AND_24-3_EYLÜL_TAM-

More documents

Recommendations

Info

DERLEME | REVIEWAndrol Bul 2022;24:199−203https://doi.org/10.24898/tandro.2022.84755Gelişimsel Üreme ve Seksüel BiyolojiObezitede cinsel yaşam ve hemşirelik yaklaşımıSexual life and nursing approach in obesityMelike Kahveci 1 , Ebru Cirban Ekrem 2 , Özlem Demirel Bozkurt 3ÖZCinsellik fizyolojik, biyolojik ve psikolojik olarak insanların yaşamındaönemli rolü olan bir eylemdir ve cinsellik insan hayatındaki birçokfaktörden etkilenmektedir. Obezite ise dünyada görülme oranı gittikçeartan küresel bir sağlık sorunudur. Obezite kadınlarda ve erkeklerde cinselliğiçeşitli patofizyolojik mekanizmalarla, farklı şekil ve boyutlarda etkilemektedir.Bireylerdeki mevcut risk faktörlerinin ve komorbiditelerintanı ve tedavisi, obezitesi olan kişilerde yaşam kalitesinin iyileştirilmesindeve cinsel işlev bozukluğunun önlenmesinde belirleyici bir faktördür.Bireyin cinsel yaşam ile ilgili bir sorun çözüme kavuşturulduğundaaynı zamanda biyopsikososyal sağlığının da olumlu etkileneceği göz ardıedilmemelidir. Obez bireylere yönelik cinsel danışmanlık konusundahemşirelerde, bireylerin yaşam kalitesini ve cinsel yaşam kalitesini arttırıcıfaktörlere vurgu yapmalıdır. Hemşireler obez bireylere cinsel yaşamile ilgili danışmanlık verirken, kullanılabilecek modellerden birey içinuygun olanı tercih etmelidir. Bu derlemede kadın ve erkek obezitesinincinsel sağlık ve cinsel yaşam üzerine etkisini, obeziteye bağlı komorbiditeleri,cinsel işlevselliği ve obezitede hemşirelik yaklaşımını literatürdoğrultusunda incelemek amaçlandı.Anahtar Kelimeler: obezite, cinsellik, cinsel sağlık, hemşirelikABSTRACTSexuality is an action that has an important role in people’s livesphysiologically, biologically and psychologically, and sexuality is affectedby many factors in human life. Obesity is a global health problem withan increasing incidence in the world. Obesity affects sexuality in menand women with various pathophysiological mechanisms, in differentshapes and sizes. Diagnosis and treatment of existing risk factors andcomorbidities in individuals is a decisive factor in improving quality oflife and preventing sexual dysfunction in people with obesity. It shouldnot be ignored that the biopsychosocial health of the individual will alsobe positively affected when a problem related to sexual life is resolved.In terms of sexual counselling for obese individuals, nurses shouldemphasize the quality of life of individuals and the factors that increasethe quality of sexual life. While giving counselling to obese individualsabout sexual life, nurses should choose the models that are suitable forthe individual. In this review, it was aimed to examine the effects ofmale and female obesity on sexual health and sexual life, obesity-relatedcomorbidities, sexual functionality and nursing approach in obesity inline with the literature.Keywords: obesity, sexuality, sexual health, nursingGİRİŞCinsellik, insan yaşamında, mutluluğunda ve aile hayatındaönemli yeri olan çok boyutlu bir kavramdır. Bireylerinyaşı, eğitim durumu, alkol-sigara kullanımı, gelenek-görenekleri,toplum