20121016_Halepe-book

OSMANLI 

VİLAYET 

SALNAMELERİNDE 

HALEP 

Editörler 

Cengiz EROĞLU 

Murat BABUÇOĞLU 

Mehmet KÖÇER 

ORSAM

OSMANLI V�LAYET 

SALNAMELER�NDE 

HALEP 

OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP 

Cengiz Murat Yrd. Doç. Dr. Mehmet 

ERO�LU BABUÇO�LU KÖÇER 

T�KV T�KV 

Ankara 

2007 

ORSAM

ORSAM Kitapları No: 3 

ORSAM Ortadoğu Kitapları No: 2 

“Osmanl Vilayet Salnamelerinde Halep” 

Editörler: Cengiz EROĞLU, Murat BABUÇOĞLU, Mehmet KÖÇER 

ANKARA - Ekim 2012 

ISBN: 978-975-8975-07-5 

ORSAM 

Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi 

Center for Middle Eastern Strategic Studies 

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-Ankara 

Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 

www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr 

ORSAM © 2012 

Bu kitabın içeriğinin telif hakları ORSAM’a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 

uyarınca kaynak gösterilerek kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde 

önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayımlanamaz. Bu kitapta yer alan değerlendirmeler 

şahısların kendilerine aittir; ORSAM’ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır.

H. 1324 (1906) Tarihli Halep Vilayet Salnamesi Orijinal Kapa�� 

OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP

ORSAM

�Ç�NDEK�LER 




�Ç�NDEK�LER ............................................................................................ 5 

KISALTMALAR �Ç�NDEK�LER ............................................................................................ ........................................................................................ 5 7 

SUNU� KISALTMALAR ........................................................................................................ ........................................................................................ 7 9 

�Ç�NDEK�LER ............................................................................................ 5 

ÖNSÖZ SUNU� ........................................................................................................ 11 9 

KISALTMALAR ........................................................................................ 7 

I. ÖNSÖZ G�R�� ........................................................................................................ 13 11 

SUNU� ........................................................................................................ 9 

1- I. G�R�� KENT TAR�H� ........................................................................................................ ARA�TIRMALARI VE ÇALI�MANIN KAPSAMI ............................. 13 

ÖNSÖZ 1- 2- ESER�N KENT TAR�H� ........................................................................................................ DAYANDI�I ARA�TIRMALARI KAYNAK GRUBU: VE ÇALI�MANIN HALEP V�LAYET KAPSAMI SALNAMELER� ............................. ....... 13 11 17 

3- I. G�R�� TAR�HÇE ........................................................................................................ .............................................................................................................................. 13 21 

2- ESER�N DAYANDI�I KAYNAK GRUBU: HALEP V�LAYET SALNAMELER� ....... 17 

3- 1- TAR�HÇE KENT a. TAR�H� Do�u .............................................................................................................................. ile ARA�TIRMALARI Bat� Aras�nda Önemli VE Bir ÇALI�MANIN Kent: Halep KAPSAMI ................................................. ............................. 21 13 21 

2- ESER�N b. a. Do�u Halep DAYANDI�I ile Sanca��na Bat� Aras�nda KAYNAK Ba�l� Önemli GRUBU: �ki Bir Kaza: Kent: HALEP Antakya Halep V�LAYET ................................................. ve Antep SALNAMELER� ............................ ....... 21 25 17 

3- TAR�HÇE b. Halep 1. .............................................................................................................................. Antakya Sanca��na ............................................................................................................. Ba�l� Önemli �ki Kaza: Antakya ve Antep ............................ 25 21 

a. Do�u 2. 1. Antep Antakya ile Bat� ................................................................................................................. Aras�nda ............................................................................................................. Önemli Bir Kent: Halep ................................................. 26 25 21 

b. c. Halep 19. 2. Yüzy�lda Antep Sanca��na ................................................................................................................. Bir Sancak Ba�l� Önemli Merkezi �ki Olarak Kaza: Antakya Urfa’n�n Tarihçesine ve Antep ............................ Dair ............... 26 25 28 

d. c. 19. Kahramanl��n� 1. Yüzy�lda Antakya Bir ............................................................................................................. Sancak Ad�nda Merkezi Ya�atan Olarak Bir �ehir: Urfa’n�n Mara� Tarihçesine ............................................ Dair ............... 25 29 28 

4- OSMANLI d. Kahramanl��n� 2. TA�RA Antep ................................................................................................................. TE�K�LATI Ad�nda VE Ya�atan HALEP Bir V�LAYET�N�N �ehir: Mara� ............................................ �DARÎ TAKS�MATI ..... 26 31 29 

4- OSMANLI a. c. Klasik 19. Yüzy�lda TA�RA ve Klasik TE�K�LATI Bir Sonras� Sancak Merkezi Dönem VE HALEP Ta�ra Olarak V�LAYET�N�N Te�kilatlanmas�n�n Urfa’n�n Tarihçesine �DARÎ Genel TAKS�MATI Dair Yap�s� ............... ve ..... 31 28 

a. d. Klasik Halep Kahramanl��n� Eyâleti ve Klasik ............................................................................................................ Sonras� Ad�nda Dönem Ya�atan Ta�ra Bir �ehir: Te�kilatlanmas�n�n Mara� ............................................ Genel Yap�s� ve 29 31 

4- OSMANLI b. Halep 19. Yüzy�l TA�RA Eyâleti Ta�ra TE�K�LATI ............................................................................................................ Te�kilatlanmas�nda VE HALEP V�LAYET�N�N Yap�lan Düzenlemelere �DARÎ TAKS�MATI Genel Bir ..... 31 

a. b. Klasik Bak�� 19. Yüzy�l .......................................................................................................................... ve Klasik Ta�ra Sonras� Te�kilatlanmas�nda Dönem Ta�ra Yap�lan Te�kilatlanmas�n�n Düzenlemelere Genel Genel Yap�s� Bir ve 36 

c. 1864 Halep Bak�� Vilayet .......................................................................................................................... Eyâleti Nizamnamesi ............................................................................................................ ve Halep Vilayeti ..................................................... 36 31 37 

5- DEMOGRAF�K c. b. 1864 19. Yüzy�l Vilayet YAPI Ta�ra Nizamnamesi .......................................................................................................... Te�kilatlanmas�nda ve Halep Vilayeti Yap�lan Düzenlemelere ..................................................... Genel Bir 41 37 

5- DEMOGRAF�K a. Bak�� Osmanl� .......................................................................................................................... Toplum YAPI .......................................................................................................... Yap�s�na Dair Genel Gözlemler .............................................. 41 36 41 

c. b. a. 1864 Osmanl� Halep Vilayet Nüfusu Toplum Nizamnamesi .......................................................................................................... Yap�s�na Dair ve Halep Genel Vilayeti Gözlemler ..................................................... .............................................. 44 41 37 

5- DEMOGRAF�K b. c. Mara� Halep Nüfusu YAPI .......................................................................................................... .......................................................................................................... 47 44 41 

d. a. c. Mara� Osmanl� Urfa Nüfusu Toplum ............................................................................................................. .......................................................................................................... Yap�s�na Dair Genel Gözlemler .............................................. 47 41 47 

e. d. b. Halep Urfa Nüfusu Vilayetinin Nüfusu ............................................................................................................. .......................................................................................................... 19. Yüzy�l Verilerine Göre Genel Nüfus Yap�s� .................. 44 48 47 

6- EKONOM� e. c. Mara� Halep ............................................................................................................................ Vilayetinin Nüfusu .......................................................................................................... 19. Yüzy�l Verilerine Göre Genel Nüfus Yap�s� .................. 47 48 52 

6- EKONOM� d. a. Bütçe Urfa ............................................................................................................................ Nüfusu Kavram�n�n ............................................................................................................. Ortaya Ç�k�� ve Halep Örne�inde Uygulan�� .................. 47 53 52 

e. a. b. Halep Bütçe Halep Kavram�n�n Vilayetinin Ekonomisinin 19. Ortaya Dayanak Yüzy�l Ç�k�� Verilerine Noktas�: ve Halep Göre Ticaret Örne�inde Genel ................................................. Nüfus Uygulan�� Yap�s� .................. 57 48 53 

6- 7- EKONOM� E��T�M b. Halep .................................................................................................................................. ............................................................................................................................ Ekonomisinin Dayanak Noktas�: Ticaret ................................................. 57 52 61 

7- E��T�M Yabanc� a. Bütçe .................................................................................................................................. Okullar Kavram�n�n .................................................................................................................. Ortaya Ç�k�� ve Halep Örne�inde Uygulan�� .................. 61 53 61 

II. SALNAMELERDE Yabanc� b. Halep Okullar Ekonomisinin .................................................................................................................. HALEP Dayanak ................................................................. Noktas�: Ticaret ................................................. 61 57 71 

1- II. 7- HALEP E��T�M SALNAMELERDE V�LAYET�N�N .................................................................................................................................. TAR�H� HALEP ........................................................................................ ................................................................. 71 61 

1- HALEP Yabanc� a. Salnamelerde V�LAYET�N�N Okullar .................................................................................................................. Halep TAR�H� Tarihine ........................................................................................ K�sa Bir Bak�� ....................................................... 61 71 

II. SALNAMELERDE a. Salnamelerde 1. Antakya’da Halep Selefkiyan HALEP Tarihine Devleti ................................................................. K�sa Bir ....................................................................... Bak�� ....................................................... 71 

1- HALEP V�LAYET�N�N 2. 1. Romal�lar Antakya’da Dönemi Selefkiyan TAR�H� ............................................................................................ ........................................................................................ Devleti ....................................................................... 76 71 

a. Salnamelerde 2. 3. Romal�lar Hamdaniye Halep Dönemi Devleti Tarihine ............................................................................................ .......................................................................................... K�sa Bir Bak�� ....................................................... 77 76 71 

1. 3. Hamdaniye Antakya’da Selefkiyan Devleti .......................................................................................... Devleti ....................................................................... 77 71 

2. Romal�lar Dönemi ............................................................................................ 76 

3. Hamdaniye Devleti .......................................................................................... 77 

5

ORSAM 

� 

4. Beni Merdas Devleti ........................................................................................ 78 

5. Halep ve �am Selçuklular� .............................................................................. 79 

6. Atabey Devleti .................................................................................................. 80 

7. Eyyübi Devleti .................................................................................................. 81 

8. Mara�’ta Dulkadiro�ullar� .............................................................................. 82 

b. Halep Vilayetinin Önemli Tarihi Olaylar� ........................................................... 84 

1. Hicretten Önce .................................................................................................. 84 

2. Hicretten Sonra ................................................................................................. 85 

c. Halep Valileri ..................................................................................... 87 

2- HALEP V�LAYET� HAKKINDA GENEL B�LG�LER ..................................................... 98 

a. Halep Vilayetinin Co�rafi Durumu ...................................................................... 98 

b. Halep Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler ............................................... 105 

c. Urfa Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler ................................................... 133 

d. Mara� Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler ............................................... 141 

3- HALEP V�LAYET�N�N �DAR� TAKS�MATI ................................................................... 149 

a. Halep Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve Köyleri ............. 149 

b. Urfa Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve Köyleri ................ 158 

c. Mara� Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve Köyleri ............. 160 

4- HALEP V�LAYET�N�N DEMOGRAF�K YAPISI ............................................................. 165 

a. Halep Vilayetinin Genel Nüfus Cetvelleri ........................................................... 165 

b. Halep Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri .............................................. 184 

c. Urfa Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri ................................................. 239 

d. Mara� Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri .............................................. 251 

5- HALEP V�LAYET�N�N MÜLK� VE ASKER� TE�K�LATI ............................................. 267 

a. Mülkiye Te�kilat� ..................................................................................................... 267 

1. Halep Vilayeti Merkez Mülkiye Te�kilat� ..................................................... 267 

2. Halep, Urfa ve Mara� Sancaklar� Merkez Mülkiye Te�kilat� ..................... 327 

3. Halep, Urfa ve Mara� Sancaklar�na Ba�l� Kazalar�n Mülkiye Te�kilat� ... 354 

b. Askeri Te�kilat ......................................................................................................... 447 

6- V�LAYET�N RUHAN� L�DERLER� ................................................................................... 516 

7- HALEP V�LAYET�NDE BULUNAN KONSOLOSLUKLAR ......................................... 519 

a. Vilayet Merkezinde Bulunan Konsolosluklar ..................................................... 519 

b. Kazalarda Bulunan Konsolosluklar ...................................................................... 537 

8- HALEP V�LAYET�NDE OKULLAR .................................................................................. 552 

a. Vilayet Merkezinde Bulunan Okullar .................................................................. 552 

b. Kazalarda Bulunan Okullar .................................................................................. 569 

9- HALEP V�LAYET�N�N E�RAF ve �LER� GELENLER� .................................................. 599 

10- HALEP V�LAYET�NDE BULUNAN KUTSAL MAKAM VE TÜRBELER ................ 610 

11- HALEP V�LAYET�NDEK� KÜTÜPHANELER ............................................................. 612 

12- HALEP V�LAYET� POSTA HAREKETLER� .................................................................. 613 

13- HALEP V�LAYET�N�N BÜTÇES� .................................................................................... 614 

III. KAYNAKÇA ........................................................................................ 646 

IV. D�Z�N .................................................................................................... 652 

6

a.g.e. Ad� geçen eser 

KISALTMALAR 

a.g.m. Ad� geçen makale 

b. �bn (o�lu) 

Bkz. Bak�n�z 

BDAGM Ba�bakanl�k Devlet Ar�ivleri Genel Müdürlü�ü 

BOA Ba�bakanl�k Osmanl� Ar�ivi 

D�A Diyanet �slam Ansiklopedisi 

ed. Editör 

EI 2 Encyclopedia of Islam 

H. Hicri 

H.Ö. Hicretten Önce 

H.S. Hicretten Sonra 

Hz. Hazreti 

�A �slam Ansiklopedisi 

�Ü�FM �stanbul Üniversitesi �ktisat Fakültesi Mecmuas� 

M. Miladi 

MEB Milli E�itim Bakanl�� 

N�r. Ne�reden 

R. Rumi 

s. Sahife 

TTK Türk Tarih Kurumu 

7 


ORSAM

ÖNSÖZ ÖNSÖZ 


Hemen belirtmeliyiz belirtmeliyiz ki, ki, bu çal��ma, çal��ma, bir kent kent tarihi monografisi olma iddias�ndas�nda 

de�ildir. de�ildir. Biz, bu çal��ma çal��ma ile Osmanl�’n�n Osmanl�’n�n �stanbul �stanbul ve Kahire’den sonra en büyük 

kenti olan Halep’le ilgili, özellikle 19. yüzy�l yüzy�l ba�lam�nda ba�lam�nda salnamelerdeki verileri 

kullanarak, baz� baz� bilgiler sunmaya çal��aca��z. çal��aca��z. Mekân olarak Halep’i seçmemizin 

seçmemizin 

nedeni �öyle �öyle aç�klanabilir. aç�klanabilir. Bilindi�i Bilindi�i gibi Halep, 12. yüzy�ldan yüzy�ldan itibaren bölgede hühü- ÖNSÖZ 

küm süren Türk devletlerinin (Atabeyler, Memluklular, Selçuklular gibi) egemenlik 

sahas�nda sahas�nda yer yer alm��, alm��, 16. yüzy�lda yüzy�lda Osmanl� Osmanl� hâkimiyetine girmi� girmi� ve Birinci Dünya 

Sava��’na Sava��’na Hemen kadar kadar belirtmeliyiz da Osmanl� Osmanl� ki, s�n�rlar� s�n�rlar� bu çal��ma, içerisinde bir kent varl��n� varl��n� tarihi sürdürmü�tür. sürdürmü�tür. monografisi olma Bugün iddia- ise ise 

s�nda Suriye’nin de�ildir. idarî Biz, de�il, de�il, bu çal��ma ama ticarî ile Osmanl�’n�n aç�dan aç�dan en önemli �stanbul kenti ve Kahire’den konumundad�r. konumundad�r. sonra Halep, en büyük 

uzun kenti Osmanl� Osmanl� olan Halep’le hâkimiyeti ilgili, boyunca özellikle bölgesel 19. yüzy�l ve uzak ba�lam�nda mesafeli salnamelerdeki ticaretin ticaretin yo�un yo�un verileri olarak olarak 

kullanarak, ya�and�� ya�and�� bir baz� yerdir bilgiler ve en sunmaya ba��ndan ba��ndan çal��aca��z. beri Bat�l� Bat�l� ülkelerin Mekân olarak yo�un yo�un Halep’i ilgisinin seçmemizin oldu�u oldu�u ve 

hakl� hakl� nedeni olarak �öyle da aç�klanabilir. bu geni� geni� ticaret ticaret Bilindi�i a��ndan a��ndan gibi Halep, pay alma 12. yüzy�ldan arzular�n�n arzular�n�n itibaren kabard��, kabard��, bölgede oldukça oldukça hü- 

önemli küm süren bir bölgede Türk devletlerinin yer almaktad�r. 

almaktad�r. (Atabeyler, Memluklular, Selçuklular gibi) egemenlik 

sahas�nda Dönem yer alm��, olarak 19. 16. yüzy�l� yüzy�l� yüzy�lda seçmemizin Osmanl� hâkimiyetine nedeni ise, bu girmi� dönemde ve önemli Birinci bir bir Dünya seri seri 

tutan, Sava��’na Halep kadar vilayetine da Osmanl� ait 33 adet s�n�rlar� salnamenin içerisinde bulunmas�d�r. bulunmas�d�r. varl��n� sürdürmü�tür. Di�er Di�er önemli önemli Bugün bir bir neden ise 

ise, Suriye’nin salnamelerin idarî de�il, içerdi�i içerdi�i ama bilgiler bilgiler ticarî gere�i, gere�i, aç�dan hem en önemli dünyada kenti hem konumundad�r. de Osmanl� Osmanl� ülkesinde Halep, 

ya�anan ya�anan uzun Osmanl� birtak�m birtak�m hâkimiyeti de�i�imlerin, de�i�imlerin, boyunca “yenile�me “yenile�me bölgesel hareketleri” ve uzak mesafeli diye nitelenen ticaretin birtak�m birtak�m yo�un olarak giri- 

�imlerin �imlerin ya�and�� -özellikle bir yerdir ticarî ticarî ve en ve idarî ba��ndan te�kilatlanmaya te�kilatlanmaya beri Bat�l� ülkelerin dair de�i�imlerin, de�i�imlerin, yo�un ilgisinin bu bu kaynaklardan 

kaynaklardan oldu�u ve 

hakl� izlenebilmesinin izlenebilmesinin olarak da bu mümkün geni� ticaret olmas�d�r. olmas�d�r. a��ndan 1840 pay öncesi alma ve arzular�n�n sonras�nda sonras�nda kabard��, adlî, idarî, oldukça malî, 

önemli askerî alanlarda alanlarda bir bölgede ortaya yer almaktad�r. ç�kan ç�kan yeniliklerin kent hayat�na hayat�na yans�malar�n� yans�malar�n� salnamelerdeki 

verilerden Dönem olarak izlemek 19. mümkündür. yüzy�l� seçmemizin Zira salnamelerin nedeni ise, bu kent dönemde tarihçili�ine tarihçili�ine önemli yapt�� yapt�� bir seri en en 

tutan, orijinal Halep katk� katk� vilayetine da, bu bu alandad�r. alandad�r. ait 33 adet salnamenin bulunmas�d�r. Di�er önemli bir neden 

ise, salnamelerin Halep’in Türkiye içerdi�i için bilgiler jeopolitik, gere�i, askeri hem ve ve dünyada stratejik hem aç�lardan aç�lardan de Osmanl� önemi önemi ülkesinde hepimiz- 

ya�anan ce malumdur. birtak�m Çok de�i�imlerin, eski bir Türk “yenile�me yerle�im yerle�im hareketleri” bölgesi olan diye Halep’teki nitelenen Türkler birtak�m önlem önlem girial�nmad�� 

al�nmad�� imlerin -özellikle takdirde, ticarî Irak’taki ve idarî Türkmenlerin te�kilatlanmaya ya�ad�� ya�ad�� dair de�i�imlerin, problemlerle bu çok kaynaklardan 

yak�nda yak�nda karizlenebilmesinin 

�� kar��ya kar��ya kalacaklard�r. kalacaklard�r. mümkün Bu olmas�d�r. çal��mada çal��mada 1840 her aç�dan aç�dan öncesi önemli ve sonras�nda olan bu bölgeye, adlî, idarî, kamuo- malî, 

askerî yunun alanlarda dikkatinin ortaya çekilmesi ç�kan hedeflenmektedir. 

yeniliklerin kent hayat�na yans�malar�n� salnamelerdeki 

verilerden K�saca K�saca söylemek izlemek mümkündür. gerekirse bu çal��ma çal��ma Zira salnamelerin ile çok büyük kent de�i�imlerin de�i�imlerin tarihçili�ine ve yapt�� özellikle en 

Bat�’ya Bat�’ya orijinal katk� adaptasyonlar�n adaptasyonlar�n da, bu alandad�r. ya�and�� ya�and�� bir dönemde, hem Do�u Do�u hem de Bat�’n�n Bat�’n�n gözünün 

üzerinde Halep’in oldu�u, oldu�u, Türkiye yüzy�llar yüzy�llar için jeopolitik, boyu Osmanl� Osmanl� askeri ve ve stratejik Türk kimli�i kimli�i aç�lardan ile bütünle�mi� bütünle�mi� önemi hepimiz- bir bir 

kentin ce malumdur. tarihine, Çok belli eski bir kaynak bir Türk grubundaki yerle�im bölgesi veriler olan yard�m�yla yard�m�yla Halep’teki ��k ��k Türkler tutmay� tutmay� önlem amaç- 

al�nmad�� lamaktad�r.lamaktad�r. 

takdirde, Irak’taki Türkmenlerin ya�ad�� problemlerle çok yak�nda kar- 

�� kar��ya Ayn� Ayn� Ayn� Ayn� yykalacaklard�r. zamanda zamanda daha daha Bu önce önce çal��mada yay�mlad��m�z yay�mlad��m�z yay�mlad��m�z yyay�mlad��m�z y y her aç�dan �� Basra, Basra, önemli Musul Musul Musul olan bu ve ve bölgeye, Ba�dat Ba�dat Ba�dat Ba�dat �� 

salnamesalnamekamuoyununleri 

leri serisinin serisinin dikkatinin devam� devam� devam� devam� çekilmesi niteli�inde niteli�inde niteli�inde niteli�inde �� 

hedeflenmektedir. 

olan olan bu bu çal��mam�zda çal��mam�zda çal��mam�zda çal��mam�zda maddi maddi ve ve manevi manevi manevi her her türlü 

türlü 

deste�i deste�i deste�i deste�i �� K�saca esirgemeyen esirgemeyen g söylemek y ba�ta ba�ta ba�ta ba�ta gerekirse Say�n Say�n Say�n Say�n y bu Ercümen Ercümen çal��ma OKÇU OKÇU ile Ç Ççok büyük ve ve Say�n Say�n Say�n Say�n y yde�i�imlerin Habip Habip Habip p HÜRMÜZLÜ 

HÜRMÜZLÜ 

ve özellikle 

olmak Bat�’ya olmak üzere üzere adaptasyonlar�n Türkmeneli Türkmeneli Türkmeneli ya�and�� birli�i ��birli�i ��birli�i ��birli�i �� ve ve bir Kültür Kültür dönemde, Vakf� Vakf� Vakf� Vakf� hem ile ile Global Global Do�u Strateji Strateji hem de jj Enstitüsü Enstitüsü Bat�’n�n gözü- y yöne- yöneyönenüntici tici ve ve üzerinde çal��anlar�na; çal��anlar�na; çal��anlar�na; çal��anlar�na; oldu�u, çal��man�n çal��man�n çal��man�n çal��man�n yüzy�llar her her boyu a�amas�nda a�amas�nda a�amas�nda a�amas�nda Osmanl� ve verdikleri verdikleri Türk kimli�i destekler destekler destekler ile bütünle�mi� ile ile yolumuzu 

yyolumuzu 

y bir 

kentin ayd�nlatan ayd�nlatan ayd�nlatan ayd�nlatan y tarihine, Prof.Dr. Prof.Dr. belli Say�n Say�n Say�n Say�n bir y kaynak Özer Özer ERGENÇ ERGENÇ grubundaki ve ve ve Dr. Dr. veriler Say�n Say�n Say�n Say�n yard�m�yla Hülya Hülya TA�’a TA�’a TA�’a TA�’a ��k tutmay� sonsuz sonsuz sonsuz minnet minnet 

minnet amaçlamaktad�r. 

ve ve �ükranlar�m�z� �ükranlar�m�z� �ükranlar�m�z� �ükranlar�m�z� sunar�z. sunar�z. sunar�z. sunar�z. 

Ayn� Ayn� Çal��man�n Çal��man�n y zamanda yerli daha ve yabanc� yabanc� önce yay�mlad��m�z yay�mlad��m�z y tüm y ara�t�rmac�lar ara�t�rmac�lar � Basra, ile Musul ülkemize ve Ba�dat yararl� yararl� Ba�dat � olmas� olmas� salname- en 

leri büyük serisinin dile�imizdir. 

dile�imizdir. devam� devam� niteli�inde niteli�inde � olan bu çal��mam�zda çal��mam�zda maddi ve manevi her türlü 

deste�i deste�i � esirgemeyen g y ba�ta ba�ta Say�n Say�n y Ercümen OKÇU Ç ve Say�n Say�n y Habip pANKARA-2007 

ANKARA-2007 

ANKARA-2007 

HÜRMÜZLÜ 

olmak üzere Türkmeneli Cengiz ��birli�i ��birli�i �ERO�LU, ERO�LU, ve Kültür Murat Vakf� Vakf� ile BABUÇO�LU, BABUÇO�LU, Global Strateji jMehmet Mehmet Enstitüsü KÖÇER 

yyöne- 

yöne- 

tici ve çal��anlar�na; çal��anlar�na; çal��man�n çal��man�n her a�amas�nda a�amas�nda verdikleri destekler ile yolumuzu y 

ayd�nlatan ayd�nlatan y Prof.Dr. Say�n Say�n y Özer ERGENÇ ve Dr. Say�n Say�n Hülya TA�’a TA�’a sonsuz minnet 

ve �ükranlar�m�z� �ükranlar�m�z� sunar�z. sunar�z. 

11 

Çal��man�n yerli ve yabanc� tüm ara�t�rmac�lar ile ülkemize yararl� olmas� en 

11 

büyük dile�imizdir. 

ANKARA-2007 

Cengiz ERO�LU, Murat BABUÇO�LU, Mehmet KÖÇER

ORSAM


___________________________________________________________________________________�� 

I. G�R�� 

1- KENT TAR�H� ARA�TIRMALARI VE ÇALI�MANIN 

KAPSAMI 

Kent tarihi çal��malar�n�n en temel sorunlar�ndan biri, hiç �üphe yok ki kentin 

tan�m�na ili�kindir. Bat� Avrupa’da ve �slam dünyas�nda kentin tan�m� farkl�l�klar 

göstermektedir. Do�u kentleri üzerine yap�lan çal��malarda yer alan kent tan�mlar�n�n/kuramlar�n�n 

daha çok Avrupal� tarihçiler taraf�ndan üretildi�i ve Avrupa 

merkezli teoriler olarak öne ç�kt�� gözlenmektedir. Bat�’n�n �arkiyatç� söylemini 

hâlâ devam ettirme çabas� içerisinde olu�u, ben ve öteki kavram�n� yaratmas�, yeni 

olan bir yakla��m de�ildir. Hatta Bat�, ben ve öteki kavramsalla�t�rmas�n�, sömürgeci 

söylemde co�rafyan�n cinsiyetlendirilmesine kadar götürmü�tür. Bu ba�lamda Avrupal� 

için Asya ve Afrika gibi yerler ötekile�tirilmi�, ben ve ben olmayan �eklinde kavramsalla�t�r�lm��t�r. 

K�sacas� sömürgeci söylemde Bat� için, toplumlar� ve mekân� 

cinsiyetle�tirme, “Do�u”nun ötekili�ini vurgulamak için bir araç haline getirilmi�tir 

1. 

Bilindi�i gibi �ehir olgusuna Avrupa merkezli yakla�an Weber, gerek �slam 

�ehirlerini, gerekse Avrupa d��nda kalan di�er �ehirleri, belirgin bir kentsel kültür 

gelene�inden yoksun addetmekte ve Avrupa �ehirlerinin aksine tüm Ortado�u ve 

�slam �ehirlerini birbirinden farks�z olarak nitelendirmektedir. Ayr�ca Weber, �slam 

�ehirlerini özerklikten ve hem�ehrilik ruhundan yoksun olarak tan�mlamaktad�r 2. 

Gerek Weberci yakla��m, gerekse bu yakla��m� benimseyen di�er Avrupa merkezli 

�ehir teorilerini reddeden güzel bir çal��ma yay�mlanm��t�r. Bu çal��mada, Halep 

örne�inde bir Ortado�u-Osmanl� kenti, �zmir örne�inde Anadolu-Osmanl� kenti ve 

�stanbul örne�inde de bir ba�kent olmak üzere, üç ayr� kent tipolojisi üzerinde durulmakta 

ve Weberci görü�ün aksine, bu üç kentin her birinde, farkl� kentsel kimliklerin 

varl�� ortaya konulmaktad�r 3. 

1 Sömürgeci söylemde Bat�’n�n “Do�u”nun ötekile�tirilmesinde mekân�n ve toplumlar�n nas�l cinsiyetle�tirildi�i 

konusunda ayr�nt�l� bilgi için bkz: Irvin Cemil Schick, Bat�’n�n Cinsel K�y�s�: Ba�kal�kç� 

Söylemde Cinsellik ve Mekânsall�k, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2000. 

2 Max Weber, �ehir: Modern Kentin Olu�umu, Editör: Don Matindale-Gertrud Neuwirt, Çeviren: 

Musa Ceylan, �stanbul 2000. 

3 Edhem Eldem-Daniel Goffman-Bruce Masters, Do�u ile Bat� Aras�nda Osmanl� Kenti: Halep, �zmir 

ve �stanbul, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2003. 

13

ORSAM 

Osmanl� Vilayet Salnamelerinde Halep�___________________________________________________________� 

� 

14 

19. Yüzy�l Sonlar� Halep �ehri 

Son dönemlerde kent tarihi üzerine yap�lan çal��malardan bir k�sm�nda da, 

Grunebaum’un ortaya att�� slam �ehri teorisinin temelini olu�turan ve �slam �ehrini 

belirleyen yegâne ögenin dinsel faktörler olmad��, tek tip bir �slam kenti modeli 

olu�turmaktansa, kentin olu�umunda bölgesel özelliklerin ve kültürlerin göz önünde 

bulundurulmas� gerekti�i ileri sürülmektedir. Bu çal��malardan biri 1985’te yay�mlanan 

ve bundan 10 y�l sonra Türkçe’ye çevrilen André Raymond’un çal��mas�d�r 

4. Raymond, eserinde teorik çerçevede �slam kenti modeline, Halep, �am, Kahire 

gibi Ortado�u’daki belli ba�l� Osmanl� kentleri örneklerinden yola ç�karak ele�tiriler 

getirmektedir. Faroqhi de tek tip bir �slam kenti modelinden ziyade, farkl� bölgelerde 

farkl� kent tipolojilerinin olu�aca��n� Ankara ve Kayseri’deki konut yap�lar�ndan 

yola ç�karak ortaya koymaya çal��m��t�r 5. Bu ba�lamda, Osmanl� kentine bakt��m�zda, 

bu alanda yapt�� ciddi çal��malar�yla tan�nan Özer Ergenç’e göre, Osmanl� 

kenti bir sentezdir ve bu sentezde �slami ögeleri ve Orta Asya Türk uygarl��n�n 

izlerini bulmak mümkündür 6. 

Özetle Weberci yakla��ma kar�� ç�kan tarihçiler, Osmanl� kentlerinin kendilerine 

has �ehir tiplerinin, özgüllüklerinin oldu�unu, bununla birlikte Avrupa kenti 

ya da Osmanl� kenti, �slam kenti tan�mlamalar�yla di�er uygarl�klar�n kentlerini 

de�erlendirmenin mümkün olmad��n� savunmu�lard�r. 

4 André Raymond, Osmanl� Döneminde Arap Kentleri, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, 2. Bsk., �stanbul 

2000; ayr�ca bu çal��ma üzerine yap�lm�� bir de�erlendirme için bkz. N. Bilge Özel, “André Raymond: 

Arap �ehir Tarihinde Bir Dönüm Noktas�”, Türkiye Ara�t�rmalar� Literatür Dergisi: Türk �ehir Tarihi, 

3/6, 2005, s.571-587. 

5 Suraija Faroqhi, Men of Modest Substance: House Owners and House Property in Seventeenth- 

Century Ankara and Kayseri, Cambridge Universtiy Press, 1987, p.220-221. 

6 Özer Ergenç, Osmanl� Klasik Dönemi Kent Tarihçili�ine Katk�: XVI. Yüzy�lda Ankara ve Konya, 

Ankara Enstitüsü Vakf� Yay�nlar�, Ankara 1995, s.48.


___________________________________________________________________________________�� 

15 

19. Yüzy�l Sonlar�nda Halep Kalesi Giri�i 

Böylesi bir arka plan� olan kent tarihçili�inin, hem Avrupa tarihinde hem de 

Osmanl� tarihinde önemli bir yere sahip oldu�u bilinen bir gerçektir. Her ne kadar 

hâlâ Türkiye’de kent tarihi çal��malar� bir bilim dal� haline gelememi�se de, özellikle 

60’l� y�llardan itibaren bugüne kadar yap�lan çal��malar göz ard� edilemeyecek kadar 

önemlidir. Özellikle �stanbul, Kahire, �am, Halep 7 gibi Osmanl�’n�n büyük ölçekli 

kentleri hakk�nda oldukça kapsaml� çal��malara sahibiz. Ankara, �zmir, Bursa 

gibi orta ölçekli kentler hakk�nda da çok de�erli eserler meydana getirilmi�tir. Daha 

küçük ölçekli kentler hakk�ndaki bilgilerimiz ise, henüz doyurucu düzeylere ula�mam��t�r. 

Yap�lan kent tarihi çal��malar�na bak�ld��nda 8, genellikle kaynak grubu 

olarak seyahatnamelerin, salnamelerin, tahrirlerin, sicillerin ve vekayinamelerin 

kullan�ld�� görülmektedir. Osmanl� klasik dönemini konu alan kent tarihi monografileri, 

genellikle sicil ve tahrir verileri üzerinden ele al�nm��t�r. Seyahatnameler 

hariç, di�er ar�iv malzemesinin resmî kurumlar taraf�ndan haz�rland�� dikkate 

7 Halep hakk�nda yap�lm�� belli ba�l� çal��malar için bkz. J. Sauvaget, "Halep", �A, V/1, s.117-122; J. 

Sauvaget, “Halab”, Encyclopedia of Islam, III, 85a; Margaret L. Venzke, The Sixteenth Century 

Ottoman Sanjaq of Aleppo: A Study of Provencial Taxation, Bas�lmam�� Doktora Tezi, Columbia 

University, New York 1981; Abraham Marcus, The Middle East on the Eve of Modernity-Aleppo in 

the Eighteenth Century, Columbia University Press, New York 1989; Bruce Masters, “Halep”, D�A, 

15, �stanbul 1997, s.244-247; Masters, Bruce, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, Do�u 

ile Bat� Aras�nda Osmanl� Kenti, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2000, s.19-87; Enver Çakar, XVI. 

Yüzy�lda Haleb Sanca�� (1516-1566), Elaz�� 2003. Ayr�ca Haleb’in ünlü örf (idarî-askerî) görevlileri ile 

�er‘î (adlî-idarî) yetkilileri ve hatta �airlerinin hal tercümelerinin yer ald�� 13. yüzy�lda kaleme al�nan 

bir kitap için bkz. Kemâl al-Dîn �brahim al-‘Adîm, Bugyat at-Talab fî Tarîh Halab, Yay�nlayan: Ali 

Sevim, TTK Bas�mevi, Ankara 1976. 

8 Bugüne kadar yap�lm�� Anadolu kentleri hakk�ndaki bir de�erlendirme için bkz. Mehmet Öz, “Osmanl� 

Klasik Döneminde Anadolu Kentleri”, Türkiye Ara�t�rmalar� Literatür Dergisi: Türk �ehir 

Tarihi, 3/6, 2005, s.57-88; Osmanl� dönemi Arap kentleri üzerine yap�lm�� eserleri de�erlendiren bir 

çal��ma için bkz. Nelly Hanna, “Osmanl� Dönemi Arap �ehir Tarihi Üzerine Bir �nceleme”, Türkiye 

Ara�t�rmalar� Literatür Dergisi: Türk �ehir Tarihi, Çeviren: Mustafa Macit Karagözo�lu, 3/6, 2005, 

s.103-116.

ORSAM 


� 

al�nd��nda, son y�llara kadar genellikle kent tarihi ekseninde yap�lan ara�t�rmalar, 

kentin fiziksel görünümünden, siyasi tarihine ve �ehirde var olan idarî örgütlenmelere 

de�inen çal��malard�r. 60’l� y�llardan sonra sosyal ve ekonomik tarihin ön plana 

ç�kmas�, bu çal��malara da yans�m��t�r. 70’li ve 80’li y�llarda kaleme al�nm�� monografiler, 

toplumun tarihine de çe�itli aç�lardan ��k tutan çal��malar olma özelli�ini 

ta��maktad�r. 90’l� y�llardan itibaren ise tarihçilik anlay�� makro düzeyden mikro 

düzeye do�ru kaymaya ba�lam�� ve art�k s�radan insan�n tarihine dair izler aranmaya 

ba�lam��t�r. Özetle her dönemin problem olarak ortaya koydu�u, arad�� sorunsallar 

çevresinde kent tarihleri yaz�lm�� ve yaz�lmaktad�r. 

16 

Halep �ehri Genel Görünümü 

K�saca kent tarihçili�i ile ilgili bir de�erlendirmeden sonra ana kayna��m�z� 

olu�turan ve 33 adet yay�mlanan Halep Vilayet Salnameleri ve Halep vilayetine dönelim. 

Bu ba�lamda Halep örne�inde 19. yüzy�lda nas�l bir co�rafya ve idarî taksimat 

ile kar�� kar��ya oldu�umuzu, “Salnamelerde Halep” denince kar��m�za nas�l bir 

harita ç�kt��n� k�saca zikretmek yerinde olacakt�r. 

Halep kenti, hem 19. yüzy�lda s�n�rlar� içerisinde yer ald�� sanca�a, hem de 

o sanca��n ba�l� bulundu�u vilayete ad�n� vermi�tir. Salnamelerde kent, “Asya k�tas�nda 

bulunan ve Osmanl� vilayetleri içinde büyüklü�ü ve ticari öneminden dolay� en me�hur 

�ehirlerdendir. Halep �ehri �stanbul’dan 263 saat 9 uzakl�ktad�r” �eklinde tan�mlanmaktad�r 

10. Toplam 33 adet vilayet salnamesine göre 19. yüzy�lda Halep vilayetinin 

üç sanca�� ve 24 kazas� bulunmaktad�r: Bunlar Halep, Urfa ve Mara� sancaklar�d�r. 

Salnamelerdeki bilgiye göre “güneyde Suriye vilayeti, bat�da Akdeniz ve Adana vilayeti, 

kuzeyde Ankara ve Sivas vilayetleri, do�uda Zor sanca�� ile Diyarbak�r ve Elaz�� vilayetleriyle 

s�n�rl�d�r. Vilayetin bat�s�ndan do�usuna kadar olan uzunlu�u 85 ve geni�li�i de 90 

saattir” 11. Vilayetin pa�a sanca�� olan Halep sanca�� ise, aralar�nda Antakya, Kilis, 

9 Salnamelerdeki 1 saatlik mesafe 5 kilometreye tekabül etmektedir. 

10 Daha fazla bilgi için bkz. Bu eserin “Halep Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler” k�sm�. 

11 Bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinin Co�rafi Durumu” ba�l�kl� k�sm�.


___________________________________________________________________________________�� 

Antep, �skenderun gibi önemli ve büyük idarî birimlerin yer ald��, ad�na “kaza” 

denen toplam 13 idarî bölgeye ayr�lmaktayd�. Urfa ve Mara� sancaklar�na ba�l� 4’er 

kaza bulunmaktayd�. Bu k�s�m, salnamelerdeki veriler ��nda, sonraki bölümlerde 

daha ayr�nt�l� incelenecektir. Toparlamak gerekirse, 19. yüzy�lda Halep vilayeti 

dendi�i zaman, bugünkü Halep kentinin s�n�rlar�n� çok a�an bir bölge kar��m�za 

ç�kmaktad�r. 

��te bu ba�lamda, yap�lan bu çal��ma 

ile Halep merkezli bu bölgenin k�sa 

tarihçesi anlat�ld�ktan sonra, 16. yüzy�ldan 

ba�layarak 19. yüzy�l boyunca nas�l 

bir idarî taksimata tabi tutuldu�u ve nas�l 

bir ta�ra örgütlenmesinin mevcut oldu�u 

üzerinde durulacak; içinde bar�nd�rd�� 

nüfus unsurlar� bir incelemeye tabi tutulduktan 

sonra Halep merkezli bölgenin 

sosyal ve ekonomik yap�s�, ana hatlar�yla 

irdelenecektir. 

Ancak daha önce bu eserin haz�rlanmas�na 

esas olan Halep salnameleri 

hakk�nda genel bilgi vermekte yarar vard�r. 

