Kîjan bajar dibe xwedî balafirgehek navnetewî? - Rudaw
14.01.2013 • Views
Share Embed Flag

Kîjan bajar dibe xwedî balafirgehek navnetewî? - Rudaw

Kîjan bajar dibe xwedî balafirgehek navnetewî? - Rudaw

Kîjan bajar dibe xwedî balafirgehek navnetewî? - Rudaw

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
rudaw.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

����������� �����������<br />

���������������������<br />

�������������<br />

Rojnameya<br />

Kurdên Diyaspora<br />

Deutschland 1,50 Euro | Danmark 15,00 DKK | France 1,50 Euro | Nederland 1,80 Euro | Schweiz 2,70 CHF | Sverige 21,00 SEK<br />

Wêne: DIHA - Newroza Amedê<br />

4 191631 701506<br />

Ç A P A E W R Û P A<br />

Amed an Hezex?<br />

0 0 0 1 2<br />

9 771869 104000<br />

1 2<br />

Great<br />

Britain<br />

Her rojên pêncşemê<br />

LI FIROŞGEHAN<br />

Bikire<br />

Bixwîne<br />

Bide xwendin<br />

Rûpel u11<br />

Hejmar/Nr. 88 | 24 Adar / März 2011<br />

<strong>Kîjan</strong> <strong>bajar</strong> <strong>dibe</strong> <strong>xwedî</strong> <strong>balafirgehek</strong> <strong>navnetewî</strong>?<br />

Bi salan e ku Kurdên Bakurê Kurdistanê<br />

li benda wê yekê ne ku êdî<br />

mecbûrî firîna di ser balafirgehên<br />

<strong>bajar</strong>ên wek Stenbolê û Enqereyê<br />

nebin, dema ku bixwazin ji Ewrûpayê,<br />

anjî ji Başûrê Kurdistanê, bifirin<br />

Bakurê Kurdistanê. Tevî ku di<br />

van salên dawî de hejmara kesên ku<br />

ji derveyî Tirkiyê dixwazin bifirin<br />

Bakurê Kurdistanê û Amedê bi taybetî,<br />

bi awayekî berbiçav zêde jî<br />

<strong>dibe</strong>, lê balafirgeha Amedê hîn jî eskerî<br />

ye û tenê ji bo seferên nava Tirkiyê<br />

hatiye vekirin. Mêvan û<br />

geştyarên Amedê mecbûr dibin ku<br />

bi rêya balafirgehên din yên Tirkiyê<br />

destpêkê xwe bighînin Tirkiyê û ji<br />

wir berê xwe bidin Amedê. Tevî<br />

gelek hewldanên sazî û rêxistinên<br />

Kurdan, dewletê heta niha rê nedaye<br />

ku Amed bi rêya <strong>balafirgehek</strong><br />

23 salan piştî Komkujiya Helebce<br />

Newzad li Hollandayê<br />

serpêhatiya xwe ji<br />

Rûdawê re vegot<br />

<strong>navnetewî</strong> bi derve bê girêdan. Niha<br />

jî diyar bû ku li nêzîkî <strong>bajar</strong>okê Hezexê<br />

yê ser bi Şirnexê <strong>balafirgehek</strong><br />

<strong>navnetewî</strong> tê avakirin. Lê çima li Hezexê<br />

û ne li Amedê? Rûdaw li bersiva<br />

vê pirsê geriya.<br />

Rûpel u3<br />

NEWROZ dîsa bû<br />

roja daxwaza<br />

MAFÊN NETEWÎ<br />

Rûpel u9<br />

www.rudaw.net<br />

info@rudaw.eu

2 Rojev Rûdaw Hejmar 88<br />

Rûdawê dostekî nêzîk winda kir<br />

Kurdistan ji bo Cewher Namiq şînê digre<br />

Almanya (Rûdaw) - Başûrê<br />

Kurdistanê ji ber koça dawî ya<br />

têkoşer û siyasetmedarê Kurd<br />

yê naskirî Cewher Namiq 3<br />

rojan şînê digire. Cewher Namiq<br />

ku yekemîn serokê Parlamena<br />

Kurdistanê bû, di roja<br />

22.03.2011 li nexweşxaneyeke<br />

paytexta Swêdê Stockholmê çû<br />

ser dilovaniya xwe. Rûdaw hewl<br />

da ku ji bo bidestxistina agahiyên<br />

zêdetir derbarê koçkirina<br />

Cewher Namiq de xwe bighînî<br />

birayê wî Yawer Namiq, lê wî<br />

nexwest ti daxuyaniyekê bide<br />

çapemeniyê. Têvî vê yekê jî navborî<br />

piştrast kir ku Cewher<br />

Namiq “ji ber nexweşiyekê koça<br />

dawî kiriye, ku nexweşîna wî tê<br />

zanîn (Mebesta wî nexweşiya<br />

kansera ciger e – Rûdaw). Me<br />

gelekî hewl da ku ji nexweşiyê<br />

rizgar bibe, lê em biserneketin.”<br />

Piştî belavbûna nûçeya koça<br />

Armanc Egîd Nêrweyî Berlîn<br />

Komîteya Rêvebir ya çalakiyên<br />

Hefteya Kurdî li Berlîn ku ji<br />

24 komele û saziyên Kurdî pêk tê,<br />

roja 18.03.2011 de semînerek li<br />

ser rewşa zimanê kurdî lidar xist.<br />

Semîner derbarê perwerde û<br />

systema standartkirina rênûs û<br />

gramatîka ziman bû û ji bo semînerê<br />

pênc mamoste û zimanzan ji<br />

Bakur, Başûr û ji Ewrûpa hatibûn<br />

vexandin. Semînar li salona Perlamana<br />

Herêma Berlînê pêk hat û<br />

hejmarek rewşenbîr, zimanzan û<br />

nivîskarên Kurd ji Almanyayê jî<br />

tevlî bûn. Hinek nerazîbun û qerebalix<br />

kete salonê dema Dr. Serwer<br />

raporta xwe xwend, ji ber ku<br />

wî rexneyên dijwar li rewşenbîr<br />

û zimanzanên Behdînan û yên<br />

dawî ya têkoşerê naskirî yê<br />

Kurd, Parlamena Kurdistanê bo<br />

dema 3 rojan şîna giştî li Herêma<br />

Kurdistanê ragihand. Serokê<br />

Herêma Kurdistanê Mesûd<br />

Barzanî jî di daxuyaniyekê de ragihand<br />

ku “''Kek Cewher hevalekî<br />

min ê tekoşînê bû, herdem<br />

em wek bira bûn, di yek sengerî<br />

de bûn, çi di nav karê hizbî û<br />

pêşmergayetî de û çi li derveyê<br />

wan karan, herdem cihê rêz û<br />

teqdîra min û hevalên xwe bû.''<br />

Nuçeya koça dawî ya Cewher<br />

Namiq di nav xelk û hizbên Kurdistanê<br />

de, çi hizbên desthilatdar,<br />

çi yên opzisyonê, dengekî<br />

mezin veda. Cewher Namiq herwiha<br />

yek ji dostên herî nêzîk yê<br />

Rûdawê jî bû. Beriya koçkirina<br />

xwe , hem bi nivîs û hem jî bi<br />

hişmendiya xwe ya rojnamenavî<br />

Cewher Namiq piştgiriya karê<br />

medyayê ye Rûdawê dikir.<br />

Gotinên Dr. Serwer bûn cihê nerazîbûnan Kurmancan:<br />

Başurî kurmancî qebul nakin û soranî buye zimanê dayîkê<br />

Bakurê Kurdistanê kirin. Dr Serwer<br />

wiha axivî: "Li Başurê welat<br />

zimanekî fermî û standart heye û<br />

pêwîst nake ku Behdînî û Kurmanc<br />

xwe mandî bikin." Dr. Serwer<br />

herwisa got ku êdî kes nikare<br />

zimanekî din ji bo Kurdan amade<br />

bike, ji ber ku Başurî kurmancî<br />

qebûl nakin û soranî buye zimanê<br />

dayîkê. Li ser van axaftinên Dr.<br />

Serwer hinek beşdarên semînerê<br />

ji salon derketin û li ber deriyê<br />

salonê nerazîbuna xwe diyar<br />

kirin û xwestin ku Dr. Serwer<br />

dawî li axaftinên xwe bîne û daxwaza<br />

lêborînê ji hemû Kurdan<br />

bike.<br />

System baş e lê...<br />

Celal Mistefa jî ku ji Duhokê ye û<br />

Wêne: Rûdaw<br />

Semîner li salona Parlamena Herêma Berlînê pêk hat<br />

li ser rewşa perwerdeyê li Başûrê<br />

Kurdistanê axivî, nerihetiyek di<br />

salonê de peyda kir, dema desthilatdariya<br />

herêmê û partiyên<br />

desthilatdar rexne kirin. Celal<br />

Mistefa wiha got: "Yên ku ne girêdayî<br />

Partî yan Yekîtî be, ew<br />

weke rêvebirê dibistanekê naye<br />

wezîfedarkirin" û wiha dom kir:<br />

"System baş e lê mamoste baş<br />

nayêne perwerde kirin û di hinek<br />

dibistanan de di rojê de sê caran<br />

deriyê wê tê vekirin û rêveberiya<br />

dibistanê nikare çi çareseriya jê<br />

re bîne." Mamoste Celal rewş û<br />

perwedeya xwendekaran li Başurê<br />

Kurdistanê bi xirabî binav<br />

kir û çi encameke baş jê hêvî<br />

nake û got "Destê partiyên siyasî<br />

di nava dibistanan de heye û azadiya<br />

mamosteyan nine."<br />

Wekî din Ceko Kocadag li ser<br />

zaravayê Kirmanckî (zazakî),<br />

Rojan Hazim li ser rewşa Ziman<br />

bi giştî û Munzur Cem jî li ser lihevnêzîkkirin<br />

û zimanekî yekgirtî<br />

di pêşerojê de nerînên xwe<br />

anîn ziman.<br />

Rojnameyeke siyasî û heftane<br />

Xwedî<br />

<strong>Rudaw</strong> Media GmbH<br />

Sernûser<br />

Ako Mihemed<br />

akopress74@yahoo.com<br />

Rêvebirê Nivîsînê<br />

Nasredîn Akyol<br />

nasredin@rudaw.eu<br />

Redaksiyon<br />

Firat Kelehkî<br />

kelehkî@yahoo.com<br />

Mehmet Sebatli<br />

sebatli@hotmail.com<br />

Besam Mistefa<br />

wardoz@gmail.com<br />

Mihemed Tahir<br />

mtahir2011@windowslive.com<br />

Dîzayner<br />

Hamdullah Yumlu<br />

Îdare û belavkirin<br />

Mustefa Sefîq Edilbî<br />

gare2005@hotmail.de<br />

Şêwirmendê yasayî û aborî<br />

Ayhan Çîftçî<br />

Wêne: Rûdaw<br />

Navnîşan<br />

<strong>Rudaw</strong> Media GmbH<br />

Gutenbergstr. 63a<br />

50823 Köln/Germany<br />

Telefon: +49 (0) 221-26 00 40 02<br />

Telefax: +49 (0) 221-26 00 49 81<br />

www.rudaw.net<br />

info@rudaw.eu<br />

Rûdaw ji bo nivîsên ku bi nav tên<br />

weşandin ne berpirsyar e.<br />

© Hemû maf parastî ne

Hejmar 88<br />

Rûdaw<br />

Li Şirnexê <strong>balafirgehek</strong>e mezin tê çêkirin, lê<br />

Kes nizane sivîl e<br />

yan leşkerî ye<br />

uBalafirgeh li cihekî<br />

60 km dûrê Şirnexê,<br />

13 km dûrê Cizîrê ye<br />

uWaliyê Şirnexê dibêje<br />

wê di Hezîrana<br />

2012’an de xilas bibe<br />

uHasîp Kaplan: Projeyeke<br />

stratejîk e û wê<br />

bibe deriyê Îran, Îraq<br />

û Sûriyê<br />

Bawer Çem / Azad Dîcle<br />

Li ser riya Hezex-Şirnexê <strong>balafirgehek</strong>e<br />

mezin a navneteweyî<br />

tê çêkirin. Lê kes nizane<br />

ev balafirgeha navneteweyî ji<br />

bo leşkeran an ji bo sivîlan tê<br />

avakirin. Serokê Odeya Bazirganiyê<br />

ya Şirnexê Osman Gelîş<br />

diyar kir ku ew nizane balafirgeh<br />

leşkerî ye yan sivîl e, Parlamenterê<br />

BDP’ê Hasîp Kaplan jî<br />

got balafirgeh hem sivîl e hem<br />

jî leşkerî ye. Hevseroka BDP’ê<br />

Gultan Kişanak jî got, wan<br />

gelek caran ji bo Amedê daxwaziya<br />

<strong>balafirgehek</strong>e <strong>navnetewî</strong><br />

kirine, lê rayedarên<br />

hikûmetê guh nedane wan.<br />

Li ser riya Hezex-Şirnexê “Balafirgeha<br />

Şirnexê” tê avakirin.<br />

Hîmê vê balafirgehê di hezîrana<br />

2010’an de hate avêtin.<br />

Balafirgeh li ser qadeke milyonek<br />

û 677 hezar metrekare tê<br />

çêkirin û ji bo çêkirina balafir-<br />

Osman Geliş<br />

gehê tam 70 milyon TL (45 Mîlyon<br />

Euro) pere wê bê xerçkirin.<br />

Balafirgeha ku wê ji çûn û hatina<br />

navneteweyî re vekirî be,<br />

wê 3 hezar metre dirêj be û 45<br />

metre jî fireh be. Cihê balafirgehê<br />

60 km dûrê Şirnexê û 13<br />

km dûrê Cizîrê ye.<br />

Serokê Odeya Bazirganiyê ya<br />

Şirnexê Osman Gelîş, diyar kir<br />

ku balafirgeha ku tê çêkirin<br />

projeyeke mezin e û wê ji bo<br />

<strong>bajar</strong>ê Şirnexê jêhatineke pir<br />

mezin bi xwe re bîne. Gelîş,<br />

destnîşan kir ku wê balafirgeh<br />

heta îlona 2012’an bê çêkirin û<br />

wiha axivî: “Bi vê balafirgehê<br />

re wê tesîreke erênî ya aboriyê<br />

li Şirnexê jî Colemêrgê jî bê<br />

kirin. Wê bi kêrî herdu <strong>bajar</strong>an<br />

jî bê û vê herêmê di warê aborî<br />

de bi pêş bixe. Wezîrê Gihandinê<br />

Bînalî Yildirim jî ev tişt gotibû.”<br />

Waliyê Şirnexê Ali Yerlikaya<br />

jî hefteyek berê ji çapemeniya<br />

Tirk re ragihandibû ku eger<br />

pere hemû bê dayîn wê balafir-<br />

geh heta Hezîrana 2012’an bê<br />

qedandin.<br />

Balafirgeh leşkerî ye yan<br />

sivîl e?<br />

Osman Gelîş, destnîşan kir ku<br />

kesên ji Herêma Federal a Kurdistanê<br />

tên diçin Mêrdîn û<br />

Amedê, yên ji Stenbolê tên jî<br />

diçin Herêma Kurdistanê û<br />

wiha berdewam kir: “Kesên bixwazin<br />

wê bikaribin bi hêsanî ji<br />

vir berê xwe bidin Hewlêrê. Pêdiviya<br />

Bakurê Îraqê (Herêma<br />

Kurdistanê) zêdetir bi vir, bi vê<br />

balafirgehê heye. Çimkî cihê ku<br />

mirov nikaribe xwe bigihînî ne<br />

mimkûn e bi pêş bikeve.” Gelîş,<br />

li ser pirsa Rûdawê ya “Gelo ev<br />

balafirgeh wê tenê ji bo sivîlan<br />

be yan ji bo leşkeran jî be?” bersiveke<br />

wiha da: “Di vî warî de ti<br />

agahiya min tune ye. Ez nizanim.<br />

Di vî warî de însiyatîf ne di<br />

destê me de ye. Em li hêla bazirganiyê<br />

dinêrin.”<br />

Kaplan: Sivîl e û leşkerî ye<br />

Parlamenterê BDP’ê yê Şirnexê<br />

Hasîp Kaplan jî daxuyand ku<br />

çêkirina Balafirgeha Şirnexê stratejîk<br />

e û ev tişt gotin: “Di 95’an de<br />

eraziyên balafirgehê ji bo leşkeriyê<br />

îstîmlaq kiribûn. Leşkeriyê<br />

ev der îstîmlaq kiribû.<br />

Piştre ev der veguhestin balafirgeh.<br />

Ev balafirgeh ji sê deriyan<br />

pêk tê. Deriyên Sûriye, Îran û<br />

Îraqê ye. Ev balafirgeh hem leşkerî<br />

ye û hem jî sivîl e.”<br />

Serokê Odeya Bazirganî û Pîşesaziyê<br />

Galîp Ensarîoglu ji Rûdawê<br />

re da zanîn ku digel ev<br />

balafirgeha navneteweyî li Şirnexê<br />

û Gevera Colemêrgê hatiye<br />

çêkirin jî divê mirov weke<br />

reqîbê Amedê nebîne û nêrîna<br />

xwe wiha anî zimên: “Divê em<br />

weke pêşbaziyek li vê mijarê<br />

nenêrin. Amed û Şirnex ne alternatîfê<br />

hev in. Li Amedê jî <strong>balafirgehek</strong>e<br />

navneteweyî wê bê<br />

çêkirin. Xebatên îstîmlaqê tên<br />

meşandin. Li ser qadeke girtî<br />

qadeke nû ya ji 25 hezar metrekareyan<br />

pêk tê, çê<strong>dibe</strong>. Ev<br />

xebat tên meşandin. Herwiha li<br />

vir beşa gumrukê jî tê vekirin.<br />

Leşker wê dîsa vê balafirgehê<br />

bi kar bînin. Lê em dixwazin di<br />

pêşerojê de balafirgeha leşkeran<br />

ji vê bê cudakirin.”<br />

Hevseroka BDP’ê Gultan Kişanak<br />

got ew ji avakirina <strong>balafirgehek</strong>e<br />

nû ne agahdar e.<br />

Hevseroka BDP’ê birbîr xist<br />

ku wan wek BDP’ê li parlamentoyê<br />

ji bo Amedê gelek<br />

caran daxwaziya <strong>balafirgehek</strong>e<br />

sivîl kirine, lê rayedarên<br />

hikûmetê guh nedane wan. Kişanak<br />

destnîşan kir ku eger li<br />

herêma Kurdan <strong>balafirgehek</strong>e<br />

mezin a <strong>navnetewî</strong> bê avakirin,<br />

ji bo ku <strong>bajar</strong>a herî mezin<br />

e, divê li Amedê bê avakirin û<br />

wiha axifî: “Di dema guftûgoyên<br />

li ser budçeyê de li parlamentoyê<br />

ez bi xwe bi Wezîr<br />

Binali Yildirim re axivîm û<br />

min jê re got divê li Amedê <strong>balafirgehek</strong>e<br />

sivîl bê avakirin.<br />

Lê berde balafirgeha <strong>navnetewî</strong>,<br />

naxwazin ji bo <strong>balafirgehek</strong>e<br />

sivîl a biçûk jî ti<br />

daxwaziyekî guhdar bikin.<br />

Çend sal berê jî me daxwazek<br />

Kurdistan<br />

Li Amedê<br />

<strong>balafirgehek</strong>e nû?<br />

Galip Ensarioglu<br />

3<br />

Ensarîoglu <strong>dibe</strong>je Balafirgeha Amedê tê<br />

mezinkirin û <strong>dibe</strong> <strong>balafirgehek</strong> <strong>navnetewî</strong>,<br />

berpirsên BDP’ê jî <strong>dibe</strong>jin ev ne rast e.<br />

wisa kir, lê çûn li Rihayê ‘<strong>balafirgehek</strong>e<br />

navneteweyî’ avakirin,<br />

lê ti balafir neçû derve û<br />

nehat, nebû <strong>navnetewî</strong>.”<br />

Derbarê gotinên Ensarioglu,<br />

ku gotibû, wê li Amedê jî <strong>balafirgehek</strong>e<br />

nû bê avakirin, Kişanak<br />

wiha axivî: “Ev ne rast e.<br />

Tiştek wiha tune. Ji bo <strong>balafirgehek</strong>e<br />

li Amedê ez baş dizanim<br />

ti projeyeke dewletê tune.<br />

Avakirina balafirgeha li Hezexê<br />

jî balkêş e, lê ger tiştek<br />

wisa hebe, divê mirov bipirse,<br />

çima ne li Amedê, lê çima li cihekî<br />

biçûk û ji bo çi?”<br />

M. Ali Aydin<br />

Serokê BDP’ê yê <strong>bajar</strong>ê<br />

Amedê M.Ali Aydin jî berevajî<br />

gotinên Ensarioglu got ji bo<br />

demeke nêzik ti projeyên<br />

derbarê <strong>balafirgehek</strong> nû de<br />

an jî mezinkirina balafirgeha<br />

niha, tune ye. Aydin ragihand<br />

projeyeke wiha <strong>dibe</strong> ku ji bo<br />

propagandaya hilbijartinan<br />

be û wiha dom kir: “Lê bi devekî<br />

fermî nabêjin, bi rêya<br />

Ensarioglu re, ku çend roj<br />

berê ji bo namzetiyê serî li<br />

AKP’ê xist, belav dikin. Dibe<br />

ku Serokwezîr ji Ensarioglu<br />

re gotibe, lê tiştek wiha ne<br />

mimkûn e, di nava gel de endamên<br />

me hene, projeyek<br />

wiha hebûna em ê pê bihesiyana.”<br />

Nûnerê BDP’ê Aydin derbarê<br />

avakirina <strong>balafirgehek</strong>e<br />

nû li Amedê daxuyaniyên girîng<br />

da û got, “Ev proje ji ber<br />

pirsgirêkên fîzîkî nabe ku li<br />

ser rêya Farqînê û rêya Mêrdînê<br />

çêbibe, belkî li ser rêya<br />

Rihayê an jî li ser rêya Elezîzê<br />

çêkin. Lê ji bo wê jî divê zeviyê<br />

bi sedan kesan istîmlaq<br />

bikin, ku ev jî gelek zehmet<br />

e.”

