Wassily Kandinsky - Sesler

www.isaretatesi.com 

Wassily Kandinsky 

SESLER 

Çeviren: Aytek Sever

WASSILY KANDINSKY 

Wassily Wassilyevich Kandinsky (1866-1944). Rus ressam, sanat teorisyeni ve şair. 

Genellikle soyut resmin kurucusu olarak kabul edilir. Çocukluğu ve gençliği Odesa 

ve Moskova’da geçti. Hukuk ve ekonomi öğreniminin ardından otuz yaşından 

itibaren kendini tamamen resme adadı. En üretken dönemlerini Almanya, İsviçre, 

Fransa ve Rusya arasında gezinerek geçirdi. Münih’te Franz Marc, Gabriele Münter, 

August Macke, Paul Klee, Alexej von Jawlensky, Arnold Schönberg gibi sanatçılarla 

işbirliği içinde Der Blaue Reiter grubunu kurdu ve aynı ada sahip efsanevi almanağı 

çıkardı. Bir dönem Bauhaus Sanat ve Mimarlık okulunda ders verdi. Müzik, 

edebiyat, resim gibi farklı sanat türleri arasında sentezi savunan sanatçı, soyut 

sanatın biçimsel araçları için yoğun, kararlı bir içgörüyü ve yöntemli bir tinselliği 

zemin bellemiştir. Resmiyle, çeşitli sanat alanlarında yansımaları olan 

Dışavurumculuk, Gerçeküstücülük, Dadacılık, Süprematizm, Fütürizm gibi 

avangart akımlar üzerinde etkiler yaratan ve Sanatta Tinsellik Üzerine (Über die 

Geistige in der Kunst) ve Nokta ve Çizgiden Yüzeye (Punkt und Linie zu Fläche) adlı 

teorik yapıtları da bulunan Kandinsky, ayrıca gençliğinden itibaren Rusça ve 

Almanca şiirler yazmıştır. Sanatçının yazı, resim ve ses arasındaki ilişkileri 

araştırdığı 38 düzyazı şiir ve 56 ağaç baskıdan oluşan Sesler (Klänge), tüm 

zamanların en önemli “sanatçı kitabı” (livre d'artiste) örnekleri arasında sayılır. 

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek lisans öğrenimini 

Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. Çeşitli alt kitaplardan oluşan 

Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo, Anka, Omega adlı şiir toplamlarının yanı sıra, R.W. 

Emerson (Yaşamın İdaresi), H.D. Thoreau (Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), 

W. Whitman (Ben, Jack Engle; Çimen Yaprakları; Benliğimin Şarkısı), W. Kandinsky 

(Sesler), R. Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı; Kadim Düşünceler), D.H. Lawrence 

(İnsanlar ve Öteki Yaratıklar), G. Stein (Nesneler; Odalar) çevirileri vardır.


SESLER 

Çeviren: Aytek Sever

Sesler 


Özgün adı: 

Klänge (1912) 

Çeviren ve Yayına Hazırlayan: 

Aytek Sever 

Kapak Resmi: 

‘Doğaçlama 1’ 


1. Basım: 

Altıkırkbeş Yayınları, 2015 

Gözden Geçirilmiş 2. Basım: 

© İşaret Ateşi (isaretatesi.com), Haziran 2021 

Referans: 

Kandinsky, W. Sesler (Çev. Aytek Sever). 2021. http://www.isaretatesi.com/wassilykandinsky-sesler/ 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. Her 

hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla basılamaz, 

kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir mecra veya internet 

sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için lütfen kaynak gösteriniz. 


isaretatesi@gmail.com

İÇİNDEKİLER 

S e s l e r 

Tepeler (Hügel) ……………………………………………………….. 12 

Görmek (Sehen) ………………………………………………………. 14 

Fagot (Fagott) …………………………………………………………. 15 

Açık (Offen) …………………………………………………………… 17 

Bahar Başı (Vorfrühling) ……………………………………………... 18 

Kafes (Käfig) ………………………………………………………….. 19 

Şu (Das) ……………………………………………………………….. 20 

Çan (Glocke) …………………………………………………………... 21 

Yeryüzü (Erde) ……………………………………………………….. 23 

Neden? (Warum?) ……………………………………………………. 24 

Değişimsiz (Unverändert) …………………………………………..... 26 

Obua (Hoboe) ………………………………………………………….. 28 

Bahar (Frühling) ………………………………………………………. 29 

Biri Ya Da Diğeri (Einiges) …………………………………………... 30 

Hayır (Nicht) ………………………………………………………….. 31 

Daha Ne? (Doch Noch?) ……………………………………………… 33 

Sesler (Klänge) ………………………………………………………… 34

Su (Wasser) ……………………………………………………………. 36 

Kopuş (Der Riss) ……………………………………………………... 38 

Başka Türlü (Anders) ………………………………………………… 39 

Çıkış (Ausgang) ………………………………………………………. 40 

Ormanda (Im Wald) ………………………………………………….. 41 

Perde (Vorhang) ……………………………………………………..... 42 

Beyaz Köpük (Weisser Schaum) ……………………………………... 43 

İlâhi (Hymnus) ………………………………………………………... 44 

Ardından (Später)…………………………………………………….. 45 

Serüven (Abenteuer) ………………………………………………….. 46 

Kireç ve İs (Kreide und Russ) ………………………………………… 47 

Bahar Mevsimi (Lenz) ……………………………………………….. 49 

Yapraklar (Blätter) ……………………………………………………. 50 

Şarkı (Lied) …………………………………………………………...... 52 

Kök (Wurzel) …………………………………………………………... 54 

Masa (Tisch) ………………………………………………………….... 56 

Alaca Çayır (Bunte Wiese) ……………………………………………. 57 

Bakış (Blick) …………………………………………………………… 59 

Kule (Der Turm) ………………………………………………………. 60 

Bakış ve Şimşek (Blick und Blitz) ……………………………………. 61 

Yumuşaklık (Das Weiche) ……………………………………………. 62


SESLER 

10


11


TEPELER 

Bir tepeler yığını, akla gelebilecek ve arzu edilebilecek her 

türlü renkte. Her biri farklı boyutta tepelerin, ama hepsinin 

sureti benzer, başka bir deyişle, neredeyse bir: dibi geniş, 

ortada iki yana doğru şişkin, en üstte yamyassı. Sade, sıradan 

tepeler, tam hayal edildiği gibi ama hiç görülmeyen cinsten. 

