lk sayfa jenerik Klasik Akupunktur I

Klasik
Akupunktur I
经
典
Dr. Ögr. Üyesi Hamdi DELATİOĞLU
T. C. Demiroğlu Bilim Üniversitesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Akupunktur Bilim Dalı
针
灸
NOBEL TIP KİTABEVLERİ

Sunuş
Bu kitabı neden okumalısınız
Sevgili okur,
Tedavi sanatı (Hekimlik), sağlam, geniş kapsamlı teorik ve pratik bir temel gerektirir. Bilimsel
Çin tıbbının gerçek temelini ve tedavi metodolojilerini arıyorsanız, bu kitap sizin bu ihtiyaçlarınızı
tamamen, karşılayacak bir kitaptır.
Konfüçyüs derki; Sözcükleri doğru ve uygun bir şekilde kullanmak önemlidir. Çünkü onlar size
düşüncelerin gerçek anlamını bulmanızı sağlar. Bu düşünce temelinde, bu kitap ta, Çin tıbbının temel
felsefesinin gerçek anlamını kavramada size yardımcı olacak ve sizi başarıya ulaştıracaktır.
Geleneksel Çin tıbbı, Batı tıbbı gibi bilimsel temele dayalı bir bilimdir. Çin tıbbı, şu anda dünyadaki
alternatif tedavi pazarında dolaşan mistik ve sahte felsefi uygulamaların çok ötesinde, mantık
çerçevesinde bir sistem içeren bir bilimdir.
Çin tıbbı da, Batı tıbbı gibi, bütün tıp bilimlerinde zorunlu ve daima zor bir iş olan tanı (teşhis)
temeli üzerine kurulmuştur. Daha açık bir deyişle, teşhisiniz ne kadar iyi olursa, tedaviniz de o kadar
iyi olur. Teşhis kriterleri belirgin, tam ve kesin değilse, hasta ideal olarak tedavi edilemez.
Bu yeni, aynı zamanda geleneksel olan tıp, Batı tıbbının temel dayanak olarak aldığı, insanın bedensel
ölçülebilir değerlerini teşhis etmesinin yanında, Batı tıbbının otonom sinir sistemi dediği ruhsal
durumları da değerlendiren bir bilimdir. Çin tıbbı bunu yaparak sadece vücuda yönelmeyi değil,
aynı zamanda bizi yaşam duygusunun özüne götüren derin duygusal kavramlara da yaklaşımımızı
sağlar.
Dr. Hamdi Delatioğlu’nu bu yeni tıbbın (TCM), anlaşılması, ilerletilmesi ve uygulanması için yapılan
ortak mesleki çalışmalardan dolayı uzun yıllardan beri tanıyorum. Kendisi Alman-Çin Tıp derneğinin
ve Deutsch-Chinesische Forschungsgemeinschaft für TCM (Sino-German Research Foundation
for TCM)’nin saygın üyesidir ve Türkiye’de, yüksek yetkinliğe sahip, bu uluslararası akupunktur
bilim adamları ağını temsil etmektedirler.
Sıcak kalpli kişiliği, olağanüstü sorumluluk duygusu ve özel yetenekleri, onu, Türkçe dilinde ilk kez
bu kadar kapsamlı bir Akupunktur kitabının, muazzam projesini üstlenmesini zorunlu kıldı. Tecrübelerime
dayanarak bu kitabı Türkçe konuşan tüm meslektaşlarıma tavsiye ediyorum.
Prof. Henry Johannes Greten
Prof at IBA (University of Cooperative Education)
Prof of Porto University (fmr)
v

Preface
Preface
Why you should read this book
Dear Reader,
The art of healing requires a solid and profound theoretical and technical foundation. If you seek
for the actual basis of Scientific Chinese Medicine and its healing methodologies, this book is exactly
what you need.
Confucius said: it is important to keep order in the words, as they enable you to find the proper
order of thoughts. So study this book thoroughly to understand the true meaning of the core termini
of the science of Chinese Medicine, and you will succeed.
I speak of ancient Chinese medical sciences as Chinese Medicine – just like western medicine – is
based on a scientific system. This system is logically accessible far beyond mystical and pseudo-philosophical
practices that are currently overflowing the market of “alternative healing”. Like Western
medicine, also Chinese Medicine is based on the diagnosis – the unavoidable and everlasting challenge
of all medicines. To put it clear: the better your diagnosis is, the better your treatment. Whenever
diagnostic criteria are fluffy, imprecise or deficient, you will not reach the mastership of optimised
therapy in the individual patient in its subtle and delicate individuality.
This new and at the same time ancient medicine includes not only the study of the measurable
hardware of man on which Western medicine is primarily based, but also the steering software that
Western medicine calls the vegetative nervous system. This does not only steer the body, but also
gives us a clear systematic concept of deep emotionality, which may lead us even to the essence of the
sense of living.
I have known Dr Hamdi Delatioglu for decades of collegial and humanistic endeavour for the
understanding, promotion and application of a new kind of medicine. He is respected member of the
German Society of Chinese Medicine as well as the Deutsch-Chinesische Forschungsgemeinschaft
für TCM (Sino-German Research Foundation for TCM), and represent this international network of
acupuncture scientists of high competence in Turkey.
His warm-hearted personality, his exceptional sense of responsibility and his exceptional competence
obliged him to undertake the enormous project of the first comprehensive book on this subject
in Turkish language. To the best of my knowledge, I recommend this book to the Turkish-speaking
colleagues,
Prof. Henry Johannes Greten
Prof at IBA (University of Cooperative Education)
Prof of Porto University (fmr)
vi