2- ESER�N DAYANDI�I 

KAYNAK GRUBU: HALEP 

V�LÂYET SALNAMELER� 

Toplumdaki yeniliklerin yerel düzeyde 

dile getirilmesinin arac� olarak tan�mlanan 

salnamelerin, ta�radaki kentsel 

ya�am hakk�nda önemli bilgiler içerdi�i, 

erbab�n�n bildi�i bir gerçektir 

Halep Sokaklar� 

12. 19. yüzy�l 

ara�t�rmac�lar�n�n, hele de kent tarihi üzerine 

çal��anlar�n s�kça ba�vurduklar� salnameleri, yine o dönemin Musul eyaleti 

matbaa müdürü olan Ba�yazar Mektubî Muavini Safvet Bey’in ifadesine ba�vurarak 

tan�mlayal�m: Ona göre salnameler, ilgili beldenin hava �artlar�ndan, fizikî yap�s�na; 

ziraî faaliyetlerinden sanayi ve ticarî durumuna; yak�n ve uzak geçmi�inden belde 

yerle�iklerinin örf ve adetlerine; beldeye atanan memurlar�n isim ve rütbelerinden 

12 Latin harfleriyle yay�mlanm�� salname örne�i için bkz. Ankara Vilayeti Salnamesi: 1325 (1907), 

Ankara Enstitüsü Vakf� Yay�nlar�, Ankara 1995. Ayr�ca salnameler hakk�nda genel bir bilgi için Ayr�ca 

salname ve salnamelerin çe�itleri hakk�nda genel bir bilgi için bkz.: “Sâl-nâme”, �slam Ansiklopedisi, 

X, �stanbul 1967, s.134-136. Salnamelerin toplu katalo�u için bkz.: Hasan Duman, Osmanl� Salnameleri 

ve Nevsâlleri, I-II, Ankara 2000; Ahmet Zeki �zgöer, “Osmanl� Salnamelerinin �ehir Tarihi Bak�m�ndan 

Önemi”, Türkiye Ara�t�rmalar� Literatür Dergisi: Türk �ehir Tarihi, 3/6, 2005, s.539-552. 

17

ORSAM 


� 

yörenin idarî taksimat�na var�ncaya kadar o vilayet ile ilgili her türlü bilginin yer 

ald�� e�siz kaynaklard�r 13. 

Bilindi�i gibi, vilayet salnamelerinin yay�mlanmas�na Halep Mektubî Kalemi’nde 

bulunan �brahim Halet Bey taraf�ndan “Fihrist-i Vilayet-i Haleb” 14 ad�yla 

düzenlenen ve istatistikî bilgiler içeren eserin, Bâb-� Âlî’nin dikkatini çekmesi üzerine 

ba�lanm��t�r. �brahim Halet Bey’in haz�rlad�� bu eserin birer örne�i vilayetlere 

gönderilmi� ve benzeri y�ll�klar haz�rlanmas� için emirler verilmi�tir. Salname gelene�inin 

olu�mas� ise, ancak 1867 Vilayet Nizamnamesinin yay�mlanmas� ile mümkün 

olabilmi� ve bu nizamname ile birlikte “eyalet” düzeninden “vilayet” düzenine 

geçilmi�tir 15. 

Halep’te Osmanl� Köprüsü 

Salnameler üzerine yap�lan çal��malardan biliyoruz ki, Osmanl� döneminde bu tür 

çal��malar bir yandan devlet kanal�yla resmi olarak yürütülmekle birlikte, di�er 

yandan özel kurumlar taraf�ndan çe�itli salnameler de haz�rlanm��t�r. 

13 Safvet Bey’in “ifâde-i mahsûsa” k�sm�ndaki deyimiyle salnameler; “bir yerin havas�n�n güzelli�ini 

veya kötülü�ünü, arazisinin ve tar�msal faaliyetlerinin durumunu, ula��m yollar� ile co�rafi yerini, 

tarihi hakk�nda bilgileri, sanayi ve ticaretini, o memleket insan�n�n örf ve adetlerini, memurlar�n�n 

isimleri ile rütbe ve s�fatlar�n� bilmek için salnameler kadar esasl� bir rehber olamaz”d� (1325 tarihli 

Musul Vilayet Salnamesi). Ayr�ca bir örnek olmas� bak�m�ndan Musul vilayet salnamesi ile ilgili yap�lan 

son bir çal��ma için bkz. Cengiz gg Ero�lu-Murat �ğ Babuço�lu-Orhan �ğ 

Özdil, Osmanl� Vilayet Salnamelerinde 

Musul, Global Strateji Enstitüsü Yay�nlar�, Yay�nlar�, Ankara 2005. 

14 Henüz bu eserin herhangi bir nüshas�na ula��lamam��t�r. Bu nedenle mevcut vilayet salnameleri 

içerisinde en eski tarihli olan� 1868’de yay�mlanan Bosna Vilayet Salnamesi’dir. Bkz. Hasan Duman, 

Osmanl� Salnameleri ve Nevsâlleri, I, Ankara 2000, s.XVIII, 5. 

15 Özer Ergenç, “Salnamelerde �zmir”, 1885-1985 Türkiye Ekonomisinin 100 Y�l� ve �zmir ve �zmir 

Ticaret Odas� Sempozyumu, (21-23 Kas�m 1985) Atatürk Kültür Merkezi, �zmir. 1864 ve 1871 Vilayet 

Nizamnamelerine göre devleti temsilen malî, siyasî ve güvenlik konular�nda yetkili bir vali vard�. Bu 

dönemdeki valilerin yetkileri, Tanzimat sonras� döneme göre art�r�lm��t�. Bu konuda ayr�nt�l� bilgi için 

bkz. �lber Ortayl�, Tanzimat Döneminde Osmanl� Mahallî �dareleri (1840-1880), TTK Yay�nlar�, Ankara 

2000, s.57-61. 

18


___________________________________________________________________________________�� 

Ara�t�rmac�lar�n da dikkat çekti�i üzere içerdikleri bilgiler dolay�s�yla, devlet 

taraf�ndan yay�mlanan ve büyük bir yekûn tutan vilayet salnameleri, ilgili vilayetin 

tarihi için temel ba�vuru kaynaklar� aras�nda yerini alm��t�r. 

Bu ba�lamda, çal��mam�z�n temel dayanak noktas� olan Halep vilayet salnamelerine 

bakt��m�zda, H. 1284-1326 (M. 1866-1908) y�llar� aras�na ait toplam 33 

adet salnamenin oldu�u görülmektedir. Birbirini takip eden 33 ciltlik, oldukça külliyatl� 

say�labilecek bu seri sayesindedir ki, 19. yüzy�l�n ikinci yar�s�ndan 20. yüzy�l�n 

ba�lar�na kadar yakla��k 42 y�ll�k süreç içerisinde Halep vilayetinde ya�anan de- 

�i�imleri ya da varl��n� sürdüren idarî, sosyal, toplumsal ve ekonomik yap�y� izlemek 

mümkün görünmektedir. ��te bu çal��mada, sözü edilen bu 33 salnamedeki 

bilgiler, kar��la�t�rmal� bir biçimde kullan�larak Halep vilayetinin geneline dair yeni 

bir metin olu�turulmaya çal��lm��t�r. Bu salnamelerin listesi, �öyledir 16: 

1- H.1284 (1866) Def’a 1; Halep Vilayet Matbaas�, 204 Sayfa. 






























16 33 Adet Halep Vilayet Salnamesi yakla��k olarak 9.500 sayfadan olu�maktad�r. 

19

ORSAM 


� 




Halep vilayet salnamelerine bakt��m�zda, belki de salname gelene�inin olu- 

�umunda ilk ad�m olmas�ndan dolay�, en az�ndan Ba�dat, Basra, Musul gibi Do- 

�u’da yer alan vilayet salnamelerindeki yap�dan, içerdi�i bilgiler itibariyle farkl�l�k 

gösterdi�i görülmektedir. �öyle ki: Genel yap� itibariyle Halep salnameleri, di�er 

vilayet salnamelerine örnek te�kil etmi� olmakla birlikte, örne�in “Tarihçe” k�sm�, 

Halep’te daha k�sa ve genel anlat�l�rken, sözünü etti�imiz di�er üç vilayete ait salnamelerde 

daha ayr�nt�l�d�r. Elbetteki her vilayette bulunan kadronun, mektubî kaleminde 

görevli ki�ilerin bilgi ve yeteneklerine göre salnamelerde, genel olarak verilmesi 

gereken bilgilerin ötesinde, bölgeye özel bilgilerin de bulundu�u bilinmektedir. 

Örne�in 1325 tarihli Musul vilayet salnamesinde verilen sa�l�kla ya da tarihçe 

ile ilgili bilgiler bu aç�dan dikkat çekicidir. Salnamenin sa�l�kla ilgili k�sm�, Musul 

Belediye Tabibi Eyüp Necmettin taraf�ndan kaleme al�nm��t�r. Salname içerisinde 

s�k s�k geçen ifadelerden de anla��ld��na göre Doktor Eyüp Necmettin, dönemin 

olaylar�na duyarl�, iyi bir gözlemci ve oldukça geni� bir perspektiften dünyay� alg�lama 

yetene�ine sahip, bilgili, ayd�n kimli�e sahiptir 17. ��te Halep vilayetine ait salnamelerde 

de, di�er üç salnameye göre en az�ndan iki temel farkl�l�k göze çarpmaktad�r. 

Bunlardan biri Halep merkezli bölgede kurulan yabanc� okullar hususudur. 

Di�eri de, te�kilat yap�s�na yap�lan vurgudur. �leride anlataca��m�z üzere, Osmanl� 

ülkesinde Tanzimat dönemiyle birlikte ya�anan geli�meler, gerek az�nl�klar� himaye 

politikas� alt�nda misyonerlik faaliyetlerinin yo�un olarak uyguland�� yabanc� 

okullar�n, gerekse ta�ra te�kilatlanmas�n�n en ince ayr�nt�lar�n� Halep salnamelerinde 

görmek mümkündür. Böylece, teoride dile getirilen te�kilat yap�s�n�n uygulamada 

nas�l bir �ekil ald��, kadrolar�n nas�l ve kimlerden olu�turuldu�u gibi hususlar, 

bu veriler sayesinde anla��lmaktad�r. Elbetteki di�er bütün salnamelerde bu konulara 

yer verilmektedir. Ancak, Halep salnameleri, bu anlamda verdi�i ayr�nt� ile dikkat 

çekmektedir. 

Kaynaklar�m�za dair son olarak �unu söyleyerek bu konuyu burada noktalayal�m. 

Yukar�da da de�indi�imiz gibi, Halep üzerine pek çok çal��ma yap�lm��t�r. 

Bu çal��malar�n yan� s�ra Osmanl� ar�ivlerinde üretilen pek çok belge ve kay�t da 

mevcuttur: Mühimme, �ikayet, tahrir defterleri gibi merkez ar�iv kay�tlar�n�n d��nda 

bir de ta�rada üretilen, kad� mahkemelerinde tutulan ve �ehir tarihi çal��malar�n�n 

vazgeçilmez kaynaklar�ndan olan �er‘iyye sicilleri gibi. Elbetteki Halep’e dair sözü 

edilen kaynaklarda say�s�z belge bulunmaktad�r. Tahrirler, özellikle de siciller bizlere 

say�s�z veriler sunmaktad�r. Ancak, bu çal��man�n s�n�rlar� gere�i, burada yaln�zca 

salnamelerdeki verileri, yap�lm�� olan ara�t�rmalarla destekleyerek kulland�k. 

Amac�m�z, yap�lan çal��malar ��nda ana kaynak grubumuzda verilen bilgileri 

kar��la�t�rmal� bir biçimde kullanarak, Halep’in 19. yüzy�l�na ��k tutabilmektir. Bunu 

da belirttikten sonra art�k, Halep’in salnamelerde nas�l resmedildi�ine geçebiliriz. 

17 Ero�lu, Babuço�lu, Özdil, Osmanl� Vilayet Salnamelerinde Musul, s.36-37. 

20


___________________________________________________________________________________�� 

3- TAR�HÇE 

a. Do�u ile Bat� Aras�nda Önemli Bir Kent: Halep 

Do�u-Bat� ticaretinde önemli bir yeri bulunan ve F�rat ile Asi nehri aras�nda 

uzanan 18 kentin tarihçesine bakt��m�zda, Hititler gibi eskiça� uygarl�klar�ndan ortaça��n 

Arap ve Roma uygarl�klar�na, Memluk, Selçuklu ve erken modern dönem 

Osmanl� medeniyetine kadar pek çok uygarl�� içinde bar�nd�ran geni� bir yelpaze 

ile kar��la��r�z. Birçok devletin hâkimiyet alan� olan bu kentin, kimi zaman parlak 

dönemleri olmu�, kimi zaman da çe�itli hâkimiyet mücadeleleri ya da do�al afetler 

neticesinde, buhranl� ve sönük y�llar, hatta on y�llar geçirmi�tir. Hepimiz biliyoruz 

ki bir bölgenin geli�mesi, ekonomik aç�dan ilerlemesi, bir yandan sahip oldu�u 

konjonktürel �artlara, di�er yandan da bölgedeki siyasi yap�n�n istikrar�na ba�l�d�r. 

Hiç abart�s�z, tarih sahnesine ç�k��ndan (M.Ö. 20. yüzy�l) neredeyse 16. yüzy�l ba�lar�nda 

Osmanl� hâkimiyetine geçinceye kadar Halep’te uzun soluklu bir siyasi iktidara 

rastlamak pek mümkün olamam��t�r. 

Suriye’nin kuzeyindeki en önemli kent olan Halep, Anadolu ile Mezopotamya 

ve Akdeniz ile �ran aras�ndaki yollar�n kav�ak noktas�nda yer almas�ndan dolay�, 

ticaret kervanlar�n�n u�rak noktas� haline gelmi�tir 19. Bu özelli�inden dolay� da, 

kent üzerinde önemli çal��malar yapan Bruce Masters taraf�ndan “Osmanl� �mparatorlu�u’nun 

Kervan Kenti” olarak adland�r�lm��t�r. 

Akça �ehir anlam�na kullan�lan Halebü’�-�ehbâ 20 olarak da an�lan kentin tarihçesinin 

M.Ö. 20. yüzy�la kadar uzand�� görülmektedir 21. �lk olarak M.Ö. 3. bin y�lda 

çivi yaz�l� Akad tabletlerinde ad�na rastlanmaktad�r. M.Ö. 18. yüzy�lda Yamhad 

Krall��n�n ba�kenti olan �ehir, daha sonra Anadolu’da kurulan Hitit Krall��n�n 

eline geçmi� ve Hititlerin önemli eyalet merkezlerinden biri olmu�tur. Daha sonra 

Asur ve Pers hâkimiyetinin etkin oldu�u kente, Helenistik dönemde Suriye Kral� 

Seleukos Nikator egemen olmu� ve kentte önemli imar faaliyetleri gerçekle�tirmi�tir. 

M.Ö. 64 y�l�na gelindi�inde Roma �mparatorlu�u’nun Suriye eyaletinin s�n�rlar� 

içine al�nm�� ve Bizans dönemi boyunca iktisadî aç�dan zaman zaman parlak dönemler 

ya�amaya ba�lam��t�r. Öyle ki Bizans döneminde çok say�da kilisenin yer 

ald�� bir H�ristiyanl�k merkezi haline gelmi�tir 22. 

18 Ali R�za, Atlasl� Memâlik-i Osmaniye Co�rafyas�, 1. Bask�, �stanbul 1318, s.178. Bir ba�ka eserde 

Halep, Suriye’nin kuzey k�sm�nda yer alan ve ayn� adla an�lan vilayetin merkezi olub F�rat ile Asi 

nehirleri aras�nda uzanan geni� ovan�n içinde yer alan ve memâlik-i Osmaniyenin, yani Osmanl� ülkesinin 

ikinci derecede büyük �ehirlerinden olan bir kent olarak tan�mlanmaktad�r. Bkz. Kamûsü’la‘lâm, 

III, T�pk�bas�m Ka�gar Ne�riyat, Ankara 1996, s.1971. 

19 Talip Yaz�c�, “Halep”, D�A, 15, �stanbul 1997, s.240. 

20 Bulundu�u bölgenin topra��n�n beyaz olmas�ndan dolay� kent, bu adla an�lmaktad�r. Bu isimle ilgili 

rivayetler için bkz. Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, s.2. 

21 Sauvaget, “Halep”, s.117. 

22 Yaz�c�, “Halep”, s.241; Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, s.2-3. 

21

ORSAM 


� 

Halep Ulusal Müzesi Kil Tablet Halep Roma Dönemi Kal�nt�lar� 

Halife Ebubekir döneminde Suriye üzerine birkaç kez sefer düzenlenmi� ve 

M.S. 637’de �slam hâkimiyetine girmi�tir. Daha sonra s�ras�yla Emevi ve Abbasilerin 

egemenlik sahas� içinde yer alm��t�r. Abbasiler döneminde kent, siyasi ve idarî bak�mdan 

önemli bir konuma kavu�amam��t�r. Toluno�ullar�, Hamdaniler, �h�idler ve 

Fat�milerin Mirdasi hanedan�n�n iktidar mücadelelerine sahne olan kent, 1070 y�l�nda 

M�s�r seferine ç�kan Selçuklu Sultan� Alparslan’�n ku�atmas�na sahne olmu�tur. 

Daha sonra 1078 y�l�nda Suriye Selçuklu Meliki Tutu� taraf�ndan da ku�at�lm�� ve 

yap�lan mücadeleler sonucunda, 1086 y�l�nda do�rudan Anadolu Selçuklu Devletine 

ba�lanm��t�r. 1118’e kadar devam eden Selçuklu yönetiminden sonra Halep, 

Artuklular�n eline geçmi�se de, bu hâkimiyet uzun sürmemi� 1128’de Atabeg 

Zengi’nin yönetimine girmi�tir. Bu dönemde haçl� seferlerine kar�� ciddi ba�ar�lar 

elde edilmi�tir. 1183’te ise kentte hâkimiyetini kuran Eyyübiler olmu� ve yakla��k 80 

y�l kadar süren Eyyübi döneminde kent, belki de o ana kadarki tarihinin en rahat 

y�llar�n� ya�am�� ve kentin ticari hayat� canlanm��t�r 23. 

1260 y�l�ndaki Mo�ol hâkimiyeti, 1348’de ya- 

�anan büyük veba salg�n� ve 1400’de Timur’un tahribi 

sonucunda kent, büyük y�k�mlar ya�am��t�r. 

1516’da Osmanl� hâkimiyetine girinceye kadar devam 

eden Memluk yönetiminde kent, genel anlamda 

kalk�nm��sa da, ya�anan açl�k, k�tl�k, veba salg�n� ve 

depremlerle felaketlerden kurtulamam��t�r. Tüm 

bunlara ra�men Avrupa ile �ran aras�ndaki ticarette 

arac� rolünü üstlenen Karadeniz’deki Cenevizliler, 

Halep’in yeniden kalk�nmas�n� sa�layacaklard�r. 

�öyle ki: Bu dönemde Venedikliler, �talyan kuma�lar� 

kar��l��nda ald�klar� Gilan ipe�i ticaretini Halep 

üzerinden olu�turulan ticaret a�� ile gerçekle�tirmeye 

ba�lam��lard�24. Nitekim kentte ilk konsolosluk 

kuracak olanlar da Venedikliler olacakt�. ��te bu 

yeni geli�me, kentin ticari önemini birden bire ön 

23 Sauvaget, “Halep”, s.118-120. 

24 Yaz�c�, “Halep”, s.241-242; Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, s.4-12. 

22 

Eyyübi Dönemi Taç Kap�


___________________________________________________________________________________�� 

plana ç�karacakt�. 

Yukar�da belirtti�imiz gibi, Osmanl� hâkimiyetine geçmeden önce Halep, 

Memluklar�n yönetiminde idi. Y�ld�r�m Bayezid döneminde bozulmaya ba�layan 

Osmanl�-Memluk ili�kileri, Fatih döneminde iyice gerginle�mi�, Fatih’in o�lu II. 

Bayezid döneminde de bu gerginlik devam etmi� ve ç�kan sava�� Osmanl�lar kaybetmi�tir 

25. Yavuz dönemine gelindi�inde, 1515’te Malatya taraflar�nda egemen olan 

Dulkadiro�lu topraklar� Osmanl� ülkesine kat�lm��t�. Çald�ran meydan muharebesinden 

sonra halk�n�n büyük bir k�sm� Sünni olan Anadolu’daki Beyler, Osmanl� 

taraf�n� tutmu�, ba�ta Diyarbak�r olmak üzere Musul da dâhil birçok �ehir Osmanl�lara 

kap�lar�n� açm��t�. Böylece 1515 senesi içinde Do�u Anadolu topraklar�n�n büyük 

bir k�sm� Osmanl� hâkimiyetine geçmi� oldu. Bu durum, Memluklar� iyice tedirgin 

etmeye ba�lad�. Bu arada Ümit Burnu ke�fedilmi� ve Hint Okyanusu ile Akdeniz’de 

Portekizliler etkin bir �ekilde faaliyet göstermeye ba�lam��lard�. Osmanl�lar, 

bir yandan Akdeniz’de Portekizlilerin bu kadar faal olmas�ndan, di�er yandan 

da kutsal yerleri tehdit etmesinden rahats�z oluyordu. Bu a�amada Memluklar, Portekiz 

tehdidine kar�� ba�ar�l� politikalar yürütemeyince, zaten Memluk sorununa bir 

çözüm bulmak isteyen Yavuz, M�s�r üzerine sefer düzenlemi� ve tüm M�s�r’� Osmanl� 

topraklar� aras�na katm��t�. 1516’da Mercidab�k (Halep’in kuzeyinde) meydan 

muharebesinde Memluklular tamam�yla ma�lup edilmi�ti 26. Böylece bir yandan 

Do�u’nun iki önemli ticaret merkezi olan Halep ve �am �ehirleri, sava� yap�lmaks�z�n 

Osmanl�lar�n hâkimiyetine geçmi� oluyordu; di�er yandan da Portekizliler, K�z�ldeniz’de, 

dolay�s�yla Do�u Akdeniz’de tek egemen güç olmaktan ç�k�yordu 27. 

19. Yüzy�l Halep Caddeleri 

23 

19. yüzy�la gelindi- 

�inde Halep’in siyasi ve 

iktisadî durumu, �am ve 

Beyrut’un yükseli�i ile sars�lmaya 

ba�lad�. Halep, bu 

yüzy�lda bütün dünyada, 

Osmanl� ülkesi içerisinde 

özellikle Balkanlarda ve 

Arap topraklar�nda ortaya 

ç�kan milliyetçilik hareketlerinden 

pek fazla etkilenmedi. 

Özellikle Halep burjuvazisi, 

milliyetçilik hareketlerine 

kat�lmakta isteksizdi. 

Çünkü bir yandan eski rakibi 

�am’�n siyasi hâkimiyeti 

25 Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, s.12-13. 

26 Masters, “Halep”, s.244. 

27 I. Selim’in do�u siyaseti hakk�nda ayr�nt�l� bilgi için bkz. �smail Hakk� Uzunçar��l�, Osmanl� Tarihi, 

c.2, TTK Yay�nlar�, Ankara 1988; �inasi Altunda�, “Selim I”, �A, X, Eski�ehir 1997, s.423-434; Ya�ar 

Yücel-Ali Sevim, Türkiye Tarihi, c.2, TTK Yay�nlar�, Ankara 1990.

ORSAM 


� 

alt�na girmek istemiyordu; di�er yandan da Anadolu’nun güneyinde bulunan baz� 

�ehirlerle ticarî ili�kilerinin kopma noktas�na gelmesinden endi�e ediyordu. Neticede 

Arap isyan�na kat�lan çok az Halepli vard� 28. I. Dünya Sava�� öncesinde �stanbul 

ve Kahire’den sonra Osmanl�’n�n üçüncü büyük kenti olan Halep, önce Araplar�n, 

ard�ndan da 27 Ekim 1918’de �ngilizlerin i�galine u�rad� ve böylece 402 y�ll�k Osmanl� 

hâkimiyeti son buldu. 

Mart 1920’de Suriye Krall��’n�n kurulmu� olmas�na ra�men Frans�zlar, 

Sykes-Picot ve Manda anla�mas�na göre Halep ve �am’a girdi. Eylül 1920’de Frans�zlar 

taraf�ndan Halep’in özerk bir bölge oldu�u ilan edildi ve �skenderun’u da 

içine alan bu bölgenin yönetimi Araplara b�rak�ld�. Daha sonra 1922’de yine Frans�zlar 

taraf�ndan, Halep, �am, Alevi ve Dürzî özerk bölgeleri birle�tirilerek, merkezi 

Halep olan federal bir devlet kuruldu. 1924’de bu devletin ad� Suriye oldu ve merkezi 

de �am’a ta��nd�. �skenderun ise, yar� ba��ms�z bir statü ile Beyrut’taki Frans�z 

yüksek komiserli�ine ba�land�. Bu s�rada ç�kan bir ayaklanma üzerine Suriye ile 

1936’da anla�ma imzalamak zorunda kald�lar. Bunun üzerine Türkiye ile Fransa 

aras�nda �skenderun meselesi gündeme geldi. Nihayetinde 24 Haziran 1939’da imzalanan 

bir anla�ma ile �skenderun, Türkiye’ye ba�land�. II. Dünya Sava�� s�ras�nda, 

Suriye ve dolay�s�yla Halep üzerindeki Frans�z hâkimiyeti; 29 �ubat 1945’te Birle�mi� 

Milletler taraf�ndan Suriye’nin ba��ms�zl��n�n tan�nmas�yla son buldu 29. 

24 

20. Yüzy�lda Halep 

Sonuç olarak Osmanl� hâkimiyeti alt�nda Halep, hem demografik aç�dan büyük 

bir art�� ya�am��, hem de buna paralel olarak yap�lan han, çar�� gibi ticaret 

merkezleri ile cami, mescid, medrese gibi din ve e�itim kurumlar� sayesinde nüfus 

çeken yeni yerle�im alanlar�na sahip olmu�tur. 

Halep eyaleti s�n�rlar� içerisinde yer alan di�er sancaklar�n ya da belli ba�l� 

�ehir merkezlerinin tarihçeleri de a�a�� yukar� Halep’inki ile paralellik göstermek- 


29 Mahmud Haritâni, “Halep”, D�A, 15, �stanbul 1997, s.247-248.


___________________________________________________________________________________�� 

tedir. Bu çal��man�n as�l üzerinde önemle durdu�u bölge, bugün Türkiye s�n�rlar� 

d��nda kalan, fakat Osmanl�-Türk gelene�inin halen hâkim oldu�u bir bölge olan 

Halep ve civar�d�r. Bu nedenle burada Osmanl� döneminde bu eyalete ba�l� belli 

ba�l� sancak, kaza merkezi ya da kasaban�n tarihçesine genel olarak de�inmekle 

yetinece�iz. 

b. Halep Sanca��na Ba�l� Önemli �ki Kaza: Antakya ve Antep 

1. Antakya: 

16. yüzy�l�n sonlar�nda bir ara Halep eyaletinin sancaklar�ndan birisi statüsüne 

getirilen, daha sonra Halep sanca��n�n önemli kazalar�ndan biri olan Antakya’ya 

k�saca bakacak olursak, �öyle bir tarihçe kar��lar bizi: �lkça�larda, özellikle de 

Roma ve Bizans dönemlerinde Akdeniz havzas�n�n en önemli �ehirlerinden olan 

Antakya, tarih boyunca ticaret ve sanayi merkezi olarak dikkat çekmi�tir. Kentin 

kurulu�u �skender zaman�na kadar gitse de, �ehir, kimli�ini Selukos döneminde 

kazanm��t�r. Onun ölümünden sonra da Selevki devletinin ba�kenti olmu�tur. Bu 

dönemde kent, iki mahalleden olu�maktad�r. Halep yolu üzerindeki k�s�mda Makedonyal�lar 

ile Yunanl�lar iskân edilmi�lerdi. �ehrin güneybat� taraf�nda ise yerli halk 

ile Yahudi cemaat ya�amaktad�r. �ehir, as�l büyük geli�meyi M.Ö. 175–163 y�llar� 

aras�nda ya�am��, mahalle say�s� dörde yükselmi�tir. Antakya’da egemen olan 

Selevki devleti, M.Ö. 69’da Roma’n�n vassal� statüsüne geçince, kente Roma etkisi 

hâkim olmaya ba�lad�. Çok geçmeden, birkaç y�l içinde �ehir, Roma hâkimiyetine 

girdi ve Suriye eyaletinin merkezi konumuna yükseldi. M.S. 35 ve 115 senelerinde 

25 

Antakya – Samanda� Giri�i 

�iddetli depremler geçiren kent, büyük tahribata u�rad�. 250’li y�llarda bölgede 

Sasani idaresi etkin oldu. Kudüs’e olan yak�n konumu ile Anadolu-Yunanistan aras�nda 

uzanan yolun kav�ak notas�nda olmas� nedeniyle, H�ristiyanlar için önemli bir 

yere sahip olan kent, 4 ve 5. yüzy�llarda önce metropolitlik, sonra da patriklik merkezi 

oldu. Bizans döneminde önemini koruyan �ehir, birçok deprem ve veba salg�n�na 

maruz kald�. 7. yüzy�la gelindi�inde �ran kuvvetlerince bo�alt�lan kent, antik

ORSAM 


� 

kimli�ini kaybetmeye ba�lad�. 638’de �slam hâkimiyetine giren Antakya’da s�ras�yla 

Abbasiler, Toluno�ullar�, �h�idler, Hamdaniler hâkim olmu� ve bu s�rada bölge üzerinde 

Arap-Bizans çeki�mesi ya�anm��t�r. 1070’lerden sonra tüm Kuzey Suriye’de 

oldu�u gibi bölgede Selçuklular�n faaliyet gösterdi�i bilinmektedir. Daha sonra, 

yakla��k 150–160 y�l kadar Haçl� hâkimiyeti ya�anm��t�r. Bat� dünyas�n�n Do�u’daki 

en önemli siyasi ve iktisadî merkezlerinden biri olup H�ristiyanl��n yay�ld�� yer 

olan Antakya, 1268’de Kuzey Suriye’de Haçl� hâkimiyetine son veren Memluklar�n 

hâkimiyetine girmi�tir. Nihayet t�pk� Halep gibi, Antakya ve asl�nda bütün Suriye’nin 

kuzeyi Yavuz Sultan Selim döneminde, 1516’da Osmanl� hâkimiyetine girmi� 

ve 1918’de �ngilizler taraf�ndan i�gal edilinceye kadar da (402 y�l) bu durum devam 

etmi�tir. Hemen akabinde Frans�z hâkimiyetine geçen kent ile ilgili 1921’de imzalanan 

Ankara Anla�mas� ile �skenderun sanca�� denilen bölgeye idarî muhtariyet verilmesi, 

Bat�l� devletlerce kabul edilmi�tir. Nihayet 1939 y�l�nda Hatay ve onun merkezi 

olan Antakya’n�n Türkiye Cumhuriyeti’ne ba�lanmas� ile bu sorun ortadan 

kalkm��t�r 30. 

2. Antep: 

�lkça� kaynaklar�nda ad�na rastlanmasa da yak�nlar�nda bulunan ve Urfa- 

Halep-Mara� yolunun kesim noktas�nda yer alan Dülük bölgesinin ismi s�k s�k zikredilmektedir. 

Hitit, Asur, Büyük �skender, Roma ve Bizans uygarl�klar�n�n görüldü�ü 

Dülük ve civar� s�k s�k Arap-Bizans mücadelelerine sahne olmu�tur. Bizans 

döneminde Dülük yak�nlar�nda bir kale yap�lm��t�r ve buras� Antep 31 ad�yla an�lan 

�ehrin ilk çekirde�ini olu�turmu�tur. Bu kale, M.S. 499’da meydana gelen büyük 

depremle Dülük Kalesinin tahribi sonras�nda, M.S. 527–565 y�llar� aras�nda yap�lm�� 

olmal�d�r. Buran�n tam olarak ne zaman Antep ad�yla an�ld�� bilinmemektedir. 

Yaz�l� kaynaklarda ismine, ancak 13. as�rda rastlanmaktad�r. 

26 

17. Yüzy�lda Antep 

30 M. Streck-H.A.R Gibb, “Antak�ya”, Encyclopedia of Islam, I, 516b; Halil Sahillio�lu, “Antakya”, 

D�A, 3, �stanbul 1991, s.228-232. 

31 Kaynaklarda Antep, Haleb’in 132 km. kuzeydo�usunda yer alan ve etraf�n�n zeytin, ba� ve bahçelerle 

çevrili oldu�u güzel bir kent olarak tan�mlanmaktad�r. Bkz. Ali R�za, Atlasl� Memâlik-i Osmaniye 

Co�rafyas�, s.181.


___________________________________________________________________________________�� 

Bölge, ilk defa Hz. Ömer zaman�nda �slam hâkimiyetine geçmi�tir. Antep ve 

civar�na ilk Türk ak�nlar� ise, Türklerin Anadolu’ya yönelik harekâtlar�na rastlar. 

Bilindi�i gibi 1067’de Suriye bölgesinde Türk hâkimiyeti kesinle�mi�, 1084’te Süleyman 

�ah’�n Antakya’y� almas� ile Halep ve civar�yla Antep bölgesi de Süleyman 

�ah’�n idaresine geçmi�tir. Bir müddet Suriye Selçuklular�n�n hâkimiyetinde kalan 

Antep, 1098’den itibaren Haçl� idaresine girmi�tir. Yakla��k bir 50 y�l sonra Haçl�lar�n 

elinden al�nm�� ve bölgede tekrar Selçuklu hâkimiyeti kurulmu�tur. 1150’lerden 

sonra Antep ve civar�nda Atabeyler ile Selçuklu mücadelesi görülmektedir. Ard�ndan 

Eyyübi egemenli�i ve arkas�ndan Mo�ol istilas� meydana gelmi�, 1260 Ayncalut 

muharebesi ile Antep’te Memluk idaresi kurulmu�tur. Bu dönemde bölgede 

Dulkadirli Türkmenlerinin meskûn olmas�ndan dolay�, Antep ve civar� bu kez de 

Memluk ve Dulkadiro�ullar� aras�ndaki çeki�melerine sahne olmu� ve bu mücadele 

bölgeyi çok derinden etkilemi�tir. 1400 y�l�na gelindi�inde, bir yandan bu mücadele 

devam ederken, di�er yandan kent Timur’un istilas�na u�rayacakt�r. K�sa süre sonra 

Memluk hâkimiyeti kentte yeniden tesis edilmi�tir. Bölgedeki Dulkadirli-Memluk 

mücadelesine sonraki y�llarda Osmanl�lar da kat�lacak ve en sonunda 1516’da Halep, 

Antakya ve civar bölgelerinde oldu�u gibi Antep de Osmanl� idaresi alt�na al�nacakt�r. 

Osmanl� idaresi alt�nda, k�sa bir süre etkili olan M�s�r Valisi Mehmed Ali 

Pa�a isyan�n�n d��nda, kentte önemli bir de�i�iklik ya�anmam��t�r. I. Dünya Sava- 

��ndan sonra, itilaf devletlerinin yapt�klar� anla�malar gere�ince kente önce �ngilizler 

girmi�, ard�ndan �ehri Frans�zlara b�rakm��lard�r. Antep halk�n�n i�galci güçlere 

kar�� 10 ay boyunca kendi imkânlar�yla verdi�i büyük mücadele neticesinde, 6 �ubat 

1921’de TBMM taraf�ndan kente “gazi” unvan� verilmi�tir. Nihayet 25 Aral�k 

1921’de Fransa ile TBMM Hükümeti aras�nda imzalanan Ankara Anla�mas� gere- 

�ince, kent Frans�zlar taraf�ndan bo�alt�lm��t�r 32. 

27 

20 Yüzy�l Ba�� Antep 

32 M. Canard, “Ayntab”, Encyclopedia of Islam, I, 791a; Hüseyin Özde�er, “Antep”, D�A, 13, �stanbul 

1996, s.466-468.

ORSAM 


� 

c. 19. Yüzy�lda Bir Sancak Merkezi Olarak Urfa’n�n Tarihçesine Dair 

Urfa 33, Süryani ve Grek kaynaklar�nda verilen bilgilere göre, F�rat üzerindeki 

Zeugma (bugünkü Belk�s) ve Birsa’dan (bugünkü Birecik) ba�lay�p, Mardin ve Nusaybin 

üzerinden Dicle’ye ula�an do�u-bat� do�rultusundaki büyük ticaret yolu ile 

Samsat’tan Harran’a giden yolun kav�ak noktas�nda yer al�yordu 34. 

Bat�l� kaynaklarda daha çok, Edessa olarak bilinen kentin Makedonyal�lardan 

önceki devri hakk�nda net bilgilere sahip de�iliz 35. Asur, Grek gibi eskiça� medeniyetlerinin 

izlerinin görüldü�ü kent, 4. yüzy�lda H�ristiyanl�k için önemli merkezlerden 

biri haline gelir. 5. as�rda ruhani bölgenin idarî ve dinî merkezi haline gelen 

Urfa’da yedi adet piskoposluk bulunmaktad�r 36. Süryani ve Nasturiler ba�ta olmak 

üzere H�ristiyanlar için buras� oldukça önemlidir. 

Kent, 637 y�l�nda Ebu Ubeyde b. Cerrah döneminde düzenlenen Arap ak�nlar�na 

sahne olur ve 639’da Arap hâkimiyetine girer. Bundan sonra �ehir, siyasi, 

özellikle de dini önemini kaybederek ikincil merkez konumuna dü�er. 

Bölgedeki Arap-Bizans hâkimiyet mücadelesi uzun y�llar devam etmi�tir 37. 

Türkler, ilk kez 1065’te Horasan kumandan�n�n idaresi alt�nda �ehrin üzerine yürümü�tür. 

Kent, 1070’te de Alparslan taraf�ndan ku�at�lm��, nihayet Malazgirt zaferinden 

sonra �ehir, Selçuklular�n hâkimiyetine geçmi�tir. Fakat bu durum Bizans’�n 

bölge üzerindeki mücadelelerinin bitti�i anlam�na gelmez. Nitekim 1083’te 

Philaretos Brachamios’un �ehre hâkim oldu�unu görüyoruz. 1098–1143 aras�nda 

Samsat ve Suruç’un da ba�l� oldu�u Edessa Kontlu�u (Urfa Kontlu�u) alt�nda, Latin’ler 

bölgede hâkim unsur haline geldiler 38. 1144’e gelindi�inde kent, �madeddin 

Zengi’nin topraklar� aras�na kat�ld�. Bu durum, yani Haçl�lar�n Do�u’daki müstahkem 

mevkileri olan Urfa’n�n dü�mesi, büyük etki ve korku yaratm�� ve bu, II. Haçl� 

seferinin de önemli sebeplerinden addedilmi�tir. Nureddin’in ölümüyle 1174’te ba- 

�a, ye�eni Seyfeddin Gazi geçmi�, daha sonra onun kent üzerindeki hâkimiyetine 

Selahaddin Eyyübi taraf�ndan 1182 y�l�nda son verilmi�tir. 1234’te Anadolu Selçuklular�n�n 

hâkimiyetine giren kent, t�pk� di�er �ehirler gibi 1244’te Mo�ol istilas�na 

sahne olmu�tur. Ebu’l-Fida döneminde (1321) tekrar ya�malanan kent, �erefeddin 

Ali Yezdi’nin Zafernâme’sinde yazd��na göre 1393’te Timur taraf�ndan da i�gal 

edilmi�tir. Tüm bu ya�ma ve istilalardan sonra Kalka�andi’ye göre ancak 1400’de 

yeniden in�a edilebilmi� ve iskân faaliyetleri gerçekle�tirilebilmi�tir 39. 

16. asr�n ba�lar�nda, 1514’te Safevilerin hâkimiyetine girinceye kadar, Urfa’da 

Akkoyunlu emirlerinin mücadelesi görülür. Safevi-Osmanl� çeki�mesi netice- 

33 Urfa’n�n co�rafi konumu kaynaklarda �öyle tasvir edilmektedir: “Urfa kasabas�: Haleb’in 190 kilometre 

�imâl-i �arkîsinde, F�rat tevâbi‘inden Culab nehrine dökülen Kehriz çay� kenâr�nda olarak iki tepenin aras�nda 

vâki‘dir”. Bkz. Ali R�za, Atlasl� Memâlik-i Osmaniye Co�rafyas�, s.179. 

34 E. Honigmann, “Urfa”, �A, 13, Eski�ehir 1997, s.52. 

35 E. Honigmann, “al-Ruha: in pre-Islamic Times and the Islamic Peirod up to the Ottomans”, Encyclopedia 

of Islam, VIII, 589a; Honigmann, “Urfa”, s.50. 

36 Honigmann, “Urfa”, s.51. 

37 Ayr�nt�lar için bkz. Honigmann, “Urfa”, s.53-54. 

38 Honigmann, “al-Ruha”; ayn� yazar, “Urfa”, s.54. 

39 Honigmann, “al-Ruha”. 

28


___________________________________________________________________________________�� 

sinde 1517’de Urfa, Osmanl� hâkimiyetine girer. Diyarbak�r beylerbeyli�ine ba�lanarak 

idaresi, Piri Bey’e b�rak�l�r. Milli Mücadele dönemine kadar Osmanl� hâkimiyeti 

alt�nda ya�ayan Urfa, bu dönemde 1919’de önce �ngilizlerin, ard�ndan da Frans�zlar�n 

i�galine u�ram��t�r. Nihayet �ubat 1920’de halk�n gösterdi�i direni�le i�galden 

kurtulmu�tur 40. 

d. Kahramanl��n� Ad�nda Ya�atan Bir �ehir: Mara� 

29 

Urfa’da Frans�z ��gali Dönemi 

Milli Mücadele dönemindeki üstün direni�inden dolay� “kahraman” unvan�n� 

alan bu �ehrin bilinen en eski tarihi, Asurlulara kadar inmektedir. Markasi, 

Germanicia gibi çe�itli adlar alan kent, �slam hâkimiyetine girdi�inde “Mar‘a�” 41 

ismiyle an�lmaya ba�land�. Osmanl� döneminde de bu son ismini koruyan �ehir, 

Milli Mücadele döneminde gösterdi�i direni�lerden dolay�, ad�n�n ba��na “kahraman” 

unvan�n� ald� 42. Kurulu� tarihi antik dönemlere kadar giden ve ilk yerle�im 

yeri, �imdiki �ehrin güneydo�usunda yer alan Erkenez çay� kenar� olan kentin bugünkü 

yerle�im yerine ta��nmas�, Dulkadirliler zaman�nda gerçekle�mi�tir 43. 

