nâ ssların,
dnî , felsefî ve blmsel blgnn yorumunda
geç mş le ş md ve gelecek arasında
kö prü vazfes gö rmü ş tü r.
Bu bağlamda yazımı tamamlarken
şerhlern blgnn aktarılmasındak ve
gelenektek sürekllğn sağlanmasındak
önem vurgulamayı ve ortaya konulan
brkm günümüz okurlarının stfadesne
sunmayı hedefleyen br esere de şaret
etmek sterm. 2020 yılının son günlernde
Endülüs Yayınları’ndan çıkan, Seza
Engn ve Mesut Kaya’nın edtörlüğü yaptığı
“İslâm İlm ve Düşünce Tarhnde Şerh
Geleneğ” sml ktap alandak öneml
boşluğu doldurması bakımından önemldr.
Ktapta lahyat alanının farklı
blm dallarından çeştl şerh
ve ta’lka türünden eserler
ncelenmektedr. Esern lahyat
alanına ve blm tarhne
lşkn araştırmalar yapan ve
konuya lgs olanlar çn zengn
br blg sunacağı ve öneml
br başvuru kaynağı olacağı
söyleneblr.
2021 yılının herkese sağlık,
huzur ve mutluluk getrmes
temennsyle, nce yen senelere…
18
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
19
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
TURİZMİN
YÜKSELEN
DEĞERİ:
Çifteler
DERNEK 2009 YILINDA KURULDU
>> Sevg saygı ve hoşgörüye dayalı, ırk, dl, dn,
cnsyet ve syas görüş farklılığı gözetmeden
brlk beraberlğmz tecessüm ettrp lçemzn ve
nsanımızın her alanda hak ettğ yerde olması çn
çaba sarf etmek, sosyal faalyetlerde bulunmak,
lçemzn tanıtımına katkı sağlamak ve tüm güzel
hasletler genç nesllere aktararak yaşatmak üzere;
sevg, saygı ve hoşgörüyü şar ednmş Çfteler’e
gönül vermş nsanların br araya gelerek 2009
yılında 40 kurucu üye le kurulmuş br svl toplum
kuruluşuyuz.
COŞKUN
HADAK
CİHAN
YILDIRIM
CİHAN
YILDIRIM
ESKİŞEHİR İÇİN BÜYÜK BİR DEĞERDİR
Derneğmz syaset üstü duruşuyla tüm kurum ve kuruluşlarla
müspet lşklere önem vermekte nsanı yaşat k devlet
yaşasın düsturuyla hareket eden vatan mllet sevdalısı br
svl toplum kuruluşudur. İlçemz çn emek verp hzmet
eden geçmş dönemlerde görev yapmış beledye başkanlarımızı
tüm emeğ geçenler de saygı ve mnnetle anıyor,
şükranlarımızı arz edyorum. Nasıl k Sakaryabaşı doğal
tabat güzellğyle bozkırın ortasında br değerse, Çfteler ve
nsanı çftçs, esnafı, şadamları, coğraf konumu, potansyel
ve köyleryle Eskşehr çn büyük br değerdr.
20
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
EN BÜYÜK KUŞ ÇİFTELERLİ
Havada uçablen en büyük kuş türü olarak
blnen Toy Kuşu’nun anavatanı Çfteler.
Nesl yok olmaya yüz tutmuş Toy kuşuyla
lgl gerek Anadolu Ünverstes gerekse
Tarım İlçe Müdürlüğümüzle görüşmelermz
oldu. Toy Kuşu’nun neslnn de korunmasının
elzem olduğunu dle getrmeye devam
edyoruz.
ÇİFTELER SPOR İLÇEMİZİN
BİR MARKASIDIR
Spor sahalarının çoğaltılması, gençlğmze
sahp çıkılması, fzk ve manev gelşmeler
sporla doğrudan lgldr. Vatanımızın kurucusu
Mustafa Kemal Atatürk'ün ‘Ben sporcunun
zek çevk ve aynı zamanda ahlâklısını
severm’ sözünden yola çıkarak her zaman
gençlere sahp çıkan erdeml ahlâklı başarılı
sporcular yetştrmey şar ednen Çftelerspor’umuz
futbol branşıyla spor faalyetlerne
başlamış, yakın dönemde, su altı dalış,
tekvando ve güreş branşlarında da atılım
yapmıştır. Sualtı dalış hocaları nezaretnde
dalış eğtmler verlmekte sualtı dalış
sporcuları yetştrlmektedr. Tatlı su dalışı
çn gelenler Sakaryabaşı’nda su altı dalışın
tadını çıkartmaktadır. Su altı dalış kulübümüzle
yaknen lglenp ekpman konusunda
destek veren Mlletvekl Emne Nur Günay
hanımefendye de teşekkür edyoruz.
TÜRK DÜNYASI KÜLTÜR
VAKFI’NIN YATIRIMI
Türk Dünyası Kültür Vakfı tarafından 2 bn
400 metrekares kapalı, konferans salonu
çok amaçlı salonları ve kafeteryası olan 2 bn
400 metrekares basketbol, voleybol, tens
ve mn futbol sahası ve oyun alanı le halkımıza
açık 4 bn 800 metrekarelk kompleks
br alanı Çfteler’e kazandıran Mlletvekl
Nab Avcı hocamıza ve emeğ geçenlere teşekkürlermz
arz edyor, böyle güzel yatırımların
ve hzmetlern devamını beklyoruz.
TURİZMİN YÜKSELEN DEĞERİ
Bu vesleyle ekonomk açıdan lmze
dolayısıyla üretmyle katma
değer ve sthdam sağlayan sanayc
şadamlarımıza; Küpeller, Altınblek,
Özlem Grup, Baykullar Rulman,
Güneş Hafryat, Artaş, Svrler Grup,
Yğtler İnşaat, Manas, Can Lojstk,
Arıcılar ve Yatırlar başta olmak üzere
tüm Çftelerl tcaret erbabımıza
katkı ve başarılarından dolayı teşekkür
edyoruz. Sakarya Nehr’nn
doğduğu yer, Sakaryabaşı doğal
tabat alanı; yüzme havuzları, Alabalık
ve Mersn Balığı. tab su kaynakları,
pknk alanlarıyla berrak su altı
dalış noktalarıyla turzm adına yükselen,
Cumhurbaşkanı Celal Bayar
ve Başbakan Adnan Menderes'n
katılımlarıyla lk açık hava demokras
mtngne ev sahplğ yapan
tarhmze tanıklık eden br yerdr.
İlçemzde Osmangaz Ünverstes
Meslek Yüksek Okuluna bağlı, Tıbb
Sekreterlk ve Dokümantasyon,
Yaşlı Sağlık Bakım Hzmetler olarak
k bölüm mevcuttur. Bu bağlamda
Sakaryabaşı su havzası değerlendrlerek
su ürünleryle lgl yen br
alanda açılablr.
SAKARYABAŞI BALIK ÜRETİM VE
ARAŞTIRMA İSTASYONU
1970’l yıllarda Ankara Ünverstesne
devredlen balık yetştrme
ve araştırma stasyonu belrtlen
ünversteden alınarak ESOGÜ‘ye
devredlmes konusunda geçmş
yıllarda görüşmelermz ve çalışmalarımız
olmuş br netce sağlanamamıştı.
Sakaryabaşı’ndak mevcut
yern Çfteler’n ve Eskşehr’n br
değer olduğu, Ankara Ünverstes
le gerekl görüşmelern yapılıp tapu
ve tess devrnn sağlanması gerçek
manada üretm yapan br tess olması
gerekmektedr.
BÜYÜKŞEHİR’DEN DEV YATIRIM
Büyükşehr Beledyemzn 2 bn 490 metrekare kullanım
alanıyla çnde kapalı araç park yer, çok amaçlı toplantı
salonu, tfaye brm, ESKİ abone merkez, su arıza brm,
Çftçy Destekleme Brm, ESMEK Meslek Edndrme
Kursları brm, Yaşlı Bakım Sosyal Hzmet Brm ve otogarı
olan ocak ayında hzmete grmes muhtemel olan enfes
yatırımı Çftelermz’e kazandırdığı çn Büyükşehr Beledye
Başkanımız Yılmaz Büyükerşen beyefendye teşekkür
edyoruz. Bu bağlamda Büyükşehr Çfteler Hzmet Brm
ESKİ'nn desteğyle bu hafta çnde Çfteler'e dört klometre
mesafel Abbas Halm Paşa Mahallemz su sale hattıyla
kesntsz çme ve kullanma suyuna kavuşmuştur. Emeğ
geçenlere teşekkür edyoruz.
BİR SPOR KOMPLEKSİ
YAPILMASI ELZEMDİR
İlçesnde böyle güzel hzmet ve yatırımların
olmasını km stemez k? Gençlk Spor İl
Müdürlüğümüz aracılığıyla, Çftelermze
sentetk futbol sahası,
kapalı spor salonu olan br spor
kompleks yapılması elzemdr.
İlçemz hak ettğ spor tesslerne
sahp olarak gençlermz
kaltel ve sağlıklı ortamlarda
spor yapablecektr.
Eskşehr'n parlayan lçes
Çfteler, Sakaryabaşı’nda suyun
kaynağında, doğal tabat
güzellkler çnde, bay bayan
yüzme havuzlarıyla berrak suda
yüzmenn zevkn, fırında pşen
alabalık sazan ve yayın balıklarının
dayanılmaz lezzetn yaşarsınız.
KADİR BIYIK ÇALIŞMALARA
DEVAM EDİYOR
Çfteler Beledyemz tarafından Sakaryabaşı’nda yen
çevre düzenlemeler yapılmakta olup, köknar, ıhlamur, at
kestanes, ğde gb muhtelf fdanlar, toprakla buluşturulmuştur.
İlçemz ve Sakaryabaşını özellkle turzm alanında
cazbe merkez halne getrecek yen proje ve yatırımlar
hususunda Beledye Başkanımız saygıdeğer Kadr Bıyık
çalışmalarına devam etmektedr. Başkanımıza teşekkür
edyorum. İlçemzn ve nsanımızın önünü açacak proje ve
yatırımların gerçekleşmesn yürekten temenn edyorum.
İlçemze köy ve mahallelermze yaptıkları hzmetler, proje
ve yatırımlarla değer katan, nsanımıza ş aş üretenlern,
lçemze taş üstüne taş koyanların, üzermze düşen her
hususta; Çftelerller Sosyal Yardımlaşma Dayanışma ve
Kültür Derneğ olarak yanındayız, olmaya devam edeceğz.
