Kronik Jenerik

Kronik Hastalıklarda
Hemşirelik Süreci
Editörler
Dr. Öğr. Üyesi Nermin EROĞLU
Fenerbahçe Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Öğretim Üyesi
Dr. Öğr. Üyesi Gamze TEMİZ
Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Hamidiye Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi
NOBEL TIP KİTABEVLERİ

ÖNSÖZ
Tüm dünyada ve ülkemizde kronik hastalıkların görülme sıklığı ve ölüm nedenleri içindeki
payı giderek artmaktadır. Bu artışta çevresel ve sosyal değişikliklerin payı büyüktür. Kronik
hastalıklar yavaş ilerleyen, sürekli bakım gerektiren bireylerin bütün yaşamlarını etkileyen
sağlık sorunlarıdır. Kronik hastalığı olan bireyin bakımı, tedavinin yanı sıra fiziksel, emosyonel
ve sosyal yönleriyle desteklemeyi kapsar. Bu bütüncül bakım yaklaşımı hemşirelerin
tüm bilgi ve beceri birikimlerini kullanmalarını gerektirir. Kronik hastalıklara ilişkin risk
faktörleri temel olarak; yanlış beslenme, fiziksel aktivite eksikliği, takip edilmeyen yüksek
kolesterol, kan basıncında değişimler ve diyabet, sedanter yaşam tarzı sigara ve alkol tüketimi
ve stres olarak özetlenebilir.
Kronik hastalıkların en önemli özelliği aile hikâyesinin olması ya da genetik faktörler gibi
değişmez etkilerin yanısıra altta yatan nedenlerin birçoğunun tamamen önlenebilir risk faktörleri
olmasıdır. Bu risk faktörlerinin önlenmesine yönelik diyet, fiziksel aktivite ve sağlık
için küresel strateji; uygulama ve izlem çerçevesi modeli oluşturulmuştur.
Kronik hastalıkların yönetiminde hemşirelik bakımı evde veya bir sağlık kurumundaki
bakımı kapsar. Hemşirelik bakımının öncelikli olarak korumaya yönelik olması hastaneye
gidişleri en aza indirmektedir. Uluslararası Hemşireler Birliği (International Council of Nurses-
ICN)’e göre kronik hastalıklarla daha iyi mücadele edebilmek için hemşirelerin her ne şekilde
olursa olsun uygun rol modellerle topluma sağlıklı davranışlar kazandırması, hemşirelik
bakımının devamlılığını sağlaması, bilgisini artırması gerekmektedir. Bireyin yaşam kalitesini
arttırmak, kronik hastalık tedavisinin temel amaçlarındandır ve bu noktada hemşirelerin çok
fazla sorumluluğu vardır. Bu kitapta sık rastlanan kronik hastalıklar ve bu hastalıkların yönetiminde
hemşirenin rolleri ile örnek hemşirelik bakım planları yer almaktadır. Her bir bölümün
hazırlanmasında emeği geçen Hocalarımıza teşekkür eder, kitabın hemşirelik mesleği
için faydalı bir kaynak olmasını dileriz.
Editörler
Dr. Öğr. Üyesi Nermin EROĞLU
Dr. Öğr. Üyesi Gamze TEMİZ
iii

İÇİNDEKİLER
1
Kronik Hastalıklarda Son Durum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Dr. Arş. Gör. Ayşe SEZER BALCI
2
Kronik Hastalıklardan Korunma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Dr. Öğr. Üyesi Nurcan KOLAÇ • Dr. Öğr. Üyesi Özlem KÖSEOĞLU ÖRNEK
3
Kronik Hastalıkların Yönetimi ve Uyum Süreci . . . . . . . . . . . . 35
Dr. Öğr. Üyesi Fatma Nevin ŞİŞMAN
4
Kronik Hastalıklar ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Dr. Öğr. Üyesi Hakime ASLAN
5
Kronik Hastalıklar ve COVID-19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Arş. Gör. Yağmur ŞANCI
6
Astım ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Dr. Öğr. Üyesi Hatice ÖNTÜRK
7
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ve
Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Dr. Öğr. Üyesi Kadriye Nilay GENÇ
v

vi
İçindekiler
8
Diyabet ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Dr. Öğr. Üyesi Nermin EROĞLU
9
Kalp Yetmezliği ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Dr. Öğr. Üyesi Seçil TAYLAN
10
Kronik Böbrek Yetmezliği ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . 153
Dr. Öğr. Üyesi Seçil TAYLAN
11
Tiroid Hastalıkları ve Hemşirelik Süreci. . . . . . . . . . . . . . . . 171
Dr. Öğr. Üyesi Sebahat ATALIKOĞLU BAŞKAN
12
İnme ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Dr. Öğr. Üyesi Kadriye Nilay GENÇ
13
Epilepsi ve Hemşirelik Süreci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Dr. Öğr. Üyesi İlknur ÖZKAN
14
Parkinson Hastalığı ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . 233
Dr. Öğr. Üyesi Naile AKINCI
15
Multipl Skleroz (MS) ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . 249
Dr. Öğr. Üyesi Hakime ASLAN
16
Myastenia Gravis ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Dr. Öğr. Üyesi Gamze TEMİZ
17
Kanser ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Dr. Öğr. Üyesi Gamze TEMİZ

İçindekiler
vii
18
Kan Hastalıkları ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
Dr. Öğr. Üyesi Hatice KARABUĞA YAKAR
19
Osteoporoz ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Dr Öğr. Üyesi Nurcan KOLAÇ
20
Romatoid Artrit ve Hemşirelik Süreci. . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
Dr. Öğr. Üyesi Gülden KÜÇÜKAKÇA ÇELİK
21
Migren ve Hemşirelik Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Dr. Öğr. Üyesi Hatice ÖNTÜRK
22
Demans ve Hemşirelik Süreci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Dr. Öğr. Üyesi İlknur ÖZKAN
Dizin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415

e 2010-2017 yılları arasında Araştırma Görevlisi olarak görev aldı. 2017 yılında aynı
Dr. Öğr. Üyesi kadrosuna atandı. Sağlığın geliştirilmesi, toplum ruh sağlığı, okul
şlı sağlığı, kronik hastalıkların yönetimi ile ilgili ulusal ve uluslararası çalışma ve
kitap bölüm yazarlıkları, dergi hakemlikleri ve mesleki derneklerde üyelikleri
tadır. Halen Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümünde
esi olarak görev yapmaktadır.