Asur ticaret kolonileri döneminde Anadolu’yu Mezopotamya’ya ba�layan 

önemli bir ticaret yolu üzerinde yer alan �ehir, s�ras�yla Hitit, Asur ve Perslerin hâkimiyeti 

alt�nda kalm�� ve Romal�lar döneminde de Kuzey Suriye vilayeti s�n�rlar�na 

dâhil edilmi�tir. Roma �mparatorlu�u’nun 395’te ikiye ayr�lmas� ile birlikte Do�u 

Roma’n�n, yani Bizans’�n hâkimiyetine geçmi�tir. 605’ten sonra k�sa bir süre Sasani 

hükümranl��nda bulunan Mara�, Hulefâ-y� Râ�idîn döneminde Arap sald�r�lar�na 

maruz kal�r. Arap hâkimiyetinin bölgede hâkim olmas�yla birlikte kent, Anadolu 

içlerine yap�lacak ak�nlarda askerî bir üs olarak önem kazan�r. Bundan sonra yakla- 

��k 150 y�l boyunca, özellikle Emevi ve Mervaniler döneminde kentte Arap-Bizans 

40 Honigmann, 55–56. 

41 Mara�’�n co�rafi konumu ise �öyle aç�klanm��t�r: “Mar‘a� �ehri: Haleb’in 154 kilometre �imâl-i garbîsinde 

Ahur da��n�n ete�inde vâki‘ bir tepenin üzerinde Aksu’nun Ceyhan’a döküldü�ü mahal kurbundad�r”. Bkz. Ali 

R�za, Atlasl� Memâlik-i Osmaniye Co�rafyas�, s.180; �ehrin ad�n�n nereden geldi�i ve tarih boyunca 

hangi adlar� ald��na dair bkz. Besim Darkot, “Mara�”, �A, 7, Eski�ehir 1997, s.310-311 [310-312]. 

42 Tufan Gündüz, “Kahramanmara�”, D�A, 24, �stanbul 2001, s.192. 

43 Darkot, “Mara�”, s.311; Gündüz, “Kahramanmara�”, s.192.

ORSAM 


� 

çeki�mesi s�kça ya�anacakt�r. Kent, 904 y�l�nda tekrar Bizans hâkimiyetine girer. 

K�sa dönemler içerisinde el de�i�tirecek olan �ehirde, 949’da birkaç y�l sürecek bir 

Bizans hâkimiyeti görülür. 952’de Hamdanilerin eline geçen kent, tekrar Bizans 

kuvvetlerince al�n�r 44. 

Malazgirt öncesinde Türklere kar�� savunma hatt� olu�turmak amac�yla Bizans, 

Ermenileri, Anadolu’nun iç kesimlerine çekmi�, bu da Mara� ve civar�nda Ermeni 

nüfusunun artmas�na sebep olmu�tur. Bunun sonucunda da baz� küçük Ermeni 

prenslikleri olu�turulmu�tur. ��te Malatya-Antakya hatt�n�n Türk sald�r�lar�na 

kar�� yap�lan savunmada bu Ermeni prenslerinden biri görev alm�� ve bu ki�i (Prens 

Philaretos) 1079’da Mara�’� da içine alan büyük bir Ermeni prensli�ini kurmu�tur. 

Daha sonra I. Süleyman �ah ve Emir Buldac� taraf�ndan yürütülen Anadolu harekât� 

s�ras�nda Mara�, Buldac�’n�n eline geçince ad� geçen prens, Urfa’ya gitmi�, ard�ndan 

Urfa’n�n da Selçuklular taraf�ndan fethedilmesiyle birlikte bu prens Melik�ah’a itaatini 

sunarak Müslüman olmu� ve Urfa kendisine verilmi�tir (1087) 45. Bu tarihten 

sonra Mara� ve civar�nda Ermeni, Türk ve Bizans hâkimiyet mücadeleleri ya�anm��t�r. 

Bu mücadeleler 1200’lü y�llar�n ba�lar�na kadar sürmü�, II. G�yaseddin 

Keyhüsrev döneminde kent, Selçuklu topraklar�na kat�lm�� ve bundan sonra özellikle 

Kilikya bölgesindeki Ermenilere kar�� yap�lacak olan seferlerde üs olarak kullan�lmaya 

ba�lanm��t�r 46. 

13. as�r ba�lar�na gelindi�inde, Mo�ollar�n önünden kaçan Türkmenlerin 

Anadolu’ya giri�i ile birlikte Mara� ve çevresi yeni bir görünüme bürünecektir. Bu 

göç dalgas� ile Anadolu’ya gelen Türkmenlerin, göçer hayat�na elveri�li co�rafi ko- 

�ullar� nedeniyle, k�sa sürede Mara� ve civar�na gelip yerle�tikleri görülmektedir. 

Kesif bir Türkmen nüfusunu içinde bar�nd�ran bölge, 1258’den itibaren, özellikle 

1258–1298 aras�nda Memluk-Ermeni mücadelesine; 1381’den itibaren de Dulkadir- 

Memluk çeki�mesine sahne olacakt�r 47. Yavuz Sultan Selim’in M�s�r seferi s�ras�nda 

ve sonras�nda Dulkadirlilerin elinde kalan Mara�, 1522’de Osmanl� hâkimiyetine 

girmi�tir 48. I. Dünya Sava�� s�ras�nda önce �ngilizler, ard�ndan da Frans�zlar taraf�ndan 

i�gal edilen �ehir, halk�n büyük direni�i sonucunda 12 �ubat 1920’de i�galden 

kurtulmu� ve bunun an�s�na TBMM taraf�ndan 5 Nisan 1925 y�l�nda �ehre “kahraman” 

unvan� verilmi�tir 49. 

44 Gündüz, “Kahramanmara�”, s.192; E. Honigmann, “Marash: History up to the Otoman Period”, 

Encyclopedia of Islam, VI, 505b; E. Honigmann, “Mara�”, �A, 7, Eski�ehir 1997, s.312-315. 

45 Gündüz, “Kahramanmara�”, s.193. 

46 Bölge üzerindeki Bizans-Türk-Ermeni mücadeleleri hakk�nda ayr�nt�l� bilgi için bkz. Gündüz, “Kahramanmara�”, 

s.193; Honigmann, “Marash”.. 

47 14. yüzy�l ikinci yar�s�nda bölgedeki Dulkadirli Türkmen hanedan�n�n hâkimiyeti ve Osmanl�- 

Dulkadir münasebetleri hakk�nda genel bilgi için bkz. Darkot, “Mara�”, s.311. 

48 Gündüz, “Kahramanmara�”, s.193–194. Burada Osmanl� hâkimiyetine giren yaln�zca Mara� de�ildir. 

Mara� eyaleti ad� alt�nda tüm Dulkadir topraklar� Osmanl� s�n�rlar�na dâhil edilmi�tir. O dönemdeki 

beyli�in hâkimiyet alan� �öyle idi: Mara�, Elbistan, K�r�ehri, Harput, Malatya, Diyarbak�r, Kayseri, 

Payas, Sis, Tarsus, Amik Ovas�, Besni, Antep, Gündüzlü, Karsi, Dulkadriye, H�sn�mansur, Darende, 

Rumkale ve A’zâz. Bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinin Tarihi” k�sm�. 

49 Metin Tuncel, “Kahramanmara�”, D�A, 24, �stanbul 2001, s.196. 

30


___________________________________________________________________________________�� 

Mara� �stiklal Madalyas� ve Berat� Mara� Sütçü �mam An�t� 

Görüldü�ü gibi, hac yolu üzerinde bulunan ve Anadolu’yu çaprazlama 

kateden yol üzerinde yer alan Mara� gibi Antep, Antakya ve Urfa, içinde bulunduklar� 

eyaletin de ad�n� ta��yan Halep ile ortak bir kaderi payla�m��lard�r. 

4- OSMANLI TA�RA TE�K�LATI VE HALEP 

V�LAYET�N�N �DARÎ TAKS�MATI 

a. Klasik ve Klasik Sonras� Dönem Ta�ra Te�kilatlanmas�n�n 

Genel Yap�s� ve Halep Eyâleti 

Bilindi�i gibi Osmanl� ülkesi bir yandan askerî-idarî birim olarak eyalet ve 

sancaklara ayr�l�rken, di�er yandan adlî-idarî birim olarak da kazalara ayr�lm��t�r. 

Böylece ta�rada uygulanan bu sancak-kaza te�kilatlanmas� ile Merkez, eyalet ve 

sancaklar�n ba��na bey unvan�n� ta��yan ki�ileri görevlendirirken 50, kazalar�n ba��na 

da adlî-idarî yetkilerle donat�lm��, efendi unvan�n� ta��yan kad�lar� 51 görevlendirmi�- 

50 Klasik dönemde yaln�zca sancakbeyleri de�il, ayn� zamanda sancaklar�n birle�mesinden olu�an 

eyaletlere atanan beylerbeyiler de bey unvan�n� ta��yorlard�. Bkz. Metin Kunt, Sancaktan Eyalete, 

1550–1650 Aras�nda Osmanl� Ümeras� ve �l �daresi, �stanbul 1978, 125–132. 

51 Ergenç, Ankara ve Konya, s.80–88; Ankara örne�inde kaza te�kilatlanmas� ve Osmanl� kad�s�n�n 

yetkileri hakk�nda bkz. Hülya Ta�, XVII. Yüzy�lda Ankara, TTK Yay�nlar�, Ankara 2006, s.102–105. 

Ayr�ca Osmanl� hukuk sisteminin uygulay�c�s� konumunda olan kad�l�k müessesinin tarihi hakk�nda 

genel bilgi için bkz. Ebul-ulâ Mardin, “Kad�”, �A, VI, �stanbul 1977, s.42–46. Hz. Muhammed dönemiyle 

birlikte Emevi, Abbasi, Fat�mi ve Osmanl�larda mevcut olan kad�l�k kurumunun özellikleri, kad� 

olarak tayin edilecek ki�ide bulunmas� gereken özellikler, kad�lar�n tayin ve görev süreleri ile ta�ra 

yönetimindeki rolleri gibi konular hakk�nda geni� bilgi için bkz. �lber Ortayl�, Hukuk ve �dare Adam� 

Olarak Osmanl� Devleti’nde Kad�, Turhan Kitabevi, Ankara 1994. Mahkeme gelirleri ile olaylar�n 

31

ORSAM 


� 

tir. Osmanl� t�mar sisteminin uyguland�� topraklar üzerinde bu yönetim alan�n�n 

en temel olan� sancakt�r ve bu sistem 19. yüzy�la kadar uygulana gelmi�tir. 

Klasik ve klasik sonras� dönemde, Osmanl�’n�n ta�ra te�kilat�n�n temeli olan 

bu sancak-kaza örgütlenmesi en genel �ekilde �öyle olu�turulmu�tu: Sanayi öncesi 

dönemde üretim ve ileti�im, insan ve hayvan gücüne dayand�� için �ehir, bar�nd�rd�� 

yerle�iklerinin beslenme olanaklar�n� sa�layabilece�i etraf�ndaki k�rsal alana 

tabi idi. Di�er bir deyi�le etraf�ndaki k�rsal alan�n �ehre aktarabilece�i ürün miktar�, 

o �ehrin büyüklü�ünü ve nüfus s�kl��n� belirleyen en önemli etkendi. �ehrin etraf�ndaki 

bu k�rsal çevre, ula��m ve ileti�im teknolojisinin s�n�rlamalar�ndan dolay�, 

ayn� zamanda �ehrin de etraf�na yapabilece�i etki alan�yla çak��yordu. Bu bak�mdan 

bu k�rsal alan, ayn� zamanda �ehrin yönetebilece�i bir aland�r. Bu sebeple Osmanl� 

ta�ra te�kilat�nda �ehir ve kasabalardan yönetilebilecek büyüklükteki alanlar, 

birer yönetim alan� olarak belirlenmi�tir. Osmanl� t�mar sisteminin uyguland�� topraklar 

üzerinde bu yönetim alan�n�n en temel olan�, yukar�da da belirtti�imiz gibi, 

sancakt�r. �u halde, memâlik-i mahrûsedeki (Osmanl� ülkesindeki) her sancak, hem 

s�n�rlar� içindeki �ehir ve kasabalar� besleyebilecek bir tar�m alan�d�r, hem de o �ehir 

ve kasabalardan hizmetleri sa�lanan bir yönetim bölgesidir. �ehir ve kasabalar�n bir 

üçüncü boyutu, askeri örgütlenme içinde onlar�n üstlendi�i roldür. Yine t�mar sistemine 

bak�ld�� zaman görülür ki �ehir ve kasabalar, sancak içindeki say�lar� mekân 

olanaklar�na göre ortaya ç�km�� dirliklerin tevcih edildi�i sipahilerden olu�an, 

silahl� kuvvetlerin çe�itli kademelerdeki komutanlar�n�n karargâh�d�r. Yani sanca��n 

yöneticisi olan sancakbeyinden alaybeyine kadar komutanlar, o sanca��n içinde, ya 

sanca��n merkezinde, ya da sanca��n alt birimlerine merkezlik eden kasabalarda 

ikamet ederlerdi. Bu örgütlenme ile yak�ndan ili�kili bir di�er örgütlenme, adli-idarî 

örgütlenmedir ve bu örgütlenme, ta�rada her biri makul bir alan� kontrol eden, birer 

hüküm bölgesi olan kazalar �eklinde olmu�tur. Bu yüzden her bir �ehir ve kasaba, 

sancak içinde ayn� zamanda ayr� bir kazan�n da merkezidir. Kazalar�n olu�umu ve 

denetledikleri hüküm alanlar�n�, dönemin teknolojisine uygun biçimde, makul bir 

sürede yönetim ve yarg� hizmetinin götürülebilece�i uzakl�klar belirlemi�tir. Bu 

makul süre insan ve hayvan gücüyle bir günün ayd�nl�k bölümünde yap�lacak seyahat 

esas al�nmak suretiyle, en çok birkaç gecelemeyi a�mayacak uzakl�klard�r 52. 

Böyle bir sistem içerisinde yer alan Halep’in hem bir eyalet merkezi, hem de 

bir sancak merkezi olarak idarî te�kilatlanmas�, 16. yüzy�ldan 19. yüzy�la �öyle bir 

seyir göstermektedir: 

16. yüzy�l ba�lar�nda Osmanl� topraklar� aras�na kat�lan Halep, 1517’de 

Arap eyaletinin bir sanca�� idi 53. Suriye bölgesinin fethinden sonra Osmanl�lar, böl- 

mahkemeye intikali, yarg�lama süreci, cezaland�rma gibi konular gözönünde bulundurularak 

mahkemenin �ekil aç�s�ndan incelenmesini ele alan çal��malar için bkz. �lber Ortayl�, “Osmanl� �ehirlerinde 

Mahkeme”, Prof. Dr. Bülent N. Esen’e Arma�an, A.Ü Hukuk Fakültesi Yay�nlar�, Ankara 1977, 

s.245–263; Nurcan Abac�, Bursa �ehrinde Osmanl� Hukukunun Uygulanmas� (17. Yüzy�l), T.C. Kültür 

Bakanl�� Yay�nlar�, Ankara 2001. 

52 Ta�, XVII. Yüzy�lda Ankara, s.9–10. 

53 Bu tarihte Arab vilayeti �u sancaklardan olu�makta idi: Ay�ntab, Behisni, Birecik, Darende, Divri�i, 

Halep, Hama, Hums, Kâhta ve Gerger, Malatya, Rum Kal‘a, Sis, �am, Tarsus ve Trablus. Bkz. Çakar, 

XVI. Yüzy�lda Haleb, s.24. 

32


___________________________________________________________________________________�� 

gedeki eski Memluk idarî te�kilat�n� devam ettirmi�ler ve Halep, �am beylerbeyli�ine 

ba�l� bir sancak haline getirilmi�tir 54. Kanuni döneminde �am Beylerbeyi olan 

Canberd Gazali, Halep’te büyük bir isyan ç�karm��, fakat bu hareketinde ba�ar�l� 

olamam��t�r. Bunun üzerine Suriye bölgesindeki idarî te�kilatlanma yeniden düzenlenmi� 

ve 16. yüzy�l ortalar�na kadar sancak statüsünde olan Halep ve �am, 1549 

y�l�nda müstakil bir beylerbeylik haline getirilmi�tir. Ard�ndan 1570’de buna Trablus 

ve Sayda da eklenmi� ve bölgenin idarî yap�s� 18. yüzy�la kadar de�i�meden 

devam etmi�tir. Yüzy�l ortas�nda, Halep eyaletinin ilk beylerbeyi, eski Malatya Beylerbeyi 

olan Osman Pa�a’d�r 55 ve kendisi eyaletin pa�a sanca�� olan Halep sanca��n�n 

en üst düzey askerî-idarî yetkilisi konumundad�r. A�a��daki tablolarda, tahrir defterleri 

verilerine göre, önce 16. yüzy�l boyunca eyaletin sancaklar�, daha sonra da 

merkez sancak olan Halep sanca��n�n idarî yap�s� gösterilmektedir 56. 

Tablo 1: 16. Yüzy�lda Halep Eyaletinin Sancaklar� 

Sancaklar 1550 1554 1565 1568–1574 1576–1586 

Adana * * * * * 

Antakya * 

A’zâz ve Kilis * * 

Balis * * * * 

Birecik * * * * * 

Cebele * * 

Ekrad 

* * 

33 

Ekrad ve 

Kilis 

Sancaklar 1550 1554 1565 1568–1574 1576–1586 

Halep * * * * * 

Hama * * * * * 

Hums * * 

Ma’arra * * * * * 

Matah * 

Selemiyye * * * * 

Suhne ve Tayine 

* * 

Suruç * 

54 Masters, “Halep”, s.245; Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, s.26, Tablo 2. 

55 Masters, “Halep”, s.245; Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, s.27. 

56 Bu iki tablo Çakar’�n eserinden faydalan�larak olu�turulmu�tur. Bkz. Çakar, XVI. Yüzy�lda Haleb, 

s.28-33.

ORSAM 


� 

Tarsus * * * 

Türkmân-� 

Haleb 

Üzeyir * * * * 

Yukar�da Osmanl� ta�ra örgütlenmesinin temel idarî biriminin sancak oldu- 

�unu söylemi�tik. Klasik (14–16. yüzy�llar) ve klasik sonras� (17–18. yüzy�l) dönem 

boyunca Anadolu’daki bütün örneklere bakt��m�zda, sancak s�n�rlar�n�n pek fazla 

de�i�medi�i, eyalet s�n�rlar�nda ise, sa�l�kl� bir yönetim olu�turabilmek amac�yla 

co�rafi �artlar ve ula��m�n etken olmas� nedeniyle, genelde bir de�i�imin ya�and�� 

görülmektedir. Bazen bu de�i�imler baz� sancaklar�n eyalete dâhil edilmesi ya da 

tamamen ç�kar�lmas� �eklinde olabilece�i gibi, baz� özel durumlarda sancak içerisindeki 

baz� kazalar�n dâhil edilip ç�kar�lmas� �eklinde de olagelmi�tir 57. Bu ba�lamda 

yukar�daki tabloya bakt��m�zda Halep eyaletinde de s�n�rlar�n çok fazla de- 

�i�ken olmad��n�, Halep, Hama, Mare, Birecik gibi temel sancaklar�n yüzy�l boyunca 

varl�klar�n� koruduklar� görülmektedir. Kald� ki daha önceki dönemlerde de, örne�in 

Romal�lar döneminde, vilayetin belli ba�l� sancaklar�n�n, 16. yüzy�ldaki durum 

ile paralellik gösterdi�i görülmektedir 58. 

Tablo 2: 16. Yüzy�lda Halep Sanca��n�n Nahiyeleri 

Nahiyeler 1520 1526 1570–1584 

Altun Özü * * 

Amik * * * 

Antakya * * 

A‘zâz * * 

Bâb * * * 

57 Örne�in Anadolu eyaletine ba�l� Hüdavendigar sanca��n�n s�n�rlar�na bakt��m�zda, 16. yüzy�l�n 

sonlar�nda Bursa sanca��, çok geni� bir alan� kapsamaktayd�. Biga yar�madas�n�n Ege k�y�lar� d��nda 

bütün güney Marmara; Orta Sakarya havzas�n�n tamam�, Sivrihisar ve Beypazar� gibi Orta Anadolu 

topraklar�n�n önemli bir bölümü, Kepsud ve Bergama çevresi ile Bat� Anadolu’nun bir k�sm� sancak 

s�n�rlar� içinde kal�yordu. Gönen’den Göynük’e kadar uzanan ve Güney Marmara ovalar� ile Orta 

Sakarya havzas�n�n, ayn� yönetim birimi içinde yer almalar�n�n nedenleri co�rafî ko�ullard�. Di�er 

yandan Bergama ve T�rhala bölgesi ile Beypazar� ve Sivrihisar kazalar�n�n Hüdavendigar sanca��n�n 

s�n�rlar� içinde yer almas� ayn� nedene ba�l� de�ildir. Bunun as�l nedenini, sancak nüfusu ile tar�msal 

üretim aras�ndaki ili�kide aramak gerekir. Bursa gibi bir uluslararas� ticaret �ehrinin, normal k�r-�ehir 

ili�kisi içinde olan yerle�me birimlerinden çok fazla nüfus çekti�i gözönünde bulundurularak, bu �ehri 

besleyecek çevresi geni� tutulmu�tur. Bkz. Özer Ergenç, XVI. Yüzy�l�n Sonlar�nda Bursa, TTK Yay�nlar�, 

Ankara 2006, s.121-125. 

58 Suriye bölgesini içine alan vilayet Romal�lar döneminde �u eyaletlerden olu�maktayd�. Bunlar; 

Komajen [Mara� ve havalisi], Sirhasitik [Hirapolis yani Cerablus, Belk�s, Paro (Halep), Batno (Bab), 

Zeugma (Birecik), Serhas ve Tabsak], Biyaji [�skenderun], Silokya [Süveydiye sahilindeki bölge], 

Halbisidis [Mare bölgesi], Halyoponit [�amiye topraklar�], Apamen [Cisr-i �u�ûr], Kasponit [Süveydiye 

ile �skenderun aras�ndaki Akdeniz yaylas� ve Antakya], Suriye topraklar�n� d��nda bulunan 

Ojeran [Urfa] eyaletleridir. Bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinin Tarihi” ba�l��. 

34 

*


___________________________________________________________________________________�� 

Bakrâz * 

Cebbul * * * 

Cebel-i Akrâ * * 

Cebel-i Â’lâ * * * 

Cebel-i Bari�a * * * 

Cebel-i Benî Alîm * * * 

Cebel-i Samâk * * * 

Cebel-i Sem‘ân * * * 

Com * * 

Derbsâk * 

Efâmiye * 

Halkalar (Halka) * * * 

Harim * * * 

Kefr Tâb * * 

Kuseyr * * 

Masyâf * 

Matah * * * 

Münbiç * * * 

Râvendân * * * 

Rûc * * * 

Sermin * * * 

Süveyde * * 

�eyzer * * 

�u�ur * * 

Zâviye 

* 

35 

Zâviyetü’l- 

Bâre 

Tablo 2’ye bakt��m�zda, zaman zaman yeni gereksinmeler sonucunda, sanca��n 

s�n�rlar� içinde baz� düzenlemelerin yap�ld�� görülmektedir. Ancak sancak 

s�n�rlar�nda, 19. yüzy�la, yani Osmanl� ülkesinin ta�ra yönetim birimlerinin yeniden 

düzenlendi�i döneme de�in, dikkate de�er bir de�i�iklik yap�lmad�� anla��l�yor. 

Bu ba�lamda 19. yüzy�lda özellikle idarî te�kilatlanmada ya�anan de�i�imlere genel 

hatlar�yla bakmakta yarar vard�r. 

*

ORSAM 


� 

b. 19. Yüzy�l Ta�ra Te�kilatlanmas�nda Yap�lan Düzenlemelere 

Genel Bir Bak��: 

Bilindi�i gibi 18. yüzy�l�n ikinci yar�s�ndan itibaren ülkenin ula��m a�� ve d�� 

ticaret kanallar� de�i�ti�inden, üretim ve yönetim merkezleri ile birimlerinde de 

yeni olu�umlar kendini gösterecek ve bu alandaki en önemli at�l�mlar 19. yüzy�lda 

at�lacakt�r. 1836’dan sonra Osmanl� ülkesinde klasik ta�ra düzeninin yenilenmesi 

bak�m�ndan vilayet sisteminde birtak�m yeni düzenlemelere gidildi�i bilinmektedir. 

II. Mahmud döneminde genel güvenlik aç�s�ndan köklü önlemler al�nmas� ve ülkede 

düzenli ve e�itimli askerî birliklerin olu�turulmas� amac�yla, 1834’te ülkede “redif” 

ad� alt�nda bölükler kurulmu� ve valilerin emrine verilmi�tir 59. Çünkü 1826’da 

yeniçerili�in kald�r�lmas�n�n ard�ndan kurulan Asâkir-i Mansure-i Muhammediye 

ile tüm Osmanl� topraklar�nda güvenli�i sa�lamak imkâns�zd�. Bu sebeple redif 

te�kilat� kuruldu ve bu te�kilat�n e�itim i�i de Asakir-i Mansure subaylar�na verildi. 

Askerî te�kilattaki bu düzenlemeye paralel olarak 1836’da ta�ra yönetim birimlerinin 

yeniden düzenlenmesi gündeme geldi. Bu amaçla ta�rada mü�irlikler kuruldu 

ve bunlara baz� sancak ve kazalar feriklik olarak ba�land�. Bu uygulama ile klasik 

dönemin çok fonksiyonlu t�mar sistemi gibi bir sistem yarat�lmaya çal��l�yordu. 

Yani askerî-idarî yönetimin bir arada yürütülebilece�i bir sistem. 

Bunun yan� s�ra Osmanl� ülkesinde ba�ka düzenlemeler de yap�lm��t�. �öyle 

ki: Tanzimat dönemine gelindi�inde, daha önce ya�anan birtak�m aksakl�klar�n giderilmesi, 

özellikle vergilerin herkesin gelir düzeyine göre al�nmamas� konusundaki 

olumsuzluklar�n giderilmesi amac�yla, 1840’ta iltizam usulü kald�r�lm�� ve hazine 

gelirlerinin do�rudan merkezden atanan muhass�llar taraf�ndan toplanmas� kural� 

getirilmi�tir. Böylece ta�ra yönetiminde, eyaletlerde vali ve mü�irler yer al�rken; 

muhass�llar gittikleri sancaklar�n yönetimini üstlenecekler ve kurulacak olan muhass�ll�k 

meclisleri arac�l�� ile de vergileri düzenli olarak toplayacaklard�. Tabii 

beklenen sonuç al�namam�� ve 1842’de muhass�ll�k kurumu kald�r�larak tekrar iltizam 

uygulamas�na dönülmü�tür. 

Bu ba�lamda yeni bir düzenleme ile eyaletler sancaklara, sancaklar da kazalara 

ayr�lm��t�r. Muhass�ll�k meclisleri ise memleket meclislerine dönü�türülmü�tür. 

Daha sonra bu meclisler 1849’da yay�mlanan yeni bir talimatname ile eyalet 

meclisleri ad�n� al�rken, sancak merkezlerinde de küçük meclisler kurulmu�tur 60. 

Bu dönemin en belirgin özelli�i, kazan�n yine önemli bir idarî birim olarak uygulamada 

yerini almas�d�r. Bilindi�i gibi kaza Osmanl� klasik döneminde etkin bir adlîidarî 

birimken, 18. yüzy�la gelindi�inde idarî aç�dan önemini bir hayli yitirmi� ve 

kad�lar da sadece adlî yetkili durumuna dü�mü�lerdi 61. 19. yüzy�lda ise sancak yönetimi 

kaymakamlara b�rak�l�rken, kazalar da kaza müdürlerinin idaresi alt�nda 

59 Musa Çad�rc�, “Tanzimat’�n �lan� S�ralar�nda Türkiye’de Yönetim (1826–1839)”, Belleten, 51/201 

(1987), s.1220-1221. 

60 Musa Çad�rc�, “Osmanl� �mparatorlu�u’nda Eyalet ve Sancaklarda Meclislerin Olu�turulmas� (1840– 

1864)”, Yusuf Hikmet Bayur’a Arma�an, Ankara 1985, s.257–277; Musa Çad�rc�, Tanzimat Döneminde 

Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yap�s�, TTK Yay�nlar�, 2. Bask�, Ankara 1997, s.215. 

61 Ergenç, “Salnamelerde �zmir”, s.3–4. 

36


___________________________________________________________________________________�� 

idi 62. Eyalet ve sancaklarda halk�n temsilcilerinin de yer ald�� (4 Müslüman, 4 de 

Gayrimüslim) büyük ve küçük meclisler olu�turulmu�tu 63. 

Di�er taraftan ta�ra te�kilat�nda valinin yan�nda yer alan ve merkezden atanan 

defterdar�n da önemli roller üstlendi�i görülmektedir. Defterdar, hazine gelirlerinin 

toplanmas�ndan sorumlu idi. Ta�rada iç güvenlik sorunu ise 1844’te kurulan 

zaptiye te�kilat� ile sa�lan�yordu 64. 

1864’te haz�rlanan vilayet nizamnamesi, Mithat Pa�a’n�n 1864–1871 y�llar� 

aras�nda Tuna vilayetindeki uygulamalar�ndan sonra, memâlik-i mahrûsenin genelinde 

geçerli hale getirildi. Buna göre Osmanl� topraklar� vilayet, sancak, kaza ve 

köy’lerden olu�an yönetim birimlerine ayr�l�yordu. Bu düzenleme ile yöneticilerin 

unvan ve atanmalar�nda da bir de�i�ikli�e gidilmi�tir. Eyalet ad� vilayete dönü�ürken, 

vali yönetici olarak durumunu ve unvan�n� koruyacakt�. Sancak terimi yerine 

ise zaman zaman liva teriminin kullan�ld�� görülecek ve sancak yönetimi kaymakam 

yerine mutasarr�fa b�rak�lacakt�. Kaza birimi ise 1842’deki statüsünü korumakla 

birlikte seçimle göreve getirilen kaza müdürü yerine kaza yöneticisi olarak kaymakam 

i� ba��na getirilecekti. Böylece en önemli de�i�iklik kaza yönetiminde yap�lm�� 

oluyordu 65. 1871’e gelindi�inde nahiyeler de yönetim birimi olarak bu te�kilatta 

yerini alacakt�r. Vilayet yönetimi ise valinin ba�kanl��nda birçok üyeden olu- 

�an Vilayet �dare Meclisi taraf�ndan yürütülmekteydi. 

Bu ba�lamda 1864’ten itibaren Osmanl� Avrupas�nda 44 sancakla 10 vilayet; 

Osmanl� Asyas�nda 74 sancakla 16 vilayet ve Osmanl� Afrikas�nda da 5 sancakla 1 

vilayette bu yeni düzenleme uygulamaya konulmu�tur 66. Bütün ülke çap�nda 19. 

yüzy�lda ortaya ç�kan bu yeni olu�umlar�, salnamelerden takip etmek mümkündür. 

c. 1864 Vilayet Nizamnamesi ve Halep Vilayeti: 

1839 Tanzimat reformlar�n�n bir parças� olarak, memâlik-i mahrûsede 1864 

Vilâyet Nizâmnâmesinin uyguland��n� yukar�da söylemi�tik 67. ��te bu 

nizâmnâmenin, k�smî de�i�ikliklerle 1866’da Halep eyaletinde de uyguland�� ve 

eyaletin idarî te�kilatlanmas�n�n yeniden düzenlendi�i görülmektedir. Bu amaçla 

eyaletin yeniden te�kilatland�r�lmas� görevi Cevdet Pa�a’ya verilmi�tir. Buna göre 

62 Çad�rc�, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri …, s.212-225. 

63 Vilayetin alt birimleri olan liva ve kazalarda s�ras�yla mutasarr�f ve kaymakam�n ba�kanl��nda liva 

ve kaza idare meclisleri kurulmu�tu. Bu konuda bkz. Ortayl�, Tanzimat Döneminde Osmanl� Mahalli 

�dareleri, s.80–84. 

64 Bu konuda yap�lm�� yeni bir çal��ma için bkz. Ali Sönmez, Zaptiye Te�kilat�n�n Kurulu�u ve Geli- 

�imi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay�nlanmam�� Doktora Tezi, Ankara 2005; Ali 

Sönmez, “Zaptiye Te�kilat�n�n Düzenlenmesi (1840–1869)”, Tarih Ara�t�rmalar� Dergisi, 25/39, Ankara 

2006, s.199–219. 

65 Çad�rc�, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri …, s.252. 

66 Ergenç, “Salnamelerde �zmir”, s.5. 

67 1864 Vilayet Nizamnamesine göre Osmanl� Avrupas�’nda 10 vilayet, 44 sancak; Asya’da ise 16 vilayet, 

74 sancak olu�turulmu�tu. Afrika’da ise 1 vilayet ve bu vilayete ba�l� 5 sancak bulunuyordu. Bu 

düzenlemeler 1871’e kadar yürürlükte kalm��, daha sonra yeniden formüle edilerek 1871’de �dâre-i 

Umûmiye-i Vilâyet Nizamnâmesi ad�yla ilan edilmi�tir. Bkz. Çad�rc�, Tanzimat Döneminde Anadolu 

Kentleri …, s.251. 

37

ORSAM 


� 

eyalete, 1866 y�l�nda Halep, Urfa, Mara�, Kozan, Adana, Tarsus ve Zor sancaklar�ndan 

olu�mak üzere yeni bir düzen verilmesi planlanm��t�r 68. Cevdet Pa�a, iki y�l 

süren valili�i boyunca Zor d��ar�da kalmak üzere, bu te�kilatlanmay� olu�turmay� 

ba�arm��t�r. Ancak 1869 y�l�nda yeni bir de�i�ikli�e gidilmi� ve Adana, Kozan ve 

Tarsus sancaklar� ç�kar�larak, eyalet s�n�rlar� daralt�lm��t�r 69. Vilayet salnamelerindeki 

bilgilere göre, Halep eyaletinin idarî taksimat�ndaki de�i�imi a�a��daki tablodan 

izlemek mümkündür 70. 

Sancak 

Tablo 3: 19. yüzy�l �kinci Yar�s�nda Vilayetin �dari Taksimat� 

1284-1286 

(1866-1869) 

1287-1288 

(1870-1871) 

Halep Vilayet Salnameleri 

1290-1293 

(1873-1876) 

38 

1295 

(1878) 

1299 

(1882) 

Halep * * * * * * 

Urfa * * * * * * 

Mara� * * * * * * 

Zor * * - * * - 

Adana * - - - - - 

Kozan * - - - - - 

1300 

(1883) 

Tablodan da görülece�i gibi, 1866-1883 y�llar� aras�nda Halep eyaletinin idarî 

taksimat�n�n, Zor sanca��n�n zaman zaman eyalet s�n�rlar� içine al�n�p ç�kar�lmas� 

ile, genelde üç temel sancaktan olu�turulmak istendi�i anla��lmaktad�r. Böylece vilayet, 

26 y�l boyunca süreklilik gösterecek olan s�n�rlara kavu�turulmu�tur 71. Nitekim 

a�a��daki tablo da bunu kan�tlamaktad�r. 

68 “Sûret-i �dâre: Haleb vilâyeti idâre husûsunda Haleb, Urfa, Mar‘a� sancaklar�yla Zor müstakil mutasarr�fl��na 

münkas�md�r. Makarr-� vilâyeti Halev �ehri olub mü�temil oldu�u sancaklar�n merkez idâreleri, hem-nâm� 

kasabalard�r. …”. Bkz. Ali R�za, Atlasl� Memâlik-i Osmaniye Co�rafyas�, s.175. Ayr�ca Haleb, Urfa ve 

Mar‘a� sancaklar�n�n nahiye ve köy say�lar� için bkz. ayn� eser, s.176-177’de yer alan tablo. 


70 �lgili veriler, bu eserin “Halep Vilayetine Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve Köyleri” ba�l�kl� 

k�sm�nda yer almaktad�r. 

71 1293-1326 tarihli salnamelerinde vilayetin s�n�rlar� �öyle tarif edilmektedir: “Halep vilayeti Mara�, Urfa 

ve Halep adlar�nda üç sancak ve yirmi dört kazadan olu�maktad�r. Güneyde Suriye vilayeti, bat�da Akdeniz ve 

Adana vilayeti, kuzeyde Ankara ve Sivas vilayetleri, do�uda Zor sanca�� ile Diyarbak�r ve Elaz�� vilayetleriyle 

s�n�rl�d�r. Vilayetin bat�s�ndan do�usuna kadar olan uzunlu�u 85 ve geni�li�i de 90 saattir”. Bkz. Bu eserin 

“Halep Vilayetinin Co�rafi Durumu” ba�l�kl� k�sm�.


___________________________________________________________________________________�� 

39 

20. Yüzy�l Ba�� Halep Vilayeti 

Tablo 4: 1908’de Halep Vilayetinin Sancaklar� ve Bu Sancaklara Ba�l� Kaza ve 

Nahiyelerin S�n�flar�n� ve Köy Say�s�n� Gösteren Cetvel 72 

Livan�n Ad� Kazalar�n Ad� S�n�f� 

Halep Sanca�� 

Nahiye Say�s� 

Köy Say�s� 

Mahalle 

Say�s� 

Halep Merkez 1 -- -- 106 

Antep 1 8 207 80 

Kilis 1 9 469 33 

�skenderun 1 1 24 5 

Antakya 1 4 174 42 

�dlip 2 3 117 34 

Harim 2 2 172 9 

Belen 2 -- 50 5 

Mare 2 -- 167 -- 

72 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi verilerine göre.

ORSAM 


� 

Urfa Sanca�� 

(Birinci S�n�f) 

Mara� Sanca�� 

(�kinci S�n�f) 

Bâb 2 1 198 9 

Cisr-i �u�ûr 2 4 169 10 

Cebel-i Sem’ân 3 - 113 -- 

Münbiç 3 1 450 5 

Rakka 3 -- 83 2 

Urfa Merkez 1 6 382 48 

Birecik 2 -- 134 7 

Rum Kale (Nizip) 3 4 185 4 

Suruç 3 1 237 2 

Harran 3 3 248 -- 

Mara� Merkez 2 8 112 41 

Zeytun 1 -- 30 5 

Elbistan 2 1 153 4 

Göksun 3 1 81 -- 

Pazarc�k 3 7 88 -- 

40 

20. Yüzy�l Ba�� Halep Vilayeti


___________________________________________________________________________________�� 

1908 y�l�ndaki durumu gösteren tablo incelendi�inde, Birinci Dünya Sava�� 

sonras�nda i�gale u�rayan Halep, Urfa ve Mara� sancaklar�n�n büyük bir kesiminin 

1920-1939 aras�nda Türkiye Cumhuriyeti s�n�rlar� içerisine kat�ld��, ayn� sancak 

s�n�rlar� içerisinde yer alan ve ayn� kültürel iklime sahip olan Antep, Kilis, Antakya 

ve �skenderun’un aksine, Misak-� Milli s�n�rlar� içerisinde yer almas�na ra�men Halep’te 

Türkiye Cumhuriyeti egemenli�inin sa�lanamad�� ve nihayetinde Suriye 

s�n�rlar�na dahil edildi�i görülmektedir. Elbetteki o dönemde Bat�l� sömürgeci devletlerin, 

bu s�n�rlar�n çizilmesinde büyük pay� oldu�u yads�namaz. 

5- DEMOGRAF�K YAPI 

Burada demografik yap�ya ve salnamelerdeki verilere geçmeden önce Osmanl� 

toplumunun yap�s�na, hangi unsurlardan olu�tu�una, hangi ortamda ve hangi 

devlet gelene�ine göre �ekillendi�ine ana hatlar�yla bakmam�z gerekir. Ancak 

bundan sonra, Halep örne�inde bir Osmanl� ta�ra kenti ve civar bölgelerine ait demografik 

verilerini de�erlendirebiliriz. 

a. Osmanl� Toplum Yap�s�na Dair Genel Gözlemler: 

Osmanl� toplumunun nas�l bir yap� arz etti�ini anlayabilmek için öncelikle 

devlet anlay��n�n dayanaklar�na k�saca bakmak gerekir. Bütün monar�ilerde oldu- 

�u gibi Osmanl� Devleti’nde de yöneten yani monark olan “padi�ah” ile yönetilen 

“reaya” aras�ndaki ili�kiler, temel bir “mutabakat”a dayan�yordu. Bu mutabakat�n 

bir yönü, padi�ah�n “me�ruiyet”inin kayna��, di�er yönü yönetilen reayan�n ya�am 

standard�n�n yükseltilmesi iste�idir. Osmanl� Devleti, esas itibariyle örgütlenmesini 

ve bütün kurumlar�n� �slam Hukukuna dayand�rm��t�r. Böyle olmas�na ra�men geli�tirdi�i 

düzen, çok çe�itli kaynaklardan beslenmi�tir. Bir yanda kökleri �slamiyet’ten 

çok öncelere giden “Ortado�u” kültür çevresinin yönetim gelene�i; di�er 

yandan yine �slamiyet’ten çok önce önemli pratikler ortaya koymu� Orta Asya’daki 

“Eski Türk Gelene�i”, bu düzeni besleyen önemli kaynaklard�r. Ayr�ca Osmanl� 

Devleti, egemen oldu�u mekânlar üzerinde ya�ayan unsurlar� kendi reayas� aras�na 

al�rken, onlar�n daha önceki kurallar�n�, kültürel birikimlerini ve dünyay� alg�lay��lar�n�, 

e�er �slamiyet ile çeli�miyorsa, aynen benimsemi�tir. Bu bak�mdan Osmanl� 

örgütlenmesi içindeki uygulamalar, oranlar� zaman ve mekâna göre de�i�en paylardan 

olu�an bir bile�im havas� gösteren sentez niteli�indedir 73. 

