978-605-335-689-9 Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon JEN

Fiziksel Tıp ve
Rehabilitasyon
Tıp Fakültesi Öğrencileri için Rehber Kitap
Editör
Prof. Dr. Afitap İÇAĞASIOĞLU
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
NOBEL TIP KİTABEVLERİ

sunuş
Sevgili Öğrenciler, Değerli Hekimler;
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık
eğitimi, araştırma ve sağlık hizmeti alanlarında
uluslararası düzeyde etkin, özgün ve öncü bir tıp
fakültesi olmak vizyonu ile eğitim öğretim faaliyeti
sunmaktadır.
Klasik eğitim tarzında bulunan aktarılması ve
muhafazası pek de mümkün olmayan aşırı bilgi birikimi
günümüzde önemini kaybetmiştir. Bilgi yüklemek
yerine tıbbın temel esaslarını, kavramlarının
yeterli düzeyde öğretilmesiyle birlikte eleştirel kritik
analitik düşünme ve hayat boyu öğrenme alışkanlığının
kazandırılması, bilginin yorumlanması ve
kullanılması çok daha anlamlı hale gelmiştir. Ayrıca
tek başına bilginin etkili olmadığı da bir gerçektir.
Bilginin işlevsel olabilmesi için öncelikle anlaşılması
ve içselleştirilmesi gerekir. Ancak bundan sonra
bilginin uygulaması, analiz ve sentez süreçlerinden
geçerek değere dönüşmesi mümkün olacaktır.
Bilgi, iletişim ve teknoloji alanındaki baş döndürücü
gelişmeler en fazla tıbbı etkilemektedir.
Sağlık alanındaki ilerlemeler sonucu yaşamı tehdit
eden hastalık ve travmatik olaylar sağkalım oranını
önemli düzeyde artırmıştır. Bunun sonucu olarak
çeşitli düzeylerde kalıcı fonksiyon bozukluğu olan
bireylerin sayısında da belirgin artışa neden olmuştur.
Bu bağlamda insanlar yaşa, sağlık ve engellilik
düzeyine bakılmaksızın işlevsel, bağımsız ve ağrısız
bir yaşam beklentisi içindedirler. Geniş kapsamlı ve
bütüncül bir yaklaşımla bireyleri çok yönlü olarak
değerlendirme ve tedavi etme sanatını icra eden Fiziksel
Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalının önemi
ve değeri giderek daha fazla ön plana çıkmaktadır.
Buna ilaveten içinde bulunduğumuz yüzyılda
giderek gelişen teknoloji ile bağlantılı olarak tanı ve
tedavi de, seçenek ve olanaklar hızla artmaktadır.
Tıp eğitiminde tüm hastalıklarda koruyucu hekimliği
önceleyen, sadece fiziksel değil, sosyal, psikolojik,
ekonomik ve etik açılardan da etkin yaklaşım
sergileyen Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanında
erken tanı, tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları
bireylerin fiziksel, duygusal ve sosyal kazanımları
yanında geleceğe yönelik planlarını gerçekleştirebilmeleri
şansına sahip olmalarına da anlamlı destek
sağlamaktadır.
Tıp Fakültesi öğrenci eğitimine ve hekimlere
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanında katkıda
bulunmak için hazırlanan bu kitabımızdan azami
derece istifade edeceğinizi düşünmekteyim. Fiziksel
Tıp ve Rehabilitasyon Kitabımız; düşünen,
kritik eden, sorgulayan, geleceğin bilim insanları
ve hekim adayları için ihtiyaç duydukları bilgiyi
sağlayacaktır.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
hekimleri ve akademisyenleri olarak; tüm insanlara,
din, dil, ırk ayrımı yapmadan ve hiçbir karşılık
beklemeden, tamamıyla insani kaygılarla ve bilimin
ışığında hizmet vermeyi önceleyen anlayışla sevgi ve
saygılarımı sunarım.
Sağlıcakla Kalınız,
Prof. Dr. Sadrettin Pençe
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Tıp Fakültesi Dekanı
iii

ÖNSÖZ
Değerli öğrenciler,
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon geniş kapsamlı ve
bütüncül bir yaklaşımla bireyleri çok yönlü olarak
değerlendirme ve tedavi etme sanatıdır. Bu nedenle
değeri giderek öne çıkmaktadır.
Bu kitap Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanına
giren tüm konulara temel yaklaşımların kaynak
kitaplar ışığında derlendiği, gereksiz bilgiden arındırılmış,
kolay anlaşılır, kapsamlı bir çalışmadır.
Kitabın bu özellikleri ile tıp fakültesi öğrencilerine
bir kaynak olacağını düşünüyoruz.
Kitabın bölümlerini hazırlamada emeği geçen
meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum.
Prof. Dr. Afitap İÇAĞASIOĞLU
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
v