Ve düz beyaz, yani ne mavimsi ne de sarımsı, ne 

mavimsileşen ne de sarımsılaşan incecik bir yol kıvrılı kıvrıla 

uzanıyor tepeler arasında. 

Bir adam yürüyor yolda, bileklerine kadar inen upuzun, siyah, 

kırışıksız bir palto giyinmiş. Benzi sapsarı, ama iki yuvarlak al 

al benek yanaklarında. Bir o kadar al al dudakları. Bir davul 

asmış boynuna, yürüyor çala çala. 

Gülünç bir gidişi var adamın. 

Koşturuyor bazen, deli deli ve düzensizce dövüyor davulunu. 

Bazen yavaşça gidiyor, sanki bir düşünceye gömülmüşçesine, 

mekanik, uzayıp giden bir tempoyla vuruyor davuluna: güm... 

güm... güm... güm... Bazen heykel gibi duruyor ve davulunu 

şu hepimizin çok hoşuna giden yumuşak, beyaz, oyuncak 

tavşancıklar gibi çalıyor. 

Bu duruş pek uzun sürmüyor ama. 

12


Yine koşturuyor adam, deli deli ve düzensizce dövüyor 

davulunu. 

Sonra nasıl da tükenmişçesine, simsiyah uzanıp yatıyor, beyaz 

yolda sere serpe, rengarenk tepeler arasında... Davulu yerde 

duruyor yanıbaşında ve iki tokmak da orada. 

Kalkıyor birden ayağa. Başlıyor yine koşturmaya. 

Bütün bunları yukarıdan seyrediyorum ben ve sizin de 

yukarıdan bakmanızı rica ediyorum. 

13


GÖRMEK 

Mavi Mavi kalktı ayağa, düştü. 

Sivri İnce öttürdü ıslığı, ittirdi, aradan geçemedi. 

Gürüldedi her yan. 

Kalınkahverengi takılıp kaldı − görünüşe göre, sonsuza kadar. 

Daha geniş açman gerek kollarını. 

Ve yüzüne kırmızı örtü örtmen gerek. 

Görünüşe göre. Görünüşe göre. 

Daha geniş. Daha geniş. 

Ve belki de yoktur değişen bir şey: sensin değişen bir tek. 

Beyaz sıçrayış ardına beyaz sıçrayış. 

Ve bir beyaz sıçrayışın ardından, bir diğer beyaz sıçrayış. Ve 

bu beyaz sıçrayışın içinde beyaz bir sıçrayış. Her beyaz 

sıçrayışın içinde beyaz bir sıçrayış. 

Ne fena, senin bulanıklığı göremiyor olman: Oysa bulanıklığın 

orta yerinde, neyse aradığın. 

Burası her şeyin başladığı yer.......................................................... 

.........................................................Gümbürrr...................................... 

14


FAGOT 

Koskoca evler yıkılıverdi birden. Küçücük evler ayakta kaldı. 

Tombul, katı, yumurta biçimli turuncu bulut duruverdi kentin 

üzerinde. Belediye binasının uzun ince kulesinin sivri ucuna 

takılmış gibi göründü orada ve menekşe rengi yaydı etrafa. 

Kupkuru, çıplak bir ağaç titrek ve oynak upuzun dallarını 

uzattı derin gökyüzüne. Kapkaraydı, beyaz kağıttaki bir delik 

gibi. Dört yaprakçık kıpırdadı uzun süre. Eser yoktu 

rüzgârdan. 

Oysa fırtına kopup da bazı kalın duvarlı binalar yıkıldığında, 

hareketsiz kaldı incecik dallar. Minik yapraklar kaskatıydılar: 

Sanki dökme demirdendiler. 

Bir karga sürüsü dosdoğru bir çizgi olup uçtu havada, kentin 

üzerinde. 

Ve birdenbire yine sakindi herşey. 

Turuncu bulut kayboldu. Keskin bir maviye bürünmüştü 

gökyüzü. Ağlanacak derecede sarıydı kent. 

Ve tek bir ses çınladı tüm bu sessizlikte: nal sesleri. Anlaşıldı 

bomboş sokaklarda beyaz bir atın tek başına gezindiği. Bu ses 

uzun süre devam etti, çok, çok uzun süre. O yüzden kimse 

15


bilemedi sesin tam olarak ne zaman sustuğunu. Sessizlik ne 

zaman başlar, kim bilebilir? 

Bir fagotun uzayıp giden, yayılan, hayli ifadesiz, kayıtsız 

tınısıyla bomboş ve derinden derine, yeşilleşti her şey ağır 

ağır. Alçak perdeden ve hayli kirli. Sonra daha parlak, daha 

soğuk, daha zehirli; daha da parlak, daha da soğuk, daha da 

zehirli. 

Binalar boy attı yükseklere doğru, daralarak. Hepsi sağdaki 

bir noktaya meyletti, belki de sabahın olduğu yöne. 

Sabaha duyulan özlem gibi belirgindiler. 

Ve daha parlak, daha soğuk, daha zehirli bir yeşile kesti 

gökyüzü, evler, kaldırımlar ve kaldırımda yürüyen insanlar. 

Dur durak bilmeden, kesintisizce, yavaş yavaş ve daima ileriye 

bakarak yürüdü herkes. Ve hep bir başlarına. 