Sözü edilen mutabakatta yöneten taraf olan “monark”a, yönetilen “reaya”n�n 

mutlak itaati söz konusudur. Bu mutlak itaat, Osmanl� Devleti’nin tan�mlad�� 

egemenli�in de kayna��n� olu�turur. Buna kar��l�k, kendisine mutlak itaat eden 

yönetilenlerin, ba�ta ya�ama hakk� olmak üzere, bu dünya üzerindeki haklar�n� korumak, 

monark�n ba�l�ca görevidir. Onun için yönetilenleri “zimmet”ine almas� 

gerekir. Bir �slam devleti olan Osmanl� Devleti’nde bu koruma görevi, Müslümanlar 

için do�al bir gereklilik olarak hukukta yer alm��t�r. Ancak �slamiyet, Müslüman 

73 Osmanl� padi�ah� ve Osmanl� devlet anlay�� hakk�nda bkz. Halil �nalc�k, “Der osmanische Sultan 

(Osmanl� Padi�ah�)”, Zeitschrift der Staatswissenshaftlichen Fakultät, Band: XIII, No: 4 (Dezember 

1958), 58-79. 

41

ORSAM 


� 

olmayanlar�n da �slam hükümdar�na itaat etmeleri halinde onun zimmetine gireceklerini 

öngörmü� ve Gayrimüslimler için bir “zimmet statüsü” yaratm��t�r. Hükümdara 

verilen bu zimmet görevinin temelinde, yönetilenlerin tümünün Yüce Yaradan’�n 

emanetleri oldu�u ön kabulü yatar. Bu nedenle bütün Osmanl� belgelerinde 

yönetilenler için “vedâyi‘-i Hâlik-i Kibriyâ” ya da “vedâyi‘-i Hallâk-� cihân” tabirleri, 

tan�mlay�c� ibareler olarak yer al�r ve padi�ahlar bu emanetlerin kendi dönemlerinde 

“emn ü amân” içinde bulunmalar�n� ya da “müreffehü’l-bâl” olmalar�n�, yani refah 

içinde ya�amalar�n�, ba�ta gelen görevlerinden saym��lard�r 74. 

��te sözü edilen bu “mutâbakat”�n sa�lanabilmesi için, yani reayan�n padi�aha 

mutlak itaati ve bunun kar��l��nda da adaletli bir yönetimin gerçekle�tirilebilmesi 

için toplum; mekânda yerle�me durumuna, mesleklere, din ve mezheplere 

göre ayr� ayr� cemaatler olarak düzenlenmi�tir. Düzenin sa�lanabilmesi ve devam 

ettirilebilmesi için de hem mekânda, hem de gruplar ve cemaatler aras�ndaki geçi�ler 

ve yer de�i�tirmeler olabildi�ince k�s�tlanm��t�r 75. 

Osmanl�n�n reayay� mekâna ve belli gruplara ba�lama iste�i, toplumsal yap�ya 

da yans�m��t�r. Toplum, vergi verip vermemesine göre askerî ve reaya diye 

ba�l�ca iki gruba ayr�l�yordu. En genel anlam� devlet görevlisi olan ve devlete kar�� 

yapt�� hizmetler kar��l��nda vergiden muaf tutulan grup, askerî diye niteleniyordu 

ve bu grup ya devletten, ad�na ulûfe denen üç ayl�k maa� al�yordu ya da t�mar 

sistemi içerisinde kendisine baz� gelir kaynaklar� tahsis ediliyordu. Reaya ise, üretimde 

bulunan ve devlete vergi ödeyen geni� bir kitle idi. Askerî-reaya ayr�m�n�n 

d��nda toplum mekâna göre, yerle�ik (�ehirli ve köylü) ve yerle�ik olmayan (konar-göçer) 

�eklinde yine iki farkl� guruba ayr�lm��t�. Mekâna göre �ehirlerde ya�a- 

74 Osmanl� devlet anlay��n�n temeli, “daire-i adliye” diye an�lan bir felsefeye dayanmaktad�r. Buna göre 

ulu’l-emr yani padi�ah, reayaya adaletli davranmak zorundad�r. Reayaya adaletli davrans�n ki teb’as� 

üretim yapabilsin. Reaya üretim yap�labilsin ki devlete ödemesi gereken vergileri zaman�nda ve eksiksiz 

ödeyebilsin ve vergi ödensin ki devlet hazinesi zenginle�sin. En nihayetinde devlet hazinesinin 

zenginle�mesi ile padi�ah�n ordusu kuvvetlensin ve devlet güçlü bir konuma gelsin. Bir sarmal �eklinde 

tan�mlanan “daire-i adliye” kavram�, Osmanl� devlet anlay��n�n temel noktalar�ndan biri olmu�tur. 

16. yüzy�l�n sonlar�na gelindi�inde, iç ve d�� nedenlerden dolay�, Osmanl�n�n temel iki sistemi olan 

“t�mar” ve “kul” sistemlerinde ya�anan de�i�imler neticesinde birçok yap�da, kurumsal olarak de�i�im 

ya�anmam�� olsa bile, i�levsellikte birtak�m de�i�imler, farkl�la�malar meydana gelmi�tir. Osmanl� 

devlet ve toplum yap�s�nda meydana gelen bu de�i�imler, dönemin ayd�nlar� ve devlet adamlar� taraf�ndan, 

“eski sultanlar zaman�ndaki” yap�lanma anlat�larak ele�tirilmi�tir. ��te bu ele�tiriler sonucunda 

ad�na “nasihatnâme”, “risâle” ya da “siyasetnâme” denilen, Koçi Bey Risâlesi, Kitâb-� Müstetâb, Nushatü’sselâtîn 

tarz�nda geni� bir literatür ortaya ç�km��t�r. Bu nasihatnâmeleri kaleme alanlar, temelde “adalet” 

kavram�na dayanan devlet ve toplum düzenindeki bozulmalar�n sebeplerini anlatmaya çal��m��lard�r. 

Burada �unu da belirtmek gerekir ki; “nasihatnâme” gelene�i, Osmanl�ya özgü bir olgu olmay�p, kökleri 

eski Türklere, Sasani gelene�ine kadar uzanmaktad�r. 16. yüzy�l�n ikinci yar�s�ndan ba�layarak 17. 

yüzy�l boyunca yaz�lan belli ba�l� nasihatnâme literatürü ve bunlar�n toplu bir de�erlendirmesi için 

bkz. Mehmet Öz, Osmanl�’da “Çözülme” ve Gelenekçi Yorumcular�, Dergâh Yay�nlar�, �stanbul 1997. 

Devlet-reaya ili�kisi hakk�nda bkz. Gül Aky�lmaz, “Osmanl� Devletinde Reaya Kavram� ve Devlet- 

Reaya �li�kileri”, Osmanl�, 4, Yeni Türkiye Yay�nlar�, Ankara 1999, s.40-54. 

75 Özer Ergenç, “Osmanl� Klasik Düzeni ve Özellikleri Üzerine Baz� Aç�klamalar”, Osmanl�, 4, Yeni 

Türkiye Yay�nlar�, Ankara 1999, s.34. 

42


___________________________________________________________________________________�� 

yan reaya esnaf ve tüccar �eklinde iki s�n�f halinde ya�arlard�. �nanç ve din aç�s�ndan 

ise Müslim ve Gayrimüslim �eklinde s�n�fland�r�lmaktayd� 76. 

Özetle söylemek gerekirse, Osmanl� toplumunda bireyler, ayn� anda birden 

fazla belirli gruplar�n üyesi idiler. Örne�in Osmanl� toplumunda bir ayakkab�c�, 

hem �ehirli, hem esnaf, hem de mensup oldu�u dine göre Müslim ya da Gayrimüslim 

gruplar�n içinde yer al�yordu. Burada önemli olan devletin, bütün reayay�, herhangi 

bir ay�r�ma tabi tutmadan, ayr� ayr� gruplar�n üyesi olarak kabul etmesi ve 

üyesi bulundu�u grupla birlikte kay�t alt�na almas�d�r. Buna Osmanl� belgelerinin 

diliyle “defterlü” olmak denirdi. Bu, hem devlet hem de toplumun bireyleri aç�s�ndan 

çok önemli idi. Bu, aidiyeti belirleyen bir uygulama idi. Öyle ki devlet hem insan, 

hem de gelir kaynaklar�n� tek tek tespit ederek çe�itli defterlere kaydetmeyi, 

temel görevlerinden sayard�. Bu, hem kay�t d�� ekonomi için önemliydi; hem de 

devletin kendi uyru�u alt�nda ya�ayan reayas�n�n güvenli�ini sa�lamas� aç�s�ndan 

elzem bir uygulama idi. �u durumda Osmanl� toplumunun bireyleri, mutlaka belli 

bir mekânda ya�amak ve mutlaka bir grubun üyesi olmak durumundad�r. Zira, 

teb‘a “defterlü” olursa padi�ah buyru�u geçerli olabilirdi, aksi takdirde denetimi 

sa�lamak ve oraya bir hizmet götürmek mümkün olmazd�. 

Salnamelerdeki verilere bakt��m�zda, Halep örne�inde bir Osmanl� ta�ra 

toplumunun, daha çok “millet” tabiri ile birtak�m kompart�manlara ayr�ld��n� 

görmekteyiz. Müslüman, Rum, Ermeni, Ermeni Katolik, Protestan gibi 77. Bilindi�i 

gibi “millet”, Osmanl� Devleti’nde dinî zümreleri ifade etmek için kullan�lan bir 

terimdir. Zira 16–18. yüzy�llarda, Osmanl� belgelerinde, “millet-i Ermeniyân”, “milleti 

selâse” gibi terimlere s�kça rastlanmaktad�r. 19. yüzy�lda ise, bu terim hem Gayrimüslim 

topluluklar�n dinî aidiyetlerini göstermek maksad�yla kullan�lm��t�r; hem 

de Frans�zca’daki “nation” kelimesinin kar��l�� olarak. Böyle olmakla birlikte Osmanl�’da 

millet sisteminin esas�, etnik ve lisan aidiyetine de�il, din ve mezhep esas�na 

dayanmaktad�r. Salnamelerdeki demografik verilerin sunuldu�u ilgili bölümdeki 

tablolar�n incelenmesinden de anla��laca�� gibi, farkl� mezhepler, farkl� milletler/gruplar 

olarak alg�lanm��t�r. Örne�in Ermenilerin hepsi, tek bir Ermeni milleti 

olarak nitelenmemektedir. Mezhebine göre Ermeni ve Ermeni Katolik olmak üzere 

iki gruba ayr�lm��lard�r. Yani, salnamelerde kullan�lan tabirle, iki millete. 1850’den 

sonra Ermenilerin bir k�sm�n�n Protestan taifesinin içine girmesi ile bu kez üçüncü 

bir Ermeni grubu/milleti ortaya ç�km��t�r 78. 

Özetle, Osmanl�’da “millet” tabiri, modernitenin getirdi�i bir kavram olan 

“az�nl�k” kelimesinin kar��l�� olarak kullan�lmam��t�r. Ne devlet, bu Gayrimüslim 

gruplara az�nl�k olarak bakm��t�r; ne de bu topluluklar kendilerini az�nl�k psikolojisi 

içinde görmü�lerdir. 

76 Osmanl� toplumu hakk�nda daha ayr�nt�l� bilgi için bkz. Ahmet Tabako�lu, “Osmanl� �çtimaî Yap�s�n�n 

Ana Hatlar�”, Osmanl�, 4, Yeni Türkiye Yay�nlar�, Ankara 1999, s.17–31. 

77 Bkz. Bu eserin “Halep Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri”, “Urfa ve Mara� Sancaklar�na 

Ba�l� Kazalar�n Nüfusu” ba�l�klar�. 

78 Osmanl� millet sistemi hakk�nda ayr�nt�l� bilgi için bkz. Macit Kenano�lu, Osmanl� Millet Sistemi: 

Mit ve Gerçek, �stanbul 2004; �lber Ortayl�, “Osmanl�’da Millet Sistemi”, D�A, 30, �stanbul 2005, s.66- 

70. 

43

ORSAM 


� 

Nitekim salnamelerde 19. yüzy�lda farkl� milletlerden unsurlar� bünyesinde 

bar�nd�ran Halep’in bu kozmopolit yap�s�n�n, “halen Halep’te bulunan Müslümanlar 

genellikle Türk, Arap, Türkmen, Çerkez, Kürtlerden; H�ristiyanlar ise Rum Ortodoks, 

Rum Katolik, Ermeni, Ermeni Katolik, Süryani, Süryani Katolik, Marunî, 

Protestan, Kildani ve Latin”lerden olu�tu�u �eklinde tasvir edilmektedir 79. ��te böyle 

bir yap�y� bar�nd�ran Halep ve Halep vilayetine ba�l� di�er sancak merkezlerinin, 

16. yüzy�ldan 19. yüzy�l sonlar�na kadar mevcut olan nüfus yap�lar� �öyle idi. 

b. Halep Nüfusu: 

Yap�lan ara�t�rmalara göre Halep’te, 1537’de 42.500’ü �ehir merkezinde olmak 

üzere yakla��k 80.000 nüfus ya�amaktayd�. 1584’te bu say�, 33.000’i �ehir merkezi 

olmak üzere 75.000’e dü�ecekti 80. 17. yüzy�l ba�lar�na gelindi�inde, döneme ait 

bir avar�z defterine göre Halep �ehrinin nüfusu 30.000’i geçmekteydi 81. 1683’te ise 

�ehir merkezinin nüfusu 42.000’lere ula�m��t�. Toplam nüfus ise 115.000 civar�nda 

idi. Mahalle say�lar�na bak�ld��nda da 15. yüzy�lda 39 olan bu say�, 17. yüzy�lda 

70’lere yükselmi�ti. Raymond’a göre bunun nedeni, Halep’in 1516’da Osmanl� hâkimiyetine 

girmesi ve dolay�s�yla pazarlar�n�n geli�mesi idi. Ona göre �ehrin varo�lar�ndaki 

H�ristiyan mahalleleri de h�zla geli�mi�ti 82. Halep’in nüfusundaki bu art�- 

��n en büyük nedeni, Anadolu’dan yap�lan göçlerdir. 

Elimizde Halep’in Müslim-Gayrimüslim nüfusu içerisindeki göçlerin pay�na 

dair bilgi sunan düzenli setler yoktur. Böyle olmakla birlikte, 1640 say�m�na göre 

Halep’te 2.500 yeti�kin H�ristiyan erkek nüfus bulunmaktayken; 1695 y�l�nda bu 

say� 5.391’e yükselmi�tir. Üstelik bu son rakam içerisinde 1.234 ki�inin de yeni gelmi� 

göçmen unsuru oldu�u kaydedilmi�tir. Bu, oldukça ciddi bir rakamd�r ve Gayrimüslim 

ve göçmen nüfus kompozisyonu aç�s�ndan da önemlidir. 

Halep’e yap�lan göçlerin nerelerden ve hangi sebeplerden oldu�una dair bilgilerimiz 

s�n�rl�d�r. Mahkeme kay�tlar�ndan anla��ld��na göre, bu göçmenlerin temelde 

üç gruptan geldikleri görülmektedir. Bunlar; Do�u Anadolu’daki Ermeni 

köyleri, Güneydo�u Anadolu ile Kuzey Irak’taki Süryani yerle�im birimleri ile 

Suriye’nin Trablus�am ve Hama bölgelerinde Arapça konu�ulan Rum Ortodoks 

H�ristiyan köyleridir. Öyle ki bu durum seyahatnamelere de yans�m��t�r. 17. yüzy�l 

ba�lar�nda Osmanl� ülkesinden geçen Polonyal� Simeon’un yazd�klar�na göre, Celali 

isyanlar� s�ras�nda birçok Ermeni köylüsü Halep’e gitmek üzere yurtlar�n� terk etmi�tir. 

Üstelik Halep, varl�kl� ve daha çok ticaretle u�ra�an Yeni Culfa Ermenilerine 

geçici de olsa ev sahipli�i yapm��t�r. 17. yüzy�l ba�lar�nda kentteki Ermenilerin 

büyük ço�unlu�unu da bu Culfa Ermenileri olu�turuyordu. Süryani göçmenlerinin 

ço�u da Mardin ya da Diyarbak�r kökenlidir. Bunun nedeni ise, Halep’in Süryaniler 

79 Bkz. bu eserin “Halep Vilayetinin Co�rafi Durumu/ Halk” ba�l��. 

80 André Raymond, “The Population of Aleppo in the Sixteenth and Seventeenth Centuries According 

to Ottoman Census Documents”, IJMES (International Journal of Middle East Studies), 16/4 

(November 1984), pp.453-455. 

81 Mustafa Öztürk, “1616 Tarihli Halep Avar�z-hane Defteri”, OTAM, 8, Ankara 1997, s.255. 

82 Raymond, “The Population of Aleppo …”, pp.455-458. 

44


___________________________________________________________________________________�� 

için dinî aç�dan önemli bir yer olmas�d�r. Bunun sonucu olarak 18. yüzy�l sonlar�nda 

Halep’teki Süryanilerin büyük k�sm�n�n Katolik oldu�u görülmektedir 83. 

�ngiliz konsolosluk raporlar�nda yer alan bilgiye göre 1840’ta kentin nüfusu 

65.000 ile 80.000 aras�ndad�r 84. 19. yüzy�l�n ikinci yar�s�nda ya�anan salg�n hastal�klar, 

1822 depremi, Mehmed Ali Pa�a taraf�ndan M�s�r’�n i�gali ve 1850 ve 1860’da 

ya�anan sosyal çalkant�lar (mezhep çat��malar� gibi), Halep nüfusunu ciddi bir biçimde 

etkiledi. Yüzy�l�n ikinci yar�s�nda yönetimde tekrar istikrar yakalan�nca, nüfus 

da yava� yava� artmaya ba�lad�. Bu art��, biraz da yeni bir göç dalgas� ile gerçekle�ti. 

Kentin ekonomisinin yeniden canlanmaya ba�lamas� ile birlikte Güneydo�u 

Anadolu’dan, özellikle Arapkir ve Sason’dan Ermenilerin gelip Halep’e yerle�tikleri 

görülmektedir. Osmanl� yönetiminin 1850 ayaklanmas�n�n hemen öncesinde yapt�� 

nüfus say�m�na göre �ehirde 34.000 yeti�kin erkek Müslüman, 7.800 yeti�kin erkek 

H�ristiyan ve 1.800 yeti�kin Yahudi erkek ya�amaktayd� 85. 

1883’e gelindi�inde �ehrin nüfusunun 99.179’a ula�t��n�, daha sonra 1908 

rakamlar�na göre bu say�n�n daha da artt��n� görmekteyiz. 119.811 olan bu nüfusun 

% 71,4’ünün Müslümanlardan, % 20,6’s�n�n H�ristiyanlardan ve geriye kalan % 

8’inin de Yahudilerden olu�tu�u görülmektedir 86. 

Nüfusunun büyük bir k�sm�n� Müslümanlar�n olu�turdu�u Halep �ehrinde 

halk�n kulland�� dil, genellikle Türkçe’dir. Dönemin kaynaklar�nda bu durum �öyle 

ifade edilmi�tir: “Halk�n dili her ne kadar Arapça ise de ço�unlukla Türkçe ve biraz da 

Frans�zca konu�ulur. Halep sanca��n�n pek çok yerinde, Mara� ve Urfa sancaklar�n�n tamam�nda 

kullan�lan dil Türkçe’dir. Bunlar�n d��nda Halep sanca��n�n birkaç kazas�nda 

halk Arapça konu�ur ve ayr�ca baz� a�iretler Kürtçe ve baz�lar� da Çerkezce konu�urlar” 87. 

Al�nt�lad��m�z bu ifadede dikkati çeken bir husus vard�r. O da halk�n genelinin 

Türkçe konu�mas�, bir k�sm�n�n da gündelik ya�amlar�nda Frans�zca’y� kullan�yor 

olmalar�d�r. Bunun nedeni aç�kt�r. Bu durum, bir yandan 18. yüzy�lda �ngilizlerin 

Akdeniz’deki ana pazaryerlerini Halep’ten di�er bölgelere kayd�rmas� ve 

1825’te Levant �irketi’nin kapanmas� ile ilgilidir. Zira bunun neticesinde bölgedeki 

�ngiliz tacirlerinin say�s� azalm��, buna kar��l�k Frans�z tacirler öne ç�km��t�r. Di�er 

yandan, a�a��da ayr�nt�l� bir �ekilde üzerinde duraca��m�z gibi konu, Frans�z yabanc� 

misyoner okullar�n�n Halep’teki faaliyetleri ile ba�lant�l�d�r. ��te Frans�zca’n�n 

varl��n�n kayna��n� buralarda aramak gerekir. 

Bilindi�i gibi, salnameler demografik yap�ya dair baz� ayr�nt�lar� da içermektedir. 

Yukar�daki al�nt�da da görüldü�ü gibi, nüfus bilgisinin yan� s�ra, salnamelerde 

hangi m�nt�kalarda hangi milletlerin (etnik anlamda) ya�ad��na ve hangi dilleri 

konu�tuklar�na dair pek çok bilgi s�ralanmaktad�r. ��te söz konusu kaynaklarda buna 

dair pek çok örnekle kar��la�mak mümkündür. Örne�in Halep sanca��nda Harim 

kazas�na ba�l� Reyhanîye nahiyesinde toplam 77 köy bulunmaktad�r. Salname- 

83 Bruce Masters, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, Do�u ile Bat� Aras�nda Osmanl� 

Kenti, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2000, s.42-43. 

84 Masters, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, s.73. 


86 Haritâni, “Halep”, 248. 

87 Bkz. bu eserin “Halep Vilayetinin Co�rafi Durumu/ Diller” ba�l��. 

45

ORSAM 


� 

lerde, tamamen Türk a�iretlerinden olu�an bu kazan�n halk�n�n dilinin de Türkçe 

oldu�una vurgu yap�lmakta, ard�ndan en büyük köyler s�ralanmaktad�r. Köy adlar�na 

bak�ld��nda, hepsinin Türkçe isimler ta��d�� göze çarpmaktad�r 88. 

Bir di�er örne�imiz de yine Harim kazas�n�n merkez nahiyesine, yani Harim 

nahiyesine aittir. 67 köyü bulunan bu nahiye ile ilgili �öyle bir bilgi sunulmaktad�r: 

“… nahiye halk�n�n k�smen Türkçe, k�smen de Arapça konu�tuklar� kaydedilmektedir. 

Cebel-i Âlâ ad�ndaki da�da ya�ayan halk tamamen Dürzî a�iretlerindendir” 89 . 

Görüldü�ü gibi, salnamelerde farkl� unsurlar ve onlarla ilgili bilgiler, herhangi 

bir tereddüde dü�ülmeden sunulmaktad�r. Çünkü söz konusu kaynaklar, 

belli bir siyasi amaçla haz�rlanmam��lard�r. Bu nedenle de bilgilerde herhangi bir 

çarp�tmadan söz etmek do�ru de�ildir. 

Bu konudaki bir di�er örne�imiz de Münbiç ve Kilis kazalar� ile ilgilidir. Kay�tta 

aynen �unlar dile getirilmektedir: “Münbiç kasabas�n�n halk� genel olarak muhacir 

Çerkezlerden olu�maktad�r”. 

“Kilis kazas� Halep’in kuzeyinde ve Halep �ehir merkezinden 12 saat mesafededir. 

Kilis’te halk�n dili Türkçe’dir. Nahiyelerde ise (konu�ulan dil), Arapça ve Türkçe’dir” 

90. 

Gerek Kilis ve gerekse Münbiç kazas�na dair al�nt�lad��m�z bu iki örnek, 

yukar�daki yarg�m�z� kuvvetlendirmektedir. Daha önce de dile getirdi�imiz üzere 

devlet, kendi uyru�u alt�nda ya�ayanlar�, mekânlar� ile birlikte bir yerde tespit etmek 

istemi�tir. Bu dü�ünce ile de, salname ve di�er Osmanl� vesikalar� ortaya ç�km��t�r. 

Zira, yukar�da da ifade etti�imiz gibi, Osmanl� devlet anlay��na göre 

“defterlü” olmak esast�. Defterlü olmak, aidiyeti belirtirdi. ��te devlet, yönetimi alt�ndaki 

reaya ve askerîlerin tüm aidiyetleriyle birlikte kimliklerine dair her türlü 

bilgiye sahip olmak, reayaya hizmet götürebilmek ve bu götürdü�ü hizmet kar��l�- 

��nda vergi alabilmek için klasik dönemde belli aral�klarla ad�na “tahrîr” denen 

genel say�mlar yapt�rm��t�r 91. Böylece hem reayan�n, hem de reayan�n devlete öde- 

88 “Reyhanîye nahiyesinde toplam 77 köy bulunmaktad�r. Tamamen Türk a�iretlerinden olu�an bu kazan�n 

halk�n�n dili Türkçe’dir. En büyük köyleri Akp�nar, Ayranc�, Adatepe, Pa�ahöyük, Üçtepe, Abdalhöyük, 

Odak��la, Buhurlu, Büyüks�çanl�, Küçüks�çanl�, Çatalhöyük, Çatalkilli, Çukurburun, Canpolat, Çakaltepe, 

Halebigedi�i, Anzerin, Harapali, Sazl�k, Göktepe, Kötüköy, Kötübüyük, Deyriruhban, Hamam�erki, Kumsat, 

Tala�, Ceyrantepe, Kafirtepe, Davutpa�a, Gazihac�mürsel, Gazimehmetbey, Karasüleymanl�, Karamastaba, 

Güntutulu, Karahöyük, Da��lgan, Adalet, Hasanbellü, Yeniyaban, Burcuhöyük, Yeni�ehir, Yanyurt, Kenaniye, 

Gökçeo�lu, Hac�faik, Seyitalihöyük, Kelek, Mirmiran ve Necartepe köyleridir. Ayr�ca bu nahiyeye ba�l� olan 

Yeni�ehir, Ertah, Efnir, Harran ve Hasaniye köylerinde de Tatar ve muhacir Çerkezler ikamet etmektedir.” 

Bkz. Bu eserin “Halep Sanca��na ve Kazalar�na Dair Bilgiler” k�sm�. 

89 Bkz. Bu eserin “Halep Sanca��na ve Kazalar�na Dair Bilgiler” k�sm�. 

90 Bkz. Bu eserin “Halep Sanca��na ve Kazalar�na Dair Bilgiler” k�sm�. 

91 Tahrir, memâlik-i mahrûsenin t�mar rejiminin uyguland�� bölgelerinde vergilendirilebilecek üretim 

kaynaklar�n�, bu kaynaklar� “tasarruf eden” reayan�n say�s�n� ve özelliklerini, bir yandan bunlar�n 

üretti�i ürünlerin, di�er yandan üretici ve ürünlerden al�nacak vergilerin cins ve miktarlar�n� tespit 

i�lemi idi. Bu tahrirler sonucunda tahriri yap�lan sanca��n “mufassal tahrir defteri” düzenlenirdi. �ki 

nüsha düzenlenen bu defterlerden bir nüshas� Defterhâne-i Âmireye götürülür, di�er nüshas� ise o 

sanca��n ba�l� bulundu�u eyaletin “beylerbeyi divan�”nda saklan�rd�. Böylelikle o yönetim biriminde 

devlet için elzem olan bütün bilgiler toplanm�� olurdu. Bu defterlerin birinci i�levi, devletin vergi kaynaklar�n� 

tespit etmekti. �kinci olarak defterlerde, vergi yükümlüleriyle birlikte “muaf”lar da kaydedildi�i 

için, ülkenin bütün demografik bilgileri derlenmi� olurdu. Bu deftere dayal� olarak haz�rlanan 

46


___________________________________________________________________________________�� 

mekle yükümlü oldu�u verginin kay�t d�� kalmas�n�, mümkün oldu�unca engellemeye 

çal��m��t�r. Klasik dönemde bu i�lemler Defterhâne-i Amire taraf�ndan yürütülürken; 

Tanzimat’tan sonra birtak�m nezaretlerce yerine getirilmi�tir. ��te salnamelerdeki 

veriler, ilgili nezaretlerde, sözünü etti�imiz amaç do�rultusunda haz�rlanan 

malî ve demografik verileri esas ald�� için herhangi bir siyasi endi�eyi içermemektedir. 

c. Mara� Nüfusu: 

1564–65 tahrirlerine göre, Mara�’ta vergi yükümlüsü 3.054 erkek nüfus kaydedilmi�tir. 

Buna göre, kentin tahmini nüfusu 13.000–14.000 civar�ndad�r ve bu rakamlara 

göre Mara�, Anadolu’nun büyük �ehirleri aras�nda yer almaktad�r. 

1648’lerde ve daha sonra 1672’de Mara�’ta bulunan Evliya Çelebi’ye göre nüfus, 

vergi kay�tlar�nda belirtilenden daha fazlad�r. Ancak 19. yüzy�l ba�lar�nda �ehre 

u�rayan Texier’in belirtti�i rakamlara göre, nüfusta büyük bir azalma görülmektedir. 

Ona göre �ehrin nüfusu sadece 5.000–6.000 civar�ndad�r 92. II. Mahmud’un saltanat� 

boyunca (1808–1839) �ehir, iki kuvvetli ailenin mücadelesine sahne olmu� 

(Dulkadirli ve Bayezidli aileleri) 93 ve bu mücadele nüfusun azalmas�nda büyük rol 

oynam��t�r. Fakat �ngiliz D��i�leri Ar�iv kay�tlar�na göre, 1830–1840 y�llar� aras�nda 

�ehir nüfusu 23.000 olarak gösterilmektedir. 

19. yüzy�l�n ikinci yar�s�nda yap�lan yeni düzenlemelerle Cuinet’e göre be� 

kazadan olu�an Mara� sanca��n�n toplam nüfusu, 179.853’tür. Bunun 52.000’i Mara� 

�ehrinde ya�amaktad�r (32.000 Müslim, 20.000 Gayrimüslim). Bu rakamlar da gösteriyor 

ki �ehirdeki Gayrimüslim nüfustaki bu art��, 19. yüzy�l boyunca kente yap�lan 

göçlerden kaynaklanmaktad�r. 

Besim Atalay’�n belirtti�ine göre I. Dünya Sava�� öncesinde �ehirde 32.700 

nüfus ya�amaktad�r ve bunun 8.500’ü Gayrimüslimdir. 1927’de Türkiye Cumhuriyeti’nin 

yapt�rd�� ilk nüfus say�m�na göre, gerek Milli Mücadele döneminde gerekse 

I. Dünya Sava�� s�ras�nda ya�anan nüfus kayb� sonucunda, kentin nüfusu 25.672’e 

dü�mü�tür 94. 

d. Urfa Nüfusu: 

Urfa, 1517’de Yavuz Sultan Selim taraf�ndan fethedilmesinin ard�ndan yap�lan 

ilk say�ma göre 5.500 civar�nda bir nüfusa sahiptir. Bu dü�ük rakam, büyük ihtimalle 

Osmanl�-Safevi mücadelesinden kaynaklan�yor olmal�yd�. Nitekim sadece 8 

y�l sonra yap�lan (1526) yeni say�ma göre tahmini nüfus, 8.000 civar�na yükselmi�, 

ikinci bir defter vard� ki, o da icmâl defteri olarak an�lmakta idi. Bu defterde tahriri yap�lan sanca��n 

dirlikleri belirlenir ve sahiplerine tevcih edilmek üzere tasnifli bir �ekilde yaz�l�rd�. Osmanl� merkez 

bürokrasisinde tahrir i�leminin yeri ve süreç hakk�nda genel bilgi için bkz. Hülya Ta�, “Osmanl� Merkez 

Bürokrasisi ve Belge Üretimi”, A Comparative Study of Historical Archives Among Several 

Nations Annual Report 2006 / Çok Uluslu Kar��la�t�rmal� Ar�iv Ara�t�rmalar� Projesi 2006 Y�l� Bülteni, 

Tokyo, March 2007, s.101-114 (Makalenin Japonca metni s.32-44). 

92 Gündüz, “Kahramanmara�”, s.194. 

93 Darkot, “Mara�”, s.312. 

94 Faroqhi, “Marash: In Otoman and Modern Times”. 

47

ORSAM 


� 

Kanuni’nin saltanat�n�n son y�l�nda (1566) yap�lan bir ba�ka tahrir sonuçlar�na göre 

ise bu say�, 13–14.000’e ula�m��t�r. 

Bat�l� seyyahlar�n Osmanl� ülkesinin çe�itli yerlerine yapt�klar� seyahatler 

sonucu tuttuklar� raporlar, sosyal ve demografi tarihi aç�s�ndan önemli bilgiler 

sunmaktad�r. 18. yüzy�lda Urfa’ya u�rayan seyyahlardan Danimarkal� Niebuhr 

(1766)’un verdi�i bilgiler de dikkate de�erdir. Örne�in, Urfa’da kullan�lan konu�ma 

dilinin Türkçe oldu�una, böyle olmakla birlikte tacirlerin ve kat�rc�lar�n 

(mekkarilerin) Arapça ve Kürtçe de bildiklerine vurgu yapar. 1816’da �ehri ziyaret 

edenlerden biri de Buckingham’d�r. Ona göre �ehrin nüfusu 50.000 civar�ndad�r. 

Bunlar�n 47.500’ü Müslüman, 2.000’i H�ristiyan ve 500’ü de Yahudi’dir. 1840’da buray� 

ziyaret eden bir ba�ka seyyah olan B. Paujoulat’�n iddias�na göre ise 1840’dan 

önce Urfa’da 14.000 Müslüman, 1.000 Ermeni, 100 de Jakoben olmak üzere 15.000 

civar�nda insan ya�amaktad�r. 

19. yüzy�l sonlar�nda (1890) buray� ziyaret eden V. Cuinet’e göre ise, �ehrin 

nüfusu 55.000 civar�nda olup bunun 40.835’i Müslümand�r. Zaten 1880’de Sachau 

taraf�ndan �ehrin nüfusu en az 50.000 olarak tahmin edilmektedir. Fakat bu iyimser 

tablo 1881’de Cevdet Pa�a’n�n verdi�i rakamlarla tezat te�kil eder. Ona göre Urfa 

kazas�nda yaln�zca 2.380 hane ya�amaktad�r (1.337 Müslim, 1.003 H�ristiyan, 29 Yahudi). 

E�er Buckingham ve Sachau-Cuinet’i kar��la�t�r�rsak, sava� döneminde Urfa’n�n 

nüfusunda, yüzy�l ortalar�nda çok büyük kay�plar ya�anm�� oldu�u görülebilir 

95. 

e. Halep Vilayetinin 19. Yüzy�l Verilerine Göre Genel Nüfus 

Yap�s�: 

Yukar�da genel hatlar�yla inceledi�imiz vilayetin demografik durumunu, 

salnamelerdeki verilere göre ortaya koymaya çal��rsak �öyle bir durum ile kar��la- 

��r�z: 

Halep vilayetinin 1285–1312 (1868–1894) y�llar� aras�ndaki genel nüfus e�risini 

sorgulad��m�zda, yukar�daki gibi bir grafik ortaya ç�kt�. Grafi�imizi inceledi- 

�imizde, nüfusta ya�anan yükselme ve dü�ü�lerin, her üç sancak için de ayn� y�llara 

rastlad�� hemen göze çarpmaktad�r. �lk tespitimiz budur. 1288–1295 (1871–1878) 

y�llar� aras�nda her üç sancakta da belli oranda bir nüfus azalmas� ya�anm�� görünmektedir. 

Arkas�ndan 1307 (1890) verilerinde h�zl� bir art��tan ve daha sonras�nda 

da belli bir dura�anl�ktan, sabitlikten söz edilebilir. Peki ama bu durum nas�l aç�klanabilir? 

Her �eyden önce, üç sancakta da paralellik var oldu�una göre, sancaklar 

aras� göçten söz etmek mümkün de�ildir. 93 Harbinin 1877-78’e rastlamas�, bu nüfus 

azalmas�nda belli oranda etkili olmu� olabilir. Ancak bunun hangi oranda etkili 

oldu�unu tespit edecek verilere, bu çal��man�n s�n�rlar� gere�i, sahip de�iliz. 

95 Suraiya Faroqhi, “al-Ruha: the Ottoman and Modern Times”, Encyclopedia of Islam, VIII, 589a. 

48


___________________________________________________________________________________�� 

600.000 

500.000 

400.000 

300.000 

200.000 

100.000 

0 

�kinci tespit, vilayet genelinde nüfusun yo�un olarak ya�ad�� bölgenin Halep 

sanca�� ve sancak içerisinde de Halep �ehrinin oldu�udur. Buna kar��l�k Mara� 

ve Urfa’n�n nüfus oranlar�n�n birbirine çok yak�n seyretti�i gözlerden kaçmamaktad�r. 

Bu genel tespitlerden sonra, 1868–78 aras�nda, Halep, Mara� ve Urfa sancaklar�ndaki 

nüfusu dinsel aç�dan sorgulad��m�zda da her üç sancakta Müslümanlar�n 

a��rl�kl� olarak ya�ad�klar�, ikinci s�ray� H�ristiyanlar�n ald�� ve az say�da da Musevi 

reayan�n ya�ad��, a�a��da yer alan üç grafikte net bir �ekilde görülmektedir. 

350.000 

300.000 

250.000 

200.000 

150.000 

100.000 

50.000 

0 

Halep Vilayetinin Yıllara Göre Nüfus Grafi�i 

(1285-1312) 

1285 1286 1287 1288 1293 1295 1307 1308 1309 1310 1312 

Halep Mara� Urfa 

Din Tasnifine Göre Halep Sancak Nüfusu 

(1868-1878) 

1285 1286 1287 1288 1293 1295 

49 

Musevi 

Hristiyan 

Müslüman

ORSAM 


� 

80000 

70000 

60000 

50000 

40000 

30000 

20000 

10000 

0 

60000 

50000 

40000 

30000 

20000 

10000 

0 

Din Tasnifine Göre Mara� Sancak Nüfusu 

(1868-1878) 

1285 1286 1287 1288 1293 1295 

Din Tasnifine Göre Urfa Sancak Nüfusu 

(1868-1878) 

1285 1286 1287 1288 1293 1295 

H. 1308–1326 tarihleri aras�nda yay�mlanan Halep Vilayet Salnamelerinde gerek 

vilayetin geneli için gerekse de kazalar için “Nüfus Nezareti” kay�tlar�ndan 

al�nd�� belirtilen, nüfus ile ilgili ayr�nt�l� bilgiler yer almaktad�r. Bu salnamelerde 

kad�n-erkek ve millet s�n�fland�rmas�yla, belli aidiyetler temel al�narak eyaletin geneline 

ve daha küçük idarî birimlerine ait veriler sunulmaktad�r 96. Bu ba�lamda, 

benzer kategorileri ve kar��la�t�rma yapmaya elveri�li verileri içeren 1894-1908 y�llar� 

aras�nda yakla��k 5’er y�ll�k ara ile yay�mlanm�� 4 vilayet salnamesini esas ald��m�zda 

97, a�a��daki gibi bir sonuç ile kar�� kar��ya kal�yoruz. 

96 Bkz. Bu çal��man�n “�darî Taksimat” k�sm�. 

97 1312, 1317, 1322 ve 1326 tarihli Halep Vilayet Salnameleri. 

50 

Musevi 

Hristiyan 

Müslüman 

Musevi 

Hristiyan 

Müslüman


___________________________________________________________________________________�� 

1312-1326 (1894-1908) Arasında Dini Aidiyetlere Göre Halep 

Vilayeti Nüfus Da�ılımı 

800.000 

700.000 

600.000 

500.000 

400.000 

300.000 

200.000 

100.000 

0 

Ecnebi 

Erm eni 

Erm eni 

Katolik 

Kıpti 

Kildani 

Latin 

M arunî 

M üslüm an 

M üslüm an 

Kıpti 

Protestan 

Rum 

Rum 

Katolik 

Süryani 

Yabancı 

Yahudi 

Yukar�da da ifade etti�imiz gibi, burada da vilayet nüfusunun büyük bir 

k�sm�n� Müslüman reayan�n olu�turdu�unu; ikinci s�ray�, elbetteki büyük farkla 

Ermenilerin ald��n� görmekteyiz. Halep, Urfa ve Mara� sancaklar�n�n olu�turdu�u 

vilayette Müslüman�, Ermenisi, Süryanisi, Keldanisi, Marunîsi ve di�erleri ile tam 

bir kültürel çe�itlilik kar��m�za ç�kmaktad�r. Bu kültürel mozaik içerisinde, Osmanl� 

Devleti y�k�l�ncaya kadar bütün unsurlar bar�� içerisinde ya�am��t�r. 

Bilindi�i gibi Osmanl� Devleti, çok geni� bir alana yay�lm�� olup, birbirinden 

çok farkl� etnik ve dinsel kültürleri içinde bar�nd�ran bir devlet anlay��na sahipti. 

Bu devlet anlay��n�n kökleri, bir yandan �slamiyet’ten çok öncelere giden Ortado�u 

kültür çevresinin yönetim gelene�i; di�er yandan yine �slamiyet’ten çok önce 

önemli pratikler ortaya koymu� Orta Asya’daki Eski Türk Gelene�ine kadar inmektedir. 

Öte yandan egemen oldu�u mekânlar üzerindeki egemenliklerin de 

etkisi vard�r bu devlet gelene�inde. K�sacas� Osmanl� devlet anlay��, bir sentez niteli�i 

ta��maktad�r. Osmanl�’n�n en önemli özelliklerinden birisi, egemen oldu�u geni� 

topraklar üzerinde birbirinden çok farkl� kültürleri ve alanlar� yönetimi alt�na al�rken, 

önce siyasal entegrasyonu sa�lamas�, ard�ndan da sosyal ve ekonomik ili�kileri 

kurabilmi� olmas�d�r. Bu nedenlerden ötürü Osmanl� gibi geni� imparatorluklar�n 

yönetim dönemlerine pax dönemi, yani bar�� dönemi denmi�tir. Pax Romano, Pax 

Ottomano gibi. Yani, birbirinden farkl� gruplar birbiriyle, o büyük imparatorluklar�n 

�emsiyesi alt�nda bar�� içerisinde ya�am��lard�r. Her ne kadar ulus-devlet ve 

milliyetçilik ak�mlar� 19. yüzy�lda kendisini hissettirmi� olsa da, yüzy�l sonuna kadar, 

vilayet salnamelerindeki verilerin de destekledi�i üzere, birçok kültür ayn� ortamda, 

Osmanl� egemenli�i alt�nda ya�amay� ba�arm��t�r. Ki Halep, bunun en tipik 

örne�idir. 

