Hanabi sayı 6

İlk önce, bu sayfayı okuyan herkese şöyle söyleyeyim: Merhaba! Nasılsınız?
Ne olursa olsun, “Merhaba!”dan sonra “Nasılsınız?” demeden hiçbir konuya geçemiyorsunuz...
İçiniz hiç rahat olmuyor, öyle değil mi? Karşınızda birden fazla kişi olursa, herkese tek tek “Nasılsınız?”
diyorsunuz. Bazen defalarca soruyorsunuz: “Daha nasılsınız?”, “Daha daha nasılsınız?”
diye... Nasıl cevap vereceğimi bilemiyorum...
Japonya’dan görevli olarak gelen Japon bir mühendis, bir sabah iş yerindeki bir Türk mühendisi
aramış. “Günaydın” demiş ve hemen konuya girmiş. Türk mühendis ise bir şey mi oldu, diye çok
korkmuş. Hâlbuki Japon mühendisin bahsettiği sadece sıradan bir konuymuş. Aslında Japon
mühendis, “Günaydın” dedikten sonra “Nasılsınız?” diye hatırını sormalıydı. Ama onu yapmadığı
için Türk mühendis de önemli bir şey oldu sanmış. Japon mühendis “Nasılsınız?” diye sorsaydı
korkutmazdı...
Neden sormadı? Çünkü Japonların böyle bir alışkanlığı yok. Dolayısıyla “Nasılsınız?” demek aklına
gelmemiştir.
Aslında yukarıdaki diyalog Japonya’da çok normaldir.
Dizi ve/veya çizgi filmlerine bakarsanız,
“Merhaba!” (Konnichiwa.)
“Merhaba! Nasılsınız?” (Konnichiwa. Ogenki desu ka?)
“İyiyim, siz nasılsınız?” (Genki desu. Anata wa ogenki desu ka?)
“Ben de iyiyim, teşekkürler.” (Watashi mo genki desu. Arigato gozaimasu.)
gibi bir diyaloğun hiç olmadığını fark edersiniz. Ama tabii ki bu “Japonlar karşısındaki kişinin
nasıl olduğunu merak etmiyor” anlamına gelmez. Japonlar böyle kişisel soruları ilk başta sormuyorlar.
Onun yerine, önce hava durumu vb. başka şeylerden bahsederler. İş yerinde ise “Her
zaman destek verdiğiniz için teşekkür ederim.” gibi şeyler söyler ve asıl konuya geçerler.
Bana “Nasılsınız cümlesinin Japoncası ne?” diye soran çok. Ben de hemen cevap veremiyorum,
her sorulduğunda kara kara düşünüyorum. Aslında kitaplarda “Nasılsınız?” cümlesinin Japoncası
「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」olarak verilir. Acaba bu doğru mu, yanlış mı? İlk
önce kim, nerede söylemeye başladı? Hiçbir fikrim yok.
「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」mektupta yazılabilir ama konuşma dilinde pek kullanılmıyor.
Çok uzun zaman görüşmediğiniz kişiyle görüştüğünüz zaman söyleyebilirsiniz. Ama bu
da tam olarak doğru olmaz. 「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」dan ziyade başka bir ifade
tercih edilir. Ayrıca “Nasılsınız?” ifadesi her gün ya da sık sık görüştüğünüz kişiye asla sorulmaz.
Sorulduğu zaman çok garip karşılanır.
Her dil, onun kullanıldığı topluma uygun bir şekilde değişir. Onun için 「おげんきですか。
(Ogenki desu ka?)」Türkiye’de standart Japonca olmuştur. Tabii ki bunu Japonlara da söyleyebilirsiniz.「おげんきですか。(Ogenki
desu ka?)」demek yanlış değil.
Çünkü içinizden gelerek söylüyorsunuz. Karşınızdaki kişiye karşı sevgi ve saygıyı gösteriyor.
Fakat Japonya’da öyle sorulmadığı için karşınızdaki Japon “Neden bana Ogenki desu ka? diyor”
diye düşünebilir. Bazen cevap alamayabilirsiniz ya da geç alabilirsiniz. O zaman da lütfen üzülmeyin...
Sizi sevmediklerinden değil, öyle bir alışkanlıkları olmadığı içindir.
ocak 2018 / hanabi 9