ÇİFTELER MAĞDUR OLMAMALI
Malum her yerde olduğu gb şehrmzde de su sıkıntısı
var. Sakaryabaşı su havzasından Eskşehr'e su getrlmes
çn Büyükşehr'e bağlı ESKİ ve DSİ arasında br protokol
yapılmıştır. Kış aylarında 6 metreküp/sn olan su yaz
aylarında se 1,5 metreküp/sn’ye kadar düşmekte lçemz
ve köylernn tarımsal sulama htyacını dah karşılamakta
sıkıntı yaşanmaktadır. İlçemz nsanının, çftçmzn mağdur
olmaması çn gerekl blglendrme ve görüşmeler Beledye
Başkanımız ve Derneğmz tarafından da lgl kurum ve
kuruluşlarla yapılmıştır.
SAKARYABAŞI SU FESTİVALİ
ÇİFTELERLİLER GÜNÜ
Eskşehr’de Çftelerller Tanıtım Günler düzenleyerek
kültürümüze ve tarhmze sahp çıkacak etknlklermzn
yanı sıra geleneksel hale getreceğmz, Sakaryabaşı Su
Festval Çftelerller Günü etknlğ çn çalışmalarımız
Kaymakamlık ve Beledyemzle brlkte gerçekleşecek
geleneksel br hale getrlecektr.
Sakaryabaşı’nın koruma altına alınması
gerekl doğal ntelkl tabat st alanı lan
edlmes hususu yenden gözden
geçrlmes elzemdr.
SOSYAL MEDYADAN
DEVAM EDİYORUZ
Svl toplum kuruluşu olarak pandem
sürecnde de sosyal medya
sayfalarımızdan faalyet ve etknlklermze
devam etmeye gayret
gösteryoruz. İlçemzdek tüm kurum
kuruluşlarla beledye başkanlığıyla uyum
çnde, Çftelermz’e ve nsanımıza değer
katan tüm çalışmalara desteğmz sürecektr.
İLÇE DERNEKLERİMİZİN
MEKÂN SORUNU VAR
Eskşehr’dek lçe dernekler olarak çmzde uhde kalan br
konuya da temas etmek styorum. Bazı lçeler çn söz konusu
olmasa da genel olarak lçe derneklermzn mekân
sorunu var. Vallğmz ve Büyükşehr Beledyemzn lçe
derneklerne yer tahss konusunda br çalışma yaparak bu
meseley çözmes gerekldr. Svl toplum kuruluşları her
alanda mlletmzn toplumun harcıdır. Eskşehrmz nasıl
k Türk Dünyasının Başkent se Çfteler lçemz de her boy
ve soydan yoğrulup br arada kardeşçe yaşayan nsanıyla
lçe bazında Türk Dünyası’nın numune- mtsaldr. Dünyanın
Kovd- 19 denlen vrüsle hastalıkla mücadele ettğ
bu zaman dlmnde tüm hastalarımıza acl şfalar temenn
ederek bu vrüsün ortadan kalkmasını nsanların yenden
brbryle kucaklaşmasını, güzel ve sağlıklı br geleceğ tüm
nsanlık çn Rabbmzden dlyorum.
21
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
BU NEYİN YASI?
NEREDEN ÇIKTI?
PSİKOLOG EBRU
YÜKSEL ERER
ÇOCUK GELİŞİ-
Mİ VE EĞİTİMİ
UZMANI
Sevilen bir şeyin, birinin, ilişkinin,
ekonomik gücün, sağlıklı olma
halinin kaybı, beklendik ya da
aceleye gelmiş ayrılıklar, yaşamımızı
değiştiren hemen her kayıp hissi,
yas sürecini kaçınılmaz kılabilir. Yas,
neyin-nasıl-ne şekilde kaybedildiğine
bağlı olarak yaşanır. Çocukluğumuzdan
itibaren yaşadığımız tüm kayıplar
sırasında verdiğimiz duygusal mücadeleler,
iç dünyamız ile dış dünya arasında, yeniden
uyumlanma biçimimizi etkiler. Çünkü var oluş
biçimimizle yeniden uzlaşmak için tutulan
yas süreci boyunca psikolojik bir mücadeleye
gireriz. Bu mücadelenin tarafımızdan ya da
çevremizdeki diğerleri tarafından doğal kabul
edilmesi, gereklilikten öte bir ihtiyaçtır.
Her kayıp, paylaşılmamış anıları, ulaşılamamış
hedefleri, doyurulmamış hazları, ifade
edilememiş duyguları barındırır. Eksik, yarım
kalmış, özlem ve keder duygusuyla belki de
aniden yitirilmiş konuların yasını tutmadan,
yaşamımızda varlığını sürdüren konulara sağlıklı
odaklanamayız. Kaybın açığa çıkarttığı
tüm duyguları kabullenerek, bu duygularla
başa çıkabilmeyi öğrendiğimiz sürece bu hayatta
sağlıklı farkındalıklarla var olmayı sürdürebiliriz.
Yas, derin ya da şiddetli kederdir. Yas sürecini
sağlıklı biçimde geçirmek, acıyı ve kederi
hissederek yaşamımıza konu olan o şeye, o
kimseye veda etmek demektir. Vedalaşılan
kayıp, aslında hikâyemizin bir parçası olmaya
devam eder. Vedalaşılan kayıp unutulmaz fakat
yaşamımızın esas konusu olmaya devam
etmekten de çıkar.
Kaybı hatırladıkça anılarla, özlemlerle yeniden
buluşuruz.
Bu kaybın, artık hayatımızın konusu olmaya
devam edemeyeceğini kabullenme, bu buluşmalar
sonunda perçinlenir.
Çocuklar kendilerince önemli kayıplar
yaşadıklarında hiç tepki göstermeme ile
aşırı tepki verme arasında gidip gelebilirler.
Çocuk, bağ kurduğu veya üzerinde
hayaller kurduğu şeyleri kaybettiğinde,
tıpkı yetişkinlerdeki gibi aşamalı bir yas
sürecinden geçebilir:
-Şok/inanmama,
-Arama/isyan etme,
-Umutsuzluk/Çökkünlük/Onarma çabası,
-Her zamanki etkinliklere devam etme.
Pek çok çocuk ve yetişkinde bu aşamalar, iç
içe geçebilir ya da eksik yaşanabilir. Örneğin
kayıplardan sonra yetişkinler günlük yaşama
döndüklerinde, çocuk henüz reaksiyon vermeye
de başlayabilir.
Ölüm dışındaki kayıplar da çocukların yas
tepkisi vermesine neden olabilir. Çocuğun
tepkilerini görmezden gelme, hissedilen kederin
yaşamasını engelleyecek müdahaleler,
kayıpla ilişkili duyguların dışa vurulmasını engelleme
yönündeki telkinler bu süreci olumsuz
etkileyen hatalı yaklaşımlardır. Bu doğal
tepkiye dinginlik ve kabullenilmişlikle refakat
edebilmek gerekir. İnkârın, isyanın, öfkenin,
umutsuzluğun, çökkünlüğün, tepkisizliğin, kaçınmaların
geçiştirilmesi ya da hafife alınması
çocuğun duygularını saklamasına da sebep
olabilir.
Çocuğun hissettiği kayıpla ilişkili verdiği
tepkinin gelişim düzeyine göre olağan olup olmadığını
gözlemlemek ve gerektiğinde destek
alabilmek önemlidir.
Konu ne olursa olsun derin üzüntü ve keder
duyguları geçiştirilmeden, yatıştırılmadan yaşanmasına
izin verildiğinde çocuklar travmatik
yaşantıların bile etkilerinden sıyrılabilirler
ve yaşama yeniden entegre olabilirler.
22
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
23
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Tarımda dernekleşmenin
ilk tomurcukları atıldı
11 kadın çftç öncü br
grşme mza attı. Eskşehr
Kadın Çftçler
Derneğ, doğaya saygılı
br üretm öncülüğünde
seracılıktan arıcılığa brçok
alanda çalışmalar
yürütecek. Dernek Başkanı
Münevver Kepe-
nek, “Tarım, pandem le
brlkte değer kazandı.
Yükselen değer korumak
hepmzn lkes
olmalı.” ded.
Eskşehr Kadın Çftçler
Derneğ Başkanı Münevver
Kepenek, Tarım
ve Orman Bakanlığı
ve Brleşmş Mlletler
Gıda ve Tarım Örgütü
öncülüğünde alınan
eğtmler dahlnde
dğer kurucu üyelerle
brlkte tarım alanında
çatı br dernek kurdu.
Kooperatfçlk ve grşmclğn
temel olduğu
çalışmalarda kadın
grşmcler dernek bünyesnde
brçok projeye
mza atacak. Hedeflenen
faalyetler ve tarımın
geleceğn Başkan
Münevver Kepenek
anlattı.-
MÜNEVVER
KEPENEK
MERVE
AKMAN
SERACILIKTAN
ARICILIĞA
Başkan Münevver Kepenek: Çatı dernek olarak
kurulduk. Amacımız derneğ büyütmek değl bz bu
derneğ br okul, örnek olarak kurduk. Örneğn, arıcılık yapan
kadınlar br dernek kursun ya da farklı alanlarda da olablr. İhtyaç
netcesnde yol gösterelm öncülük edelm stedk. Seracılık; projelermzn
çersnde öncelkl alanlardan br. Mayıs ve Hazran aylarında yaşanan
şddetl yağış, dolu olaylarından dolayı çftç epey zarar ett. Bu kapsamda çalışmalar
yürüteceğz. Tıbb aromatk btk, arıcılık konularında da grşmler de bulunacağız.
Derneğn nternet stesn kuracağız ve kadınlar ürettklern ste üzernden
satablecek. Her kadın çftç -üye olmasa ble- satışını yapablecek.
KOOPERATİFÇİLİĞİN DEVAMINI GETİREMİYORUZ
Kırsal kalkınma kooperatfler çok etkl ama temel sıkıntı lerlemyor, başlanıyor fakat
devamı gelmyor. Başarılı kooperatf sayısı az. Cdd br sürdürüleblrlk gerekyor. Koope
ratf çalışanlarının breysel değl brbrnn menfaatn gözeterek ortak paydada buluşmaları
gerekyor.