ye. Naile AKINCI
Dr. Öğr. Üyesi Naile AKINCI
Dr. Öğr. Üyesi Hakime ASLAN
YAZARLAR
Ayşe Sezer Balcı 1988 yılında Dr. Akıncı, Ankara’da 1981 yılında doğdu. Karadeniz 2009 Ereğli’de yılında doğdu. Zonguldak 2004 yılında Karaelmas Hacettepe Üniversitesi’nden mezun
Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu’nda oldu. 2003-2010 lisans yılları arasında eğitimini Ankara tamamladı. Yüksek İhtisas 2010-2012 Eğitim ve Araştırma yılında Hastanesi’nde üroloji ve
transplantasyon servis hemşireliği ve daha sonra aynı hastanede hizmet içi eğitim koordinatörlüğü
Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı’nda
yaptı. Sağlık Bakanlığı Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifika Programı, Sağlık Müdürlüğü Eğitim Becerileri
yüksek lisans ve 2020 yılında doktora
Sertifika
eğitimini
Programı,
tamamladı.
CPR Eğitimi Sertifika
2010-2020
Programı,
yılları
Sağlık
arasında
Bakanlığı
Marmara
Türkiye Sağlık Kurumu Hemşirelikte
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Liderlik Eğitici Halk Eğitimi Sağlığı Programında Hemşireliği koordinatör Anabilim ve eğitimci, Dalı’nda Kalite Araştırma Yönetim Ekip Elemanı ve Çalışan
Görevlisi olarak çalıştı. Halk Güvenliği Sağlığı Programında Hemşireleri ise Yönetici Derneği olarak üyesidir. görev aldı. Mehmet 2009 yılında Akif Gazi Ersoy Üniversitesi Cerrahi Hemşireliği
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ana Bilim Halk Dalı’nda Sağlığı yüksek Hemşireliği lisansını tamamladı. Anabilim 2010 Dalı’nda yılında Gazi Doktor Üniversitesi Sağlık Hizmetleri
Meslek Yüksekokulu’nda öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. 2020 yılında İstanbul Üniversitesi
Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır.
Cerrahi Hemşireliği Ana Bilim Dalı’nda doktorasını tamamladı. 2020 yılından itibaren Fenerbahçe
Dr. Öğr. Üyesi Hakime ASLAN Üniversitesi’nde Doktor Öğretim Üyesi olarak görevini sürdürmektedir. Evli ve bir çocuk annesidir.
ı, 1981 yılında Karadeniz Ereğli’de doğdu. 2004 yılında Hacettepe Üniversitesi’nden
du. 2003-2010 yılları arasında Ankara Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma
nde üroloji ve transplantasyon servis hemşireliği ve daha sonra aynı hastanede
eğitim koordinatörlüğü yaptı. Sağlık Bakanlığı Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifika
Dr. Aslan 1989 yılında Malatya’da doğdu. 2010 yılında Fırat Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu’nda lisans
eğitimini tamamladı. 2011-2015 yılları arasında İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezinde Çocuk
Yoğun Bakım hemşiresi olarak çalıştı. 2012 yılında İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde Halk
Sağlığı Hemşireliği alanında Yüksek lisans eğitimini, 2018 yılında Hemşirelik Esasları alanında Doktora
eğitimini tamamladı. 2015-2018 yılları arasında İnönü Üniversitesi Hemşirelik Esasları Anabilim
Dalı’nda Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2018 yılında Hemşirelik Esasları Anabilim Dalına Dr. Öğr.
Üyesi olarak atandı. Atandığı tarihten itibaren Hemşirelik Esasları ABD Başkanlığı görevini yürütmektedir.
Hemşirelik Eğitimi ve Manevi Bakım konuları üzerine çalışmaları bulunmaktadır.
Sağlık Müdürlüğü Eğitim Becerileri Sertifika Programı, CPR Eğitimi Sertifika
Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Kurumu Hemşirelikte Liderlik Eğitici Eğitimi
da koordinatör ve eğitimci, Kalite Yönetim Ekip Elemanı ve Çalışan Güvenliği
da ise Yönetici olarak görev aldı. 2009 yılında Gazi Üniversitesi Cerrahi Hemşireliği
Dalı’nda yüksek lisansını tamamladı. 2010 yılında Gazi Üniversitesi Sağlık
Dr. Aslan 1989 yılında Malatya’da doğdu. 2010 yılında Fırat Üniversitesi Sağlık
Yüksekokulu’nda lisans eğitimini Dr. tamamladı. Öğr. Üyesi 2011-2015 Sebahat yılları arasında ATALIKOĞLU İnönü Üniversitesi BAŞKAN
Turgut Özal Tıp Merkezinde Çocuk Yoğun Bakım hemşiresi olarak çalıştı. 2012 yılında İnönü
Dr. Atalıkoğlu Başkan 1986 yılında Niğde’de doğdu. 2009 yılında Atatürk Üniversitesi Erzincan Sağlık
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde Halk Sağlığı Hemşireliği alanında Yüksek lisans
Yüksekokulu’nda lisans eğitimini tamamladı. 2009-2010 yılları arasında Atatürk Üniversitesi Aziziye
eğitimini, 2018 yılında Hemşirelik
Eğitim
Esasları
ve Araştırma
alanında
hastanesinde
Doktora
Kalp
eğitimini
Damar Cerrahisi
tamamladı.
Yoğun
2015-2018
Bakım hemşiresi olarak çalıştı. 2012
yılları arasında İnönü Üniversitesi yılında Hemşirelik yüksek lisans Esasları ve 2017 Anabilim yılında Dalı’nda doktora eğitimini Araştırma tamamladı. Görevlisi 2010-2012 yılları arasında
olarak çalıştı. 2018 yılında Hemşirelik Adıyaman Esasları Üniversitesi Anabilim Sağlık Yüksekokulu’nda, Dalına Dr. Öğr. 2012-2017 Üyesi yılları olarak arasında atandı. ise Erzincan Binali Yıldırım
Atandığı tarihten itibaren Hemşirelik Üniversitesi Sağlık Esasları Bilimleri ABD Fakültesi’nde Başkanlığı araştırma görevini görevlisi yürütmektedir.
olarak çalıştı. 2017 yılında Erzincan Binali
Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Doktor
Hemşirelik Eğitimi ve Manevi Bakım konuları üzerine çalışmaları bulunmaktadır.