YAZARLAR
Prof. Dr. Afitap İÇAĞASIOĞLU
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Prof. Dr. Belgin ERHAN
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Doç. Dr. Erkan MESCİ
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Doç. Dr. Sadiye MURAT
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Doç. Dr. Yasemin YUMUŞAKHUYLU
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Uzm. Dr. Deniz KARABIÇAK
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği
Uzm. Dr. Tuğçe PASİN
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği
Dr. İsmail Hakan AKBULUT
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği
Dr. Şeyma Nur BAYINDIR
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği
Dr. Gülnihal KAÇAR
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Dr. Betül Ceyda ŞENYURT
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği
Uzm. Dr. Bilinç DOĞRUÖZ KARATEKİN
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği
vii

İÇİNDEKİLER
Bölüm 1.
Bölüm 2.
Sunuş...................................................................................................................................................................................iii
Önsöz....................................................................................................................................................................................v
Yazarlar..............................................................................................................................................................................vii
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kavramı ve Tarihçesi......................................................................................1
Afitap İçağasıoğlu
Kas İskelet Sistemi Muayenesi..................................................................................................................................5
Afitap İÇAĞASIOĞLU, Bilinç DOĞRUÖZ KARATEKİN, İsmail Hakan AKBULUT
Bölüm 3. Servikal Omurga Hastalıklarının Tanı ve Tedavisi........................................................................................ 17
Afitap İçağasıoğlu, Şeyma Nur Şahin
Bölüm 4. Lomber Omurga Hastalıkları.................................................................................................................................. 21
Afitap İçağasıoğlu, Şeyma Nur Şahin
Bölüm 5. Üst Ekstremite Hastalıklarının Tanı ve Tedavisi............................................................................................ 27
Afitap İçağasıoğlu, Şeyma Nur Şahin
Bölüm 6. Alt Ekstremite Ağrıları............................................................................................................................................... 33
Sadiye Murat, Tuğçe Pasin
Bölüm 7. Omurilik Yaralanması ve Rehabilitasyonu....................................................................................................... 47
Belgin Erhan
Bölüm 8. Omurilik Yaralanması Sonrası Görülen Komplikasyonlar ve Tedavileri............................................ 51
Belgin Erhan
Bölüm 9. Dejeneratif Eklem Hastalıkları.............................................................................................................................. 57
Yasemin Yumuşakhuylu, Gülnihal Kaçar
Bölüm 10. Skolyoz ve Diğer Omurga Deformitelerinin Tanı ve Tedavisi................................................................. 63
Yasemin Yumuşakhuylu
Bölüm 11. Ağrı Mekanizması, Patofizyolojisi ve Tedavisi............................................................................................... 73
Erkan Mesci
Bölüm 12. Nonsteroid antiinflamatuvar İlaçlar ve Kas Gevşeticiler.......................................................................... 79
Belgin Erhan
Bölüm 13. Osteoporoz ve Osteomalazi.................................................................................................................................... 85
Afitap İçağasıoğlu, Bilinç DOĞRUÖZ KARATEKİN
Bölüm 14. Ankilozan Spondilit Patoloji Tanı ve Tedavisi................................................................................................ 93
Erkan Mesci
Bölüm 15. Romatoid Artrit Patoloji Tanı ve Tedavisi......................................................................................................... 97
Erkan Mesci
ix

x
İÇİNDEKİLER
Bölüm 16.
Bölüm 17.
Bölüm 18.
Bölüm 19.
Bölüm 20.
Bölüm 21.
Bölüm 22.
Bölüm 23.
Bölüm 24.
Bölüm 25.
Bölüm 26.
Bölüm 27.
Pediatrik Rehabilitasyon........................................................................................................................................101
Afitap İçağasıoğlu, Bilinç Doğruöz Karatekin
İnme Rehabilitasyonu..............................................................................................................................................107
Afitap İçağasıoğlu, Bilinç Doğruöz Karatekin
Diğer Nörolojik Hastalıklar...................................................................................................................................111
Belgin Erhan
Kas İskelet Sisteminde Kronik Ağrılı Durumlar...........................................................................................115
Belgin ERHAN, Deniz KARABIÇAK
Fibromiyalji ve Kronik Yorgunluk Sendromu...............................................................................................121
Belgin Erhan, Erkan Mesci
Muskuloskeletal Hastalıklarda Görüntüleme..............................................................................................127
Yasemin Yumuşakhuylu
Tuzak Nöropatilerinde Rehabilitasyon...........................................................................................................131
Erkan Mesci
Fizik Tedavi Modaliteleri........................................................................................................................................135
Yasemin Yumuşakhuylu, Betül Ceyda Şenyurt
Lenfödem ve Rehabilitasyonu.............................................................................................................................145
Sadiye Murat
Terapötik Egzersizler................................................................................................................................................149
Yasemin Yumuşakhuylu
İmmobilizasyon ve Komplikasyonları.............................................................................................................153
Yasemin Yumuşakhuylu
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları..............................................................................................157
Sadiye Murat
Dizin.................................................................................................................................................................................163