GAPŞehir 6. Sayı

Bizi biz yapan,
hafızalarımızda
muhafaza
ettiğimiz şeylerdir
Sorularınızın ana objesi eşya ve
mekan olmakla beraber, ben
konuya 'insan' ile başlayayım.
Çünkü objelere, eşyaya ve
mekana bakışımız, 5 duyu
organımızın zaman içinde
hafızamızda meydana getirdiği
hâsıla olarak ete kemiğe
bürünmektedir.
Malum 5 duyu organının -kulak,
burun, göz, dil ve derinin
(dokunma)-, dış dünyadan aldığı
bilgiler, hafızamızda, beynin
(akıl) kılavuzluğunda
biçimlendirilerek bilinçaltı ve
bilinç üstümüzde ortaya bir yapı,
bir sistem çıkarmaktadır. Bu
sebeple, dünyaya bakışımızı,
dünyayı algılama üslubumuzu,
tarzımızı belirleyen etkisi vardır,
hafızamızın.
Hafızalarımızda 'muhafaza'
ettiğimiz şeyler bizi 'biz' yapan,
sizi 'Süreyya Nazlı Açanal', beni
de 'İbrahim Halil Çelik' yapan
şeylerdir. Her insanın parmak
izinin nevî şahsına münhasır
olması, hiçbir insanın parmak
izinin bir başkasıyla aynı
olmaması gibi, inandığımız
değerler, ideolojilerimiz,
inançlarımız vs. hep o
hafızalarımızda duran 'şey'lerin
bizde meydana getirdiği algı-kir
düzeneği olarak, bizi biricik hale
getiren, özgün kılan
hususiyetlerimizdir.
Sorularınız doğrudan ve dolaylı
olarak 5 duyunun hafızalarımızda
'çattığı' sistematiği anlamaya
yöneliktir. Sorularınıza 'koku'dan
başlamış olmanız, sistematiğin
oluşumunda kokunun etkisini iyi
tespit ettiğinizi göstermektedir.
Beni doğuran insanın
varlığından habersiz yaşamışım
Ben henüz 11 aylıkken annem
Adile hanımı kaybetmişim.
Annem ölünce de Anneannem
Meryem bakmış bana, o
büyütmüş. Ortaokul sıralarına
kadar da anneannemi anne
bilmişim. Beni asıl doğuran
insanın varlığından habersiz
yaşamışım. Bu sebeple 'Anne'
kavramı, diğer insanlardan farklı
olarak, bende ikili (dual) bir
objeyi içkindir.
Anne kokusuna ilişkin algı
sistematiği, başlarda bu şekilde,
deyim yerindeyse 'çatılmış' olan
bir çocuğun belli bir yaştan sonra
değişmiş olması, nasıl bir
kişiliğin ortaya çıkmasına yol
açmıştır? Ama ondan önce
sorulması gereken asıl soru
bence şudur: Anne kokusu olarak
farklı bir düzlemde gelişmiş olan
bir sistematik, daha sonra nasıl
bir düzleme tebeddül (değişme,
dönüşme, başkalaşma) etmiştir?
Ya da bir 'mübadele' vuku
bulmuş mudur? Vuku bulmuş
olan şeyi 'tebeddül' (Başkalaşma)
sözcüğü ile mi, yoksa 'tekâmül'
(olgunlaşma) sözcüğü ile mi
karşılamalıyız?
Meryem ana, kaskatı bir
yoksulluk içinde, fedakârlık
sözcüğünün son sınırlarına kadar
götürüldüğü bir anne kokusu
edinmeme yol açtı. Beni
kucağına aldığında, aldığım o
yorgunluk, emek vermiş olmak,
fedakârlık gibi çağrışımlar yayan
ter kokusu hafızamın Urfa'ya
ilişkin koku düzeneğini
oluşturmuş. Düşünün, beni
büyütmek için, dağda-bayırda
yetişen ebegümeci-meyramhort
gibi otları toplayıp satıyordu.
Urfa bende, her şeyden önce
Meryem ananın kokusudur
Evet, Urfa, her şeyden önce
bende Meryem ananın bu anne
kokusudur. Yukarıda da söz
etmiştim, onun annem değil,
anneannem olduğunu çevreden
yarım yamalak duyduklarımdan
çıkarıp ona itiraf ettirdikten sonra
öğrendim. Asıl annemin Meryem
ananın, genç yaşta 'ince
hastalıktan' ölen kızı Adile
olduğunu öğrenince tuhaf bir şey
oldu.
Meryem ananın kokusunun
yanına, sadece rüyalarda
gördüğüm bir siluete sahip, yine
sadece rüyalarda algıladığım,
uyanınca mahiyetini kaybettiğim
bir başka koku daha eklendi. O
günden sonra anne kokusu
bende böyle dual bir yapı arz
etmeye başladı. Urfa adı geçince
zihnimde uyanan ilk koku, bu
dual anne kokusudur.
ŞANLIURFA | Duyumsamak (İbrahim Halil ÇELİK)
63