Tepesinden gür ve görkemli dallara büründü deminki çıplak 

ağaç. Yükseğe kuruluverdi ağacın tacı ve derli toplu, sosise 

benzer, kıvrık bir biçim aldı. Tek başına bu taç bile öyle cart 

bir sarıydı ki yürek dayanmıyordu. 

Ne iyiydi, altından geçen insanlardan hiçbirinin bu tacı 

görmemesi. 

Bir tek fagot zorladı kendini bu renkleri ifade etmeye. Giderek 

yüksek perdeye çıktı, çıktı da çıktı, keskin ve cırtlaktı ahenksiz 

tını. 

Ne kutluydu fagotun doğru tınıya varamaması. 

16


AÇIK 

Yeşil çimende kayboldu kaybolacak. 

Kurşuni balçığa yapışşştı yapışacak. 

Bembeyaz karda kayboldu kaybolacak. 

Kurşuni balçığa yapışşştı yapışacak. 

Sere serpe: kalın uzun esmer kamışşşlar. 

Sere serpe. 

Uzun kamışlar. 

Kamışşşlar. 

Kamışşşlar. 

17


BAHAR BAŞI 

Bir beyefendi çıkardı şapkasını sokakta. Gördüm siyah-beyaz, 

pomatla tepeden sağa sola yapıştırılmış saçları. 

Bir başka beyefendi de çıkardı şapkasını. Gördüm koskoca, 

gülpembe, yağlı kel kafayı, mavimtrak parıltılarıyla. 

Birbirini gördü her iki adam, karşılıklı gülümsediler − çarpık 

çurpuk, boz, sararmış, dolgulu dişlerini sergileyerek. 

18


KAFES 

Bölünmüştü ikiye. İki elimle tutup bitiştirdim iki ucu. Bir 

şeyler çoğaldı çepeçevre. Pek yakında, etrafımda. Görülecek 

hiçbir şey yoktu ama. 

Düşündüm, hiçbir şey yoktu ortada. Yine de ilerleyemedim. 

Peynir fanusundaki bir sinek gibiydim. 

Yani görülecek bir şey yok, gene de başa çıkılamıyor. Hatta 

bomboş. Yalnızca bir ağaç duruyor karşımda, daha doğrusu 

bir ağaççık. Yaprakları yeşil, bakır pası gibi. Demir gibi yoğun 

ve o denli sert. Kankırmızı elmalar sarkıyor dallardan. 

Hepsi o kadar. 

19


ŞU 

Hepiniz bilirsiniz şu dev bulutu, karnabaharı andıran. 

Karbeyaz sertlikte çiğnetir kendini - ve kupkuru kalır dil. 

Böyle salıvermiştir kendini koyu mavi havaya. 

Ve aşağıda, onun altında, zeminde şu alev alev ev. Kıpkırmızı 

tuğlalarla sağlam, ah, nasıl da sapasağlam inşa edilmiş. 

Ve sapasağlam duruyor sapsarı alevler arasında. 

Ve bu evin önünde, yerde... 

20


ÇAN 

Bir keresinde Weisskirchen'de adamın biri, "Asla ama asla 

yapmam ben bunu" dedi. 

Tam aynı anda Mühlhausen'de kadının biri şöyle dedi: "Sığır 

eti, yanında bayırturpu." 

İkisi de söyledikleri şeyleri söylediler, çünkü başka türlüsü 

mümkün değildi. 

Bir tüy kalem tutuyorum elimde, onunla yazıyorum. 

Mürekkebi olmasaydı, yazamazdım. 

Keyifle geviş getiren cüsseli, güçlü kuvvetli yaratık aniden art 

arda kafatasına inen kof sesli tokmak darbeleriyle kendini 

kaybediyor. Gömülüyor yere. Bedende açılan bir yarıktan 

sızıyor kan. Oluk oluk yoğun, yapışkan, kokulu kan akıyor, 

sonu gelmeyecekmiş gibi akıyor. 

Ne harika bir beceriyle yüzüyorlar kahverengi-beyaz tüylerin 

süslü desenleriyle bezenmiş kalın, sıcak, kadifemsi postu. 

Soyulmuş deri ve kankırmızı, buhar tüttüren, buram buram 

kokan et. 

Dümdüz, her yönde ufka doğru dümdüz uzanarak kaybolan 

arazi. 

21


En solda bir huş ağacı koruluğu. Henüz körpe, narin, beyaz 

gövdeler ve çıplak dallar. Düz, kahverengi tarlalar, 

düpdüzgün çizgiler halinde özenle sürülmüş. Bu dev 

çemberin ortasında küçük bir köy, topu topu iki üç gri-beyaz 

ev. Tam ortada bir çan kulesi. İpinden çekilen küçük çan 

çınlıyor: çın, çın, çın, çın, çın...... 

22


YERYÜZÜ 

Ağır yeryüzünü ağır küreklerle arabalara 

yüklediler. Doldu arabalar, ağırdılar. 

Adamlar atlara bağırdılar. Kırbaçları 

şaklattılar adamlar. Ağır yeryüzünü ağır 

arabalarla ağır ağır çekti atlar. 

23


NEDEN? 

"Kimse çıkmadı oradan." 

"Hiç kimse?" 

"Hiç kimse." 

"Kimse?" 

"Hayır." 

"Evet! Ama ben oradan geçtiğimde, biri duruyordu orada." 

"Kapıda?" 

"Kapıda. Kollarını açmıştı iki yana." 

"Evet! İçeri kimseyi salmamak için." 

"Kimse girmedi mi içeri?" 

"Hiç kimse." 

"O, kollarını iki yana açmış olan, orada mıydı?" 

"İçeride?" 

"Evet. İçeride." 

"Bilmiyorum. Bir tek kollarını iki yana açmıştı, içeri hiç kimse 

girmesin diye." 

24


"İçeri Hiç Kimse girmesin diye mi yollanmıştı oraya? Kollarını 

iki yana açmış olan?" 

