İlk sayfa Biyofizik jenerik

Biyofizik
Dr. Enes AKYÜZ
Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Uluslararası Tıp Fakültesi
Biyofizik Anabilim Dalı
NOBEL TIP KİTABEVLERİ

© 2023 Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
Biyofizik
Dr. Enes AKYÜZ
ISBN: 978-605-335-725-4
5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası hükümleri gereğince herhangi bir bölümü, resmi veya yazısı, yazarların ve
yayınlayıcısının yazılı izni alınmadan tekrarlanamaz, basılamaz, kopyası çıkarılamaz, fotokopisi alınamaz veya kopya anlamı
taşıyabilecek hiçbir işlem yapılamaz.
NOBEL TIP KİTABEVLERİ TİC. LTD. ŞTİ.
Millet Cad. No: 111 Çapa-İstanbul
Tel : (0212) 632 83 33
E-posta : destek@nobeltip.com
DAĞITIM
Tel : (0212) 771 52 11 - (0212) 771 33 09
E-posta : hasannazli@nobeltip.com
Yayımcı
Yayımcı Sertifika No : 50192
Baskı / Cilt
Matbaa Sertifika No : 47479
Şekil Tasarım
Sayfa Tasarımı - Düzenleme
Kapak Tasarım
Baskı Tarihi
: Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
Millet Cad. No:111 34104 Fatih-İstanbul
: Vadi Grafik Tasarım ve Reklamcılık Ltd. Şti.
İvedik Org. San. 1420. Cad. No: 58/1
Yenimahalle/Ankara
: Feyza Şule Aslan
: Hakkı Çakır
: Nobel Tıp Kitabevleri
: Eylül 2022 - İstanbul

Önsöz
Biyofizik, Temel Tıp Bilimlerinin en zor ve karmaşık alanlarından biridir. Hem Fizik
hem de Biyoloji alanlarına ait temel bilgilerin ancak iyi seviyede bilinmesiyle Biyofizik
konuları anlaşılabilir. Üniversitelerde öğrenciler için de oldukça kaotik olan Biyofizik,
dersten önce yapılan iyi literatür taramasıyla konular daha anlaşılır hale gelmektedir. Bu
açıdan kitabın temel amacı, tüm lisans ve lisansüstü öğrencilerine Biyofizik açısından
temel bir kaynak olmaktır.
Biyofiziğe giriş konusuyla başlayan ve sonrasında Biyofizik genel tarihiyle devam
eden kitap bölümleri, temel Fizik nicelikleri olan basınç ve kuvvet üzerinden biyolojik
sistemlerin tanımlandığı bölümlere kadar devam etmiştir. Özellikle, biyolojik canlıların
elektriğine dair detaylı bilgilerin yer aldığı bu kitapta, elektromanyetizmaya geçiş
yapılarak çok küçük parçacıklara ait Fizik açısından tanımlamalar da yapılarak tanı/
tedavideki kullanımları tartışılmıştır. Manyetik rezonans görüntüleme, ultrasonografi
ve bilgisayarlı tomografi gibi seçkin görüntüleme yöntemlerinin temel Fizik ilkeleri cinsinden
anlatıldığı bölümlere ek olarak vücudun; beyin, kalp ve iskelet kası gibi özellikli
dokularından yapılan EEG, EKG ve EMG elektriksel ölçüm yöntemleri de tartışılmıştır.
Her bölümün sonunda bir özet ve kaynakça eklenmiştir. Bölüm sonlarında, uygun olması
halinde, “Klinik Yaklaşım” başlığı altında ilgili konunun klinikteki yeri ele alınmıştır.
Hazırlanan bölümlerin en önemli özelliği yalın bir Türkçe ile ifade edilmesidir. Çok
yoğun çabaya rağmen yine anlaşılmayan yerlerin olma ihtimali vardır. Bu doğrultuda,
eksik kalan veya anlaşılması karmaşık olan yerlerde diğer iyi eserlere başvurmanız gerekebilir.