Önsöz
Doğu tıbbı (Traditional Chinese Medicine-TCM), 2000-3000 yıllık geçmişi olan bir bilimdir.
Batı tıbbının, doğu tıbbını keşfetme süreci ilk kez batı dünyasında, Avrupalıların 1600’lü yıllarda
Çin ile yaptıkları ticaretin ve dolayısıyla bu ülke ile olan ilişkilerinin gelişmesi sonucunda başlamıştır.
Avrupalılar, kısa sürede bu bilimi kabullenmiş, kendi ülkelerinde kullanmaya başlamış ve bu konuda
çeşitli araştırmalar yapmışlardır. Bu çalışmalar sonucunda 1957 yılında Fransız doktor Paul Nogier
dünyada ilk kez kulak akupunkturunu bulmuştur.
1970’li yıllarda Amerikanın, Çin devleti ile siyasal ilişkiye girmesi sonrasında, Doğu tıbbı (TCM)
Amerika’da tanınmış ve ilk başlarda her derde deva diye tanıtılmıştır. Ancak, Doğu tıbbına bu yaklaşım
tarzının yanlışlığı ve bu dönemde, Doğu tıbbı hakkında yeterli bilimsel çalışmalar ve açıklamalar
olmaması nedeniyle, tıp çevreleri tarafından kısa zamanda tepki toplamış ve yasal olarak yasaklanmıştır.
Buna rağmen bu bilimi değerli bulan bilim insanlarının yaptığı çeşitli çalışmalar sonucu,
1980’li yıllarda Doğu tıbbının (TCM, akupunktur) etkinliği ve etki mekanizmaları bilimsel olarak
ispat edilmiş ve Doğu tıbbı (TCM) resmi olarak kabul edilmiştir. Bu tarihten itibaren de, Amerika’da
yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Günümüzde (son 30-40 yıldır), TCM (akupunktur) bütün dünyada çok yaygın olarak kullanılmaktadır.
Amerika ve Avrupada bir çok üniversitede, TCM, temel tıp eğitimi müfredatına girmiştir.
Ayrıca TCM’de bir çok konuda branşlaşma başlamıştır. (Örneğin, pediatrik akupunktur, jinekolojik
akupunktur, ortopedik akupunktur gibi yan dallar oluşturulmuştur.)
Doğu tıbbının (TCM), batı dünyası tarafından zor anlaşılmasının ve geç kabul edilmesinin altında
yatan iki temel neden vardır. Bunlardan birincisi; Doğu tıbbı ile Batı tıbbı arasındaki düşünce ve yaklaşım
tarzı farklılığıdır. Batı tıbbı, anatomik temele dayalı bir bilim iken, Doğu tıbbı fonksiyonel temele
dayalı bir bilimdir. Batı tıbbı, analitik düşünce yapısına sahipken, Doğu tıbbı, sentez edici düşünce
yapısına sahiptir. Bu birbirlerinden çok farklı yaklaşım ve düşünce tarzları (kitabın 1. bölümünde geniş
bir şekilde anlatılacaktır.) Batı tıbbının, Doğu tıbbını anlama ve kabul etme sürecini geciktirmiştir.
Doğu tıbbının (TCM), batı dünyası tarafından anlaşılamamasının veya yanlış anlaşılmasının ve
geç kabul edilmesinin ikinci büyük nedeni de; doğu kültürü ve dili ile, batı kültürü ve dili arasında
çok büyük farklılıkların olmasıdır. Bu farklılık nedeniyle, doğu dilinin, batı diline tercüme edilmesinde
(terminolojide) çok büyük zorluklar yaşanmıştır ve yapılan yanlış tercümeler sonucunda, Doğu
tıbbı, batı dünyası için çok saçma, anlaşılmaz ve kabul edilemez olarak görülmüştür. Ancak daha sonraları
bu diller arasındaki tercüme problemi çözülüp yanlış anlaşılmalar ortadan kaldırılınca, Doğu
tıbbının, batı dünyası tarafından kabulü kolaylaşmıştır.
vii