yapısı, genel sağlık durumu, benlik algısı,cinsellik konusundaki bilgi düzeyi, cinsel partner tercihleri,aile hayatındaki değişiklikler, mevcut kronik ve psikiyatrikhastalıklar, obezite gibi birçok faktör cinselliği ve cinselsağlığı etkileyebilir. [1,2]1Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları HemşireliğiAnabilim Dalı, İzmir, Türkiye2Bartın Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum,Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Bartın, Türkiye3Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları HemşireliğiAnabilim Dalı, İzmir, TürkiyeYazışma Adresi/ Correspondence:Öğr. Gör. Ebru Cirban EkremKaraköy Mahallesi Bartın Üniversitesi Ağdacı Kampüsü Sağlık Bilimleri FakültesiNo: 309 Bartın/merkez 74100 Merkez - TürkiyeTel: +90 378 223 53 87E-mail: cirban.ebru@gmail.comGeliş/ Received: 28.03.2022Kabul/ Accepted: 17.04.2022Obezite küresel çapta görülen önemli ve önlenebilir birsağlık sorunudur. [3] Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), obeziteyibeden kitle indeksinin (BKI) ≥30 kg/m 2 olarak tanımlamaktadır.Bireylerin yağ ve şeker oranı yüksek, enerjisiyoğun besin tüketiminin ve kentleşmenin artmasına paralelolarak fiziksel aktivitenin azalması obezitenin artmasınaneden olan temel faktörlerdendir. DSÖ, dünya çapındaobezite prevalansının 1975’ten bu yana neredeyse üç katınaçıktığını, 2016 yılında dünyadaki yetişkin nüfusun yaklaşık%13’ünün (erkeklerin %11’inin ve kadınların %15’inin)obez bireyler olduğunu belirtmektedir. [4,5] Literatürde 500milyonu obez olmak üzere yaklaşık iki milyar yetişkininaşırı kilolu olduğu, gelişmiş ülkelerdeki obez bireylerin sayısınınneredeyse dünyadaki zayıf bireylerin sayısına eşitolduğu görülmektedir. [5,6]Obezite, koroner kalp hastalığı, hipertansiyon, diabetes mellitusve osteoartrit gibi önemli sağlık sorunları ile ilişkili olupfiziksel, ruhsal ve cinsel sağlığı olumsuz yönde etkileyen birhalk sağlığı problemidir. [5–8] Obezite cinsel işlev döngüsününistek, uyarılma, orgazm gibi herhangi bir basamağını ya dadisparoni, prematür ejakülasyon gibi cinsel işlevin niteliğini©2022 Androloji Bülteni199
belirleyen faktörleri doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir.[9] Bu derlemede kadın ve erkek obezitesinin cinsel sağlıkve cinsel yaşam üzerine etkisini, obeziteye bağlı komorbiditeleri,cinsel işlevselliği ve obezitede hemşirelik yaklaşımınıliteratür doğrultusunda incelemek amaçlandı.OBEZİTENİN CİNSEL SAĞLIK ÜZERİNEOLAN ETKİSİCinsel sağlık, karmaşık ve çok boyutlu bir süreç olarak tanımlanmaktadır.[6] Cinselliğin altında yatan patofizyolojikmekanizmalar çeşitli ve farklıdır. Bu mekanizmalar psikososyalbileşenlerin yanı sıra nörobiyolojik, hormonal vevasküler disfonksiyonu içerir. Hem erkeklerin hem de kadınlarıncinsel sağlığı; fiziksel ve ruhsal sağlık, benlik saygısı,beden imajı ve mevcut yaşam tarzı gibi birçok faktördenetkilenmektedir. Bireylerin yaşam tarzında mevcut olan vesağlığı olumsuz yönde etkileyen sigara ve alkol kullanımı,fiziksel aktivite kısıtlığı, beslenme alışkanlıkları gibi değiştirilebiliryaşam tarzı faktörleri bireylerin cinsel sağlığını