YEREL TOHUMLARI YAŞATMAYA ÇALIŞIYORUM
Yed yıldır yerel tohumları korumaya, yaşatmaya çalışıyorum. Çocukluğumdan ber
çftçlk yapıyorum dyeblrm. İk yaşından ber alemle brlkte hep tarlalardayız.
Tohumlar ekyorum, çoğaltıyorum. Şenlklerde ve köy okullarında paylaşıyorum.
ESKİŞEHİR OVASININ HER YERİ BEREKETLİ DEĞİL
Yaşadığımız cdd sıkıntılardan da değnmek styorum. Kuraklık kapımızda.
Kuraklığa dayanıklı btkler eklmel mısır çok gelr getrdğ çn mısır terch
edlyor. Yaz ortasında ble su btme noktasına geld. Mısır yerne
buğday ekmnn teşvk yapılmalı. Eskşehr ovasının her yer
bereketl değl bazı topraklarımız çorak. Yanlış sulama
ve yanlış gübrelemeden dolayı toprağın verm
de tükenyor.
24
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
-
KIRSALDA REFAH DÜZEYİ
YÜKSELTİLMELİ
Köyde yaşayan nsanların refah düzeyn
yükseltmenz gerekyor. Çftç tarımdan
para kazanır hale gelmel, üretm planlaması
cdd br şeklde yapılmalı. Bazı köylerde
okul yok, hzmet yok. Bu da cdd br sıkıntı.
Çftçlk çok kazanan br meslek grubu değl
ve epey rsk alıyorsunuz.
TAŞ YERİNDE AĞIRDIR
Şehrdek nsanlar doğal gıdanın, tarımın
önemn anladıkça köylere gelyorlar. Köyler
sayfye yer gb görülüyor. Hob bahçeler
yapılıyor. Köylü ekn çn su bulamazken
dışarıdan gelenler peyzaj yapıyor, ççeklern
suluyor. Bana göre köy yer çn gereksz
su harcaması. Köydek de şehre gdp asgar
ücretle çalışıyor ve marketlerden çoğunluğu
thal olan ürünler satın alıp tüketyor.
Halbuk o ürünler üreteblr, yaşatablr. Hep
söylüyorum: Taş yernde ağırdır.
TARIM YÜKSELEN
DEĞER HALİNE GELDİ
Tarım, pandem le brlkte değer kazandı,
önem arttı. Yükselen br değer oldu. Ben
endşelendren se küçük çftç btme noktasına
geld. Tarım endüstryel boyutta tekdüze
yapılıyor ve çevre açısından ben endşelendryor.
Aşırı laç kullanımından dolayı
bazı böcek ve btk türlern artık göremyoruz,
nesller tükenyor. Tarım devam edecek
ama doğa ne alemde ona da bakmak lazım.
Doğaya saygılı br üretm yapılmalı.
25
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Bir Doktor Bir Eczacı
Bunları yap
koronadan korun
Uzm. Dr. Asye Akgün ve Ecz. Zeynep Akbey Yamaç, Kovd-19’un
bulaşma mekanzmalarından ve korunma yollarından bahsett.
UZM. DR. ASİYE AKGÜN: Hastalıkların
tanısı ve tedavler konusunda
şu anda enerjsel olarak
tanı koyma ve tedav etme gün
geçtkçe daha da yaygınlaşıyor.
Atom altı parçacıklar sevyesne
ndğmzde her şey enerj… Csm
ortadan kalkıyor, madde ortadan
kalkıyor ve her şey enerj halne
gelyor. Koronanın enerjs 5
hertz gb düşük br sevyede…
Bzm enerjmz se daha yüksek
sevyelerde olduğu zaman koronayla
karşılaşsak ble br problem
olmuyor. Fakat enerjmz kaygıyla,
anksyeteyle ve paketl gıdalar
yyerek düşürürsek sıkıntı yaratablyor.
ECZ. ZEYNEP AKBEY YAMAÇ:
Beslenme çok öneml. Ayrıca
bzm vücudumuzun br enerjs
var. Onu daha y edeblmek çn
ondan daha yüksek br enerjye
ulaşmamız lazım. Onun br şeyle
mücadele edeblmes çn de karşılaştığı
şeyn enerjsnn ondan
daha düşük olması lazım. Kaygılarımızla
ve korkularımızla vücudumuzun
enerjsn düşürmüş
oluyoruz. Böyle yaparak da bedenmzn
hastalıkla mücadele etme
yeteneğn azaltmış oluyoruz.
UZM. DR. ASİYE AKGÜN: Fzksel
durumlar da söz konusu. Televzyonlarda,
sosyal medyada ve
pankartlarda bz çokça uyarıyorlar.
Dyorlar k; ‘Maske takın, el
hjyennze dkkat edn. Ellernz
ağzınıza burnunuza götürmeyn.’
Bunlar da çok öneml.
ECZ. ZEYNEP AKBEY YAMAÇ:
Evet, koronada yüzeyden bulaşma
oluyor. Fakat bu belk yüzde
br, hatta çok daha düşük mktarlarda…
Koronada asıl bulaşma
damlacık enfeksyonu dedğmz
mekanzma le gerçekleşyor. Bu
da karşı tarafın konuşurken ağzınızdan
çıkan damlacıklara uzunca
br süre maruz kalmasıyla meydana
gelyor.
UZM. DR. ASİYE AKGÜN: 24 saat
maske takmak da sıkıntı yaratıyor.
Çok yoğun br strese maruz
kalmanız nedenyle enerj sevyenz
düşürüyorsunuz. Atmak stedğnz
karbondokste de uzunca
br süre maruz kalıyorsunuz. Bunları
uzun süre yaparsanız enerj
sevyenz de düşürürsünüz.
ECZ. ZEYNEP AKBEY YAMAÇ:
Bu nedenle sosyal mesafeye
mümkün olduğunca uymak ve
bulunduğumuz yerdek camları,
kapıları olabldğnce açmamız
lazım. Ayrıca el hjyenmze de
dkkat etmemz lazım. Fakat durmadan
dezenfektan kullanmak
yanlış… Çünkü yoğun dezenfektan
kullanmak br süre sonra clt
hastalıklarına yol açıyor.
UZM. DR. ASİYE AKGÜN: Sürekl
dezenfektan kullandığımızda
aynı zamanda bunu soluyoruz.
Astımı olanların astımı artıyor ve
başka sıkıntılara da yol açıyor. En
güzel el hjyen elmz yıkamaktır.
Dezenfektan ancak ve ancak
ulaşamadığımız noktalarda olablr.
ECZ. ZEYNEP AKBEY YAMAÇ:
Kovd-19’un bulaşma mekanzması
damlacık mekanzmasıdır.
Yüzeylerden bulaşmaması çn
çok fazla emek harcıyoruz.
Örneğn; pazardan, marketten
aldığımız şeyler
yıkıyoruz. Hâlbuk
öbürü çok daha kolay…
Eln yıkamak çok
daha kolay, gereksz
sosyal ortamlarda
bulunmamak çok
daha kolay.
DR. ASİYE AKGÜN
ECZ. ZEYNEP AKBEY YAMAÇ
26
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
27
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
FERİDE
TURAN
Br vaktler ses getren boykotlara mzasını
atmış, zaten kuruluş amacı da boykotları örgütlemek
olan “Eskşehr Boykotaj Cemyet”
şehr tarhnn unutulmuş parçalarından br...
“Boykot” kelme olarak lk defa 1908 yılında
Osmanlı kamuoyunun gündemne grse de
“Br ş, br davranışı yapmama kararı alma. /
Br kmse, br topluluk veya br ülkeyle amaca
ulaşmak çn her türlü lşky kesme.” anlamları
tbarıyla nsanlığın yabancısı olduğu br
tutum değldr aslında.
Avusturya’nın Bosna’yı lhak etmes;
br tür eylem bçm olarak ktsad boykot
hareketlernn de ftln ateşlemşt. Tab
kamuoyunun harekete geçrlmes htyacı,
br teşklatlanmayı da berabernde getrd ve
böylelkle “Boykotaj Cemyetler” kuruldu. Bu
bağlamda Eskşehr Boykotaj Cemyetnn varlığını
dönemn yerel basınından öğrenyoruz. Konuya
dar yaptığımız kaynak taramasında en etkn çalışan
şubesnn İzmr Boykotaj Cemyet olduğu blgsne
ulaştık. Ancak Eskşehr’dek cemyetn kendlğnden
m yoksa İzmr’dek cemyetle bağlantılı mı olduğu
hususu da net değldr. Zra akademk yayınlarda
cemyetn örgütlenme dnamklernn şehrden şehre
değştğ, taşrada se bazen kendlğnden ortaya
çıktığına yönelk bulgular mevcuttur. Lakn Sırat-ı
Müstakm dergsnde 1911 Mart’ından tbaren üç
bölüm hâlnde yayınlanan ve İzmr Boykotaj Büyük
Kongres’nden gönderlen yazı; yurt genelnde br
örgütlenmenn olduğunu göstermektedr. Yazının 30
Mart 1911 tarhnde yayınlanan bölümünde “…her şehrde,
her kasabada Yunanlılarla alâkası bulunan her
tarafta boykotaj komsyonları teşekkül ett ve bunlar
aralarında mektuplarla, telgraflarla anlaşarak, dnleşerek
çalışmaya ve bütün kuvvetleryle çalışmaya başladılar.”
denmektedr. Osmanlı Devlet le Yunanstan
arasında “Grt” gergnlğ üzerne yürütülen boykotta
aslında Eskşehr’n de başarılı olduğunu dönemn
Eskşehr basınından anlıyoruz. İzmr Boykotaj Büyük
Kongres’nde “Osmanlılığımıza yakışır br surette”
fadesyle vurgulandığı gb Osmanlı vatandaşı olan
gayrmüslmlern zarar görmemes çn tedbrler
alındığını da belrtmemz gerekr.
Bu, “harb-ı ktsad” yan ekonomk br savaştı. Ntekm
Hakkat gazetes de boykotu; memleket müdafaa
eden knc br orduya benzetmekte, hatta boykot
çn “dama muzaffer br ordu” tabrn kullanmaktadır.
Zaten Sırat-ı Müstakm’de yayınlanan İzmr Boykot
Kongre metnnde de “Boykotaj, mlletn br slahıdır.”
denlerek kelme, savaşa dar unsurlarla açıklanmıştı.