Önsöz
Batı dilleri ile doğu dilleri arasında çok büyük tezatlıklar, farklılıklar vardır. Batı dilleri, eşyaları,
kişileri, objeleri, olayları, somut ve objektif olarak tarif ederken, doğu dillerinde bunlar soyut olarak
tarif edilir. Yani batı dilleri, analitik kültürleri nedeniyle bir objeyi, şekli ile, farklılıkları ile, tam-kesin
ve tek anlamlı olarak tanımlar. Oysa doğu dilleri sentez edici (birleştirici) ve süreklilik içeren (süreç)
düşünce kültürleri dolayısıyla bir objeyi, bir değişimin, bir sürecin parçası olarak görür, onu ima
eder, onu çağrıştırır ama sabitlemez ve son bir şekil olarak tanımlamaz. Onu muğlak halde bırakır.
(kesinlik yoktur.) Bu nedenle Çince kelime ve sözcüklerin batı dillerinde, birden fazla anlamları vardır
ayrıca Çince kelimeler cümle içerisinde değişik durumlarda değişik anlamlar içerirler. Cümleye
göre, kelime değişik anlamlara çekilebilinir. Örneğin Çince Shen, kelimesi bulunduğu cümleye göre,
ruhsal-mental aktivite anlamına gelirken bir başka cümlede Kidney anlamına gelir. Kelimlerin elastik
olması durumu, bir kelimenin cümleye göre farklı şekilde yorumlanması, Türkçe dilinde de vardır.
Yukarıda bahsettiğimiz gibi Çin dili, Logocentric bir dil değildir, yani bir objeyi, ait olduğu kesin ve
açıklayıcı özellikleri ile tanımlamaz bunun yerine objeyi, bir sürecin veya olayın geçici durumu olarak
tarif eder. Bu yüzden Çince isimler, genel olarak dil bilgisi kurallarına göre fiil’lerden türetilmişlerdir.
Kesin bir tanımlamadan çok, bir süreci tanımlarlar. Onun için Çin dili ima edici, müphem anlamlar
içeren kelimelerden oluşmuştur. (Doğu kültüründe, gelecek olan, olmuş olandan daha önemlidir.)
Bu yüzden Çince terimleri, tek bir batı dili terimi (sözcük, kelime) ile tanımlamak, tercüme etmek
imkansızdır. Tek bir batı dili kelimesi ile, Çince kelimenin zengin anlamını açıklayabilmek mümkün
değildir. Böyle bire bir tercüme yapıldığında, birçok yanlış anlamlar ortaya çıkar. Bir Çince terimi
doğru olarak tercüme edebilmek için, birçok batı dili terimi (kelimesi) kullanmak gerekebilir.
Bu sebeplerden dolayı Çince terimler, ingilizceye çevrilirken birden fazla kelime ile tercüme edilmişlerdir.
Bu bir yerde yanlış tercümenin önüne geçerken, bir yerde de terminoloji kargaşasına ve
hatta terminoloji anarşisine yol açmıştır. Örneğin Pin Yin terimi (Çince terimin Latin harfleri ile
yazılmış şekli) ile ifade edilen bir Extraordinary meridyen olan, Yin Qiao mai, ingilizce olarak Yin
heel vessel, Yin stepping vessel, Yin stance meridian, Yin bridge meridian, Yin motility vessel, The
sea of Yin Luos gibi isimlerle tanımlanır. Bu tanımlamaların hepsi, bir şekilde Yin Qiao mai’nin bir
özelliğini anlatır, yanlış tanımlamalar değildir. Ancak hem litaretürde, hem klinikte bir terminoloji
kargaşasına yol açar. Bunu önlemek için 1997’te toplanan İnternational Normative Dictionary of
Chinese Medicine (INPCM) kongresinde bazı ingilizce tanımlamalar, ortak (standart) tanımlamalar
olarak kabul görmüş, bazı tanımlamaların da Pin Yin terimi olarak kullanılmalarına karar verilmiştir.
Bu yüzden bir çok ingilizce kitapta kullanılan terminoloji, kısmen ingilizce terimleri, kısmen de Pin
Yin terimleri içermektedir. (Pin Yin terimlere örnek, Jing, Yuan Qi, Xue, Splendor yang, Yang minor,
cun vb. ingilizce terimlere örnek orjinal Qi, Essence vb.)
Bir kitapta farklı terminolojiler kullanmak (kısmen Pin Yin terimi, kısmen İngilizce terimi) biraz
biçimsiz ve uyumsuz bir uygulamadır. Ancak bu yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, Çince kitapları
tercüme ederken yapılması zorunlu olan bir uygulamadır.
Bu nedenle bu kitapta da Pin Yin terimleri ile İngilizce terimleri bir arada kullanıldı. Ayrıca, Çince
terimlerin, ingilizceye tercümeleri sırasında bir anlam kaybına uğradıkları gerçeğini göz önünde bulundurarak
ingilizce terimlerin, Türkçe’ye tercüme edildiklerinde de ayrıca bir anlam kaybına neden
olacağını düşünüldüğü için kitapta ingilizce terimlerde değiştirmeden olduğu gibi kullanıldı. Bu uy-
viii