Yap�lan çal��malar göstermi�tir ki Halep kentinde 19. yüzy�la kadar mezhepler 

aras� çat��malara rastlanmam��t�r. Bu durum, Avrupal� seyyahlar�n ve bölgede 

uzun süreli ikamet eden Bat�l� tacirlerin gözlemlerine ve raporlar�na da yans�m��t�r. 

Aktard�klar�na göre Halep Müslümanlar�, hem yabanc� tacirlere kar�� hem de Gayrimüslim 

kom�ular�na kar�� geni� bir ho�görü sergilemekteydiler. Bu durum, Fran- 

51 

1312 

1317 

1322 

1326

ORSAM 


� 

s�z Constantine Volney’in sat�rlar�nda �öyle ifade edilmi�tir: “Türk ya da H�ristiyan 

olsun kentin halk�, lay�k olduklar� üzere tüm Türkiye’nin en uygar unsurlar� olarak takdir 

edilmektedir ve Avrupal� tüccarlar böylesi özgürlü�ü ve sayg�l� bir yakla��m� hiçbir yerde 

görmemi�lerdir” 98. 

Tekrar nüfus bilgilerine dönecek olursak; 1318–1326 y�llar�na ait salname verilerine 

bak�ld��nda Urfa sanca��n�n Harran kazas�nda yaln�zca Müslüman nüfusun 

ya�ad�� görülmektedir. Yine Urfa’ya ba�l� Suruç’un nüfusu da neredeyse tamamen 

Müslümanlardan olu�maktad�r (%99,2 ile % 99,7’lik payla) ve Ermeni nüfus 

yok denecek kadar azd�r. T�pk� Mara� sanca��na ba�l� Pazarc�k kazas� gibi 99. Ancak 

her yerde durum ayn� de�ildi. Buna sadece birkaç örnek vermekle yetinece�iz. Mesela 

Urfa’ya ba�l� Birecik kazas�n�n nüfusunun büyük k�sm� (% 94-95) Müslümanlardan 

olu�urken; Mara� sanca��na ba�l� Zeytun kazas� tam tersi bir durum arz 

etmekteydi. Salnamelerdeki verilere göre buradaki nüfusun yar�dan biraz fazlas� 

Ermenilerden olu�maktad�r. Örne�in 1324 ve 1326 tarihli Vilayet Salnameleri verilerine 

göre, ad� geçen kazadaki Müslümanlar�n toplam nüfusa oran� % 42 civar�ndad�r. 

Zeytun kazas� için di�er salnamelerde de durum a�a�� yukar� ayn�d�r. Mara� 

sanca��na ba�l� bir ba�ka kaza olan Elbistan’daki duruma bakt��m�zda da nüfusun 

% 95-96’s�n�n Müslümanlardan olu�tu�u görülmektedir. Keza Rumkale kazas�nda 

da durum farkl� olmay�p, Müslümanlar�n toplam nüfusa oran�, % 97’lerdedir 100. 

Mara� merkezde % 72-73’lük payla ilk s�ray� Müslümanlar al�rken, onu % 15’lik dilimle 

Ermeniler ve yakla��k % 6-7 ile de Ermeni Katolikler izlemekteydi. Urfa merkezde 

de durum bundan farkl� de�ildi. 

Özetle söylemek gerekirse, 

Halep, Mara� ve Urfa �ehirlerinin 

nüfus yap�s�ndaki renklilik, uzun 

bir tarihin kültürel birikimini yans�tmaktad�r. 

Bugün Halep çar��lar�nda 

Arapça'n�n yan� s�ra hâlâ 

Türkçe, Ermenice ve Frans�zca’n�n 

konu�uluyor olmas�, bunun en güzel 

göstergesidir. 

6- EKONOM� 

52 

20. Yüzy�l Ba�� Halep Vilayeti 

1820’lerden Birinci Dünya 

Harran 

Sava��na kadar geçen yakla��k 100 y�ll�k bir süre, hem dünyada hem de Osmanl� 

s�n�rlar� içerisinde birtak�m ciddi de�i�imlerin ya�and��, yeni dünya politikalar�n�n 

belirlendi�i bir dönemdir. Öyle ki bu dönemde Osmanl�, Bat�’n�n iktisadî, askerî ve 

siyasal gücü ile kar�� kar��ya gelirken; ekonomisini de Bat� kaynakl� yeni bir düzene, 


99 Müslümanlar�n oran� neredeyse % 100 idi. Kaza s�n�rlar� içerisinde yaln�zca birkaç Ermeni nüfus 

kaydedilmi�ti. 

100 Bu veriler için bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinin Demografik Yap�s�” bölümündeki “Urfa ve Mara� 

Sancaklar�na Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri” ba�l�kl� k�s�mlar.

53 


101 bkz. Nuray E. Keskin, Devletin 

, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler 

102 

faaliyetlerini yine salnamelerden izlemek mümk Os- 

yet Salnamelerinde Basra, 

102 

101.

ORSAM 


� 

dan burada modern anlamda bütçenin uygulanmaya ba�lad�� 19. yüzy�l Halep 

verileri örne�inde bu konuya, ayr�nt�ya inmeden de�inmeye çal��aca��z. 

Modern iktisat disiplininde “bütçe” kavram�, bir hükümetin müstakbel bütçe 

dönemi içinde (gelecek bir sene içinde) gerçekle�tirmeyi hedefledi�i giderleri 

önceden tahmin ve bu giderleri kar��lamak üzere gelir kaynaklar�n� tespit ve tayin 

eden, nihayet öngörülen bu giderlerin gerçekle�tirilmesi ve bunlar� kar��layacak 

gelirlerin tahsil edilmesi için yasama organ�n�n onay� ve izni gereken bir tablo olarak 

anla��l�r 103. Zira modern dönemlerin devleti, toplumun ortak ihtiyaçlar�n� gidermek 

ve di�er kamu hizmetlerini görmek için yapaca�� harcamalar� ve bu harcamalar�n 

nas�l finanse edilece�ini bütçe ile tespit etmek zorundad�r. Bu sebeple bütçe, 

toplum hayat� bak�m�ndan büyük önem ta��maktad�r. 

Oysa ki Osmanl� Devleti’nde bu anlamda bir bütçe kavram� olu�mam��t�r. 

Çünkü, dönemin teknolojisi insan ve hayvan gücüne dayand��ndan, geleneksel 

toplumlarda bütün gelir kaynaklar�n� tek bir hazinede toplamak, onlar� nakde çevirmek 

ve daha sonra devlet hizmeti gören bütün görevlilere maa�lar�n� dahi ödemek 

olanaks�z idi. 

Osmanl� Devleti’ne bakt��m�zda, 19. yüzy�la kadar kap�kulu ordusunun 

maa�lar� hariç di�er devlet görevlilerinin hiçbirine merkezi hazineden maa� ödenmedi�i 

görülmektedir. Bu, yukar�da sözünü etti�imiz dönemin ko�ullar�ndan kaynaklanmaktad�r. 

Bu zorluklar� ortadan kald�rmak için devlet, ba�l�ca iki temel sistemi 

i�letmeye çal��m��t�r. Bunlardan ilki t�mar sistemi, di�eri de kul sistemidir. 

�öyle ki: Bütün gelir kaynaklar�n�n sahibi olan devlet, bu gelir kaynaklar�n�n kullan�m�n� 

reayaya b�rakm��t�r. Kullan�m hakk�n� üzerine alan reaya, bunun kar��l��nda 

devlete birtak�m vergiler ödemekle yükümlüdür. Reayan�n devlete ödemekle 

yükümlü oldu�u bu vergiler ise t�mar sistemi içerisinde yer alan ve padi�ahtan, en 

küçük t�marl� sipahiye kadar uzanan bir hiyerar�i ile dirlik sahibine tevcih edilmi�tir. 

En basit ve genel hatlar�yla bu �ekilde tan�mlanacak olan t�mar sistemi ile devlet; 

askerlik, yönetim, maliye, iktisat gibi birtak�m hizmetler kar��l��nda, kendisine ait 

olan bu gelir kaynaklar�n�n kullan�m�n�, kayna��nda “örf” görevlisi olan ve padi�ah 

ad�na askerî ve idarî yetkiyi kullanan bu ki�ilere devretmi�tir. Görüldü�ü gibi t�mar 

sistemi, çok fonksiyonlu bir sistemdir. Bu sayededir ki devlet, merkezi hazineden 

herhangi bir ücret ödemeden, ta�rada padi�ah ad�na yetki kullanan yöneticilere, 

birtak�m gelirleri devrederek oldukça pragmatik bir uygulamay� yüzy�llar boyu 

uygulayabilmi�tir 104. 

Dönemin ko�ullar� ve uygulanan sistem gere�i bütün gelirlerin tek bir hazinede 

toplan�p, daha sonra kamu harcamalar�na sarf edilme olana�� olmad�� için, 

103 Erol Özvar, “Rum Eyaletine Ait H. 1043–44/M. 1634–1635 Tarihli ‘Bütçe’nin Tahlili”, Osmanl�, 3, 

Ankara 1999, s.151. 

104 Osmanl� ekonomisinin dayana�� olan toprak ve toprak üzerinde olu�turulmu� çe�itli haklar ve t�mar 

sistemi hakk�nda genel bilgi için bkz. Halil �nalc�k, Osmanl� �mparatorlu�u’nun Ekonomik ve 

Soysal Tarihi, I, Editör: Halil �nalc�k-Donald Quataert, Eren Yay�nlar�, �stanbul 2000; Halil �nalc�k, 

Osmanl� �mparatorlu�u: Klasik Ça� (1300–1600), Yap� Kredi Yay�nlar�, �stanbul 2005. Bu konu hakk�nda 

Ömer Lütfi Barkan’�n makaleleri için bkz. Türkiye’de Toprak Meselesi, Toplu Eserler, I, �stanbul 

1980. 

54


___________________________________________________________________________________�� 

Osmanl�’da 19. yüzy�l�n ikinci yar�s�na kadar bugünkü anlamda bir “bütçe” uygulamas� 

ile kar��la�m�yoruz. 

Böyle olmakla birlikte devlet, hem merkez, hem de ta�radaki eyaletlerin senelik 

gelir ve giderlerine ili�kin ayr�nt�l� “hesap cetvelleri” haz�rlatm��t�r. Günümüz 

ara�t�rmac�lar�n�n “Osmanl� Bütçeleri” diye tan�mlad�klar� da bu hesap cetvelleridir 

105. Bu cetvellerin modernite döneminin bütçelerinden en temel fark�, gelece�e 

yönelik rakamlar� de�il, geçmi� senenin rakamlar�n� içermesidir. Bir di�er fark ise, 

gider öncelikli olmay�p, temelde gelirlerin tespitine öncelik veren bütçeler olu�udur 

106. Bu farklar�na ra�men, bu hesap cetvelleri de gösteriyor ki devlet her dönemde 

gelirlerini ve ona göre de gider kalemlerini hesaplamay�, temel görevlerinden 

biri olarak addetmi�tir. Bir ba�ka deyi�le, temel farkl�l�klar olmakla birlikte, devlet, 

modern anlamdaki bütçe uygulamas�na, 19. yüzy�l�n ikinci yar�s�nda birden bire 

geçmemi�tir. Bunun, t�pk� di�er uygulamalarda oldu�u gibi bir öncülü, geçmi�ten 

gelen bir gelene�i vard�r. 

Bu ba�lamda bütçe uygulamas� sürecine ve Halep vilayet bütçesi verilerine 

k�saca bakal�m. 

Tanzimat döneminde, Merkezde tüm mali i�lerin kontrol edilmesine nezaret 

etmek üzere Umûr-� Maliye Nezareti kurulmu�tur. Maliye hazinesinin kurulmas� ve 

Maliye Nezaretinin tüm maliye i�lerini kontrol eden bir kurulu� �ekline dönü�mesi 

ile bütçelerin haz�rlanmas� mümkün hale gelmi�tir 107. Merkezde ya�anan bu geli�meler, 

kendisini vilayetlerde de göstermi� ve vilayet bütçeleri haz�rlan�r olmu�tur. 

��te bu amaçla 26 Nisan 1871’de (5 Safer 1288) “Vilâyet Mesârifât-� Umûmiyesi 

Hakk�nda Tâlimatnâme” ad�yla bir tâlimatnâme yay�mlanm��t�r. 

��te bu talimat gere�i, sancaklar�n y�llara ait gelir gider tablolar� ayr�nt�lar�yla 

salnamelerde verilmi�tir. Biz, burada kar��la�t�rma yapabilmek amac�yla ilk ve son 

tarihli vilayet bütçe verilerini ele al�yoruz. A�a��da 1289 ve 1326 tarihli salnamelerden 

elde edilen verileri tablo halinde sunuyoruz: 

Tablo 5: Halep Vilayeti 1289 (M. 1872) Y�l� Bütçesi 108 

Maa� ve Masraflar Gelirler 

Gider Kese Kör Kuru� Gelir Kese Kör Kuru� 

Dâhiliye 14.623 318 Vergi 19.153 190 

Maliye 6.800 347 Askerlik Bedeli 2.074 211 

�er’iye 2.134 400 A�nam 9.568 213 

105 Bu “bütçe” denen hesap cetvelleri ve bunlar hakk�nda yap�lan de�erlendirmelere örnek olmas� 

aç�s�ndan bkz. Ömer Lütfi Barkan, “H. 933–934 (M. 1527–1528) Malî Y�l�na Ait Bir Bütçe Örne�i”, �stanbul 

Üniversitesi, �ktisat Fakültesi Mecmuas�, XV/1–4, �stanbul 1955, s.251–329; Ömer Lütfi Barkan, 

“H. 1079–1080 (1669–1670) Malî Y�l�na Ait Bir Osmanl� Bütçesi ve Ekleri”, �stanbul Üniversitesi, 

�ktisat Fakültesi Mecmuas�, XXII/1–4, �stanbul 1984, s.389–412; Özvar, “Rum Eyaletine Ait H. 1043– 

44/M. 1634–1635 Tarihli ‘Bütçe’nin Tahlili”; Said Öztürk, “1042–1045/1632–1635 Y�llar�na Ait Bosna 

Eyaleti Bütçesi”, Osmanl�, 3, Ankara 1999, s.158–168. 

106 Özvar, “Rum Eyaletine Ait H. 1043–44/M. 1634–1635 Tarihli ‘Bütçe’nin Tahlili”, s.151. 

107 Selda K�l�ç, “Tanzimat Sonras� Osmanl� Vilayet Bütçeleri”, Tarih Ara�t�rmalar� Dergisi, 20/31, 

Ankara 2000, s.194. 

108 1290 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.83. 

55

ORSAM 


� 

Genel Gider 468 288 A�ar 41.232 265 

Ticaret 1.361 440 Di�er Gelirler 4.680 58 

Toplam 25.089 73 Toplam 77.208 386 

Yukar�da yer alan tablo, 1288’de haz�rlanan sözünü etti�imiz 

tâlimatnâmenin, bir y�l sonra 1289’da (ki bu bir sene öncesinin verilerine göre haz�rlanm�� 

olmal�d�r) Halep vilayetinde hemen uygulamaya kondu�unu göstermektedir. 

Elimizdeki verilere göre son tarihli vilayet bütçesini de tablo �eklinde a�a��da 

gösterdikten sonra toplu bir de�erlendirmeye tabi tutal�m. 

Tablo 6: Halep Vilayetinin 1324 Rumi (M. 1908) Y�l�n�n Gelirler Bütçesi 109 

Sancak Maliye Adliye Dâhiliye �er’iye 

Halep 

56 

Çe�itli 

Sehimler 

Genel 

Toplam 

13.393.866 4.222.256 1.923.598 7.148.929 2.596.420 29.285.069 

Mara� 3.645.000 1.415.000 974.200 812.970 526.000 7.373.170 

Urfa 2.958.000 1.485.000 467.200 1.318.500 397.600 6.626.300 

Genel 

Toplam 

19.996.866 7.122.256 3.364.998 9.280.399 3.520.020 43.284.539 

Tablo 7: Halep Vilayetinin 1324 Rumi Y�l�n�n Giderler Bütçesi 


Çe�itli 

Sehimler 

Genel Toplam 

Halep 1.421.264 534.462 1.629.941 287.292 819.111 4.693.070 

Mara� 258.618 180.548 314.753 102.182 150.766 1.006.867 

Urfa 312.296 157.060 278.838 91.964 175.149 1.015.307 

Genel Toplam 1.992.178 873.070 2.223.532 481.538 1.145.026 6.715.344 110 

�ster ilk, ister son bütçe örne�i olsun, her ikisinde de dikkatimizi çeken noktalar 

�unlard�r: Verilen rakamlara göre vilayette bütçe aç�� görülmemektedir. Bu, 

dikkatimizi çeken ilk husustur. Di�eri ise, gelir-gider paylar�n�n y�llara göre, maliye, 

�eriyye, dâhiliye ve genel giderler ya da çe�itli sehimler denen kalemlere ayr�lm�� olmas�d�r. 

Peki ama bunlar ne anlama gelmektedir? Yukar�da bahsi geçen tâlimatnâmede 

belirtildi�ine göre, dahiliye, maliye, �eriyye, maarif, ticaret ve nafia kalemlerine yap�lacak 

masraflar�n vilayet hazinesinden kar��lanaca�� bildirilmekte; buna kar��l�k 

nizamiye, bahriye ve tophane daireleri için yap�lacak harcamalar�n Merkez’deki 

Hazine-i Hassa’dan yap�laca�� belirtilmekteydi. 

109 1326 tarihli Halep Vilâyet Salnamesi, s.507–508. 

110 Toplama hatalar� salnamelerden kaynaklanmaktad�r.


___________________________________________________________________________________�� 

Her iki bütçe de, ayn� anlay��n ürünüdür. Fakat 1908 y�l� bütçesinde 

�eriyyenin yan� s�ra bir de adliye kalemi ortaya ç�km�� görünmektedir. Bu da, yine 

salnamelere yans�yan bilgilere göre adlî yap�da, klasik dönemin �eriyye mahkemeleri 

(kad� mahkemeleri)nin yan� s�ra bidayet, ceza, ticaret gibi uzmanla�maya do�ru 

giden mahkemelerin olu�umu ile ilgilidir 111. Bilindi�i gibi klasik ve klasik sonras� 

dönem �eriyye mahkemelerinde özel ve kamu hukukuna dair her türden dava görülmekteydi. 

Adam öldürmeden yaralamaya, h�rs�zl�ktan haneye tecavüze, çe�itli 

alacak-verecek davalar�ndan evlenme ve bo�anma, nafaka, vasi tayini gibi aile hukukuna 

kadar pek çok davan�n görüldü�ü bu �eriyye mahkemeleri, 19. yüzy�la gelindi�inde 

art�k eski i�levini kaybetmi�tir. Bu dönemde daha çok f�khî davalara (aile 

hukuku gibi) bakarken, bu kad� mahkemelerinin yan� s�ra ceza mahkemeleri, ticaret 

mahkemeleri gibi adlî örgütler kurulmu�tur. Her iki bütçe kalemleri aras�ndaki fark 

da buradan kaynaklan�yor olmal�d�r. 

Bunu belirttikten sonra vilayet hazinesinden kar��lanacak bu alt� dairenin 

giderlerinin, daha çok bu bürolarda çal��anlar�n maa�lar�n�n olu�turdu�unu belirtmek 

gerekir. Nitekim sözü edilen tâlimatnâmede de vilayet masraflar�, iki ana gruba 

ayr�lm��t�r. Bunlardan ilki maa�lard�r. �kincisi de “belirlenmemi� masraflar” ba�l�� 

alt�nda s�ralanan yol, in�aat, tamirat, kömür ve mefru�at masraflar� ile zaptiye askerinin 

elbisesi, kalebendlerin yevmiyesi, k�rtasiye giderleri gibi kalemlerden olu�maktad�r 

112. 

A�ar ve a�nam vergilerinin, yani hayvanc�l�k ve ziraî ürünlerden elde edilen 

gelirlerin, Halep vilayet ekonomisindeki pay� ortadad�r (Tablo 11). Ancak daha önce 

de belirtti�imiz üzere, Halep’e kervan kenti kimli�ini kazand�ran, kentin yüzy�llar 

boyu Do�u ile Bat� aras�nda üstlendi�i ticarî roldür. 

b. Halep Ekonomisinin Dayanak Noktas�: Ticaret 

Halep’in Osmanl� �mparatorlu�u'nun en önemli ticaret kentleri aras�nda yer 

almas�n�n ba�l�ca iki nedeni vard�r. Bunlar; sahip oldu�u co�rafi konum ve tarihsel 

geli�melerdir. Savunmaya elveri�li konumu, yeralt� sular�n�n zenginli�i, ana ticaret 

yollar� üzerinde bulunmas�, kenti birçok aç�dan ticarete elveri�li duruma getirmi�tir. 

�slam egemenli�ine girmesiyle, özellikle Eyyübiler döneminde ticaret hayat� canlanmaya 

ba�layan kentin 113, Osmanl� hâkimiyetine girmesiyle bu önemi daha da 

artt�. Bu dönemde Do�u Akdeniz’de önemli bir ticaret kenti konumuna yükseldi. Bu 

da Asya mallar�n� Avrupa’ya ta��yan Bat�l� tüccarlar�n ticarî faaliyetlerini �am’dan 

Halep’e kayd�rmalar�na neden oldu 114. Daha 14. yüzy�l ortalar�nda Venedikliler, 

kentin bu geni� ticaret a�� aç�s�ndan konumunu görmü� ve buraya bir konsolos vekili 

atam��lard�. 1422’ye gelindi�inde de bu görev tam bir konsoloslu�a çevrilecekti 

115. 

111 Bu konuda ayr�nt�l� bilgi için bkz. Onur Karahano�ullar�, Türkiye’de �darî Yarg� Tarihi, Turhan 

Kitabevi, Ankara 2005. 

112 K�l�ç, “Tanzimat Sonras� Osmanl� Vilayet Bütçeleri”, s.194. 

113 Yaz�c�, “Halep”, s.242. 



57

ORSAM 


� 

16. yüzy�lda kentin ticari aç�dan önemini kavrayan yaln�zca Osmanl�lar ve 

Venedikliler de�ildi. Avrupal�lar için �ran ipe�i, pamuklu kuma� ve baharat ticareti 

aç�s�ndan Halep pazarlar� oldukça cazip gelmeye ba�lam��t�. Yerel dokumac�lar daha 

çok Bursa ve Tokat ipeklerini tercih ederlerken, Bat�l� tacirler Gilan bölgesinden 

gelen ipe�e ra�bet etmekteydiler 116. Halep’in ticaret kenti olarak sesini dünyaya 

duyurmaya ba�lamas�yla, di�er ülkeler de burada konsolosluklar açmaya ba�lad�lar. 

19. yüzy�l salnamelerindeki kay�tlara bak�l�rsa Halep’in uzak alanlarla ili�kisi 

oldukça geli�mi�ti. Nitekim Fransa, �ngiltere, Avusturya, Amerika, Portekiz ba�ta olmak 

üzere �sveç, Rusya, Prusya, �spanya, Danimarka, �talya, Belçika, Almanya, Felemenk, 

Küba, Yunanistan ve S�rbistan gibi birçok Bat�l� ülkenin 19. yüzy�lda Halep’te konsolosluklar� 

bulunmaktayd� 117. 

Asl�nda Halep’in ipek pazar�, 16. 

yüzy�lda ortaya ç�kmam��t�. Kent, daha 15. 

yüzy�lda �ran ipe�ini Bat�’ya ta��yan Ermeni 

tüccarlar taraf�ndan pazar olarak seçilmi�ti. 

Ermenilerin bu tercihlerindeki en önemli 

etken, Halep’in di�er pazarlara oranla, Ermenilerin 

merkezi Culfa’ya daha yak�n olmas�yd�. 

Bilindi�i gibi Culfa Azerbaycan ile 

�ran aras�nda s�n�r olu�turan ve Aras nehri 

üzerinde yer alan önemli bir merkezdi. Ayr�ca, 

15. yüzy�lda Anadolu’ya oranla daha 

güvenli bir konuma sahipti. Nitekim 16. 

yüzy�lda da Halep’te yo�un olarak ticaret 

yapan kesim aras�nda Ermenileri görmek 

mümkündür. Ancak 17. yüzy�lda durum 

de�i�ecektir 118. Çünkü Ermeniler, 17. yüzy�l�n 

ortalar�ndan itibaren, yo�un olarak 18. 

yüzy�lda, ticaret ve liman kenti olarak yükselen 

�zmir’e yöneleceklerdir 119. 

16 ve 17. yüzy�llarda, özellikle Ku- 

Halep �pekçiler Çar��s� 

zeybat� Avrupa’da yerel tekstil üretimi 

artmaya ba�lay�nca, Bat�l�lar için Halep ipek pazar� daha da çekici hale geldi. Bu 

nedenle bu dönemde Frans�z ve �ngilizlerin, Do�u Akdeniz ticaretindeki Venedik 

hâkimiyetini k�rmaya çabalad�klar� görülmektedir. Halep, bu amaçla kurulan 

Levant �irketi’nin 1586-1825 tarihleri aras�ndaki merkezi oldu. 

Uluslararas� bir ticaret merkezi olan Halep’in, bu ticarî faaliyet alan�ndaki 

tek dezavantaj�, liman kenti olmamas� idi. Bu nedenle ba�lang�çta Avrupal�lar, Ha- 


117 Bkz. Bu eserin “Konsolosluklar” ba�l��. 


119 Elena Frangakis-Syrett, The Commerce of Symyrna in Eighteenth Century (1700–1820), Athens 

1992; Ta�, XVII. Yüzy�lda Ankara, s.76–78. 

58


___________________________________________________________________________________�� 

lep pazarlar�ndaki ticari faaliyetleri için Trablus�am’� liman olarak seçmi�lerse de, 

hem Halep’e olan uzakl�� hem de kente giden yol boyunca mevcut olumsuz ko�ullar 

nedeniyle, daha sonra limanlar�n� Trablus�am’dan �skenderun’a kayd�rm��lard�r 

120. Bu yeni liman, eskisine oranla kente hem daha yak�nd�, hem de konaklama ve 

güvenlik aç�s�ndan daha elveri�li idi. Bundan dolay�d�r ki, 16. yüzy�l�n sonlar�nda 

Bat�l� tacirler, liman olarak daha çok �skenderun’u kullanm��lard�r. Tüm bu geli�melerden 

sonra, Halep’in Akdeniz’e aç�lan kap�s� olarak, 1612’de �skenderun’daki 

gümrük merkezi de yeniden çal��maya ba�lad� 121. 19. yüzy�la gelindi�inde ise Halep, 

�skenderun, Antakya, Adana, Urfa, Mara� Suruç, Süveydiye, Birecik, Mersin, Kilis ve Antep 

olmak üzere vilayetin neredeyse her noktas�nda gümrük idaresi kurulacakt� 122. 

Bu, Halep merkezli bölgenin gerek bölgesel pazarlarda gerekse uluslararas� ticarette 

oynad�� rolün bir kan�t� olarak alg�lanabilir. 

59 

�skenderun Liman� 

Böylesi önemli bir ticaret kenti olu�u, �ehrin sosyal ya�am�na da yans�m��t�r. 

Nitekim, sicillerdeki kay�tlarda, �ngiliz, Frans�z, Felemenk ve Ermeni tacirlerin yan� 

s�ra Kuzey Afrikal�, Hindistanl� ve Buharal� tacirlerin de Halep’te uzun süreli ikametlerde 

bulunduklar�na ili�kin pek çok kan�t vard�r 123. 

18. yüzy�la gelindi�inde Halep’in ticaret hayat�nda de�i�imler ya�and�. �ran 

Safevi devletinin da��lmas�, �ran ipe�inin kalitesinde ve veriminde dü�ü�lere neden 

120 �skenderun liman�, salnamelerde �u �ekilde tasvir edilmektedir: “Eski co�rafyac�lar�n Senyos ve Aspos 

olarak adland�rd�klar� ve Akdeniz’in en me�hur limanlar�ndan olan �skenderun körfezi ve liman� a�a��daki liman 

ve iskelelerden olu�maktad�r; Süveydiye liman� (eski ad� Senelosi), �skenderun’ a ba�l� Kapav ve Kara Turan 

iskelesi ile me�hur H�nz�r Burnu. Hemen her yerinde gemi bar�nabilen �skenderun liman�na Suriye iskelelerine 

sefer yapan �irket vapurlar�n�n pek ço�u u�rar. Süveydiye liman�na zahire, ipek ve di�er e�yalar� almak üzere 

bazen vapur, bazen de yelkenli gemiler; Kapav ve Kara Turan iskelelerine de yaln�z yelkenli gemiler gelir. Süveydiye 

iskelesinin yan�nda, denizin ortas�nda f�skiye’ye benzer bir tatl� su f��k�rmaktad�r. Bu iskele daha önceleri 

ta�tan bir bina olup, pek sa�lam oldu�u halde, Melik Zahir Baybars taraf�ndan Antakya ve civar�n� haçl�lardan 

geri almak ve kurtarmak için görülen lüzum üzerine doldurulmu�tur”. Bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinin 

Co�rafi Durumu” k�sm�, “Sahiller ve �skeleler” ba�l��. 

121 Masters, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, s.30–32. 

122 1286 tarihli Halep Vilayet Salnamesi. 

123 Masters, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, s.38.

ORSAM 


� 

oldu. Bu da 1730’larda Avrupal� tüccarlar� alternatif kaynaklar aramaya itti. Bu aray��lar, 

belli ölçüde Suriye ipe�i ile kar��land�, fakat zamanla Avrupal� tüccarlar�n 

faaliyetleri azald�. Onlar�n bu alandan yava� yava� ellerini çekmeye ba�lamas�, Arap 

ve Yahudi gibi yerli Gayrimüslim unsurlar�n öne ç�kmas�na neden oldu 124. Ayr�ca 

bu dönemde ba�ka bir geli�me daha ya�and�. O da �udur: A‘yân kökenli yeni tip 

mültezim idarecilerin etkin oldu�u bu dönemde, kendi idare bölgeleri alt�nda ya�ayan 

ve üretim yapan reayay�, Bat�l�lar�n talepleri do�rultusunda, tütün ve pamuk 

üretimine yönlendirmi� olmalar�d�r. Bu da do�al olarak Halep’in Bat� ile olan ticaretinde 

yeni bir safhaya girmesine neden olmu�tur 125. 19. yüzy�la gelindi�inde Halep’te 

Levanten Katolik tüccar ailelerin öne ç�kt�� görülmektedir. Ancak bunlara ait 

aile ar�ivleri aç�lmad�� müddetçe, onlar�n faaliyetlerini tam olarak ortaya koyman�n 

mümkün olmad�� bilinen bir gerçektir. 

19. yüzy�l�n ilk yar�s�nda, bir yandan baz� bedevî, Kürt ve Türkmen gruplar�n�n 

kervan ticaretine zarar veren faaliyetleri, di�er yandan da yeniçerilerle e�raf 

aras�nda süregelen çat��ma, Halep’te kaotik bir durum yaratm��t�. Bu da önde gelen 

büyük H�ristiyan ve Yahudi tacirlerin, Halep yerine faaliyetlerini �zmir, �stanbul, 

Musul ve Ba�dat gibi kentlere kayd�rmas�na neden oldu. 1822’de büyük bir depremle 

sars�lan kent, ard�ndan sosyal bir de�i�imi de beraberinde getirecek olan, 

1826’da �stanbul’da ya�anan Vak‘a-i Hayriye ile yeniçerili�in tüm ülkede kald�r�lmas�n� 

ya�ad�. 

Bu son sözünü etti�imiz olgunun, yeniçerilerin uzun y�llard�r kentte hâkim 

unsur olduklar� ve e�rafla süregelen mücadeleleri göz önüne al�nd��nda, �ehrin 

sosyal ve iktisadî hayat�na nas�l aksetmi� olabilece�i az çok tahmin edilebilir. Bir 

yandan bunlar ya�an�rken, di�er yandan halen ürkütücü olmaya devam eden kolera 

ve veba gibi salg�n hastal�klar bu kez nüfus üzerinde ciddi kay�plar� beraberinde 

getirdi. Kentin içinde bulundu�u bu durum, do�al olarak Bat� ticaretine de yans�m��t�r. 

Örne�in 1814 y�l�nda kentin Fransa ile ticaret hacmi, 1789’dakinin sadece 

be�te biri oran�ndayd�. Öyle ki bu dönemde Ba�dat-Halep aras�ndaki ticaret hacmi, 

Fransa-Halep aras�ndaki ticaret hacminden dört kat daha fazla idi. Sadece bu örnek 

bile kentin d�� ticaret hacmindeki de�i�imini göstermesi bak�m�ndan ilginçtir. Öyle 

görünüyor ki Halep, yava� yava� Avrupal� tüccarlar�n merkezi olmaktan ç�k�yordu. 

Nitekim 1831–1840 y�llar� aras�nda M�s�r Valisi Mehmed Ali Pa�a’n�n isyan�, Halep’i 

de derinden etkiledi. Özellikle ticari aç�dan bak�ld��nda, önde gelen H�ristiyan ve 

Yahudi tüccarlar�n ço�unun Halep’i terk etmesiyle neticelendi. Kentte Osmanl� hâkimiyetinin 

yeniden kurulmas� ve bunun hemen ard�ndan 1838 Ticaret Anla�mas� 

ile 1839 Tanzimat Ferman�n�n ilan�, t�pk� di�er yerlerde oldu�u gibi, kenti Bat� sömürgesine 

aç�k hale getirdi. Böylece yabanc� tacirler için fiilî serbest ticaret kurallar� 

uygulamaya konuldu 126. 

19. yüzy�l�n ikinci yar�s�nda, her ne kadar nüfus eski yo�unlu�una ula�m�� 

olsa da, yerel endüstrinin �ngiliz ithal mallar�yla boy ölçü�emedi�i ve zarara u�rad�� 

bir gerçektir. Örne�in �ngiliz konsolosluk raporlar�na göre 1885’te ithâlât 



126 Masters, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, s.70-76. 

60


___________________________________________________________________________________�� 

1.558.368 sterlin iken, ihracat 998.476 sterlindir. 1889’da ithâlât 1.618.881 sterline 

yükselirken; ihracat 884.895 sterline gerilemi�tir 127. Bu durum, asl�nda sadece Halep’e 

özgü de�ildir. Özellikle 1838’de imzalanan ticaret anla�mas� ile Osmanl� ülkesindeki 

yerel esnaf�n, yabanc� ithal mallarla ba� edemedi�i, yap�lan çal��malarla 

ortaya konmu�tur. Halep örne�inde bu durum asl�nda, Osmanl� ekonomisinin özellikle 

19. yüzy�l�n ikinci yar�s�ndan itibaren Bat� ekonomilerine olumsuz yönde entegre 

oldu�unun da bir göstergesidir. 

Özetle tüm bunlara ra�men kent, önemli bir bölgesel pazar ve ciddi bir üretim 

merkezi olmaya devam etti. Özellikle sabun ve alaca kuma��, M�s�r, Suriye ve 

Anadolu’da pek çok yere ta��n�yordu. Fakat 19. yüzy�l�n ikinci yar�s�ndan itibaren 

yar� sömürgele�me sürecinde Bat�l� ülkeler için aç�k pazar haline geldi. 

7- E��T�M 

Teknolojinin geli�medi�i tüm geleneksel toplumlarda bilginin nesillere aktar�m� 

genelde üç �ekilde olmu�tur. �lki, genellikle din e�itimi a��rl�kl� olan medrese 

ve mekteplerde edinilen kitabî bilgidir. �kinci tür bilgi, belli geleneklerin ku�aktan 

ku�a�a aktar�m� ve gözlem sonucunda edinilen bilgidir. Örne�in bir yorganc�n�n 

yan�nda çal��an ç�ra��n; ustas�n�n ipekli bir yorgan üzerinde, t�pk� bir ressam gibi, 

i�nesinin ucuyla çizdi�i motifleri izleyerek ve nesiller boyu ustas�na aktar�lan bilgileri, 

onun a�z�ndan dinleyerek ve özümseyerek edindi�i bilgi gibi. Üçüncü bilgi 

çe�idi ise, �ifahi bilgi idi. Ki bu toplumun her kesiminde, aileden çar�� esnaf�n�n birbirleriyle 

olan gündelik konu�malar�na kadar uzanan geni� bir kitle içerisinde eskiden 

beri olu�mu� olan gelene�in ve kültürün sözlü aktar�m� �eklinde gerçekle�irdi. 

Günümüzde ise bu klasik bilgi aktar�m�, teknolojik geli�melere paralel olarak çok 

farkl� boyutlara ta��nm��t�r. Klasik örgün e�itimin yan� s�ra medya, televizyon ve 

ça��n mucizevî bulu�lar�ndan olan bilgisayar ve internet arac�l�� ile bilgiye ula�mak 

ve edinilen o bilgiyi çok geni� kitlelere yaymak, art�k çok basit bir i� haline gelmi�tir. 

Biz, burada Osmanl� Devleti’nde e�itim-ö�retim sisteminin en temel unsuru, 

olan medreseler ve daha altta bulunan mektepler konusuna, daha çok, Halep’te 

aç�lm�� olan yabanc� okullar yönünden bakmaya çal��aca��z. Çünkü, daha önce de 

dile getirdi�imiz gibi, Halep salnamelerinin önemli bir özelli�i, bu yabanc� okullara 

dair geni� bir bilgi sunuyor olmas�d�r. Zira, Bat�l� ülkelerin özelde Halep, fakat genelde 

Do�u politikalar�n� anlayabilmek için, “yabanc� okullar” meselesini incelemekte, 

bu konunun üzerinde durmakta fayda vard�r. 

Yabanc� Okullar: 

Bütün Osmanl� ülkesinde, özellikle �ehir ve kasaba merkezlerinde Gayrimüslimlerin 

birçok okul açt�klar�, bunlar�n kimisinin Bâb-� Alî taraf�ndan onand��, 


61

ORSAM 


� 

onanmayanlar�n da Bat�l� ülkelerce onaylanmas� yönünde devlete bask� uyguland�- 

��n�, yap�lan ara�t�rmalar ortaya koymaktad�r 128. 

19. yüzy�l ba�lar�nda özellikle Fransa ve Rusya’n�n Osmanl� topraklar� üzerinde 

geni�lemeye çal��an politikalar izledi�i, daha sonra onlara �ngiltere’nin kat�ld�� 

bilinen bir gerçektir. Fransa, 18. yüzy�lda sömürgelerini �ngiltere’ye kapt�r�nca, 

kendisine yak�n olan bölgelere yönelerek, Afrika ve Ortado�u’da yay�lma politikalar� 

izlemeye ba�lam��t�. Bunu yaparken de özellikle Ortado�u’da, eskilere dayanan 

ve H�ristiyanlarla olan ili�kilerini öne ç�kararak yap�yordu. Bu amaçla Fransa, hangi 

dinden ya da milletten olursa olsun Latin Katoliklerin okul, dispanser, vak�f, yetimhane 

gibi kurumlar�n�n himaye yetkisini üzerine alm��t� 129. Bununla da kalmay�p 

din adamlar�n�n bölgedeki misyoner faaliyetlerini de destekliyorlard�. Kald� ki az�nl�klara 

yönelik misyonerlik faaliyetleri de daha çok okullar arac�l�� ile gerçekle�mi�tir 

130. Bu rahiplerin ba�l�ca faaliyet alanlar� da �stanbul, �zmir, Adalar, Halep, Kudüs, 

M�s�r, Suriye, Irak ve Filistin idi. Bu yerlerin hepsi de belli özellikleri ile öne ç�kan 

stratejik öneme sahip noktalard�. 

62 

Halep Tren �stasyonu 

Öyle anla��l�yor ki Frans�zlar�n 1740’da elde ettikleri kapitülasyonlarla Katolik 

rahiplerin misyoner faaliyetleri, daha çok Rum ve Ermeniler üzerinde yo�unla�m��t�r. 

Bu durum, Frans�z d��i�leri bakanl��na getirilenlerin ifadelerinde de net 

bir �ekilde dile getirilmi�tir. 1890’da B. Ribot’un “Hükûmet Do�u’da hangi ulustan 

olursa olsun bütün Katolikler üzerindeki protectorat’s�n�n (himaye) zay�flamas�na göz 

yummayacakt�r” �eklindeki aç�klamas�, bunun en güzel örneklerinden biridir. Bu 

yakla��m sonucudur ki, Bat�’n�n Do�u’daki misyoner faaliyetleri, 19. yüzy�l sonla- 

128 Antep örne�inde 19. yüzy�ldaki durum ve baz� tablolar için bkz. �erife Yorulmaz, “Osmanl�-Frans�z 

�li�kileri Çerçevesinde Osmanl� Topraklar�nda Aç�lan Frans�z Kültür Kurumlar� ve Bunlar�n Me�ruiyet 

Kazanmalar� (19–20. Yüzy�l Ba�lar�), OTAM, 11, Ankara 2000, s.697–768. 

129 Yorulmaz, “Osmanl�-Frans�z �li�kileri Çerçevesinde Osmanl� Topraklar�nda Aç�lan Frans�z Kültür 

Kurumlar� …”, s.702. 

130 Necmettin Tozlu, “Osmanl� �mparatorlu�u’nda Misyoner Okullar�”, Yeni Türkiye 701 Osmanl� 

Özel Say�s� II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, s.790.


___________________________________________________________________________________�� 

r�nda en parlak dönemini ya�am��t�r. Örne�in 1873’te Halep’e, 1879’da da M�s�r’a 

yerle�en bu misyonerler arac�l��yla onlar�n denetiminde biri �skenderiye’de, di�eri 

de Kahire’de olmak üzere iki K�pti-Katolik kolej aç�lm��t�r. ��te, içlerinde �talyan ve 

Almanlar�n da bulundu�u Do�u’daki bu Frans�z misyonerler, açt�klar� k�z okullar�, 

hastahane ya da dispanser gibi kurumlarla halk� büyük ölçüde etkilemi�lerdir 131. 

Özetle söylemek gerekirse, Osmanl� topraklar�nda özellikle dinsel ve kültürel aç�dan 

yerle�ik bir güç haline gelmeye çal��an Fransa’n�n ç�karlar�, Katolik tarikatlarla 

ve Almanlar�n Ba�dat demiryolu projesinin netle�mesiyle birlikte giderek artan 

ekonomik faaliyetlerle do�rudan ba�lant�l�yd�. 