Pek, Eskşehr bu savaşın neresndeyd? Dönemn
syas temayülünün de önünü açtığı boykot hareketler
Eskşehr’e nasıl yansıdı? Kaynaklarda sorumuza
cevap bulamasak da Eskşehr Boykotaj Cemyetnn
lanlarını yayınlayan Hakkat Anadolu Sesler gazetesnn
sayfalarında cevval br ekbn varlığı hssedlyor.
Şehrdek Osmanlı vatandaşı olmayan Yunanlıların
lstesn hazırlayıp yayınlayan cemyet, belrledkler
dükkânlardan alışverş kesmeye davet edyor Eskşehrller.
Bazen de Yunanlı zannedlerek boykot edlmş
smlerde düzeltmeler de duyurulmuş. Mesela
Boykota Katılan Madam
Tadia’nın Oteline Dair
Bir Kartpostal (Eskişehir
Valiliği Arşivi)
“Terz Corc” İnglz tebaasından olduğu çn yanlışlık
düzeltlmş. Yunanlılarla ekonomk bağını kesmeyenler
de yne gazetede fşa edlmş. 28 Hazran 1911
tarhl sayıda dkkat çeken br habere de rastlıyoruz.
Cemyetn üyeler; lüle taşı tüccarlarından Mösyö
Alfred Kon’dan boykota destek stemş. Onun verdğ
yanıtı se aynen paylaşıyoruz: “Ben Alman tebaasındanım.
Fakat Osmanlı memleketnde doğmuş büyümüş,
Osmanlı ekmeğyle beslenmş olduğumdan br
Osmanlı kadar Osmanlılığa hürmetm, muhabbetm
vardır. Bnaenaleyh Osmanlıların hssyatına tamamen
ştrak eyler ve böyle br şe tavassutu kendmce
nankörlük addederm.”
Eskşehr Boykotaj Cemyetnn faalyetler arasında
Boykotaj masraflarına karşılık olmak üzere pyango
çeklş de var. Hatta pyangonun mahyet hakkında
da şunları öğrenyoruz: Brnc kramye gümüş tabaka
346 numaralı blete, knc kramye kehrbar ağızlık
490 numaralı blete sabet etmş. Ancak 490 numaralı
blet satılamadığından bu kramye cemyete
kalmış. Bletn sahbnn 10 gün çnde cemyete gelp
kramyey alması gerektğ, aks hâlde tabakanın da
boykot yararına terk edleceğ lan edlyor.
Yne cemyet yararına Ermen Kulübünde “Sahne-
Edeb” tyatro kumpanyası tarafından br oyun sahnelenmş.
Oyunun akabnde Ermen ve Rum Mektepler
Lsan-ı Osman muallm Tevfk Efend “sevgl
Grt’mzn başında dönen fırıldaklardan”, yan Grt
meselesnden bahseden br konferans veryor. Kumpanya
Drektörü Zver Efend’nn çmekte olduğu br
fncan kahve açık artırmayla “az zaman zarfında” 955
kuruşa ondalık memuru Mehmed Efend tarafından
satın alınıyor.
Bu boykot; herhang br etnk kmlğe değl “vatanımıza
göz dken namus-ı mllîmze tecavüz eden”lere
karşıydı. Bu bakımdan dn, dl, mezheb, meşreb ne
olursa olsun bütün vatanperverler boykotaj çatısı
altında buluşmuştu.
13 Ekm 1911 tarhnde Osmanlı basınının önde
gelen gazetelernden olan Tann’n Trablusgarb Savaşı
nedenyle başlattığı “İtalya Aleyhnde İtthad-ı
Husumet” kampanyası çn Eskşehr'n verdğ destek
takdre şayandır. Kampanyanın br şubes olarak
Eskşehr’de “İtthad-ı Husumet Cemyet” kurulduğunu
görüyoruz. Hakkat gazetesnn üstlendğ
bu kampanyada Tann’n hazırladığı taahhütname
gazetede yayınlanıyor. İtthad-ı
Husumet Cemyetne dâhl olmak arzusunda
bulunanların bu metn gazeteden
kesp mzalayarak matbaaya gönderdkler
takdrde smlernn memnunyetle yayınlanacağını
duyuruyor. Büyük br heyecanla
yürütülen boykota lk katılanlar arasında
kaymakam başta olmak üzere devlet memurları,
emnyet mensubu, esnaftan smler
mevcuttur. Hatta İnönü nahyesnden
gazeteye gelen br mektupta “…gazetenzden
br aded nahyemz ahalsnce elmze
geçt” dyen İnönülüler, br kâğıda smler
yazıp mzalamışlar. “…cânen ve bedenen
kudretmz olduğu kadar mâlen her husus
çn hazır ve amade olduğumuza vatan ve
mllet, dn ve namus üzerne cümlemz yemn ettğmz…”
şeklnde br de not lştrmşler.
“İtalyanlara Boykotajın Tesr” başlıklı haberde se
şehrn esk saknlernden Madam Tada smne rastlamak
bz heyecanlandırdı. Kurtuluş Savaşı’na tanıklık
eden ve Halde Edb Adıvar’ın anılarında yer ednen
Hotel Tada da İtalya boykotu nedenyle İtalyanlara
kapısını kapatmıştı. Konya trenyle şehre gelen dört
İtalyan’ı hçbr otelc, hancı, kahvec kabul etmemş;
nhayet br ecneb otel dyerek Madam Tada’nın
-gazetedek mlayla “Madam Dadye”nn- otelne gtmşler.
Hakkat gazetesnn “âl-cenâb madam” dye
bahsettğ Madam Tada se onları kovmuş. Sokak
ortasında kalan İtalyanlar, en son Czvt Mekteb’ne
müracaat ederek gecey orada geçrmşler, ertes gün
de şehr terk etmşler. Tab bu haberden şehrde br
de Czvt Mekteb olduğunu öğrenyoruz ayrıca.
Kaynaklar Osmanlı şehrler çnde boykotların en
düzenl ve şddetl şeklde uygulandığı l olarak İzmr’
şaret etmektedr. Lakn Eskşehrllern “dama muzaffer
br ordu”nun neferler olarak seferber olduğunu,
tutkuyla mücadele ettklern; Anadolu’nun sesn
hem kend dönemne hem de tarhe şerh düşerek
geleceğe duyurmaya azmetmş br gazetenn sayfalarından
ştyoruz.
“Husumet” gb çnde düşmanlığın barındığı br kelme;
“namus-ı mllîmze tecavüz eden”ler söz konusu
olduğunda ne kadar da şrn duruyor! Husumetn
böyles olsun olursa! Dğer taraftan vcdanını karartarak
husumet on parmağının on karasıyla kara çalmak
sananların, tafra satanların, bre bn katanların, atıp
tutanların; haksızlığa, kötülüğe göz yumanların, yüze
başka arkada başka konuşanların, ağzı kalabalıkların,
yalabıkların şerrnden Allah’a sığınırız.
Boykotaj-Büyük-Kongresi’nden-Sırat-ı-
Müstakim-Dergisine-Gönderilen-Yazıdan-
Bir-Bölüm-(1)
Eskişehir Boykotaj Cemiyetinden (Duyuru Başlığı)
28
Eskişehir.net
HAZİRAN
HAZİRAN
2019
2019
YIL:1
YIL:1
SAYI:4
SAYI:4“Şehrin “Şehrin sitesi, şehrin sitesi, dergisi” şehrin dergisi” www.eskisehir.net www.eskisehir.net
29
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
PANDEMİ, SANATTA DA
DÖNÜŞÜM BAŞLATTI
MERVE
AKMAN
ÖZLEM KANAT ÖRNEKSOY KİMDİR?
İzmir-Çeşme doğumlu, 2005 ‘te Eskişehir Anadolu
Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Sinema
ve Televizyon Bölümü’nden mezun oldu. Sinema
sektöründe Yardımcı Sanat Yönetmeni olarak
çalışıyor. 2010 ‘da Eskişehir’e yerleşince Yaşayan
Kadınlar Fotoğraf Grubuyla tanıştı ve kadın odaklı
proje ve sergilerde yer aldı. Sanatı büyüten,
değiştiren, geliştiren ve ifade özgürlüğü tanıyan
bir ihtiyaç olarak görüyor. Fotoğraf, performance
video, enstalasyon alanlarında üretimler gerçekleştiren
Kanat, Oda Sanat Galeri’nin kurucu ortağı
olarak faaliyetlerini sürdürüyor.
Oda Sanat Galer’nn Kurucu Ortaklarından Sanatçı
Özlem Kanat Örneksoy, kültür kent Eskşehr’de yaptığı
eseryle son günlerde adından sıkça söz ettryor.
COVID-19 salgınının hayatımızı tüm yönleryle sekteye
uğratmasının ardından, başarılı sanatçı bu çalışmasını
pandemnn öne çıkan sembollernden maskeyle yaptı.
Şmd söz, sanatın her alanıyla lglenen Özlem Kanat
Örneksoy’da…
SANATIN HER DALI ODA SANAT GALERİ’DE
Özlem Kanat Örneksoy: Eskşehr kültür-sanat kent
zaten dokusu buna çok uygun. Yıllardır fotoğraf, seramk
vb. kısacası sanatın her dalına lgm var, sevyorum.
Hepsnden parça parça, ufak ufak duygularımı ortaya
çıkarıyorum çünkü sanat benm çn br araç. Oda Sanat
Galer’nn hkayes de üç kadınla başladı. 2019’un Kasım
ayında üç kadın brlkte kurduk. Galermzde der atölyes,
seramk atölyes gb çeştl sanat dallarını nsanlarla
paylaşmaya başladık.
TOPLUMDA HER KESİME
ULAŞMAK İSTİYORUZ
Kend serglermz açmamızla brlkte farklı serg stekler
de gelmeye başladı. Toplamda 10 adet serg galermzde
yapıldı. Genç sanatçılara burada alan açıyoruz. Yüksek
lsans yapan sanatçı görünür olmak zorunda. Sanatınız
ulaşmalı, keşfedlmel. Mekanımızın sembollernden br
de ‘kapı’. Bununla yansıtmak stedğmz aslında kapı
aralansa gers gelecek demek. Açtığımızda çerde sanatı
bulabldğmz kapıyı bulmak stedk. Sanatın yayıldığı yer
olmak stedk.