Yalın Türkçe çabasının yanı sıra, tüm bölümler yoğun şekil kullanımıyla desteklenmiştir.
iii

iv
Önsöz
Şekil yoğunluklu anlatım, kitabın en önemli
özellikleri arasındadır. Şekiller temelde üç kaynaktan
elde edilmiştir. Birincisi biorender.com adresinin
Premium ücretli hesabı kullanılarak Tıp Fakültesi
öğrencisi Sayın Feyza Şule Aslan’ın hazırladığı
şekillerdir. Premium hesaptan hazırlanmış olsa da,
biorender.com uygulamasından çizilen tüm şekillerin
yasal hakları Biorender uygulaması sahiplerine
aittir. İkincisi ise, wikipedia.org adresinde yer alan
ücretsiz olarak kullanıma açık olan şekiller tercih
edilmiştir. Son kaynak ise Biyofizik alanının en
önemli konularından “İyon kanalları” başlığının
akla ilk gelen profesörü olan Prof. Bertil Hille’in
e-posta üzerinden kullanımına izin verdiği şekilleridir.
Feyza Hanımın çizdiği figürlerin oluşturulmasında,
ilgili bölümdeki konunun çevresinde
yer alan bilimsel kitap, orijinal araştırma, derleme
makalesi veya bilimsel internet sayfası gibi kaynaklar
referans alındı. İkinci kaynak olan Wikipedia
web-sayfası ise özellikle tarihi isimlerin fotoğrafı
için bizlere referans olmuştur. Sayın Profesör Bertil
Hille’in destek olduğu iyon kanalları bahsindeki şekiller
ise, çizimi ve dizaynı günlere mal olacakken
bize çok büyük bir kolaylık sağlamıştır.
Birinci bölüm olan “Biyofizik nedir? Biyofiziksel
temel kavramlar” konusunda Biophysics
Journal dergisinde yer alan makalelerin yanı sıra,
literatür taranarak temel kavramların ve Biyofizik
alt konularının bilgisi kaydedildi. İkinci bölümde
“Biyofiziğin tarihçesi ve en iyi biyofizikçiler”
konusu işlendi. Burada yine ansiklopedik bilgilerin
sunulması gerekiyordu. Bu açıdan başta The
Stanford Encyclopedia of Philosophy isimli ansiklopedik
kaynağı olmak üzere, JAMA gibi dergilerde
yayınlanmış eserlerden Biyofizik alanının
oluşumuna katkı sağlamış önemli araştırmacıların
bilgileri edinildi. Üçüncü bölümde ise “Biyosistemlere
biyofiziksel yaklaşım” başlıklı konular
değerlendirildi ve büyük ölçüde sayın Prof. Reinhard
Lipowsky’nin de izniyle onun eserlerindeki
konulardan ve şekillerden ilham alındı. Bölüm 4’e
gelindiğinde, “Atomik yapı: etkileşimler ve biyofiziksel
kuvvetler” konusunda da basit bir anlatım
hedeflendi ve literatürün yanı sıra özellikle Khan
Academy adlı kuruluşun basit anlatımından ve
resimlerinden faydalanıldı. Bölüm 5 olan “Biyofizikte
akışkanlar ve gazlar” konusunda önce temel
Fizik parametreleri basit bir dille anlatıldı, sonrasında
da uluslararası Fizyoloji ve Biyofizik kitaplarından
faydalanıldı. “Elektromanyetizmanın
fiziksel temelleri” konusu Bölüm 6’yı oluşturdu
ve temel radyofizik literatür taraması bu bölümü
anlatmaya yardımcı oldu. Yedinci bölümde “Elektromanyetizmanın
hücreye biyofiziksel etkisi”
konusu ele alındı. Burada, radyasyon ışınlarının
kanserli dokulara uygulandığı klinik makaleler referans
alınarak anlatıldı ve tedavisi temsili resimlerle
ele alındı. Bölüm 8 olan “Temel görüntüleme
yöntemlerinin biyofiziği” konusu ışınların kullanımıyla
elde edilen görüntülerin bilgisayardaki
grafik yorumunu belirledi ve alandaki Computered
Tomography: Physical Principles gibi önemli kitaplardan
faydalanıldı.
