jenerik

İÇ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ
UYGULAMA ÖĞRENCİ EĞİTİM MODÜLÜ
4. Baskı
Editör
Prof. Dr. Nuray Enç
NOBEL TIP KİTABEVLERİ

© 2023 Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
İÇ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ
UYGULAMA ÖĞRENCİ EĞİTİM MODÜLÜ 4. Baskı
Editör:
Prof. Dr. Nuray Enç
ISBN: 978-605-335-733-9
1. Baskı 2012
2. Baskı 2015
3. Baskı 2017
5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası hükümleri gereğince herhangi bir bölümü, resmi veya yazısı, yazarların ve
yayınlayıcısının yazılı izni alınmadan tekrarlanamaz, basılamaz, kopyası çıkarılamaz, fotokopisi alınamaz veya kopya anlamı
taşıyabilecek hiçbir işlem yapılamaz.
NOBEL TIP KİTABEVLERİ TİC. LTD. ŞTİ.
Millet Cad. No: 111 Çapa-İstanbul
Tel : (0212) 632 83 33
E-posta : destek@nobeltip.com
DAĞITIM
Tel : (0212) 771 52 11 - (0212) 771 33 09
E-posta : hasannazli@nobeltip.com
Yayımcı
: Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
Millet Cad. No:111 34104 Fatih-İstanbul
Yayımcı Sertifika No : 50192
Baskı / Cilt
: Vadi Grafik Tasarım ve Reklamcılık Ltd. Şti.
İvedik Org. San. 1420. Cad. No: 58/1
Yenimahalle/Ankara
Matbaa Sertifika No : 47479
Sayfa Tasarımı - Düzenleme : Nobel Tıp Kitabevleri
Kapak Tasarım
: Nobel Tıp Kitabevleri
Baskı Tarihi
: Eylül 2022 - İstanbul

KISALTMALAR
ADR
Ağz Değerlendirme Rehberi
aPTT
Activated Partial Thromboplastin Time
(Aktive Edilmiş Parsiyel Tromboplastin Zaman)
BKİ
Beden Kitle İndeksi
BKO
Bel Kalça Oran
BUN
Blood Urea Nitrogen (Kan Üre Nitrojeni)
Ca ++
Kalsiyum
CPK
Kreatinin Fosfakinaz
CPK-MB Kreatinin Fosfakinaz - Miyokardiyal Band
CRP
C-Reaktif Protein
DSÖ
Dünya Sağlk Örgütü
EKG
Elektrokardiyografi
FT 4
Serbest Tiroksin
GYA
Günlük Yaşam Aktiviteleri
HbA 1 C Glikozile Hemoglobin
HDL
High Density Lipoprotein (Yüksek Dansiteli Lipoprotein)
Hgb
Hemoglobin
Htc
Hematokrit
INR
International Normalized Ratio (Uluslararas Normalleştirilmiş Oran)
İM
İntramüsküler
İP
İntraperitoneal
İV
İntravenöz
İVP
İV Perfüzyon
K +
Potasyum
KAH
Koroner Arter Hastalğ
KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalğ
LDH
Laktat Dehidrojenaz
LDL
Low Density Lipoprotein (Düşük Dansiteli Lipoprotein)
Mg
Magnezyum
NANDA North American Nursing Diagnosis Association (Kuzey Amerika Hemşirelik
Tanlar Birliği)
Na +
Sodyum
OMP
Oral Mukoza Puan
PLT
Platelet (Trombosit)
PO
Per Oral (Ağz Yolu)
PR
Per Rektal (Rektal Yol)
PT
Protrombin Time (Protrombin Zaman)
PTKA
Perkütan Translüminal Koroner Anjiyoplasti
PVG
Perkütan Valvüler Girişim
RBC
Red Blood Cells (Eritrosit)
ROM
Range Of Motion (Eklem Açklğ)
SC
Subkutan
SGOT (AST) Serum Glutamik Oksaloasetik Transaminaz (Aspartat Aminotransferaz)
SGPT (ALT) Serum Glutamik Pürüvik Transaminaz (Alanin Aminotransferaz)
SVB
Santral Venöz Basnç
TAT
Tamamlayc ve Alternatif Tp
TPN
Total Parenteral Beslenme
TSH
Thyroid Stimulating Hormone (Tiroid Uyarc Hormon)
T 3
Triiyodotironin
T 4
Tiroksin
VAS
Visiual Analog Scala (Görsel Analog Ölçeği)
VEA
Ventriküler Erken Atm
WBC
White Blood Cells (Beyaz Kan Hücreleri-Lökosit)
1 1