ODUNPAZARI DÖNÜŞEN, GELİŞEN BİR YER
Dönüşen gelşen br yer Odunpazarı. Sanatın özüne
çok yakın. Sanat gelşrken bze özgürlük sunar. Sanat
olduğu müddetçe buranın saknler de daha özgür
olacak. Galerlern korkutuculuğu yok, burası br ev
gb. Komşularımız da zyarete gelyor. Mahalledek
kadınlara ve çocuklara atölye açma düşüncemz var.
Yerele dokunmanın sanatta çok öneml olduğunu
düşünüyorum. Sanat kend ortamını kend yaratır.
TAM BİR PANDEMİ DÖNEMİ ESERİ:
RESTORASYON
Gelelm esermn çıkış hkayesne; çalışmamın adı
‘restorasyon’ yan br nev kend ç restorasyonumuz. Yen
normale geçşle brlkte özümüzü koruyup bu COVID
dönemn nasıl atlatacağız sorusu akıllara geld. Maske
bzler çok ayırdı, letşmmz engelled. Brleştrc tarafı
olablr m? Dyerek başladım ve çalışmamda toplam
2450 maske kullandım.
MASKE SEMBOL OLDU
COVID dönemnn en öneml materyal maske oldu,
maske br sembol halne dönüştü. Dezenfekte aşaması
bttkten sonra maskeler brbrne dkmeye başladım
ve yaklaşık yrm gün çersnde arkadaşlarımın
desteğyle btrdk. Buradan yola çıkacağımız ana fkr se
etkleşmmz azaltan maskeler dkerek yan brbrne
bağlayarak yenden brlk olduğumuz günlere dönmekt.
Özledğm etkleşm, letşm maskeler dkerek
kurmaya çalıştım. Bu süreçten ancak br araya gelerek
kurtulablrz. Düşüncelermz her zaman özgür olmalı.
COVID bz statü dnlemekszn etkled. Bu çalışmanın
herkese dokunmasını stedm. Sokaktan geçen
nsanlardan yan komşuya kadar herkese dokunmak…
Sanatın ve sanatçının br özellğ de bu değl mdr zaten?
30
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
www.arasetkapinda.com
26 ARAS 26
HATTI
0530 027 18 60
arasetkapinda
31
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
ÖZLEMENiN
DAYANıLMAZ
AĞıRLıĞı
SONER
UÇAK
Her yazı bir şüpheyle çıkar yola.
Beynin duvarına çarpan tüm
kelimeler yıkıp aştığı an barikatları
olağandışı şüphelilerdir
aynı zamanda. Özgürlükleri, mahkum
olduklarından daha tutsaktır, bir başkasına,
başkalarına. Yanlış anlaşılmaya
müsaittir pek çoğu. Yanlış ağızlardan
döküldükleri bir yana, yanlış kulaklarla
temas etme olasılıkları da bir hayli
yüksek. Ağızdan çıkan her kelime
kendisini atmıştır o uçsuz bucaksız
uçurumdan aşağı. Yere çakılıp paramparça
olması da muhtemel, kendisini
serpiştirip geliştireceği yanına yeni
sıfatlar bulması da. Zaman içinde başkalaşıp,
bambaşka bir kılığa bürünen
kelimeler… Mekanlar değiştikçe, zaman
ilerledikçe ve kifayet etmediği zaman
kelimeler; imdada yetişiyor “çok”.
Özlemişsindir dün mesele, bugün çok
özlemişsindir. İlk ne zaman kullanıldı
bilmiyorum. Bir şeyi ya da birini özlemek
ilk kimin aklına geldi? Hangi
beyin çeperlerine vurdu da yıktı geçti
bendini? İlk kim veya ne için sarf
edildi özlemek? İlk kim birini özledi?
Hangi kulağa çarptı da anlamını buluverdi?
Uçurumdan akarken özlem, ilk
defa belki dünyada ki tüm insanların
ayaklarının dibine düşüyor, bu denli
canlı, bu denli nefes nefese. Başlı
başına uçsuz bir kelime, hudutlarına
insanları sığdıramaz vaziyette. Artık
dar geliyor nitekim ve çok özlüyoruz.
Aruoba’dan mülhem “Özlediğin, gidip
göremediğindir; ama, gidip görmek istediğin”
post truth falan hikaye gelse
de, post craving devrindeyiz. “To miss
or to miss more”dır mesele artık bir
yerde. Umut olmaktan çoktan vazgeçmiş
yollara inat, “özledik hem de çok
özledik” ezberledik nitekim yaş ve
zaman aralıklarında kimlerin sokaklara
çıkabileceğini.
Çifteler’de subaşında pikniğin maliyeti
bir hayli yükseldi. Sivrihisar’a gidip
şöyle biraz turlamak... Yazılıkaya’nın
hemen dibindeki mekan açık mıdır
acaba? Bir başka şehirdeki arkadaşlara
ansızın yapılacak bir ziyaret… Yeni
yerleri keşfetme arzusu. Yeni çehrelerdeki
endişeyi, umudu, korkuyu, sevinci
görmek… Eski dostlar eski günler
üzerine uzun uzadıya bir sohbet.
Ağzını açarak aval aval düşünmek...
Özlemekten ölüyoruz, kavuşursak da
ölme ihtimalimiz bir hayli yüksek.
Pandeminin gölgesinde eriyoruz.
Vedalar ani. Bir şeyi özlemek hiç bu
kadar cesaret işi gelmemişti. Aklımızın
bir kenarında sorgusuz sualsiz hasrete
itaat etmek var, bir yanı kavuşmanın
vahameti ile yanıp kavruluyor.
Televizyon ekranlarında rakamlar…
Ansız apansız vedalaşmalar rakamlar
marifetiyle sergileniyor. Aynı ekranlarda
bir başka hayatı anlatan diziler
özlenecek bir şey yok dedirtiyor.
Atıştırmalık tartışma programlarında
hiçbir hasret giderilemiyor. Sabahtan
akşama bilgisayar ekranındaki gözler.
Cep telefonlarında görüntülü sohbetler
uzun uzadıya. Simsiyah bir hasretle
kahverengi bir hayata gömülmüş
bizler. Hiç çıkılmayacak saatte çıkılası
sokaklar pencerelere taş atıp kaçıyor.
Çocuklaşıyor geceler. Özlemek hakkını
veriyor anlayacağınız. Anlıyoruz nedir,
ne demektir özlemek. Ayak parmaklarından
saç uçlarına değin sarıp
sarmalıyor vücudu. Birazdan mahcup
bir ışık süzmesi girecek odaya. Öyle
ki; ona sabah dememizden utanır
vaziyette. İçinden geçip gittiğimiz
bizim olmaktan daha çok bizden alıp
götüren bir musibet yıl geride kalırken,
hatim ettiriyor özlemeyi. Şimdiye
kadar özlenen veya özlediğimiz ne
varsa bir kez daha temize çekiyoruz.
Korona öncesi bir diyar-ı harika değildi
memleket, kendince kederince
vardı elbet dertleri. Bu hali pür melal
tecrübeyle sabit ki, o dertleri bile özlüyoruz.
Bizlerle samimiyeti arttırmak
için yıllardır uğraş veren yalnızlığın bu
denli sosyalleşmesi özlemi törpülüyor.
Bir güzel bitkidir ki özlemek kırda
bayırda durduğu gibi durmuyor evde
ve odada…
TDK’ya göre özlemek kelimesi 3 anlam
içeriyor.
özlemek
(-i) Bir kimseyi veya bir şeyi görmeyi,
kavuşmayı istemek, göreceği
gelmek:
özlemek
Ezip karıştırmak.
özlemek
Smilax lilliacee saparna, zambakgillerden
tırmanıcı bir bitki.
32
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
33
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
@tugbaimall
İsmm Tuğba, 31 yaşındayım.
Örgüyle tanışmam çok uzun br
zaman önceyd aslında. Yaz tatllernde
arkadaşlarla brlkte oturup
br şeyler örmeye çalışırdık.
Etamn şledğmz
de hatırlıyorum.
Teknolojnn
yaygın olmadığı
o zamanlarda
güzel br
vakt geçrme
aracıydı
örgü. Zaman
geçtkçe
esk her şeyn
unutulup
rafa kaldırıldığı
gb örgü de rafa
kaldırıldı. Zaman braz
daha geçtkçe eskler tekrar
gün yüzüne çıkmaya başladı. Esk
kıyafetler, moblyalar tekrar moda
oldu. Ve babaannemn yün eğrtp
p yapıp ördüğü çoraplar da brer
brer çıkmaya başladı sandıktan.
Örmeye lk patk örerek başladım.
Sonra bebek kıyafetler ördüm.
Kâğıt p le tanışıp mağazalarda aşırı
pahalı olan çantaları ve şapkaları
daha az malyetle üretp
kmn kendm kullandım
kmn se
satarak madd
kazanç
sağladım.
Penye p
le sepetler
yaptım.
Bazısını
hedye
götürdüm
bazısını da
ççeklerme
saksı olarak
kullandım Bu yıl
ev dekorasyonunda çok
moda olan makrome teknğnden
duvar süsler ve çantalar yaptım.
Bu aralar esknn yen modası olan
örgü çoraplara lg duyuyorum.
Yen modeller bulup örmeye çalışıyorum.
Ördüklermn bazılarını
çevremdeklere bazılarını da nstagram
hesabım @tugbamall’den
satmaya çalışıyorum. Hayalm
sayfamı büyütmek ve daha fazla
sparş almak. Debbe Macomber’n
Küçük Muczeler Dükkanı ktabında
örgü örmekten ‘Verdğmz
emeklern sonucunda szlere şe
yarar, sevg dolu, sıcacık br elş
sunan rahatlatıcı ve huzur verc
br yaratıcılık şdr“ dye bahsettğn
okumuştum. Örgü örmek çok
rahatlatıcı br el becers… Örerken
rtmk ve sürekl tekrarlanan hareketler
sayesnde beynmzdek
tüm bölümler çalışıyor. Örgü örmek
saknleştrc br etkye sahp.
Bu sebeple eve kapandığımız ve
gergn anlar yaşadığımız şu dönemlerde
herkese y gelecek br
aktvte olduğunu düşünüyorum.