Önsöz
gulama, biçimsiz bir uygulama olmasına rağmen, yanlış tercümelere ve anlaşılmalara yol açmamak,
uluslararası literatürlerle uygunluğunu sağlamak ve okuyucu için yeni bir terminoloji kargaşası oluşturmamak
için bu yola başvurmanın daha doğru olacağını düşünüldü. Kitabın ilgili, bölümlerinde ve
sözlük kısmında, bu terimleri uygun bir şekilde tanımlamaya, tarif etmeye ve anlamlarını açıklamaya
çalıştım. Kitabı okuduktan sonra, okuyucuların bu terimleri kanıksayıp, algılayıp, yabancılık çekmeyeceklerini
umuyor ve düşünüyorum. Bu amaçla da kitapta bazı kelimeler ve cümleler çok sık olarak
tekrarlandı.
Bu kitabın yazılış amacı, Doğu tıbbının (TCM) temel teorilerini, prensiplerini uygulamalarını
açıklamak ve Doğu ile Batı tıbbı arasındaki görüş farklılıkları nedeniyle oluşan boşluğu ortadan kaldırıp,
Doğu tıbbı ile Batı tıbbı arasında bir köprü kurmaktır. Yani bu kitap, Doğu tıbbının temel kurallarını
ve yaklaşımlarını içeren, onları açıklayan ve Battı tıbbına entegre etmeye çalışan bir kitaptır.
Doğu tıbbı (Taoist, sentez edici düşünme) ile Batı tıbbını (analitik şüpheci, sorgulayıcı düşünme)
birleştirme çabaları çok uzun süre önce başlamıştır. Birçok bilim adamı bu yönde çalışmalar yapmıştır.
Avrupada, bu çalışmaların en başında gelen kişisi, Alman profesör Prof Dr. Henry Johannes Greten’dir.
Avrupanın çeşitli üniversitelerinde (Heidelberg, Hamburg, Porto, Torgo verdea) kürsüleri olan
Prof Greten, Doğu tıbbı ile Batı tıbbını birleştiren Heidelberg modelini geliştirmiş ve birçok Doğu tıbbı
teorisini, Batı tıbbı fizyolojisi ve patolojisi ile tanımlamış ve Akupunkturun pratikte çok daha etkili ve
bilinçli kullanılmasını sağlamıştır. Prof. Greten ile yaklaşık 15 yıldır devam eden ilişkilerimiz ve birlikte
yaptığımız çalışmalar, benim bilimsel gelişmeme çok büyük katkılar sağlamıştır. Ayrıca bu kitabın yazımında
bana olan destekleri nedeniyle ona şükran ve teşekkürlerimi sunarım.
Doğu tıbbı ile Batı tıbbını birleştirebilmek için, Doğu tıbbının mantığını ve teorilerini çok iyi
anlamak ve bunları Batı tıbbı ile açıklayabilmek gerekir. Onun için bu kitaptaki amacım, Doğu tıbbı
teorilerini tam ve doğru olarak anlatıp, bunları Batı tıbbı bilgilerimiz doğrultusunda ispatlamak veya
yorumlamak olmuştur.
Doğu tıbbı (TCM) binlerce yıllık geçmişi olan (2000-3000) bir bilim dalıdır. Ancak fosil (ölü) değildir,
yaşayan bir bilimdir ve devamlı değişim ve gelişim içindedir. Bu yüzden günümüzde Doğu ile
Batı tıbbını birleştirme çabaları, sadece Doğu tıbbı teorilerini, Batı tıbbı gözü ile yorumlamak değil,
aynı zamanda, Batı tıbbının bugün eriştiği bilgi düzeyini, Doğu tıbbı teorilerine uygun bir şekilde
uyarlamayı (Doğu tıbbı teorilerini modifiye etmeden ve Doğu tıbbını, Batı tıbbı içinde eritmeden) ve
Doğu tıbbının daha ileriye taşınmasına yardımcı olmayı da amaçlamalıdır.
Bu kitabın ismini Klasik akupunktur olarak koymamın nedeni, bu kitabın temel bir akupunktur
kitabı olması ve Doğu tıbbının temeli olan, klasik ve yerleşmiş TCM teorilerini çok geniş bir şekilde
açıklamayı amaçlamamdır. Çünkü bu teorileri tam olarak bilmeden ve algılamadan Doğu tıbbını uygulamanın
imkanı yoktur.
Klasik demek, tecrübe ile ispatlanmış, standart, örnek olan demektir. Gerçekten de klasik TCM
teorileri ile, pratikte çok büyük paralellikler mevcuttur. Bu kitap çok sayıda klasik akupunktur kitap
bilgilerinin, çeşitli literatürlerin ve bir çok yazarın tecrübelerinin özetlenmesi ve yorumlanması sonucu
oluşturulmuştur.
ix

