26.11.2021 Views

İstikbal Dergi Kasım 2021 Sayısı

İstikbal Gazetesinin aylık yayını İstikbal Dergi Kasım 2021 sayısı yayımlandı

İstikbal Gazetesinin aylık yayını İstikbal Dergi Kasım 2021 sayısı yayımlandı

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Gelenek ve Kentsel Gelişme

Kentlerde önemli alanlardan biri, tarihten

süzülüp bugüne erişebilmiş olan geleneksel

semtlerdir. Bu tür alanların bölgenin tarihi yapısı

ile uyumlu bir şekilde geliştirilmesi gerekir.

Kentin değişik alt bölgelerini bütünsel

kimliğe uygun geliştirirken diğer yandan tek

tek fiziksel mekânların da bu anlayışa uyumlu

olması gerekir. Binalarda uygunsuz renklerin,

uzantıların, süslemelerin veya dışarıdan görülen

aksesuarların kullanımın önüne geçilmelidir.

Genel kabul görmüş ‘kimliğin korunması

anlayışı’ çerçevesinde yurttaşlar, fiziksel mekânın

içini kendi ihtiyaçlarına uygun olarak

düzenleyebilmekle birlikte dış görünümde bütünsellik

kuralına uygun olmak zorundadırlar.

Belli bir tarihe sahip çağdaş kentlerde izlediğimiz

durum budur.

Sağlıklı Kent

Yaşanabilir bir kent öncelikle sağlık özellikleri

ile kendini belli eder. Sağlıklı kentte

temiz su kullanımı ve kanalizasyon altyapısı,

kentin gelecekteki gelişimi de dikkate alınarak

uzun vadeli çözüme kavuşturulmuştur. Böyle

bir yerleşimde sağlıklı gıda erişim mümkün ve

kolaydır. Başta çocuklar ve kadınlar olmak

üzere kentli yurttaşlar parklar, meydanlar,

caddeler ve sokaklar gibi temiz ve bakımlı

kentsel mekânları korkusuzca ve güven içinde

kullanabilirler.

Kentte kamusal mekân, sağlık yapısı ile

koordineli yürür. Kamusal

mekân ve sağlık gerekleri

birbirleri ile doğrudan ilişkilidir.

Sağlık merkezleri

yurttaş eğitimi ve danışmanlığı

açısından kamusal

mekân özelliği gösterir.

Diğer yandan kütüphaneler

gibi diğer kültür temelli kamusal

mekânlar da yurttaşların

sağlık konusunda

bilgilenmeleri için imkânlar

sağlarlar. İyi özelliklerle

donatılmış halk pazarları

sağlıklı gıdaya erişim için

kentin önemli mekânları

arasında yer alır. Dünyada

hızla yaygınlaşan obezite

ve diyabet sorunlarını

önemseyen kent yerleşimleri,

kirlilik yaratan taşıt trafiğini azaltmaya

özen gösterirken yurttaşları yürüyüşe teşvik

eder. Taşıta bağlı yaşamın yaygınlaşmasında

hızla yaygınlaşan büyük alışveriş merkezlerinin

etkisi olduğunu söyleyebiliriz.

Kentin kamusal mekân özellikleri duruma

bağlı olarak olumlu veya olumsuz yönde kentli

yurttaşın psikolojisini etkiliyor. Başarılı kentsel

mekân uygulamaları zihinsel, duygusal ve bedensel

olarak daha sağlıklı bir kent toplumu

oluşturmak uygun zemini oluşturuyor. Giderek

kalabalıklaşan kentlerde özellikle yeşil alanlar

ve parklar, insanların ruhsal gerginliklerini atmaları

için önemli araçlardan biri olma fonksiyonunu

yerine getiriyor. Kentsel mekânların

daha sık, yaygın ve kitlesel kullanımı, komşulara

birbirlerini tanıma fırsatı verirken suç

oranını da düşüyor. Bu tür ortamlarda kurulan

sivil toplum yapılanmaları, çok yönlü sağlıklı

kentsel yaşama katkı veriyorlar.

Sağlıklı kent, yurttaşlar aidiyet duygusu

yaratır. İnsanlar kendilerini o yerleşime ait hissederler.

Sonuçta bu duygu, kendi çevrelerine

sahip çıkmalarına ve oradaki yaşanabilirlik

şartlarını iyileştirmeye gayret etmelerine

neden olur.

Kentsel Yeteneği Değerlendirmek

Bir işletme gibi bir kent de kenti oluşumunda

beceriler, yetenekler ve yetkinlikler

barındırır. Bu varlık, bilgi ve deneyim birikimini

ise en iyi o yerleşimde yaşayanlar bilmesi

gerekir. Kentin kamusal gündemini

oluşturmaya başlamanın başlangıç adımı,

kentte mevcut veya birikmiş olan yetenekleri

ve kaynakları belirlemektir. Böylece bu birikimin

değerlendirilmesine yönelik kamusal

mekân düzenlemesi ve kullanımı için gerekli

veri altyapısı sağlanmış olur. Yurttaşların kültürü

ile mekân arasındaki bu ilişkilendirme,

aynı zamanda sahiplendirme ihtiyacına da

çözüm olacaktır.

Kentte başarılı, sürdürülebilir projeler için

paydaşlık ve katılım birinci derecede önemlidir.

Bu tespit, kentsel mekânın oluşturulması

ve geliştirilmesi için de vazgeçilmez değerdedir.

Kentsel mekân projelerinde bundan etkilenecek

olan paydaşların katılımıyla yapılacak

beyin fırtınası türünde çalışmalar hem projeyi

iyileştirecek hem de sahiplenilecek ortak paydanın

oluşumunu sağlayacaktır.