"Hayır. Geldi, kendi kendine durdu orada, kollarını açtı iki 

yana." 

"Ve Hiç Kimse mi, Hiç Kimse mi, Hiç Kimse mi çıkmadı dışarı?" 

"Hiç Kimse, Hiç Kimse." 

25


DEĞİŞİMSİZ 

Bankım mavi, ama hep orada değil. Geçen gün yerinde 

buluverdim onu. Yanında da serin şimşek duruyordu, her 

zamanki gibi. Bu defa şimşeğin etrafındaki otlar yanıktı her 

nasılsa. Belki de gaipten parlayıverdi bir anda şimşek, ucu 

topraktaydı. Yoksa hiç değişiklik sezmedim ben: Her şey eski 

halindeydi. Her zamanki gibi. Oturdum bankıma. Sağımda 

topraktaki şimşek − sivri ucu gömülmüştü derine: Belki de bir 

tek o parlıyordu derinde. Geniş düzlüklerdi önümde. 

Sağımda, elli adım ötemde kadın siyah mendilini bastırıyordu 

sinesine, siğil otu gibi. Kırmızı mantara baktı sonra. Ve 

solumda, fırtınada kalmışçasına duran bir yazıt: 

"Sihir! Od!" 

Defalarca okudum bunu ve uzaktan bildim bu beyaz levhada 

kulağa fırtınada kalmış gibi gelenin ne olduğunu. Alıştığım 

üzere, iki yüz adım ötemde dört yeşil ev bitiverdi yerden. 

Gürültüsüzce. Kapısı açıldı soldan ikincinin. Uçuk mor takımını 

giymiş kızıl saçlı tombul adam (ki onu ne zaman görsem 

ödem gelir aklıma) benekli atını çıkardı tepede sağdaki son 

evden, atladı sırtına ve sürüp gitti (hani derler ya) rüzgâr gibi. 

Nasıl da dehşetli gürledi uzaklardan narası, yine ve yeniden: 

"Hele bekle! Hah! Tıkır tıkır ödenecek dehşetli bedel!" 

26


Sonra, her zaman olduğu gibi (sağdan) ikinci evden, elinde 

bahçe ibriğiyle çıkıverdi sıska Türk, suladı kurumuş fidanını 

renk renk çini mürekkebiyle, oturdu yere, sırtını verdi fidanın 

gövdesine, kah kah güldü. (Kahkahaları duyamıyordum.) Ve 

ben renk renk çini mürekkebinin onu gıdıkladığı gibi tuhaf bir 

fikre kapıldım. Sonra duyuldu uzaklardan, görünmeyen bir 

çanın vurduğu: 

"Çini−Çını" 

Ve kadın yüzünü döndü benden yana. 

27


OBUA 

Nepomuk yeni şık frağını giyinmişti, yassı tepede çöküp 

oturduğunda. 

Yeşil göl çarptı gözüne, aşağıda. 

Küçük, beyaz-yeşil huş ağacının gövdesine dayadı sırtını 

Nepomuk, büyük, uzun, siyah obuasını çıkardı ve herkesçe 

bilinen bir sürü güzel şarkı çaldı. Uzun müddet kendini 

kaptırıp çaldı da çaldı. Belki iki saat. "Bir kuş geliyor uçarak" 

şarkısına başlayıp "uça-"ya geldiğinde, Meinrad kan ter 

içinde, nefes nefese koşup geldi tepeye − ve eğri, sipsivri, 

keskin, ucu kıvrık, pasparlak kılıcıyla vurup koparıverdi 

obuadan dolgun bir parçayı. 

28


BAHAR 

Şşşt, sessiz ol alaca adam! 

Ağır ağır kayıyor tepeden aşağı eski ev. Kadim masmavi 

gökyüzü ümitsizce sıkışıp kalmış dallar ve yapraklar arasında. 

Seslenme bana! 

Ümitsizce asılı duruyor havada gürültüler, kesif hamura saplı 

bir kaşık gibi. Çimenlere yapışıyor adımlar. Ve çimenler sivri 

uçlarıyla delmeye çalışıyorlar görünmez olanı. 

Başının üzerine kaldır baltayı ve vur, kır! 

Kelimelerin ulaşmıyor bana. Çalılardaki yaş paçavralar gibi 

asılı duruyorlar. 

Neden boy atmıyor hiçbir şey, kavşaktaki çürük ahşap haç 

hariç? Ve kolları sağdaki ve soldaki havayı ayırıyor ikiye. Ve 

kafası delip geçmiş göğü. Ve kenarlarına sürtünüyor boğucu 

kızıl-mavi bulutlar. Ve şimşekler kesip biçiyor bulutları en 

beklenmedik anda, kesikler çizikler iyileşiyor hemen, geriye iz 

bırakmadan. Ve bir şey var, yumuşak bir çarşaf gibi 

düşüveren. Ve biri var konuşan, konuşan − − konuşan − − 

Sen misin yine, alaca adam? Sen misin? 

29


BİRİ YA DA DİĞERİ 

Suda gitgide derine indi balık. Gümüştü rengi. Su maviydi. 

Takip ettim gözlerimle. Derine inmeye devam etti balık. 

Görebiliyordum hâlâ. Göremiyordum artık. Göremezken bile 

görebiliyordum. 

Sahiden gördüm balığı, sahiden. Sahiden gördüm, gördüm 

onu. Gördüm onu. Gördüm onu. Gördüm onu. Gördüm onu. 

Gördüm onu. Gördüm onu. 

Sessizce duruyordu uzun bacaklı beyaz at. Maviydi gökyüzü. 

Uzundu bacaklar. Hareketsizdi at. Yeleleri sarkıyordu aşağıya 

ve kımıldamıyordu. Uzun bacaklar üzerinde at hareketsizce 

duruyordu. Yaşıyordu ama. Ne bir kas seğirmesi, ne deride bir 

kıpırtı. Yaşıyordu. 