Önsöz
Tüm akupuktur kitapları, literatür olarak TCM’in 3 temel klasik akupunktur kitabındaki bilgileri
kullanırlar. Bu kitaplar şunlardır: Canon of internal medicine (Nejing), A-B classic of akupuncture&-
moxa ve Classic on medical problems isimli kitaplardır. Bu kitaplar TCM’in temel, klasik kitaplarıdır
Bu kitaptada sık sık tekrarlanan, “TCM’e göre” kelimesi ile başlayan teoriler ve yorumların referansı
da bu kitaplardır.
Kitabın yazım düzeni şöyle oluşturulmuştur.
Kitabın 1. bölümünde, Doğu tıbbı ile Batı tıbbı arasındaki düşünce ve yaklaşım tarzlarındaki farklılıklar
değerlendirilmiş, birbirlerine karşı olan üstünlükleri ve yetersizlikleri tartışılmıştır.
Kitabın 2. bölümünde, Klasik akupunktur teorileri, bugünkü Batı biliminin olanakları ile değerlendirip,
açıklanmaya çalışılmıştır.
Kitabın 3. ve 4. bölümlerinde, klasik akupunkturun temel teorileri geniş bir şekilde açıklanıp, Batı
tıbbı gözü ile yorumlanmıştır.
Kitabın 5. bölümünde, TCM’e göre, hastalıkların etyolojisi ve patolojisi anlatılmış ve Batı tıbbı
gözü ile yorumlanmıştır.
Kitabın 6, 7, 8, ve 9. bölümlerinde, Organ fizyolojisi, patolojisi, organlara ait meridyenler ve akupunktur
noktalarının lokalizasyonları, etki mekanizmaları ve endikasyonları tarif edilip geniş bir şekilde
hem Doğu tıbbı hem de Batı tıbbı açısından yorumlanmıştır.
TCM organ fizyolojisi, patolojisi, organlara ait meridyenlerin ve akupunktur noktalarının hepsinin
aynı bölümde hep birlikte ele alınıp açıklanması, okuyucunun hem organ fizyolojisi ve patolojisini
hem de meridyen sistemini ve akupunktur noktalarının etkinliğini daha iyi anlayabilmesine olanak
sağlayacağı düşüncesi ile yapılmıştır.
Bu bölümlerde akupunktur noktalarının hem Pin Yin, hem de İngilizce isimleri yazılmış, ve bu
isimlerin anlamları anlatılmıştır. Sonra akupunktur noktasının lokalizasyonu tarif edilmiştir. Eğer
noktanın meridyen üzerinde spesifik bir özelliği varsa o belirtilmiş ve sonra da akupunktur noktasının
etkinliği tanımlanmıştır. (akupunktur noktalarının etkinliği tarif edilirken sadece Doğu tıbbı
teorilerine göre etkinlikleri tanımlanmıştır).
Daha sonra akupunktur noktasına ait, semptomlar ve endikasyonlar tanımlanmış ve bu endikasyonlar,
sadece Batı tıbbına ait klinik bulgular olarak tarif edilmiştir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur; akupunktur tedavisinde, akupunktur noktasının
Doğu tıbbına göre etkinliği göz önüne alınmadan, sadece Batı tıbbı ile tarif edilen endikasyonları
tedavi etmeye kalkmak yanlışlığına düşmemek gerekir. Tedavide esas olan, akupunktur noktasının
etkinliğidir, diğer semptom ve endikasyonların değerlendirilmesi ve tedavisi ikincil amaçtır.
Daha sonraki açıklamalar kısmında, akupunktur noktalarının bu etkileri ve endikasyonları hem
Doğu tıbbı hem de Batı tıbbı açısından değerlendirilip yorumlanmıştır. Bu yaklaşımla akupunktur
noktalarının etkinlikleri, Batı tıbbı gözü ile (fizyolojik olarak) açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca açıklamalar
kısmında, noktanın endikasyonları ile ilgili hastalıkların tedavisinde kullanılan akupunktur
nokta kombinasyonları da verilmiştir. Bu yaklaşım tarzının, akupunktur noktalarının etkinliğini ve
akupunktur tedavisinin mantığını anlamada, Batı dünyası hekimleri için çok faydalı olacağını düşünüyorum.
x

Önsöz
Kitabın sözlük kısmında, kitapta kullanılan, gerek Pin Yin gerekse İngilizce terimler, hem Doğu
hem de Batı tıbbı gözü ile değerlendirilip geniş bir şekilde açıklamıştır.
Doğu tıbbının son 30-40 yılda, Batı dünyasında çok yaygın olarak kabul görmesinin altında yatan,
en büyük nedenlerinden biri, Batı tıbbının tedavilerinde yetersiz kaldığı çeşitli hastalıkların (kronik
inflamatuvar hastalıklar, oto-immün hastalıklar, nörolojik disfonksiyon hastalıkları, fonksiyonel hastalıklar,
cerrahi gerektirmeyen ağrılar, mikrovasküler hastalıklar vb.) Doğu tıbbı ile çok etkili bir şekilde
tedavi edilebilmesidir. Ayrıca, Doğu tıbbı tedavi yönteminin (Akupunktur) kolaylığı, ucuzluğu
ve çok az yan etkisinin olması, batı dünyasında kullanımını arttırmıştır.
Akupunktur tedavisini etkin olarak kullanabilmek için, doğru endikasyon, doğru tanı ve doğru
tedavi uygulaması şarttır. Bunlar doğru olarak uygulanmadığı zaman, tedaviden bir sonuç alınamaz.
Bu durum hem hastada hem de akupunktur uygulamasını yapan hekimde bir hayal kırıklığına neden
olur. Bunu önlemenin tek yolu Doğu tıbbını ve prensiplerini doğru ve tam olarak öğrenmek ve
uygulamaktan geçer. Ben de bu kitabın, bu amaca hizmet edeceğini ve Türkiyede, Doğu tıbbı ile ilgilenen
hekimlere rehber olacağını umuyor ve diliyorum. Bu tedavi yönteminin yaygınlaşmasının hem
hastalara yardım etme açısından, hem de ülkenin sağlık giderlerini azaltma açısından büyük katkılar
sunacağını düşünüyorum.
Son olarak bu kitabın yazılımında en az benim kadar emeği olan, otuz yıllık çalışma arkadaşım,
T.C Demiroğlu Bilim Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim dalı, Akupunktur Bilim
dalı bölüm başkanı Dr. Öğr. Üyesi Nihal ŞANLI HAMZAOĞLU’na sonsuz şükran ve teşekkürlerimi
sunarım ayrıca Akupunktur konusunda bizi her zaman teşvik eden, destekleyen ve yardımlarını eksik
etmeyen Prof. Dr. Azmi HAMZAOĞLU’na en içten dileklerimle teşekkür ederim.
Dr. Hamdi DELATİOĞLU
xi

