GAPŞehir 6. Sayı

ŞANLIURFA | Duyumsamak (İbrahim Halil ÇELİK)
Hac dönemlerinde Urfa'dan,
gökyüzüne gülyağının envai
türünden bir koku yükselirdi
Elbette ki hafızada Urfa'yla
özdeşleşmiş başka kokular da
var: Hacca gidişlerin henüz
uçakla değil otobüslerle
sağlandığı dönemlerde
Türkiye'den bu farizayı yerine
getirmek için yola çıkanlar,
mutlaka Urfa'ya da uğrarlardı.
Bir aya yakın bir süre hemen her
ev, her gece hacı adaylarından
10-15 hatta 20 tanesini
ağırlardı. O günlerde Urfa'dan,
gökyüzüne gülyağından envai
türlerinden oluşmuş bir koku
yükselirdi. Hele bu dönem, her
evin duvarlarının üstünde yoksul
yağ tenekelerinde binlerce
Muhammedi gülün açılmış
olduğu döneme denk gelirse,
koku esritici bir kıvama ulaşırdı.
Urfa bir yanıyla da bu koku
demekti.
Ve başka kokular…
Eski Urfa çarşılarının giriş
kapılarından dışarıya taşan envai
çeşit baharat; kahve, çay, ilaç
olarak kullanılan kurutulmuş
otlar, çiçekler, salaş ama
namuslu, ahi kavlince çalışan
lokantaların damlarından etrafa
dağılan onlarca çeşit kebap
kokusunun yan yana gelerek
meydana çıkardığı özel bir koku
aroması… Urfa, koku olarak,
bende bunlardır.
Baktığım Urfa fotoğrafında,
isyanı çağrıştıran yapılar yer
almıyor
Sizin ifadenizle, dalıp baktığım
Urfa fotoğrafında isyanı
çağrıştıran yapılar, binalar yer
almıyor. Yan yana ve en çok 2
katlı mekanlarda, insanla,
insanın beden ve ruh sağlığıyla
barışık, sükunet, tefekkür, barış
mesajları veren yapılarda
oturuyor insanlar.
Çölün ortasında kurulu bulunan
bu kadim kentte sokaklar, iklimin
hararetinden dolayı dar ve
yapılar keskin hatlardan uzaktır.
Her sokakta, yaşlıların oturup
yorgunluklarını attığı, güç
topladığı birkaç Nefes Taşı
bulunuyor. Şehirle özdeşleşmiş
güvercinler için Kuş Takaları
koyuyor mimarlar evin projesini
tasarlarken.
Bu kentte sabah ezanıyla
başlıyor müzikle ilişkimiz. Kentin
dört bir köşesinden göğe
yükselmiş minarelerden Saba,
Hicaz, Araban, İbrahimi, İsfahan,
Rehavi, Rast… ve bunların
mürekkeplerinden oluşmuş
yirminin üstünde makamla
okunan Ezanlar, Sâlalar günde 5
vakit en önemli şeyi, var oluş
maceramızı hatırlatır bize. Ses
olarak da bunlar var bende.
Urfa ve Harran tarihte
Mezopotamya'nın birkaç ilim
havzasından ikisidir
'Sembolik değer' den kastınızın
ne olduğunu anlamamakla
beraber, ait olduğum kentin
kimliği ve karakteri hakkında
söyleyebileceklerim var.
Urfa ve Harran tarihte
Mezopotamya'nın birkaç ilim
havzasından ikisi olma özelliği
taşımaktadırlar. Doğu
Hıristiyanlığının ilim okullarının
64