İÇİNDEKİLER
Sayfa
1. İç Hastalklar Hemşireliği Uygulama Öğrenci Eğitim Modülü 7
1. 1. Öğrenci Tanlama Bölümü 8
1. 2. Sosyo - Demografik Özellikler 9
1. 3. Hasta ve Ailesine Ünitenin Tantlmas 9
1. 4. Sağlk Hikayesi 9
1. 5. Fonksiyonel Sağlk Örüntüleri 10
• Sağlğ Alglama - Sağlğn Yönetimi 10
• Beslenme - Metabolik Durum 12
• Boşaltm 15
• Aktivite - Egzersiz 16
• Uyku - Dinlenme 19
• Bilişsel - Algsal Durum 21
• Kendini Alglama - Benlik Kavram 22
• Rol - İlişki 22
• Cinsellik - Üreme 23
• Başetme - Stres Tolerans 23
• Değer - İnanç 23
• Diğer 23
1. 6. Tedavi 24
1. 7. Laboratuvar Testleri 25
1. 8. Aldğ - Çkardğ Sv İzlem Çizelgesi 26
1. 9. İç Hastalklar Hasta Bakm Süreci 27
1. 10. Hasta/Aile Eğitimi 32
1. 11. Hemşirelik Bakm Plan 33
1. 12. Hemşirelik Raporu 34
1. 13. Olgu Analizi 35
1. 14. Örnek Olgu Analizi 36
1. 15. Notlar 37
1. 16. 2009 - 2011 NANDA Hemşirelik Tanlar 38
1. 17. NANDA Hemşirelik Tanlarnn Fonksiyonel Sağlk Örüntülerine Göre
Gruplanmas 39
1. 18. Kaynaklar 40
2. Kardiyovasküler Uygulama Öğrenci Eğitim Modülü 41
2. 1. Öğrenci Tanlama Bölümü 42
2. 2. Sosyo - Demografik Özellikler 43
2. 3. Hasta ve Ailesine Ünitenin Tantlmas 43
2. 4. Sağlk Hikayesi 43
2. 5. Fonksiyonel Sağlk Örüntüleri 44
• Sağlğ Alglama - Sağlğn Yönetimi 44
• Beslenme - Metabolik Durum 46
• Boşaltm 48
• Aktivite - Egzersiz 49
• Uyku - Dinlenme 52
2 2