Yazar Hakkında
2019 - TC. Demiroğlu Bilim Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Akupunktur Bilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi
2011 - 2019 İstanbul Şişli Florence Nightingale Hastanesi Akupunktur Kliniği
2009 - 2011 Porto Ünivesitesi Akupunktur Master Eğitim Pogramı
2009 -2010 Vakıf Gureba Eğitim ve Araştırma Hastanesi Akupunktur Kliniği
2006 -2008 Heidelberg School Of Chinese Medicine Akupunktur Eğitimi
1992 -2010 Vakıf Gureba Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim
Dalı Başasistanı
1987 -1991 Haseki Eğitim ve Araştıma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
Asistanı
1976 -1983 Haceteppe Üniversitesi Sivas Tıp Fakültesi (Cumhuriyet Üniversitesi)
1973 -1976 Antakya Lisesi
xiii

İçindekiler
Bölüm 1
Doğu ve Batı Tıbbının Karşılaştırılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Doğu ve batı tıbbı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Batı tıbbının mantığı ve tarihçesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Doğu tıbbının mantığı ve tarihçesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Anatomik (somatik) temele dayalı tıp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Causal-Analitik yaklaşım tarzı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Fonksiyonel temele dayalı tıp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Inductive (tümevarım) ve Synthetic (Sentez, birleştirme) yaklaşım tarzı . . . . . . . . . . . . . . . 8
Bölüm 2
Akupunktur (TCM) Etki Mekanizmaları ve
Olası Bilimsel Açıklamaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Meridyenler ve Akupunktur noktaları teorisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1. Akupunktur noktalarının anatomik yapısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Akupunktur noktalarının histolojik özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
3. Akupunktur noktalarının, fizyolojik özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Vücuttaki elektriksel ileti sistemi (Meridyenler) ile ilgili teoriler . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
1. Fasya teorisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
2. Perinöral ileti ağı teorisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3. Vasküler-interstisyel sıvı iletimi teorisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Meridyenler ve akupunktur noktaları teorisinin yorumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Akupunkturun etki mekanizmasının yorumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
1. Termoelektrik fenomen (Seebeck effect) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2. Bimetalik etki (Bimetalik mikro batarya) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3. Elektron transfer etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
xv

İçindekiler
Bölüm 3
TCM Teorileri (TCM’in filozofisi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Yin-Yang teorisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Yin-Yang arasındaki etkileşim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
1. Opposition (zıt etki) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
2. İnterdependence (birbirine bağımlı- birbirine muhtaç olma) . . . . . . . . . . . . . . 51
3. Mutual Consumption (birbirini karşılıklı olarak tüketme) . . . . . . . . . . . . . . . . 51
4. İnner Transformation (Yin ve Yang’ın birbirine dönüşmesi) . . . . . . . . . . . . . . . 52
Tai Chi Sembolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Beş Faz teorisi (Five Phases theory) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Wood fazın özellikleri ve ilişkili olduğu parametreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Fire fazın özellikleri ve ilişkili olduğu parametreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Earth fazın özellikleri ve ilişkili olduğu parametreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Metal fazın özellikleri ve ilişkili olduğu parametreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Water fazın özellikleri ve ilişkili olduğu parametreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Correspondence system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Beş Faz arasındaki dinamik etkileşimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
1. Beş Faz arasındaki fizyolojik etkileşimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
a. Üretim siklusu (Sheng Cycle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
b. Kontrol edici siklus (Ke Cycle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Mother -Child ilişkisi, Tonifikasyon point, Sedasyon point, Faz (Phase) point . . . . . . 64
2. Beş Faz arasındaki patolojik etkileşimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
a. Aşırı kontrol siklusu (Overacting Cycle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
b. Saldırı siklusu (İnsulting Cycle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
YİN-YANG teorisi ile BEŞ FAZ teorisinin BİRLEŞTİRİLMESİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Bölüm 4
Doğu Tıbbında, Vücut Morfolojisi ve Fonksiyonları. . . . . . . . . . . 75
Doğu tıbbı, vücut morfolojisi ve fonksiyonları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
1. Yaşamsal faktörler (öğeler) teorisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
I. Qi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
A. Qi’nin tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
B. Vücutta Qi’nin kaynakları ve sentezi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
xvi