4 Kurdistan Rûdaw Hejmar 88<br />

Cîgirê Serokê PAK’ê, Husên Yezdanpena, derbarê amadekariyên ji bo guhertinên li Îranê:<br />

Em ne amade ne!<br />

Cîgirê Serokê Partiya Azadî ya Kurdistanê<br />

(PAK) Husên Yezdanpena di vê hevpeyvînê<br />

de behsa egerên guherînê li Îranê dike û<br />

mikur tê ku partiyên Rojhilatê Kurdistanê<br />

xwe ji bo guherînên mihtemel li Îranê amade<br />

nekirine.<br />

Rûdaw: Ji ber çi pirsgirêk di navbera<br />

we û YNK’ê de derketin?<br />

Pêşî bingeh û baregehên we li<br />

navçeya jêr desthilaya YNK’ê de<br />

bû, lê pişt re çend kesên we hatin<br />

kuştin, we jî helwêsteke tund<br />

himber YNK’ê pêşan da û li navçeya<br />

YNK’ê vekişiyan.<br />

Yezdanpena: Têkiliyên me ligel<br />

YNK’ê dostane bûn. Piraniya bingeh<br />

û baregehên me diketin navçeya<br />

ku YNK’ê tê de serdest bû.<br />

Pir caran ji aliyê hinek karbidestên<br />

YNK’ê ku di van salên dawî de<br />

bi xwe jî ji partiya xwe derketin,<br />

zext li ser me dihatin kirin.<br />

Bi destê Îranê bû?<br />

Ji bilî destê Îranê nikarin ti tiştekî<br />

din bi belge bînin. Di bûyereke<br />

nexweş de hejmareke kadro<br />

û endamên me hatin terorkirin.<br />

Bendewariya me ji serokatiya<br />

YNK’ê ew bû ku himber vê tawanê<br />

bêdeng nebin, lê gava ti tedbîr negirtin,<br />

me helwêsta xwe pêşan da<br />

û rexne li wan girt. Mixabin, nabêjim<br />

YNK wek hizb, lê hejmareke<br />

berpirsên wê demê yên YNK’ê ku<br />

niha jê derketine û tevî Tevgera<br />

Goran bûne, berpirs in ji wî karê<br />

ku derheqê me de hat kirin.<br />

Dibêjin we Elî Qazî ji bo wê yekê<br />

anî û we kir serokê partiya xwe,<br />

heya alîgirên partiya xwe zêde<br />

bibin.<br />

Min bi pêwer û qezenca wê biryar<br />

neda. Aliyek siyasî û aliyekî<br />

exlaqî li ber çavê min bû. Pêwera<br />

exlaqî ew bû ku di wê baweriyê<br />

de bûm ku Kurdek û hemû hêzên<br />

siyasî yên li Kurdistanê divê ew<br />

fedekariya Qazî Mihemed kirî li<br />

ber çavan bigrin û fikra karesata<br />

ku bi ser malbata wan de hatî,<br />

bikin. 7 keç û tenê kûrekî Qazî Mihemed<br />

hebûn, ew jî kek Elî ye.<br />

Erkê me hemûyane ku em rêz<br />

bidin wê malbatê. Aliyê siyasî jî<br />

ew bû, raste kek Elî ne endamê ti<br />

partiyan bû, lê di tevger û çalakiyên<br />

siyasî de beşdar bû. Ji derveyî<br />

vê yekê jî ez giring dibînim ku ew<br />

xebata pêşewa doh kirî, îro kûrê<br />

wî jî heman alê hildigre.<br />

Lê gelek rexne li ser Elî Qazî<br />

hene, bi taybet jî dema ku daxwaza<br />

lêborînê ji şah kir û got,<br />

bavê min şaş bû. Ti têbiniyên te<br />

li ser derbazbûya wî nîne?<br />

Ew gotin ji rastiyê dûr in. Herwiha<br />

Elî Qazî ti carî destê şah maç<br />

nekiriye û ev fesadî ye. Vêca daxwaza<br />

lêborînê ji çi kiribe?<br />

Ji wê yekê ku bavê wî şaş bû...<br />

Ez nizanim, lê zêdetir ya li ser<br />

vê yekê tê gotin, ew yeke ku qaşo<br />

destê şah maç kiriye. Ev yek ne<br />

rast e. Hevdîtinek hebû û şah<br />

bangî wî kiribû. Şah bi xwe bangî<br />

hinek binemalên xebatkarên<br />

Kurd kiriye. Wê demê kek Elî ne<br />

li derveyî welat bû û ne li çiya<br />

pêşmerge bû. Lê ev yek jî nayê wê<br />

wateyê ku hemû birgeyên jiyana<br />

kek Elî bi min dirûst bin, na. Bi<br />

baweriya min kek Elî bi xwe bi<br />

xetaye ku nekariye rolek giring di<br />

xebata Kurdî de bibîne, lê li aliyekî<br />

din jî em jî xebatkarin û me<br />

nekarî tekane kurê Qazî Mihemed<br />

himbêz bikin. Ez behsa nifşê<br />

wê demê dikim, nifşên piştre berpirsên<br />

Kurd, wan nekarîn wisan<br />

himbêz bikin û ji bo berdewama<br />

wê rêyê perwerde bikin. Hemû<br />

mirov di jiyana xwe ya taybet û<br />

siyasî de kêmasiyan dikin, lê kek<br />

Elî tiştek wisan nekiriye ku wekî<br />

tawan bê jimartin.<br />

Armanca siyaseta we çi ye, federalî<br />

ji bo Rojhilatê Kurdistanê<br />

ye?<br />

Em li ser wê baweriyê ne ku<br />

Kurd neteweyeke, mafê diyarkirina<br />

çarenivîsa wan heye û mafê<br />

wan heye ku dewleteka wan bi<br />

xwe hebe. Ew maf jî li gel me ne<br />

wekî prensîb, belkî stratejiya me<br />

ew e ku Kurd bibin xwediyê dewletê,<br />

lê em wisan nabînin ku ji<br />

derveyî vê stratejiyê êdî ti cûrê siyasetekê<br />

nekin. Federalîzmek demokratîk<br />

dikare neteweya Kurd<br />

ber bi wê stratejiyê ve bibe.<br />

Hilweşandina hikûmeta navendî<br />

ne erkê Kurdan e. Tevgera Kurd<br />

tevgerek rizgarîxwaz e.<br />

Lê federalî li Rojhilat, wek<br />

mînak, divê ligel Hikûmeta Îranê<br />

bê kirin. Dema hûn daxwaza federaliyê<br />

dikin, hilweşandina vê<br />

rejîma niha jî armanca we ye?<br />

Hilweşandina hikûmeta navendî<br />

ne erkê Kurdan e. Tevgera<br />

Kurd tevgerek rizgarîxwaz e. Li<br />

Başûrê Kurdistanê hikûmeta navendî<br />

mabû, hêj Saddam Hûsên<br />

hikum dikir û Kurdan têkilî ligel<br />

wê dewletê û di nava wî welatî de<br />

federalî ragihand. Em ji niha ve nikarin<br />

bêjin li Îranê wê kîjan rê me<br />

bigihêne wê qûnaxê. Ya giring ew<br />

e em çi bi rûxandina wê rejîmê ji<br />

navxweyî, yan jî bi hewldanek<br />

<strong>navnetewî</strong>, sûd ji bo bidestxistina<br />

mafên Kurdan wergirin.<br />

Hûn ji bo Îranê çi texmîn dikin,<br />

ya li Tûnis û Misirê rûdayî, wê li<br />

Îranê dûbare bibe?<br />

Ew rejîma li Îranê heyî, ji reforman<br />

re ne vekirî ye. Heya ku taybetmendiya<br />

totalîter a wê rejîmê<br />

zêdetir bûye. Kerûbî û Mûsewî du<br />

kesayetên diyar ên di nava sîstema<br />

Komara Îslamî de bûn, lê<br />

piştî hilbijartinê xwarziya Mûsewî<br />

teror kirin. Niha bi xwe di<br />

nava zîndana mala xwe de girtîne.<br />

Çavdêriyê dikin û rê nadin<br />

ku biçin derve. Bi ezmûnan derketiye<br />

holê ku ev rejîm reforman<br />

naxwaze. Mihemed Xatemî 8<br />

salan li ser desthilatdariyê mabû,<br />

lê nekarî ti gûhertinekê bike. Nekarî<br />

dest bide ti tiştekê destûrî,<br />

lewra bi çûyîna Xatemî çi vekirinek<br />

rûdabûn, bi dawî hat. Ji ber<br />

vê yekê nayê texmîn kirin ku<br />

rewşa Îran ber bi vebûnê ve biçe,<br />

belkî berevajî ber bi şidetek zêdetir<br />

ve diçe. Encam wê çi be? Lêdana<br />

ji derve yan jî raperîna ji nav<br />

de. Em wekî Partiya Azadî di wê<br />

baweriyê de ne, pêwîst e Kurd<br />

xwe ji bo herdu rûdanan amade<br />

bikin.<br />

Ligel partiyên Rojhilatê Kurdistanê<br />

ew amadekarî hene?<br />

Ew amdekariyên me nîne.<br />

We wekî partî jî nîne?<br />

Wekî partî cûda ye, em nikarin<br />

barê wê tevgerê hemûyê li ser<br />

milê xwe hilgirin.<br />

We bi xwe jêre kar kiriye û ji bo<br />

wê raperîna tê texmînkirin<br />

amade ne?<br />

Wekî partî ez dikarim bêjim bi<br />

awayek rêjeyî nikarim bêjim<br />

amaderakiyên temam, lê rewşa<br />

hemû tevgeran bi partiyek tenê<br />

naçe serî. Ji ber vê yekê eger me<br />

jî xwe amade kiribe, wekî partî<br />

nikarin bi tenê ji bin vî barî rabin.<br />

Lê wekî tevaya tevgerê, nexêr<br />

heya niha ew amadekariyên me<br />

nîne. Erkê me wekî Kurd ew e ku<br />

bikarîn sûd ji derfetan wergirîn.<br />

Çi derfetek ku çêbû, çi bi rûbirûbûna<br />

Komara Îslamî li gel civaka<br />

<strong>navnetewî</strong> be, çi jî bi sedema raperînê.<br />

Herdu jî gengaz in. Dibe<br />

ku egera sêyem jî hebe, ango hevdem<br />

li gel êrişbirina ser Îranê, raperînek<br />

navxweyî jî çêbe.<br />

Ya li Tûnis û Misirê rûdayî, wê li<br />

Îranê dûbare bibe?<br />

Ez kefxweş im ku wê rojê bibînim.<br />

Ji ber ku ji bo gelên Îranê ti<br />

rêyek din nemaye.<br />

Piraniya partiyên Rojhilat dibêjin,<br />

baweriya me bi xebata çekdarî<br />

nemaye. Baweriya we jî pê<br />

nemaye?<br />

Em di wê baweriyê de ne ku<br />

rewşa niha ji bo xebata çekdarî<br />

ne bikêrhatî ye, lê ev nayê wateya<br />

redkirina wî awayê xebatê. Ji bo<br />

wê qonaxa ku gûhertinên siyasî li<br />

welat rû didin û ji bo qonaxa piştî<br />

wê jî, pêwîstiya Kurdan bi hêza<br />

pêşmerge û çekdarî heye.<br />

Niha bi berdewamî ciwanên<br />

Kurd tên darvekirin û xelk tên<br />

binpêkirin, lê em di nava hizbên<br />

Rojhilat de dîbinin ku ji nû de<br />

pirtûkên dijberî hev dinivîsin.<br />

Bi baweriya min reftarên siyasî<br />

yên partiyên Rojhilatê Kurdistanê<br />

ne di asta wan berpirsyartiyên ku<br />

li ser milê me de ne. Di demeke<br />

ku ev rewşa siyasî heye, partiyên<br />

Rojhilat li cihê ku alternatîfan<br />

amade bikin û pêkhatiyeke dirûst<br />

bikin ku amadekariya xelkê welat<br />

bikin û dema desthilata dagirker<br />

hat rûxandin, cihê wê bigire, mixabin<br />

em dibînin şerê ragihandinê<br />

germ dikin.<br />

Hikûmetek li derve hatiye ragihandin,<br />

hûn piştgirî didin vê<br />

pêngavê?<br />

Nexêr. Pêngavek ku Kurd tevlî<br />

nebin, em piştgiriyê nakin. Kurdan<br />

li Îranê berî tevaya pêkhateyên<br />

din dest bi xebata ji bo<br />

azadiyê kirine û di heman demê<br />

de jî zêdetir qûrbanî dane. Ji ber<br />

vê yekê em bi ti awayî napejirênin<br />

ku li pişt gelê Kurd ti alternatîfek<br />

bê dirûstkirin ku li pêgeya<br />

Kurd ne gûncaw be.<br />

Hûn bandora Îranê li Herêma<br />

Kurdistanê çawan dibînin?<br />

Rolê Îranê piştî şerê navxweyî<br />

yê navbera YNK û PDK’ê bi peymana<br />

Washington hêdî-hêdî<br />

lewaz bûye û destê wê kurt bûye.<br />

Berê Îranê bi eşkere li vê derê<br />

xelk teror dikir, lê niha ew derfet<br />

nemaye.

Hejmar 88<br />

Rûdaw<br />

Hewlêr (Rûdaw) – Fermandarê<br />

Giştî yê Hêzên Pêşmergeyên Zêrevanî<br />

Lîwa Ezîz Weysî ji Rûdawê<br />

re ragihand ku eger di 25’ê Sibatê<br />

de rewşa Iraqê ji kontrolê derketa,<br />

wê wan dest daniya ser wan<br />

navçeyên di sînorê madeya 140’ê<br />

ya destûrê Iraqê de ne. Weysî<br />

herwiha red kir ku Amerîkiyan<br />

zext kiribin li ser hêzên pêşmerge<br />

da ji Kerkûkê vekişin û got: “Heta<br />

ku em ji rewşa Kerkûkê piştrast<br />

nebin, venakişin.”<br />

Piştî bûyerên 17’ê Sibatê hêzeke<br />

zêrevanî bo <strong>bajar</strong>ê Silêmaniyê<br />

hat şandin, vê yekê jî<br />

nerazîbûneke zêde bi xwe re anî<br />

û vekişîna van hêzan ji sînorê Silêmaniyê<br />

bûye yek ji daxwazên<br />

xwepêşanderan.<br />

Lîwa Ezîz Weysî red kir ku wan<br />

ji ber xwe ve ew hêz livandibin û<br />

got: “Em bi fermana Wezareta<br />

Navxwe tevdigerin, wezaretê ferman<br />

da me em herin Silêmaniyê,<br />

lê em neçûne hundirê bajêr, li<br />

derveyî Silêmaniyê li Pîremegrûn<br />

bicih bûne. Çûna me bo Silêmaniyê<br />

weke hêzeke yedek bû, eger<br />

rewşa Silêmaniyê ji kontrola<br />

hêzên pêşmerge derketa û asayiş<br />

nemana, em ji bo hevkariya wan<br />

çûn <strong>bajar</strong>ê Silêmaniyê.” Navbirî<br />

red dike niha ti hêzeke zêrevanî li<br />

Silêmanî (Rûdaw) – Parêzgarê<br />

Silêmaniyê biryar da televizyon<br />

û amûrên satellite li odeyên rêveber<br />

û mamosteyên xwendingehên<br />

parêzgehê kom bike û<br />

rake.<br />

Çavkaniyeke ragehandina Parêzgeha<br />

Silêmaniyê ji bo Rûdawê<br />

diyar kir ku biryar ji bo<br />

parastina berjewendiya giştî û<br />

serxistina proseya xwendinê li<br />

Silêmaniyê ye.<br />

Rêveberê Perwerdeya Melbendê<br />

Silêmaniyê Kemal Nurî<br />

daxwiyand: "Pêkanîna vê biryarê<br />

du armancên baş tîne, wek<br />

tiştên ku mamosteyan mijûl<br />

dikin û xerciya kirîna amûrên<br />

televizyon û satelliteyan ji ser<br />

hikûmetê radike. Ji roja derketina<br />

biryarê ve tê cîbicîkirin."<br />

sînorê wîlayeta Silêmaniyê mabe:<br />

“Em tenê 7 rojan li wir man.”<br />

Çûna hêzên zêrevanî bo<br />

Kerkûkê<br />

Hêzên zêrevanî, piştî rûxandina<br />

rêjîma Saddam çûn navçeyên cihê<br />

nakokiyê yên di çarçoveya madeya<br />

140’ê de ne, ango parêzgeha Musilê.<br />

Niha jî ji bilî lîwayên pêşmergeyan,<br />

ku ser bi Wezareta<br />

Pêşmerge ne, hêzeke zêrevanî jî li<br />

navçeyên cihê nakokiyê li parêzgeha<br />

Kerkûkê û li derdora wê hatine<br />

bicihkirin.<br />

Derbarê çûna hêzên zêrevanî bo<br />

parêzgeha Kerkûkê, Fermandarê<br />

Giştî yê Hêzên Pêşmergeyên Zêrevanî<br />

Lîwa Ezîz Weysî ragehand:<br />

“Di 25’ê meha borî de biryar bû<br />

serhildaneke seranserî li Iraqê pêk<br />

bê, Kerkûk jî di nav de, li navçeyên<br />

cihê nakokiyê û nemaze li Kerkûkê<br />

li ser gelê me gefeke mezin hebû,<br />

loma jî beriya 25’ê mehê biryar<br />

hat dayin ku hêzên pêşmergeyan<br />

bo Kerkûkê bên şandin.”<br />

Lîwa Ezîz Weysî eşkere kir ku ji<br />

bilî parastina welatiyên Kerkûkê,<br />

erkê duyem ê van hêzan ew bû:<br />

“Eger rewşeke nû bê holê û ji kontrola<br />

hikûmeta Iraqê derkeve, em ê<br />

yekser weke Hikûmeta Herêma<br />

Kurdistanê kontrola navçeyên<br />

140’ê bikin heta ku desthilateke<br />

nû li Iraqê cî bigre.”<br />

General Ezîz Weysî wan nûçeyan<br />

hemûyan red dike ku hevwelatiyên<br />

Ereb û Turkmen bi hebûna hêzên<br />

pêşmerge û zêrevanî li navçeyê dilgiran<br />

bûbin û dibêje: “Gava em çûn<br />

Kerkûkê em ligel xelkê navçeyê<br />

ketin têkiliyan, wan pir sipasiya me<br />

kir, têkiliyên me ligel wan gihiştin<br />

astekê ku dikarim bêjim hezkirina<br />

Ereb, Mesîhî, Turkmenan û Kurdên<br />

Şebek ji hêzên zêrevanî re ji ya Kurdan<br />

jî zêdetir e.”<br />

Navbirî eşkere kir ku heta niha<br />

çend caran serokeşîrên Ereb û<br />

mela û qeşeyên navçeya Hemdaniye<br />

û derdora wê, daxwaz jê kirine<br />

hêzên zêrevanî herin<br />

navçeya wan da ku wan ji gef û<br />

êrîşên çekdarên tundrew biparêzin:<br />

“Çûna van hêzan bo Kerkûkê<br />

tecrûbeyeke baş bû û ji bo grubên<br />

û rêxistina Qaîde û şovenîstan terorîstî<br />

peyamek bû, ku fam bikin<br />

Televizyon wan mijûl dike, kar nakin<br />

Wêne: Rûdaw<br />

Kurd êdî ne di bin dilovanî û metirsiya<br />

wan de ne.”<br />

Derbarê vekişîna hêzên pêşmergeyan<br />

ji <strong>bajar</strong>ê Kerkûkê, ku tê gotin<br />

Amerîkiyan zext danîne ser serkirdayetiya<br />

Kurd ku wan vekişîne, general<br />

Ezîz Weysî got: “Heta ku em<br />

ji rewşa Kerkûkê piştrast nebin û<br />

gef li ser hebin û peymaneke ciddî<br />

di navbera Herêma Kurdistanê û<br />

hikûmeta Iraqê û Amerîkiyan de<br />

neyê kirin bi mebesta parastina<br />

Kerkûkê, hêzên pêşmergeyan ji<br />

Kerkûkê venakişin.”<br />

Hinek alî li Herêma Kurdistanê<br />

behs dikin ku çûna hêzên pêşmergeyan<br />

bo Kerkûkê plana PDK<br />

û YNK’ê bû, da ku bala xelkê bikişînin<br />

ser wê navçeyê û xelkê ji<br />

xwepêşandan û nerazîbûnê dûr<br />

bixin. Lê Weysî daxuyand: “Cihê<br />

daxê ye Hikûmeta Herêma Kurdistanê<br />

her karekî bike, opozîsyon<br />

wê wek plan dibîne,<br />

daxuyaniya wan jî derbarê hêzên<br />

pêşmerge û zêrevanî bi çewitiyan<br />

tije ye, diviyabû ew beriya her<br />

kesî piştgiriya çûna hêzên pêşmergeyan<br />

bo Kerkûkê bikin, lê ne<br />

ku l dijî derkevin. Nizanim opozîsyon<br />

ji ber çi dijayetiya hêzên<br />

zêrevanî dike, diviyabû berî vê dijatiyê,<br />

bizanin hêzên zêrevanî kî<br />

ne û ji bo vî millet çi dikin.”<br />

Zêrevanî di qursên NATO<br />

de dibin yekem<br />

Roja 12’ê Adar a 2011’an şan-<br />

Kurdistan 5<br />

Fermandarê Giştî yê Hêzên Zêrevanî General Ezîz Weysî:<br />

Heta gef li ser Kerkûkê<br />

hebin pêşmerge venakişin<br />

Weysî diyar ku di 25’ê Sibatê de hatibû pilankirin ku li Kerkûkê serhildanek<br />