Bölüm 9’da “Membran biyofiziği” konusu anlatıldı
ve özellikle Tang ve ark.’nın kaleme aldığı “Soft
materials as biological and artificial membranes”
makalenin şekillerinden ve metninden ilham alındı.
“Aksiyon Potansiyeli” konusu 10. Bölüm olarak
yazıldı ve geniş bir literatür taraması ile hazırlandı.
Bölüm 11 olan “İyon Kanalları” konusu ise başta
Prof. Bertil Hille’in makaleleri olmak üzere uygun
literatüre bağlı olarak yazıldı. Bölüm 12, “Kasların
Biyoelektriği” olarak seçildi ve hazırlanmasında literatür
taramasının yanı sıra özellikle düz kasların
kasılmasını anlatan basicphysiology.com web sayfasından
faydalanıldı. Bölüm 13’teki “Elektrik akım-

Önsöz
v
larına biyofiziksel yaklaşım” konusu ise, hem
Fizik hem de temel Tıp alanı araştırma ve derleme
makalelerinden yararlanarak şekillerinden de esinlenerek
hazırlandı. “Biyomekanik” konusu Bölüm
14’tü ve hazırlanmasında ağırlıklı olarak Prof. Duane
Knudson’un Fundamental of Biomechanics adlı
kitabı ve Prof. Susan J. Hall’un Basic Biomechanics
isimli eserden faydalanıldı.
Bölüm 15’te “Duyu Biyofiziği” konusuna geçiş
yapıldı, genel itibariyle uygun güncel literatüre
bağlı kalınarak anlatıldı. “Görme Biyofiziği”
konusunun anlatıldığı Bölüm 16’da büyük ölçüde
sayın Prof. David R. Miller’ın da izniyle The Physics
of Vision adlı eserinden faydalanılarak kaleme
alındı, oradaki şekillerden ilham alındı. Bölüm
17, “İşitme Biyofiziği” olarak belirlendi ve güncel
literatürde yer alan metin/figürler harmanlanarak
hazırlandı. Bölüm 18 olan “Beynin elektriksel aktivitesi”,
temel olarak Frontiers yayınevinin Young
Minds adlı serisinden faydalanılarak hazırlanırken
diğer konu ilişkili literatürden de faydalanılarak
yazıldı. “Kalbin biyoelektriği” konusu Bölüm
19’dur, Prof. Galen S. Wagner’in Cardiac Electrical
Activity adlı kitabının temelini oluşturmasıyla hazırlanan
bölümde diğer güçlü araştırma ve derleme
makalelerinden de faydalanıldı. Bölüm 20 olan
“Dolaşım Biyofiziği”; Fizik, mühendislik ve Tıp
alanlarındaki kitap ve makalelerden yararlanılarak
yazılması açısından oldukça kıymetliydi. Bu eserlerin
önemlisi, Dr. Susan Whittemore’un yazdığı
The Circulatory System kitabıydı. Bölüm 21’de ise
“Solunum Biyofiziği” konusu anlatıldı ve Springer
yayınevinde yayınlanan Prof. I.P. Herman’a ait Fluid
Pressure, Fluid Flow in the Body, and Motion in
Fluids adlı eser konu anlatımının temelini oluşturdu.
Son konu olan “EEG, EMG ve EKG” gibi elektriksel
aktivite ölçüm cihazlarının temel mekanizmasının
anlatımında Prof. Paul Nunez ve Ramesh
Srinivasan’in yazdığı Electrical Fields of the Brain
adlı eserin yanı sıra, Prof. F. Kusumoto’nun kaleme
aldığı ECG Interpretation: From Pathophysiology to
Clinical Application kitabından faydalanıldı.
Kitabın İçindekiler ve Dizin kısımlarında, kitapta
yer alan denklemlerin kitap formatına uygun
hazırlanmasında Tıp Fakültesi öğrencileri Betül
Rana Çelik ve Habibe Eyvazova yardımcı oldu.
Kitabın şekillerine ait formatı oluşturmada Sayın
Hakkı Çakır öncülük etti. Kitabın sayfa dizaynını,
içerik düzenini ve kapağını belirlemede Sayın Erol
Biroğlu her zaman destek oldu.