İçindekiler
C. Qi’nin tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
D. Qi’nin fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
E. Qi’nin hareketleri ve hareket yönleri (Qi mekanizması) . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
F. Qi’nin patolojileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
II. blood (Xue) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
A. blood (Xue)’ın kaynağı ve sentezi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
B. blood (Xue)’ın fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
C. blood (Xue)’ın internal organlarla ilişkisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
D. blood (Xue) -Qi ilişkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
E. blood (Xue) patolojileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
III. Vücut sıvıları (Jin-Ye) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
A. Vücut sıvılarının oluşumu, vücutta dağılımı ve vücuttan atılımı . . . . . . . . . . . . . 93
B. Vücut sıvılarının fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
C. Vücut sıvılarının sınıflandırılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
D. Vücut sıvıları ile Qi arasındaki ilişki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
E. Vücut sıvılarının, blood (Xue) ile ilişkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
F. Vücut sıvılarının patolojileri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
IV. Jing (Essence) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
1. Prenatal Essence (Conjenital Essence) (Pre Heaven Essence) . . . . . . . . . . . . . 97
2. Postnatal Essence (Post Heaven Essence) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
A. Essence (Jing)’nin fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
B. Essence (Jing)’nin Qi ve blood (Xue) ile ilişkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
V. SHEN (Spirit) (Mind) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
2. MERİDYEN VE KOLLATERALLER TEORİSİ (JİNG LUO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Meridyen ve kollateraller sisteminin fonksiyonları ve özellikleri . . . . . . . . . . . . 103
A. Meridyen ve kollateral sistem (Jing-Luo system) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
1. 12 Primer Meridyen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
a. Meridyen çiftleri bağlantıları (Meridian pairs) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
b. Meridyen aks bağlantıları (Six Meridians) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
c. Meridyen siklusu bağlantıları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Meridyen siklusları (Meridyenlerin rotaları) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
1. Ventral meridyen siklusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
2. Dorsal meridyen siklusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
3. Lateral meridyen siklusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Meridyen Saati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
2. 12 Divergent Meridyen (12 Distinct Meridians) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
3. Eight Extraordinary Meridyen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
xvii

İçindekiler
4. 15 Luo-connecting Meridyen (Luo mai) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
5. 12 Tendinomüsküler Meridyen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
6. 12 Cutaneus bölge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
B. Akupunktur Noktaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Akupuktur noktalarının temel özellikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
I. Five Shu Point’ler (Five Transporting Points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
1. Jing-Well point’ler (Puteal points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
2. Spring-Ying point’ler (Effusory points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
3. Shu-Stream point’ler (İnductory points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
4. Jing-River point’ler (Transitory points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
5. He-Sea point’ler (Conjuctory points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
II. Five Element Point’ler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
III. Yuan (Source) Point’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
IV. Lou-connecting Point’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
V. Xi-cleft Point’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
VI. Front-Mu-Back-Shu Point’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
VII. Hui-Meeting Point’ler (Eight influentinal points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
VIII. Lower-Sea Point’ler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
IX. Confluent Point’ler (Opening points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
X. Window of Heaven Point’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
XI. Four Seas Point’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
XII. Five Command Point’ler (Master Points) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
XIII. Sun-Si-Miao’nun Thirteen Ghost Point’leri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Akupunktur Noktalarının Lokalizasyonlarını Belirleme ve Akupunktur Tedavisini
Uygulama Yöntemleri, İğneleme Teknikleri ve Tipleri
A) Akupunktur noktalarının lokalizasyonlarını belirleme yöntemleri . . . . . . . . . . 157
1. Anatomik yaklaşım. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
2. Orantısal ölçüm yöntemi (cun metodu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
3. Elektriksel aletler kullanılarak akupunktur noktalarının
lokalizasyonlarının belirlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
B) Akupunktur tedavisini uygulama yöntemleri
ve iğneleme teknikleri ve tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
I. Akupunktur iğnesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
1.1. Akupunktur iğne tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
1.2. İğneleme tekniği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
1.3 Akupunktur iğneleme tipleri (tonifikasyon-dispulsiyon) . . . . . . . . . . . . . . . 167
xviii

İçindekiler
II. Moxa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
III. Cupping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
IV. Elektro Akupunktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
V. Lazer Akupunktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
Akupunktur Tedavisinin Komplikasyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Akupunktur Tedavisinin Kontrendikasyonları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
3. İNTERNAL ORGAN TEORİSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
1. Five Zang organın özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
2. Six fu organın özellikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
3. Six Extraordinary fu organın özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Bölüm 5
Doğu Tıbbında (TCM) Hastalıkların Etyolojisi ve Patolojisi . . . 181
A. Eksternal patojenik faktörler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
1. Wind (Feng) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
2. Cold (Han) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
3. Damp (Shi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
4. Heat (Re) ve Fire (Huo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
5. Dryness (Zao) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
6. Summer-Heat (Shu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
B. İnternal patojenik faktörler (The Seven Emotions) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
1. Anger (kızgınlık) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
2. Joy (aşırı sevinç) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
3. Grief (keder-üzüntü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
4. Worry (endişe-aşırı düşünce) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
5. Fear (korku) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
C. İnternal veya Eksternal olmayan patojenik faktörler (yaşam tarzı) . . . . . . . . . . 203
1. Diyet, aşırı çalışma, aşırı istirahat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
2. Fiziksel travma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
xix