Öğretim Üyesi unvanını aldı. 2017 yılından itibaren Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Dr. Öğr. Üyesi Hatice ÖNTÜRK Fakültesi İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanlığı görevini sürdürmektedir.
i Meslek Yüksekokulu’nda öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. 2020 yılında
niversitesi Cerrahi Hemşireliği Ana Bilim Dalı’nda doktorasını tamamladı. 2020
itibaren Fenerbahçe Üniversitesi’nde Doktor Öğretim Üyesi olarak görevini
tedir. Evli ve bir çocuk annesidir.
yesi Sebahat ATALIKOĞLU BAŞKAN
Dr. Atalıkoğlu Başkan 1986 yılında Niğde’de doğdu. 2009 yılında Atatürk Üniversitesi
Erzincan Sağlık Yüksekokulu’nda lisans eğitimini tamamladı. 2009-2010 yılları arasında
Atatürk Üniversitesi Aziziye Eğitim ve Araştırma hastanesinde Kalp Damar Cerrahisi Yoğun
Bakım hemşiresi olarak çalıştı. 2012 yılında yüksek lisans ve 2017 yılında doktora eğitimini
ix

x
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Nermin EROĞLU
Dr. Öğr. Üyesi Nermin EROĞLU
Dr. Eroğlu 1979 Adana doğumludur. 2002 yılında Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu’nu tam
burslu olarak bitirmiştir. 2010 yılında Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte
Yönetim Anabilim Dalında Yüksek Lisans eğitimini tamamlayarak uzman hemşire unvanını, 2017
yılında Haliç Üniversitesi Hemşirelik Anabilim Dalı, Hemşirelik Esasları alanında doktorasını tamamlayarak
doktor unvanı almıştır. 2002-2018 yılları arasında Özel ve Vakıf hastanelerinde birçok alanda
çalışmıştır. Ameliyathane hemşiresi, kardiyoloji servis hemşiresi, kardiyovasküler cerrahi ara yoğun
bakım hemşiresi, nöroşirürji servis hemşiresi, genel yoğun bakım hemşiresi, tıp merkezinde rehber ve
sorumlu hemşire vekili olarak, kemoterapi hemşiresi, diyabet vaka yöneticisi ve sorumlu hemşire olarak
Dr. Eroğlu 1979 Adana doğumludur. her kademede 2002 görev yılında yapmıştır. Maltepe Birçok Üniversitesi komitede aktif Hemşirelik rol almıştır. 2016 yılında Anadolu Grubunun
Yüksekokulu’nu tam burslu olarak düzenlediği bitirmiştir. Bi-Fikir 2010 yarışmasında yılında Marmara “Uzaktan Üniversitesi kronik hastalık Sağlık takibi” adlı grup projesi poster ödülüne
layık görülmüştür. Çalıştığı kurumların işbirliği ile Harvard Medical International ve Johns Hopkins
Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalında Yüksek Lisans eğitimini
Medicine’dan eğitimler almıştır. Türk Hemşireler Derneği ve Hemşirelik Eğitimi Derneği üyesidir. 2018
tamamlayarak uzman hemşire unvanını, yılından 2017 itibaren yılında Fenerbahçe Haliç Üniversitesi Üniversitesi Hemşirelik Sağlık Bilimleri Anabilim Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde Öğretim
Dalı, Hemşirelik Esasları alanında doktorasını Üyesi ve Bölüm tamamlayarak Başkanlığı devam doktor etmektedir. unvanı almıştır. Aynı zamanda 2002-2018 Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı
yılları arasında Özel ve Vakıf hastanelerinde olarak görev birçok yapmıştır. alanda Hemşirelik çalışmıştır. bakımı, Ameliyathane onkoloji hemşireliği, hemşiresi, diyabet hemşireliği, multipl skleroz gibi
kronik hastalıklar özel ilgi alanını oluşturmakta ve yayınları bulunmaktadır.
kardiyoloji servis hemşiresi, kardiyovasküler cerrahi ara yoğun bakım hemşiresi, nöroşirürji
servis yaptı. hemşiresi, 2017 yılında genel Akdeniz yoğun bakım Üniversitesi hemşiresi, Kumluca tıp merkezinde Sağlık rehber Bilimleri ve sorumlu Fakültesi hemşire Hemşirelik
vekili Bölümünde olarak, öğretim kemoterapi üyesi hemşiresi, olarak göreve diyabet başladı vaka yöneticisi ve hala devam ve sorumlu etmektedi. hemşire olarak her
kademede görev yapmıştır. Birçok komitede aktif rol almıştır. 2016 yılında Anadolu Grubunun
Dr. Öğr. Üyesi Kadriye NİLAY GENÇ
düzenlediği Bi-Fikir yarışmasında “Uzaktan kronik hastalık takibi” adlı grup projesi poster
ödülüne layık görülmüştür. Çalıştığı Dr. kurumların Öğr. işbirliği Üyesi ile Kadriye Harvard Medical Nilay International GENÇve
Johns Hopkins Medicine’dan eğitimler Dr. Genç almıştır. 1973 İstanbul Türk doğumludur. Hemşireler 2000 Derneği yılında ve İstanbul Hemşirelik Üniversitesi Bakırköy Sağlık Yüksekokulu’nda
Eğitimi Derneği üyesidir. 2018 yılından Hemşirelik itibaren Lisans Fenerbahçe eğitimini, 2005 Üniversitesi yılında Marmara Sağlık Üniversitesi Bilimleri Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik
Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde Öğretim Anabilim Üyesi Dalı’nda ve Bölüm İç Hastalıkları Başkanlığı Hemşireliği devam alanında etmektedir. Yüksek Aynı Lisans ve 2019 yılında ise Koç Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Doktora eğitimini tamamlamıştır.