bê lidarxistin û got, „Li navçeyên nakok û Kerkûkê li ser gelê me<br />

gefek mezin hebû, lewma wezaretê biryar da ku em bên vir.“<br />

Bi me cihêwaz bibin.<br />

graf-adolf-str. 70a<br />

40210 düsseldorf<br />

tel.: 0211 - 17957982<br />

fax: 0211 - 17957983<br />

www.dassign.de<br />

info@dassign.de<br />

deke Wezareta Derve ya Amerîka<br />

bi serokatiya George Pinton ji<br />

beşê dijî terorê li Wezareta Derve<br />

ya Amerîka serdana fermandariya<br />

giştî ya pêşmergeyên zêrevanî<br />

li Hewlêrê kir. Li gor<br />

daxuyaniyeke hêzên zêrevanî,<br />

şandê: "Rola hêzên zêrevanî di<br />

dema çend salên borî de di dabînkirina<br />

aramî û ewlekariya Herêma<br />

Kurdistanê û<br />

konsolxaneyan li Herêma Kurdistanê<br />

de, bilind nirxand.” Herwiha<br />

xelateke rêzgirtinê dan general<br />

Ezîz Weysî yê ku wiha bo Rûdawê<br />

axivî: "Hewldanên pêşkeftî yên<br />

hêzên zêrevanî gihiştine astekê<br />

ku li piraniya welatên cîhanê û<br />

Amerîka jî. Li navçeyên cihê nakokiyê<br />

xalên me yên hevbeş ligel<br />

artêşa Amerîka û hêzên Amerîka<br />

hene, Amerîkî jî ji hemuyan zêdetir<br />

pişta xwe bi hêzên zêrevanî girêdidin,<br />

ji ber bi dilsozî kar dikin.”<br />

Derbarê ast û şiyana hêzên zêrevanî<br />

li Herêma Kurdistanê general<br />

Ezîz Weysî got: "Qursên<br />

perwerde û rahênanê bo hêzên<br />

federe yên Iraqê ji aliyê NATO bi<br />

riya akademiya Dublin li Bexda tê<br />

kirin, ku Îtalî serperiştiya van<br />

perwerdeyan dikin, hêzên zêrevanî<br />

jî weke beşek ji polîsên federe<br />

tevî van qursan dibin, em di<br />

hemû qursan de yekemîn derdikevin,<br />

wek mînak eger di her qursekê<br />

de 1000 polîs beşdar bibin û<br />

100 ji wan zêrevanî bin, dîsa<br />

hemû zêrevanî dibin yekem.”<br />

������������������������<br />

Ji ������������������������<br />

bo reklam, dîzayn û çapkirinê<br />

em di xizmeta we de ne.<br />

����������������������<br />

Reklama televizyon û rojnameyan, flayer,<br />

afîş, ���������������������������<br />

name, eşyayên xelatan, kovar,<br />

pirtûk, �����������������������<br />

malperên înternetê, dawetname…htd.<br />

Bi ��������������������������<br />

kurtasî ji bo her pêwîstiyek we<br />

di<br />

����������������������<br />

aliyê reklam û çapkirinê de…<br />

Hûn jî xwe bighînin me…<br />

Hûn ����������������<br />

jî cihêwaziyê hîs bikin!<br />

�������������������������<br />

werbeagentur & verlag gmbh<br />

mobil : 0173 - 270 67 81

Kurdên Ewrûpa<br />

6 Hejmar 88<br />

uHikûmeta Brîtanya:<br />

Eger Kurd cihê ji dayîkbûna<br />

xwe Kurdistan<br />

binivîsin, em di<br />

îstatîstîkên xwe de<br />

Kurdistanê wekî<br />

welat nîşan nadin<br />

uKurdên Londonê:<br />

Xebera me ji serjimêriyê<br />

heye û em ê navê<br />

xwe wekî Kurd binivîsin<br />

London (Rûdaw) - Li Brîtanya<br />

her 10 salan carekê serjimêriya<br />

giştî ya rûniştvanan tê kirin. Îsal<br />

serjimêriya giştî di 27’ê Adara<br />

2011'an tê lidarxistin. Tevî ku<br />

dema serjimêriya giştî nêzîk<br />

bûye, lê agahiya beşek zêde ya<br />

Kurdên rûniştvanên wî welatî<br />

tune ye. Kurdên rûniştvanên Londonê<br />

giringî didin tevlîbûna serjimêriyê<br />

û xwe jê re amade dikin.<br />

Lê Kurdên rûniştvanên <strong>bajar</strong>ên<br />

din dibêjin; “Xebera me jê nîne.”<br />

Hikûmeta Brîtanya ji Rûdawê re<br />

ragihand: “Eger Kurd cihê ji dayîkbûna<br />

xwe Kurdistan binivîsin,<br />

em di îstatîstîkên xwe de Kurdistanê<br />

wekî welat nîşan nadin.”<br />

"Xwe wek Kurd tomar bikin"<br />

Aram Necmedîn (29) Kurdek<br />

rûniştvanê <strong>bajar</strong>ê Birminghama<br />

Brîtanya ye. Navibirî dibêje forma<br />

serjimêriyê gihaye destê wî û 'Bi<br />

mîsogerî' wê beşdar bibe.<br />

Ya ku ew ciwanê Kurd jê bê<br />

xeber e, ew e ku yekemîn car e di<br />

dîroka Brîtanya de di forma serjimêriyê<br />

de zanyariyên derbarê<br />

ziman û netewê derbas dibin û<br />

derbarê wê de pirs tên kirin. Ango<br />

cara yekem e her hevwelatiyek ku<br />

li wî welatî, di serjimêriyê de jê tê<br />

pirsîn ku di mal de bi kîjan zimanî<br />

diaxive, li kûderê ji dayîk bûye û<br />

ser bi kîjan neteweyê ye. Ev yek jî<br />

derfet dide Kurdên rûniştvanên<br />

Brîtanya ku xwe bi Kurd û Kurdistanî<br />

tomar bikin.<br />

Enwer Sûltan ji Rojhilatê Kurdistanê<br />

ye û rûniştvanê <strong>bajar</strong>ê<br />

Londonê ye. Ew karê wergerê<br />

dike. Sûltanî dibêje: "Qasî ku agahiya<br />

min heye, berî salekê rêxistina<br />

Kurd wekî (Kurdish<br />

Hawsing) li Londonê pereyek<br />

zêde xerc kirine û hewldanek<br />

zêde dan ku heta bizanin hêjmara<br />

Kurdên rûniştvanên Brîtanya<br />

çend e, lê ti encamek nebû." Bi baweriya<br />

vî wergerê Kurd, niha ji bo<br />

Kurdan derfetek gûncaw heye ku<br />

di vê serjimêriyê de zanyariyên<br />

hûr derbarê Kurdên rûniştvanê<br />

Karesata Helebceyê li Nurnbergê hat bibîranîn<br />

Nurnberg / Munix (Rûdaw) – Komkujiya Helebcê li Almanya li <strong>bajar</strong>ên Nurnberg û Munixê hat bibîranîn.<br />

KOMKAR û Kurdên Nurnbergê, roja 16‘ê Adarê, di navbera saet 14.00-17.00‘an de karesata Helebceyê li Nurnbergê<br />

bibîranîn. Di çalakiya ku li ber dêra “Lorenz Kirsche” de hat lidarxistin de daxuyaniya KOMKAR.eu´yê bi<br />

zimanê almanî hat belavkirin û wêneyên şehîdên Helebceyê hatin raxistin. Çalakî bala gelek Alman û biyaniyan<br />

kişand ser xwe.<br />

Komkujiya Helebce li <strong>bajar</strong>ê Munîxê jî di roja 16‘ê Adarê de hat bibîranîn.<br />

Li meydana Marienplatzê komelên Kurdan bi hevkarî di dahnê êvarê de mûm vexistin û derbarê bombebarankirina<br />

Helepce de agahî dan xelkê derdorê.<br />

Cara yekem di serjimêriya giştî ya Brîtanya de<br />

derfet derket:<br />

Kurdên Brîtanya dikarin<br />

bêjin ‘Ez Kurd im’<br />

Brîtanya de bikevin destê wan:<br />

“Ez girîng dibînim ku Kurdên Brîtanya<br />

di wê serjimêriyê de xwe<br />

wekî ‘Kurd’ binasin û tomar<br />

bikin, nekû wek 'Soran, Kirmanc<br />

an jî Zaza. Lê eger nebêjî ez Kurd<br />

im, wê rêjeya Kurdan di encama<br />

dawî de bê xwar.”<br />

Sûltan bilêv kir ku wê encam li<br />

ser pêgeya Kurdan li Brîtanya<br />

bandarokê çêke, "Ji ber ku li vê<br />

derê hemû budçe û pere li ser<br />

bingehên îstatîstîkê tê xerckirin.<br />

Herwiha mînakekê nîşan dide:<br />

"Eger li <strong>bajar</strong>ek wekî Brmingham<br />

an Manchester derket holê ku 10<br />

hezar Kurd hene, mirov dikare<br />

wisa bike dewlet budçeyê ji wan<br />

re veqetîne û ji wan re xizmetan<br />

bikin."<br />

Ji bo maf bigrin, divê rêje ji<br />

sedî 30 be<br />

Rojnamevan û wênegir Soran<br />

Hemewendî rûniştvanê Londonê<br />

ye. Li gel 7 Kurdên din ji bo xwe<br />

di wê hilbijartinê de wekî Kurd<br />

bidin naskirin, kampanyayek<br />

dane dest pê kirin. Ew kampanya<br />

bi navê Rêxistina Lêkolîn û Dibistana<br />

Kurdî (KSSO) ye û ji hêjmarek<br />

Kurdên akademîk ên<br />

rûniştvanên Brîtanya pêkhatiye.<br />

Bi baweriya Hemewend, "Mixabin<br />

hinek Kurdên vê derê nizanin<br />

girîngiya wê serjimêriyê çi ye. Ji<br />

Wêne: Rûdaw<br />

ber vê yekê jî dema xêzanek Kurd<br />

tê Brîtanya û ziman nizane, bi hêsanî<br />

mafê wan tê xwarin û nikarin<br />

bi başî parêzvaniyê li xwe<br />

bikin."<br />

Ev rojnamevan bi awayek hûrî<br />

behsa wê yekê dike ku, çima pêwîst<br />

e Kurd li Brîtanya di wê serjimêriyê<br />

de wekî Kurd navê xwe<br />

binivîsin; "Ji bo mafê we yên<br />

çandî girîngiyek taybet wergire,<br />

divê rêjeya kesên ku bi zimanê te<br />

diaxivin, di nava penaberan de li<br />

jorê ji sedî 30 be. Eger ev yek bi<br />

belge hat selmandin, wê demê<br />

dewlet wê gelek zanyarî û xizmetan<br />

bi zimanê kurdî pêşkêş bike."<br />

Agahiya Kurdên derveyî<br />

Londonê tune<br />

Tevî ku nûnertiya Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê li ser malpera<br />

xwe ya fermî ragihandiye ku<br />

piştgiriyê didin kampanya<br />

KSSO'yê, endamê wê kampanyayê<br />

jî tekezê li ser wê yekê dike<br />

ku nûnertiya Hikûmeta Herêma<br />

Kurdistanê alîkariyek temam<br />

daye wan. Lê Kurdên rûniştvanên<br />

<strong>bajar</strong>ên derveyî Londonê, giliyan<br />

ji wê yekê dikin ku ti dezgeh û aliyekê<br />

Kurd agahdar nekirine ku<br />

serjimêriyek bi vî awayî heye û<br />

girîng e Kurd tê de xwe 'Wekî<br />

Kurd" tomar bikin.<br />

Serokê Komeleya Kurdên li <strong>bajar</strong>ê<br />

Leeds, Reşîd Temer di daxû-<br />

Rûdaw<br />

yaniyek a ji bo Rûdawê de dibêje:<br />

“Kesê ew agahdar nekirine ku<br />

rewşek bi vî awayî heye. Lê<br />

Temer dibêje, li <strong>bajar</strong>ê wan hêjmara<br />

Kurdan „Li ser 1000 kesan<br />

re ye. Asta wan a xwendinê ne<br />

zêde bilind e û pêwîstiya me bi<br />

wê yekê heye ku wan zêdetir hişyar<br />

bikin. Eger Hikûmeta Kurdistanê<br />

me derbarê serjimêriyê de<br />

agehdar bike, em amade ne ji bo<br />

Kurdan her tiştekê bikin.”<br />

Herwiha Piştîwan Samî, ji Komela<br />

Kurdî ya Bajarê Derby,<br />

behsa wê yekê dike ku: "Heta<br />

niha em ji aliyê dezgeheke fermî<br />

ve nehatine agahdarkirin û tiştek<br />

negihiştiye me.” Derbarê Kurdên<br />

daniştvanên Derby jî dibêje: "Ji<br />

sedî 99.9’ê Kurdên vir ku hejmara<br />

wan nêzîka 1600 kesan e ti<br />

deman xwe weke Iraqî yan tiştekî<br />

bi vî rengî nadin naskirin û herdem<br />

dibêjin em Kurd in. Kurdên<br />

vir bêtir <strong>xwedî</strong> dikan in û karên<br />

bazirganî yên serbixwe dikin.”<br />

Dema Rûdawê bo pirsiyarkirinê<br />

derbarê giliyê wan Kurdan<br />

têkiliyê bi ofîsa nûnertiya Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê re li<br />

Brîtanyayê dike, endamên ofîsê ji<br />

ber "mijûliya zêde" amade nabin<br />

bi telefonê bersiva pirsiyaran<br />

bidin, herwiha daxwaz dikin pêştir<br />

pirsiyarên xwe bi name ji wan<br />

re bişînin: “Li ser malpera me jî<br />

agahî hene û nûnerê hikûmetê dibêje:<br />

Em bi awayekî erênî berê<br />

xwe didin vê pirsê.”<br />

Hikûmeta Brîtanya: Piştrast<br />

bin agahiyên we eşkere nakin<br />

Hikûmeta bi navê Ofîsa çapemeniya<br />

serjimêriyên 2011’an bo<br />

medya hêleke peywendiyên taybet<br />

vekiriye û bi şev û roj amade<br />

ye bersivê bide. Karmendên vê<br />

ofîsê beşdarîkirina Kurdan di vê<br />

serjimêriyê de girîng dibînin.<br />

Ev ofîs bi navê dewletê û bi riya<br />

Rûdawê sozê dide daniştvanên<br />

Kurd ên Brîtanya ku wan agahiyên<br />

ku di dema serjimêriyê de<br />

bidin, biparêzin û neyên eşkerekirin<br />

û nagihin destê hikûmetên<br />

Tirkiyê, Sûriyê û Îranê.<br />

Lê derbarê nivîsandina navên<br />

Kurdan bi navê netewe `Kurd` û<br />

welatê wan ‘Kurdistan’ karmendên<br />

ofîsê dibêjin: “Eger kesek welatê<br />

jidayikbûna xwe weke<br />

‘Kurdistan’ binivîse em di amarên<br />

xwe de Kurdistanê weke welat<br />

pêşan nadin û dixin ser kategoriya<br />

“Rojhilata Navîn û Asya”. Yanî<br />

çênabe em ji bo kesên ku di amarên<br />

me de welatê jidayikbûna<br />

xwe weke Kurdistan didin nasandin,<br />

hisabekî taybet vekin.” Ev<br />

karzan herwiha dibên: “Kesên ku<br />

gruba xwe ya neteweyî weke<br />

Kurd dinasînin, di amarên me de<br />

weke grubeke etnîkî ya cuda<br />

pêşan nadin û dixin ser kategoriya<br />

`The otheres- ewên din.”