Fransa örne�inde, asl�nda bütün Bat�l� sömürgeci devletlerin okullar ya da 

di�er kurumlar� kurmalar�ndaki amac�, kendi dil ve kültürlerini yayarak siyasi nüfuz 

kazanmak, baz� topluluklar üzerinde hâkim unsur olmak ve böylece siyasi ve 

kültürel alanlarda kendi ç�karlar�na uygun ortamlar haz�rlamak, elbette yeri geldi- 

�inde bunu Osmanl�’ya kar�� kullanmakt� 132. Bu noktada salnamelerdeki kay�tlara 

göre baz� bölgelerdeki yabanc� okullara k�saca de�inelim. 

S�ra 

No 

Tablo 8: Antep’teki Gayrimüslim Okullar� (1326/1908) 

Mektebin Ad� Cinsi 

63 

Talebe 

Say�s� 

Bulundu�u Yer 

1 Protestan Mektebi Erkek 151 Kolluca 

2 Protestan Mektebi K�z 98 Kolluca 

3 Protestan Mektebi Erkek 45 Mardin Da�� 

4 Protestan Mektebi K�z 73 Mardin Da�� 

5 Protestan Mektebi Erkek 325 Kayac�k 

6 Protestan Mektebi K�z 313 Kayac�k 

7 Protestan Mektebi Erkek 249 Zincirli Mahallesi 

8 Latin Mektebi Erkek 244 Tersanta 

9 Latin Mektebi K�z 115 Tersanta 

10 Ermeni Nersisyan Mektebi Erkek 394 Çukur Mahallesi 

11 Ermeni Kertasras Mektebi K�z 89 Çukur Mahallesi 

12 Ermeni Vartanyan Mektebi Erkek 129 Hayik 

13 Ermeni Adananakan Mektebi Erkek 181 Hayik 

14 Ermeni Eytamhane Mektebi Erkek 55 Hayik 

15 Ermeni Haykano�yan Mektebi K�z 283 Hayik 

16 Ermeni �ptidai Mektebi Erkek 171 Zincirli Mahallesi Yan�nda 

17 Ermeni Meroyan Mektebi Erkek 74 Alay Beyi 

18 Ermeni �ptidai Mektebi K�z 42 Eski Tarla 

19 Ermeni Horpsmiyan Mektebi K�z 57 �bn-i Eyüp 

1908 y�l� kay�tlar�na göre, Antep’te toplam 19 yabanc� okul e�itim vermektedir. 

Yukar�daki tabloda, bunlar�n nitelikleri ve talebe say�lar� gösterilmektedir. 

131 Frans�zlar�n özellikle Ortado�u’daki misyoner faaliyetleri için bkz. Yorulmaz, “Osmanl�-Frans�z 

�li�kileri Çerçevesinde Osmanl� Topraklar�nda Aç�lan Frans�z Kültür Kurumlar� …”, s.707–716. 

132 Osmanl� ülkesi s�n�rlar� içinde aç�lan yabanc� okullar ve bunlar�n siyasi, kültürel ba�lant�lar� hakk�nda 

ayr�tn�l� bir çal��ma için bkz. �lknur Haydaro�lu, Osmanl� �mparatorlu�u’nda Yabanc� Okullar, 

Ankara 1990.

ORSAM 


� 

Duruma bir ba�ka aç�dan Kilis örne�inde bakarsak, 1326’da salnamede ismi 

geçen tek Müslüman okul olan Kilis Mülki Rü�tiye Mektebinde 75 talebe ö�renim 

görmekteyken 133; ayn� y�l 4 Katolik, 3 Protestan, 8 Ermeni, 1 Musevi mektebi olmak 

üzere toplam 16 Gayrimüslim okulunda, 380 talebe okumaktayd�. 

S�ra 

No 

Tablo 9: 1326’da Kilis’teki Gayrimüslim Okullar� ve Talebe Say�lar�: 


64 

Talebe 

Say�s� 

Ö�retmenin Ad� 

1 Katolik Mektebi Erkek 25 Fikri Efendi 

2 Katolik Mektebi Erkek 20 Ohannes Serbiyan Efendi 

3 Katolik Mektebi Erkek 15 Ohannes Halafa Efendi 

4 Katolik Mektebi K�z 52 Vir�enya 

5 Protestan Mektebi Erkek 17 Agopcan Görükçiyan 

6 Protestan Mektebi K�z 29 Mirim Muradyan 

7 Protestan Mektebi K�z 33 Servarn Kostanyan 

8 Ermeni Mektebi Erkek 5 Ohannes Biramyan 

9 Ermeni Mektebi Erkek 7 Hahpasum Berberyan 

10 Ermeni Mektebi Erkek 10 Agop Dirbagosyan 

11 Ermeni Mektebi Erkek 12 Krisor Nalbantyan 


13 Ermeni Mektebi K�z 9 Arosyak Balyozyan 

14 Ermeni Mektebi K�z 21 Sayd Nalbantyan 

15 Ermeni Mektebi K�z 20 Stanik Antonyan 

16 Musevi Mektebi Erkek 85 �lyahu E�kenazi 

Nüfusun tamamen Gayrimüslimlerden olu�tu�u yerlerde bu durumu anlamak 

mümkündür. Örne�in Cisr-i �u�ûr’un Kesb köyünde, k�z ve erkek okullar� 

ayr� olmak üzere, toplam 7 iptidai Gayrimüslim okulu bulunmaktad�r (Tablo 9). 

Salnamede bu köyde herhangi bir Müslüman okulunun ad�na rastlanmam��t�r. O 

halde bu köy, en az�ndan büyük k�sm� ile Gayrimüslim nüfusa sahip bir köy olmal�d�r 

134. 

S�ra 

No 

Tablo 10: Gayrimüslim �ptidai Okullar� (1326) 

Bulundu�u 

Yer 

Ö�retmenin Ad� 

1 Katolik Mektebi Erkek 30 Kesb Köyü Serkis ve Edvar Efendi 

2 Katolik Mektebi K�z 12 Kesb Köyü Roza Han�m 

3 Latin Mektebi Erkek 15 Kesb Köyü Edvar Efendi 

4 Ermeni Mektebi Erkek 40 Kesb Köyü Steyad Efendi 

5 Ermeni Mektebi K�z 20 Kesb Köyü Mono�e Han�m 

6 Protestan Mektebi Erkek 30 Kesb Köyü Avadis Efendi 

Mektebin Ad� Cinsi Talebe 

Say�s� 

133 Bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinde Okullar” k�sm�. 

134 Bkz. Bu eserin “Halep Vilayetinde Okullar” k�sm�.


___________________________________________________________________________________�� 

7 Protestan Mektebi K�z 20 Kesb Köyü Rike Han�m 

8 Ermeni Mektebi Erkek 25 Karaturan Haji Efendi 

9 Latin Mektebi Erkek 10 Karaturan �ükrü Efendi 

10 Protestan Mektebi Erkek 15 �kizoluk Bedros Efendi 

11 Latin Mektebi Erkek 10 Ç�narc�k Ohannes Efendi 

Bundan yakla��k 25 y�l öncesinde, Halep vilayeti genelindeki Müslim ve 

Gayrimüslim okullar� ve buralarda ö�renim gören talebelerin toplam say�lar� a�a��daki 

gibidir (Tablo 11): 

Tablo 11: Halep Vilayeti Okullar� 135 

L�VA 

Gayrimüslim Okulu 

Talebe Adet 

Müslüman Okulu 

Talebe Adet 

Rü�tiye 

Talebe Adet 

Halep 2.028 72 3.484 197 444 8 

Zor 0 0 152 4 82 2 

Mara� 2.229 72 1.471 57 162 2 

Urfa 1.140 20 1.016 54 121 3 

Toplam 5.517 115 6.142 312 820 15 

1299 (1882) tarihli salnamede yer alan yukar�daki tablodan da anla��ld�� gibi 

vilayet genelinde 312 okulda 6.142 Müslüman talebe ö�renim görürken; 115 okulda 

5.517 Gayrimüslim talebe okumaktayd�. Bu rakamlar, tek ba��na bir anlam ifade 

etmeyebilir. Ancak vilayet nüfusu ile kar��la�t�rd��m�zda anlaml� hale gelecektir. 

Tablo 12: 1295 Y�l� Verilerine Göre Vilayetin Toplam Nüfusu 

Nüfus Unsuru Halep Mara� Urfa 

Genel Toplam 

Say� 

% 

Musevi 1.000 109 0 1.109 0,28 

H�ristiyan 27.745 17.081 6.487 51.313 13 

Müslüman 214.634 72.075 55.581 342.290 86,71 

Toplam 243.379 89265 62068 394.712 99,99 

Yukar�daki iki tabloyu birden yorumlayacak olursak (Tablo 11 ve 12); vilayet 

genelinde toplam (Musevi, H�ristiyan birlikte) % 13,28’lik bir nüfus pay�na sahip 

olan Gayrimüslimlerin 115 okullar� mevcutken; % 86,71’lik nüfus oran�yla birinci 

s�rada yer alan Müslümanlara ait yaln�zca 312 okul vard�r. Rü�tiyeleri de Müslüman 

okul say�s�na dâhil etti�imizde bu say�, 327’ye yükselmektedir. Bu, �u demektir: 

Yakla��k 1.050 Müslüman nüfusa 136 bir okul dü�erken; 52.422 toplam nüfusa sahip 

Gayrimüslimlerin 455’ine bir okul dü�mektedir. 19. yüzy�l ve daha önceki yüzy�llara 

dair yap�lan pek çok çal��madaki bulgular göstermi�tir ki, Müslüman ve Gayrimüslim 

ailelerin çocuk say�s�, birbirine çok yak�nd�r 137. Müslüman ailelerin, Gayrimüs- 

135 1299 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s. 55. 

136 Buradaki hesaplama, tüm nüfusa göre yap�lm��t�r. Çünkü, okul ça��nda olan çocuk ve yeti�kinlerin 

say�s� bilinmemektedir. 

137 Ömer Demirel, “1700–1730 Tarihlerinde Ankara’da Ailenin Niceliksel Yap�s�”, Belleten, LIV/211, 

(Aral�k 1990), Ankara 1991, s.950–951; Ahmet Kankal, “17. ve 18. Yüzy�llarda Kuzey-Bat� Anadolu’da 

65

ORSAM 


� 

lim ailelere oranla çocuklar�n�, özellikle de k�z çocuklar�n� okula göndermede pek 

istekli olmayacaklar�, bunun da toplam nüfusa göre okul say�s�n� etkileyebilece�i 

dü�ünülebilir. Fakat bunu elimizdeki verilerle kan�tlamak mümkün de�ildir. Her ne 

olursa olsun, aradaki fark �a��rt�c�d�r. 

Tekrar 1326 y�l� verilerine, yani 1908’deki duruma dönecek olursak vilayet 

genelinde 138; 230 talebe ile yat�l� mülkiye idadi mektebi 139; 52 talebe ile sanayi mektebi; 

129 talebesi ile k�z rü�tiye mektebi 140; 29 talebesi ile Selimiye K�z Mektebi; toplam 

129 talebesi ile Halep Askeri Rü�tiye Mektebi e�itim-ö�retim faaliyetlerini sürdürmekte 

idi. Bu rü�tiyelerin yan� s�ra 17 iptidaiye mektebi, Halep merkezde mevcut 

3.929 talebesi ile 87 s�byan ve 700 adet talebesi ile 23 k�z mektebi bulunmakta idi. 

Rü�tiye ve iptidaiyelerin d��nda vilayet genelinde iki özel mektep ve Gayrimüslim 

okullar� bulunmaktayd�. �ptidai ve rü�tiye derecelerine sahip olan, Katolik 

ve Ortodokslara ait ayr� ayr� olmak üzere Rum, Ermeni okullar�, Süryani, Marunî, 

Protestan ve Museviler gibi vilayet genelinde ya�ayan milletlere ait yabanc� okullar 

bulunmaktayd�. Bunlar�n adlar� �öyle s�ralanabilir: 

Gayrimüslim Okullar� 

Rum-Ortodoks Erkek Mektebi (Salibe’de, �ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

Rum-Ortodoks K�z Mektebi (Salibe’de, �ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

Rum-Katolik Erkek Mektebi (Salibe’de, Rü�tiye Derecesinde) 

Rum-Katolik K�z Mektebi (Büyük Kilise’de, �ptidai Derecesinde) 

Rum-Katolik Erkek Mektebi (�erasus’da, �ptidai Derecesinde) 

Rum-Katolik Erkek Mektebi (Tatarlar Mahallesinde, �ptidai Derecesinde) 

Rum-Katolik Erkek Mektebi (K�bab Mahallesinde, �ptidai Derecesinde) 

Ermeni-Katolik Erkek Mektebi (Tomayat Mahallesinde, Rü�tiye Derecesinde) 

Ermeni-Katolik Erkek Mektebi (Hamidiye Mahallesinde, �ptidai Derecesinde) 

Süryani-Katolik Erkek Mektebi (Salibe’de, �ptidai Derecesinde) 

Marunî Erkek Mektebi (Salibe’de, �ptidai Derecesinde) 

Ermeni Erkek Mektebi (Salibe’de, �ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

Ermeni Erkek Mektebi (Biluni Sokak’ta, �ptidai Derecesinde) 

Ermeni K�z Mektebi (Salibe’de, �ptidai Derecesinde) 

Ermeni K�z Mektebi (Salibe’de, �ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

Protestan K�z Mektebi (Hendek Tarikinde, �ptidai ve Rü�tiye 

Sosyal Hayat (�er’iyye Sicillerine Göre)”, Tarih �ncelemeleri Dergisi, XV, �zmir 2000, s.31–74; Galip 

Eken, “XVIII. Yüzy�l Ortalar�nda Antep’te Aile”, OTAM, 11, Ankara 2000, s.109–121; Ta�, XVII. Yüzy�lda 

Ankara, s.225–226. 

138 Bkz. bu eserin “Halep Vilayetinde Okullar” k�sm�. 

139 Örne�in Mara� Mülkî �dadi Mektebinde �u dersler okutulmakta idi: “Kitabet, Osmanl� Dili, E�ya 

Bilimi, Ziraat, Tarih, Frans�zca, Farsça Dili, Ahlak, Resim, Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, Ahlak Bilgisi, Usul 

Defteri, Frans�zca Dili, Ermenice Dili, Arapça Dili, Türkçe, Cebir, Hesap (Teorik ve Pratik), Hendese, 

Co�rafya ve Jimnastik”. Bkz. Bu eserin “Kazalarda Bulunan Okullar” k�sm�. 

140 Ortaokul. 

66


___________________________________________________________________________________�� 

Derecesinde) 

Protestan Erkek-K�z Mektebi (Kastil El-Cura’da, �ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

�srail �irketi Erkek Mektebi (Hal El-Cerir’de, Rü�tiye Derecesinde) 

Musevi �irketi K�z Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, Rü�tiye Derecesinde) 

Safdiye Musevi Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

Ferec Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

��yuni Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

Canani Erkek Mektebi (Bahsita’da, �ptidai Derecesinde) 

Haham Mamiye Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham Musevi Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham �brahim Selyen Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

Bu listede dikkati çeken bir husus, din adamlar�n�n kendi adlar� ile okullar 

açm�� olmalar�d�r. Bu da yukar�da söz etti�imiz rahip, haham gibi din adamlar�n�n 

misyonerlik faaliyetleri ile ili�kilendirilebilir. Bu okullar ve elbetteki di�er kurumlar 

sayesindedir ki, Bat�l� ülkeler bölge halk� üzerinde etkin bir siyaset izleyebilmi�lerdir. 

Yaln�zca bir y�l içerisinde okul ve Talebe say�s�ndaki de�i�imi gösteren a�a��daki 

tabloya bakmak, bu politikan�n hangi boyutlarda izlendi�ini ortaya koymak bak�m�ndan 

önemlidir. 

Y�l 

1299 

(1882) 

1300 

(1883) 

Tablo 13: 1299-1300’de Vilayet Genelindeki Okul ve Talebe Say�lar� 

Gayrimüslim 

Okulu 

�slam S�byan 

Okulu 

Rü�tiye 

�lmiye 

Medresesi 

Talebe Okul Talebe Okul Talebe Okul Talebe Okul 

5.517 115 6.142 312 820 15 - - 

8.632 132 10.547 456 928 14 1.775 179 

Bilindi�i gibi “s�byan mektepleri”, 5–10 ya��ndaki erkek ve k�z çocuklara 

dini bilgilerin verildi�i, okuma yazman�n ö�retildi�i mekteplerdir. Her mahallede 

bir tane bulundu�undan halk aras�nda “mahalle mektebi” ad�yla an�lmaktad�rlar. 

Yukar�daki tabloda “�slam S�byan Okullar�”n�n fazlal��, bu �ekilde aç�klanabilir. 

Gayrimüslim okullar� aras�nda, salnamelerde yer alan ayr�nt�l� listeler incelendi�inde 

görülecektir ki, “iptidai” ve “rü�tiye” derecelerine sahip okullar yer almaktad�r. 

“�ptidaî” mektepler, 1862 y�l�nda s�byan mekteplerinin yerine aç�lan 3’er y�ll�k iki 

devreden olu�an okullard�r. “Rü�tiye” ise, s�byan mektebinden sonra gidilen okullard� 

141. 1838’de Meclis-i Umur-� Nafia ve Meclis-i Ahkâm-� Adliye taraf�ndan, bir yandan 

Bat�l� tarzda e�itim yapmak amac�yla aç�lm�� olan askerî okullara talebe yeti�tirmek; 

di�er yandan da devlet kadrolar� için memur yeti�tirilmesi için rü�tiyelerin 

141 Ali R�za Erdem, “XIX. Yüzy�lda Osmanl� �mparatorlu�u’nda E�itim: II. Mahmud ve Tanzimat Döneminde 

�lkö�retimde Yap�lan Yenilikler ve De�erlendirmesi”, Yeni Türkiye 701 Osmanl� Özel Say�s� 

II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, s.754-763. S�byan mektepleri hakk�nda ayr�nt�l� bilgi için 

bkz. Sebahattin Ar�ba�, “Ba�lang�çtan II. Me�rutiyet’e Kadar Osmanl�larda S�byan Mektepleri (�lkö�retim 

Okullar�)”, Yeni Türkiye 701 Osmanl� Özel Say�s� II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, 

s.711-716. 

67

ORSAM 


� 

aç�lmas� kararla�t�r�lm��t� 142. 1869 tarihli Nizamnâme ile rü�tiyelerin üstünde olmak 

üzere olu�turulan mektepler de “idadi”ler idi. Bu aç�klamalardan sonra tekrar tabloya 

döndü�ümüzde, Gayrimüslim okul ve talebe say�s�ndaki art��, manidard�r. 

Asl�nda tüm Osmanl� ülkesindeki bu okullar�n kurulu� tarihi, 1453 �stanbul’un 

fethine kadar inmektedir. Bilindi�i gibi Fatih, yaln�zca dini ibadetlerini gerçekle�tirmelerine 

yard�mc� olacak din adamlar�n�n yeti�mesi amac�yla kilise aç�lmas�na 

izin vermi�tir. Fakat daha sonra az�nl�klar bu izni, daha kapsaml� bir �ekilde 

anlamland�rarak okullar açm��lard�r. Zamanla bu az�nl�k gruplar�, kendilerini kullanmay� 

amaçlayan yabanc� devletler taraf�ndan himaye alt�na al�nm��lard�r. ��te bu 

sayededir ki az�nl�k okullar� üzerinde söz sahibi olan devletler, bu okullar�n daha 

yayg�n bir �ekilde aç�lmas� için yo�un faaliyetlerde bulunmu�lar, bununla da kalmayarak 

okullar�n ba�lar�na kendi devletlerinin ad�n� ekleyerek yeni okullar açm��lard�r. 

Amerikan-Ermeni Okulu, Amerikan-Yahudi Okulu gibi. 

Asl�nda bu okullar�n Osmanl� Devleti için anlam�, Osmanl� reayas� içindeki 

çe�itli unsurlar�n kendi kültür ve dillerini unutmamalar� için gerçekle�tirdikleri birer 

e�itim kurumlar� olmas�ndan ibaretti. Oysaki bu anlam, özellikle 19. yüzy�l�n 

ikinci yar�s�ndan itibaren tamamen de�i�mi� ve birço�u siyasi aç�dan faaliyet gösteren, 

Osmanl� aleyhine çal��an kurumlar haline gelmi�tir. Say�lar� o kadar artm��t�r ki 

Osmanl�’n�n zay�flamaya ba�lamas�yla birlikte, yabanc� okullar denetimden uzakla�maya 

ve siyasi çal��malar içerisinde yer almaya ba�lam��lard�r. Osmanl�, söz konusu 

okullar�n denetimi için çe�itli yasalar ç�karm�� ve bu yasalar�n uygulanmas� 

için ciddi çabalar göstermi� olmas�na ra�men bunda ba�ar�l� olamam��t�r 143. 

Tablo 14: 11 Halep Vilayetindeki Medrese, Rü�tiye ve S�byan Okullar� ve Talebe 

Miktarlar� 144 

OKUL 

Gayrimüslim 

Okulu 

�slam S�byan 

Okulu 

Rü�tiye �lmiye Medresesi 

KAZA Talebe Adet Talebe Adet Talebe Adet Talebe Adet 

Halep �ehri 2.280 39 2.730 90 172 2 191 23 

Antep 1.130 22 1.780 57 188 1 150 21 

Kilis 285 7 1.456 40 75 1 108 24 

Antakya 290 5 690 26 140 1 128 10 

�dlip 30 2 1.892 91 85 2 75 9 

Cisr 155 10 629 35 0 1 0 0 

Mare 20 1 267 29 20 1 37 2 

Bâb 0 0 412 18 40 1 25 1 

Harim 0 0 585 24 0 0 26 1 

�skenderun 58 3 20 1 0 0 0 0 

Bilan 105 2 175 3 53 1 32 1 

Münbiç 0 0 125 5 0 0 0 0 

142 Mehmet Karaka�, “Tanzimat Sürecinde E�itimde Modernle�me”, Yeni Türkiye 701 Osmanl� Özel 

Say�s� II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, s.769. 

143 Osmanl� ülkesinde yabanc� okullar�n denetimine dair ayr�nt�l� bilgi için bkz. �lknur Haydaro�lu, 

“Osmanl� Devleti’nde Yabanc� Okullarda Denetim ve Cumhuriyet Dönemine Yans�malar�”, Tarih 

Ara�t�rmalar� Dergisi, 25/39, Ankara 2006, s.149–160. 

144 1306 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.213. 

68


___________________________________________________________________________________�� 

Rakka 0 0 200 0 0 0 0 0 

Cebel-i Sem’ân 0 0 0 0 0 0 0 0 

Mara� 1.862 23 3.731 57 150 1 335 25 

Elbistan 95 0 554 0 75 1 53 13 

Zeytun 445 0 0 0 0 0 0 0 

Pazarc�k 0 0 0 75 0 0 0 0 

And�r�n 0 0 200 0 0 0 10 5 

Urfa 1.134 18 756 44 74 1 500 18 

Birecik 55 2 234 10 87 1 100 7 

Rumkale 0 0 26 1 41 1 0 0 

Suruç 0 0 0 0 0 0 0 0 

TOPLAM 7.973 154 14.307 681 1.272 16 1.775 159 

André Raymond’un Ortado�u kentleri üzerine yapt�� çal��mas�nda da belirtti�i 

üzere, Ortado�u �ehirleri için Osmanl� dönemi, bir çökü� de�il; aksine iktisadî, 

ticarî, demografik ve �ehirle�me bak�m�ndan bir geli�me devresidir. Halep vilayet 

salnamelerindeki veriler de Raymond’un bu tespitini desteklemektedir. 

Çok kültürlü yap�s� ile dikkatleri çeken ve önemli bir ticaret kenti olan Halep’te, 

Do�u ve Bat�l� ülkeler, bölgede varl�klar�n� sürdürme mücadelesi vermi�lerdir. 

Bat�l� ülkelerin, bölgenin ekonomik, sosyal ve siyasi hayat�nda egemen olma 

arzusu ile hem ticari faaliyetlerini devam ettirdikleri, hem de yöredeki Müslüman 

olmayan gruplar�n hamili�ini üstlendikleri görülmektedir. Bu amaçla bölgede birçok 

konsolosluk ve yabanc� okul aç�lm��, kiliseler, hastahaneler yapt�r�lm��t�r. 

69 

Halep Tramvay Hatt� 

Osmanl� hâkimiyeti ile birlikte kentte siyasi bir istikrar sa�lanm��, bu da kentin 

ve kentin merkezi oldu�u bölgenin, dolay�s�yla bölge insan�n�n ekonomik refah�n�n 

yükselmesi ile sonuçlanm��t�r. 19. yüzy�la kadar eyaletlere beylerbeyi ya da 

onun mütesellimi atan�rken, 19. yüzy�ldaki de�i�imler neticesinde vilayetlere dönü- 

�en bu idarî birimlere, valiler atan�r olmu�tur. Bu dönemde görülen de�i�im, yaln�zca 

valinin kimli�inde de�il, tüm sosyal ve toplumsal ya�ant�da kendini göstermi�tir. 

Zira Halep ve civar�, Tanzimat sonras�nda ya�anan idarî te�kilatlanmadaki de�i-

ORSAM 


� 

�imden adli-idarî yarg�n�n ayr��mas�na, Ziraat Bankas�’n�n kurulu�undan �ose yollar�n 

yap�m�na, telgraf hatlar�n�n çekilmesinden demiryolu in�as�na kadar devletin 

idarî örgütlerinin ve bireylerin gündelik ya�am�n� kolayla�t�racak pek çok yenili�i 

de ya�am��t�r. 

Osmanl� devlet anlay�� ve teorideki bu anlay��n bölgede uygulanabilmi� 

olmas� neticesindedir ki farkl� kimliklere, farkl� aidiyetlere mensup topluluklar, as�rlar 

boyu bir arada dostça ve “Osmanl� kimli�i” alt�nda ya�am��lar ve arkalar�nda 

çok zengin bir kültür b�rakm��lard�r. Nitekim, Birinci Dünya Sava�� öncesinde Halep’te 

Osmanl�c�l�k ideolojisinin halen bask�n oldu�u; Beyrut, �am ve Ba�dat gibi 

di�er Arap kentlerinin aksine Halep’te Arap milliyetçili�ine dair faaliyetlerin ortaya 

ç�kmad��; hatta sava� s�ras�nda Halepli gençlerin Osmanl� ordusu saflar�nda yer 

ald��; sava� sonras�nda da baz� kesimlerin hâlâ Mustafa Kemal taraf�ndan Osmanl�’n�n 

yeniden kurulaca��na dair olan inançlar� dü�ünüldü�ünde, 20. yüzy�l�n ilk 

çeyre�inde Halep’in ve Haleplilerin, hâlâ kendilerini Osmanl� kentinde ya�ayan 

Osmanl� vatanda�� olarak gördüklerini söylemek yanl�� olmayacakt�r. 

70 

Günümüzde Suriye


___________________________________________________________________________________�� 

II. SALNAMELERDE HALEP 

1- HALEP V�LAYET�N�N TAR�H� 

a. Salnamelerde Halep Tarihine K�sa Bir Bak�� 

1. Antakya’da Selefkiyan Devleti 

Selefkos Nikator: 

Me�hur �skender’in komutanlar�ndan, Makedonya’da bulunan �desya �ehrindendir. 

�skenderin ölümünden sonra her bir komutan� ayr� ayr� yerlerde ba��ms�zl�klar�n� 

ilan etti�i s�rada Selefkos Suriye’yi istila etmi� ve Antakya �ehrini babas� 

Endohyos ad�na in�a ederek ba�kent yapm��t�r. Selefkos giderek Akdeniz ve Karadeniz 

ile Hint ve Hazar denizi aras�ndaki topraklar� ve baz� Rum eyaletlerinin güney 

bölgelerini hâkimiyeti alt�na alarak, Kartal resminin bulundu�u sanca��n� ba- 

��ms�zl�k alameti haline getirmi�tir. Yi�it bir insan olan Selefkos memleketin imar�na 

önem verdi�inden F�rat nehri üzerinde bir köprü in�a etmi� ve binlerce yüksek 

bina ile çe�itli yollar yapm��t�r. Yakla��k olarak altm�� kadar �ehir kurmu�tur. Her 

zaman has�mlar�na kar�� galip geldi�inden, Rumca “hasm�na galip gelen ki�i” anlam�na 

gelen Nikator lakab�yla an�lm��t�r. O�lu Endahyus üvey annesi 

�stiratoniki’ye â��k olmu� ve bu a�k ile ölüm dö�e�ine dü�tü�ünden, Arasistranos 

adl� hekimin tavsiyesine uyarak Selefkos e�ini ve Yukar� Asya’y� tac� ile beraber 

o�luna vermi�tir. Selefkos ömrünün sonlar�nda vatan� Makedonya’y� ziyarete gitti. 

Lismahya �ehrinde yap�lan bir ayin s�ras�nda Seravnos ad�ndaki bir M�s�r prensi 

taraf�ndan s�rt�ndan b�çaklanarak öldürülmü�tür. Bergama valisi Filiptros 

Selefkos’un arkada�lar�ndan biri oldu�undan, Selefkos’un na��n� büyük bir mebla� 

kar��l�� sat�n alarak, Yunan adetlerine göre ate�te yakm�� ve küllerini o�lu 

Endahyus’a göndermi�tir. Endahyus babas� ad�na bir tap�nak in�a etmi�, külleri 

k�ymetli bir vazo içerisine koyarak tap�na�a yerle�tirmi�tir. Selefkos �am bölgesinde 

yirmi be� y�l tahtta kalm��, Suriye ile Lübnan topraklar�nda Yunancay� yaymay� 

ba�arm��t�r. Ölümü MÖ 287’dir. 

71

ORSAM 


� 

Endahyus Sütir: 

72 

Selefkiyan Dönemi Astronomi Metni 

MÖ 287’de tahta ç�kan Endahyus babas�n�n katili ile müttefik olan Penipa 

hükümdar� üzerine asker sevk ettiyse de ma�lup olmu�tur. Di�er taraftan da M�s�r 

kral� Endahyus’un topraklar�na göz dikti�inden sefere ç�karak �am’� elde etmi�ti. 

Endahyus Makedonya Kral�’n�n vah�i Gal taifesinin sald�r�lar�ya u�ramas�yla, bir 

�eyler elde edebilmek için Selanik’e bir donanma yollad�ysa da, o da bozguna u�rad�. 

Bu s�rada sevgilisi �stiratoniki ölmü�tür. Endahyus büyük bir üzüntü içerisine 

dü�tü. MÖ 270’de kom�ular�n�n tamam�yla bar�� yapt�. Bu s�rada Gal taifesi Anadolu’ya 

geçip Suriye topraklar�na girince onlara kar�� bir ordu gönderdi. Her iki taraf 

kar��la�arak sava� düzeni ald�lar. Galler’in sava� hatt� yirmi dört s�radan olu�maktayd�. 

Önlerinde z�rhl�lar bulunup, yanlarda 20.000 süvari ve 300–400 sava�ç� oldu- 

�u halde buna kar�� Endahyus’un askeri çok az ise de komutan� Teozosyus’a ald�rd�� 

tedbirle dü�man ordugâh�na ilk önce filler sevk edildi�inden araba ve süvarilerin 

hayvanlar� fillerden ürkerek geri dönmesiyle, Galler kendi kuvvetleriyle ma�lup 

olmu�lard�r. Bu galibiyetten dolay� Endahyus ad�na Antakya’da sikke bast�rarak, 

üzerine fil resmi koydurmu�tur. Bu s�rada �am dü�mandan geri al�nm��sa da, M�s�r 

Kral�n�n tahrikiyle Bergama valisi Omenos isyan ederek MÖ 262’de Efesos’da aralar�nda 

meydana gelen sava�ta Endahyus ölmü�tür. Krall�k süresi 19 y�ld�r. 

II. Endahyus: 

MÖ 262’de babas�n�n yerine tahta ç�kt�. Zevkine dü�kün ve ahlaks�z oldu- 

�undan saltanat� bir tak�m ehil olmayan insanlar�n ve gençlerin elinde kald�. Bir ara 

�stanbul’u almak için donanma gönderdiyse de ba�ar�l� olamad�. Ancak Trakya bölgesini 

hâkimiyeti alt�na ald�. M�s�r’la da u�ra�t�; ama bir �ey yapamad�. Bunun üzerine 

M�s�r kral�n�n k�z�n� ona vermesiyle, Endahyus buna kar��l�k kar�s� Lazoks ve 

iki o�lunu sürgüne gönderdi. Endahyus yeni e�i M�s�rl� Verengis’i Antakya’da b�rakarak 

Irak’a sefer düzenledi. Yolda eski e�ine kar�� sevgisi canlanm�� ve onu yan�nda 

götürmü�tür. Lazoks sürgün edilmeyi kendine yediremeyerek, o kinle 

Endahyus’u zehirlemi� ve o�lunu da Suriye krall�� taht�na ç�karm��t�r. Lazoks Antakya’ya 

gelerek, Verengis’i ve o�lunu öldürtmü�tür. Bunun üzerine Verenges’in 

amcas� olan M�s�r Kral� Orkitos Antakya’y� zapt ederek Lazoks’u öldürmü�tür.


___________________________________________________________________________________�� 

II. Selefkos 

Ülkesini bar�� yoluyla M�s�rl�lardan ald�ktan sonra, ço�unlukla karde�i Herakles 

ve Acemlerle sava�m��t�r. MÖ 226’da karde�inin ölümüyle rahatlam�� ve Girit, 

Atolye ve Obya’dan bir k�s�m halk� getirerek Antakya’ya yerle�tirmi�tir. MÖ 

225’te ölmü�tür. 

III. Selefkos 

MÖ 225’te babas�n�n yerine tahta ç�km��t�r. Bu kral h�zl� hareket etti�i için 

“y�ld�r�m” anlam�na gelen Seravnos lakab�yla an�lm��t�r. Tahta ç�kt�� ilk günlerde 

M�s�rl�lar Sülükya (Silifke)’y� istila etmi�tir. Bergama hükümdar� askerleriyle Tarsus 

da�lar�na kadar gelmi� oldu�undan Selefkos karde�ini El-Cezire’deki topraklar�n�n 

ve Vezirini de Antakya’daki i�lerin ba��na geçirerek dü�man üzerine yürümü� ise 

de nüfuzunu kaybetti�inden orduyu idare edememi�, askeri isyan etmi� ve 

Selefkos’u öldürmü�tür. 

III. Endahyus 

III. Selefkosun karde�idir ve MÖ 220’de tahta ç�km��t�r. M�s�r ordular�n�n 

eline geçen topraklar� geri almaya çal��m�� ve isyan eden valilerle mücadele etmi�tir. 

M�s�rl�lara kar�� pek ba�ar�l� olamad�ysa da, isyan� bast�rm��t�r. Endahyus Gürcistan 

üzerine sefere ç�km��sa da, iç isyanlardan korkarak geri dönmü�tür. M�s�rl�lar�n 

elindeki topraklar�n� kurtarmak için komutanlar�ndan Diyogistos’u denizden ve 

kendisi de karadan M�s�rl�lara kar�� sefere ç�km��t�r. M�s�rl�lar�n elinde bulunan Silifke’yi 

ku�atm��, ele geçirdikten sonra Sur �ehri ile Akka liman�n�, ayr�ca 40 adet 

m�s�r gemisini ele geçirmi�tir. Bunun üzerine M�s�r Batlimos’u Cleopatra 80.000 ki�ilik 

büyük bir ordu ile Urfa civar�na geldi. Urfa’ya iki saatlik mesafede ordugâh�n� 

kurdu. Endahyus MÖ 217’de hasm�na kar�� Urfa’y� savunmak için Urfa’ya on be� 

dakika mesafede çad�rlar�n� kurmu�tur. Ordus� a�a��daki kuvvetlerden olu�maktayd�. 

Makedonyal� Pkados Komutas�nda Dahs Kabilesinden 5.000 Asker 

2.000 Tirandazan Acem Askeri 

Mentomos Komutas�nda 1.000 Trakya Askeri 

�stasyanos Komutas�nda 5.000 Anadolu Askeri 

Zayt Pil Komutas�nda 10.000 Gal Askeri 

10.000 Z�rhl� Asker 

Teozyos Komutas�nda 10.000 Kraliyet Askeri 

Nikarhos Komutas�nda 14.000 Kalankes Askeri 

Teselyal� �polohos Komutas�nda 500 Yunanistan Askeri 

Vaytehos Komutas�nda 1.500 Girit Askeri 

Lismahos Komutas�nda 3.000 Lidya Askeri 

73

ORSAM 


� 

�nipatros Komutas�nda 6.000 Suriye Süvarisi 

Toplam 68.000 Asker 

Bunun d��nda Silifkeliler ordusunda 102 fil olup, iki taraf�n fillerinin yapt�� 

ilk sava�ta M�s�r filleri geri dönerek, M�s�r ordusunu çi�nemi� ve düzenlerini bozmu�tur. 

Endahyus askerinin sa� taraf�, M�s�r ordusunun sol kanad�na hücum ederek 

bozguna u�ratm�� ve gerekti�inden fazla takip etmi�tir. Bu s�rada M�s�rl�lar sa� 

kanat askeriyle Silifkelilerin sol taraf�na hücum ederek iyi bir galibiyet elde etmi�tir. 

Silifkeliler bozguna u�rad�, Endahyus da kaçt�. Endahyus’un ordusunda 10.000 ölü 

ve 40.000 esir verilmi�ti. Endahyus Antakya’ya dönerek daha önce fethetti�i yerleri 

yani Filistin, Finike ve Silesberya (A�a�� amiye)’y� M�s�rl�lara b�rakmaya mecbur 

oldu. Bunun üzerine Endahyus Anadolu’da ortaya ç�kan ve saltanat�na rakip olmak 

isteyen Atos’u yakalayarak idam etti. Endahyus do�uda kaybetti�i topraklar� elde 

edebilmek için �ran üzerine sefer düzenleyerek Hemadan’a kadar gelmi�, me�hur 

Ana�inis tap�na��n� ya�malam��t�r. Bugünle k�yaslarsak yakla��k 24.000.000 Frankl�k 

ganimet elde etmi� ve sonuç olarak E�kanyan’�n ba��ms�zl��n� tan�yarak Hindistan 

ve Buhara’y� dola�t�ktan sonra 250 fil ile MÖ 205’te Antakya’ya geri dönmü�tür. 

Bu s�rada Cleopatra ölmü� ve yerine küçük ya�taki o�lu �pofanes geçmi�tir. 

Endahyus bu f�rsattan istifade ederek MÖ 202’de kaybetti�i topraklar�n� geri alm��t�r. 

Endahyus 100 gemiden olu�an donanmas�, gerekti�i kadar asker ve kendisi de 

ba�ta olmak üzere Kilikya ve Mente�e taraflar�na gittiyse de, M�s�rl�lar’�n �am ve 

Kudüs’ü sava�la geri almas� sonucunda geri dönmek zorunda kald�. Endahyus buralar� 

yeniden geri ald� ve Romal�lara ve Makedonyal�lara kar�� ittifak kurmak amac�yla 

k�z�n� �pofanes’e verdi. Çeyiz olarak da �am ve Kudüs’ü verdi. Makedonya 

taraflar�na giderek toprak kazand�. Endohyus’un bu durumu Romal�lar�n dikkatini 

çekti�inden, baz� can s�k�c� tekliflerle elçiler gönderdiyse de, o bunlar� reddetti. Ancak 

�pofanes’in öldü�ünü duyarak M�s�r’� elde etmek amac�yla Antakya’ya döndüyse 

de, ölüm haberinin do�ru olmad�� anla��ld�. Birkaç y�l sonra donanmas�yla Rumeli’ye 

geçip Trakya’n�n yar�s�n� ele geçirdi. MÖ 191’de Roma Cumhuriyeti 

Endahyus’a sava� ilan etti. T�rhâlâ civar�nda Romal�larla yapt�� sava�ta yaralanarak 

yenilmi�tir. Endahyus bir de denizden sald�rmay� denediyse de ba�ar�l� olamad�. 

Bar�� görü�melerinde Romal�lar�n a��r teklifleri yüzünden Endahyus yeniden sava�maya 

mecbur oldu. MÖ 190’da 80.000 asker ile Manisa’da Romal�larla sava�t� ve 

ma�lup oldu. Bu sava�ta 50.000 askerini kaybetti ve Antakya’ya kaçt�. 

Avrupa ve Asya’da olan topraklar�na Toros da�lar� s�n�r olmak, Endahyus 

Romal�lara sava� tazminat� olarak 15.000 alt�n vermek ve di�er a��r �artlar� kabul 

ederek bar�� yapmak zorunda kald�. Bu a��r ma�lubiyet üzerine kendisini içkiye 

verdi. Sarho� iken bir askeri dövdü�ü için askerler taraf�ndan öldürülmü�tür. 

Endahyus Antakya’da mükemmel bir kütüphane kurmu�tur. 

IV. Selefkos 

Romal�lar�n tahakkümü alt�nda oldu�undan, onun döneminde hiçbir �ey 

yap�lamam��t�r. MÖ 174’te Antakya’da veziri taraf�ndan öldürülmü�tür. Vezir taht� 

ele geçirmek istemi�se de ba�ar�l� olamam��t�r. 

74


___________________________________________________________________________________�� 

IV. Endahyus 

MÖ 174’te tahta ç�km��, k�sa bir süre sonra M�s�rl�larla sava�a giri�mi�tir. 

Hiçbir ba�ar�s� olmad��ndan Defne’de zevk ve sefa içinde ya�ayarak devletin hazinesini 

bitirdi. Halk� a��r vergiler alt�nda ezdi. Sonunda nüfuzunu kaybederek, bizzat 

kendisi vergi toplamaya ç�kt�� s�rada, yolda alkolün etkisiyle ölmü�tür. Onun 

döneminde Romal�lar çok fazla nüfuz elde etti�inden, Roma elçisi Antakya’daki 

saltanat saray�nda ikamet ederdi. 