Kitabın kapağında yer alan şekil, bir hücrenin
sahip olduğu biyosistemdir. Bu biyosistemi oluşturan
birimleri, Biorender uygulamasından tek tek
yerine ekleyerek çizen Feyza Şule Aslan kitap kapağının
belirlenmesinde başrol oynadı. Tüm kitapta
196 tane şekil bulunmaktadır. Bu şekillerin 173
tanesi yine Biorender uygulaması üzerinden Feyza
Şule Aslan tarafından hazırlandı. Geri kalan 23
şeklin; 13 tanesi Wikipedia’dan, 10 tanesi ise sayın
Prof. Bertil Hille’in yazılı izniyle makalelerinden
alındı ve kitaba eklendi.
Son olarak, bu kitap her ne kadar büyük bir
özveriyle hazırlanmış olsa da eksik kalan, anlam
karmaşıklığına yol açan veya yazım hataları olan
yerler barındırabilir. Bu olası hataların kitabın bir
sonraki baskısında düzeltileceğini şimdiden temin
ederiz. Biyofizik alanında aktif veya emekli olan
çok tecrübeli ve alana damga vurmuş değerli hocalarımın
gelecekte hazırlayacakları kitaplar, muhtemelen
şu anki eserden daha iyi olacaktır. Tekrar
ifade etmek gerekirse, bu eserin temel amacı Tıp,
Diş Hekimliği, Eczacılık, Fizik Tedavi-Rehabilitasyon
ve meslek yüksekokulunda yer alan bölümlerde
okuyan lisans öğrencilerine ve Biyofizik
alanında yüksek lisans/doktora yapan lisansüstü
öğrencilerine bir kaynak oluşturmaktır.

Teşekkür
Beni Biyofizik alanına kazandıran, bu alanda doktora yapmamı sağlayan ve her zaman
desteğini hissettiğim sayın danışmanım Prof. Dr. Pınar Mega Tiber’e minnettarım.
Attığım her adımda beni desteklemesi, bu alanda ilerlememe güç veriyor. Prof. Dr. Oya
Orun hocama da ayrıca teşekkür ederim, doktora sırasında ve sonrasındaki desteğini
unutamam. Akademik camiadaki en yakın dostum ve çalışma arkadaşım sayın Doç.
Dr. Züleyha Doğanyiğit hocama teşekkür ederim. Şu an çalıştığım kurum olan Sağlık
Bilimleri Üniversitesi rektörlüğüne, Uluslararası Tıp Fakültesi dekanlığına ve değerli
öğretim üyesi arkadaşlarıma destekleri için teşekkür ederim.
Kitabın şekillerini hazırlayan, her bölüm bitişinde genel okumasını yapan Sayın
Feyza Şule Aslan’a çok teşekkür ediyorum. O olmasaydı, muhtemelen bu kitabı yazmak
yıllar sürerdi. Betül Rana Çelik ve Habibe Eyvazova da her bölüm sonrası genel okumalar
yaparak çok güçlü katkılarda bulundular. Lisans öğrencisi olmalarına rağmen sahip
oldukları geniş görüşlülük ve öğrenci gözüyle değerlendirme önceki yazdığımız eserlerde
elde edilen başarıyı bu eserde de sağlayacaktır diye düşünüyorum.
Son olarak, tabii ki, değerli kardeşlerime, anneme ve babama; bana olan güvenleri ve
her zamanki destekleri için sonsuz sevgilerle teşekkür ederim.
Temmuz, 2022
vii

İçindekiler
1
Biyofizik Nedir?