Ulusal ve uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan çok sayıda sözel ve
zamanda Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Hemşirelik
bakımı, Dr. Genç onkoloji 1973 hemşireliği, İstanbul diyabet doğumludur. hemşireliği, multipl skleroz gibi kronik hastalıklar özel
poster bildirisi 2000 bulunmaktadır. yılında İstanbul Uluslararası Üniversitesi indekste taranan Bakırköy dergilerde Sağlık yayınları bulunmaktadır. Yurt
ilgi Yüksekokulu’nda alanını oluşturmakta Hemşirelik ve yayınları Lisans içi bulunmaktadır.
ve uluslararası eğitimini, kongrelerde 2005 yılında de bilimsel Marmara programlarda Üniversitesi sunumları Sağlık vardır. Çeşitli kongrelerde bilimsel
Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim kurulda yer Dalı’nda almış, kongre İç Hastalıkları düzenlemiş ve Hemşireliği oturum başkanlığı alanında yapmıştır. Yüksek 2005 yılında Türk Yoğun Bakım
Lisans ve 2019 yılında ise Koç Hemşireleri Üniversitesi Derneği’nde Sağlık 5 yıl yönetim Bilimleri kurulunda Enstitüsü aktif olarak İç Hastalıkları
çalışmış ve Hemşirelik mesleği’ne katkı
sağlamıştır. Yoğun Bakım Hemşirelerinin görev, yetki ve sorumlulukları çalışması, Türk isminin alınması
Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Doktora eğitimini tamamlamıştır. Ulusal ve uluslararası
çalışmalarında aktif katılım sağlamıştır.16 yıllık klinik deneyiminde Yoğun Bakım Hemşireliği, Eğitim
bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan çok sayıda sözel ve poster bildirisi
Koordinatörlüğü, Hemşirelik Koordinatör Yardımcılığı görevlerini uzun süre gerçekleştirmiştir. 2016
bulunmaktadır. Uluslararası indekste
yılından
taranan
bu yana
dergilerde
ön lisans, lisans,
yayınları
yüksek
bulunmaktadır.
lisans programlarında
Yurt içi
çeşitli
ve
dersler vermiştir. 2016 yılı
uluslararası kongrelerde de bilimsel başından programlarda itibaren 3.5 yıl süre sunumları ile de İstanbul vardır. Bilim Çeşitli Üniversitesi kongrelerde SHMYO’nda öğretim görevlisi olarak
bilimsel kurulda yer almış, kongre çalışmıştır. düzenlemiş 2019-2020 ve yıllarında oturum Haliç başkanlığı Üniversitesi yapmıştır. Hemşirelik 2005 Yüksekokulu’nda yılında Dr. Öğretim Üyesi olarak
Türk Yoğun Bakım Hemşireleri görev Derneği’nde yapmış ve 5 müdür yıl yönetim vekilliği kurulunda görevini üstlenmiştirr. aktif olarak Eylül çalışmış 2020 itibariyle ve Fenerbahçe Üniversitesi
Hemşirelik mesleği’ne katkı
Sağlık
sağlamıştır.
Bilimleri
Yoğun
Fakültesi
Bakım
Hemşirelik
Hemşirelerinin
Bölümünde öğretim
görev,
üyesi
yetki
olarak görevini
ve
sürdürmektedir. Çeşitli
bilimsel kuruluşlara üyelikleri bulunmaktadır. Çok sayıda eğitim ve sertifika programlarına katılmıştır.
sorumlulukları çalışması, Türk isminin alınması çalışmalarında aktif katılım sağlamıştır.16
Evli ve bir çocuk annesidir.
yıllık klinik deneyiminde Yoğun Bakım Hemşireliği, Eğitim Koordinatörlüğü, Hemşirelik
Koordinatör Yardımcılığı görevlerini uzun süre gerçekleştirmiştir. 2016 yılından bu yana ön
lisans, lisans, yüksek lisans programlarında çeşitli dersler vermiştir. 2016 yılı başından itibaren
3.5 yıl süre ile de İstanbul Bilim Üniversitesi SHMYO’nda öğretim görevlisi olarak çalışmıştır.
2019-2020 yıllarında Haliç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu’nda Dr. Öğretim Üyesiolarak
yaptı. 2017 yılında Akdeniz Üniversitesi Kumluca Sağlık Bilimleri Fakültesi
Bölümünde öğretim üyesi olarak göreve başladı ve hala devam etmektedi.
Dr. Öğr. Üyesi Kadriye NİLAY GENÇ
Dr. Genç 1973 İstanbul doğumludur. 2000 yılında İstanbul Üniversitesi Bakır
Yüksekokulu’nda Hemşirelik Lisans eğitimini, 2005 yılında Marmara Üniversi
Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı’nda İç Hastalıkları Hemşireliği alanın
Lisans ve 2019 yılında ise Koç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç H
Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Doktora eğitimini tamamlamıştır. Ulusal ve
bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan çok sayıda sözel ve pos
bulunmaktadır. Uluslararası indekste taranan dergilerde yayınları bulunmaktadır.
uluslararası kongrelerde de bilimsel programlarda sunumları vardır.
Çeşitli k

Dr. Öğr. Üyesi Hatice KARABUĞA YAKAR
Yazarlar
xi
Dr. Öğr. Üyesi Hatice KARABUĞA YAKAR
Dr. Karabuğa Yakar, 2006 yılında Marmara Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu’ndan mezun olmuştur.
Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı yüksek lisans
programını 2009 yılında; Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim
Dalı doktora programını 2016 yılında tamamlamıştır. 2006-2018 yıllarında Özel Anadolu Sağlık Merkezi
Hastanesi’nde onkoloji hemşiresi, eğitim hemşiresi ve yönetici hemşire gibi farklı uzmanlık alanlarında
çalışmıştır. Dr. Karabuğa Yakar “Onkoloji hemşireliği, hematoloji hemşireliği, kardiyoloji hemşireliği,
kültürlerarası hemşirelik” alanlarında akademik çalışmalarını yürütmektedir. Türk Hemşireler Derneği,
Onkoloji Hemşireleri Derneği, Avrupa Onkoloji Hemşireleri Derneği ve Kültürlerarası Hemşirelik Derneği
üyesidir. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı’nda
2018 yılından itibaren öğretim üyesi olarak görevini sürdürmektedir.
