16.01.2013 Views

p17h2g1g9g1ndmk9g32q1q1gf9a4.pdf

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sayfa 23 | 10 ocak 2013 | gelecek<br />

Futbola ara verilen bu dönemde, biz de futbol ekonomisine değindik.<br />

Futbol Ekonomisi<br />

Liglere İngiltere dışında bütün ligler<br />

ara verdi. Gerçi gazete çıktığında İspanya<br />

ve İtalya’da ligler başlamış olacak<br />

ama sonuçta bütün ligler şu anda<br />

transfer dönemini yaşamakta. Bol sıfırlı<br />

sayılar havada uçuşuyor, gazetelerin<br />

manşetlerinde kulüpler efsanevi<br />

transferleri bitiriyor. Paranın, tanrısal<br />

özellikler kazandığı bu sektörde<br />

küçük çapta da olsa futbol ekonomisine<br />

girelim dedik.<br />

Öncelikle, bugün dünyada var olan<br />

kulüplerin %90’dan fazlası borç batağının<br />

içinde. Bunun nedeni ekonomistlere<br />

göre çeşitli. Kimine göre,<br />

yanlış transferler, kimine göre yönetimdeki<br />

hatalar. Ama bu nedenler sonucu<br />

değiştirmiyor. Yine de kulüpler<br />

bu borçlara rağmen yaşamaya devam<br />

ediyor. Tüm bu borçlara rağmen günümüzde<br />

futbol büyük sermayedarların<br />

karnını doyurmaya da devam<br />

ediyor.<br />

Finansal Fair-Play<br />

Bu gidişe UEFA, Avrupa çapında bir<br />

Kulüplerin transfer harcamaları<br />

Kulüp Harcama (milyon avro)<br />

Paris St. Germain 147<br />

Chelsea 100<br />

Zenit 95<br />

Bayern Münih 70<br />

Tottenham 68<br />

Manchester United 64<br />

Manchester City 61<br />

Juventus 52<br />

Inter 46<br />

Arsenal 43<br />

dur demek için Finansal Fair-Play<br />

duvarını ördü. Bu proje ile birlikte<br />

UEFA, büyük balığın küçük balığı<br />

yuttuğu bu kirli havuzu temizleme<br />

niyetinde. Bosman Kuralları ile gelen<br />

bonservisi biten futbolcunun kulübüne<br />

hiçbir para kazandırmadan serbest<br />

kalması kuralı futboldaki yapıyı altüst<br />

etmişti. Bu kurallar sonrasında genç<br />

futbolcular sözleşmeleri bittiğinde<br />

kulübüyle bağını tamamen kopartmış,<br />

böylece büyük kulüpler efsanevi<br />

para teklifleri ile futbolcuları transfer<br />

edebilmeye başlamıştı. UEFA bunun<br />

önüne geçmek için futbola futbol dışından<br />

gelen parayı yasaklama kararı<br />

aldı. Böylece yeni El-Khelaifi, Abramovich<br />

gibi kravatlı kodamanların<br />

doğmasını engellemeyi düşünüyor.<br />

Bu kurallar ile artık Malaga, Paris<br />

Saint Germain, Chelsea, Manchester<br />

City gibi kulüpler şuan topun ağzındalar.<br />

Örneğin, futbola en çok dışarıdan<br />

para aktaran kulüplerden biri<br />

olan Malaga’nın ipi UEFA tarafından<br />

çekildi ve Malaga önümüzdeki yıl<br />

Avrupa’da olmayacak. PSG, Chelsea<br />

gibi kulüpler de aynı<br />

durumla karşılaşacaktır.<br />

Finansal Fair-Play’in<br />

diğer kuralları ise çok<br />

basit. Kulüplerin, futbolculara,<br />

kamu idarelerine<br />

ve futbolcu<br />

transferinden dolayı<br />

diğer kulüplere geçmiş<br />

borcu olmayacak. Hiçbir<br />

yöneticinin kulüpten<br />

alacağı olmayacak.<br />

Kulüp kendi kaynakları<br />

ile dönecek. Yöneticiler<br />

kendi cebinden<br />

kulübe para aktarmayacak.<br />

Gelir-gider den-<br />

gesi korunacak ve hiçbir kulüp gelirinden<br />

fazla para harcayamayacak.<br />

Futbolcuların maaşı hiçbir şekilde<br />

gelirin yüzde 70’ini geçemeyecek.<br />

Bu kurallar ile UEFA tam anlamıyla<br />

90’ların dev patronlarının olmadığı<br />

futbola asla geri dönemeyecek ama<br />

büyük oranda tek dişi kalmış sermayeyi<br />

dizginleyebilecek. En azından<br />

öyle görünüyor. Ancak bu kuralları<br />

delmenin de yolu yok değil. Örneğin,<br />