• Bilişsel - Algsal Durum 53
• Kendini Alglama - Benlik Kavram 55
• Rol - İlişki 55
• Cinsellik - Üreme 56
• Başetme - Stres Tolerans 56
• Değer - İnanç 56
• Diğer 56
2. 6. Tedavi 57
2. 7. Laboratuvar Testleri 58
2. 8. Aldğ - Çkardğ Sv İzlem Çizelgesi 59
2. 9. Kardiyovasküler Hasta Bakm Süreci 60
2. 10. Hasta/Aile Eğitimi 64
2. 3. 11. 12. Hemşirelik Bakm Plan 65 103
2. 3. 12. 13. Hemşirelik Raporu 66 104
2. 3. 14. 13. Olgu Analizi 67 105
2. 3. 14. 15. Örnek Olgu Analizi 68 106
2. 3. 15. 16. Notlar 69 107
2. 3. 16. 17. 2009 - 2011 NANDA Hemşirelik Tanlar 70 108
2. 3. 17. 18. NANDA Hemşirelik Tanlarnn Fonksiyonel Sağlk Örüntülerine Göre
Gruplanmas 71 109
2. 3. 18. 19. Kaynaklar 72 110
3. 4. Onkoloji Endokrinoloji Uygulama Uygulama Öğrenci Öğrenci Eğitim Eğitim Modülü Modülü 111 73
3. 4. 1. Öğrenci Tanlama Bölümü 112 74
3. 4. 2. Sosyo - Demografik Özellikler 113 75
3. 3. Sağlk Hasta ve Hikayesi Ailesine Ünitenin Tantlmas 113 75
3. 4. 4. Fonksiyonel Sağlk Hikayesi Sağlk Örüntüleri 76 113 75
4. 3. 5. • Fonksiyonel Sağlğ Alglama Sağlk - Sağlğn Örüntüleri Yönetimi 114 76
• Beslenme Sağlğ Alglama - Metabolik - Sağlğn Durum Yönetimi 115 77
• Boşaltm Beslenme - Metabolik Durum 79 116 78
• Aktivite Boşaltm – Egzersiz 80 121 83
• Uyku Aktivite – Dinlenme - Egzersiz 82 122 84
• Bilişsel Uyku - Dinlenme - Algsal Durum 83 125 87
• Kendini Bilişsel - Alglama Algsal Durum - Benlik Kavram 85 126 88
• Rol Kendini – İlişki Alglama - Benlik Kavram 85 128 90
• Cinsellik Rol - İlişki – Üreme 86 129 90
• Başetme Cinsellik - Üreme Stres Tolerans 86 129 91
• Değer Başetme – İnanç - Stres Tolerans 86 129 91
• Diğer Değer - İnanç 86 129 91
3. 5. • Tedavi Diğer 87 129 91
3. 4. 6. Laboratuvar Tedavi Testleri 88 130 92
5. 3. 7. Kemoterapi Laboratuvar Hastalar Testleri İçin: Nightingale Semptom Değerlendirme Ölçeği 89 131 93
6. 3. 8.Tamamlayc Aldğ-Çkardğ ve Alternatif Sv İzlem Tp Çizelgesi [TAT] Yaklaşmlar 90 132 94
3. 4. 9. Aldğ Endokrinoloji - Çkardğ Hasta Sv Bakm İzlem Süreci Çizelgesi 91 133 95
3 3. 10. Hasta/Aile Eğitimi 100 92 138
3. 4 11. Kemoterapiye Hemşirelik Bakm Bağl Plan Yan Etkiler 101
139
4. 12. Hemşirelik Raporu 140
4. 13. Olgu Analizi 3
141
4. 14. Örnek Olgu Analizi 142
4. 15. Notlar 143

6. 8. Aldğ-Çkardğ Sv İzlem Çizelgesi 132
4. 9. Endokrinoloji Hasta Bakm Süreci 133
3 10. Hasta/Aile Eğitimi 138
4 11. Hemşirelik Bakm Plan 139
3. 4. 12. Hemşirelik Raporu 140 102
3. 4. 13. Olgu Analizi 141 103
3. 4. 14. Örnek Olgu Analizi 142 104
3. 4. 15. Notlar 143 105
3. 4. 16. 2009 - 2011 NANDA Hemşirelik Tanlar 144 106
3. 4. 17. NANDA Hemşirelik Tanlarnn Fonksiyonel Sağlk Örüntülerine Göre
Gruplanmas 145 107
3. 4. 18. Kaynaklar 146 108
4
4