V. Endahyus 

Babas�n�n yerine 9 ya��nda iken tahta ç�kt�ktan sonra veziri ve vasisi Filipos 

ile ileri gelen vezirlerden Lispas aras�ndaki kavgalar dolay�s�yla bir hayli s�k�nt� ya- 

�ad�. Cleopatra’n�n o�lu Dimitriyus da Romal�lar vas�tas�yla saltanat iddias�nda 

bulundu�undan, Romal�lar Dimitriyus’u tahta ç�karmak için Endahyus’un sahibi 

oldu�u üç ambarl� kileri yakm��lar ve filleri de öldürmü�lerdir. Antakya halk� da bu 

durumdan etkilenerek Antakya’daki Roma elçisini öldürdüler. Bunun ard�ndan 

Dimitriyus Romal�lar�n yard�m�yla V. Endahyus’u öldürerek tahta hâkim oldu. 

I. Dimitriyus 

Kendisinin krall��n� Roma onaylad�. O da Roma meclisine 10.000 alt�n de�erinde 

bir taç takdim etti. Dimitriyus isyan ederek halka zulm eden Babil valisini 

idam ederek, Roma elçisini öldürenleri de Roma’ya göndermi�tir. Ancak zavall� 

Romal�lara yine de yaranamad��ndan, Aleksandros Antakya’ya gelerek taht� ele 

geçirmi� ve Dimitriyus’u öldürmü�tür. Aleksandros Selefkos hanedan�ndan de�ildi. 

MÖ 149’da krall�k taht�n� gasp etti. Bast�rd�� paralara Teopatro yani “Dolunay�n 

�lah�” unvan�n� yazd�rm��t�r. M�s�r kral�n�n k�z� ile evlenmi�tir. Böyle bir yabanc�n�n 

saltanat� ele geçirmesi dolay�s�yla halk fazlas�yla üzülmü� ve Dimitriyus’un o�lu 

Romal�lar�n da yard�m�yla tahta ç�kart�lm��t�r. Aleksandros kaçm�� ve MÖ 146’da 

öldürülmü�tür. 

II. Dimitriyus 

Fazlas�yla saf oldu�undan vezirinin sözüyle askerlerin ayl�klar�n� kesmi� ve 

M�s�rdan gelen destek askerlerini idam etmi�tir. Bu olaylar üzerine Antakya halk� 

aras�nda huzursuzluk ortaya ç�kmas�yla Dimitriyus halk�n silahlar�n� toplamak istemi�se 

de 120.000 silahl� insan ayaklanarak saray� ku�atm��t�r. Dimitriyus Kudüs’teki 

Yahudi Kral� Bonae’den yard�m istemi�, Bonae Antakya’ya gelerek 

Dimitriyus’u kurtarm��t�r. Bu s�rada �ehri ya�malam��, yakm�� ve 100.000 ki�iyi 

idam ederek Kudüs’e gitmi�tir. Dimitriyus MÖ 142’de �ran Hükümdar� I. 

Mühürdad ile sava�arak esir dü�mü�, daha sonra kurtulmu�tur. Halk�n yard�m�yla 

Endahyus Antakya’y� zapt etmi� ve Dimitriyus kaçarak Silifke kalesine kapanm��t�r. 

Burada daha fazla kalamayan Dimitriyus çöllere do�ru kaçm��, MÖ 125’te Cebel-i 

Tor’da has�mlar� taraf�ndan öldürülmü�tür. 

VI. Endahyus 

MÖ 144’te tahta ç�km��t�r. Veziri Trifon onu hile ile tahtan indirerek öldürmek 

ve krall��n� ilan etmek istemi�tir. 

75

ORSAM 


� 

VII. Endahyus 

MÖ 139’da Vezir Trifon üzerine yürüyerek Antakya’y� alm��t�r. Yahudi krall��na 

üstünlük kurup, onlar� himayesi alt�na ald�ktan sonra �ran üzerine yürüdü. 

Yenildi ve öldürüldü. 

V. Selefkos 

tür. 

MÖ 125 y�l�nda hükümdar oldu. Annesi Cleopatra taraf�ndan öldürülmü�- 

VIII. Endahyus Gripos 

V. Selefkos tahta ç�kmas�na ra�men veziri Aleksandros Zibanas’�n etkisi alt�ndayd�. 

Vezir, M�s�r hükümdar�yla kurdu�u yak�nl�k dolay�s�yla haz�rlayaca�� 

askerin masraf�n� kar��layabilmek için Antakya’daki Jüpiter tap�na��ndaki k�ymetli 

e�yalar� ald��ndan, Antakya halk� taraf�ndan öldürüldü. Selefkos vezirin tahakkümünden 

kurtulup, tek ba��na hüküm sürmekte iken annesi Cleopatra iktidar h�rs� 

dolay�s�yla o�lunu öldürmek istedi. Selefkos annesi Cleopatra taraf�ndan zehirlenerek 

öldürüldü. Karde�i Endahyus ile annesi ve K�ziknos aras�nda uzun bir müddet 

iktidar kavgas� ya�ad�ktan sonra, MÖ 111’de anla�t�lar ve K�ziknos Silibsirya ve 

Finikya sancaklar�n�n hükümdar� olup, �am’� ba�kent yapt�. Di�er topraklar da 

Endahyus’a kald�. Ölen M�s�r hükümdar� Laniros’un e�i Selta’n�n serveti ve güzelli- 

�i ile me�hurdu. Endahyus’un Selta ile evlenmesi karde�i K�ziknos’ta k�skançl�k ve 

dü�manl�k uyand�rd�. MÖ 101’de iki karde� aras�nda sava� ç�kt�. Bu s�rada 

Endahyus, nedimelerinden Herakliyos taraf�ndan öldürülüp, çocuklar� aras�nda 

anla�mazl�k ç�km��t�. Antakya’da meydana gelen bu huzursuzlu�u ortadan kald�rmak 

için gelen K�ziknos, Endahyus’un o�lu Selefkos taraf�ndan öldürülmü�tür. 

IX. Endahyus 

Hükümeti Antakya’da olmad��, yukar�da da hakk�nda bilgi verildi�inden 

burada ayr�nt�lar� vermeye gerek görülmemi�tir. IX. Endahyus’tan sonraki hükümdarlar�n 

ise sadece s�ras�yla adlar�n�n verilmesiyle yetinilecektir. VI. Selefkos, X. 

Endahyus, Gripos, III. Dimitriyus, XI. Endahyus, XII. Endahyus. 

Bu s�rada Silifkelilerin y�k�l�� süreci ba�lam��, önemi olmayan yukar�daki alt� 

hükümdar�n tarihi olaylar� hakk�nda ayr�nt� verilmemi�tir. En son 14 y�l hüküm 

süren XII. Endahyus zaman�nda bölge Romal�lar�n eline geçmi�tir. 

2. Romal�lar Dönemi 

Romal�lar ba�latt�klar� do�u seferinin tamam�n� kazan�p Kafkaslar� istila ettikten 

sonra, me�hur Roma komutan� Bonbiyus MÖ 65’te Amanos da�lar�n�n zirvesinden 

sel gibi Suriye bölgesine hücum ederek, tüm bölgeyi hâkimiyeti alt�na ald�. 

Suriye’yi Roma kanunlar�na tabi ettikten sonra, Roma’ya geri döndü. Ard�ndan 

Eskavroz, Marsiyos Filipos, Marsilinyos ve Ganbiyos s�ras�yla bölgenin valisi olup 

Antakya’da ikamet ettiler. Tüm bu süreç içerisinde Endahyus inzivada ya�arken, 

Selefkiyon hanedan�ndan olan Selefkos Sipiyakis M�s�r Melikesi Verenksi ile evlenmi�tir. 

Selefkos’un e�i taraf�ndan öldürtülmesiyle Selefkiyan hanedan� ortadan 

kalkm��t�r. 

76


___________________________________________________________________________________�� 

Vilayetin Romal�lar Zaman�ndaki �dari Taksimat� 

Suriye bölgesi eski zamanlarda on iki eyaletten olu�maktaym��. Bu eyaletlerden 

Halep vilayeti içerisinde bulunan Vavjeran eyaleti müstesna olmak üzere 

genel olarak o dönemde Suriye bölgesi on milyondan fazla nüfusa sahipti. 

Birincisi Komajen eyaleti ki, Mara� ve havalisinden olu�maktad�r. �dari merkezi 

de F�rat nehri sahilinde bulunan Samsat �ehriydi ve Cermanya yani me�hur 

Mara� �ehriydi. 

�kincisi Sirhasitik Eyaletidir ki, Komajen’in güneyinde ve F�rat nehriyle s�n�rl� 

olup, Hirapolis yani Cerablus, Belk�s, Paro (Halep), Batno (Bâb), Zeugma (Birecik), 

Serhas ve Tabsak �ehirlerinden olu�maktad�r. 

Üçüncüsü Biyaji, bgünkü �skenderun sahillerinden ibaretti. Bu eyalet zaman�nda 

Finikelilerin yerle�mi� oldu�u Miriyandoros, Aleksandiye veya Sakapiyoja 

denilen �imdiki �skenderun �ehri. 

Dördüncüsü Silokya eyaleti, �imdiki Süveydiye sahilindeydi. Silokya ve 

Cenders �ehirleri me�hur �ehirlerindendi. 

Be�incisi Halbisidis eyaleti, Mare bölgesinden ibaret olup, me�hur Ara ve 

Hals denilen Mare �ehriydi. 

Alt�nc�s� Halyoponit eyaleti, Halep’in do�usundan ba�layarak F�rat sahilinde 

bitmekteydi. Yani �imdiki �amiye topraklar�ndan ibaretti. 

Yedinci Apamen eyaleti, �imdiki Cisr-i �u�ûr havalisinden ibaret olarak idare 

merkezi de Agamye’ydi. Bugün bu bölgede Mazik kalesi bulunur. 

Sekizincisi Kasponit eyaleti, Süveydiye ile �skenderun aras�ndaki Akdeniz 

yaylas�ndan ve Antakyadan ibaret olup, idare merkezi Antakya �ehridir. 

Kald� ki bu sekiz eyaletin Suriye bölgesinin haricinde olarak bir eyalet daha 

olup, o da Ojeran eyaletidir. �ark imparatorlar� Suriye’ye hâkim oldu�u s�rada �imdiki 

Urfa ve civar�na Ojeran ad�n� vermi�ler ve krall�k te�kil ederek, Ebkar unvanl� 

hükümdarlar�n ba�kenti Edes ya da Urfa’yd�. 

3.Hamdaniye Devleti 

Hamdaniler Cezire halk�ndan olup, Beni Rubey’a kabilesindendir. Bu devleti 

kuran Seyfüddevle Er-Rubey’î’nin babas� Abdullah Abbasi halifelerinden 

Muktefibillah taraf�ndan Emirü’l-Hac olarak atanm��t�r. Bir ara da Musul valisi olmu�tur. 

Babas�n�n ölümünden sonra halife taraf�ndan Seyfüddevle ve karde�i 

Nas�rüddevle’ye valilik verilmi�tir. Seyfüddevle Halep’e, Nas�rüddevle de Musul’a 

vali oldu. K�sa bir süre sonra her ikisi de ba��ms�zl��n� ilan etti. 

Seyfüddevle 

H. 333 y�l�nda Halep’te tahta ç�km��, Adana ve Anadolu cihetlerinde, �stanbul, 

Rumeli ve Cezire bölgesinde kat�ld�� sava�lar�n ço�unda galip olmu�tur. 

77

ORSAM 


� 

Zaman�nda Romal�lar Halep’e kadar gelerek Ta� Kaleyi ele geçirmi�lerdir. 

Seyfüddevle’nin gayret ve yi�itli�i sayesinde dü�man etkisiz b�rak�lm��t�r. Ancak 

biraderi taraf�ndan Münbiç hâkimi olan Abufiras esir olmu�tur. Seyfüddevle, kurtulu� 

fidyesi ödeyerek onu kurtarm��t�r. Bu zat pek çok cihat ve gazalara kat�lm�� ve 

Kilikya bölgesinde çe�itli kaleleri fethettikten sonra H.357 tarihinde Halep’te Mesane 

iltihab�ndan vefat etmi�tir. Na�� Diyarbak�r bölgesinde bulunan Silvan kasabas�na 

getirilmi� ve validesi yan�nda defnedilmi�tir. Seyfüddevle, sava�larda üzerine 

toplanan tozlar� toplayarak bir kerpiç yapt�rm��t�r. Hayatta iken bu kerpicin, ç�plak 

mezar�na konulmas�n� vasiyet etmi�tir. Vefat�nda vasiyeti yerine getirildi. 

Seyfüddevle, mahir edip ve sahir �air olarak daima âlimleri, �airleri ve edipleri 

evinde a��rlamay� severmi� ve saray� adeta bir marifet evi görevi görürmü�. �air 

Mütenebbi, me�hur �air Bin Ke�acim ve Hatibi divan sahibi Bin Nebate ve lalas� Bin 

Halviye, Seraskeri Abufiras idi. Bunlar da o ça��n bulunmaz adamlar�ndand�r. Halep 

civar�nda bulunan Hz.Hüseyin Me�hedini asl�nda Seyfüddevle taraf�ndan ke�fedilmi� 

ve in�a edilmi�tir. 

Sadüddevle 

Sadüddevle H.357 tarihinde pederinin taht�na ç�km��t�r. H. 358 tarihinde 

Humus hâkimi olan Ebu Firaz Sadüddevle’ye kar�� isyan etmi�, isyan� bast�rmak 

için gönderilen komutan Kar’ube Ebu firaz� öldürerek isyan� sona erdirmi�tir. Bu 

komutan gittikçe güçlenerek Sadüddevle’ye kar�� ba��ms�zl��n� ilan etti. Bir süre 

Miyafarkin’de bulunan Sadüddevle, Kar’ube ile yapt�� anla�ma sonucunda devlet 

idaresini tekrar elde etti. Zamanla dü�manlar�n� ortadan kald�rd�ktan sonra, iktidara 

tamamen hâkim oldu ve H. 381’de Halep’te vefat etti. 

Ebu’l-fazail b. Sadüddevle 

H. 381’de küçük ya�ta tahta ç�km�� ve babas�n�n adamlar�ndan Lü’lü vasi 

olarak tayin edilmi�tir. Lü’lü ihanet ederek efendisi Ebu’l-Fezaili yendi ve H. 394’te 

Halep’i ele geçirdi. Fat�mi halifesi ad�na hutbe okuttu. Ölümünde o�lu Ebu’l-Nasr 

Halep hükümdar� oldu ve Murtaza-i Devle unvan�n� ald�. Kaderin bir cilvesi olarak 

H. 404’te esir ald�� Salih Merdas gibi kölesi ihanet ederek kaleyi Fat�milere teslim 

etmi�tir. Böylece Halep’te yetmi� y�l hüküm süren Hamdani devleti sona ermi�tir. 

4. Beni Merdas Devleti 

Salih b. Merdas 

Cezire’deki büyük Beni Kileyyib a�iretinin reisiydi. H. 414’te Halep ve ba�l�lar�n� 

Fat�mi devletinden sava�arak ele geçirdi ve devlet kurdu. H. 430’da Ramle’de 

M�s�rl�larla yapt�� sava�ta öldürülmü� ve yerine o�lu geçmi�tir. 

Ebu’l-Kamil Nasr ��bluddevle 

H. 439’a kadar tek ba��na hüküm sürdü. Hama’da M�s�rl�larla yapt�� sava�tan 

sonra Halep eyaleti onlar�n egemenli�i alt�na girmi�tir. 

78


___________________________________________________________________________________�� 

Ebu’l-Elvan Muizzüddevle 

H. 443’te Halep’i M�s�rl�lardan geri ald� ve yapt�� sava�larda zafer kazand�, 

H. 448’e kadar tahtta kald�. Daha sonra yapt�� anla�ma üzerine Ebu’l-Hasan b. Ali 

b. Mülhem ad�ndaki bir M�s�rl� komutana Halep’i teslim etti. Halep H. 452’ye kadar 

M�s�r idaresinde kald�. 

Mahmut b. ��bluddevle 

M�s�rl�lar�n kötü idaresi Halep halk�n� b�kt�rd��ndan, Haleplilerin daveti 

üzerine bir yerde saklanmakta olan Mahmut birçok muhabere ve ku�atma sonucunda 

Halep’i geri ald�. Ancak M�s�rl�lar Merdaso�ullar�ndan kurtulmak için asker 

göndermi� ve H.452’de Mahmut Halep’i b�rakarak kaçm��t�r. M�s�rl� komutan Semal 

H.453’te ölünce vasiyeti üzerine yerine karde�i Atiye vali tayin edildi. 

Atiye b. Salih 

Kaçan Mahmut Atiye döneminde tekrar Halep’e dönerek taht� geri almak 

istediyse de, yap�lan sava�� kaybetti, Bizans’a s��nm�� ve �stanbul’da H. 460’ta ölmü�tür. 

H. 468’de Halep’e gelen Selçuklu Han� Alparslan’�n onay�yla Mahmut’un 

o�lu Nasr Halep valisi oldu. 

Nasr b. Mahmut 

Nasr zeka ve cömertlik sahibi idi. Çok fazla içki müptelas� oldu�u için H. 468 

y�l� Ramazan bayram�n�n ilk günü sarho� bir halde, hem kendisinin ve hem de babas�n�n 

rakibi olan Haz�r köyü civar�nda yerle�mi� olan Türkmenler üzerine yürüyerek, 

gereksiz bir muharebe sonucunda H. 468 senesi �evval ay�n�n birinci Pazar 

günü bir Türkmen beyi taraf�ndan öldürülmü�tür. 

Sab�k b. Mahmut 

Halep valisi olmas�na ra�men, idaresi döneminde kayda de�er bir ba�ar�s� 

yoktur. H 473’te Selçuklu sultan� Melik�ah, Halep’i Musul valisi olan 

�erefüddevle’ye vermesiyle Merdas hanedan� sona ermi�tir. Merdaso�ullar� elli iki 

y�l boyunca �skenderun, A’ne ve Baalbek aras�nda hüküm sürmü�lerdir. Bunlar hâkimiyetleri 

süresince müstakil olamam��lar, Selçuklu ve Fat�mi egemenlikleri alt�nda 

ya�am��lard�r. 

5. Halep ve �am’da Selçuklular 

Selçuklu Türk hanedan�ndan olan Ats�z b. Ayvak Halep ve �am’� zapt ettiyse 

de, hâkimiyeti sa�layamam�� ve as�l saltanat sahibi olan Melik�ah Halep’e gelerek 

buray� geri alm��t�r. Halep valisi olarak Aksungur’u (Kasimüddevle) atam��t�r. 

Selçuklu Tacüddevle Yeti� b. Alparslan b. Davud b. Mikail 

Ats�z’�n karde�idir. H. 486’da Melik�ah’�n ölümü dolay�s�yla Halep’e gelen 

Yeti�, Aksungur ile anla�arak tahta ç�km�� ve ad�na hutbe okutmu�tur. H. 488’de 

Yeti� �sfahan� ele geçirmeye gitmi� ve orada ölmü�tür. Bu ki�i cesur, yi�it ve dindard�. 

79

ORSAM 


� 

Fahrülmüluk R�dvan 

Yeti�’in o�ludur ve H. 488 senesi sonunda tahta ç�km��t�r. Urfa’y� ele geçirerek 

orada muntazam bir idare kurmu� ve H.489’da Humus’ta babas� taraf�ndan 

hapsedilmi� olan Türk kahramanlar�ndan Karabo�a’y� serbest b�rakm��t�r. H.490’da 

�am’� karde�i Dukak’�n elinden kurtarmak için üzerine yürümü�, kar��l�k olarak da 

karde�i Halep üzerine yürümü�tür. Bu iki karde� emellerine ula�amad�lar. H.491’de 

R�dvan’�n iktidar� zaman�nda Halep topraklar�na Haçl�lar ayak basm��t�r. Antakya’y� 

yap�lan sava� sonucunda zorla ele geçirdiler. Bütün Müslümanlar aralar�nda 

ittifak kurmu� olmalar�na ra�men, kibirlilik ve tedbirsizlerinden dolay� bir �ey elde 

edemediler. R�dvan ise y�ll�k 32.000 alt�n vergi kar��l��nda Haçl�larla bar�� imzalamaya 

mecbur oldu. Bununla beraber ba�ar�s�zl�k ve zalimli�iyle bilinen R�dvan, 

hiçbir �ey yapamadan ölmü�tür. 

Alparslan-� Ahras b. R�dvan 

H. 507’de henüz 16 ya��nda tahta ç�kt�. Lü’lü Vasi olarak tayin edildi. Kendisine 

dilinin peltekli�i dolay�s�yla “Ahras” denilmi�tir. Fat�miler döneminden Halep’te 

kalan Bat�nileri ortadan kald�rd�. Ancak H. 508’de Halep kalesinde köleleri 

taraf�ndan öldürüldü. 

Sultan �ah 

H. 508’de Halep hükümdar� oldu. Aciz bir insan olan Sultan �ah’�n hiçbir 

ba�ar�s� olmad��ndan, Halep halk� Haçl�lar�n kovulmas� için Diyarbak�r hâkimi 

�lgazi b. Artuk’a müracaat ederek ba�l�l�klar�n� bildirmi�tir. Bunun üzerine Sultan 

�ah Halep’i terkederek Mardin’e yerle�mi�, o�lu Dukak’� taht�n varisi olarak b�rakm��t�r. 

Dukak da istikrarl� ve verimli olmad��ndan 

Selçuklular�n Halep’teki hâkimiyetleri 

sona ermi�tir. 

6. Atabey Devleti 

Halep valisi Kutluk’un ba��ms�z sevdas� 

ile isyan etmesi ve Halep halk�n�n da 

eski vali Artuklu Süleyman b. Abdülcabbar 

etraf�nda toplanmas� sebebiyle Musul hâkimi 

�madeddin Zengi Halep’e Karaku� komutas�nda 

asker göndererek H.523’te ele geçirmi� 

ve devlet i�lerini düzenlemi�tir. Halep ve 

�am civar�nda bulunan Haçl�lar ile sava�arak 

galip geldi. �madeddin’in Haçl�lar ile yapt�� 

sava�larda Müslümanlara yapm�� oldu�u 

hizmet çok büyüktür. Haçl�lar onu kan dökücü 

anlam�na gelen “Hunriz” ad�yla anarlar. 

Bu s�rada �stanbul imparatoru büyük bir 

orduyla gelerek Halep’i ku�atm��t�r. Üstünlük 

kuran �madeddin’in askerleri daha son- 

80 

Caber Kalesi


___________________________________________________________________________________�� 

ra H. 514’te Caber kalesinde �madeddin’i öldürmü�lerdir. �yi görünümlü ve esmer 

olan �madedddin 60 ya��ndayd� ve Rakka’da gömüldü. 

Nureddin �ehid 

H.541’de tahta ç�km�� ve sürekli olarak Haçl�larla sava�arak, pek çok kale 

fethetmi�tir. Nureddin �slam tarihinde önemli bir yere sahip olup, çok yüce bir 

mevki elde etmi�tir. Nureddin sava�ç�l��n�n yan�nda imar çal��malar�na da çok 

önem vermi�, Halep ve �am’da medreseler, bimaristanlar ve kaleleri tamir ettirmi�tir. 

H. 569’da ölmü�tür. Nureddin �ehid H. 511’de Halep’te do�mu�, esmer, uzun 

boylu, az sakall� ve yak��kl�yd�. Topraklar�n� k�l�c�yla geni�letmi�, Yemen, M�s�r, 

Kudüs ve Hicaz’da ad�na hutbe okutmu�tur. Son derece adil, dindar, düzgün bir 

hayat ya�am�� ve ço�u geceleri namaz ile geçirmi�tir. 

Meliküssalih �smail 

11 ya��nda tahta ç�kan �smail’in veziri ve vasisi Emir �emseddin’di. Tarih 

sahnesine Eyyübilerin ç�kmas�yla �smail taraf�ndan hükümet merkezi �am’dan Halep’e 

nakledilmi�tir. Daha sonra Selahaddin Eyyübi iki defa Halep’ e gelerek kaleyi 

ku�atm��, baz� �artlar� kabul ettirerek bar�� yapm�� ve M�s�r’a geri dönmü�tür. �smail 

iç karga�alar ile u�ra�arak, Haçl�lar ile bar�� yapmay� tercih etti�inden bir etkinli�i 

kalmam��t�r. Topraklar�n� Musul hâkimi ve amcazadesi olan �zzeddin Mesud’a vasiyet 

ederek Halep’i teslim etti. �zzeddin Mesud da Halep’i karde�i �madeddin’e 

verdi. 

7. Eyyübi Devleti 

H. 579’da Selahaddin Eyyübi Halep hâkimi olan �madeddin’e Sincar’� verip 

Halep’i ald� ve o�lu Melik Zahir �madeddin Osman’� Halep hükümdar� yapt�. H. 

583’te Selahattin Kudüs’ü Haçl�lardan geri ald� ve Mescid-i Aksa’y� tamir ettirdi. 

Nureddin �ehid’in yapt�r�p, Kudüs geri al�nd��nda Mescid-i Aksa’ya koyulmas�n� 

vasiyet etti�i minberi getirerek yerine yerle�tirdi. Gerek Selahattin ve gerekse de 

o�lu Melik Zahir Halep’te kanl� ve �anl� bir sava� sonucunda Haçl�lar� peri�an ettiler. 

Selahaddin öldükten sonra Halep bölgesi çocuklar� aras�nda �u �ekilde taksim 

edilmi�tir. 

Melik Zahir’e Halep 

Melik Adil’e Hama, Mare, Münbiç ve Necim Kalesi 

Behram �ah’a Rahye ve Tedmur 

Osman’a �irez 

Bedreddin Y�ld�r�m’a Telba�er 

�zzeddin b. �brahim’e Boyun, Kefer-i Tab ve Kamiyye 

Lakin Melik Zahir k�sa bir süre içerisinde Halep civar�n� ele geçirerek Halep 

kalesini tamir etmi�tir. Zeki ve uyan�k olan Zahir 21 y�l tahtta kald�ktan sonra H. 

613’te Halep’te ölmü�tür. 

81

ORSAM 


� 

öldü. 

Melik Aziz 

�ki ya��nda taht�n sahibi olan Aziz’in vasisi �ahabeddin Tu�rul idi. H. 634’te 

Melik Nas�r Yusuf 

H. 634’te tahta ç�km�� ancak, devletin idaresi annesi Zayfe Hatun’un elindeydi. 

Döneminde Eyyübi askerleri kâh Belen da�lar�nda Ermenilerle, kâh Antakya 

vadilerinde Haçl�larla sava�arak �anl� zaferler kazanm��t�r. Onun zaman�nda Mo- 

�ollar Halep’i ya�malayarak tahrip etmi�lerdir. Nas�r Hülagü’ye esir olarak sonunda 

�ehit olmu�tur. Rivayete göre Tebriz’de gömülmü�tür. Halep H. 660’da M�s�r’daki 

Türk Devleti idaresine geçmi�tir. 

8. Mara�’ta Dulkadiro�ullar� 

Dulkadiro�ullar�n� olu�turanlar, Mo�ol istilas� üzerine Anadolu’ya gelen 

büyük bir Türkmen a�iretidir. Söz konusu a�iret ad�n� Dulkadir adl� bir beyin ad�ndan 

almaktad�r. Bunlar göçebe olup yaz�n Elbistan ve civar�ndaki yaylalarda, k��n 

da Mara�’ta bulunurlard�. Dulkadiro�lu beyli�i Dulkadir Beyinin o�lu Karacabey 

taraf�ndan kurulmu�tur. Lakin Dulkadiro�lu beyleri ba��ms�z olmay�p, ço�unlukla 

M�s�r’daki Çerkez devleti ve bazen de Osmanl� devleti taraf�ndan atana gelmi�lerdi. 

Osmanl� ve Çerkez devleti aras�nda meydana gelen so�uklu�u belki de en önemli 

sebebi budur. “Zulkadir” terimi bugün Mara� Türkleri taraf�ndan “Dul�adir” olarak 

teleffuz edilmektedir. Bu telaffuz �ekli baz� Arap tarihçileri taraf�ndan özellikle, �bni 

�uhne ve Fermani tarihinde Türklerin telaffuz etti�i �ekilde asl� “Zulkadir” bozulmu� 

hali de “Dul�adir”’dir. Caferiye’nin kitab�nda yazd��na göre “Dulkadir hükümdarlar� 

Sasani krallar� soyundan olup, hatta adlar�na okuttuklar� hutbelerde bu 

soy silsilesini zikretmektedirler”. Fihrist-i Tevarih ve Fermani tarihinde 

Dulkadiro�ullar� soyunun Fars krallar�ndan Kisra kral� Berno�ervane’ye kadar ula�t��n� 

bilindi�ini beyan etmektedirler. 

Zeyneddin Karacabey 

H. 710’da Dulkadir Beyi öldü�ünde yerine o�lu Karacabey a�iretin beyi oldu. 

Yirmi sene kadar a�iretin beyli�ini yapt�ktan sonra H. 740’da ba��ms�zl��n� ilan 

etti. Karacabey ile a�iret halk� gayet cesur olduklar�ndan, bazen kendi ba�lar�na gazaya 

ç�karlar, bazen de Halep ve �ama valilerine yard�m ederlerdi. Bundan dolay� 

bir hayli nüfuz ve asker sahibi olmu�lard�. Ancak hükümeti, a�iret halk�yla di�er 

baz� ufak tefek Türk kabilelerinden olu�maktayd�. Karacabey hayat�n� göçebelikle 

geçirmi� ve H. 780’de, 100 ya��nda ölmü�tür. 

Halil Bey 

Karacabey’in o�lu olup H.780’de babas�n�n yerine geçmi�tir. Elbistan’� sava- 

�arak ele geçirmi� ve Mübarek �ah lakab�n� alarak buray� idare merkezi yapm��t�r. 

Bir ara Halep ve Mara�’� da zapt etmi� ve tehditleri kar��s�nda Halil Bey’in kar��s�na 

M�s�r sultan� Melik Salih, Halep ve �am valilerini göndermi�tir. Bunlar Elbistan’a 

yürüdülerse de ba�ar� elde edemediler. Bir k�sm� Türkmenler taraf�ndan etkisiz hale 

82


___________________________________________________________________________________�� 

getirildi. Daha sonra M�s�r sultan�na taraftar görünen Harput hâkimi �brahim Bey 

ile baz� Türkmen beyleri taraf�ndan H. 786’da öldürülüp kesilen kafas� M�s�r’a gönderildi. 

Nas�ruddin Mehmet Bey 

Halil Bey’in o�lu olup, H. 786’da beyli�in ba��na geçmi�tir. Döneminde bölgedeki 

birçok beylikle sava�m�� ve sonuçta H.791’de Mara� civar�nda M�s�rl�larla 

yapt�� sava�ta öldürülmü�tür. Mehmet Bey Mara� ve Kayseri sancaklar�n� topraklar�na 

katm��, Mara�’� idare merkezi olarak kullanm��t�r. 

Sülü Bey 

Karacabey’in o�ludur. H.791’de beyli�in ba��na geçmi�tir. Ramazan ve 

Karamano�ullar�yla pek çok sava� yapm��, ço�unlukla zafer kazanm�� özellikle M�s�rl�larla 

yapt�� sava�ta büyük bir orduyu ma�lup etmi�tir. M�s�rl�lar ise bunun 

içinde Halil Bey’de oldu�u gibi hile yolunu seçerek Dulkadiro�ullar�ndan Alihan 

Bey’i kand�rarak Sülü Bey’i H. 800’de uykusunda öldürtmü�tür. 

Süleyman Bey 

Nass�ruddin Mehmet Bey’in o�ludur. H.800’de beyli�in ba��na geçmi�tir. 

Tenperver 145 bir insan olan Süleyman Bey, dönemini zevk ve sefa ile geçirmi�, ikinci 

y�l�nda eceliyle Mara�’ta ölmü�tür. Süleyman Bey k�z�n� Edirne’de bulunan Fatih 

Sultan Mehmet Han ile evlendirdi�i Cevri tarihinde bildiriliyorsa da, Fatih’in o tarihten 

çok sonra do�du�una bak�l�rsa, söz konusu tarihte hata oldu�u anla��l�r. 

Melik Arslan Bey 

H.802’de beyli�in ba��na geçip, on iki sene hüküm sürdükten sonra M�s�r’a 

gitti. Güya Harput’u Uzun Hasan’a verdi�i bahanesiyle idam edilmi� ve H. 814’te 

yerine �ah Budak Bey getirilmi�tir. 

�ahbudak Bey 

Gariptir ki M�s�r sultan� �ahbudak’� ve Osmanl� padi�ah� da �ehsuvar Bey’i 

Dulkadir Beyi atad�klar�ndan, �ahbudak Mara�’ta ve �ehsuvar’da Elbistan’da idare 

merkezi kurmu�lard�r. Aralar�nda yirmi sene boyunca münaka�a devam etmi�, 

�ahbudak’�n ölümüyle �ehsuvar Bey muhalefetsiz beyli�in ba��na geçmi�tir. 

�ehsuvar Bey 

�ehsuvar Bey Elbistan’da bulundu�u H.872’de Cemdar komutas�ndaki büyük 

bir M�s�r ordusunu ma�lubiyete u�ratarak, Cemdar’� da esir alm��t�r. H.875’te 

Ramazano�ullar�n�n üzerine yürüyerek, onlar� Payas’a kadar takip etti. Payas ve 

Darende’yi ele geçirdi. Yine ayn� y�l içerisinde M�s�r sultan� �ehsuvar Bey üzerine 

büyük bir ordu gönderdiyse de, �ehsuvar Bey M�s�r ordusunu hezimete u�ratt�. 

Halep’e kadar kovalad�. H.876’da M�s�r sultan� üçüncü bir ordu gönderdiyse de 

145 Rahat�na dü�kün, tembel, vücudunu beslemek telâ��nda olan. 

83

ORSAM 


� 

bunlar da öncekilerle ayn� sonu payla�t�lar. H.876 y�l� sonunda Emir Temraz komutas�nda 

gelen büyük bir M�s�r ordusuyla yapt�� sava�ta ordusu bozguna u�rayan 

�ehsüvar Bey Ezmanti kalesine kapand�. Daha sonra Emir Temraz’dan af dilemi�se 

de, tutuklanarak M�s�r’a gönderilmi� ve M�s�r sultan� Katibay’�n emriyle Bâbü’z- 

Züveyle’de as�larak idam edildi. Ya�� henüz elliye varmam��t�. Ak�ll�, edip ve yi�itti, 

ad�na para bast�rm��t�r. 

Alâüddevle Bey 

�ehsuvar Bey’den sonra karde�i Alâüddevle Bey olmu�tur. Çok yi�it ve cesur 

bir bey olan Alâüddevle, M�s�rl�larla yapt�� üç sava�tan ikisini kazanarak topraklar�n� 

geni�letmi�, Ankara, Diyarbak�r, Tarsus, Sis (Kozan), Rumkale taraflar�n� 

egemenli�i alt�na alm��t�r. Ancak aradan çok geçmeden yükseli�, dü�ü�e dönü�mü�tür. 

H.912’de �ah �smail Diyarbak�r’� sava�la fethettikten sonra Alâüddevle’nin 

o�ullar� ve baz� adamlar�n� esir etti. M�s�r sultan�n�n taraftar� olan Alâüddevle Malatya 

yolu ile �ran üzerine gitmekte olan Osmanl� ordusunun mühimmat kafilelerine 

sald�rd��ndan, yakalan�p cezaland�r�lmas� için Vezir Sinan Pa�a ile Alâüddevle’nin 

ye�eni olup Osmanl� hizmetinde olan �ehsuvar o�lu Ali Bey görevlendirilmi�tir. 

H.922’de Alâüddevle ile Ali Bey aras�nda Göksun’da meydana gelen sava�ta Dulkadiro�lu 

ordusu yenilgiye u�ram��t�r. 90 ya��nda olan Alâüddevle ve ileri gelen 

adamlar� kaçm��, ancak Turna da��nda yakalanarak öldürülmü�lerdir. Dulkadiro�lu 

topraklar� Mara� Eyaleti ad� alt�nda Osmanl� topraklar�na kat�larak, valili�ine de 

Ali Bey atanm��t�r. 

Dulkadiro�ullar� Beyli�i alt�n ça��n� Alâüddevle zaman�nda ya�am��t�r. O 

dönemde beyli�in hâkimiyeti alt�nda olan bölgeler ise �unlard�r: Mara�, Elbistan, 

K�r�ehri, Harput, Malatya, Diyarbak�r, Kayseri, Payas, Sis, Tarsus, Amik Ovas�, Besni, 

Antep, Gündüzlü 146, Karsi, Dulkadriye, H�sn�mansur, Darende, Rumkale ve 

A’zâz. 

b. Halep Vilayetinin Önemli Tarihi Olaylar� 

Hicretten Önce 

3834 Hz. �brahim ile Hz. Lut’un Ailesinin Urfa’dan Harran ve Oradan Arz-� Kenan’a 

Hicreti 

3360 Orta Asya’da Hüküm Süren Türk Hanlar�ndan O�uzhan’�n Halep ve M�s�r 

Havalisini �stila Etmesi 

1825 Hz. �brahim’in Urfa’da Babil Kral� Ramis Yani Nemrut Taraf�ndan Ate�e 

At�lmas� 

1598 Hz. Davut’un Bu Bölgede Padi�ahl�� 

1453 Hz. Süleyman’�n Bu Bölgede Padi�ahl�� 

0884 Antakya’n�n M�s�r Hükümdar� Orktebos Taraf�ndan ��gali 

146 Zaman�nda çok me�hur bir kasabayd�. �imdi Bereket da�� eteklerinde ve K�z�khan’�n iki saat kuzeyinde 

kal�nt�lar� mevcuttur. 