Sahiden, sahiden. Yaşıyordu. 

Gepgeniş çayırda bir çiçek büyüyordu. Maviydi çiçek. 

Gepgeniş çayırda bir çiçek sadece. 

Sahiden, sahiden, sahiden. Vardı o. 

30


HAYIR 

Zıplayan adam bana ilginç geliyor. Heyecanlandırıyor beni. 

Düz, sert, kupkuru zeminde küçük, yusyuvarlak bir çukur 

kazmış, durmaksızın zıplıyor her gün saat dörtten beşe kadar 

onun üzerinden. − Çukurun bir tarafından diğerine, üç 

metrelik bir hendeği aşmasına yetecek bir gayretle atlıyor. Ve 

sonra hemen, geriye. 

Ve sonra yeniden öbür tarafa. Ve beri tarafa! Bir o tarafa, bir 

bu tarafa. Ah! İleri, geri. İleri, geri. Tekrar tekrar. Ah, bir daha, 

bir daha, bir daha. Yiinee... Yiiineee... 

Böyle bir şeye gözünü dikip bakmamalı insan. 

Ama eğer oradaysanız ve bir kereliğine olsun, bir kerecik 

bakıyorsanız, o zaman... evet, o zaman… nasıl olup da 

gözünüzü kaçırabilirsiniz? Nasıl kaptırmazsınız kendinizi? 

Takılıp kalmazsınız? Hayır diyebilmek bazen erişilemez 

derecede uzak. Dünyada şimdi yaşamının ikinci (ve son) 

kısmını yaşamakta olan kim bilmez ki… Herkes bilir! Ve bu 

yüzden dönüp dolaşıp zıplayan adama gidiyorum. Ve 

heyecanlandırıyor beni. Hüzünlendiriyor beni. O... 

Sakın gitmeyin oraya! Bakmayın asla ona!!..... Asla!!............ 

................................. 

31


................................. 

Saat üç buçuk olmuş bile. Gidiyorum oraya. Geç kalırım 

yoksa. 

32


DAHA NE? 

Seni çılgın köpük. 

Seni işe yaramaz salyangoz, sen ki sevmezsin beni. 

Sonu gelmez asker adımlarının kof sessizliği, duyamadağım. 

Sen dört parçalı pencere, ortanda bir haçla. 

Sen bomboş salonların penceresi, kimsenin yaslanmadığı 

beyaz duvarın penceresi. Sen konuşkan pencere, işitilmez 

iniltilerinle. Kayıtsızsın sen bana: Benim için yapılmamışsın. 

Sen, cismani harç. 

Sen dalgın kırlangıç, sen ki sevmezsin beni. 

Dönen tekerlerin kendini tüketen sessizliği, suretleri 

kovalayan ve şekillendiren. 

Siz binlerce taş, siz ki benim için döşenip çakılmamışsınız 

zemine. Ayağımı tekinsizce alıkoyarsınız. Küçüksünüz, sert ve 

boz. Bana parlak altını gösterme kudretini size kim verdi? 

Sen konuşkan altın. Beklersin sen beni. Hoş görünürsün bana: 

Benim için yapılmışsın. 

Sen, ruhani harç. 

33


SESLER 

Çehre. 

Uzak. 

Bulut. 

.... 

.... 

Bir adam duruyor elinde uzun bir kılıçla. Kılıç uzun ve parlak. 

Çok parlak. 

.... 

.... 

Beni sıkça aldatmak istemiştir ve itiraf ediyorum: Başarmıştır 

da − aldatmayı. Ve belki de fazlasıyla sıkça. 

.... 

.... 

Gözler, gözler, gözler... Gözler. 

.... 

.... 

34


Sıska ve yaşı geçkin bir kadın var, başına örtü bağlamış olan. 

Yüzünde kalkan gibi duruyor örtü ve gölgeler düşürüyor 

çehreye. 

Kadın bir buzağıyı çekiyor boynuna bağlı ipten, buzağı küçük 

ve zor duruyor eğri büğrü bacaklarının üzerinde. Bazen 

uysalca yürüyor buzağı arkadan. Bazen istemiyor, o zaman 

kadın ipinden çekiştiriyor. Buzağı başını eğiyor, silkiniyor ve 

destek alıyor bacaklarından. Ama bacaklar cılız ve kopmuyor 

ip. 

İp kopmuyor. 

.... 

.... 

Çehre. 

Uzak. 

Bulut. 

Kılıç. 

İp. 

35


SU 

Sarı kumda küçük, sıska, kırmızı bir adam gidiyordu. Ayağı 

kayıyordu sürekli. Buz tabakasında yürüyordu sanki. Engin 

düzlüğün sarı kumu vardı oysa. 

Ara ara şöyle diyordu: "Su... Mavi Su". Ve kendi de 

anlamıyordu neden öyle söylediğini. 

Yeşil, kırış kırış bir palto giymiş bir atlı geçip gitti sarı bir at 

üzerinde çılgınca. 

Yeşil atlı çekti iri beyaz yayını, döndü atın sırtında ve kırmızı 

adama attı okunu. Bir çığlık gibi öttü ok ve kırmızı adamın 

kalbine yöneldi. Ama kırmızı adam son anda eliyle tuttu oku 

ve bir kenara fırlattı. 

Yeşil atlı güldü ve sarı atının boynuna sarılarak kayboldu 

ufukta dörtnala. 

Büyüdü kırmızı adam ve daha sağlam bastı adımını. "Mavi 

Su" dedi. 

İlerledi böylece. Kumlar gri renkli kumullar ve sert tepeler 

oluşturdu yolunda. Gittikçe daha sert, daha gri, daha yüksek 

oldu tepeler, ta ki sonunda kayalıklara varıldı. 

36


Ve kayalıkların altından ilerlemeye devam etmesi gerekiyordu 

adamın, ne olduğu yerde durabiliyor ne de geri 

dönebiliyordu. Geri dönüş yoktu. 