Bu zor günlerde sıcacık br kahvem
yudumlarken örmek bana çok
y gelyor. Sz de deneyn pşman
olmazsınız…
34
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
The Best
eskisehir
35
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
36
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
37
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Sihirli YILLA R
İnsanın beyn gelşm henüz ntrautern
dönemde yan anne karnın-
denmektedr. Çocuğun bakım veren erken dönemlerden başlanarak çocuk-
İşte bu bağlantılara snaptk bağlanma desteklenr. Bu sebeple altı aylık gb
dayken başlar. Bu dönemde fetus, le güvenl br lşk çersnde olması, lara çeştl duyusal etknlkler sunulması
çocuk gelşm açısından oldukça
annenn maruz kaldığı çevresel
bakımının stkrarlı br şeklde ve vaktnde
koşullardan, maruz kaldığı laç, radyasyon,
geçrlen hastalıklar, annenn yaşı,
gen mrası vb. koşullardan olumlu ya da
olumsuz etklenmektedr. Ancak beyn
gelşmnn yüzde 75’lk kısmı doğumdan
sonrak dönemde gerçekleşr. Yaklaşık
k yaşındayken beyn ağırlığı neredeyse
yetşkn beyn ağırlığı kadardır.
Bu nedenle bu dönemler shrldr ve
kaçırılmaması gereken dönemlerdr.
İnsan dünyaya geldğnde beynnde
mlyonlarca nöron hücresne sahptr.
Ancak bu nöronlar henüz brbrler le
yoğun br ağ etkleşm meydana getrmemşlerdr.
Bebek kendsne bakım
veren ve çevresndekler aracılığı le
ne kadar çok uyarana maruz kalırsa bu
beyndek nöronlar snaptk boşluklar
le beraber brbrlerne bağlanırlar ve
br elektrk ağı şeklnde ağ oluştururlar.
verlmes, emzrlrken gözlernn
çne bakılması, tensel temasın şefkatle
kurulması, alt değştrme seanslarının
brer bağlanma fırsatı olarak görülmes
ve tüm bu etkleşmler esnasında
çocuğa olan btenn tıpkı br yetşknle
konuşulduğu gb anlatılması, çocuğun
beynnde snaptk bağlantıların yoğun
br bçmde oluşmasını sağlayacaktır.
Araştırmalar bu çocukların daha özgüvenl,
hayata güvenle bakan ve gelşmlernn
normal sınırlar çersnde olduğu
çocuklar olduklarını göstermektedr.
Erken çocukluk dönemnde beyn gelşmn
olumlu etkleyen br başka olgu
se duyu gelşmdr. Duyuları uyarılmış
ve yeterl duyusal uyarana maruz kalmış
çocuklarda; odaklanma becerler,
öz kontrol becers, vücut ve beynn
eşgüdümlü gelşm, özgüven gelşm önem arz etmektedr. Dokunma duyusu
çn; çeştl kumaşlar, taşlar, tüyler,
değşk dokuda yüzeyler, kum, su vb.
materyallerden, koku ve tat duyusu
çn; farklı kokularda yyecekler, baharatlar,
haff kokulu ççekler, aromatk
yağlar vb. ştme duyusu çn; metronom,
müzk aletler, çeştl yüzeylere
vurularak çıkarılan sesler, sesl oyuncaklar
vb. görme duyusu çn; renkl
pler, kudeleler, renkl fon kağıtları,
kumaşlar vb. kullanılablr. Üç yaşından
tbaren gözler bağlanarak, yönlern
ştme duyusu ve dokunma duyusu le
bulmaları sağlanablr. Gözler kapalı
şeklde bazı kokuları tanımasına
olanak verleblr ve yne el yordamı le
csmler ellenerek fzksel özellkler
tanımlanmaya çalışılablr. Unutmayın
k hayat hssettkçe güzeldr...
TUĞBA
YILDIZ
38
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
39
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
PROF. DR.
KEMAL
YAKUT
9 Hazran 1936
Atatürkün
Eskşehr
Hava Mekteb
zyaret
Asker Havaalanı
Havacılık Teşklatı Kuruluyor
Türkye’de asker havacılık, Batılı ülkelerle
aşağı yukarı aynı tarhte başlar.
Harbye Nazırı Mahmut Şevket Paşa,
1911’de orduyu modernleştrmek ve
ateş gücünü yükseltmek amacıyla,
Avrupa’da yen yen gelştrlmeye
başlanan havacılık teşklatını ülkeye
getrr. Havacılık eğtm çn yurt dışına
subay gönderlr. Yeşlköy’de Tayyare
Mekteb açılır. Tüm bu çabaların sonunda
Yüzbaşı Mehmet Fesa Bey, 26
Nsan 1912’de Türk havacılık tarhnn lk
uçuşunu gerçekleştrr. Türk Kurtuluş
Savaşı’nda Eskşehr’de uçaklar havalandırılıyor.
Eskşehr’n Türk havacılık
tarhndek yer bambaşkadır. Türk
Kurtuluş Savaşı’nda Brnc Sınıf Tayyare
İstasyonu kurulur. Buna bağlı olarak
Brnc Tayyare Bölüğü konuşlandırılır.
Brnc İnönü Savaşı sırasında güçlü
br hava gücüne sahp olunmamakla
brlkte, Brnc Tayyare Bölüğü’ne
at br av (Albatros D. III) ve br keşf
tayyares (AEG- C. IV) keşf uçuşları
ve bombardıman çn havalandırılır.
Havacılık tarhmzn anıt smlernden
br olan Vech (Hürkuş) Bey, 10 Ocak
1921’de şgalc Yunan saflarına bomba
atmak ve maknel tüfekle ateş etmek
amacıyla uçuş yapar. İsabet alır. İk sper
arasındak alana zorunlu nş yapmak
zorunda kalan Vech Bey, uçağını yakarak,
kurtulur. Vech Bey, kıt olanaklarla
İknc İnönü Savaşı sırasında da uçuşlar
yapar. Kurtuluş Savaşı’nda uçakların
tamr çn Cer Atelyes’nn br bölümü
yenden yapılandırılır.
Atatürk,
Eskşehr Hava
Meydanında
SİVRİHİSARLILAR İLK
UÇAĞI ALIYORLAR
Türk Kurtuluş Savaşı’nın en bunalımlı
dönemnde halk seferber
olur. Svrhsar halkı aralarında
topladıkları dört bn lrayla br
uçak alınmasını sağlarlar. Bu uçağa
Svrhsar adı verlr.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE
HAVACILIK TEŞKİLATI GELİŞİYOR
ATATÜRK’ÜN ESKİŞEHİR İSTASYONUNDA KARŞILANIŞI. ORTADA
SİYAH PALTOSU İLE GÖRÜLEN KİŞİ VALİ TALAT ÖNCEL’DİR.
İk dünya savaşı arasında asker
havacılığın olağanüstü br gelşme
gösterdğ blnmektedr. Savaş
stratejlernde ve teknolojlernde
havacılık ön plana geçrlr. Ateş ve
saldırı gücü yüksek uçak modeller
gelştrlr. Dönemn ruhunun
farkına olan Atatürk, 1 Kasım
1924’te TBMM’nn yen yasama
yılını açış konuşmasında, mlletvekllernn
dkkatn şu sözlerle çeker:
“Müdafaa-ı memleketten bahsederken
âlem- askerîde mühm ve
müessr br âml mahyetnde bulunan
Kuva-yı Havayeye Mecls-
Âl’nn blhassa alakasını ve dkkatn
stclâb ederm.” Ancak etkl br
hava gücünün oluşturulması çn
25 mlyon lraya htyaç vardır. Yoksul
Türk halkı yne eln taşın altına
koyar ve “dşnden tırnağından”
artırdığıyla yen uçakların alınmasını
sağlar. Kampanyalar çoğu
kez 1925’te kurulan Türk Tayyare
Cemyet vasıtasıyla düzenlenr.
40
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
ESKİŞEHİRLİLER UÇAK ALIYOR
Türk Tayyare Cemyet’nn Eskşehr Şubes havacılığın asker,
ekonomk, syas ve sosyal önemn halka anlatmakla şe başlar.
Uçak alınması çn kampanya başlatır. Öğrencsnden esnafa şehrn
tüm kesmler bağışta bulunur. Abdülkadrzade Manfaturacı
Mehmet Şükrü ve tüccardan Tüfenkçzade Faruk Beyler ellşer
lrayla kampanyaya katılırlar. En dkkat çeken se Turan Numune
Mekteb öğrenclernden Abdullah Cevdet’n on lra, Mal Hatun
Mekteb öğrenclernden Remzye’nn se beş lra le seferberlğe
katılmalarıdır. Yunan şgal sırasında köyler yanmış yıkılmış köylüler
de bağışta bulunurlar. Çabalar, 1926 yılının sonlarında meyvesn
verr ve toplanan bağışlarla br uçak alınır. Uçağa Eskşehr
adı verlr. 12 Kasım 1926’da şehrn tüm svl ve asker bürokrass
le onbnlerce Eskşehrlnn katıldığı görkeml br törenle uçağın
teslm yapılır. Cumhuryet gazetes 13 Kasım 1926 tarhl sayısında
tören gününün habern şöyle verr; “Eskşehr tayyaresnn
tevsm (sm verme) merasm dün fevkalade tezahüratla Eskşehr
Tayyare Meydanı’nda yapıldı. Merasmde, Temyz Mahkemes
res ve azaları, başmüddeumum (başsavcı) Nhat Bey, kumandan
Emn Paşa, val Ceml Bey le aleler, erkân ve vlayet memurları
ve onbnlerce halk hazır bulunuyorlardı. Evvela sancağa
selam rasmes (tören) cra edld. Tayyare Cemyet res Şekerc
Kâml Bey br nutuk rad ederek halkı tebrk ett, havalarına sahp
olmayan mlletlern hudutlarını bekçsz olacağını söyled. Büyük
yolun rehber Gaz’ye şükranlarını yükseltt. Bundan sonra Hava
Kuvvetler müfettş Muzaffer Bey, sevnçl ve pek heyecanlı br
nutukla Eskşehrllern büyük gününü tebrk ederken ded k; - “
Tayyareler teslm ederken, adam var mı dye düşünmeynz. Ordumuz
kudretn spat etmştr. Tayyareclk, fen, sanat, cesaret
ve zzet- nefs meselesdr. Türk’ün fıtratında (tabatında) bunlar
esasen saklı d. Bugün tenmye edlmştr (arttırılmıştır). Eskşehrllern
bze hedye ettğ tayyare, avcı tayyaresdr. Bu tayyare
hakmyetmz ufuklarımızda gezdrecektr. Tayyarelern bazı
mlletler kralık adamlarla gezdryorlar. Tayyarelermz azz
evlâtlarımız kuvvet ve kudret le semalarımızda gezdrmektedr.”