Hejmar 88<br />

Rûdaw<br />

Hêmin Abdullah Hollanda<br />

Serhatiya Newzad roja<br />

13.03.1988’an destpê dike.<br />

Ew xelkê <strong>bajar</strong>ê Kirmaşan ê Rojhilatê<br />

Kurdistanê ye: ”Wê demê<br />

ez çûbûm devereke Îranê, min<br />

lîska ser berfê (Sky) dilîst, telefonek<br />

ji min re hat, gotin: Saddam<br />

tehdîd dike, <strong>dibe</strong> ku hinek bûyer<br />

çêbin, bizîvire were.“ Piştî vê xeberê<br />

Newzad bilez dizîvire derdorên<br />

Helebcê. Ew dibêje ew<br />

çûbû Helebce ji bona malbata kesekî<br />

mirovê xwe bibe Kirmaşan,<br />

lê dibêje paşî ew kesên wî ji wir<br />

derketine ew her li wir dimîne.”<br />

Newzad ne tenê şahidê bûyerên<br />

Helebcê, belkî yeke ji qurbaniyên<br />

kîmyabarana Helebcêye.<br />

Pir kes wiha dizanin ku kîmyabaran<br />

roja 16.03.1988’an pêkhat, lê<br />

rastî roja 15.03.1988 êrişan destpêkir<br />

û roja 18.03.1988’an bi<br />

dawî bû. Roja dawiyê ya ku Newzad<br />

behs dike, ew dem bû ku<br />

Newzad ji bo rizgarkirina birîndar<br />

û çalkirina qurbaniyên Helebcê<br />

beşdar <strong>dibe</strong>, lê ew dem ew<br />

bi xwe jî bi jehrê dikeve û êdî<br />

nema dizane çi hat serê wî, paşî<br />

du mehan ku di koma de dimîne<br />

li nexweşxaneya welatekî ku niha<br />

jî nizane ku der bû çavên xwe vedike.<br />

Kişandina Dîmenên Hollywoodê<br />

Newzad dibêje wî bi çavê xwe<br />

nedît ka kîjan corê firokan bombe<br />

dibarandin, lê ew dibêje “Weke<br />

dîmenên nava fîlmekî Hollywoodê<br />

bûn. Min mirovekî mirî ji<br />

nava erabeya wî derxist û bi arebeya<br />

wî ew xelkê mayî ji devera<br />

kîmyabaranê dûrdixist. Min bi<br />

çavê xwe didît ku bi dehan mirov<br />

direviya û li pey wan ewirekî sipî<br />

ji gaza jehrê dihat.” Newzad dibêje<br />

wê demê bi kamereyeke<br />

Video mijûl bû wêneyên wan dikişandin,<br />

“li ber çavên min bû<br />

çawa ew mirov direviyan, lê<br />

dema ev pelên ewirên sipî ên<br />

gazê digihan wan, ew çep û rast<br />

diketin ser erdê û nema dikarîn<br />

birevin. Ji ver vê yekê jî min bi<br />

erebeyê dikir ez xwe bigihînim<br />

ewên ku li dawiyê diman û hîna<br />

nemiribûn. Min ewana li erebeyê<br />

siwar dikirin, heya çend kîlometreyan<br />

ji wir dûr dixist, car din dizîvirîm<br />

hinek din min dibirin. Lê<br />

Newzad didome, dibêje: ”Ev hewlên<br />

min ti mefa nedida ji ber ku ev<br />

karesat gelekî mezin bû, min<br />

didît bi sedan mirov direvin û dimirin”.<br />

Kî dibêje 5000 kes bûn?<br />

Newzad ji gotinên hinek fermandarên<br />

Kurd ku digotin “Ger<br />

ku ev nebûba wê cîhanê dengê<br />

me nebihîsta”gelekî bi guman e,<br />

lê ew pêtivî nabîne niha navê van<br />

kesan eşkere bike. Dema Newzad<br />

behsa van gotinan dike gelekî dilgiran<br />

<strong>dibe</strong>, dema dibêjin 5000<br />

kes mirine ew gelekî hêrs <strong>dibe</strong>.<br />

Dibêje ‘kî ye dibêje 5000 kes in?<br />

Belgeyên di destê wan de çi ne ?<br />

Ew dibêje: ”min bi xwe 500 kes<br />

bi dozerê çalkirine, niha jî hatine<br />

5000 gor li Helebce çêkirine û bi<br />

pîtên Erebî li ser wana nivîsandine<br />

‘Evane beşekin ji qurbaniyên<br />

komkujiya Helebcê’ lê ew<br />

dema bombebarana Helece çêbû<br />

ji ber sedema şer wê demê xelkek<br />

zêde ji deverên derveyî Helebce<br />

hatibûn derdorên Helebcê diman,<br />

herweha gelek gûndên deverê bi<br />

fermî di lîsta dewletê de nebûn.<br />

Dema van 4 rojên kîmyabaranê<br />

ev xelke gelekî mirin û hejmara<br />

qûrbaniyan gelekî ji 5000 kesan<br />

zêdetire.<br />

Gulebaran kirin ji bona<br />

Rizgarkirinê<br />

Paşî van hemî salên dirêj bi ser<br />

kîmyabarana Helebce de derbaz<br />

bûn, Newzad zaniyariyê gelek<br />

zêde derheqa çekên kîmyayî bidestxistine<br />

û baş dizane ew çekên<br />

çawa tên çêkirin, çawa tên bikaranîn<br />

û bandora wana çi ne. Ew<br />

dibêje roja 15.03.1988 derdorên<br />

Helebce hatin bombekirin,<br />

16.03.1988 navenda <strong>bajar</strong>ê Helebce<br />

bombekirin, 17û<br />

18.03.1988’an jî dever bi tevayî<br />

dihat bombekirin. Li gor nêrîna<br />

Newzad, hinek ji van gazên jehrê<br />

bandora wan dereng çê<strong>dibe</strong> û<br />

mirov di cih de pê nakeve, ev jehrên<br />

li Helebce jî hatin bikaranîn ji<br />

van çekan bûn.<br />

Yek ji dîmenên ku Newzad qet<br />

ji bîra nake ew bû ku xelk ji ber<br />

bombaranê direviya, dixwest rizgar<br />

bibin, lê ew reviyan cihekî ku<br />

gelekî gaz li wir kombûbû. Ew dibêje:<br />

”Min xwest rê li xelkî bigirim<br />

ku neçin wê derê lê gelek bûn<br />

û guhdarî min nekirin, diviya bû<br />

ew çûban derên bilind, lê ew çûn<br />

nava newalek kûr, ji vê yekê ez<br />

neçar mam min gule berdan newalê<br />

ji bona ku xelk bitirsin, lê<br />

hinek kesan guh nedidan gulan jî<br />

û her diçûn, lê hinek ji wana jî ji<br />

tirsa guleyan berê xwe dan cihên<br />

bilind.” Niha jî hîna wîjdana Newzad<br />

dişewite ji ber ku ew dibêje<br />

<strong>dibe</strong> ku hinek kes bi guleyên wî<br />

miri bin, lê ji hêla din ve ew dilê<br />

xwe bi wê xweş dike ku ji guleyên<br />

wî gelek mirov neçûn newalê û<br />

berê xwe dan derên bilind û jiyana<br />

wan bi vê yekê rizgar bû ku<br />

<strong>dibe</strong> niha ew hîn bijîn.<br />

Çirkên (saniyên) dawiyê ji<br />

bîranînên Newzad<br />

Demên herî dawiyê ku di bîra<br />

Newzad mabê ji kîmyabarana Helebcê,<br />

roja 18.03.1988’an demjimêr<br />

2:24 bû: ”Heya vê demê li<br />

bîra min bû ez li ser erebeya xwe<br />

bûm û ewqasî westiya bûm ez li<br />

derekê digeram ku hinekî bêhna<br />

xwe vekim. Paşî demê nayê bîra<br />

min çi hat serê min? Ez çûm ku<br />

derê?” Paşî du mehan Newzad tê<br />

ser hişê xwe, dizane ku di nexweşxanekê<br />

deye, lê nizane kîjan<br />

nexweşxane ye, li kîjan welatî ye.<br />

Paşî demekî ew dizane ku ew bi<br />

xwe jî bi gazên jehrê ketiye. Newzad<br />

bi gaza “sarîn“ jehir bûbû û ji<br />

hêla pizîşkên sinornenas tê dîtin,<br />

wî dibin nexweşxanê. Lê dibêje<br />

dema doxtora ez dîtime êdî her<br />

tişt bi dawî bûye, tevaya laşê<br />

Newzad bi gazê şewitiye. Niha jî<br />

bi dermanên bê hoşker êşa laşê<br />

Newzad tê sekinandin. Ji bona<br />

Newzad tav îşkenceya herî mezin<br />

e. Dema diçe ber tavê li ser laşê<br />

wî pelên qehwe rengî çêdibin,<br />

paşî ew pel tijî av dibin, diteqin û<br />

ava kîmyawî jê tê xwar: ”Eve jiyana<br />

min, ger ku derman nebin,<br />

ev jan wê min bikujin.”<br />

Çîroka Pelên Qehwe rengî<br />

Newzad vê şahidiya xwe li<br />

gundekî bi dar û lêristan li bakûrê<br />

Hollanda ji Rûdawê re tîne<br />

ziman. Ew bi xwe niha li Amsterdam<br />

dijî lê ji ber ku ew salên dirêj<br />

li vî gundê maye û mala xoştiviya<br />

wî li wî gundî ye serdana gund<br />

dike. Ew salên 1990’an hatiye<br />

Hollanda û li wir Akademiya Hûnerî<br />

xwendiye. Niha jî dixwaze bi<br />

karên xweyî hûnerî Monumênta<br />

Helebcê deyinê. Roja me ev hevpeyvîn<br />

li mala wî li Amsterdam<br />

bi Newzad re çêkir ew dibêje “ev<br />

bû 11 sal ez neçûme vî gundî, sala<br />

2000’an sibehek zû min hevala<br />

xwe “Gonay “ maçî kir min got ez<br />

diçim lê ezê bizivrim, lê heya niha<br />

ez neçûme, ji ber ku hûn jî Kurdin,<br />

hevzimanên min in û dizanim<br />

ezê bigirîm û bi xwe nikarim,<br />

dixwazim bi were em biçîn wî<br />

gundî, li wir jî ezê ji were behsa<br />

Helebcê bikim.<br />

Demjimêrek û nîv bi rêya Otomobîlê<br />

em çûn heya em gihan<br />

gund. Pênç xulek mabûn em bigehîn<br />

nava gund, Newzad bi dengekî<br />

têkel ji xemû xoçiyê li<br />

dîmenên xwezayê mêzekir û got:<br />

“ Eve Kurdistana min”. Ez dikarim<br />

li vir hemî kela dilê xwe birêjim.<br />

Cihê hevpeyvîna me kursiyek û<br />

mêzeke darî ye li nava bexçeyekî.<br />

Dema Newzad ji mere diaxivî<br />

tavê da ser Newzad. Me ji Newzad<br />

xwest em herîn derek ku tav<br />

lê nede, lê dibêje ”Bisekinin, tişt<br />

nabe, bila jehra nav laşê min derkeve.”<br />

Despêka hevpeyvînê me bi<br />

çavê xwe dît li bin çavê Newzad<br />

xalek qehweyî derket, heya dawiya<br />

hevpeyvînê tevaya ser û<br />

çavên Newzad bi van xalên qehweyî<br />

hatin veşartin.<br />

Jehra Helebcê û Serma<br />

Amsterdam<br />

Newzad Elwendî yeke ji wan<br />

17 qurbaniyên kîmyabarana Helebcê<br />

yên ku li dijî kevnebazirganê<br />

çekên kîmyayî Frans Anrat<br />

li dadgeha <strong>bajar</strong>ê Lahaya Hollanda<br />

dozeke nû vekirine. Ev kes<br />

ji ber beşdarbûn di tawana komkujiya<br />

dijî Kurdan li <strong>bajar</strong>ê Helebcê<br />

ji hêla dadgeha Hollanda ve<br />

cezayê zîndanê jê re hatî dayîn, lê<br />

ev qurbaniyên vê tawanê jî dawa<br />

zerara xwe dikin. Diviyabû ku<br />

dadgeh roja 16.03.2011 biryara<br />

Kurdên Ewrûpa 7<br />

‘Ji bona ez Helebceyiyan rizgar bikim min gule berdan wan’<br />

Dema Komkujiya Helebcê gule berdane xelkê<br />

û dibêje ”ez nizanim min kes kuştiye an na?!<br />

Lê belê dizanim bi vêna min gelek kes ji mirinê<br />

rizgar kirin.” Ev gotinên Newzad Elwendî<br />

ne ku niha jî paşî borîna 23 salan bi ser bûyerên<br />

Helebcê de hêşta ev bûyer li kolanên Amsterdamê<br />

wîna dihejînin û xewa wî xera dikin.<br />

Wêne: Rûdaw<br />

Newzad demekê ji mecbûrî li ser vê keştiya kevin dijiya<br />

dawiyê li ser vê dozê bide, lê berdevka<br />

fermî ya dadgeha Lahay,<br />

Paula Kuning ji Rûdawê re daxuyand<br />

ku ev biryar bo roja<br />

13.04.2011 hatî paşxistin. Li ser<br />

vê paşxistina biriyarê nameyek ji<br />

hêla dadgehê ve gihaye destê<br />

Newzad jî. Ev doz bûye sedem ku<br />

Newzad Elwendî weke qurbaniyekî<br />

komkujiyên Kurdistanê di<br />

nava xelkê Hollanda bê naskirin.<br />

Van dawiyan bi rêya rojnamevanê<br />

Hollandî Peter Hellhorst wî<br />

bala medya Hollandî kişandiye<br />

ser pirsek teze. Hellhorst di koşeyekî<br />

nivîsên xwe de li ser zarê<br />

Newzad daxwaza hevdîtinekê kiriye<br />

di navbera Newzad û Frîts<br />

Bolkstein ku di salên heştêyan de<br />

wezîrê bazirganiya Hollanda<br />

bûye. Newzad dixwaze raste rast<br />

wîna bibîne, derheqa wê demê,<br />

bûyerên çêbûne çend pirsan jê<br />

bike û hind gotinan jêre bêje. Paşî<br />

vê çendê Bolstein bersiv daye û<br />

gotiye ”dikarin bi hevre qehweyekê<br />

vexwin”, Newzad jî dibêje ji<br />

ber jehrên ku li Helebce ketine<br />

nava laşê wî ew nikarê qehwe<br />

vexwe, lê ji bona Newzad ev jî<br />

nabe asteng û ewê bi Bolstein re<br />

bê ba hev.<br />

Newzad Elwendî carek din jî di<br />

programek televiziyona Hollandî<br />

de derketibû, ew jî ew dem bû ku<br />

zivistana derbazbûyî şaredariya<br />

Amsterdamê xanî nedabû Newzad,<br />

ew jî neçar di nava gemiyek<br />

kevin de dijiya. Ev qurbaniyê<br />

çekên kîmyawî wê demê diçe<br />

cem saziyên tendirustiyê ya Hollandî,<br />

lê karmendekî tendirustiyê<br />

di raportek derew de dibêje ev<br />

kes ji 14 salî û virve maddên Êroyîn<br />

bikartîne û divê li jêr kontrolê<br />

bimîne. Newzad dibêje: ”wan<br />

dixwest bi zorê derman bidin<br />

min, daku ez hişê xwe winda<br />

bikim û nikaribim parastina xwe<br />

bikim. Ji ber ku jan min digire, ez<br />

dermanên bêhişkirinê bikartînim,<br />

lê wan dixwest bêjin ez ji ber<br />

Êroyînê weha bûme, lê belê di vî<br />

programê televizyonê de rastî<br />

derdikeve û malekî didin min.”