Tam sarp ve sivri kayaların yanından geçerken fark etti ki, 

yukarıda pusuya yatmış beyaz biri, üzerine iri, boz bir kaya 

yuvarlamaya hazırlanıyordu. Geri dönüş yoktu. Dar geçitten 

geçmek zorundaydı. Ve yürüdü. Tam kayaların altına 

geldiğinde yukarıdaki kişi nefesini tutup son bir gayretle 

yüklendi. 

Ve kaya düştü kırmızı adamın üzerine. Adam kayayı sol 

omzuyla karşıladı ve sırtından arkaya attı. Yukarıdaki beyaz 

adam güldü ve arkadaşça selam verdi başıyla. − Kırmızı adam 

büyüdü, yani uzadı. − − "Su, Su" dedi. − − Kayalıkların 

arasındaki geçit genişleyip açıldı, ilerledikçe tekrar yayvan 

kumullara gelindi, giderek yayvanlaşıp düzleştiler onlar da ve 

sonunda tamamen yok oldular. 

− Bir tek düzlük kaldı geriye. 

37


KOPUŞ 

Ufak tefek adam zinciri koparmak istedi ve tabii ki 

başaramadı. İri yarı adamsa kolayca kopardı. Ufak tefek adam 

hemen oradan tüymek istedi. 

İri yarı adam onu ensesinden yakaladı, kulağına eğilip şöyle 

dedi: "Bu aramızda sır olarak kalmalı." Ve ikisi de bastı 

kahkahayı. 

38


BAŞKA TÜRLÜ 

Büyük bir 3 vardı − koyu kahverengi üzerine beyaz. Üst 

kıvrımı alttakinin büyüklük olarak aynısıydı. Öyle 

düşünüyordu insanlar. 

Oysa üstteki kıvrım 

büyüktü alttakinden. 

azıcık, azıcık, azıcık 

Bu 3 hep sola bakıyordu − asla sağa değil. Ayrıca biraz da 

aşağıya bakıyordu, çünkü görünüşe göre rakam sadece öyle 

dengede durabiliyordu. Oysa gerçekte, fark edilmesi kolay 

değildi ama üstteki 

azıcık, azıcık, azıcık 

daha büyük olan parça sola eğikti. 

Şu durumda bu büyük beyaz 3 hep sola ve bir nebze aşağıya 

bakıyordu. 

Belki başka türlüydü her şey. 

39


ÇIKIŞ 

Alkış tuttun. Ama sevincine doğru eğme başını, meyletme. 

Sakın, sakın. 

İşte biri bıçakla bir şeyler kesiyor yine. 

Yarıyor bıçakla yine. Ve gümbürdüyor gökte şimşek. Kim 

sürdü seni daha derine? 

Karanlık, derin, durgun sularda aşağıyı gösteriyor ağaçların 

sivri tepeleri. 

Hep, hep. 

İşte iç geçiriyor biri. Derin derin iç geçiriyor. Yine iç geçiriyor. 

İç geçiriyor. 

Ve kupkuru bir şeylere vuruyor değnek. 

Kim işaret edecek kapıyı, − çıkışı? 

40


ORMANDA 

Giderek sıklaştı orman. Kızıl ağaç gövdeleri giderek kalınlaştı. 

Ağırlaştı da ağırlaştı yeşil ağaç tepeleri. Hava karardı, karardı. 

Çalılar gürleşti. Mantarlar çoğaldıkça çoğaldı. Sırf mantarla 

kaplandı her yer. Giderek zorlaşıyordu adam için ilerlemek, 

yol açmak, takılıp tökezlememek. Yine de söyledi, kendi 

kendine söyleyip durdu, hızlana hızlana, tekrar tekrar aynı 

sözleri: − − 

İyileşen yaralar. 

Uyumlu renkler. 

Arka sol çaprazında bir kadın yürüyordu adamın. Adam 

sözlerini her bitirdiğinde kadın kendinden emin bir tavırla ve 

"y"leri uzatarak konuşuyordu: 

vayyy... uyyyanık... 

41


PERDE 

İpi çektiler ve perde kalktı. Bu ânı hepimiz dört gözle 

beklemiştik. Perde yukarıdan sarkıyor. Perde yukarıdan 

sarkıyor. Perde yukarıdan sarkıyor. İnikti perde. Şimdi kalkık. 

Yukarıya kalkarken (tam kalkmaya başladığında), hepimiz 

nasıl da haz duymuştuk. 

42


BEYAZ KÖPÜK 

Bilmek isterdim, bu neden böyle ve başka türlü değil. Başka 

türlü olabilirdi, bambaşka olabilirdi. 

Yassı yeşil tepeler arasından kuzguni siyah bir ata binmiş bir 

kadın geçip gidiyor. Tepelerin sonunu göremiyorum. Kadın 

kırmızılar giyinmiş, yüzünü kanarya sarısı bir peçe örtüyor. Atı 

acımasızca kırbaçlıyor kadın. Ama daha hızlı koşamaz at. 

Zaten dörtnala gidiyor ve sıcak, bembeyaz köpükler soluyarak 

beyaza kesmiş. Kadın dimdik oturuyor atın sırtında ve 

vazgeçmiyor, kara atı kamçılıyor, kamçılıyor. 

Sizce de kara at ölebilse daha iyi olmaz mıydı? İyice beyaza 

kesmiş sıcak beyaz köpüklerden! 

Ölemiyor ama. Yok, hayır! Ölemez. 

Nasıl da bambaşka olabilirdi her şey, bambaşka... 

43


İLÂHİ 

İçten içe kıpırdıyor mavi dalga. 

Yırtık pırtık kırmızı bez. 

Kırmızı paçavra. Mavi dalgalar. 

Kapalı duran kadim kitap. 

Suskun bakış uzaklara. 

Loş karmaşalar ormanda. 

Kabarıyor mavi dalgalar. 

Kırmızı paçavra battı batacak. 