İçindekiler
Bölüm 6
LUNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
A. Lung Orb (Lung Fonksiyonel Ünitesi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
I. Lung organ fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
II. Lung Orb’un, Beş Faz teorisine göre ilişkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
B. Lung Meridyenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
I. Lung Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
II. Lung Divergent Meridyeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
III. Lung Luo-Connecting Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
IV. Lung Tendinomüsküler Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Lung Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Lu-1 ZHONGFU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Lu- 2 YUNMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Lu-3 TIANFU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Lu-4 XIABAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Lu-5 CHIZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Lu-6 KONGZUI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Lu-7 LIEQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Lu-8 JINGQU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Lu-9 TAIYUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Lu-10 YUJI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Lu-11 SHAOSHANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Bölüm 7
Large İntestine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
A. Large Intestine Orb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Large intestine organ fonksiyonları ve patolojileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
B. Large Intestine Meridyenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
I. Large Intestine Primer Meridyeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
II. Large Intestine Divergent Meridyeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
III. Large Intestine Luo-connecting Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
IV. Large Intestine Tendinomüsküler Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Largeintestine Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Ll-1 SHANGYANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Ll-2 ERJIAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
xx

İçindekiler
Ll-3 SANJIAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Ll-4 HEGU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Ll-5 YANGXI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Ll-6 PIANLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Ll-7 WENLIU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
LI-8 XIALIAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Ll-9 SHANGLIAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
LI- 10 SHOUSANLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Ll-11 QUCHI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
Ll-12 ZHOULIAO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
Ll-13 SHOUWULI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Ll-14 BIANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
Ll-15 JIANYU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Ll-16 JUGU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Ll-17 TIANDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Ll-18 FUTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
Ll-19 KOUHELIAO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
Ll-20 YINGXIANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Bölüm 8
SPLEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
A. Splen Orb (Splen Fonksiyonel Ünitesi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
I. Splen organ fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
II. Splen Orb’un Beş Faz teorisine göre ilişkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
B. Splen Meridyenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
1. Splen Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
2. Splen Divergent Meridyeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
3. Splen Luo-connecting Meridyeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Splen Great Luo-connecting Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
4. Splen Tendinomüsküler Meridyeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Splen Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Sp-1 YINBAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Sp-2 DADU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Sp-3 TAIBAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Sp-4 GONGSUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
Sp-5 SHANGQIU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
Sp-6 SANYINJIAO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
xxi

İçindekiler
Sp-7 LOUGU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
Sp-8 DIJI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
Sp-9 YINLINGQUAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Sp-10 XUEHAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
Sp-11 JIMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
Sp-12 CHONGMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
Sp-13 FUSHE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
Sp-14 FUJIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Sp-15 DAHENG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
Sp-16 FUAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
Sp-17 SHIDOU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
Sp-18 TIANXI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Sp-19 XIONGXIANG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
Sp-20 ZHOURONG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Sp-21 DABAO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
Bölüm 9
STOMACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
A. Stomach Orb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Stomach Organ fonksiyonları ve patolojileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .394
B. Stomach Meridyenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
I. Stomach Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .396
II. Stomach Divergent Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .402
III. Stomach-Luo-Connecting Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
IV. Stomach Tendinomüsküler Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .406
Stomach Primer Meridyeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
St-1 CHENGQI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .409
St-2 SIBAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .411
St-3 JULIAO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .413
St-4 DICANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
St-5 DAYING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .417
St-6 JIACHE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .418
St-7 XIAGUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .420
St-8 TOUWEI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
St-9 RENYING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .424
St-10 SHUITU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .427
St-11 QISHE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .428
xxii

İçindekiler
ST-12 QUEPEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
St-13 QIHU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
St-14 KUFANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
St-15 WUYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
St-16 YINGCHUANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .435
St-17 RUZHONG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .436
St-18 RUGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .437
ST-19 BURONG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .439
St-20 CHENGMAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
St-21 LIANGMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
St-22 GUANMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
St-23 TAIYI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
St-24 HUAROUMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
St-25 TIANSHU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
St-26 WAILING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
St-27 DAJU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
St-28 SHUIDAO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
St-29 GUILAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
St-30 QICHONG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
St-31 BIGUAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
St-32 FUTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
St-33 YINSHI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
St-34 LIANGQIU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
St-35 DUBI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
St-36 ZUSANLI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
St-37 SHANGJUXU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .476
St-38 TIAOKOU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
St-39 XIAJUXU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
St-40 FENGLONG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .483
St-41 JIEXI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
St-42 CHONGYANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .490
St-43 XIANGU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492
St-44 NEITING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .494
St-45 LIDUI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
KAYNAKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499
PİN-YİN SÖZLÜK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
SÖZLÜK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .505
DİZİN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
xxiii