Çand û Huner<br />

8 Rûdaw Hejmar 88<br />

Xeyala wî anîmasyona Kawa<br />

û Rustemê Zal e<br />

uDi sînemaya Kurd<br />

de fîlmên anîmasyonê<br />

tune ne<br />

uHollywood vê<br />

teknîkê di gelek fîlman<br />

de bikartîne,<br />

wek Matriks, Benjamin<br />

Button...<br />

Alan Ken Berlîn<br />

Sînema li hemû cîhane<br />

roj bi roj pêş<br />

dikeve. Beşa anîmasyonê<br />

jî di van<br />

salên dawîn de<br />

gelek pêş ketiye û mirov dikare<br />

bêje ku niha di hemû fîlmên<br />

nû de teknîka<br />

anîmasyonê heye. Fîlmên<br />

wek ‘Avatar’, ‘Matrix’ di vî<br />

warê de minak in. “Lê di sînemaya<br />

Kurd de anîmasyon hê<br />

jî nayê bi kar anîn.” Xwediyê<br />

vî nêrînê Saît Ferat Okçuoğlu<br />

ye. Okçuoğlu xeyalê xwe ya<br />

herî mezin wiha tîne ziman:<br />

“Ez ê rojekê destana Kawa û<br />

Rustemê Zal bi riya anîmasyonê<br />

bînim ser perdeya spî.”<br />

Anîmasyon di diroka sînemayê<br />

de xwediyê temenekê<br />

100 salî ye. Ango ev sed sal in<br />

ku di fîlman de anîmasyon tê<br />

bi kar anîn. Di vî beşê de jî<br />

gelek fîmên serkeftî hatine<br />

çêkirin. Lê di sînemaya Kurd<br />

de ev tişt hê nehatiye bi kar<br />

anîn. Saît Ferat Okçuoğlu yê<br />

28 salî, bi salane di sînameyê<br />

de li ser beşa anîmasyonê kar<br />

dike. Fîlmê wî yê yekemîn jî<br />

du sal berê di Festîvala Fîlman<br />

a Cannes ê de hat nîşandan.<br />

Ew bi xwe hem li<br />

Meksîka û hem li Parîsê dijî,<br />

niha li ser anîmasyonê kar<br />

dike. Okçuoğlu dibêje, “Dîroka<br />

anîmasyonê di sînemayê<br />

de gelek kevnar e û îro jî xwe-<br />

diyê bazarek girîng e.”<br />

Cara yekem di 1908’an de<br />

anîmasyon ket nav sînemayê<br />

Sînemevanê Kurd Saît<br />

Ferat Okçuoğlu, pirsa me ya<br />

“Animasyon çi ye?” wiha bersivand:<br />

“Anîmasyon di serî de<br />

li ser kaxizan wek çêkirina<br />

şêweyan destpêkir. Ev şêwe li<br />

pey hevdu dihatin nîşandan.<br />

Lê îro bi teknîkê pêşketî li ser<br />

kompûterê tê çêkirin. Cara<br />

yekem fîlmê anîmasyon ji<br />

aliyê Emile Cohl ve di sala<br />

1908’an de hat çêkirin. Ev<br />

kurtefîlm ji 700 şêweyan pêk<br />

tê û wek destpêka dîroka anîmasyone<br />

tê qebûlkirin. Li<br />

gorî min 10 salê din ev beş<br />

wê gelek pêş bikeve.”<br />

Okçuoğlu dibêje ku îro di sînemaya<br />

Hollywoodê de anîmosyon<br />

cîhek girîng digire.<br />

Okçuoğlu, axaftina xwe wiha<br />

berdewem dike: “Îro li Amarîkayê<br />

fîlmek bê anîmasyon<br />

mirov nikare bibîne. Di vir de<br />

du sebeb hene. Yek: rastî, ya<br />

din jî rakirina sînoran a li pêşiya<br />

xeyalan e. Mirov çi xeyal<br />

bike dikare wê bi riya anîmasyonê<br />

derbasî perdeya spî bike.<br />

Mirov dikare texmîn bike ka<br />

anîmasyon ber bi ku ve diçe.”<br />

Okçuoğlu dide zanîn ku fîlmên<br />

ku di salên dawîn de derketine<br />

teknîka anîmasyonê zêde<br />

bikartînin û wiha didome.<br />

“Fîlmên wek ‘Benjamîn Button’<br />

û ‘Avatar’ minak in. Lîstikvanên<br />

van her du fîlman bi<br />

komputerê hatine çêkirin û<br />

anîmatîk in. Sîstema Motion<br />

Capture aktore rast li ser<br />

komputerê çêdike. Ev<br />

sîstem jî roj bi roj pêş dikeve.”<br />

Bi baweriya Saît<br />

Ferat Okçuoğlu, di sînemaya<br />

Kurd de ji<br />

xeynî fîlmên wî fîlmên anîmasyon<br />

tune ne û wiha dom<br />

dike: “Ez heta niha di sînemaya<br />

Kurd de rastê fîlmêk<br />

anîmasyonê nehatime. Ya ez<br />

dizanim tenê fîlmê min ê bi<br />

navê ‘The Utopia’ heye. Ji xwe<br />

ji bo fîlmên anîmasyonê<br />

rewşa sînemaya Kurd a niha<br />

ne amade ye. Ne rewşa aborî<br />

û ne jî ji aliyê ramanan. Niha<br />

ez ji bo televizyonekê hîn<br />

projeyan çêdikim. Lê ji bo sînemayê<br />

jî hinek projeyên min<br />

hene. Di demek nêzik de ez<br />

dixwazim van projeyan pêk<br />

bînim.” Okçuoğlu, li ser pirsa<br />

me ya, “Ji bo çi sinemavanên<br />

Kurd destana Kawa û Rustemê<br />

Zal wek anîmasyon<br />

nakin fîlm?” wiha got: “Xeyala<br />

min a herî mezin destana<br />

Kawa û Rustemê Zal bikim<br />

fîlm. Lê ev gelek zehmet e.<br />

Pir pere lazim e. Lê ez ê<br />

rojekê çêbikim. Ji aliyê<br />

din ez di wê baweriyê<br />

de me ku ciwanên<br />

Kurd dema pêşiya<br />

me wê dest bavêjin<br />

vî karî û anîmasyonê<br />

têkin nav sînemaya<br />

Kurd. Wê<br />

gavê wê mîtolojiyên<br />

Kurdan jî bi<br />

awayê anîmasyonê<br />

bên ser<br />

perdeya spî.<br />

Tenê hinek dem<br />

lazim e.”<br />

Hekîm Sefkan<br />

Serkeftinên TRT 6<br />

Şer, erê şer. Ne pêwîst e di şeran de çek bên<br />

bikaranîn, ji xwe armanc ji şeran ew e ku<br />

hêlek biserkeve, hêla din qels yan jî tune bibe.<br />

Kesên ku min nas dikin helwesta min li<br />

hemberî TRT 6 dizanin. Ew kanal (ku iro yan<br />

jî sibe kare tune bibe, ji ber fermîbûna wê ya<br />

huqûqî hîn jî tune ye) ne ji bo pêşketina<br />

ziman û çanda me, lê belê ji bo xerakirina zimanê<br />

me ye. Mixabin ew bi destê me <strong>dibe</strong>. Lê<br />

ew kanal bi xwe serkeftineke mezin a tekoşîna<br />

Kurdan e, heta berî demekê, heta vê<br />

rojê jî, hîn kurdî li cem kesên ku ew kanal vekirine<br />

"zimanê nenas"e. Li hemberî tekoşîna<br />

Kurdan, dewlet mecbûr ma ku hinek gavan<br />

bavêje, lê wek xwe, ne wek me, yek ji wan jî<br />

ew kanala TV bû.<br />

Dema ku bi tirkî ji Kurdan re digotin ‘terorist’,<br />

ji xwe me nedibist jî, lê dema ku Kurdek,<br />

bi kurdî, dibêje "rêxistina terorê" mirovê bi<br />

namûs û welathez hezar carî dimre.<br />

TRT 6 gelek "serkefin" bi dest xistine, wek:<br />

Niha bi kurdî Kurdan reş dikin. Gelek hunermendên<br />

Kurd ku heta duh, li saziyên welatparêz<br />

kar dikirin, di şer de hêsîr ketin<br />

destê dewletê. Kesên ku bi salan dixwestin bi<br />

nav û deng bibin, lê nedibûn, niha hemû Kurd<br />

li ser wan "dipeyîvin".<br />

"Serkeftineke" din a TRT6, di rêzefilmên<br />

wê de ye, me digot qey di her malê de rojane<br />

pirsgirêka Kurd tê axavtin, bi rastî min nizanibû<br />

Kurdên wiha hene ku haya wan ji bayê<br />

felekê nîne, ev jî bi xêra TRT 6 em fêrbûn.<br />

"Serkeftin"a herî mezin ew e ku TRT 6<br />

Kurd kirin du perçe, ji xwe em tîştîşî bûn, icar<br />

her tîşek ji me bûn dudo.<br />

Maka "serkeftinan" ku hikûmeta Tirkiyê di<br />

bin simbêlan re dikenîne, ew e ku TRT6 û<br />

rayedarên Tirk şer di nava Kurdan de derxistin.<br />

Van rojên dawî qerebalixeke wiha bi toz ku<br />

dilê mirov li hev dixe derket navê. Daxuyanî<br />

li ser daxuyaniyekê, ji xwe mijarên axavtinê<br />

yên Kurdn tunebûn, bi xêra TRT 6’ê mijarek<br />

derket û Kurd rabûn hev.<br />

Di nerîna min de kesekî ku tiştekî nizane<br />

tune ye, kî diçe ku, çima yan jî kînga,yan wê<br />

çi li pêşiya wan be, zanin, loma pêwîstî bi<br />

şîretan nemaye.<br />

Tiştekî ku pir bala min kişand heye, di daxuyaniya<br />

weqfa Şivan Perwer de tê gotin ku<br />

"sansurkirina ala Kurdistan tê wateya ne tehemulkirina<br />

dewletê ji rengên kurdî re". Sedî<br />

sed rast e, lê gelo Şivan ne rengekî kurdî yê<br />

naskirî ye?<br />

Mijara vexwendina wî ji TRT6’ê re ne niyeteke<br />

paqij e.<br />

TRT saziyeke dewletê ye, siyaset û nêzikbûna<br />

dewletê ji Kurdan re ye, <strong>dibe</strong> ku sibe em<br />

hemû li wê saziyê ne tenê bibin mêvan, tê de<br />

kar jî bikin, lê vê rojê, ev yek tê wateya pejirandina<br />

çareseriya hikûmet û dewletê ji pirsgirêka<br />

Kurd re.<br />

Bi nerîna min Bulent Arinç û AKP di vê<br />

demê de gihan armanca xwe, TAK fort kirin.<br />

Çapemeniya Tirk û MIT’ê navê wê kirin tahdîda<br />

kuştinê; Ahmet Altan nivîsî, Kurdan bawerkirin<br />

û tevliheviyeke mezin çêbû. Ma ne<br />

ev bû armanca dewletê?<br />

Her kes azad e. Rastî jî li navê ne.

Rûdaw<br />

Hejmar 88 9<br />

Amed<br />

Wuppertal<br />

Êlîh (Batman)<br />

Îzmîr<br />

Amed<br />

Wek her salê, Kurdên li<br />

derveyî welat dijîn îsal<br />

jî bi şev, meş û çalakiyên cûrbecûr<br />

Newroz pîroz kirin.<br />

Newroza li derveyî Kurdistanê<br />

ya îsal a herî mezin li<br />

<strong>bajar</strong>ê Almanyayê Dusseldorfê<br />

hat pîrozkirin. Newroz<br />

a ku ji aliyê Yekitiya Komelên<br />

Kurd li Almanya (YEK-<br />

KOM) ve hat lidarxistin, ji<br />

hemu <strong>bajar</strong>ên Almanya, 50<br />

hezar li kêleka çemê Renê civand.<br />

Di şahiya Newrozê de<br />

siyasetmedarên Kurd û<br />

Alman jî amade bûn û li vir<br />

axivîn. Hevseroka BDP’ê<br />

Gultan Kişanak jî li Newroza<br />

Düsseldorfê amade bû û hikûmeta<br />

AKP’ê rexne kir. Ji<br />

bilî axaftinên siyasî, hunermendên<br />

wek Ali İhsan<br />

Doğan, Xelîl Xemgîn, Şahê<br />

Bedo, Aynur Dogan, Grup<br />

Bajar, Silbûs û Tarî ji tevlî şahiya<br />

Newrozê bûn û bi stranên<br />

xwe pîrozbahî geş kirin.<br />

Jin û keç û zarok bi rengên<br />

kesk, sor û zer xwe xemilandin<br />

û dîlan girtin.<br />

Li ser dikê siyaset li jêr<br />

jî dîlan<br />

Duyemîn Şahiya Newrozê<br />

ya mezin jî li <strong>bajar</strong>ê Wup-<br />

Zurih<br />

Newroz 2011<br />

Roma Düsseldorf<br />

pertalê jî aliyê KOKMAR.eu<br />

ve hat organîzekirin. Bi<br />

sedan kes tevlê pîrozbahiyê<br />

bûn û li ber stranên Şîvan<br />

Perwer, Hozan Fatê, Xêro<br />

Abbas dîlan girtin. Di Newrozê<br />

de dirûşmên wek “Perwerda<br />

zimanê dayîkê<br />

mafekî bingehîn ê mirovahiyê<br />

ye” bal kişandin ser<br />

xwe. Gelek nûnerên sazî,<br />

partî û rêxistinên Kurd jî<br />

tevlî pîrozbahiyê bûn û axivîn.<br />

Cîgirê serokê HAK-<br />

PAR’ê Hasan Dagtekin jî di<br />

Newroza Wuppertal de<br />

amade bû. Keç û jinên bi<br />

cilên rengîn pîrozbahî rengîntir<br />

kirin û dîlan û govend<br />

girtin.<br />

Kurd li Zurihê û Romayê<br />

jî derketin kolanan<br />

Li <strong>bajar</strong>ên Swîsre Zurich,<br />

Luzern, St.Gallen, Solothurn,<br />

Lozan, Biel, Basel û<br />

Necahatelê jî Kurd derketin<br />

kolanan û di şahiyên Newrozê<br />

de dirûşmê siyasî avêtin<br />

û ji pirsgirêka Kurd re<br />

çareseriyeke demokratîk<br />

xwestin. Li <strong>bajar</strong>ê Îtalya Romayê<br />

jî Kurd li meydana<br />

Nelle Piazzayê civiyan û<br />

agirê Newrozê hat vêxistin.<br />

Nisêbîn<br />

Amed<br />

Qoser<br />

9<br />

Silopî

10<br />

Jin û Civak<br />

Keç ji medyayê direvin<br />

Jinên rojnamevan<br />

ji xapandinê ditirsin<br />

uJi ber nêrînên<br />

negatîf ên malbatan<br />

keç nikarin di<br />

dezgehên medyayê<br />

de kar bikin<br />

uJi 500 hezar endamên<br />

Sendikaya<br />

Rojnamevanên<br />

Kurdistanê tenê<br />

700 jin in<br />

Sane Silêman Hewlêr<br />

Ev dema salekê ye ku<br />

Feyrûz Reûf beşê ragihandinê<br />

xilas kiriye, lê tevî<br />

hebûna nêzîka hezar kanalên<br />

medya li Herêma Kurdistanê<br />

yên dîtinê,<br />

bihîstinê û xwendinê, Feyrûz<br />

li mal rûniştiye û kar<br />

nake: “Malbata min nahêle<br />

ez karê medyayê bikim.”<br />

Bi baweriya Feyrûz Reûf ji<br />

ber "nêrînên negativ" ên<br />

malbatan li dijî xebata li dezgehên<br />

ragehandinê keç nikarin<br />

di warê medya de kar<br />

bikin: “Kanalên medya aliyên<br />

baş ên karkirina keçan<br />

dernaxin û jinan wek alaveke<br />

xweşikî û tam wergirtinê<br />

bikartînin, guh nadin<br />

zîrekî û jêhatîbûna wan.”<br />

700 jin endamên sendîkaya<br />

rojnamevanan<br />

in<br />

Tevî vekirina çend beşên<br />

medyayê li peymangeh û<br />

zanîngehên Herêma Kurdistanê,<br />

salane çendîn<br />

xwendekarên keç berê xwe<br />

didin van beşan, lê piştî<br />

derçûna wan beşekî kêm ji<br />

wan li kanalên medyayê<br />

kar dikin.<br />

Nêzîka 5 hezar endamên<br />

Sendîkaya Rojnamevanên<br />

Kurdistanê heye ku tenê<br />

700 endamên wê jin in. Ev jî<br />

dide xuyakirin ku hê mêr li<br />

dezgehên medyayê serdest<br />

in, lê li aliyê din li sendîkaya<br />

rojnamevanan komîteya<br />

rojnamevanên jin jî heye.<br />

Mamosteyên beşê ragihandinê<br />

sedemê dûrketina<br />

keçên ku beşê ragihandinê<br />

xilas dikin ji karê medyayê<br />

bi girtîbûna civakê ve girêdidin<br />

û bi baweriya wan hê<br />

piraniya malbatan ewqasî<br />

ne vekirî ne ku rê bidin<br />

keçên wan li derve kar<br />

bikin, nemaze di warê<br />

medyayê de.<br />

Baweriya malbatan<br />

rolek mezin dileyîze<br />

Serokê beşê ragihandinê<br />

li peymangeha teknîkî ya<br />

Hewlêrê Dilêr Ehmed di-<br />

Komedyenê meksîkî Eugenio Derbez xwe ji bo lîstekekê<br />

amade dike<br />

bêje: “Pirsgirêka vebûna<br />

me ya civakî heye. Baweriya<br />

piraniya malbatan hê<br />

bi vê yekê nîne ku çawa<br />

keçên wan li dezgeheke<br />

mîrî fermanber in.”<br />

Dilêr Ehmed diyar kir ku<br />

çendîn keç ku destpêkê li<br />

beşê ragihandinê hatin<br />

wergirtin, kesûkarên wan<br />

hewl dan wan veguhêzin<br />

beşekî din: “Keçên ku îro di<br />

medyayê de kar dikin, malbatên<br />

wan vekirî ne û fam<br />

dikin ku medya jî wek pîşeyên<br />

din çawa mêr tê de kar<br />

dikin, jin jî bi heman awayî<br />

dikarin tê de kar bikin.”<br />

Beşek ji keçên ku diçin<br />

beşê ragihandinê, wek<br />

beşên din tenê mebesta<br />

wan bidestveanîna bawernameyê<br />

ye, lê ne ku bidestveanîna<br />

agahî û fêrbûna<br />

pîşeyê ye. Loma yên ragihandinê<br />

xilas dikin, pir kêm<br />

karê ragihandinê dikin.<br />

Mamoste Rizgar Rencero,<br />

ji beşê ragihandinê yê<br />

kolêja edebiyatê li zanîngeha<br />

Selahedîn, dibêje:<br />

“Her sal hejmareke baş a<br />

keçan derdikevin, lê di<br />

warê medyayê de kar<br />

nakin. Hinek keç hatine<br />

beşê ragihandinê û gotine<br />

ku tenê ji bo bawernameyê<br />

bidestve bînin û bi hêsanî<br />

mêr bikin.”<br />

Bi dîtina Rencero ku hunermend<br />

e jî, hinek karê<br />

Bawer Çem Amed<br />

Mêrên ku bi qasî jinan<br />

girîngî didin lênihêrtina<br />

por, birî, dêm, rû<br />

û pirça xwe li Amedê<br />

zêde dibin. Êdî mêr jî<br />

weke jinan dest bi manîkur<br />

û pedîkurê dikin û<br />

salonên ku vê xizmetê<br />

didin her ku diçe zêdetir<br />

dibin.<br />

Li Amedê her ku diçe<br />

hejmara mêrên ku dixwazin<br />

bi qasî jinan laşê xwe<br />

xweşik bikin û girîngî<br />

didin qeşengiyê (delalî)<br />

zêdetir <strong>dibe</strong>. Mêrên ku<br />

biriyên xwe digrin, pirça<br />

sîngê xwe digrin, manîkur<br />

û pedîkur çêdikin ku<br />

weke metroseksuel tên<br />

zanîn, êdî li Amedê zêde<br />

tên dîtin. Vêca ji ber ku<br />

hejmara metroseksuelan<br />

hunerî jî bandorê li ser<br />

dûrketina keç û jinan ji<br />

medyayê dike: “Hunera<br />

Kurdî wisa lê hatiye ku jineke<br />

Kurd di WC’yê de klîp<br />

dikişîne, ev civakê ditirsîne<br />

û wisa dike ku jin ji medyayê<br />

dûr bikevin. Herwiha<br />

hinek dezgehên medyayê<br />

bi awayekî xerab li himberî<br />

jinan tevdigerin.”<br />

Sedem burokrasiya<br />

mêran e<br />

Nêrîna jinên rojnamevan<br />

cuda ye. Bi baweriya hinekan<br />

sedem bi jinan ve girêdayî<br />

ne ku bi xwe naxwazin<br />

derkevin pêş. Hinek jî dibêjin<br />

sedem di kanalên medyayê<br />

ye de burokrasiya<br />

mêran e.<br />

Nivîskar û helbestvan<br />

Çinar Namiq ku li kolêja<br />

edebiyatê xwendekara beşa<br />

ragehandinê ye, dibêje: “Jin<br />

bi xwe berpirsiyar e ku di<br />

warê medyayê de roleke wê<br />

ya balkêş nine, ji ber eger<br />

her mirovek bixwaze kar<br />

zêde bûye, di salên dawî<br />

de li Amedê hejmara salonên<br />

mêran ên delaliyê<br />

jî zêde bûne. Salona yekemîn<br />

li Amedê di 2007’an<br />

de vebû û niha 7 salonên<br />

mêran ên delaliyê li wî<br />

<strong>bajar</strong>î hene. Li Ofîsa<br />

Amedê 3, li Kayapinarê 2,<br />

li Yenîşehîrê 2 salon niha<br />

xizmeta qeşengkirina<br />

mêran didin.<br />

Berê şerm dikirin<br />

Yek ji xwediyên van salonên<br />

delaliyê, Mehmûd<br />

Îsmailoglu ye, ev 3 sal in<br />

ew li Amedê xizmetê dide<br />

mêrên metroseksuel. Îsmaîloglu<br />

derbarê profîla<br />

muşteriyên xwe yên metroseksuel<br />

û xizmetkariyên<br />

salona xwe got:<br />

“Mêrên Kurd pir şermok<br />

in, dema ku birî û pirça<br />

b i k e ,<br />

dikare bike,<br />

lê li cem me<br />

jin bi xwe<br />

h e w l d a n a n<br />

nake, û astengiyên civakê<br />

dike behane.”<br />

Lê bi nerîna rojnamevan<br />

Behre Hemereş, lehî û êrîşên<br />

qise û qiselokan li ser<br />

jinên rojnamevan wisa kiriye<br />

ku jin ji karê medyayê<br />

dûr bikevin: “Jin dema tên<br />

nav karê ragihandinê ji xapandinê<br />

ditirsin, lê ev vedigere<br />

jinan bi xwe ku rê dide<br />

vê xapandin û bikaranînê.”<br />

sîngê xwe bigrin, dikevin<br />

psîkolojiyeke wisa ku<br />

xwe nemêr hîs dikin. Yan<br />

jî gelek mêr dixwazin bên<br />

salonên delaliyê birî û<br />

pirça xwe bigrin lê ditirsin<br />

ku xelk henekê xwe bi<br />

wan bike, wan biçûk bixe,<br />

ji ber vê yekê dixwazin lê<br />

ji tirsa nayên. Hin kes jî<br />

hene ev tirs şikandine û<br />

bi qasî jinan li laşê xwe<br />

dinêrin, girîngî didin qeşengiyê.<br />

Hejmara metroseksuelan<br />

her diçe li<br />

bajêr zêdetir <strong>dibe</strong>.”<br />

Epîlasyona dêman jî<br />

dixwazin<br />

Xwediyê saloneke din a<br />

delaliya mêran bi navê<br />

Ahmet Eliaçik jî da zanîn<br />

ku hejmareke kêm be jî<br />

êdî hin mêrên Amedî ji<br />

Rûdaw<br />

Hejmar 88<br />

H e -<br />

m e r e ş<br />

w i h a<br />

axaftina<br />

xwe qed<br />

a n d :<br />

“Li Kurdistanê pir kêm tê<br />

dîtin ku li dezgehên medyayê<br />

jin <strong>xwedî</strong> post bin, jin<br />

an bêjer û yan jî pêşkêşkar<br />

in û carna peyamnêr in.<br />

Kêm jin hene ku sernivîskar<br />

an rêveberên kanaleke<br />

televizyonê bin, ji ber hinek<br />

mêrên ku di medyayê de<br />

kar dikin di bingeh de baweriyê<br />

bi şiyana jinan<br />

nakin.”<br />

Metroseksuelên Kurd zêde dibin<br />

porkurkirina klasîk zêdetir<br />

ji bo menîkur û pedîkurê<br />

berê xwe didin<br />

salonan û wiha axivî: “Ji<br />

sedî 5ʼî muşteriyên min ji<br />

bo lênihêrtina laş, manîkur<br />

û pedîkurê tên. Li vir<br />

pirça sîngê xwe digrin,<br />

pirça dest û lingê xwe<br />

digrin, xwe qeşeng dikin,<br />

bêhnên pir xweşik li xwe<br />

dikin. Mêr êdî ji bilî rih û<br />

porê xwe, ji bo lênihêrtin<br />

û qeşengkirina laş, dest û<br />

piyên xwe jî tên.<br />

Gelek mêr dixwazin em<br />

ji wan re masaj jî bikin, lê<br />

niha em xizmeta masajê<br />

nadin.” Elîaçik, got ku hin<br />

mêrên ku dixwazin epîlasyona<br />

dêman bikin jî<br />

hene lê niha ji ber kêmbûna<br />

muşteriyan ew wê<br />

xizmetê nadin.