44


ARDINDAN 

Derin yüksekliklerde bulurum seni. Orada, pürüzsüz olanın 

battığı yerde. Keskin olanın kesmediği yerde. Sol elinde 

tutarsın halkayı. Ben, sağ elimde tutarım halkayı. Kimse 

göremez zinciri. Oysa bu halkalar zincirin en uç halkalarıdır. 

Başlangıç. 

Son. 

45


SERÜVEN 

Bir keresinde kimsenin yaşamadığı bir dağ köyüne gitmiştim. 

Evler inci gibi beyazdı ve her birinin sımsıkı kapalı yeşil 

panjurları vardı. Köyün orta yerinde otları gür yeşil bir 

meydan, meydanın ortasında sivri çatılı yüksek bir çan kulesi 

olan çok eski bir kilise vardı. Kulenin büyük saati ilerliyor ama 

vurmuyordu. Çan kulesinin dibinde çok şişkin karınlı kırmızı 

bir inek duruyordu. Hareketsizdi ve miskin miskin geviş 

getiriyordu. Her ne zaman saatin yelkovanı bir çeyrek, yarım 

veya tam saati gösterse, böğürüyordu inek: "Ooooy! Telaş 

yapmayın!" Ve sonra yine geviş getiriyordu. 

46


KİREÇ VE İS 

Ah, nasıl da yavaş gidiyor adam. 

Biri olsaydı da diyebilseydi ona: Daha hızlı, daha hızlı git, 

daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı. 

Fakat onu diyebilecek biri yok ortada. Ya da var mı? 

Bu kara çehre, beyaz dudaklarıyla − bembeyaz dudaklarıyla, 

sanki kireçle boyanmış, sıvanmış, makyajlanmış gibi. 

Ve yeşil kulaklar! 

Yeşiller mi acaba? Değiller mi yoksa? Ya da öyleler mi? 

Ağaçlar her güz yitiriyorlar yapraklarını, kıyafetlerini, süslerini, 

bedenlerini, tepe dallarının tacını. 

Her güz. Ve ne kadar daha? Kaç güz daha? Sonsuza dek? 

Değil mi yoksa? Ya da öyle mi? 

Nasıl da yavaş gidiyor adam. 

Her bahar büyüyor menekşeler. Ve kokuyorlar, kokuyorlar. 

Hep kokuyorlar. Hiç vazgeçmezler mi kokmaktan? Ya 

vazgeçerler mi? Yoksa, beyaz bir çehre mi isterdiniz kara 

dudaklarla − kapkara dudaklarla, sanki isle boyanmış, 

sıvanmış, makyajlanmış gibi. Bunu mu yeğlerdiniz? 

47


Belki de biri vardır adama "daha hızlı" diyebilecek, hatta 

diyordur belki çoktan: Daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı. 

Daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı. 

48


BAHAR MEVSİMİ 

1. 

Batıda yeni ay. 

Yeni ayın boynuzunun ucunda bir yıldız. 

Ensiz yüksek bir ev kara. 

Işığı yanan üç pencere. 

Üç pencere. 

2. 

Sarı parıltıda uçuk mavi benekler. Yalnız benim gözlerim 

görüyor uçuk mavi benekleri. İyi geliyorlar gözlerime. Neden 

kimse görmüyor sarı parıltıda uçuk mavi benekleri? 

3. 

Parmaklarını daldır kaynayan suya. 

Haşla parmaklarını. 

Bırak, acıyı terennüm etsin parmakların. 

49


YAPRAKLAR 

Bir şey hatırlıyorum. 

Bir dağ vardı, göklere kadar uzanan, kocaman, kapkara, 

üçgen biçimli. Belli belirsiz seçilebiliyordu gümüş zirvesi. Bu 

dağın sağ yanında çok kalın ve çok gür, yemyeşil tepe dalları 

olan bir ağaç vardı. Ağacın tepesindeki bu taç o kadar gürdü 

ki, yapraklar birbirinden ayırt edilemiyordu. Solda ise tek bir 

nokta üzerinde yoğunlaşmış halde küçük beyaz çiçekler 

büyüyordu, düz bir tabakçık gibi görünüyorlardı. 

Başka birşey yoktu. 

Bu manzaranın önündeydim ve bakıyordum. 

Aniden bir adam geldi sağ taraftan, bir şeyin sırtına binmiş 

olarak. Bir tekeydi üzerinde durduğu, her şey gayet olağan 

görünüyordu, ama tekenin boynuzları arkaya değil, öne 

doğru dönüktü. Ve kuyruğu, olması gerektiği gibi yukarıya 

değil aşağıya dönüktü ve tüysüzdü. 

Adamınsa mavi bir suratı ve kısa, eğri bir burnu vardı. Güldü 

ve küçük, ayrık ayrık, hayli yıpranmış görünen ancak yine de 

bembeyaz olan dişleri göründü. Cart kırmızı bir şey fark ettim. 

Adamın bana gülümsemesine hayret etmiştim. 

50


Ağır ağır tekesini sürüp gitti ve kayboldu dağın ardında. 

Ama tuhaf olan şuydu ki, manzaraya tekrar baktığımda 

ağacın tüm yaprakları yerdeydi ve solda hiç çiçek yoktu artık. 

Bir tek böğürtlenler vardı. 

Dağ ise olduğu yerde duruyordu. 

Bu defalık böyleydi. 

51


ŞARKI 

Bir adam oturuyor 

Daracık halkada, 

Sıkışmışlığın 

Daracık halkasında. 

Adam hoşnut. 

Yok kulakları. 

Noksan gözleri. 

Kızıl güneş topunun 

Kızıl uğultusundan 

Bir iz bulamıyor. 

Devrilmiş olan 

Ayağa kalkar. 

Ve konuşmayan 

Bir şarkı söyler. 

Kulakları olmayan, 

Gözleri noksan adam 

52


Kızıl güneş topunun 

Kızıl uğultusuna dair 

Bir şeyler bulup çıkarmalıdır. 