Kentin fiziksel gelişimiyle ilgili olan plancılar,

mühendisler, mimarlar, trafik uzmanları

pek çok durumda kendi kariyer tanımlarına

içine sıkışık kalırlar. Hâlbuki kentin gerçek sahibi

olan yurttaşlar kentsel yaşam açısından

daha bütüncül bir bakışa sahiptir. Dolayısıyla

kentsel vizyonun ve mekânsal gelişme bakışının

oluşumuna kentli yurttaşları dâhil etmek

daha sürdürülebilir ve benimsenmeyi kolay

sonuçlara yol açar. Kentsel mekân oluşturma

ve geliştirme süreçlerinde kaliteyi artırmanın

yolu kent yönetimi ile kentsel paydaşlar arasındaki

iletişim ve etkileşimi artırmaktır.

Mekânın Sosyal Kullanımı

Kentteki iyileştirme ve geliştirme faaliyetleri

konusunda beklentiler, bunların yerel

yönetimler tarafından yapılması yönünde gelişiyor.

Kent yönetimlerinin oy ve takdir beklentileri,

sosyal ve kültürel yaşama ilişkin

çalışmaların halka “balık tutmayı öğretmek

yerine balık vermek” halini alması ile sonuçlandı.

Kentli yurttaşlarca yapılabilecek sivil

toplum faaliyetleri bile onlar adına kent yönetimleri

tarafından gerçekleştirilir oldu. Hâlbuki

halkın doğru yönlendirilmesi ve teşvik edilmesi

ile kentsel mekânların sosyal ve kültürel

kullanımına canlılık getirecek çok başarılı örnekler

yaratılabiliyor.

Park, meydan, kütüphane, müze gibi kentin

kamusal alanlarında canlı kullanımın kendiliğinden

oluşacağını varsaymak fazla

iyimserlik olur. Bu tür yerlerin, kentteki sosyal

yaşamı daha canlı hale getirmek üzere değerlendirilmesi

gerekir. Bu yöndeki ilk adım, kamusal

alan çevresinde yaşayan vatandaşların

söz konusu mekâna sahip çıkmalarının sağlanmasıdır.

Kent yönetimlerine düşen görev, kamusal

alanlarda ‘halk adına’ etkinlik yapmak

yerine bu tür faaliyetlerin bölge-yöre halkı tarafından

düzenlenmesini özendirmek ve yurttaşlara

bu yönlü bilgi ve deneyim

kazandırmaktır.

Kentin kamusal alanları genel olarak

kentte yaşayanlar tarafından bireysel ve pasif

biçimde kullanılırlar. Hâlbuki kent öncelikle

birlikte sosyal yaşam ve çoklu ilişki-iletişim

demektir. Kentteki faaliyet formlarının da bu

sosyal yönü yansıtması gerekir. Park, kütüphane

veya müze gibi mekânların yurttaş örgütlenmeleri

tarafından değerlendirilmeleri

beklenir. Mekânın yapısına uygun olarak

okuma günleri, yazma atölyeleri, resim çalışmaları,

açık alan kutlamaları, forumlar gibi pek

çok etkinlik düzenlenebilir. Yurttaşların doğrudan

bu tür konulara yönelmeleri ile çok daha

yaratıcı örnekler bulunacaktır. Yerel yönetimlere

ve kentteki güçlü sivil toplum kuruluşlarına

düşen görev ise semtlerde, mahallelerde

veya büyük yerleşim bölgelerinde bu tür faaliyetlerin

tohumunu ekmek amacıyla kolaylaştırıcılık

ile eğitim ve danışmanlık hizmetleri

vermektir.

Hep Birlikte

Kentsel mekânların canlandırılması konusunda

yapılacaklar iki tür

katılım ve liderlik gerektirir.

Bu gerekliliklerden üstten

alta doğru olanını

kentin üst yönetimi sahiplenir;

alttan üste doğru sahiplenme

ise yurttaşlar ve

sivil toplum kuruluşları tarafından

gerçekleştirilir.

Kentin kamusal alanlarının

değerlendirilmesi için

öncelikle mevcut mekânların

kullanım durumu tespit

edilmelidir. Kapalı mekânlar,

okul bahçeleri veya

parklar çoğu zaman yeterince

değerlendirilmeden

durmaktadır. Cadde ve sokaklarda

her boş bölümün

taşıt parkı olması gibi bir

ön kabul gelişmiştir. Hâlbuki bunların tamamı

daha canlı bir sosyal yaşam için değerlendirilebilir.

Kentin üst yönetimlerinin öncelikli görevlerinden

biri kamusal alanların kullanımı konusunda

kalın çizgilerle geliştirilmiş bir vizyon

oluşturmak ve bunun paylaşımını sağlamaktır.

Giderek kentlerin ‘taşıt parkı’ haline dönüştüğünü

dikkate alarak bu çıkmazdan kurtulmanın

da kentin üst yönetimlerinin öncelikli

sorumluluk ve görevlerinden biri olduğunu

söylemeliyiz.

Denemek

Başta bir bütün olarak kentin kendisi

olmak üzere kamusal alanlar karmaşık varlıklardır.

Kentin tamamında her şeyin bir anda

doğru ve yolunda gitmesini bekleyemeyiz. Bu

nedenle deneysel pilot uygulamalar yapmak

yararlı olur. Başarılı örnekler her zaman ilgi

çeker.

Diğer yandan kentsel mekân gelişimi ve

kullanımı küresel ölçekte başarılı ve başarısız

örneklere sahip bir alandır. Bu nedenle başka

ülkelerdeki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek

de yararlı olur.

11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!