daolumsuz yönde etkilemektedir. [6,9]Obezite ve cinsel sağlık arasındaki ilişkinin özel doğasıbelirsizdir. Bu ilişkiyi anlayabilmek için obezite ve üremehormonları arasındaki ilişkinin, obezite ile ilişkili komorbiditelerin(özellikle tip 2 diyabet ve hipertansiyon) cinselsağlık üzerine etkisinin ve obezitenin meydana getirdiğipsikososyal faktörlerin iyi bilinmesi gerekmektedir. [8] Bazıbireyler için fiziksel görünüm ve beden imajı ile ilgili endişelerhem cinsel isteği hem de cinsel aktiviteyi olumsuzyönde etkileyebilir. Bazı çalışmalar, obezitesi olan bireylerin,cinsel eylemde bulunma konusunda isteksiz olmalarınaneden olan düzeyde beden imajı memnuniyetsizliğiyaşadıklarını göstermektedir. Benzer şekilde, aşırı obeziteile ilişkili fiziksel kısıtlılıklar, cinsel aktiviteyi keyifsiz, acılıve hatta imkânsız hale getirebilir. [10]Amerika’da obez bireylerle yapılan bir çalışmada, obez popülasyondakicinsel işlev bozuklukları kadınlar için %7–22(disparoni, anorgazmi ve cinsel tatminsizlik), erkekler içinise %5–21 (erektil disfonksiyon ve cinsel tatminsizlik) olarakbulunmuştur. [11] Obez bireylerin son bir aydaki cinselişlevsellik durumunu değerlendirmek için yapılan birbaşka çalışmada, kadınların %26’sı ve erkeklerin %12’sicinsel istek duymadığını, kadınların %33’ü ve erkeklerin%25’i son bir ayda cinsel ilişkide bulunmadığını bildirmiştir.Kadınların yaklaşık yarısının (%49) ve erkeklerinyarısından fazlasının (%54) cinsel yaşamlarından memnunolmadığı görülmüştür. [12]Obezitenin Kadın Cinsel Sağlığı Üzerindeki EtkisiObezite kadınlarda, artan androjen, östrojen, testosteronseviyeleri ve seks hormonu bağlayıcı globulindeki azalma,amenore, menstrüel siklus düzensizlikleri, polikistik oversendromu (PCOS), infertilite, artan abortus riski ve erkendoğum riski ile ilişkilidir. Bu durumların çoğunun, obeziteninüreme hormonları üzerindeki zararlı etkisinin birsonucu olduğuna inanılmaktadır. [8,10]Obezitenin ciddiyetindeki artış ile cinsel sağlık ve cinselişlev kalitesi arasında negatif bir ilişki vardır. Kadın cinselsağlığı ile ilgili olarak, son literatür verileri aşırı kilolu veobez kadınların normal kilolu kadınlara göre daha düşükcinsel işleve sahip olduğunu göstermektedir. [2,6,13] Bond veark.’nın obez kadınlarla yaptığı bir çalışmada, cinsel işlevbozukluğu prevalansının %60 olduğu bulunmuştur. [14]Kolotkin ve ark.’nın çalışmasında obezitenin cinselliktenzevk alamama, cinsel isteksizlik ve disparoni ile ilişkili olduğugörülmüştür. Ayrıca yine bu çalışmada obez kadınlarınüçte birinden fazlasının (%32,8–37,6) cinsel aktivitedenhoşlanmadığı ve yarısından fazlasının (%54,7–61,2) cinselilişkiden kaçındıkları belirlenmiştir. [15] Gönenir Erbayve ark.’nın çalışmasında ise morbid obez kadınlarda cinselişlev bozukluğunun daha yoğun yaşandığı saptanmıştır. [16]Obez bireylerin popülasyonunda kadın olmak, cinsel işlevbozukluğu için en önemli risk faktörlerinden biri olarakkabul edilmektedir. Ayrıca sosyal damgalama bağlamındadüşük benlik saygısı, olumsuz beden imajı ve obezite arasındakiilişkiler de kadınlarda erkeklere göre daha belirgindir.