Hejmar 88<br />

Rûdaw<br />

Felekedîn Kakeyî:<br />

Azadbûna<br />

Rojhilatê<br />

Kurdistanê<br />

misoger e<br />

Serhildanên gelerî li Cihana Erebî û Rojhilata<br />

Navîn didomin û berbi welatên serdestên Kurdan<br />

belav dibin. Felakedîn Kakeyî di wê baweriyê de<br />

ye ku ev serhildan wê bighijin Sûriye û Îranê jî û<br />

Rojava û Rojhilatê Kurdistanê wê azad bibin.<br />

Hewlêr (Rûdaw) - Felekedîn Kakeyî<br />

yek ji serkirdeyên kevnar ê<br />

PDK’ê ye ku ev du kongre ne xwe<br />

ji bo serkirdayetiya PDK’ê berbijar<br />

nekiriye. Pir caran nerîneke<br />

wî ya cuda li ser rewşan heye. Bi<br />

baweriya Kakeyî niha dema wergirtina<br />

Kerkûkê ye, dema xwe<br />

amadekirinê ye ji bo azadbûna<br />

Rojhilat û Rojavayê Kurdistanê û<br />

ji bo vê mebestê jî wek pêwîstiyeke<br />

pir zêde dibîne ku partiyên<br />

her çar parçeyên Kurdistanê kom<br />

bibin û xwe amade bikin.<br />

Rûdaw: Tiştê niha li Kurdistanê<br />

heye xwepêşandan an serhildan e?<br />

Felekedîn Kakeyî: Ne yek ji wan<br />

e jî. Ez di aliyê teorîk de dibêjim.<br />

Ez behsa kitekitên bûyera ku li Silêmaniyê<br />

çêbû nakim, lê behsa<br />

koka meseleyê dikim. Ji ber çi dibêjim<br />

ne tişteke? Ji ber li ser ti felsefeyekê<br />

naçe. Eger em nav li van<br />

bûyeran bikin, wek raperîn an<br />

xwepêşandan, ji xwe xwepêşandan<br />

pileyeke raperînê ye. Yanî<br />

serhildan xwepêşandan û mangirtin<br />

tê de heye û serhildan jî tê<br />

de heye. Serhildan ne tenê ew e<br />

ku di cih de herî sîstem an rêjîmê<br />

biguherî lê ew e ku tu rewşê bilivînî.<br />

Niha li vir qet nikarî weke<br />

welatên din bikî, ew jî ji ber tiştekî:<br />

awayê sîstemê li Îraq û li<br />

Kurdistanê jî çesipî ye ku li ser veguherandina<br />

demokratîk bend e,<br />

êdî ev demokrasî nayê qebûlkirin<br />

an dibêjin ne demokrasî ye û heye<br />

bêjin hilbijartin ne dirust in, ev<br />

meseleyeke din e. Lê du salên din<br />

dema hilbijartinên parlamentoyê<br />

tên û hilbijartina serokê Herêma<br />

Kurdistanê tê kirin, li Bexdayê jî bi<br />

heman awayî. Di demeke nêzîk<br />

de, hilbijartinên civatên parêzgehan<br />

jî tên kirin, yanî hilbijartin bi<br />

berdewamî heye û prose nesekinî<br />

ye. Ez behsa Tevgera Goran dikim<br />

û eger Komele û Yekgirtû jî herin<br />

rexê wê, gotina min ji bo wan jî<br />

derbas <strong>dibe</strong>. Tu li parlamento yî û<br />

moleta karkirinê jî wergirtiye.<br />

Hilbijartin hatiye kirin û gihiştî<br />

parlamentoyê, li gor yasayekê kar<br />

dikî û diaxivî. Ewê dibêje dengê<br />

min li parlamento dernakeve, tel-<br />

evizyon hene û kanala te ya medyayê<br />

heye. Jixwe hinek parlamento<br />

li cîhanê hene tiştekî kurt<br />

belav dikin û ew jî serokayetiya<br />

parlamento sansûr dike, wek li<br />

Bexdayê heye, li wir beşê ragehandina<br />

parlamento bi xwe wêneyê<br />

rûniştinan diweşîne. Li<br />

Kurdistanê ew jî nîne û azad e.<br />

Eger PDK’ê videoya rûniştinê<br />

belav neke, aliyekî din dikare<br />

belav bike.<br />

Lê Goran niha daxwaza hilweşandina<br />

hikûmetê dike ne ya<br />

parlamentoyê.<br />

Hilweşandina parlamentoyê jî<br />

rewa ye, lê şertê wê hene. Ez nabêjim<br />

çênabe, lê ev hilweşandin li<br />

gor sîstema navxwe ya parlamento<br />

divê li parlamento bê<br />

behskirin. Tu ku li parlamento yî,<br />

çima li derveyî wê daxwaz dikî?<br />

Ku te li wir daxwaz kir, du rê<br />

hene: bê guman ev weke her biryareke<br />

giring dikeve dengdanê<br />

de, eger piranî ligel te bûn, ser<br />

çavan. Eger ne ligel te bûn û te<br />

dîsa raya xwe tenê rast dît, rast<br />

bibîne, lê divê li gor raya piraniyê<br />

tevbigerî. Ev yasaya karê parlamentoyê<br />

ye li seranserê cîhanê.<br />

Êdî tu li hundirê parlamentoyê<br />

daxwaza tiştekî dikî ku piranî<br />

qebûl nakin, dixwazî li derveyî<br />

parlamentoyê ferz bikî.<br />

Çi ferq di navbera Herêma Kurdistanê<br />

û Misir û Tunusê de<br />

heye?<br />

Li Misr û Tunusê du rêjîmên<br />

girtî hebûn ku rê nedidan kes baxive.<br />

Misir ku bi hezarên salan navenda<br />

çand, raman û hunerê ye,<br />

wisa lê hatibû ku rewşenbîran nikarîbû<br />

biaxivin. Ev li vir tune. Li<br />

Tunusê jî, Zênabidîn Bin Elî bi<br />

derbeyê gihişte desthilatê û<br />

Hebîb Boreqîbe yê damezrênerê<br />

Wêne: Rûdaw<br />

Tunusê xist zindanê. Li gor hemû<br />

exlaqên siyasî, ew karekî ne baş<br />

bû. Li vir gava behsa serokê Herêma<br />

Kurdistanê dikin, heya niha<br />

ev gera dûyem e ku serokayetiyê<br />

dike, lê eger bo gera sêyem yasayê<br />

jî rê nedayê û bi kotekî got ez ê bimînim,<br />

wê demê mafê te heye tu<br />

serhildanê bikî. Nizanim yasaya<br />

serokayetiya Herêma Kurdistanê<br />

çawa ye, lê dîsa naxwazim bibe sê<br />

ger, ez endamê PDK’ê me û serokê<br />

min e, lê dixwazim vê gerê xilas<br />

bike û bi emanet bêje bi xatirê we.<br />

Eger serokê Herêma Kurdistanê<br />

serok Barzanî bû, yan keskekî din<br />

bû, dema wî moleta wî, ya yasayî<br />

xilas bû û got nexêr naçim, wê<br />

demê ez ê jî serhildanê bikim li<br />

dijî wî. Lê hê me ew tişt nedîtine.<br />

Li ser meseleya gendeliyê jî, Emerîka<br />

û Brîtanya jî dibêjin gendelî li<br />

cem me heye, lê gendelî tê çareserkirin.<br />

Hêj wezîr bûm ku planek<br />

ji aliyê hikûmetê ji bo nehiştina<br />

gendeliyê hat danîn. Bawer dikim<br />

gendelî her tê kirin, lê tu dikarî<br />

kêm bike û rê lê bigre û gendelkaran<br />

zû ceza bikî. Li Îraq û Kurdistanê<br />

jî, ev kêm e. Pêwîstiya me li<br />

Kurdistanê bi şefafiyeteke zêdetir<br />

heye û ev jî dikare bê kirin.<br />

Di daxuyaniya 7 xalî ya ku Tevgera<br />

Goran derxistî de meseleya<br />

Kerkûkê bi tevayî winda ye.<br />

Bi baweriya min niha dema<br />

wergirtina Kerkûkê ye. Divê biraderên<br />

Goran bi xwe bersiva vê<br />

yekê bidin, ji ber ku wan felsefa<br />

xwe li ser çi danîne û armanca<br />

wan çi ye, ew dizanin. Ew daxuyaniya<br />

ku tu behs dikî, ew bernameya<br />

wê tevgerê ye û mafê wan<br />

e. Min di dema xwe de jî li ser vê<br />

yekê ti axaftin nekirine, min got<br />

partiyeke û bernameya xwe belav<br />

dike. Ji xwe ji bo wê yekê hatiye<br />

damezrandin, eger wê yekê jî nebêje,<br />

erê çi bike?<br />

Di rojeva Kurdan de, bi deshilat,<br />

opozîsyon û hikûmetê ve, Ker-<br />

Hevpeyvîna Hefteyê 11<br />

kûk xalek lewaze.<br />

Me timî gotiye ku giringiyek pêwîst<br />

nedan Kerkûkê û pêwîste<br />

beşek ji bûdçeya Herêma Kurdistanê<br />

jêre bê veqetandin.<br />

Hinek Kurdên derve dibêjin, ev<br />

raperîna cîhana Ereban ji bo<br />

Kurdan ku li parçeyên din jî dest<br />

bi raperînê bikin, firsendek<br />

mezin e û ji bo Herêma Kurdistanê<br />

jî navçeyên veqetayî werbigire.<br />

Nêrîna we çi ye?<br />

Min berê jî behsa vê yekê kiriye<br />

ku ev rewş ji du aliyan ve bihara<br />

Kurdan e. Ez tênagihim ku li vê<br />

derê serhildanê bikin, wê çi werbigirin.<br />

Lê ji bo Kerkûkê, erê. Kerkûk<br />

jî bi wî awayî nayê wergirtin,<br />

belkî di encama serkeftina raperîna<br />

navçeyên Kerkûkê de tê wergirtin.<br />

Çima? Niha li vê derê<br />

azadiyek heye û Bakûrê Kurdistanê<br />

jî hinekê ber bi azadiyê ve<br />

diçe. Eger Rojhilat û Rojava jî<br />

azad bûn, tu wê demê azadî. Dibe<br />

ku tu yekser nebêjî min dewlet<br />

ragihand, lê tu dibî dewletek defakto.<br />

Wekî Chomsky dibêje, di encama<br />

çûyîn-hatina 10 sal bêdengî?<br />

Ne 10 sal, wê bi 5 salan bê<br />

birîn. Çûyîn-hatinê dikî, rêya bazirganan<br />

vedikî, gûhertinên<br />

aborî, perwede û civakî, ev dibin<br />

sedem ku gel hevûdin nas bikin.<br />

Wê demê ti pirsgirêk çênabin ku<br />

her yek ji wan parçeyan di çarçoveya<br />

dewletên xwe de bimênin, ji<br />

ber wê sinorên wan bên vekirin.<br />

Wê demê wê bihara Kurdistanê<br />

be. Gelek pêwîst e em niha xwe jê<br />

re amade bikin, niha pirsgirêka<br />

me ewe û ne tiştek dine. Ji xwe<br />

her partiyek azad e ji bo xwe çi<br />

dibêje. Lê ez dibêjim divê niha<br />

hemû partiyên Kurdistanê xwe<br />

amade bikin û bernameyekê<br />

danin ku çawan bibînin. Niha ya<br />

Rojhilat mîsoger bûye.<br />

Wê li Îranê biteqe?<br />

Sedî sed. Tevî ku di siyasetê de<br />

gotin zehmet e, lê ez dibêjim ji<br />

sedî sed wê Rojhilatê Kurdistanê<br />

di demek nêzîk de azad bibe. Rojava<br />

jî bi heman awayî, ji ber vê<br />

yekê divê em xwe amade bikin. Ji<br />

ber ku pêwîstiya wan bi me heye.<br />

Pêwîste niha li gel partiyên wan<br />

navçeyan bername bên danîn. Wê<br />

ev ji bo doza Kurd bibe serkeftinek<br />

mezin. Ez nabêjim, wê rejîma<br />

Îranê bê hilweşandin, lê ya niha<br />

namîne û wê azad bibe. Ji ber vê<br />

yekê bihara Kurdistanê ye. Divê<br />

partiyên herçar parçeyên Kurdistanê<br />

kom bibin. Eger çi tişt nebe<br />

bi hevre rûnin û çayekê vexwin,<br />

behsa wê yekê bikin ku ev derfeta<br />

li pêşiya me çawan bibîn. Ji ber<br />

derfetek ji bo pirsa Kurd e û ew jî<br />

li gel min giring e. Dibe ku ev bi<br />

hinek kesan ne xweş be, mînak,<br />

<strong>dibe</strong> ku filan partî zerer bike, lê bi<br />

giştî ji bo pirsa Kurd serkeftinek<br />

herî mezin e. Ji ber vê yekê ez dûbare<br />

dikim ku lidarxistina kongre<br />

yan konferansek giştî ji bo partiyên<br />

her çar parçeyên Kurdistanê<br />

di vê demê de gelek giring e.

12 Aborî Rûdaw Hejmar 88<br />

Hawar Ebdûlrezaq Hewlêr<br />

Rêveberê giştî yê şîrketa Petroleum<br />

Keystone Gulf a Birîtanî,<br />

Todd Kozel peymana<br />

hilberîna petrolê li zeviya Şêxan<br />

bi destxistiye. Navbirî ragihand<br />

ku zeviyên Şêxan li seranserî<br />

İraqê ji bo hilberîna petrolê zeviya<br />

herî mezin e û got: “Wê zeviyên<br />

petrolê yên Şêxan bibe yek<br />

zeviyên herî mezin ên petrolê, ne<br />

tenê li Herêma Kurdistanê; belkî<br />

li İraqê jî.” Kozel bal kişand ser<br />

wê yekê ku tê texmîn kirin di nav<br />

wê zeviyê de, 1.9 heta 7.4 milyar<br />

bermîlên petrolê heye.<br />

Heta niha Hikûmeta Herêma<br />

Kurdistanê li gel 41 şîrketên biyanî<br />

(ku ser bi 17 welatên cûda<br />

ne) 37 peymanên hilberîna petrol<br />

û gazê, mor kiriye.<br />

‘The Oil & Gas Year’ gaz û<br />

petrola Kurdistanê dide<br />

nasîn<br />

Herêma Kurdistanê bi pirtûkek<br />

bi navê 'THE OIL & GAS YEAR'<br />

sektora hilberînê di warê gaza<br />

xwezayî û petrolê de bi cîhanê<br />

dide naskirin. Ev jî beşa duwem a<br />

wê pirtûkê ye.<br />

Roja 3’ê Adar a 2011'an ew pirtûk<br />

di merasîmekê de bi amadebûna<br />

Serokê Hikûmet û Wezîrê<br />

Çavkanî û Xwezayî yê Herêma<br />

Kurdistanê, li otela Rotana li<br />

Hewlêr xistin pêşberî xelkê. Di<br />

wê merasîmê de xwediyê şîrketa<br />

Genel Enerji ya Tirk, Mehmet Ser-<br />

pîl ku ji sala 2002'an ve di warê<br />

dîtin û hilberîna petrolê de li Herêma<br />

Kurdistanê kar dike, bû<br />

xwediyê xelata kesayetê salê.<br />

Navbirî li zeviyên petrolê yên<br />

Teqteq û çend herêmên din ên<br />

Herêma Kurdistanê kar dike.<br />

Di wê pirtûkê de nirxandina ji<br />

bo kar û çalakiyên pîşesaziya petrol<br />

û gaza Herêma Kurdistanê di<br />

12 mehên derbazbûyî de hatiye<br />

kirin.<br />

Ji bo hezaran kesî derfeta<br />

kar<br />

Di beşek din a wê pirtûkê de<br />

hevpeyvînek taybet li gel Wezîrê<br />

Serwetên Xwezayî yê Herêma<br />

Kurdistanê Dr. Aştî Hewramî hatiye<br />

kirin û behsa peymanên pî-<br />

Newzet Mehmûd<br />

Karzan Mistefa Koyî sala<br />

1993’an ji dikanek biçûk a<br />

firotina tirşiyê li Silêmanî dest bi<br />

kar kir, lê xewna wî ji wê dikanê<br />

mezintir bû. Piştî 7 salan, zeytûn<br />

û tirşiya wî navûdeng bû. Navbirî<br />

biryar girt ku di xaniyek kirê<br />

de kargehekê damezirîne, zeytûnên<br />

Kurdistanê dane nava qûtiyan<br />

da ku êdî Kurd ji bo tirşî û<br />

zeytûnan çavê xwe nedin Tirkiye<br />

û Îranê.<br />

Niha berhemên kargeha Zeytûnî<br />

Awa, bi taybet jî “Pelên<br />

mêwan û Tirxêne” bi rêya Kurdek<br />

rûniştvanê Londonê yê bi<br />

navê Teha Hacî Ebdûl ve digihin<br />

Wêne: Rûdaw<br />

Herêma Kurdistanê dikare<br />

100 salan gaza Ewrûpa<br />

dabîn bike<br />

Di nav zeviyên Kurdistanê de heta niha 49 bîrên petrolê hatine vekirin<br />

û tê texmînkirin ku di nav van zeviyan de rezerva Herêma Kurdistanê<br />

ya gazê di navbera 1,9 heta 7,4 Milyar bermîl petrol heye.<br />

şesaziya petrol û gazê ji bo aboriya<br />

Herêma Kurdistanê dike û<br />

dibêje: “Pîşesaziya petrol û gazê<br />

ji bo bilindkirina rewşa aboriya<br />

Herêma Kurdistanê ne tenê<br />

hêzek e, belkî li Kurdistanê derfeta<br />

kar ji bo hezaran kesî dabîn<br />

dike. Me heta niha 2 santral damezirandine<br />

û ya 3. jî di damezrandinê<br />

de ye.”<br />

Yek ji îstatîstîkên di pirtûkê de<br />

ew e ku bi armanca hilberîna di<br />

warê petrol û gazê de 41 şîrketên<br />

biyanî hatine Herêma Kurdistanê.<br />

Di nav wan de jî çend şîrketên<br />

mezin ên wekî; Aspect a Kanadî,<br />

Murphy a Amerîkî, Genel Enerjî<br />

Brîtanya. Ev cara yekeme Brîtanî<br />

daxwaza perên mêwan û tirxêne<br />

ji Kurdan dikin.<br />

Teha karê bazirganiyê dike û<br />

kelûperên Ewrûpî tîne Herêma<br />

Kurdistanê. Lê sala 2009’an biryar<br />

da ku berhemên Kurdistanê<br />

jî li gel xwe bibe Ewrûpa. Her<br />

çendî tenê ew ji bo nasandina<br />

ya Tirkî, NDO ya Norveçî û Petroleum<br />

Gulf Keystone ya Birîtanî<br />

hene.<br />

Derbarê wirdekariyên Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê li gel<br />

şîrketên biyanî, di wê pirtûkê de<br />

cih ji wê yekê re hatiye dayîn ku,<br />

'Hinek ji xalên di nava peymanên<br />

Herêma Kurdistanê de ewqas<br />

baldar in û karîna rakêşana lîstikvanekê<br />

li tevayî cûrekê mezinahiyê<br />

de heye.'<br />

Ji sala 2003’an ve 49 bîrên<br />

petrolê hatine kolandin<br />

Brîtanya daxwaza pelê<br />

mêwên Kurdistanê dike<br />

Li gor wê pirtûkê û gotinên Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê petrola<br />

Herêma Kurdistanê ya yedek<br />

digihe 45 milyar bermîl. Ji sala<br />

2003'an ve 49 bîrên petrolê di<br />

nav sinorên Herêma Kurdistanê<br />

de bi armanca dîtina petrolê hatine<br />

kolandin.<br />

Di nava wê pirtûkê de nexşeyek<br />

tê nîşankirin ku heta niha di nava<br />

sinorê Herêma Kurdistanê de 40<br />

zeviyên petrolê hene û niha petrol<br />

di piraniya wan de hatiye<br />

dîtin. Ji wan jî; Tawkê, Teqteq,<br />

Bazyan, Şêxan, Sersing, Berde<br />

Reş, Mîran, Çemçemal, Akrê û<br />

hwd...<br />

Xwediyê Kargeha Zeytûnî Awa Karzan Mistefa: Me par 2500<br />

kartonên pelên mêwan rêkir Brîtanya, em ê îsal zêdetir rêkin<br />

berhemê welatê xwe dike, nekû<br />

bazirganî; “Me sala derbazbûyî<br />

barek ji berhemên Zeytûnên<br />

Awa birin Londonê. Ji derveyî<br />

Kurdan, li gel Brîtaniyan jî gelek<br />

hat pejirandin. Bi taybet jî tirxêne<br />

û pelên mêwan.” Ji wê<br />

demê ve êdî Teha dest bi birina<br />

pelên mêwan û tirxêneyên Kar-<br />

zan bo Ewrûpa kir.<br />

Ji ber vê yekê niha ew tirxêneya<br />

ji bo Ewrûpa tê amadekirin,<br />

şoriya wan hatiye kêmkirin.<br />

Teha Hacî Ebdûl dibêje: “Pelên<br />

mêwan jî li gel wan gelek pesend<br />

in. Ti madeyên parastinê di<br />

nav de nîne, bi ava leymonê diparêzin<br />

û hildigirin.”<br />

Xwediyê şîrketa Genel Enerji ya<br />

Tirkî, Mehmet Serpîl ji ber karên<br />

xwe yên di warê petrola li Kurdistanê<br />

de, wekî kesayetê salê hat<br />

destnîşan kirin û şîrketa wî li Herêma<br />

Kurdistanê xwediyê 6 projeyên<br />

hilberîna petrolê ye di wê<br />

derbarê de dibêje: "Niha armanca<br />

berhemê rojane yê herdu zeviyan<br />

ew e ku bigihe 100 hezar bermîl<br />

petrol û gelek jî nemaye bigihin<br />

wê hêjmarê. Em hewl didin ji bo<br />

berhemê rojaneya Teqteq di rojekê<br />

bigihêne 90 hezar bermîl, ji<br />

ber vê yekê tê çaverêkirin ku berhemê<br />

rojane yê herdu zeviyan<br />

heta dawiya 2011'an bigihe 170<br />

hezar bermîlên petrolê.”<br />

Lê Sepîl ew yek jî ragihand ku<br />

pêwîst e di demek herî nêzîk de<br />

di nava sinorê Herêma Kurdistanê<br />

de boriyên petrolê hebin.<br />

Wekî alternatîfek ji bo boriyên<br />

petrola Kerkûk û herwiha ji bo<br />

lezkirina proseya rêkirina petrola<br />

Herêma Kurdistanê.<br />

Li Herêma Kurdistanê di<br />

navbera 106-212 trilyon<br />

m3 gaz heye<br />

Derbarê kêrhatina xaka Herêma<br />

Kurdistanê di warê pîşesaziya<br />

petrol û gazê de, Rêveberê<br />

Giştî yê Grûba Enerjiya Forbîs<br />

Ehmed Seîd di wê baweriyê de ye<br />

ku pêşeroja pîşesaziya Herêma<br />

Kurdistanê geş e û got: “Ji ber ku<br />

Herêma Kurdistanê di aliyê jeolojiyê<br />

de li gor welatên din metirsî<br />

kêmtir e, çi dema ku proseya siyasî<br />

pêşket, wê bi awayek berçav<br />

bazara pîşesaziya serwetên xwezayê<br />

yên herêmê bilind bibe.”<br />

Wezîrê Serwetên Xwezayî yên<br />

Herêma Kurdistanê derbarê xwe<br />

amadekirina Herêma Kurdistanê<br />

bo tevlîbûna projeya Nabûko<br />

diyar kir ku Herêma Kurdistanê<br />

demek dirêj dikare gazê ji bo wê<br />

projeyê dabîn bike. Aştî Hawramî<br />

di wê pirtûkê de dibêje: "Li gor<br />

xemilandina hikûmet û hinek<br />

kesan, niha li Herêma Kurdistanê<br />

106-212 trilyon m3 gaz heye.<br />

Eger ev hêjmar li gel projeya Nabûko<br />

bê berhevkirin, biryar e gaz<br />

ji Rojhilata Navîn bigihin Ewrûpa<br />

û pêwîstiya vê projeyê di salekê<br />

de bi 31 milyar m3 gaz heye. Wê<br />

demê em dikarin pêdiviyên nêzî<br />

100 salên wê projeyê dabîn<br />

bikin.”<br />

Teha dema berhemên Kurdistanê<br />

di şûşeyan de li sûpermarketên<br />

Brîtanya dibîne, xwe bi<br />

bextewar dibîne û dibêje: “Dema ez<br />

wê yekê dibînim, ez gelek kêfxweş<br />

dibim û fikra qezencê nakim. Tenê<br />

fikra welatê xwe dikim.”<br />

Ji derveyî hilberîna kargeha<br />

Zeytûnî Awa, Teha her carekê<br />

ava Banîxêlan li gel xwe <strong>dibe</strong><br />

Ewrûpa, “Ez dixwazim di xwaringehan<br />

de ava Banîxêlan bibînim<br />

û xelk vexwin. Bi rastî bi<br />

wan ew av gelek xweş e.”<br />

Li ser daxwaza Brîtaniyan,<br />

Karzan Mistefa Karzan, tenê sala<br />

derbazbûyî 2500 karton pelên<br />

mêwan ên di nava şûşeyan de,<br />

rêkirine Brîtanya.