Dr. Öğr. Üyesi Nurcan KOLAÇ
Dr. Öğr. Üyesi Nurcan KOLAÇ
Dr. Kolaç 1966 yılında Tunceli’de doğdu.1990 yılında Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulundan
mezun oldu. 1986-1992 yılları arasında Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesinde hemşire olarak görev
aldı.1992-1994 yılları arasında Malatya Sağlık Meslek lisesinde meslek dersleri öğretmeni olarak
çalıştı. 1994 yılında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim
Dalında yüksek lisans, 2018 yılında Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde doktora eğitimini
tamamladı. 1994-2000 yılları arasında Karaelmas Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek
okulunda öğretim görevlisi olarak çalıştı. 2000 yılında Marmara Üniversitesi Hemşirelik Bölümünü Halk
sağlığı Hemşireliği Ana bilim Dalında öğretim görevlisi olarak görev aldı. 2020 yılında aynı üniversitenin
Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümünde Dr. Öğr. Üyesi kadrosuna atandı. Halen Marmara
Dr. Kolaç 1966 yılında Tunceli’de doğdu.1990 yılında Ege Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulundan mezun oldu. 1986-1992 Üniversitesi yılları Sağlık arasında Bilimleri Dr. Fakültesi Behçet Uz Hemşirelik Çocuk Hastanesinde
Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
hemşire olarak görev aldı.1992-1994 yılları arasında Malatya Sağlık Meslek lisesinde meslek
dersleri öğretmeni olarak çalıştı. 1994 yılında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalında yüksek lisans, 2018 yılında Haliç Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsünde doktora Dr. Öğr. eğitimini Üyesi tamamladı. Özlem 1994-2000 KÖSEOĞLU yılları arasında ÖRNEK
Karaelmas Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Dr. Köseoğlu Meslek Örnek, Yüksek 1979 okulunda yılında Tunceli’nin öğretim görevlisi Ovacık ilçesinde olarak doğdu. İlk ve ortaokulu Ovacık Bölge
çalıştı. 2000 yılında Marmara Üniversitesi Yatılı Okulu’nda Hemşirelik tamamladıktan Bölümünü Halk sonra sağlığı lise eğitimini, Hemşireliği ailesiyle Ana birlikte 1994’ de taşındığı Hatay ilinin
bilim Dalında öğretim görevlisi olarak İskenderun görev ilçesinde aldı. 2020 tamamladı. yılında 2005 aynı üniversitenin yılında Hacettepe Sağlık Üniversitesi Hemşirelik Bölümünde lisans
eğitimini tamamladıktan sonra bir yıl İngiltere’de kaldı. 2006-2013 yılları arasında İstanbul Amerikan
Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümünde Dr. Öğr. Üyesi kadrosuna atandı. Halen Marmara
Hastanesi ve İstanbul Cerrahpaşa Hastanesi dahil olmak üzere farklı hastanelerde yoğun bakım, cerrahi,
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümünde öğretim üyesi olarak görev
ameliyathane, göz ve enfeksiyon hastalıkları ve servislerinde Hemşire olarak çalıştı. Hastanelerde
yapmaktadır.
çalışırken İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi
Dr. Köseoğlu Örnek, 1979 yılında Tunceli’nin Halk Ovacık Sağlığı ilçesinde Hemşireliği doğdu. İlk alanında ve ortaokulu yüksek Ovacık lisansını tamamladı. 2016 yılında aynı fakülte ve alanda
Dr. Öğr. Üyesi Fatma NEVİN ŞİŞMAN
Bölge Yatılı Okulu’nda tamamladıktan sonra doktora lise eğitimini, ailesiyle tamamladı. birlikte 1994’ 2013 de yıllında taşındığı İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Öğretim görevlisi olarak
Hatay ilinin İskenderun ilçesinde tamamladı. 2005 yılında Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik
çalışmaya başladı ve 2016 yılında Dr. Öğretim Üyesi unvanı aldı. Burada halk sağlığı, enfeksiyon hastalıkları
ve epidemiyoloji ve işçi sağlığı derslerini düzenli olarak verdi. Özellikli olarak çalıştığı alanlar
Bölümünde lisans eğitimini tamamladıktan sonra bir yıl İngiltere’de kaldı. 2006-2013 yılları
arasında İstanbul Amerikan Hastanesi ve İstanbul Cerrahpaşa Hastanesi dahil olmak üzere
işçi sağlığı, HIV/AIDS hastalıklarında korunma ve stigma, okul sağlığı olmuştur. Ulusal ve uluslararası
farklı hastanelerde yoğun bakım, cerrahi, ameliyathane, göz ve enfeksiyon hastalıkları ve
servislerinde Hemşire olarak çalıştı. Hastanelerde birçok çalışma çalışırken ve yayınları İstanbul olan Üniversitesi Köseoğlu Sağlık Örnek 2019 yılı itibari ile Almanya Münih Ludwig Maximilian
Bilimleri Enstitüsü Florence Nightingale Üniversitesi’nde Hemşirelik Fakültesi post-doktora Halk Sağlığı araştırmacısı Hemşireliği olarak çalışmaya devam etmektedir. Evli ve bir çocuk
alanında yüksek lisansını tamamladı. 2016 sahibidir. yılında aynı fakülte ve alanda doktora eğitimini
tamamladı. 2013 yıllında İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Öğretim görevlisi olarak çalışmaya
başladı ve 2016 yılında Dr. Öğretim Üyesi unvanı aldı. Burada halk sağlığı, enfeksiyon
hastalıkları ve epidemiyoloji ve işçi sağlığı derslerini düzenli olarak verdi. Özellikli olarak
çalıştığı alanlar işçi sağlığı, HIV/AIDS hastalıklarında korunma ve stigma, okul sağlığı
2009 yılında lisans eğitimini Ege Üniversitesi Ödemiş Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik

Hemşirelik Derneği üyesidir. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İç Hastalıkları
Hemşireliği Anabilim Dalı’nda 2018 yılından itibaren öğretim üyesi olarak görevini
sürdürmektedir.
xii
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Gülden KÜÇÜKAKÇA ÇELİK
Dr. Öğr. Üyesi Gülden KÜÇÜKAKÇA ÇELİK
Dr. Küçükakça Çelik, 1983 yılında Yozgat’ın Akdağmadeni İlçesinde doğdu. 2004 yılında Erciyes
Üniversitesi Nevşehir Sağlık Yüksekokulu’nda Lisans eğitimini tamamladı. 2011 yılına kadar Kayseri
Eğitim ve Araştırma Hastanesinde hemşire olarak çalıştı. 2011-2013 yılları arasında Erzincan
Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik bölümünde araştırma görevlisi olarak, 2013-2017 yılları
arasında Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Semra ve Vefa Küçük Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde öğretim
görevlisi olarak çalıştı. 2017 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği
Anabilim Dalı’nda Doktora eğitimini tamamlayarak, Dr. Öğr. Üyesi unvanını aldı. Hemşirelik lisans ve
lisansüstü düzeyinde dersler vermektedir ve alanında birçok ulusal-uluslararası çalışmaları bulunmaktadır.