[9,17] Bu gibi olumsuzluklar ile yetersiz başa çıkma stratejilericinsel işlev bozukluklarının ortaya çıkmasına önemliölçüde katkıda bulunmaktadır. [2,7]Obezitenin Erkek Cinsel Sağlığı Üzerindeki EtkisiObezite ve cinsel işlev arasındaki ilişki çok faktörlü olup,obezitenin hormonal bozukluğa, vasküler hasara ve psikolojiksağlığa zarar vererek ereksiyonu engellediğine inanılmaktadır.[18] Obez erkeklerde viseral yağ dokusundakiartış ile birlikte seks hormonlarının düzeyinde değişiklikmeydana gelmektedir. Leptin, adiponektin, interlökin-6,tümör nekroz faktör alfa ve resistin gibi adipokinlerin veadipositokinlerin artan salınımı, viseral yağ dokusundandirekt olarak hipotalamus-hipofiz-gonadal eksen üzerindeinhibitör etkisi vardır. Hipofiz üzerindeki inhibitör etkilerözellikle testislerdeki Leydig hücrelerinde testosteronüretimini inhibe etmektedir. Obez erkeklerde cinselliğietkileyen başka bir mekanizma da yağ hücrelerinde testosteronunestradiole dönüşümünü katalize eden aromatazenziminin üretiminin artmasıdır. Artan estradiol seviyeleri,GnRH ve gonadotropinlerin salgılanmasının azalmasıylahipotalamus-hipofiz-gonadal ekseninin baskılanmasınaneden olur. Sonuç olarak, Leydig hücrelerinde testosteronsalgısı azalır. [9,19]200 Androl Bul 2022;24:199-203
Page 1 and 2: E-ISSN: 2587-2524Cilt/ Volume 24 |
Page 3 and 4: DANIŞMA KURULU / REVIEWERSERKEK C
Page 5 and 6: PURPOSE and SCOPEAndrology Bulletin
Page 7 and 8: yazarlar tarafından ayrı ayrı do
Page 9 and 10: article. These forms are available
Page 11 and 12: EDİTÖR’DEN / FROM THE EDITORDe
Page 13 and 14: TÜRK ÜROLOJİ DERNEKLERİ2023’t
Page 15 and 16: risk faktörleridir. Tanısı, ço
Page 17 and 18: saptadık. Ayrıca ilacı alamayan
Page 19 and 20: ARAŞTIRMA YAZISI | ORIGINAL ARTICL
Page 21 and 22: Etik BoyutAraştırma verileri topl
Page 23 and 24: Tablo 3. Ölçeğin test tekrar tes
Page 25 and 26: Cronbach α değerlerinin 0,60’ta
Page 29 and 30: Şekil 1. a, b. Testis dokusunun an
Page 31 and 32: ortaya koymuşlardır. [18] Illiano
Page 35 and 36: en sık tartışılan konular ameli
Page 37 and 38: 14. Internet World Stats. Internet
Page 39 and 40: Literatürde COVID-19’un etkileri
Page 41 and 42: Tablo 5. IIEF-15 alt gruplarında a
Page 43 and 44: Pandeminin sağlık çalışanları
Page 45: 25. Pelaia C, Tinello C, Vatrella A
Page 49 and 50: cinsel ilişki sıklığında ve ci
Page 51 and 52: DERLEME | REVIEWAndrol Bul 2022;24:
Page 53 and 54: seçimi [6] , biyolojik etmenler [2
Page 55 and 56: tedbirlerin yetersiz olması; korum
Page 57 and 58: içinde kolluk kuvvetleri olay yeri
Page 59 and 60: 8. Foody M, McGuire L, Kuldas S, O
Page 63 and 64: kadınlarda, vajinal östrojen kull
Page 65 and 66: Vajinal dilatatörler; vajinal fonk
Page 67 and 68: 40. Kamronrithisorn T, Manonai J, V
Page 69 and 70: 2 (TMPRSS-2) üzerinden hücrelere
Page 71 and 72: Çayan ve ark., şiddetlerine göre
Page 73 and 74: 11. Sansone A, Mollaioli D, Ciocca
Page 77 and 78: Salgın yönetiminde sadece “Evde
Page 79 and 80: 3. Yılmaz E, Aydın Doğan R. COVI
Page 81 and 82: TÜRKİYE’DEKİ ANDROLOJİ YAYINL
Page 83: KONGRE TAKVİMİ | CONGRESS CALENDA

AND_24-3_EYLÜL_TAM-

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?