Bundan sonra Muzaffer Bey, her yerde feyzl şaretleryle yürünülen
Büyük Gaz’y ve arkadaşlarını selamladı. Eskşehr Tayyare
Cemyet res, Eskşehrllere hedyelernden dolayı arkadaşları
namına teşekkür ett. Eskşehr tayyaresnn sm, 26 bahtyar şehrden
brnn smdr. Eskşehr tayyares Eskşehrllern önünde
uçmaya başladı. Alkış ufukları tuttu. Dğer flolarımız da uçuşlar
yaptılar. Velhasıl Eskşehrller bugün çok bahtyar anlarını yaşadılar.
Hamyyetl (onurlu) şehrlermzn smlerne zafeten
alınan tayyareler meydanda sıralarıyla görünüyorlardı. Br numerolu
tayyare Karaağaçlıların, 9 numerolu Adapazarlılarındır.
Elhasıl bugün tayyare meydanı emsalsz br hamyyet meydanı
olmuştur. Eskşehr tayyares plotu Ferruh Bey’e br altın saat
hedye edlerek merasme nhayet verld. Hava Kuvvetler’mze
mensup kumandan ve zabtlern (subayların) nezaket ve kudretler
halkımızın göğüslern kabartacak br haldedr.”
SİVRİHİSARLILAR
İKİNCİ UÇAĞI ALIYORLAR
Sivrihisarlılar, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında
aldıkları uçağın gururunu yaşadılar.
Yurtsever Sivrihisarlılar, Cumhuriyet’in ilk
yıllarındaki heyecan dolu günlere de ortak
olurlar. Aralarında topladıkları 35 bin
lirayı Tayyare Cemiyeti’ne teslim ederek
ikinci bir uçağın satın alınmasını sağladılar.
Uçağa Sivrihisar-2 adı verilir. 2 Aralık
1927’de binlerce kişinin katıldığı bir tören
düzenlenir. Eskişehir’de Sakarya gazetesi
tören gününü şöyle yazar: “ Perşembe
günü (1 Aralık) saat on beşte iki tayyare
ufukta görünmüş ve fedakâr halk kitlesinin
yaşa nidaları arasında yere inmiş, biri
tekrar havalanmış, Sivrihisarlılarımıza aid
olanı da orada kalmıştır. Gece belediye
tarafından pilot İshak ve râsıd Tekin Beyler
şerefine bir ziyafet ve şehrin kendi
mamulatından iki Günyüzü kilimi hediye
edilmiş, ertesi Cuma günü saat on beşte
de şube reisinin (Tayyare Cemiyeti) beliğ
bir nutku ile merasime başlanmıştır. (…)
Sonra Kaymakam Rıza Bey Efendi tayyarenin
kurdelasını kesmiştir. Ve merasime
ihtiyarı, genci, kadını ve erkeği ile bütün
kasaba iştirak etmiş, kendi hamiyyet ve
teberruâtın bu nadide eserini mefharla
temâşa eylemişlerdir. Bundan sonra tayyare
şehir ve civar köyler üzerinde bir
cevalân yapmış, Eskişehir’e müteveccihen
hareket etmiştir.” Sivrihisar’da yaşayanların
bağış yoluyla ikinci uçağı satın
almaları yörede büyük bir övünç kaynağı
olur.
Havacılık FK-
Eskşehr Plot
Teğmen Nyaz
Bengsu (1936
Cumhuriyetin ilk yıllarında uçak alımındaki
heyecan sonraki kuşaklar tarafından
sürdürülmez. Dahası bu uçaklar şehrin
hafızasının derinliklerinde kaybolur, unutulur.
Rahmetli Şener Yılmaz ve bu şehrin
unutulanlarını ortaya çıkarmak için çırpınan
Ahmet Atuk, on yıl önce ilk Sivrihisar
uçağını araştırıp ortaya çıkarırlar. Ama
bu şehrin tarihi sürprizlerle dolu. Bu kısa
çalışmayla şehrin iki uçağa daha sahip
olduğu ortaya çıkarılmış bulunuluyor.
Şimdi, Cumhuriyet’in ilk yıllarında yoksul
ama heyecan dolu yurttaşların satın aldığı
bu uçakların birer maketinin şehrin bir
köşesinde sergilenmesi zamanıdır. Temel
değerlerin unutulduğu ve öğütüldüğü zamanımızda
Mal Hatun Mektebi öğrencisi
Remziye’yi unutmamak için bu yapılamaz
mı? Remziye bunu hak etmiyor mu?
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Zekeriya Türkmen, “Türkiye’de Havacılık
Teşkilatının Kuruluşunda Harbiye Nazırı
Mahmut Şevket Paşa ve Döneminde
Gerçekleştirilen Faaliyetlere Bir Bakış”,
Türk Hava Kuvvetlerinin 100’üncü Yılı
Uluslararası Tarih Sempozyumu (8-10
Şubat 2011), Ankara: 2013; Kemal Yakut,
Modern Eskişehir’in Doğuşu (1923-
1938), Eskişehir: Kebikeç Yayınları, 2015;
“Sivrihisar Tayyare Tevsim Merasimi”,
Eskişehir’de Sakarya, 5 Kanun-ı Evvel
1927, No:99; “Yeni Tayyarelerimiz: Eskişehir
Tayyaresi”, Cumhuriyet, 13 Teşrin-i
Sani 1926, No: 903.
41
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
DOĞUNUN
. . .
INCISI
DUYGU
ALKAN
ERDOĞDU
Çin gezimin son durağı doğunun incisi ismiyle
de bilinen Şanghay şehri. Şanghay, Çin’in
en büyük metropollerinden biri, devasa gökdelenleriyle
ünlü bir ticaret ve finans merkezi.
Ama ben şehrin bu yönünden değil, binlerce
yıllık Uzakdoğu bilgeliğine ev sahipliği yapan
mütevazı bir bölgesinden bahsedeceğim.
Şehri kaplayan gökdelenlerin arasında
varlığını sürdürmeyi başarmış bir yer
Konfüçyus’un Okulu. Yüzlerce yıl öncesinde
nasılsa halen öyle ve insanın üzerinde aynı
etkiyi yaratmaya devam ediyor.
MÖ 551-479 yılları arasında yaşayan Konfüçyus,
günümüzde Shandong eyaletinde
dünyaya gelir. Doğu Zhou Hanedanlığı’na denk
gelen bu dönem, Çin’de feodal düzenin çöktüğü
bir dönemdir. Her yere kaos ve kargaşa
hakimdir.
Efsaneye göre onun doğduğu gece, Konfüçyus’un
evinin kapısında iki ejderha nöbet tutar. Bu, bilge bir
kişinin dünyaya geldiğine dair bir semboldür. Küçük
yaştan itibaren yaşıtlarından çok olgun olan Konfüçyus,
kütüphanelerdeki eski metinleri okuyarak vakit
geçirir.
Sahip olduğu erdemleri ve ahlaklı yaşamıyla o kadar
büyük bir örnek olmuştur ki 17 yaşında bugünkü
Adalet Bakanlığı’na denk gelen bir kamu görevine
getirilir.
Onun görev yaptığı süre içerisinde, bulunduğu eyalet
yükselişe geçer ve bu, diğer eyaletlerde bir kıskançlık
yaratır. Ona bir iftira atarlar ve Konfüçyus’u
eyaleti terk etmek zorunda bırakırlar. Konfüçyus
bunu bir depresyon sebebi olarak görmez, mücadele
etmesi ve aşması gereken bir zorluk olarak görür.
Krizi fırsata çevirir. Antik Çin yazı karakterlerinde
kriz ve fırsat kavramları, aynı karakterlerle temsil
edilir. Bütün hayatı boyunca Konfüçyus, Çin’in her
yerinde dersler verir. Doğduğu eyalete 68 yaşında
geri döner, burada bir okul kurar ve ölene kadar
dersler verir. Şanghay kentindeki okul da zamanında
Çin’in her yerinde kurulmuş olan ve günümüze kadar
gelmeyi başarmış olan bir okuldur.
Konfüçyus, Batıda daha çok özdeyişleriyle biliniyor
ama Çin’deki etkisi inanılmaz büyüktür. Bütün eğitim
sistemini kökten değiştirmiştir, getirdiği sistem halen
kullanılmaktadır.
“Sana yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına
yapma.” sözüyle özetlenebilecek bir ahlaki sistem getirmiştir.
Sürekli savaşların yaşandığı bir çağda adalet
ve kardeşlik erdemlerine vurgu yapmıştır.
Birey ve toplumda uyumdan bahseden
Konfüçyus’a göre, kendini yönetebilen kişi ancak
başkasını yönetebilir.
Hoca ve Büyük Bilge isimleriyle de
anılan Konfüçyus’un eserleri, Çin uygarlığına
ait en önemli eserler olarak kabul
edilmektedir. Antik Çin bilgeliğine ait en
önemli eser olan I Ching’i herkesin anlayabileceği
şekilde yorumlamış, düzenlemiş
ve eğitim sistemine dahil etmiştir.
Onun sözleri, öğrencileri tarafından
derlenmiş ve Analektler isimli kitapta
toplanmıştır.
Sözlerinden örnekler:
“Ben bir şeyler bilerek doğmadım, eskiye
düşkündüm ve onu şevkle aradım.”
“Yeni bir şey bulmadım sadece ileticiyim.”
“Uyum, denge ve iç huzura erişmenin
yolu eğitimden geçer. İnsan, hayatı
boyunca alçakgönüllülüğünü koruyarak,
yeni şeyler öğrenmeye çaba göstermelidir.”
“Bütün insanlara aynı şekilde borçluyum çünkü
dünyayı mesken tutmuş herkesi tek ve aynı olan
ailenin fertleri kabul ediyorum, o ailede benim de
eğitmen olarak kutsal bir vazifem var.”
“Bilgi insanı şüpheden, iyilik acı çekmekten, kararlı
olmak korkudan kurtarır.”
“En büyük zaferimiz hiç düşmemek değil, her düştüğümüzde
yeniden kalkabilmektir.”
“Karanlığı lanetlemektense bir mum da sen yak.”
“Doğru olanı görüp de yapmamak cesaretsizliktir.”
“Gerçek bilgi, kendi cehaletinin farkında olmaktır.”