Değerli Eğitimciler ve Öğrenciler,
Hemşirelik, kavramsal bilgi ve beceriyi içeren uygulamalı bir meslektir. Hemşirenin temel rolü bakımdır ve
bu rolü yerine getirirken sağlıklı/hasta birey merkezli çalışarak karar verme becerisini kullanmaktadır.
İç hastalıkları hemşireliği uygulaması çeşitli ve kompleks sağlıklı/hasta bireyleri kapsar. Uygulamanın
verimli ve etkili olması için bilgiyi organize etmek üzere bir çerçeve kurmak gerekmektedir.
Marjory Gordon 1987 yılında bireyleri kapsamlı bir şekilde biyo-psiko-sosyal boyutta ele alan bir hemşirelik
bakım modeli geliştirmiştir. “Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri” olarak adlandırılan bu model, bireylerin bakım
gereksinimlerini 11 fonksiyonel alanda açıklamaktadır. Bu alanlar, sistematik ve standardize edilmiş bilgi toplama
yaklaşımı ve hemşirelik bakış açısı ile bilginin analiz edilmesini olanaklı kılmaktadır. Gordon’un fonksiyonel sağlık
örüntüleri hemşirelerin hasta bakımında daha kapsamlı bir değerlendirme yapmasını ve hemşirelik sürecini
uygulayabilmeleri için kullanılmak üzere tanımlanmış bir süreçtir.
Fonksiyonel sağlık örüntüleri, genç ya da yaşlı, kadın ya da erkek, her alanda ve her sağlık düzeyinde,
akut/kronik durumlarda ve her tür tıbbi tanıda insan/insan tepkilerini değerlendirmede kullanılabildiği için
“Hemşirelik Fakültemiz, İç Hastalıkları Hemşireliği” eğitiminde tercih edilen bir modeldir.
İç Hastalıkları Hemşireliği Uygulama Öğrenci Eğitim Modülü; genel iç hastalıkları ve özellikle ülkemizde
mortalite/morbiditesi yüksek olan kardiyovasküler, endokrin gibi özel sağlık alanlarında hemşirelik bakım süreci
olarak planlandı. İlk baskısı Ocak 2012’de çıkan eğitim modülünün kısa sürede tükenmesi üzerine ikinci baskısı
2015’te, üçüncü baskısı da 2017’de yayımlandı.
Modülün kullanımında; insanı bir bütün olarak ele aldığımız için her bir örüntüyü, diğer tüm örüntüleri göz
önünde bulundurarak değerlendirmeliyiz. Bir örüntüdeki sorun, diğer bir örüntüdeki sorun nedeniyle olabilir
ya da bir örüntü alanındaki sorun, diğer bir örüntü alanındaki bir soruna neden olabilir. Hemşirelik tanılarının
belirlenmesinde “North American Nursing Diagnosis Association/NANDA”nın hemşirelerin ele almakta yeterli,
yetkili ve sorumlu olduğu hasta sorunlarının taksonomisi kullanıldı. Ayrıca hemşirelik tanıları “Fonksiyonel Sağlık
Örüntüleri”ne göre gruplandırıldı. Hemşirelik girişimlerinde var olan ulusal hemşirelik bakım kılavuzları ve ilgili
kaynaklardan faydalanıldı. Modül, bilgisayar programına benzer şekilde tasarlandı kullanıcı gerekli açıklamalarla
yönlendirildi.
Bu kitap üçüncü baskısı 2021 yılında gerçekleştirilen “İç Hastalıkları Hemşireliği ve dördüncü baskısı 2022
yılında gerçekleştirilen “Sağlık tanılaması ve Fiziksel Muayene“ Kitabı ile bütünlük oluşturmaktadır. Her bir kitabın
içeriği, 1987 yılında Marjory Gordon tarafından geliştirilen, bireyleri kapsamlı bir şekilde biyo-psiko-sosyal boyutta
ele alan hemşirelik bakım modeli “Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri doğrultusunda oluşturuldu.
Bu eğitim modülünün, eğitimcilerin, hemşirelik tanıları ve girişimlerini öğrenen öğrencilerle ve hemşirelerle
çalıştıklarında bekledikleri düşünme becerilerinin geliştirilmesinde faydalı olacağı inancı ile bütün eğitimcilereöğrencilere
sevgi ve saygılarımı sunarım.
Prof. Dr. Nuray ENÇ
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi
İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
5