S p o r<br />

Bihayê Eren bû 10 Milyon Euro<br />

uBayer Leverkusen<br />

sal û nîv berê bi 5 Milyon<br />

Euro ew stand<br />

uEren li Leverkusenê<br />

performanseke baş<br />

nîşan da û kete nava 8<br />

futbolvanên Almanya<br />

yên bihayê wan giran<br />

Koln (Rûdaw) – Sal û nîv berê<br />

Leverkusenê wî bi 5 Milyonan ji<br />

FC Baselê standibû, lê niha bihayê<br />

wî bû 10 Milyon Euro. Eren<br />

niha yek ji bihatirîn futbolvan e di<br />

nava 8 futbolvanên biha yên Lîga<br />

Alman de.<br />

Futbolvanê Kurd Eren Derdiyok<br />

di Bayer Leverkusenê de performanseke<br />

bi hêz û sezoneke<br />

serkeftî derbas dike. Eren di sezona<br />

2010/2011’an de di 27<br />

maçan de tenê yek car neket nava<br />

kadroya 11’an û di 26 maçan de<br />

leyîst. Di van 26 maçan de Eren<br />

Derdiyok 5 gol avêtin, 5 pas dan<br />

hevalê xwe û ew jî pê gol avêtin.<br />

Eren gola dawî roja 20’ê Adarê di<br />

maça ligel Schalke 04 de avêt.<br />

Herwiha Eren 8 caran jî ji bo Leverkusenê<br />

di Lîga Ewrûpa de<br />

(UEFA Euro Leage) cîh girt û di<br />

van maçan de 2 gol avêtin. Eger<br />

tîmeke din bixwaze Eren ji Leverkusenê<br />

bistîne û têxe nava kadroya<br />

xwe divê 10 Mîlyon Eûro<br />

bide.<br />

Bayer Leverkusen niha di tabellaya<br />

Lîga Alman de tevî 55<br />

pûanan di rêza duyem de cîh digire.<br />

Piştî 7 maçan sezon bi dawî<br />

<strong>dibe</strong> û tê çaverêkirin ku Leverkusen<br />

di nava her sê tîmên serkeftî<br />

de cîh bigre û rasterast tevlî Lîga<br />

Şampiyonan a UEFA’yê bibe.<br />

Eren Derdiyok di sala 1988’an<br />

de li <strong>bajar</strong>ê Baselê hatiye dinyayê;<br />

bavê wî ji Dêrsimê û diya wî ji Pazarcika<br />

Mereşê ye. Eren ji sala<br />

1994’an heta 2005’an di tîma<br />

BSC Old Boys Basel de leyîst û<br />

paşê kete nava tîm Baselê, heta<br />

sala 2009’an. Eren ji 8’ê Tebaxa<br />

2009‘an ve li Bayer Leverkusenê<br />

dileyîze û ji ber ku hevwelatiyê<br />

Swîsreyê ye di maçên <strong>navnetewî</strong><br />

de formaya Swîsreyê li xwe dike.<br />

Bayer Leerkusenê ji bo Eren Derdiyok<br />

5 Milyon Euro dabû Baselê,<br />

lê niha ji ber performanseke serkeftî<br />

bihayê Eren bilind bû 10<br />

Milyon Euro.<br />

Eren di sezona 2009/2010’an<br />

de ji bo Bayer Leverkusenê 11 gol<br />

avêtin, di sezoneke pêştir de,<br />

2008/2009’an de ji bo FC Basel a<br />

Swisreyê 9 gol avêtibûn.<br />

Di heman sezonê de Stefan Kiessling<br />

jî 5 gol avêtin; lê di sezona<br />

2009/2010’an de Kiessling ji bo<br />

Leverkusenê 21 gol avêtibûn.<br />

Lê ligel sezoneke serkeftî antrenorê<br />

Leverkusenê Jupp Heynckes<br />

(65) di sezona sala bê de<br />

namîne û diçe Bayern Munchenê,<br />

lê Eren heta 2013’an dimîne.<br />

Lîg Maç Gol Dem/Deqe<br />

Lîga Almanya 25 5 1541 Deqe<br />

Lîga Ewrûpayê 8 2 435<br />

Kupaya Almanya 2 3 143<br />

“Ji Başûr bi xemsarî nezikê me bûn”<br />

uSerokê Kulûba Dal-<br />

Kurdê Ramazan Kizil<br />

aciz e: Me pilan kiribû<br />

em di vê mehê de biçûna<br />

Herêma Kurdistanê,<br />

lê bi xemsarî<br />

nêzikê me bûn û em<br />

naçin.<br />

Dalarna (Rûdaw) - DalKurd li<br />

aliyekî xwe ji bo sezona nû<br />

amade dikir û ji aliyê din ve dixwest<br />

here Herêma Kurdistanê. Lê<br />

çûna Herêma Kurdistanê bi baweriya<br />

Serokê Kulûba DalKurd’ê<br />

Rmazan Kizil, “Jiber xemsarî û ne<br />

dilsoziyê, ev pilanê çûna me mixabin<br />

hat rawestin.”<br />

Tîma futbolê ya Kurdên<br />

Swêdê, DalKurd ji bo sezona<br />

ku di 16’ê Nîsanê d destpê<br />

dike, lezgînî da amadekariyên<br />

xwe. Li gor agahiyên ku<br />

Serokê Kulûba DalKurd’ê Ramazan<br />

Kizil dane Rûdawê,<br />

wan 4 futbolvanên nû tevlî<br />

kadroya xwe kirine û pêdiviya<br />

wan tenê bi futbolvanekî re<br />

heye. Kizil daxuyand, “Em ê heta<br />

roja înê wî futbolvanê jî diyar<br />

bikin û pê re peyman îmze bikin.”<br />

Di çarçoveya amadekariyên sezona<br />

nû de tîma DalKurdê hefta<br />

borî ligel tîma Norrkoping ku di<br />

lîga Alsvenska de dileyîze, maçekî<br />

dostanî leyist û 2-1 têk çû. Lê<br />

Kizil dibêje, “Ligel em bêyî forvetên<br />

xwe leyîstin, dîsa jî encam ne<br />

xirab bû.”<br />

Kizil da zanîn ku wan sponsor<br />

jî dîtine û niha formayên nû ku li<br />

ser navê sponsor jî hebe, amade<br />

dikin.<br />

Derbarê projeya çûna Herêma<br />

Kurdistanê de jî Ramazan Kizil<br />

axivî û rexne li berpirsên spore<br />

yên Herêma Kurdistanê girt. Kizil<br />

wiha axivî. “Dawûd Bawerî xwesteka<br />

me diyarî berpirsên Federasyona<br />

Futbolê ya Herêma<br />

Kurdistanê kir û roja 17’ê Adarê<br />

nûnerê Federasyonê Safîn telefonê<br />

min kir. Min jê re armanca<br />

serdana me kir û got em dixwazin<br />

ev qas roj bimînin, bi çendîn<br />

tîman re maçan bileyîzin û<br />

hinek têkiliyên dostanî çêkin.<br />

Wî jî got ez ê ji bo van daxwaziyên<br />

te li derfeta binêrim û lêkolîn<br />

bikim û di nava du rojan de<br />

bersiv bidim te. Lê pênc roj derbas<br />

bûn ti bersiv neda me, em lê<br />

geriyan bersiva teefona me jî<br />

neda. Ev ne dilsozî ye, xemsarî<br />

ye.”<br />

Temenê wî 22, bejna wî 1.91, numara forma wî 19 û bihayê wî 10 Milyon Euro<br />

✂ Kampanya aboneyan<br />

a Newrozê Meh<br />

Rûdaw bi helkefta meha Newrozê kampanyek<br />

nû destpê dike. Heta dawiya Adarê bibe abone û<br />

3 mehan bêpere Rûdawê bixwîne. Piştî 3 mehan<br />

abonetî otomatîk bi dawî <strong>dibe</strong>. Ji bo abonetiyê forma jêr<br />

ya abonetiyê dagire û ji Rûdawê re bişîn. Zûtir û hêsantir bi rêya e-mail<br />

<strong>dibe</strong>: navê xwe, hejmara telefona xwe û navnîşana xwe ji info@rudaw.eu<br />

re bişîn û di zûtirîn demê de Rûdaw dighije ber destê we.<br />

Abonetiya Rûdaw<br />

Ez dixwazim ji bo dema<br />

£ Şeş mehan £ Salekê £ Vekirî<br />

bibim aboneyê/ya rojnameya Rûdaw.<br />

Rojnameya min heftane bişînin vê navnîşanê<br />

Nav : ________________________________________________________________________________<br />

Paşnav : ________________________________________________________________________________<br />

Navnîşan : ________________________________________________________________________________<br />

_____________________________________________________________________________<br />

Telefon a min : _________________________________________________________________<br />

E-Mail a min : _________________________________________________________________<br />

Buhayê abonetiyê ji vê kontoyê bikşînin;<br />

bê pere<br />

Hejmara kontoyê : _________________________________________________________________<br />

Şîfreya bankê (BLZ) : ________________________________________________________________<br />

Bank : _________________________________________________________________<br />

Xwediyê kontoyê : _________________________________________________________________<br />

Dem û cîh: _____________________________ Destnîşan: ________________________________<br />

Anjî ez ê bihayê abonetiyê bişînim ser kontoya Rûdawê ya li jêr<br />

û dekontoya wê ji navnîşana Rûdawê re bişînim.<br />

Bihayê abonetiya salekê ji bo nav Almanya: 60Euro<br />

Bihayê abonetiyê şeş mehan ji bo nav Almanya: 30Euro<br />

Ji bo abonetiya derveyî Almanya, pêwendî ligel Rûdawê deynin.<br />

Hesabê Rûdaw Navnîşan<br />

<strong>Rudaw</strong> Media GmbH <strong>Rudaw</strong> Media GmbH<br />

Bank Deutsche Bank Köln Gutenbergstr. 63a<br />

Konto Nr 2450161 50823 Köln / Almanya<br />

BLZ 37070024 info@rudaw.eu

14 Nerîn Rûdaw Hejmar 88<br />

Oral Çalişlar<br />

Ronesansa Kurdan<br />

Di newroza Amedê ya bi rengên kesk û sor û<br />

zer ku ji aliyê sed hezaran ve hat pîrozkirin<br />

de, kesên homoseksuel bal dikişandin.<br />

Gelê Kurd weke civakekî ku tenê gotina<br />

mêran tê de derbas <strong>dibe</strong>, civakekî kevneşop û<br />

sergirtî tê zanîn. Di nava Kurdan de, heta demeke<br />

nêzîk, wisa atmosfereke civakî ya hişk<br />

hebû ku jin û mêr nikaribûn li cem hev rûnên.<br />

Dema we ji zilamekî Kurd re dipirsî, “Çend zarokên<br />

te hene?”, wî tenê hejmara kurên xwe digot.<br />

Homoseksuelî jî wisa tiştek bû ku mirov nikaribû<br />

bifikire.<br />

Serokê Şaredarê yê Sur a Amedê Abdullah Demirbaş,<br />

ji bo pîrozbahiya Newrozê çûbû Çêwlikê.<br />

Ev <strong>bajar</strong> di herêmê de wek <strong>bajar</strong>ê herî girtî<br />