Halen, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Semra ve Vefa Küçük Sağlık Bilimleri Fakültesi
Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanlığı görevini sürdürmektedir.
Dr. Küçükakça Çelik, 1983 yılında Yozgat’ın Akdağmadeni İlçesinde doğdu. 2004 yılında
Erciyes Üniversitesi Nevşehir Sağlık Yüksekokulu’nda Lisans eğitimini tamamladı. 2011 yılına
kadar Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesinde hemşire olarak çalıştı. 2011-2013 yılları
arasında Erzincan Üniversitesi Dr. Sağlık Öğr. Üyesi Yüksekokulu Hatice Hemşirelik ÖNTÜRK bölümünde araştırma görevlisi
olarak, 2013-2017 yılları arasında Dr. Öntürk 1977 Nevşehir Van doğumludur. Hacı Bektaş İlk ve ortaöğrenimini Veli Üniversitesi Van İzmir’de Semra tamamladı. ve Yükseköğrenimine
Vefa
Küçük Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde 1996 yılında İnönü öğretim Üniversitesi görevlisi Hemşirelik olarak Bölümünde çalıştı. 2017 başladı, yılında 1999 yılında Erzurum Van Yüzüncü Yıl
Dr. Atalıkoğlu Başkan 1986 Üniversitesi yılında Van Niğde’de Sağlık Yüksekokulu doğdu. Hemşirelik 2009 yılında bölümünden Atatürk mezun Üniversitesi
oldu. 1996-2000 yılları arasında
Atatürk Üniversitesi Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Doktora eğitimini
Erzincan Sağlık Yüksekokulu’nda Van Yüzüncü lisans Yıl Üniversitesi eğitimini Tıp tamamladı. Fakültesi Araştırma 2009-2010 Hastanesinde yılları pediatri arasında hemşiresi olarak çalıştı.
tamamlayarak, Dr. Öğr. Üyesi 2000 unvanını Yılında Yüzüncü aldı. Yıl Hemşirelik Üniversitesi Bitlis lisans Sağlık ve Yüksekokulu lisansüstü Hemşirelik düzeyinde Bölümünde dersler öğretim görevlisi
olarak ulusal-uluslararası çalışmaya başladı. 2000-2001 çalışmaları yılları bulunmaktadır. arasında yüksekokul Halen, müdür Nevşehir
yardımcılığı görevinde
Atatürk Üniversitesi Aziziye Eğitim ve Araştırma hastanesinde Kalp Damar Cerrahisi Yoğun
vermektedir ve alanında birçok
Bakım hemşiresi olarak çalıştı. bulundu. 20122008 yılında yılında yüksek Van Yüzüncü lisans Yıl Üniversitesi 2017 yılında Sağlık Bilimleri doktora Enstitüsü eğitimini
Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Semra ve Vefa Küçük Sağlık Bilimleri Fakültesi
Tıp
Cerrahi
Fakültesi Farmakoloji
tamamladı. 2010-2012 yılları ABD arasında yüksek Adıyaman lisans eğitimini Üniversitesi tamamladı. Sağlık 2010 Yüksekokulu’nda, yılında Bitlis Eren Üniversitesi 2012- Sağlık Hizmetleri
Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Meslek Yüksekokuluna Dalı Başkanlığı kurucu müdür görevini olarak sürdürmektedir.
2017 yılları arasında ise Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık atandı. Bilimleri 2018 yılında Fakültesi’nde
Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Dr. Öntürk 1977 Van Enstitüsü doğumludur. Hemşirelik Anabilim İlk Dalı Hemşirelik ve ortaöğrenimini Esasları doktora eğitimini Van tamamladı. ve Aynı İzmir’de yıl Bitlis Eren
araştırma görevlisi olarak çalıştı. 2017 yılında Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık tamamla
Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümünde Dr. Öğr. Üyesi olarak çalışmaya başladı. 2020
Yükseköğrenimine Bilimleri Fakültesi İç Hastalıkları 1996 yılında yılında Bitlis Hemşireliği Eren Üniversitesi İnönü Anabilim Bitlis Üniversitesi Sağlık Dalı’nda Yüksekokulu Doktor müdürlüğü Hemşirelik Öğretim görevi verildi. Üyesi Bölümünde Akademik çalışmalarının
itibaren yanısıra Erzincan idarecilik görevi Binali halen Yıldırım devam etmektedir. Üniversitesi Sağlık Bilimleri
başladı, 19
unvanını aldı. 2017 yılından
yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik bölümünden mez
Fakültesi İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanlığı görevini sürdürmektedir.
oldu. 1996-2000 yılları arasında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırm
Dr. Öğr. Üyesi İlknur ÖZKAN
Hastanesinde pediatri hemşiresi olarak çalıştı. 2000 Yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bit
Dr. Öğr. Üyesi İlknur ÖZKAN
Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. 200
Dr. Özkan 1980 yılında Menemen’de doğdu. 2002 yılında Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hemşirelik
2001 yılları arasında Yüksek yüksekokul Okulu’nda lisans müdür eğitimini yardımcılığı tamamladı. 2004-2006 görevinde yılları arasında bulundu. Marmara Üniversitesi 2008 yılında V
Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Programını; 2006-2013 yılları arasında
Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Doktora Programını
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Fakültesi Farmakoloji ABD da yüks
lisans eğitimini tamamladı. 2010 2002-2003 yılında yılları arasında Bitlis Ankara’da Eren Gülhane Üniversitesi Askeri Tıp Akademisi’nde; Sağlık Hizmetleri 2003-2017 Mesl
yılları arasında da İstanbul’da Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim hastanesinde klinik ve
Yüksekokuluna kurucu klinik müdür sorumlu hemşiresi olarak olarak atandı. görev yaptı. 2018 2017 yılında Akdeniz Haliç Üniversitesi Üniversitesi Kumluca Sağlık Bilimleri Sağlık Bilimle
Dr. Özkan 1980 yılında Menemen’de Fakültesi Hemşirelik doğdu. Bölümünde 2002 yılında öğretim üyesi Gülhane olarak göreve Askeri başladı Tıp ve Akademisi
hala devam etmektedi.
Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Hemşirelik Esasları doktora eğitimini tamamladı. Aynı y
Hemşirelik Yüksek Okulu’nda lisans eğitimini tamamladı. 2004-2006 yılları arasında Marmara
Bitlis Üniversitesi Eren Sağlık Üniversitesi Bilimleri Enstitüsü Sağlık İç Hastalıkları Yüksekokulu Hemşireliği Hemşirelik Yüksek Lisans Bölümünde Programını; Dr. Öğr. Üyesi olar
çalışmaya 2006-2013 yılları başladı. arasında 2020 Marmara yılında Üniversitesi Bitlis Eren Sağlık Üniversitesi Bilimleri Enstitüsü Bitlis İç Sağlık Hastalıkları Yüksekokulu müdürlü
Hemşireliği Doktora Programını tamamladı. 2002-2003 yılları arasında Ankara’da Gülhane
görevi verildi. Akademik çalışmalarının yanısıra idarecilik görevi halen devam etmektedir.

Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümünde öğretim üyesi olarak gö
yapmaktadır.
Dr. Öğr. Üyesi Fatma NEVİN ŞİŞMAN
Yazarlar
xiii
Dr. Öğr. Üyesi Fatma Nevin ŞİŞMAN
Dr. Temiz 1975 yılında Adana’nın Ceyhan ilçesinde dünyaya gelmiştir. İlk ve Orta öğrenimini
Ceyhan’da tamamladıktan sonra Adana 2009 Kız yılında Lisesinden lisans eğitimini mezun olmuştur. Ege Üniversitesi Ödemiş öğrenimini Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümünde
Marmara Üniversitesi Hemşirelik tamamladı. Yüksekokulunda 2009-2010 tamamladıktan yılları arasında sonra VKV yüksek Amerikan lisansını Hastanesi da Hematoloji/Onkoloji Kliniğinde hemşire
olarak ise görev Haliç aldı. Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Sağlık Bilimleri Enstitüsü Enstitüsünde 2009-2011 yılları arasında
aynı okulda bitirmiştir. Doktora öğrenimini
Hemşirelik Ana Bilim Dalında tamamlamıştır. yüksek lisans; Lisans 2012-2016 öğrenimini yılları arasında tamamladıktan doktora sonra eğitimini yoğun tamamladı. Marmara Üniversitesi Sağlık
bakım hemşiresi olarak çalışmaya Bilimleri başlamış Fakültesi olup uzun Hemşirelik yıllar Bölümünde sorumlu hemşire, 2010-2017 supervizör, yılları arasında Araştırma Görevlisi olarak görev
aldı. 2017 yılında aynı fakültede Dr. Öğr. Üyesi kadrosuna atandı. Sağlığın geliştirilmesi, toplum ruh
eğitim koordinatörlüğü ve en son olarak da hemşirelik hizmetleri müdürlüğü görevleri ile
sağlığı, okul sağlığı, yaşlı sağlığı, kronik hastalıkların yönetimi ile ilgili ulusal ve uluslararası çalışma ve
hemşirelik mesleğine hizmet etmiştir. A kalite üç büyük hastanenin kalite ve akreditasyon
yayınları, kitap bölüm yazarlıkları, dergi hakemlikleri ve mesleki derneklerde üyelikleri bulunmaktadır.
süreçlerinde hemşirelik hizmetleri yöneticisi olarak aktif rol almıştır. Kendisinin kitap
Halen Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümünde öğretim üyesi olarak
editörlüğü, çeşitli kitaplarda bölüm yazarlığı, birçok yayınlanmış makalesi ve bildirileri
görev yapmaktadır.
bulunmaktadır. Halen Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Hemşirelik Fakültesi Öğretim
Üyeliği ve Lisansüstü Eğitim Öğretim Koordinatörlüğü görevlerini yürütmektedir.
2009 yılında lisans eğitimini Ege Üniversitesi Ödemiş Sağlık Yüksekokulu Hemşir
Bölümünde tamamladı. 2009-2010 yılları arasında VKV Amerikan Hastan
Dr. Öğr. Üyesi Seçil TAYLAN
Hematoloji/Onkoloji Kliniğinde hemşire olarak görev aldı. İstanbul Üniversitesi Sağ
Dr. Öğr. Üyesi Seçil TAYLAN
Bilimleri Enstitüsünde 2009-2011 yılları arasında yüksek lisans; 2012-2016 yılları arası
1975 Adana doğumludur. 1997 Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, 2009 Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Deontoloji ve Tıp Tarihi Yüksek Lisansı, 2013 Çukurova Üniversitesi
Hemşirelik Yüksekokulu Hemşirelik Yüksek Lisansı, 2016 Haliç Üniversitesi Hemşirelik Doktorası
mezunudur. 1997-2007 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde hemşire
olarak, 2007-2017 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Yüksekokulunda öğretim
görevlisi olarak, 2017 yılından itibaren halen Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik
Bölümü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Doktor Öğretim Üyesi olarak çalışmaktadır.
1975 Adana doğumludur. 1997 Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, 2009 Çukurova
Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Bilimleri Cerrahi hemşireliği, Enstitüsü, Deontoloji hemşirelik bakımı, ve Tıp Tarihi bakım Yüksek etiği, hemşirelik Lisansı, eğitimi, mesleki roller, acil hemşireliği,
2013 Çukurova Üniversitesi Hemşirelik stoma Yüksekokulu hemşireliği ile Hemşirelik ilgili uluslararası Yüksek ve ulusal Lisansı, birçok 2016 yayını Haliç bulunmaktadır. Birçok kongrede sözel ve
poster bildiri sunumunda ve davetli konuşmacı olarak görev yapmıştır.
Dr. Öğr. Üyesi Gamze TEMİZ
Dr. Öğr. Üyesi Gamze TEMİZ
Dr. Temiz 1975 yılında Adana’nın Ceyhan ilçesinde dünyaya gelmiştir. İlk ve Orta öğrenimini Ceyhan’da
tamamladıktan sonra Adana Kız Lisesinden mezun olmuştur. Üniversite öğrenimini Marmara
Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulunda tamamladıktan sonra yüksek lisansını da aynı okulda bitirmiştir.
Doktora öğrenimini ise Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalında
tamamlamıştır. Lisans öğrenimini tamamladıktan sonra yoğun bakım hemşiresi olarak çalışmaya
başlamış olup uzun yıllar sorumlu hemşire, supervizör, eğitim koordinatörlüğü ve en son olarak da
hemşirelik hizmetleri müdürlüğü görevleri ile hemşirelik mesleğine hizmet etmiştir. A kalite üç büyük
Dr. Temiz 1975 yılında Adana’nın Ceyhan ilçesinde dünyaya gelmiştir. İlk ve Orta öğrenimini
hastanenin kalite ve akreditasyon süreçlerinde hemşirelik hizmetleri yöneticisi olarak aktif rol almıştır.