Biyofiziksel Temel Kavramlar . . .1
TEMEL BİYOFİZİKSEL KAVRAMLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
BİYOFİZİĞİN TIP DÜNYASINDAKİ YERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2
Biyofiziğin Tarihçesi ve
En İyi Biyofizikçiler . . . . . . . . . . . . . . . 13
BİYOFİZİĞİN TARİHÇESİ ve EN İYİ BİYOFİZİKÇİLER . . . . . . . . 13
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3
Biyosistemlere Biyofiziksel
Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
BİYOSİSTEMLERE BİYOFİZİKSEL YAKLAŞIM . . . . . . . . . . . . . . . 27
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
4
Atomik Yapı: Etkileşimler ve
Biyofiziksel Kuvvetler . . . . . . . . . . . . 39
ELEKTRON BİLGİSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
İYONİK BAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
KOVALENT BAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
HİDROJEN BAĞLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
METALİK BAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
MOLEKÜLER KUVVETLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
MOLEKÜLLER ARASI KUVVET TÜRLERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Dipol-dipol Etkileşimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
London Dağılma Kuvveti (London Dispersiyon Kuvveti) . 49
Van der Waals Kuvvetleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5
Biyofizikte Akışkanlar ve
Gazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
AKIŞKANLIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Newtoniyen Akışkanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Non-Newtoniyen Akışkanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
AKIŞKANLIKTA BASINÇ KAVRAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
ix

x
İçindekiler
KAN BASINCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Fiziksel Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Klinik Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
GÖZDEKİ BASINÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
AKCİĞERLERLE İLİŞKİLİ BASINÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
OMURİLİK VE KAFATASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
MESANE BASINCI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
İSKELET SİSTEMİNDEKİ BASINÇLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
ÖNEMLİ GAZ YASALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
İdeal Gaz Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Boyle Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Charles Yasası ve Gay-Lussac. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Dalton Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
GAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Düşük Yoğunluk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Belirsiz Şekil veya Hacim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Sıkıştırılabilirlik ve Genişletilebilirlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Yayılım, Diffüzivite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
GAZ DİFÜZYON FİZİĞİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Gazların Sıvılardaki Difüzyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Oksijen Difüzyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
CO 2
Difüzyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
6 Elektromanyetizmanın
Fiziksel Temelleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
SPEKTRUMDA YER ALAN DALGA TİPLERİ . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Gama Işınları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
X-ışınları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Mor Ötesi (Ultraviyole) Işınlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Görünür Işık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Kızılötesi (İnfrared) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Mikrodalgalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Radyo Dalgaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
EVREN KAYNAKLI ELEKTROMANYETİK ALAN . . . . . . . . . . . . . 75
ALAN ÇEŞİTLERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Statik Alanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Çok Düşük Frekanslı Alanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Yüksek Frekanslı Alanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Statik Elektromanyetik Alan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Çok Düşük Frekanslı Elektromanyetik Alan . . . . . . . . . . . . . . 77
Yüksek Frekanslı Elektromanyetik Alan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
RADYASYON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
α Parçacıkları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
β Parçacıkları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Gama Işınları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
7 Elektromanyetizmanın
Hücreye Biyofiziksel Etkisi . . . . . 85
AKTİFLİK ve YARI ÖMÜR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
RADYOAKTİF ÇEKİRDEKLERDE RADYASYON BİRİMLERİ . . . 87
Radyoaktivite Şiddet Birimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Radyasyon Enerji Birimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Radyasyon Şiddet Birimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Absorbsiyon (Fiziki) Doz Miktarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Biyolojik Doz Birimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ALFA BOZUNUMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BETA BOZUNUMU (β – ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BETA BOZUNUMU (β + ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
X-IŞINLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
GAMA IŞINLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
AKUT ve KRONİK RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ . . . 93
ELEKTROMANYETİK ALANLARIN BİYOLOJİK ETKİSİ . . . . . . . 96
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
8
Temel Görüntüleme
Yöntemlerinin Biyofiziği . . . . . . . . . . 99
MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Görüntü Oluşumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Paramanyetik Elementler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Ferromanyetik Elementler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
ULTRASONOGRAFİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Ultrason Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Piezoelektrik Etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Doppler Etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Projeksiyonlarda Görüntü Elde Edilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . 112