û kevneşop tê naskirin. Di taştê de ez û Serok<br />

Demirbaş em axivîn, got ku “li Cêwlikê di şahiya<br />

Newrozê de ji 10 hezar kesan sedî 60 jin bûn û<br />

ev tişt ji bo Çêwlikê wk tabloyek bê hempa ye.”<br />

Qada Newrozê ku dikeve nav sînorên Şaredariya<br />

Baglarê, bi rengên xwe yên cûda ji aliyê<br />

sosyolojîk ve wêneyeki gelek balkêş derxist<br />

holê. Li aliyekî jin û keçên nixaftî, li aliyê din keçeke<br />

ku cilê dekolte li xwe kiribû; di navbera<br />

wan de xortekî dîlan digirt û li kêleka wan jî zilamekî<br />

kal sercade raxistibû û nimêj dikir...<br />

Gelek bombe li serê Kurdan rijandin. Bi hezaran<br />

Kurd bûn qurbanê şerê ku ev 25 salin didome.<br />

Kurd, weke ku ji tabloya Newrozê jî tê xuyakirin,<br />

di tekoşîna ji bo nasnameya xwe de ji ser<br />

lingan neketin. Digel ku dijberê wan pir bi hêztir<br />

e, lê dîsa jî paşve gav neavêtin. Tişta herî balkêş<br />

ew e ku ev bûyer di nava Kurdan de bûn<br />

sedemên pêşketineke çandî ya kûr û bi hêz.<br />

Di navbera Kurdê 25 sal berê û Kurdê niha de<br />

ji aliyê zanista civakî û çandî de gelek cudahî<br />

hene. Kurdan bandora xwe li ser nêzikahî û ramanên<br />

ku Tirkiyê birêvedibin jî çêkirin. Nêzikatiya<br />

hêzên otorîter a derbarê Kurdan de her diçe<br />

tê guhertin.<br />

Lê Kurd dema ku Tirkiyeyê diguherînin, guhertina<br />

herî bi hêz di nava xwe de dikin. Ji ramanên<br />

wek, ‘Kurd hê jî civakeke feodal in’<br />

bawer nekin. Jinên Kurd ku heta duh nikaribûn<br />

ji malê derkevin der û dema bi zilamekî re diaxiviyan<br />

stuyê xwe xar dikirin, niha di her aliyê<br />

jiyanê de dibin xwediyê hêz û bandorê. Di mîting,<br />

meş û şahiyan de bi qasî mêran, ji mêran jî<br />

zêdetir êdî jin cîh digirin. Di rêveberiya partiyan<br />

de, di şaredariyan de, di parlamentoyê de, li her<br />

derê rêjeya jina Kurd nîvî nîvî ye.<br />

Mêrbazên ku bi alên keskesor dihatin qada<br />

Newrozê, li kêleka wan zilamê ku bi bandên<br />

kesk û sor û zer xwe xemilandibû û nimêj dikir,<br />

asta pirçandiyê, asta guhertina ku Kurdan di<br />

nava xwe de kiriye, nîşan dide. Kurd di demeke<br />

ronesansekî rastîn de dijîn. Tirkiyeya nû wê bi<br />

van Kurdên nû bê avakirin. Ev pir rengînî ye ku<br />

li Rojhilatê Tirkiyê derketiye û bilind <strong>dibe</strong>, dikare<br />

li Rojavayê Tirkiyê jî çandeke pir rengîn<br />

lezgîntir bike. Ronesansa Kurdan dikare bibe<br />

ronesansa Tirkiyê. Siyasetmedar û hêzên siyasî<br />

yên ku vê tabloyê bibînin, dikarin bimînin.<br />

Bayram Ayaz<br />

Dizanim, xwendevan<br />

wê bi<br />

vê sernivîsê<br />

matmayî bimînin:<br />

Ev ji ku<br />

derket?<br />

Carna hin bûyer diqewimin,<br />

bi xwe re gelek pirsên<br />

şêlû zelal dikin. Newroz mijareke<br />

wisa ye.<br />

Em welatparêz bi salane<br />

dibêjin: Divê tevgera azadîxwaza<br />

Kurdistanê bi her<br />

awayî <strong>xwedî</strong> li nasname û<br />

ziman û çanda xwe derkeve<br />

û li Bakurê Kurdistanê rêxistina<br />

xwe pêkbîne û mafê<br />

xwe bixwe îdarekirinê ji<br />

xwe re bike armanca sereke.<br />

Ev bernameyeke siyasî<br />

ye. Em vê bernameyê bi sê<br />

gotinan/armancan pêşkêş<br />

dikin: Gel, Welat, Serwerî.<br />

Wateya van sê stûnan hi-<br />

Wladimir Van Welgenburg<br />

Ew rewşa nû ku li<br />

welatên cuda yên<br />

Rojhilata Navîn<br />

çêbû, çê<strong>dibe</strong> bi gelek awayan<br />

tê şirovekirin. Şiroveyek<br />

jî ew e ku li van welatan astê<br />

bêkariyê di nav ciwanan de<br />

pir bilind e. Li Kurdistanê jî<br />

ku rêjeya herî zêde ya xelkê<br />

ji ciwanan pêk tê, dikare di<br />

pêşerojê de bibe jêderê pirsgirêkan.<br />

Li Rojhilata Navîn hizreke<br />

wisa heye ku her çiqasî zarokên<br />

mirov bêtir bin, ji bo<br />

dahatû baştir e. Wek mînak,<br />

di heyama şerê Îran û Îraqê<br />

de rêjîma Saddam Huseyîn<br />

bi bernameyeke taybet hevwelatî<br />

dehif didan ji bo ku<br />

zarokan çêbikin. Niha hikûmeta<br />

Kurd jî bi heman sîstemê<br />

kar dike. Herwiha<br />

Serokwezîrê Tirkiyê Erdogan<br />

malbatên Tirk dehif<br />

dide ku heta ji wan bê zarokan<br />

çêbikin. Ev rewş bi awayekî<br />

ye ku ciwanên di bin<br />

temenê 24 salî de, rêjeya ji<br />

sedî 50-65’ê daniştvanên<br />

Rojhilata Navîn pêk tînin. Ev<br />

jî di demekê de ye ku hebûna<br />

van ciwanan dikare<br />

pirsgirêkên mezin çêbike.<br />

Bîrdozek heye ku wek<br />

`Youth Bulge` (zêdebûna ciwanan)<br />

tê naskirin û xwediyê<br />

wê Geunnar Hiensohn<br />

e. Li gor vê bîrdoziyê sedemê<br />

nebûna aramiyê û serhildan<br />

û şerên sivîl li her<br />

welatekî ew e ku rêjeya ci-<br />

Çima rêxistinên AKP’ê <strong>xwedî</strong><br />

li Newrozê dernakevin?<br />

nekî zelal bikin.<br />

Em xelkekî <strong>xwedî</strong> dîrokekî<br />

dûrûdirêj in. Dinya me<br />

wek KURD dinase. Kurdbûn<br />

nasnameya me ye, kurdî zimanê<br />

me.<br />

Em binecihên herî kevn ê<br />

vê axê ne, bi kêmasî heştneh<br />

hezar sal in şêniyên vê<br />

deverê ne. Navê vê sêgoşeyê<br />

Mezopotamya ye, bakurê<br />

Mezopotamyayê bi<br />

nasnameya me û bi navê<br />

Aşûrî-Suryanî-Keldani-Ermeniyan<br />

tê binavkirin. Dîrokvan,<br />

erdnîgar, etimolog<br />

di lêkolînên xwe de vî we-<br />

wanên bêkar li wî welatî<br />

zêde bûye. Mebesta xwediyê<br />

vê bîrdoziyê welatên ku li<br />

wan rêjeya ciwanên ji 15-29<br />

salî di ser ji sedî 20’ê rûniştvanên<br />

wî welatî be. Ev rewş<br />

jî nêzîk e ji rewşa ciwanên<br />

Herêma Kurdistanê.<br />

Loma jî gelek pispor û bi<br />

ser de jî raporeke NATO jî<br />

hişyariyê dide derbarê bilindbûna<br />

rêjeya ciwanan li<br />

Rojhilata Navîn. Ji ber ev yek<br />

hem aramiyê ji holê radike û<br />

hem jî <strong>dibe</strong> sedemê çêkirina<br />

guherînan.<br />

Wek mînak di sala<br />

2004’an de pisporê berê yê<br />

Dezgeha Sîxuriyê ya Amerîka<br />

CIA, Graham Fuller,<br />

behsa wê yekê kiriye ku bilindbûna<br />

rêjeya ciwanan li<br />

welatên Misilmanan <strong>dibe</strong> sedemê<br />

guherandina rêjîmên<br />

van welatan. Ev jî ji ber ku li<br />

van dewletan şiyana hikûmetan<br />

nîne ku pêşerojeke<br />

xweş ji van ciwanan re misoger<br />

bikin. Li gor hinek pisporan,<br />

ev ciwan berê xwe didin<br />

tundûtûjî û hişkiya olî û<br />

îdeolojîk, lê hinek pisporên<br />

latî zêdetirî hezar salî ye<br />

wek KURDİSTAN bi nav<br />

dikin. KURDİSTAN axa bav<br />

û kalan e, KURDİSTAN welatê<br />

me ye.<br />

Xala sisiyan ronî û aşkere<br />

ye. Xelkek <strong>xwedî</strong> welatekî<br />

xêrûbêr mafê wî ye li ser<br />

axa xwe bi zimanê xwe, bi<br />

rêvebiriya xwe serwerê welatê<br />

xwe be, xwe bixwe<br />

îdare bike, bi hemî nîşan û<br />

hêjayiyên xwe.<br />

Doza me Kurdan ev e. Ev<br />

daxwaza Kurdan hemî<br />

çaxan hebûye. Gelê me<br />

caran serwerê welatê xwe<br />

bûye û kariye xwe bi xwe<br />

îdare bike. Lê sedsala dawî,<br />

demê dewletên netewî<br />

hatin damezirandin, me nekarî<br />

dewlet damezirînin û li<br />

ser axa xwe bûn bindest. Ev<br />

sed sal e Kurd ji bo vê li<br />

berxedidin, gelek qurbani-<br />

Zêdebûna rêjeya ciwanan<br />

li Kurdistanê metirsîdar e<br />

din dibêjin ku ev yek dikare<br />

bibe sedemê daxwazkirina<br />

azadî û demokrasiyê, eynî<br />

wek tiştê ku niha li Misir û<br />

Tunusê û welatên din çê<strong>dibe</strong>.<br />

Li Kurdistanê jî hebûna vê<br />

hejmara zêde ya ciwanan<br />

<strong>dibe</strong> sedemê derketina pirsgirêkan.<br />

Li gor axaftinên nivîskarê<br />

babeteke zanistî li<br />

zanîngeha pizîşkî ya Hewlêrê,<br />

Kurdistan di pêşerojê<br />

de ji ber zêdebûna rêjeya ciwanan<br />

rastî pirsgirêkên<br />

ciddî tê. Girtina rê li ber vê<br />

yekê jî ew e ku Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê malbatên<br />

Kurd dehif bide ku hejmareke<br />

kêmtir a zarokan<br />

çêbikin û bi vî rengî şansê ciwanên<br />

ku xwendina xwe<br />

xilas dikin ji bo dîtina kar zêdetir<br />

bike. Li Çîn û Tayland jî<br />

niha hikûmet vê yekê dike.<br />

Ev nivîskar wisa dibînin<br />

ku egera wê yekê heye di pêşerojê<br />

de hejarî li Kurdistanê<br />

wê zêde bibe û nebûna<br />

aramiyê wek ku li Afrîka<br />

heye li Kurdistanê jî belav<br />

bibe. Her çiqasî rast e ku hebûna<br />

petrolê wisa dike ku<br />

astê hejariyê heta cihekî sînordar<br />

bimîne.<br />

Tiştê ku di sala 2006’an de<br />

li Helebce qewimî û tê de<br />

monûment hat şewitandin,<br />

tevî tiştê ku di sala 2009’an<br />

de li Pîremegrûn qewimî,<br />

mînaka wan pirsgirêkane ku<br />

di pêşerojê de li Kurdistanê<br />

yan dan û hê jî didin.<br />

Kilîta doza Kurd û Kurdistanê<br />

ev sê armanc in.<br />

Kurdbûn (nasname),<br />

Ziman (kurdî), û welat<br />

(Kurdistan) sê kilîtên sereke<br />

wê me bigihînin azadiyê<br />

û rizgariya welat.<br />

Newroz jî êdî di nav hêjayiyên<br />

çandî de bûye nîşan û<br />

pîvaneka ji hevdu cûda kirinê.<br />

Di dîroka Osmaniyan û<br />

Tirkiyê de sê dijminên herî<br />

xedar yên Kurdan hebûne:<br />

Ittihat-Terakî, Kemalist û<br />

Ergenekonî (yanî neokemalist).<br />

AKP ne Ergenekon e.<br />

Li dijî Ergenekonê hevpeyman<br />

e. Lê partiyeka li nîşana<br />

azadiyê Newrozê<br />

<strong>xwedî</strong> dernekeve, ne partiya<br />

me Kurdan e.<br />

Newroza we pîroz be!<br />

derdikevin. Di van herdu<br />

rewşan de jî, wek Misir û Tunusê,<br />

ciwan rastî pirsgirêkên<br />

pisîkolojîk hatibûn, ji<br />

ber nebûna kar û hebûna<br />

gendeliyê û nezelaliya pêşeroja<br />

wan.<br />

Lewra pêwîst e Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê xelkê<br />

dehif bide ku anîna zarokan<br />

kêm bikin. Tevî ku tiştekî<br />

wisa li gor çandeke konservatîv<br />

dijwar e. Niha Hikûmeta<br />

Herêma Kurdistanê<br />

berevajî vê yekê tevdigere, ji<br />

dêlva xelkê dehif bide ku<br />

anîna zarokan kêm bikin,<br />

karmendên ku zarok ji wan<br />

re çêdibin bihnvedaneke<br />

demdirêj dide wan.<br />

Hikûmeta Kurdistanê dikare<br />

sektora çandinî û tûrîzm<br />

û înternêtê geş bike, da<br />

ku derfetên kar zêde bibin.<br />

Niha piraniya ciwanan tenê<br />

dikarin ji bo hikûmetê kar<br />

bikin, lê bi rêjeyeke sînordar.<br />

Pir baş e ku Hikûmeta Herêma<br />

Kurdistanê hewl dide<br />

astê xwendinê bilind bike, lê<br />

xwendin bê derfetên kar ên<br />

baş bê bandor dimîne.<br />

Her tiştê ku di pêşerojê de<br />

ji aliyê van ciwanan biqewime,<br />

Hikûmeta Herêma<br />

Kurdistanê bi xwe jê berpirsiyar<br />

e. Loma wisa baş e ji<br />

niha ve bernameyeke baş ji<br />

bo sînordarkirina rêjeya<br />

anîna zarokan û peydekirina<br />

derfetên zêde yên kar<br />

deyne.

Hejmar 88<br />

Li cîhanê bi milyonan mirov<br />

dibin qurbanê kişandina cigarê<br />

û vexwarina alkolê. Ev herdu<br />

madde jî zerarek gelek mezin<br />

didin organên bedena mirov. Ji<br />

van organan diran jî parek<br />

gelek girîng digre.<br />

Çi bandora bêhoşkerekan li<br />

ser diran heye?<br />

Dr. Ehssan Nebîzadeh:<br />

Wextê ku em li diran dinêrin û<br />

kontrol dikin hingê hîn baştir<br />

ew zerar baş diyar <strong>dibe</strong>. Cigare,<br />

haşhaş, merîvana û her wekî<br />

din ew maddeyên ku di nav wan<br />

de nîkotîn heye hemû bandorek<br />

xirab li ser diran dikin. Mînak<br />

herçiqas ku çay û qehwe estetîka<br />

diran xirab bikin jî, lê wek<br />

wan maddeyên bi nîkotîn zerar<br />

nadin diran. Lê dema ku em binêrin<br />

cigare û alkol tê kişandin<br />

an vexwarin, şopa wan dimîne.<br />

Ji ber ku li ser diran wek zelaqek<br />

pir zirav heye, dema ku ew<br />

nîkotîn li ser dimîne bi rêya wê<br />

xwe demek dirêj li ser diran digire<br />

û zerarek pir mezin dide<br />

diran. Ji ber ku bakterî dixwazin<br />

xwe bi cihek wek zelaq ve bigrin.<br />

Dema ku nîkotîn hebe ev ji<br />

bo wan bakteriyan <strong>dibe</strong> wek hêlînê.<br />

Ji ber ku nîkotîn xwe bi<br />

wan siluleyên nav goştê diran<br />

de bicîh dike û xwe berdide nav<br />

xwînê. Nîkotîn wan damaran<br />

disekinîne û hişk dike ango difetisîne.<br />

Wê demê xwîn nikare<br />

biherike; dema ku neherike<br />

hingê jî goşt xwe ji piduya ber-<br />

Çeperast: 1- Serokê<br />

şoreşa başûrê Kurdistanê.<br />

2- Bê ar, cir, xulk –<br />

Dost û yar – Ne germ e,<br />

cemidî ye (berepaş). 3-<br />

Lewitandin, pîskirin –<br />

Bav ji kurê brayê xwe re<br />

dibêje. 4- Kurê apê meriv<br />

(berepaş) – Pirsek (berepaş)<br />

– Havîn, buhar, payîz<br />

û zivistan. 5- Di alema xiristiyanan<br />

de cejnek. 6-<br />

Bêyî wê kasêtên muzîkê<br />

naxebitin – Li Hollanda<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

Xaçepirs<br />

Rûdaw<br />

Zerarên cigarê û alkol ji diran re<br />

dide û diran tazî dimîne, hingê<br />

jî bakterî li wir cîh digrin û<br />

diran xirab dikin.<br />

Di kîjan alî de alkol zerarê<br />

dide diran?<br />

Wek tê zanîn diran bi xwe ji<br />

estî çê<strong>dibe</strong>, alkol jî wan silule-<br />

<strong>bajar</strong>ek. 7- Lêborîn, azadkirin<br />

(berepaş) – Jina bê<br />

mêr, darek. 8- Çêbû, hat<br />

dinyayê – Milletî, bi<br />

netew ve girêdayî. 9- Bi<br />

Soranî “xiyar” (berepaş) –<br />

Avaniyên piçûk (berepaş).<br />

10- Kesên nermik,<br />

insanên humanîst –<br />

Namûs, agir<br />

Serejêr: 1- Nivîskarekî<br />

Kurd. 2- Xwedayek<br />

Sumeran – Pûş û qirşên<br />

Dr. Ehssan Nebîzadeh*<br />

Bitendirust Nexweş<br />

piştî çinîna zad, bermayî.<br />

3- Mal, hebûn, sermiyan –<br />

Şerm, heya. 4- Pişt, girik,<br />

tim (berepaş). 5- Ne<br />

bilnde, çûna ser hêsan e<br />

(berepaş) – Navekî zilaman,<br />

kurtkirina Bekir. 6-<br />

Ne polîtîk, hay ji polîtîkê<br />

nîne. 7- Bi Erebî “çav” –<br />

Di dîroka Sumeran de<br />

xwedayek – Bi Erebî “ez”.<br />

8- Belasebeb, li ber hewayê<br />

çûn. 9- Hacetek<br />

şewqê, cûreyekî lempê<br />

yên estî dişewitîne. Wextê estî<br />

çê<strong>dibe</strong> jê re osteoplast û osteklas<br />

tê gotin û osteoplas siluleya<br />

tim zêde dike. Dema ku ew silule<br />

bên fetisandin ew beşa silule<br />

ku estê çê<strong>dibe</strong>, nahêle estî<br />

pêşbikeve. Ji ber ne pêşketina<br />

estî êş dest pê dike. Ji ber diran<br />

jî estî ye, zerarê herî mezin dide<br />

distîne; ji ber wê ye ku em dibêjin<br />

divê mirov xwe ji alkolê jî<br />

dûr bixin.<br />

Amadekirin: Zelal Çelîk<br />

*Dr. Ehssan Nebîzadeh ji Rojhilatê<br />

Kurdistanê ye û li Belçika<br />

bijîşkê diranan e.<br />

(berepaş) – Ciyên bi av,<br />

zevîyên şil (berepaş). 10-<br />

Bi Ewrûpayê çem û rûbarek<br />

naskirî – Bi Erebî<br />

“şerm” – Agir, namûs,<br />

fedî. 11- Du tîpên gotina<br />

“zanîn”ê. 12- Dengê karik<br />

û bizinan. 13- Ne hişk,<br />

wek pembo. 14- Serê sibehê,<br />

şeveqa sibê (berepaş).<br />

15- Alîkarê muxtêr,<br />

serbest. 16- Resen, bi kok<br />

û bingeh.<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16<br />

Bersivên hejmara 87<br />

Tendirustî/Îlan 15<br />

Hefta pêş me çalakiyên Kurdan<br />

Rojîn cejna Newrozê pîroz dike<br />

CEJNA NEWROZÊ<br />

Roj: 26’ê Adarê 2011<br />

Saet: 17:00<br />

Cîh: IG-Initiativgruppe-<br />

Interkulturelle Begegnung Und Bildung ev.<br />

Karlstr. 50<br />

80333 München<br />

Tel.: 0895446710<br />

Kongreya Komela Bizîşkên Kurd li Almanya<br />

Kongreya salane ya Komela Bizîşkên Kurd li Almanya<br />

wê di 09.04.2011 li <strong>bajar</strong>ê Hannoverê were lidarxistin.<br />

Em bangî hemû bizîşkên Kurd dikin ku tevlî kongreyê bibin.<br />

Rêz û hurmetên dostanî<br />

Dr. Dr. med. Rassoul Faki<br />

Serokê Komelê<br />

Dem: 09/10.04.2011 li Hannover<br />

Navnîşan: Restaurant am Leineschloss<br />

(Am Niedersächsischen Landesparlament)<br />

Hinrich-Wilhelm-Kopf-Platz 1<br />

30159 Hannover<br />

Şahiya Newrozê li Kolnê<br />

Bi beşdariya çendîn hunermendan Newroz<br />

li Kolnê tê pîrozkirin.<br />

Amadekar: Senterê Kulturê Kurdî Koln<br />

Dem: Yekşem, 27.03.2011<br />

Saet: 15.00<br />

Cîh: Intersaal, Im Gewerbegebiet 12 A<br />

50767 Köln<br />

Peyamên xwe ji Rûdawê re bişîn<br />

Xwendevanên hêja,<br />

êdî hûn dikarin peyam û îlanên xwe ji me re bişînin, ew ê belaş<br />

li vir werin weşandin. Hûn dikarin peyamên sersaxiyê, pîrozbahiyan,<br />

agahiyên derbarê hemû cûreyên çalakiyan bi rêya e-mail a me<br />

(info@rudaw.eu) ji me re bişînin. Bi şertê ku nivîsên we ji 100<br />

peyvan ne dirêjtir bin, em ê wan li vir biweşînin.<br />

REKLAMA WE<br />

dikare li vir be!<br />

Rojnameya Rûdawê bi erzanî reklam û peyamên we dighîne<br />

bi hezaran sermayedar û xwendevanên Kurd<br />

Serî li me bidin:<br />

Buro: +49 (0) 221-26 00 4002<br />

Mobil: 0152-54 86 5621<br />

e-mail: rudawname@googlemail.com<br />

www.rudaw.net<br />

Bi 3 zimanan we agahdar dike<br />

Nûçe û analîzên taybet û taze<br />

Bitikînin!<br />

www

16 ZAROK<br />

Berfîn dixwaze bibe çi?<br />

N avê<br />

min Berfîn e. Ez tevî malbata xwe<br />

(dayik, bav û birayê xwe Ronî) li paytexta<br />

Almanya Berlînê dijîm. Ez 8 salî<br />

me û birayê min jî 6 salî ye. Bavê min<br />

xelkê Mûşê û diya min jî xelkê Bedlîsê<br />

ye. Ez ji zimanê kurdî hezdikim, lewra<br />

kurdî baş diaxivim. Em car caran diçin<br />

welatê xwe Kurdistanê. Li wir em mirovên<br />

xwe dibînin. Dema ez mezin<br />

bûm dixwazim bibim<br />

pizîşkê ajalan.<br />

S R<br />

P R<br />

Ç V<br />

P Z<br />

D V<br />

L V<br />

D L<br />

Z K<br />

Hestiyê ku mejiyê mirov diparêze<br />

Mûyê serê mirovan<br />

Mirov pê dibîne<br />

Mirov pê bêhn dike<br />

Ji bo xwarin, vexwarin û axaftinê<br />

bikar tê<br />

Tu pê maç dikî<br />

Pompeya xwînê, di deqîqê de<br />

60-80 caran lêdixe<br />

Cihê rûvî û hinavan<br />

Amedekirina rûpela zarokan: Sevda Şafîk<br />

Mamosta, ne ji ber ku nezane me<br />

ez rabûm, ji ber ku min nexwest<br />

ku tu tenê li ser piyan bî!<br />

Tiştên pêwîst: Şûşe, ava germ û perçeyek cemed<br />

Çêkirin:Ava germ bike<br />

nava şûşê û devê şûşê bi<br />

perçeyek cemedê bigire. Helma<br />

ku ji ava germ ra<strong>dibe</strong> bi cemedê<br />

dikeve, ew jî li ser hev kom<br />

<strong>dibe</strong> û di nava şûşê de ewrekî<br />

biçûk çê<strong>dibe</strong>. Ewrên ku em li<br />

ezmanan jî dibînin bi vî rengî<br />

çêdibin. Helma ku li ser rûyê<br />

erdê ra<strong>dibe</strong> li ezmanan bi hewaya<br />

sar dikeve û ew weke<br />

ewir tê dîtin.<br />

Beq û<br />

mişk<br />

L i<br />

Zarokno, kesê li<br />

vir xwe nezane<br />

dibînê bila rabê<br />

ser xwe!<br />

Tu bi xwe ewirekî çêbike<br />

nava daristanekî, di nava golek mezin<br />

de tenê beqek dijiya. Beq ji tenêbûna<br />

xwe dilteng bû û ji xwedê dipariya ku<br />

hevalek wê çêbibe. Rojekî beq li kenarê<br />

golê diponijî, dît ku mişkek ji wêda tê.<br />

Mişk ji beqê re got: Roja te baş birako!<br />

Beq bi kêfxweşî ji mişk re got: Ev çend roj in<br />

min ji xwedê dixwest hevalekî bide min, tu bi xêr<br />

hatî. Mişk û beq bi hevaltiya<br />

hevdu gelekî<br />

şad bûn, lê belê şev ji<br />

bo wan gelekî bi zehmet<br />

derbas dibû, ji ber<br />

ku ew herdu jî bi tenê<br />

diman. Ew her difikirîn<br />

ka ew çawa vê yekê<br />

çareser bikin. Mişk<br />

pêşniyar kir ku tayekî<br />

bînin û bi lingên xwe<br />

ve girê bidin û dema ta<br />

bibizive, ew jî bên hev<br />

bibînin. Rojekê teyrek ji ezmanan hat û li mişk da û<br />

rakir jorê û dît ku li pey mişk beqek jî hat. Gelekî kêfa<br />

teyr hat, lewra bi lêdanekê du nêçîr bi dest xistin.<br />

KURDÎ FÊR BIBE<br />

F f �<br />

Fanos �����<br />

Fîl ���

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!