Ceyhan’da tamamladıktan sonra Adana Kız Lisesinden mezun olmuştur. Üniversite öğrenimini
Kendisinin kitap editörlüğü, çeşitli kitaplarda bölüm yazarlığı, birçok yayınlanmış makalesi ve bildirileri
Marmara Üniversitesi Hemşirelik
bulunmaktadır.
Yüksekokulunda
Halen Sağlık
tamamladıktan
Bilimleri Üniversitesi
sonra yüksek
Hamidiye
lisansını
Hemşirelik
da
Fakültesi Öğretim Üyeliği ve
aynı okulda bitirmiştir. Doktora Lisansüstü öğrenimini Eğitim ise Öğretim Haliç Koordinatörlüğü Üniversitesi Sağlık görevlerini Bilimleri yürütmektedir. Enstitüsü
Hemşirelik Ana Bilim Dalında tamamlamıştır. Lisans öğrenimini tamamladıktan sonra yoğun
bakım hemşiresi olarak çalışmaya başlamış olup uzun yıllar sorumlu hemşire, supervizör,
eğitim koordinatörlüğü ve en son olarak da hemşirelik hizmetleri müdürlüğü görevleri ile
hemşirelik mesleğine hizmet etmiştir. A kalite üç büyük hastanenin kalite ve akreditasyon

Bilimlerinde Simülasyon: Kavramdan Uygulamaya” adlı kitapta bölüm yazarıdır. 2020
yılından bu yana Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde
öğretim elemanı olarak görevini sürdürmektedir.
xiv
Yazarlar
Dr. Arş. Gör. Ayşe SEZER BALCI
Dr. Arş. Gör. Ayşe SEZER BALCI
Üniversitesi Hemşirelik Doktorası mezunudur. 1997-2007 yılları arasında Çukurova
Üniversitesi Cerrahi Yoğun Ayşe Bakım Sezer Balcı Ünitesinde 1988 yılında hemşire Ankara’da olarak, doğdu. 2007-2017 2009 yılında Zonguldak yılları arasında Karaelmas Üniversitesi
Hemşirelik Yüksekokulu’nda lisans eğitimini tamamladı. 2010-2012 yılında Marmara Üniversitesi
Çukurova Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Yüksekokulunda öğretim görevlisi olarak, 2017
Sağlık Bilimleri Fakültesi Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı’nda yüksek lisans ve 2020 yılında doktora
eğitimini Üniversitesi tamamladı. Sağlık 2010-2020 Bilimleri yılları arasında Fakültesi Marmara Hemşirelik Üniversitesi Sağlık Bölümü Bilimleri Fakültesi
yılından itibaren halen Akdeniz
Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Halk Sağlığı Anabilim Hemşireliği Anabilim Dalı’nda Dalı’nda Doktor Araştırma Görevlisi Öğretim olarak Üyesi çalıştı. Halk olarak Sağlığı Hemşireleri
çalışmaktadır. Cerrahi hemşireliği,
Derneği üyesidir.
hemşirelik
Mehmet
bakımı,
Akif Ersoy
bakım
Üniversitesi
etiği,
Sağlık
hemşirelik
Bilimleri
eğitimi,
Fakültesi Halk
mesleki
Sağlığı Hemşireliği
Anabilim Dalı’nda Doktor Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır.
roller, acil hemşireliği, stoma hemşireliği ile ilgili uluslararası ve ulusal birçok yayını
bulunmaktadır. Birçok kongrede sözel ve poster bildiri sunumunda ve davetli konuşmacı olarak
görev yapmıştır.
Arş. Gör. Yağmur ŞANCI
Arş. Gör. Yağmur ŞANCI
Yağmur Şancı 1990 1990 yılında yılında Muğla’da Muğla’da doğdu. doğdu. 2013 yılında 2013 Acıbadem yılında Üniversitesi Acıbadem Sağlık Bilimleri
Üniversitesi Fakültesi Hemşirelik Sağlık Bölümü’nde Bilimleri lisansını Fakültesi tamamladı. Hemşirelik 2016 yılında Koç Bölümü’nde
Üniversitesi Sağlık Bilimleri
lisansını
Enstitüsü
tamamladı.
Çocuk Sağlığı
2016
ve Hastalıkları
yılında
Hemşireliği
Koç Üniversitesi
Yüksek Lisans
Sağlık
Programı’ndan
Bilimleri
mezun oldu. 2017
yılında başladığı İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve
Enstitüsü
Hastalıkları
Çocuk
Hemşireliği
Sağlığı
Doktora
ve
Programı’nda
Hastalıkları
tez dönemindedir.
Hemşireliği
2012-
Yüksek
2014 yılları
Lisans
arasında yenidoğan
Programı’ndan yoğun bakım hemşiresi mezun olarak, oldu. 2014-2019 2017 yılları yılında arasında da başladığı Acıbadem Üniversitesi İstanbul Sağlık Bilimleri
Üniversitesi-Cerrahpaşa Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde Lisansüstü öğretim elemanı Eğitim olarak Enstitüsü görev aldı. Çocuk Hemşirelik Sağlığı simülasyonla eğitimine
yönelik deneyimi bulunmakla birlikte “Sağlık Bilimlerinde Simülasyon: Kavramdan Uygulamaya”
ve Hastalıkları Hemşireliği Doktora Programı’nda tez dönemindedir. 2012- 2014 yılları
adlı kitapta bölüm yazarıdır. 2020 yılından bu yana Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
arasında yenidoğan yoğun bakım Hemşirelik hemşiresi Bölümü’nde olarak, öğretim elemanı 2014-2019 olarak görevini yılları sürdürmektedir. arasında da Acıbadem
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde öğretim elemanı olarak görev
aldı. Hemşirelik simülasyonla eğitimine yönelik deneyimi bulunmakla birlikte “Sağlık
Bilimlerinde Simülasyon: Kavramdan Uygulamaya” adlı kitapta bölüm yazarıdır. 2020
yılından bu yana Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde
öğretim elemanı olarak görevini sürdürmektedir.
Dr. Arş. Gör. Ayşe SEZER BALCI