53


KÖK 

Küçük, kıpır kıpır örümcekler kaçıp gitti elimin altından. Minik 

kıvrak örümcekler. Gözlerim yansıdı gözbebeklerinizden. 

− "Aklı ağaçta mı hâlâ?" 

− "Huş ağacı mı?" 

* * * 

* * * 

Tam zamanında görünür akşam yıldızının ışığı. Biliyor musun 

ne zaman? 

* * * 

− "Benim gördüğüm ağacı o bilmiyor." 

− "Ağaç saat saat büyümekle büyüyor." 

− "Ve ağacın kuru yapraklarını ateş yok ediyor." 

− "Kuru yapraklar." 

* * * 

Havada delikler açamaya çalışıyor çan. 

Ve yapamıyor. 

54


Sürekli yakalanıyor. 

* * * 

− "Aklı ağaçta olabilir. Kökünden tepesindeki dallara kadar 

titriyor ağaç." 

− "Ah! En üstteki yapraklar." 

− "Aklı ağaçta yine!" 

− "Huş ağacı mı?" 

55


MASA 

Uzun bir masa vardı. Ah, uzun, upuzun bir masa. Masanın 

sağında ve solunda çok, çok, pek çok insan oturuyordu, 

insanlar, insanlar, 

insanlar. 

Ah, uzun, pek uzun süre bu uzun, upuzun masada oturdu 

insanlar. 

56


ALACA ÇAYIR 

Çimensiz ama parlak alaca çiçeklerle dolu bir çayırda yan 

yana oturuyor beş adam. Altıncısı da ayakta duruyor hemen 

yanda. 

İlki şöyle diyor: 

"Çatı sağlam... sağlam çatı... sağlam..." 

Bir müddet sonra ikincisi konuşuyor: 

"İlişmeyin bana: Terliyorum ben... Ben terleniyorum... Evet!" 

Sonra üçüncüsü söz alıyor: 

"Duvarın üzerinden değil! 

Duvarın üzerinden değil! Hayır!" 

Dördüncüsü ise şöyle diyor: 

"Olgunlaşan meyve!" 

Uzun bir suskunluktan sonra beşincisi bağrınıyor cırtlak bir 

sesle: 

"Uyandırın onu! Kocaman açın gözlerini! Dağdan bir taş 

yuvarlanıyor. Bir taş, bir taş, bir taş, bir taş!... Dağdan!... 

Buraya doğru yuvarlanıyor!... Obur olsun kulakları! Kocaman 

açın gözlerini! Bacaklarını uzatın! Uzasın, uzasın... bacakları!!" 

57


Yanlarında duran altıncı aniden haykırıyor, aniden, var 

gücüyle: 

"Sessizlik!" 

58


BAKIŞ 

Ne diye bakıyorsun tülün ardından bana? Sana seslenmedim, 

tülün ardından bana bakmanı istemedim. Ne diye saklıyor tül 

senin yüzünü benden? Yüzünü neden göremiyorum tülün 

ardında? Bakma tülün ardından bana! Seslenmedim sana. 

İstemedim seni. Göz kapaklarım kapalı, görüyorum yine de 

bana baktığını, tülün ardından baktığını. Tülü kenara 

çekeceğim, yüzünü göreceğim ve sen benim yüzümü 

göremeyeceksin. Neden kenara çekemiyorum tülü? Ne diye 

saklıyor tül senin yüzünü benden? 

59


KULE 

Bıyıkları yukarıya kıvrık, yeşil kazaklı adam sere serpe yayılmış 

çayırda. Hiç hoşlanmam ondan. Kırmızı mantarlar her yanda. 

Kadın çıkageliyor yeşil ormandan. Rengi mavi, hoşuma 

gitmiyor. 

Adamın yanına oturuyor ve yok oluyor tüm mantarlar. 

Yoklar. 

Adam ayağa kalkıyor ve gidiyor. Kadın da yanında. Yeşil 

ormandan geçerek büyük kırmızı eve gidiyorlar. 

Gri kapı sımsıkı kapalı. Sonra yok kapı. 

Kadın giriyor içeriye. Adam da arkasından. 

Yukarıdaki kulede sık sık görünüyor ikisi, hoşuma gitmiyor. 

Gri kapı sımsıkı kapalı. 

60


BAKIŞ VE ŞİMŞEK 

O (adam) beslenmek istediği içindir ki, pembeli kuşu eleverdi 

keskin beyaz sorguç. Şimdi sırılsıklam sarıyor o (kadın) 

pencereleri ahşap bezlerle! − Uzaklara değil, ama eğri büğrü. 

− Coştu orkestra − vay! vay! Yarıyuvarlak saltçemberler 

bastırdı bastıracak satranç tahtalarını ve demir kitapları! 

Çömelerek tırtıklı öküzlerin yanına yatıp uzanmak istiyor 

Nürnberg − dayanılmaz ağırlığıyla alnının. Gökyüzü, gökyüzü, 

basma şeritleri taşıyabilirsin sen... Kafamdan da büyüyebilir 

bir bacak, kısa kuyruklu, sivri burunlu bir attan. Gelin görün 

ki, kömür balığına kızıl çizikler ve sarı çentikler bir fişek 

gibidir 

öğleyin! 

61


YUMUŞAKLIK 

Kendi çirkin, huysuz atının üstünde yatıyor herkes. Her 

halükârda daha iyi olurdu tombul bir kuş kendisinin olmayan 

incecik bir dalda otursaydı küçücük, kıpır kıpır, capcanlı bir 

yaprakla. Çömelebilir herkes (çömelemeyenler illaki öğrenir). 

Sivri kuleleri görebiliyor mu herkes? Açılsın kapı! Yoksa bu 

kıvrım havaya uçuracak çatıyı! 

62


63


. 

64

Wassily Kandinsky - Sesler

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?