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
9 Membran Biyofiziği . . . . . . . . . . . . . . . 119
MEMBRANLARA GENEL BAKIŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
MEMBRAN AKIŞKANLIĞI CİNSİNDEN BİYOFİZİKSEL
YAKLAŞIMLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
BİYOLOJİK MEMBRANIN GENEL ORGANİZASYONU. . . . . . 121
LİPİD YAPI ve ASİMETRİKLİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
BİYOLOJİK MEMBRAN YAPISI ve İŞLEVİ . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
YAPAY MEMBRAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Lipozomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Niozomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

İçindekiler
xi
DQAsomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Polimerik Membran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Miseller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
MEMBRANLA İLGİLİ BİYOFİZİKSEL ÖZELLİKLER . . . . . . . . . 128
Biyoelektrik Özellikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Membran Elektrik Alan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Membran Kapasitansı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Membran Potansiyeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Denge Potansiyeli (Ters Potansiyel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
10 Aksiyon Potansiyeli . . . . . . . . . . . . . . . 135
TAŞINIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
UYARILABİLİRLİK DURUMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
UYARILABİLİRLİĞİN EŞDEĞER DEVRELERİ . . . . . . . . . . . . . . . 137
AKSİYON POTANSİYELİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Aksiyon Potansiyeli Sayısal İfadesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
MİYELİNLİ İLETİMDE AKSİYON POTANSİYELİ . . . . . . . . . . . . 144
Kablo Teorisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
ELEKTRİK SİNAPSLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
KİMYASAL SİNAPSLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
NÖRON-KAS KAVŞAĞI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
KAS HÜCRELERİNDE GELİŞEN AKSİYON POTANSİYELLERİ147
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
11 İyon Kanalları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
TAŞINIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
TARİHSEL YAKLAŞIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
İYON KANALLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Genel Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Yapısal Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
İşlevsel Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Voltaj Kapılı İyon Kanallarının İşlevleri . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Kanal İşlevini Etkileyen Farmakolojik Yaklaşımlar . . . . . . 155
Voltaj Kapılı İyon Kanallarının Yapısal
Modelleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Voltaj Kapılı Sodyum Kanalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Voltaj Kapılı Kalsiyum Kanalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Voltaj Kapılı Potasyum Kanalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
İyon Seçicilik Filtresi ve Gözenek İlişkisi . . . . . . . . . . . . . . . . 159
İyon Kanalı İnaktivasyonu Nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
İyon Kanalı Çeşitleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Voltaj Kapılı Sodyum, Kalsiyum ve Potasyum Kanalları 162
Sodyum Kanalları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Kalsiyum Kanalları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Potasyum Kanalları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Seçici Olmayan Kanallar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
İYON POMPALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
İYON KANALI BOZUKLUKLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
12 Kasların Biyoelektriği . . . . . . . . . . . . 171
KAS HÜCRELERİNDE ELEKTRİKSEL OLAYLAR . . . . . . . . . . . . 172
Nöromüsküler Kavşak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
KASLARIN UYARILABİLİRLİĞİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
KASLARDA AKSİYON POTANSİYELLERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
UYARMA-KASILMA EŞLEŞMESİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
KAS KASILMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
İskelet Kası Kasılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Düz Kas Kasılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
13
Elektrik Akımlarına
Biyofiziksel Yaklaşım . . . . . . . . . . . . 185
ELEKTRİK ALAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
ELEKTRİK AKIMININ TEDAVİDEKİ YERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
İyontoforez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Transkütanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu
(Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation; TENS) 193
Elektriksel Kas Stimülasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
Fonksiyonel Elektrik Stimülasyonu (FES) . . . . . . . . . . . . . . . 195
Girişimsel Akım Tedavisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Yüksek Gerilim Darbeli Galvanik Uyarım. . . . . . . . . . . . . . . . 195
Mikroakım Stimülasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
BİLEŞİK AKSİYON POTANSİYELİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Periferik Sinir Lifleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Bileşik Aksiyon Potansiyeli Ölçümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
14 Biyomekanik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Eylemsizlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Kütle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Kuvvet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

xii
İçindekiler
Ağırlık Merkezi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Ağırlık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Basınç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Tork . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
İmpuls . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
BİYOMEKANİK YAKLAŞIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
BİYOMEKANİKTE BİYOLOJİK YAPISAL
TEMELLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Kas-İskelet Sistemi Mekaniği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Eklem Biyomekaniği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Mekanik Stres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Tekrarlayan ve Akut Yükler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