Katarlı sermayedar Nasser El-Khelaifi<br />

şu ana kadar PSG’ye 253 milyon avro<br />

aktardı. El-Khelaifi bu duvarı göstermelik<br />

kurduğu<br />

sponsorluk<br />

şirketi<br />

ile delmeyi<br />

başardı<br />

ve UEFA<br />

ile durumuberabere<br />

yaptı.<br />

El-Khelaifi<br />

önümüzdeki<br />

yıl<br />

PSG’ye 400<br />

milyon avro daha aktarmayı düşündüğünü<br />

açıkladı. Ancak herşeye rağmen,<br />

PSG bu parayı futbolcu maaşlarında<br />

kullanamayacak. Mesela bugün<br />

Arsenal’in eski stadı olan Highsbury<br />

bir rezidans olarak faaliyet gösteriyor<br />

ancak Arsenal buranın parasını<br />

transferde kullanamıyor.<br />

Türkiye’de bu kurallara takılan iki<br />

kulüp Galatasaray ve Trabzonspor.<br />

Trabzonspor gelirinden fazlasını futbolculara<br />

ayırırken, Galatasaray’da<br />

futbolculara ayırılan oran %90 civarında.<br />

Beşiktaş’ta ise ‘feda’ işe yaradı.<br />

Futbolcu giderlerini de inanılmaz<br />

derecede aşağıya çekmeyi başardı.<br />

Geçtiğimiz sezon 120 milyon TL’nin<br />

üzerinde para ödeyen Beşiktaş, bu<br />

sezon yaklaşık olarak 75-80 milyona<br />

düşürerek bu maliyeti 50 milyon<br />

TL azalttı. Fenerbahçe ise gelirinin<br />

yüzde 45’ini futbolculara ayırıyor ve<br />

bu duvarın üstünde kalıyor. Anadolu<br />

kulüpleri ise halka arzını gerçekleştirmedikleri<br />

için onların finansal<br />

yapılarına bakmak<br />

spor<br />

Liglerin Seyirci Ortalamaları<br />

mümkün değil.<br />

Lig Ortalama<br />

Bundesliga 42.510<br />

Premiere League 34.151<br />

La Liga 28.526<br />

Seria A 24.957<br />

Süper Lig 9.200<br />

Stadyumlar<br />

Futbol ile sermayenin buluşması gerçekleşmeden<br />

önce futbolun en büyük<br />

geliri stadyumlardan gelmekteydi.<br />

Bugün de stadyumlardan gelse de artık<br />

biletlerden değil, reklamlardan geliyor.<br />

Örneğin Galatasaray, yeni stadı<br />

Ali Sami Yen Spor Kompleksi’nin<br />

adını Türk Telekom şirketine 100<br />

milyon avroya 10 yıllığına kiraladı.<br />

Yine Beşiktaş Spor Kulübü ise İnönü<br />

Stadyumu’nu 5.4 milyon avro karşılığında<br />

Fiyapı’ya<br />

kiralamıştı.Bunların<br />

dışında, reklam panolarını,<br />

stadyum içi<br />

kafe işletmelerini,<br />

bölüm bölüm tribünlerin<br />

isim haklarını<br />

(Şükrü Saraçoğlu<br />

Migros Tribünü, Türk<br />

Telekom Arena Pegasus<br />

Tribünü gibi) kiralayarak<br />

kulüplerin<br />

şirketlerden aldıkları<br />

geliri artıyor.<br />

Buna karşılık kulüplerin nostaljik gelirleri<br />

olan biletlerde ise artış söz konusu<br />

olsa da Türkiye halen Avrupa’nın<br />

en çok seyirci toplayan 10. ülkesi.<br />

Avrupa’da en çok seyirciyi 42.600 kişiyle<br />

Almanya çekiyor. İkinci sırada<br />

35.300 kişiyle İngiltere ve 3. sırada 28<br />

bin kişiyle İspanya geliyor. Türkiye,<br />

maça seyirci çekmede 11 bin kişiyle<br />

10. sırada. Üzerimizdeki ülkelerden<br />

biri ise bize göre çok düşük bir nüfusa<br />

sahip olan İsviçre. Ortalama bilet<br />

fiyatlarımız ise 34 avro ve bu alanda<br />

Avrupa üçüncüsüyüz. Türkiye’de ailecek<br />

gidilecek bir futbol müsabakasında<br />

harcanacak para ortalama 100-200<br />

TL arası. Bu da orta halli bir aile için<br />

devasa bir rakam. Hal böyle olunca,<br />

daha uzunca bir süre Avrupa 10.su<br />

olmaya devam edeceğiz gibi görünüyor.<br />

Kulüpler formalarını, stadyumlarını,<br />

nostaljiye ait neyleri varsa satmaya,<br />

kiralamaya devam ediyorlar. Biz futbolseverlere<br />

ise bu duruma tepki göstermekten<br />

başka birşey düşmüyor.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!