“Ya bir yol bul, ya bir yol aç ya da yoldan çekil.”
Günümüzden 2500 yıl önce yaşamış bu büyük bilgenin
binlerce yıl boyunca Uzakdoğu’ya ilham vermiş
yaşam öyküsünün ve ahlaki öğretisinin, bizlere de
ilham vermesi dileğiyle…
42
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
43
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
EMİNE ASUHAN
AKSAKAL
GEBZE TEKNİK ÜNİVER-
SİTESİ, SOSYAL BİLİMLER
ENSTİTÜSÜ, STRATEJİ
BİLİMİ, YÜKSEK LİSANS
ÖĞRENCİSİ
II. Abdülhamd’n
yıldız albümlernden
Eskşehr’n
Mhalıççık kazası
II. ABDÜLHAMİD’İN FOTOĞRAF ALBÜMLERİ
Osmanlı Devlet modernleşme sürecnde Batı’yı örnek
alarak brçok alanda ıslahatlar yapmış ve devletn ömrünü
uzatmaya çalışmıştır. Şehzadelğnden tbaren sanat
le yakından lglenen Sultan II. Abdülhamd, saltanatı
sırasında da sanat hamlğn devam ettrmştr. Bu hususta
devletn her br köşesnden sthbarat ednmek ve
Osmanlı topraklarını daha yakından tanımak çn toplattığı
fotoğraflar, II. Abdülhamd’n sanat tutkusunu gözler
önüne sermektedr.
II. Abdülhamd, devletn çeştl yerlernde farklı fotoğrafçılar
tarafından çeklen fotoğrafları üç albüm şeklnde
toplatmıştır. Bu albümlerden brs bugün İstanbul Ünverstes
Kütüphane ve Dokümantasyon Dare Başkanlığı
bünyesnde “II. Abdülhamd Han Fotoğraf Albümler/
Yıldız Albümler” olarak, knc se Lbrary of Congress
bünyesnde “Abdul Hamd II Collecton” adıyla muhafaza
edlmektedr. Lbrary of Congress’dek koleksyon, albüm
halnde 1893 yılında II. Abdülhamd tarafından Amerka
Brleşk Devletler Başkanı’na hedye olarak gönderlmştr.
Bu üç albümden sonuncusu se London Brtsh
Lbrary’de bulunmaktadır ve Lbrary of Congress’dek
albümle hemen hemen aynıdır.
II. Abdülhamd’n emryle toplanmış olan fotoğraflar
Osmanlı Devlet’nn hudutları çnde bulunan brçok merkezn;
sosyo-ekonomk, ktsad, mmar, kültürel ve tarh
brçok özellğn ortaya koymaktadır.
ERMENİ FOTOĞRAFÇI A. G. DJİVAHİRDJİAN
(CEVAHİRCİYAN)’IN ANADOLU MACERASI
Osmanlı Devlet toplum yapısında bulunan pek çok
etnk gruplar, kend nanışlarına ters olan yenlkler kabullenmekte
bazı sıkıntılar çıkarıyordu. Bu yenlkler kapsamında
fotoğraf yenlğ de başlangıçta dn nanışları
gereğnce Müslüman ve Musev halktan tepk görmüştür.
Bunun yanı sıra Ermen ve Rum ahal Osmanlı Devlet’nde
fotoğrafçılığın lk nüvelern oluşturmuşlardır.
Ermen fotoğrafçı Djvahrdjan (Cevahrcyan)’ın
Anadolu’da çektğ çoğu fotoğraf Yıldız Albümler koleksyonuna
dâhl edlmştr. Yolu Eskşehr’e de düşen
Djvahrdjan (Cevahrcyan)’ın dkkatn çeken pek çok
bölgey fotoğrafladığı görülmektedr. Yazımız kapsamında
Eskşehr’n Mhalıççık kazasındak beş karyede Djvahrdjan
(Cevahrcyan) tarafından çeklen altı fotoğraf
ncelenecektr.
YILDIZ ALBÜMLERİNDE MİHALIÇÇIK
44x33 cm ölçülernde beyaz karton üzerne syahbeyaz
basılan bu fotoğraflar, XIX. yüzyıl Mhalıççık’ı
hakkında bazı blgler vermektedr. Bugün Yıldız Albümlernden
elmze ulaşan fotoğraflar arasında Djvahrdjan
(Cevahrcyan)’ın Mhalıççık’da çektğ altı kare fotoğraf
yer almaktadır. Bunlar albüm çersnde “Mhalıççık Kazası
Dahlnde: Çubukabad, Haymana ve Havalsnde Muhacr
Köyler” adlı başlık altında toplanmıştır. Bahs geçen
albümde Mhalıççık kazasında fotoğraflanan karyeler;
Lütfye, Mamure, İkpınar, Rahmye ve Hamdyedr.
Bu beş karyede çeklen fotoğraflar ncelendğnde
Mhalıççık’ın XIX. yüzyıldak durumuna dar bazı çıkarımlar
yapmak mümkündür. Manzaraların ana konusunu,
çoğunlukla hayvancılıkla uğraşan nsanlar ve tarımda
kullanılan araç gereçler oluşturmaktadır. Mhalıççık’ın bu
yüzyıl çndek sosyo-ekonomk durumu, dönemn temettuat
defterlernden ncelendğnde daha da net anlaşılmıştır.
Zra bölge ahalsnn en çok uğraştığı faalyet,
tarım ve hayvancılıktır.
Karelere yansıyan kerpç evlern se Anadolu klmne
uygun br yapıda olduğu görülmektedr. Evler, tek katlı
ya da k katlı olarak nşa edlmştr. İk katlı olan evler; alt
kat ısınmayı kolaylaştırmak çn ahır olarak, knc kat se
barınma amaçlı yapılmıştır. Mmar yapıların yanı sıra ahalnn
gym kuşamı da fotoğraflara yansımıştır. Örneğn,
Rahmye karyesndek fotoğrafta köy ahals; cnsyet ve
yaş fark etmekszn merceğn karşısında yern almıştır.
Kadın, erkek ve çocukların br araya gelerek çekldğ bu
fotoğrafta kadınların ve kız çocuklarının başlarının kapalı
olduğu; erkek ve küçük yaştak oğlanların başının se fesl
olduğu görülür.
II. Abdülhamd’n Yıldız Koleksyonu’nda bulunan ve
Ermen fotoğrafçı Djvahrdjan (Cevahrcyan) tarafından
çeklen bu fotoğraflar, Mhalıççık kazasının XIX. yüzyıldak
manzarasını gözler önüne koymaktadır.
44
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Mhalıççık Kazası dâhlnde Hamdye Karyes
Mhalıççık Kazası dâhlnde Lütfye Karyes
Mhalıççık Kazası dâhlnde İkpınar Karyes
Mhalıççık Kazası dâhlnde Mamure Karyes
Mhalıççık Kazası dâhlnde Mamure Karyes
Mhalıççık Kazası dâhlnde Rahmye Karyes
45
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
70’Lİ YILLARIN HEMEN BAŞLARI… YEDİLER, SEBA-
HATTİN GÜNDAY PARKI’NDAN BİR GÖRÜNÜM
‘
FOTOĞRAFLARIN BAZILARI İLE BİLGİ NOTLARI
KOLEKSİYONER AHMET ATUK’A AİT.
‘
1900’LÜ YILLARIN BAŞLARINDA GÜNÜMÜZ KÖPRÜBAŞI CADDESİ
1890’LI YILLARDA YABANCI BİR SEYYAHIN
KAMERASINDAN YAZILIKAYA ANITI
1950’Lİ YILLAR… GÜNÜMÜZ İSMET İNÖNÜ
CADDESİ’NDEN BİR GÖRÜNÜM
1950’Lİ YILLARIN İKİNCİ YARISI... PORSUK ÇAYI VE SANDAL
SEFASI YAPANLAR. GERİ PLANDA İSE KILIÇOĞLU SİNEMA
BİNASININ İNŞA HALİ GÖRÜLÜYOR
BİR ZAMANLAR GEÇİDİ KULLANAN TAŞITLAR VE YAYALAR İÇİN IZDIRAP
KAYNAĞI OLAN ÜNLÜ BAĞLAR TREN GEÇİDİ. BU MINTIKADA TREN YOLU
YERİN ALTINA ALININCA SIKINTILAR SON BULMUŞTUR
46
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Yüksek Performansl
Akülü ve Elektrikli
El Aletleri
47
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
Adres: İstiklal Mahallesi Adalar Sokak No:33/A
Keçi geçti kahve
kavurma atölyesi
HİÇ ŞEKERE İHTİYACIMIZ OLMADI
“İsmim Kamil Güneş, 1984 Çamlıhemşin doğumluyum.
İşletmemizi 2016 Haziran’da açtık. Sadece
kahve satıyoruz. Sanıyorum ki; hiç şeker kullanılmayan
ve sadece kahve üzerine olan dünyadaki
tek dükkân burası… Ara sıra kahvenin yanında
gidebilecek, içinde hiçbir şekilde süt ve şeker kullanılmayan
kekler yapıyoruz. Çünkü daha önce hiç
şekere ihtiyacımız olmadı.”
KAHVEYİ BİR TÜR OLARAK TUTAMAYIZ
“Kahve olarak isim veremem. Niye isim veremem?
Kolombiya’dan bu ülke için ‘Türkiye kahvesi’ gibi
bir şey söylenseydi bütün çiftçiye yazık etmiş
olurduk. Kahveyi bir tür olarak tutamayız, çok
geniş bir konu... Kısaca şöyle diyebiliriz ki; artık
kahvenin nasıl yapıldığı, nasıl demlendiğindense –
ki burası yozlaşmayı içerdiğinden böyle oldu- herkes
her an her şeyi yapabileceğini düşündüğü için
taze olmayan ve yozlaşmış bir taraftan işi yapmaya
başladığı için diyoruz ki; senin için önemli olan
sadece fincanın içindeki… Fincanın içindekiyle sen
barışıksan o kahvenin ismine gerek yok. Çünkü
onu damağında hissediyorsun. Onun ismini bilmen
seni başka şeylere mahkûm eder. Müşteriler de
sipariş verirken sadece kahve diyorlar.”
48
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
49
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
50
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
51
Eskişehir.net
HAZİRAN 2019 YIL:1 SAYI:4
“Şehrin sitesi, şehrin dergisi”
www.eskisehir.net
52
Eskişehir.net
Change language