İNSAN İSKELET KASININ BİYOMEKANİĞİ . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Uzayabilirlik ve esneklik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
İskelet Kası İşlevi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Kas Yorgunluğu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Retina ve Fotoreseptörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Dalga Boyu Hassasiyet Aralığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Elektriksel Sinyal Süreci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
17 İşitme Biyofiziği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
MEKANİK UYARTI: SES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Akustik Empedans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Frekans ve Dalga Boyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Sesin Duyusal Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
İNSAN İŞİTSEL SİSTEMİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
İşitsel Sisteme İyonik Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Klinik Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
15 Duyu Biyofiziği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
DUYU ORGANLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
DUYU RESEPTÖRLERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Duyusal Modaliteler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Kemoreseptörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
Fotoreseptörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
Mekanoreseptörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Termoreseptörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Nosiseptörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
YAPISAL ve İŞLEVSEL DEĞERLENDİRME . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Duyusal Korteks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
UYARANLARIN KARAKTERİSTİĞİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Eşikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Mutlak Eşik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Diferansiyel Eşik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
UYARANLARIN BİYOELEKTRİKSEL YAKLAŞIMI . . . . . . . . . . . 222
DUYUSAL İŞLEME ADIMLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
RESEPTÖRLERİN UYARANLARA ADAPTASYONU . . . . . . . . . 224
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
16 Görme Biyofiziği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
GÖRME İŞLEMİNDE YAPISAL YAKLAŞIM. . . . . . . . . . . . . . . . . 228
GÖRME İŞLEMİNDE İŞLEVSEL YAKLAŞIM . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Kırılma: Snell Yasası. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Lens ve Konaklama Eylemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
18 Beynin Elektriksel Aktivitesi . . 247
BEYİN BİLGİSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
BEYNE HÜCRESEL YAKLAŞIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
Nöronların Alt Birimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
Gliyanin Alt Birimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
ELEKTRİKSEL AKTİVİTE TANIMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
BEYİNDE ELEKTRİKSEL AKTİVİTE İFADESİ . . . . . . . . . . . . . . . 250
ELEKTRİKSEL ve KİMYASAL İLETİM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
19 Kalbin Biyoelektriği . . . . . . . . . . . . . . 259
KALBİN ANATOMİK ORYANTASYONU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
KALBİN TEMEL ELEKTRİKSEL ANATOMİSİ . . . . . . . . . . . . . . . 261
KALBİN ÖZEL UYARTI SİSTEMİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
KARDİYAK AKSİYON POTANSİYELİ OLUŞUM SÜRECİ . . . . . 264
Kardiyak Aksiyon Potansiyeli ve Evrelerinde Gerçekleşen
İyonik Hareketler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Fazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
Faz 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Faz 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Faz 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Faz 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Faz 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Refrakter Dönem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

İçindekiler
xiii
20 Dolaşım Biyofiziği . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
KANIN DOLAŞIMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
KANIN AKIŞKANLIĞI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Akışta Türbülans Durumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Akış Hızı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Bernoulli Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Pascal ve Laplace İlkeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
BASINÇ ve HACMiN DİĞER FİZİK PARAMETRELERİYLE
İLİŞKİSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Poiseuille Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
21 Solunum Biyofiziği . . . . . . . . . . . . . . . . 281
SOLUNUM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR . . . . . . . . . . . . . . . 283
SOLUNUM SİSTEMİNDE GERÇEKLEŞEN HAREKETLER . . . . 283
SOLUNUM SİSTEMİNE YAPISAL YAKLAŞIM . . . . . . . . . . . . . . 284
SOLUK ALMA MEKANİĞİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
SOLUNUMDA GAZ ALIŞVERİŞİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
SOLUNUM İLİŞKİLİ YASALAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Dalton Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Henry Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Laplace Yasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
KLİNİKTEN ÖRNEKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
22 EEG, EMG ve EKG . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
EEG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
Frekans Cinsinden Değerlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
Genlik Açısından Değerlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
Ölçülen EEG’nin Mekanizması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
Klinik Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
EMG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Klinik Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
EKG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
EKG’de Elektrot Kullanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Elektriksel Dipol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Einthoven Üçgeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Kalp Hızı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
Klinik Yaklaşım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
SORULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Dizin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309