84


___________________________________________________________________________________�� 

0223 �stanbul’un Kurucusu Kostantin’in Annesi Hilane’nin Halep’te Kendi Ad�na 

Bir Kilise �n�as� (Huluye Camisi) ve Yine Urfa’da Bir Kilise ile Beraber Hilan 

Köyünden Halep’e Gelen Suyolunu Yapt�rmas� 

0086 No�irvan Adil Taraf�ndan Antakya’n�n Zapt�, Ahalisinin Babil Civar�na Nakli. 

0019 Hüsrev Pervez Taraf�ndan Antakya’n�n Zapt� ve Ya�malanmas� 

0016 

Hicretten Sonra 

Halep ve Ba�l�lar�n�n Fethi 

0037 S�ffin Olay� (Rakka Kazas�nda Meydana Gelmi�tir) 

0041 Halep’in Emevi �daresine Geçmesi 

0094 Emevi Halifelerinden Ömer b. Abdülaziz’in Münbiç Kazas�nda Bulunan 

Hanas�r Köyünü �kinci Hükümet Merkezi Yapmas� 

0128 Halep’in Abbasi �daresine Geçmesi 

0333 Beni Hemdan Devletinin Kurulu�u (Y�k�l�� 381) 

0333 �h�id’in Halep’i Zapt Ederek Etraf�ndaki Ormanlar� Kesmesi 

0354 Me�hur �air Mütenebbi’nin Halep’te Vefat� 

0367 Seyfüddevle’nin Halep’te Vefat� ve Na��n�n Nakledilerek Diyarbak�r’da Defni 

0402 Halep’te Merdas Melikli�inin Ortaya Ç�k�� 

0449 Mareli Me�hur �air Ebu’l-âlâ’n�n Mare’de Vefat� 

0468 Halep ve �am’da Selçuklu Devletinin Kurulu�u (Y�k�l�� 507) 

0490 Haçl�lar�n �skenderun’u �stilas� ve Antakya’y� Ku�atmalar� 

0490 Haçl�lar�n Urfa, Suruç, A’zâz ve Harim’i �stilas� 

0491 Alt� Ay Muharebenin Ard�ndan Haçl�lar�n Antakya’y� Zapt� 

0504 Halep Hâkimi R�dvan’�n Haçl�lar ile Bar�� Yapmas� 

0513 Halep Hükümdar� �lgazi ile Haçl�lar Aras�nda Halep’e Yak�n Aklin Adl� 

Yerde Muharebe ve �lgazi’nin Galibiyeti 

0518 Haçl�lar�n Halep’i Ku�atmas� ve Musul Hükümdar� Aksungur’un Yard�m�yla 

Ku�atman�n Kald�r�lmas�, A’zâz ve Kefer-i Talib’in Haçl�lardan Geri 

Al�nmas� 

0523 Aksungur’un O�lu ve Halep Hükümdar� �madeddin Zengi ile Haçl�lar Aras�nda 

Halep Civar�nda �iddetli Bir Muharebe Yap�lmas� ve �madeddin’in 

Galibiyeti 

0531 �madeddin Taraf�ndan Mare’nin Haçl�lardan Geri Al�nmas� 

0539 �madeddin’in Urfa ve Suruç ile F�rat’�n do�usunu Sava�arak ve Birecik’i de 

Sulh ile Haçl�lardan Almas� 

0541 �madeddin’in Caber’deki Köleleri 

Nureddin’in Hükümdar Olmas� 

Taraf�ndan Öldürülmesiyle Yerine 

0546 Nureddin �ehid’in Cuslin Ad�ndaki Me�hur Bir Haçl� Reisini Esir Alarak 

Antep ve Mara� ile Havalisini Haçl�lardan Geri Almas� 

0559 Nureddin �ehid’in Me�hur Harim Meydan Sava��ndan Sonra Haçl�lardan 

Harim Kalesini Zapt� 

0566 Atabey Meliklerinden II. �madeddin’in Halep’i Selahaddin Eyyübi’ye Terki 

0583 Selahaddin’in Bilan Da��nda Olan Bakras Kalesini Haçl�lardan Geri Almas� 

85

ORSAM 


� 

0605 Selahaddin’in O�lu ve Halep Hükümdar� Melik Zahir’in Halep Suyolunu 

Tamir Ettirmesi 

0607 M�s�r Padi�ahlar�ndan Melik Zahir Rukneddin Baybars El-Bendakdari Taraf�ndan 

Antakya’n�n Sava�la Haçl�lardan Geri Al�nmas� 

0776 Halepliler Taraf�ndan Sis (Kozan)’in Fethi 

0780 Mara�’ta Dulkadiro�lu Hükümetinin Kurulmas� 

0781 Halep’in Mare’deki Çerkez Devletinin �daresi Alt�na Geçmesi 

0803 M�s�r Sultan� Melik Zahir b. Berkok ile Timurlenk Aras�nda Mercidab�k’ta 

Muharebe, Halep’in Timurlenk Taraf�ndan �stilas� ve Münbiç �ehrinin Tahribi 

0893 Hersek O�lu Ahmet Pa�a Komutas�ndaki Osmanl� Donanmas�n�n M�s�rl�lar� 

Tehdit Ederek �skenderun’a Gelmesi 

0921 Veziriazam Sinan Pa�a ile �ehsuvaro�lu Ali Bey Taraf�ndan Dulkadiro�lu 

Hâkimi Alaüddevvle ile Hükümetinin �mhas� 

0922 Yavuz Sultan Selim Han’�n Halep’e Geli�i ile Halep ve �am’� Fethetmeleri 

0955 Kanuni Sultan Süleyman Han Acem Seferinde �ken Halep’te K��lamas� ve 

�lkbahar’da Sefere Ba�lamas� 

0960 Kanuni’nin Acem Seferine Gitmek Üzere �kinci Defa Halep’e Gelmesi ve 

�ehzade Cihangir’in Halep’te Ölümüyle Na��n�n �stanbul’a Nakli 

1047 Sultan IV. Murat Han’�n Ba�dat’a Gitmek Üzere Halep’e Geli�i 

1238 Halep’te Deprem Olmas�, Pek Çok �nsan�n Ölümü ve Pek Çok Binan�n Harap 

Olmas� 

1247 M�s�rl� �brahim Pa�a’n�n Halep’e Gelmesi (Ayr�l�� 1255) 

1266 Halep Hadisesi 

1277 Mara� Sanca��nda Çerkez Muhacirlerin �skân� 

1282 F�rkay� �slâhiye’nin Geli�i ve Vilayet Te�kili 

1284 F�rat Ad�ndaki Vilayet Gazetesinin Yay�nlanmas�, Salname Haz�rlanarak 

Bas�lmas� 

1287 Antakya’da Meydana Gelen �iddetli Depremin Birçok Hasar ve Zayiata Sebep 

Olmas� 

1296 Vilayette Adliye Kurulmas� 

1296 Vilayette Zaptiye Askerlerinin Jandarmaya Dönü�türülmesi 

1296 Vilayette Polis �daresinin Kurulmas� 

1296 Münbiç ve Harim’de Çerkez Muhacirlerinin �skân� 

1297 A�ar ve A�nam �daresinin Kurulu�u (La�v� 1303) 

1299 Halep’te Emlâk-� Seniyye �daresi’nin Kurulu�u 

1299 Merkez Mutasarr�fl��n�n Kurulu�u (La�v� 1303) 

1299 Zor Sanca��n�n Vilayetten Ayr�larak Müstakil Mutasarr�fl��a Dönü�türülmesi 

1300 Vilayette Nüfus �daresinin Kurulu�u ve Nüfus Say�m� Yap�lmas� 

1301 Vilayette Reji �daresinin Kurulu�u 

1302 Antep Kazas�nda Karadinek Köyüne 1800 Dirhem A��rl��nda Gökta�� Dü�mesi 

1302 Halep Büyük Emevi Camisinin Tamiri 

1303 Ticaret Odas�n�n Kurulu�u 

1303 Rakka Kazas�n�n Zor Sanca��ndan Ayr�larak Vilayete Ba�lanmas� 

86


___________________________________________________________________________________�� 

1304 Halep’te Askeri Rü�tiye Mektebinin Aç�l�� 

1304 Münbiç’te Padi�ah Ad�na Onun Ad�n� Ta��yan Bir Cami Yapt�r�lmas� 

1304 Halep ile �skenderun Aras�nda �ose Yolun Tamamlanarak Aç�l�� 

1304 Cebel-i Sem’ân Kazas�n�n Kurulu�u 

1306 Vilayette Sicil-i Ahval Komisyonunun Kurulu�u 

1307 Ziraat Bankas�n�n Kurulu�u 

1307 Orman �daresinin Kurulu�u 

1310 Halep’te Mülkiye �dadi Mektebinin Aç�l�� 

1310 �am’dan Halep’e ve Birecik’e Kadar Demiryolu Yap�lmas� Karar� 

1310 Osmanl� Bankas�’n�n Halep’te �ube Açmas� 

1310 Halep’te K�z Mektebinin Aç�lmas� 

1317 Halep’te Saat Kulesi �n�as� 

1318 Halep’te Gureba için Hamidiye Ad�yla Bir Hastane �n�a Edilerek Aç�lmas� 

1319 Halep’te Sanayi Mektebinin Aç�lmas� 

1321 Halep’te Bir Genel Sergi Aç�lmas� 

1323 Vilayette Yeniden Nüfus Say�m� Yap�lmas� 

1323 Hama-Halep Demiryolunun Resmi Aç�l�� (16 �aban 1324) 

c. Halep Valileri 

0016 

Hulefa-i Ra�idin Dönemi Valileri 

Ebu Abide 

0016 Halid b. Velid (Ebu Abide Taraf�ndan) 

0017 Habib b. Müslim b. Malik 

0018 Ayaz b. Ganem (Ebu Abide Taraf�ndan) 

0020 Seyyid b. Amr b. Hadimü’l-Cemhi 

0021 Amir b. Sad b. Abdünnas�ri 

0026 Muaviye 

0026 Habib b. Selme b. Malik (Muaviye Taraf�ndan) 

Emevi Dönemi Valileri 

0042 Abdurrahman b. Halid 

0046 Malik b. Abdullah 

0050 Be�ir b. Ebi Ertah 

0051 Faz�la b. Abid 

0051 Be�ir b. Ebi Ertah (2. Defa) 

0052 Süfyan b. Avf 

0052 Muhammed b. Abdullah Es-Sekafi 

0053 Abdurrahman b. Ümmü’l-Hâkim Es-Sekafi 

0054 Muhammed b. Malik Maan b. Bezidü’s-Selmi 

0055 Süfyan b. Avf (2. Defa) 

0056 Cennade b. Ebi Emevi 

0057 Abdullah b. Kays 

0058 Malik b. Abidülhesami 

0066 Abdülmelik b. Mervan 

0073 Muhammed b. Mervan 

87

ORSAM 


� 

0077 Velid b. Abdülmelik 

0085 Muhammed b. Mervan (2. Defa) 

0086 Müslim b. Abdülmelik 

0091 Abdülaziz b. El-Velid 

0092 Müslim b. Abdülmelik (2. Defa) 

0095 Abbas b. El-Velid 

0099 Hellal b. Abdülalaili 

0099 Velid b. Ha�imü’l-Meayeti 

0101 Süleyman b. Velid El-Kakai El-Abdi 

0125 Yezid b. Ömer b. Hebire 

0126 Mesrur b. El-Velid 

0127 Abdülmelik b. Kevser El-Konevi 

0132 

Abbasi Döneminde “Amil” Unvan�yla Valilik Yapanlar 

Abdullah b. Ali b. Abdullah b. �lyas 

0137 Zefer b. As�m b. Abdullah 

0137 Ebu Müslim El-Horasani 

0137 Salih b. Ali b. Abdullah b. �lyas 

0152 Fad�l b. Salih 

0152 Fad�l b. El-Fad�l 

0154 Musa b. Süleyman El-Horasani 

0163 Harun Er-Re�id 

0170 Abdülmelik Salih (Harun Er-Re�id Taraf�ndan) 

0176 Musa b. �sa 

0176 Musa b. Yahya b. Halid 

0178 Cafer b. Yahya b. Halid b. Bermek 

0180 �sa b. El-Aki 

0182 �smail b. Salih b. Ali 

0182 Abdülmelik b. Salih (2. Defa) 

0187 Kas�m 

0193 Hezime b. Haz�m 

0194 Abdülmelik b. Salih (3. Defa) 

0197 Hezime (2. Defa) 

0198 Tahir b. Hüseyin 

0206 Abdullah b. Tahir 

0213 Abbas b. Memun 

0214 �shak b. �brahim b. Musar 

0215 �sa b. Ali b. Salih 

0218 Abdullah b. Abdülaziz b. El-Fusul (Memun Taraf�ndan) 

0223 Abdullah (Mutas�m Taraf�ndan) (M�s�r, �am ve Cezire’nin ilk Türk valisi 

olup, Esnas Lakab�yla an�lmaktad�r.) 

0230 Abdullah b. Abdülaziz (2. Defa) 

0230 Abdullah b. Muhammed Salih 

0231 Ahmet b. Selam b. Fetiye 

0231 Nas�r b. Hamza b. El-Hezzi 

0232 Ali b. �smail b. Salih 

88


___________________________________________________________________________________�� 

0232 �sa b. Abdullah 

0235 Muttas�r b. El-Mütevekkil 

0235 Tahir b. Muhammed b. �smail 

0247 Vas�f Et-Türkî 

0250 Musa b. Bo�a 

0251 Ebu Tamam Meyhun b. Süleyman Hadfe 

0252 Hamdü’l-Mevlüd 

0252 Salih b. Abdullah 

0253 Ebu Tamam Meyhun (2. Defa) 

0254 Ebu �sak David 

0255 Ahmet b. �sa b. E�-�eyh 

0258 �smail-i Tavil 

0266 Lü’lü b.Tolon Taraf�ndan 

0269 Abdullah b. El-Feh b. Tolon Taraf�ndan 

0271 Ebu Musa Muhammed b. El-Abbas b. Tolon Taraf�ndan 

0271 Ahmet b. Zi G�yas b. Tolon Taraf�ndan 

0271 Ak�in olarak bilinen Muhammed b. Ebi Es-Sac b. Tolon Taraf�ndan 

0276 �h�id’in Babas� Tafh b. Haf 

0276 Küret El-Horasani Olarak Bilinen b. El-Hasan Ali El-Mutezid Taraf�ndan 

0289 Ahmet b. Sehl Elbu �ecayi 

0289 Ebulaz Halife b. El-Mübarek Karabita F�rka-i Ba�babi Mahvetmi�tir 

0290 �sa Gulam El-Nu�iri 

0290 Ebulhasan Zekâ Abdullah 

0294 Hüseyin b. Hemdan b. Hemdun El-A�ur 

0302 Ebu El-Abbas b. El-Muktedir Nakibi Munes El-Had�m Taraf�ndan 

0302 Ebu Kabus Munes Taraf�ndan 

0316 Hellal b. Bedir Munes Taraf�ndan 

0317 Vas�f El-Bektehri 

0318 Ahmet b. Kebgali� 

0319 Tarif b. Abdullah Es-Sekri 

0324 Bedir El-Har�eni 

0324 Tarif (2. Defa) 

0324 Ebubekir Muhammed b. Tabh El-�h�idi 

0325 Ebu Abbas Ahmet b Said El-Güllabi �h�id Taraf�ndan 

0327 Ebu Bekir Mehmed b. Raik 

0328 Muhammed b. Bezdad Raik Taraf�ndan 

0329 Musaver b. Muhammed Er-Ruki �h�id Taraf�ndan 

0329 Ebubekir b. Raik Taraf�ndan 

0330 Yanes Munsi 

0332 Ebubekir Muhammed b. Ali b. Mukatil 

0332 Ebu Abdullah El-Hüseyin b. Said 

0333 Ebu El-Feth Osman b. Said El-Güllabi �h�id Taraf�ndan 

0333 Seyfüddevle Ali b. Hemdan 

0356 Sadüddevle �erif b. Seyfüddevle 

0358 Karube b. Sadüddevle 

0366 Sadüddevle b. Bekcor 

89

ORSAM 


� 

0366 Sadüddevle 

0381 Ebulfezail b. Sadüddevle 

0381 Lü’lü b. Sadüddevle 

0414 Salih b. Merdas M�s�r Hükümdar� Taraf�ndan 

0420 Nas�r b. Salih 

0429 Dezberi M�s�r Hükümdar� Taraf�ndan 

0433 Semal b. Salih b. Merdas 

0449 Hasan b. Mülhem M�s�r Hükümdar� Taraf�ndan 

0452 Mahmud b. Nas�r El-Merdas 

0453 Semal (2. Defa M�s�r Hükümdar� Taraf�ndan) 

0454 Atiye b. Salih b. Merdas 

0454 Mahmud b. Atiye 

0468 Nas�r b. Mahmud 

0468 Sab�k b. Atiye 

0473 Müslim b. Hari� �erif Ebu Ali Taraf�ndan 

0478 Tutu� b. El-Hetteni Selçuklular Taraf�ndan 

0478 Aksungur Selçuklu Melik�ah Taraf�ndan 

0486 Hasan b. Ali El-Harezmî Selçuklu Tutu� Taraf�ndan 

0488 R�dvan b. Tutu� Ba�dat’taki Abbasi Devleti Taraf�ndan 

0507 Alparslan 

0508 Alparslan’�n Biraderi Sultan�ah 

0511 Hüsameddin Timurta� �lgazi Taraf�ndan 

0515 Abdülcabbar 

0518 Timurta� (2. Defa) 

0518 Bersuki Aksungur 

0519 �zzeddin b. Aksungur 

0520 Kaymaz �zzeddin Taraf�ndan 

0521 Süleyman b. Abdülcabbar 

0522 Atabegi �madeddin 

0530 Esvar �madeddin Taraf�ndan 

0541 Nureddin b. �madeddin 

0569 �smail b. Nureddin 

0577 Mesud b. Mevlüd Atabegi 

0577 �madeddin b. Mevlüd 

0579 Melik Ez-Zahir Sultan Selahaddin Eyyübi Taraf�ndan 

0579 Selahaddin’in Biraderi Melik El-Adil 

0582 Melik Ez-Zahiri (2. Defa) 

0613 Melik El-Aziz b. Melik Zahir 

0634 Melik El-Nas�r b. Melik El-Aziz 

0658 Lü’lü b. Bedreddin 

0678 �dmer Akku� E�-�emsi 

0679 Alimüddin b. Sencer El-Ba�kurdi 

0681 �emseddin Karasenkar 

0691 Seyfüddin b. Balban Et-Tabah 

0699 Karasenkar (2. Defa) 

0710 Seyfüddin K�pcak 

90


___________________________________________________________________________________�� 

0710 Esen Timur 

0711 Karasenkar (3. Defa) 

0712 Seyfüddin b. Sevdi El-Cemdar 

0714 Alâeddin Altun Bo�a 

0727 Seyfüddin Argun El-Nas�ri 

0731 Altun Bo�a (2. Defa) 

0738 Seyfüddin Targay 

0741 Seyfüddin El-Nas�ri Ta�timur 

0742 Aydo�mu� El-Nas�ri 

0742 Dokuz Timur El-Hamevi 

0744 Yel Bo�a El-Tecbavi 

0746 Seyfüddin K�r�ktay 

0747 Seyfüddin Tebük Timur 

0747 Seyfüddin Bey Timur 

0748 Argun�ah El-Nas�r 

0748 Fahreddin Ayaz 

0748 Seyfüddin b. El-Hac Arkutay 

0752 Seyfüddin Bigarus 

0753 Argun El-Kâmili 

0755 Seyfüddin Tar El-Nas�ri 

0759 Seyfüddin Mencük El-Nas�ri 

0759 Alâeddin El-Mardini 

0760 Seyfüddin Beg Timur El-Mumni 

0760 Seyfüddin Beg Timur El-Harezmî 

0761 �ahabeddin Ahmet 

0762 Seyfüddin Kutlu Bo�a El-Ahmeti 

0763 Seyfüddin Menküli Bo�a El-Hamdi 

0764 Kutlu Bo�a (2. Defa) 

0765 I��k Timur El-Mardini 

0766 Seyfüddin 

0767 Seyfüddin Menküli Bo�a (2. Defa) 

0769 Alâeddin Altun Bo�a Et-Tavil 

0770 Seyfüddin Esen Bo�a 

0770 Ku� Timur 

0771 I��k Timur (2. Defa) 

0773 �zzeddin Aydemir El-Devadar 


0775 Beg Timur El-Harezmî (2. Defa) 


0780 Seyfüddin Menküli Bo�a El-Ahmeti (2. Defa) 


0781 Seyfüddin Timurbay Et-Timurta� 

0781 Menküli Bo�a El-Ahmeti (3. Defa) 

0783 Seyfüddin �nal El-Yusufi 

0783 Seyfüddin Y�lb�ga El-Nas�ri 

0787 Sodon El-Muzafferi 

91

ORSAM 


� 

0788 Y�lb�ga El-Nas�ri (2. Defa) 

0791 Gemi�b�ga EL-Hamevi 

0792 

Çerkez Devleti Taraf�ndan Halep’e “Saltanat Naibi” Unvan�yla Atanan Valiler 

Kara Timurta� El-Ahmeti 

0793 Seyfüddin Helban 

0796 Tanr�verdi 

0799 Argun�ah 

0800 Alâeddin Akb�ga El-Cemal El-Hezeyani 

0801 Timurta� El-Hamdi El-Haseki 

0804 Rakmak 

0806 Alâeddin Akb�ga El-Cemal El-Hezeyani (2. Defa) 


0808 Alaf El-Ceyavi 

0808 El-Amir Çekim 

0808 Timurta� 

0809 Çerkez Akasmi 

0809 El-Amir Çekim (2. Defa) 

0810 Timur B�ga El-Me�tub 


0812 Nuroz 

0813 Korkam�� 

0813 �eyh 


0815 Ye�ik b. Bezdemer 

0817 �nal Es-Saslaki 

0818 Akbey Ed-Devadar 

0820 Kaçkar El-Kardami 

0820 Ye�ik El-Yusufi 

0824 Altun B�ga Es-Sagir 

0824 �nal El-Çekimi 

0824 Tanr�verdi b. Kasruh 

0824 Kani Bey 

0829 Kutluca 

0830 Kasruh 

0837 Korukmu� 

0839 �nal El-Çekimi (2. Defa) 

0839 Tanr�vermi� Türkmani 

0842 Celban 

0843 Kani Bey El-Hamzavi 

0849 Tanr�verdi El-Çerkezi 

0851 Akverdi Es-Saki 

0851 Kani Bey Behluvan 

0851 Persebay El-Nas�ri 

0851 Tetim 

0852 Kani Bey El-Hamzavi (2. Defa) 

92


___________________________________________________________________________________�� 

0857 Yusuf El-Hakani 

0859 Can�m El-E�refi 

0863 �nal El-Ye�beki 

0865 Can� Bey El-Naci 

0868 Berd Bey El-Cemdar 

0871 Ye�bek El-Becasi 

0872 Berd Bey El-Cemdar (2. Defa) 

0874 Kansuh El-Ciyavi 

0878 Katibay El-Hamzavi 

0884 Ezdemer b. Mezid 

0885 Verdi� 

0889 Ezdemer (2. Defa) 

0889 �nal Es-Silahdar 

0903 Canbolat 

0904 Kasruh b. �nal 

0904 Devlet Bey 

0905 Karkam�� b. Veliüddin 

0906 Ekma� b. Veliüddin 

0908 Sibay 

0910 Hayri Bey 

0922 

Osmanl� Dönemi Valileri 

Cafer o�lu Ahmet Karaca Pa�a 

0935 Vezir �brahim Pa�a’n�n Torunu �sa Pa�a 

0937 Halidi �sfendiyar o�lu Musa Bey 

0938 Hüsrev Pa�a (Halep’te mükemmel bir camisi vard�r) 

0941 Hüseyin Bey 

0951 B�y�kl� Pa�a’n�n o�lu Mustafa Pa�a 

0952 Had�m Abdullah o�lu Sinan Pa�a 

0957 Dukakin Ahmet Pa�azade Adli Mehmet Pa�a (Halep’te mükemmel bir camisi 

vard�r) 

0960 Halil o�lu Pir Bey 

0961 Biraderi Kubad Pa�a 

0964 Ferhad Pa�a 

0988 Behram Pa�a (Halep’te mükemmel bir camisi vard�r) 

0994 Biraderi R�dvan Pa�a 

0995 Hasan Pa�a 

0995 Süleyman Pa�a 

0996 Hüseyin Pa�a 

0999 Hac� Ahmet Pa�a 

1002 Mehmet Pa�a 

1005 Ahmet Mutaf Pa�a 

1008 Hac� �brahim Pa�a 

1009 Ali Pa�a 

1009 Be�ir Pa�a 

1009 �erif Pa�a 

93

ORSAM 


� 

1010 Vendes o�lu Ali Pa�azade Hasan Pa�a 

1011 Nas�f Pa�a 

1011 Nasuh Pa�a 

1013 Canbolat Hüseyin Pa�a 

1014 Biraderzadesi Mehmet Pa�a 


1017 Mirahur Yusuf Pa�a 

1018 Küçük Sinan Pa�a 

1019 Mahmut Pa�a 

1026 Karaka� Mehmet Pa�a 

1040 Murtaza Nogay Pa�a 

1043 Ahmet Pa�a 

1045 Emirgune Yusuf Pa�a 

1045 Ahmet Pa�a (2. Defa) 

1050 Nasuh Pa�azade Hüseyin Pa�a 

1053 Siyavu� Pa�a 

1053 Çiftelerli Osman Pa�a 

1054 Hassa Silahdar� �brahim Pa�a 

1054 Dervi� Pa�a 

1057 Debba� Ahmet Pa�a 

1060 Mostarl� Mustafa Pa�a 

1061 �b�ir Pa�a (Halep’te mükemmel bir camisi vard�r) 

1064 Tayyarzade Mustafa Pa�a 

1066 Seyyid Ahmet Pa�a 

1066 Murtaza Pa�a 

1067 Celalizade Abaza Hasan Pa�a 

1068 Edirneli Suhte Mehmet Pa�a 

1069 Konakç� Ali Pa�a 

1070 Haseki Mehmet Pa�a 

1071 Ebu El-Nur Mehmet Pa�a 


1080 �brahim Pa�a 

1080 Silahdar Hüseyin Pa�a 

1082 Kaplan Mustafa Pa�a 



1089 Kara Mehmet Pa�a (Halep’te Vezir Han� olarak me�hur mükemmel bir han� 

vard�r) 

1093 Mahmut Pa�a 

1093 Kara Bekir Pa�a 

1095 Kara Hüseyinzade Mustafa Pa�a 


1098 Siyavu� Pa�a 

1101 Halil Pa�a 

1106 Cafer Pa�a 

1107 Dursun Mehmet Pa�a 

94


___________________________________________________________________________________�� 

1107 Cafer Pa�a (2. Defa) 

1108 Osman Pa�a 

1108 Di�er Osman Pa�a 

1109 Silahdar Hasan Pa�a 

1110 Hasan Pa�a 


1112 Kaymakam Yusuf Pa�a 

1115 Silahdar Ali Pa�a 

1115 Çerkez Mehmet Pa�a 

1116 Hac� K�ran Hasan Pa�a 

1116 Silahdar Abaza Süleyman Pa�a 


1119 Abdi Pa�a 

1120 Türbedar Mehmet Pa�a 

1122 �brahim Pa�a (2. Defa) 

1125 Topal Yusuf Pa�a 

1127 Çerkez Mehmet Pa�a (2. Defa) 

1127 Maktulzade Ali Pa�a 

1128 Halili Abdurrahman Pa�a 

1128 Mustafa Pa�a 


1131 Moral� Ali Pa�a 

1131 Recep Pa�a 

1136 Kürt �brahim Pa�a 

1137 Hekim Pa�azade Ali Pa�a 

1138 Silahdar Mehmet Pa�a 

1138 Arifi Ahmet Pa�a 

1141 Damat Ali Pa�a 

1142 Küçük Mustafa Pa�a 



1147 Polad Ahmet Pa�a 

1150 Osman Pa�a (Halep’te mükemmel bir camisi vard�r) 

1153 Yakup Pa�a 

1157 Hac� Ahmet Pa�a 


1158 Hac� Ahmet Pa�a (2. Defa) 


1162 Osman Pa�azade �smail Pa�a 

1164 Azimzade Sadettin Pa�a 


1165 Abdurrahman Pa�a 

1165 Hac� Ahmet Pa�a (3. Defa) 

1166 Abdullah Pa�a 

1168 Rag�p Pa�a 

1170 Çetelizade Abdi Pa�a 

95

ORSAM 


� 


1171 Abdülcelilzade Hüseyin Pa�a 

1171 Muhsinzade Mehmet Pa�a 

1172 Abdullah Pa�a (2. Defa) 


1173 Abdullah Pa�a (3. Defa) 

1174 Bekir Pa�a 


1177 Azimzade Mehmet Pa�a 

1178 Ahmet Pa�a 

1180 Kel Ahmet Pa�azade Ali Pa�a 

1181 Mehmet Emin Pa�a 

1182 Recep Pa�a 

1183 Ahmet Pa�azade Mehmet Pa�a 


1183 Abdi Pa�a 

1186 Hac� Osman Pa�a 


1193 Abdi Pa�a (2. Defa) 

1195 Yusuf Pa�a 

1199 Hac� Mustafa Pa�a 

1201 Mir Abdullah Pa�a 


1208 Azimzade Abdullah Pa�a 

1214 Hac� �brahim Pa�a 

1220 Alâeddin Pa�a 

1222 Yusuf Ziya Pa�a 

1224 Server Pa�a 

1226 Mehmet Rag�p Pa�a 

1228 Cabbarzade Celaleddin Pa�a 


1233 Hur�it Pa�a 

1237 Bilanl� Mustafa Pa�a 

1240 Kilisli Mehmet Vahit Pa�a 

1243 Rauf Pa�a 


1245 Ali R�za Pa�a 

1247 �nce Bayrakdarzade Mehmet Pa�a 

1248 M�s�rl� �brahim Pa�a 

1256 Mehmet Esad Pa�a 

1258 Vecihi Pa�a 


1263 Mustafa Mazhar Pa�a 

1264 El-Hac Kamil Pa�a 

1265 Zarif Mustafa Pa�a 

1267 K�br�sl� Mehmet Pa�a 

96


___________________________________________________________________________________�� 

1268 Osman Nuri Pa�a 

1269 Süleyman R�fat Pa�a 

1271 �smail Rahmi Pa�a 

1271 Hamdi Pa�a 

1273 ��kodral� Kamil Pa�a 

1274 El-Hac Kamil Pa�a 

1275 Mehmet Re�it Pa�a 

1276 �smail Pa�a 

1277 �smet Pa�a 

1279 Süreyya Pa�a 

1283 

Vilayet Te�kilinden Sonraki Valiler 

Merhum Cevdet Pa�a 

1285 Merhum Na�id Pa�a 

1286 Merhum Dervi� Pa�a 

1288 Merhum Süreyya Pa�a (2. Defa) 

1289 Merhum Kürt Ahmet Pa�a 

1291 Merhum �irvani Rü�tü Pa�a 

1291 Merhum Mehmet Re�it Pa�a (2. Defa) 

1292 Merhum Semih Pa�a 

1292 Merhum Esad Muhlis Pa�a 

1293 Merhum Emin Pa�a 

1295 Kamil Pa�a 

1296 Merhum Abdullah Galip Pa�a 

1296 Merhum Said Pa�a 

1297 Merhum Hüseyin Cemil Pa�a 

1304 Merhum Hac� Osman Nuri Pa�a 

1305 Merhum Hasan Pa�a 

1307 Nasuhi Bey (Vilayete Gelmeden Görevi De�i�tirilmi�tir) 

1307 Merhum Arif Pa�a 

1310 Merhum Hac� Osman Nuri Pa�a (2. Defa) 

1311 Merhum Hasan Pa�a (2. Defa) 

1313 Mustafa Zihni Pa�a 

1313 Hasan Fehmi Pa�a (Vilayete Gelmeden Görevi De�i�tirilmi�tir) 

1313 Mehmet Raif Pa�a 

1318 Merhum Mehmet Enis Pa�a 

1320 Mecit Bey 

1322 Osman Kaz�m Bey 

1323 Mehmet Naz�m Pa�a (Halen Görevdedir) 

97

ORSAM 


� 

2- HALEP V�LAYET� HAKKINDA GENEL B�LG�LER 

a. Halep Vilayetinin Co�rafi Durumu 

Halep vilayeti Asya k�tas�nda bulunan Osmanl� vilayetlerinden biridir. Suriye’nin 

kuzey bölümünü ve Anadolu’nun güney bölümünü olu�turmaktad�r. Halep, 

Mara� (di�er ad�yla Dulkadiro�lular� memleketi, en eski ad� Kubat Kaya) ve Urfa 

(eski ad� olan Mezopotamya olan Cezire bölgesinin Ruha diye adland�r�lan bat� bölümü) 

sancaklar�ndan olu�ur. 

S�n�rlar� 

Halep vilayeti Mara�, Urfa ve Halep adlar�nda üç sancak ve yirmi dört kazadan 

olu�maktad�r 147. Güneyde Suriye vilayeti, bat�da Akdeniz ve Adana vilayeti, 

kuzeyde Ankara ve Sivas vilayetleri, do�uda Zor sanca�� ile Diyarbak�r ve Elaz�� 

vilayetleriyle s�n�rl�d�r. Vilayetin bat�s�ndan do�usuna kadar olan uzunlu�u 85 ve 

geni�li�i de 90 saattir 148. 

Halk� 

Vilayet halk� Sami neslinden ve Kafkas �rklar�ndan olu�maktad�r. �lgili bölümlerde 

bunlar hakk�nda detayl� bilgiler verilmi�tir. Halep çöllerinde bulunan seyyar 

a�iretler henüz tahrir alt�na 

al�nmam�� ve nüfus kay�tlar� yap�lmam��t�r. 

Ancak tahmini nüfuslar� 

yakla��k olarak 800.000 149 

civar�ndad�r. 

Vilayette ilk önce Hz. 

Nuh’un o�lu Ham’�n evlatlar�ndan 

Elkita ad�n� ta��yan bir kavim 

ve ondan sonra Sam’�n evlatlar�ndan 

Beni Aram kabilesi yerle�mi�tir. 

Yakla��k olarak milattan 3000 

y�l önce M�s�rl�lar, Asurîler ve 

Acemler ile di�er kavimler taraf�ndan 

istila edilmi�, son olarak da 

Müslümanlar taraf�ndan fethedilmi�tir. 

98 

Türkmen K�zlar� 

147 Halep vilayeti 1293-1326 tarihli Vilayet Salnamelerinde üç sancaktan olu�maktad�r. Bunlar Halep, 

Urfa ve Mara� sancaklar�d�r. 1290 ve daha önceki tarihli Vilayet Salnamelerinde ise Zor ve Adana sancaklar�n�n 

yan� s�ra Halep, Urfa ve Mara� sancaklar�ndan olu�maktad�r. 

148 Salnamede 1 saatlik mesafe, 5 km’ye e�ittir. Dolay�s�yla Halep vilayetinin uzunlu�u 425, geni�li�i de 

450 km’dir. 

149 1324 ve1326 Halep Vilayet Salnamesine göre.


___________________________________________________________________________________�� 

Halk soy ve köken olarak ara�t�r�ld��nda görülür ki, vilayete ilk önce yerle- 

�en puta tapan Elkitalardan sonra, Hz. �brahim zaman�nda Araplar ve Yahudiler 

yerle�mi�tir. H. 16’da Abu Ubeyd’e bin Cerrah ve Halid bin Velid komutas�nda gelen 

Müslüman güçleri vilayeti ba�tan ba�a fethetmi�ler ve �slam adaletini buralara 

ta��m��lard�r. Halen Halep’te bulunan Müslümanlar genellikle Türk, Arap, Türkmen, 

Çerkez, Kürtlerden; H�ristiyanlar ise Rum Ortodoks, Rum Katolik, Ermeni, 

Ermeni Katolik, Süryani, Süryani Katolik, Marunî, Protestan, Kildani ve Latin milletlerinden 

olu�maktad�r. Ayr�ca �ehir ve kasaba merkezlerinde Yahudiler de vard�r. 

Araplar�n soyu Hz. �brahim’e dayanmaktad�r. Vilayette bulunan Türkler bu bölgeye 

Abbasi devleti döneminde;. Türkmenler ise Beni Merdas devleti ve Eyübi devleti 

dönemlerinde yerle�meye ba�lam��lard�r. Türklerin ço�almas� Selçuklu devleti ve 

M�s�r’da kurulan Devlet-i Etrak (Türk Devleti) ve Çerkez Devleti zamanlar�nda 

olup, ayr�ca Osmanl� Devleti döneminde de ço�almaya devam etmi�lerdir. 

Bu vilayetin halk� cömert, zeki, misafirperver ve çal��kand�r. Sanat ve marifet 

erbab� olup padi�aha, devlete ve hükümete tam anlam�yla ba�l�d�rlar ve sadakatleriyle 

me�hurdurlar. 

Dilleri 

Halep �ehrinde halk�n dili her ne kadar Arapça ise de ço�unlukla Türkçe ve 

biraz da Frans�zca konu�ulur. Halep sanca��n�n pek çok yerinde, Mara� ve Urfa 

sancaklar�n�n tamam�nda kullan�lan dil Türkçe’dir. Bunlar�n d��nda Halep sanca- 

��n�n birkaç kazas�nda halk Arapça konu�ur ve ayr�ca baz� a�iretler Kürtçe ve baz�lar� 

da Çerkezce konu�urlar. 

�klim 

Halep vilayeti �l�man bölgelerden say�l�r. Antep, Belen, Harim, Antakya ve 

Kilis kazalar�n�n da�l�k bölgeleri ve k�smen de Mara� sanca��n�n havas� serin oldu- 

�u gibi, Halep’in merkezi ve Antakya ile baz� bölgelerin havas� çok s�cak olur ve 

buralarda dört mevsim hakk�yla ya�an�r. 

Mahsüller 

Halep vilayeti topraklar�n�n verimi yüksektir. Buralarda mahsul olarak hububatlardan 

bu�day, arpa, dar�, pirinç, pamuk, nohut, mercimek, bakla, keten tohumu, 

anason, susam, hardal, kü�ne 150, m�s�r dar�s�, börülce, kenger (yaban enginar�), 

çiri�, �eker kam��, tütün ve benzeri �eyler yeti�tirilir. 

Meyve 

Halep, Rumkale (Nizip) ve Antep kazalar�nda çok kaliteli F�st�k yeti�mektedir. 

Halep, �dlip, Kilis, Harim, Antep, Antakya, Cisr-i �u�ûr ve Nizip yörelerinde 

zeytin çe�itleri; Antakya ve �skenderun’da çok nefis limon, portakal ve yenidünya 

yeti�tirilir. Ayr�ca Halep, Urfa ve Bâb’da me�hur nar, kiraz ve daha birçok meyve 

çe�itleri yeti�mektedir. Sebzenin ise her türlüsü ve her cinsi vilayette yeti�mektedir. 

150 Kara burçak. Hayvan yemi olarak kullan�lan ve mercime�e benzeyen bir bitki. 

99

ORSAM 


� 

Orman 

Antakya, �skenderun, Belen, Harim ve Antep kazalar�nda çok fazla dut a�ac� 

oldu�undan ipe�in en âlâs� imal edilir. Mara� sanca��yla Cisr-i �u�ûr, Antakya, 

Belen, Kilis, �skenderun kazalar�nda ve Urfa’ya ba�l� Rumkale kazas�nda büyük 

ormanlar vard�r. Buralarda me�e, karaa�aç, mezdeki, çam, maz�, defne ve di�er baz� 

a�açlar bulunur. Elbistan da�lar�nda yeti�en çok kaliteli bir çay�n yan� s�ra, su kenarlar�nda 

bol miktarda kavak ve sö�üt a�ac� bulunur. Ayr�ca ovalarda bol miktarda 

meyan kökü de vard�r. 

Yukar�da belirtilenlerin d��nda vilayet içerisinde bol miktarda incir, üzüm, 

erik, �eftali ve sahil bölgelerinde limon, portakal, a�açkavunu ve turunç a�açlar� 

vard�r. 

Vilayet dâhilinde, so�an, sar�msak, gayet nefis karpuz ve baz� bölgelerinde 

patates ile çöllerde kem’e 151 denilen bir çe�it mantar bulunur. 

Hayvanlar 

Vilayetin her taraf�nda koyun ve keçi; Amik ovas�yla Mara� içinde baz� kazalarda 

çok miktarda s��r ve manda; Urfa sanca��yla Harim, Mare, Bâb, Cebel-i 

Sem’ân, Münbiç, Rakka kazalar�nda ve Mara�’ta baz� a�iretlerde ço�unlukla deve 

bulunur. Ayr�ca Halep merkezde bulunan ve �amî ad� verilen bir inek türünün süt 

verimi çok yüksektir. 

Halep kazas�yla Mare, Bâb, Münbiç, Rakka kazalar�nda ve Urfa sanca��nda 

asil, cins atlar ve k�sraklar bulunur. Vilayetin hemen her taraf�nda inek, öküz, beygir, 

kat�r ve merkep vard�r. 

151 Yer mantar�. 

152 Eti gevrek, keklik cinsinden bir ku�, çil ku�u, turaç ku�u. 

100 

Çöl ve Deve 

Belen da�lar�nda ve 

civar�nda, Harim ve Mara� 

sanca��nda kaplan, kurt, 

tilki, ay�, çakal, domuz, 

geyik, ceylan, tav�an, sansar 

ve kunduz; F�rat kenarlar�nda 

Aslan bulunur. 

Ku�lardan ise hindi, tavuk, 

kaz, ördek, b�ld�rc�n, sar�asma, 

karatavuk, keklik, 

güvercin, dürrac 152, turna, 

akbaba, karaku� ve leylek 

bulunur. Ayr�ca vilayette 

çok miktarda y�lan ve akrep 

bulunur.


___________________________________________________________________________________�� 

Da�lar 

Birincisi, Toros s�ra da�lar�n�n Akdeniz taraf�ndaki k�sm�n�n son ve en büyük 

bölümü olan Bereket da��d�r. Arap tarihçilerin eserlerinde bu da� Cebel-i 

Lekam, Cebel-i Sur ve Su�ur Karmaniye adlar� alt�nda kay�tl�d�r. Bu da� �am bölgesiyle 

Anadolu aras�nda do�al bir s�n�rd�r. 

Da��n do�u bölümünde bulunan ve �am bölgesi içinde say�lan, bat� yönüne 

dü�en bölgeler Anadolu bölgesinden say�l�r. Bu da��n zirvesinde Yarpuz ad�yla 

bilinen bir kasaba ile yine da��n tepesinde bulunan Hassa, �slâhiye, Osmaniye, Bulan�k 

153 ve Payas kazalar� Cebel-i Bereket 154 sanca�� idaresi alt�nda Adana vilayeti 

s�n�rlar� içindedir. Yine bu da��n ete�inde bulunan �skenderun ve Belen kazalar� da 

Halep vilayetine ba�l�d�r. Cebel-i Bereket’in kuzeyinde Mara� ve Kozan da�lar�ndan 

Ceyhan nehriyle ikiye ayr�larak, tam olarak güneye do�ru yönelen ve Belen 

gedi�ine kadar uzanan s�ra da��n en yüksek zirvesi Mare tepesidir. Bu tepe deniz 

seviyesinden 2.500 metre yükseklikte olup, ta Halep’ten görünür. Üzerinde yaz k�� 

kar eksik olmaz. Da��n uzunlu�u 30, eni ise 10 saattir. Bu da�da çam, me�e, maz�, 

sak�z, di� budak yemi�ken, kavak, sö�üt, ç�nar, ard�ç, k�z�lc�k, yabani armut a�ac� ve 

gürgen a�ac� bolca bulunur. Gürgen, Avrupal�lara göre sedir 155 a�ac�, Suriye bölgesinde 

ise Erz Lübnan denilen ve Cebel-i Lübnan bölgesine has oldu�u zannedilen 

bir kamalak 156 a�ac�d�r. 

Da��n sular� bol ve lezzeti de nefistir. Ayr�ca bu da�dan Halep ve Adana taraflar�n�n 

manzaras� da çok güzeldir. Da��n tepesine ç�k�p bu manzaray� seyreden 

bir insan, yemye�il çimenlerle örtülü olan Amik ovas�n�, gölü, Asi nehrini, Karasu’yu, 

Afrin nehirlerini, Ordu da�� ve eteklerindeki yalç�n kayalar�, üzerindeki zeytinlik 

ve çam a�açlar� ile süslenmi� olan ulu da�lar�, �slâhiye, Pazarc�k ve Halep 

ovalar�n� görür. Bu manzaray� gözle seyretmek gerçekten güzel bir do�al harita 

olu�turur. Adana tafralar�na seyreden biri limon ve portakal bahçeleriyle, karadaki 

kale ve deniz içindeki kulesini, Çukurova ve ovay� ikiye bölen Ceyhan nehrini ve 

Sis tepeleriyle Kozan’a ula�an Toros da�lar�n� ve K�br�s aç�klar�n� görür. 

�kincisi, Akdeniz sahilleriyle Antakya vadilerini süsleyen ve Toros da��yla 

Cebel-i Lübnan’� birbirinden ay�ran Elma da��d�r. Bu da� Toros s�ra da�lar�ndan ve 

Belen gedi�i vas�tas�yla Bereket da��ndan ayr�larak, güneybat�ya do�ru yönelir ve 

�skenderun körfezi civar�nda en yüksek noktaya ula�arak bat�ya do�ru dikey bir 

�ekilde uzan�r. 

Bu da��n zirvesi deniz seviyesinden 1.500 metre yüksekliktedir. Eski ad� 

Amanos olan bu da�lara �imdi ise K�z�lda� denilmektedir. Ordu, Kasir, Musa ve 

Seman da�lar�, bu da��n bölümleridir. Trablus�am ile Tartos aras�nda olu�an bir 

gedik bu da�� Cebel-i Lübnan’dan ay�rmaktad�r. 

153 Bahçe ilçesinin eski ad�d�r. 

154 Osmaniye’nin eski ad�d�r. 

155 Sedir a�ac�n�n di�er ad� Katran a�ac�d�r. 

156 Çam cinsinden bir a�aç, da� selvisi. 

101

ORSAM 


� 

Bu da�da yer yer volkan izleri bulunur. Hatta 1882 tarihinde Arsuz iskelesine 

yak�n bir yerde küçük bir volkan patlamas� olmu�tur. En eski ad� Kasyosi olan 

Ordu da��n�n Arapça ad� Cebel-i Akrâ, �branice ad� da Cebel-i Hallak’t�r. 

MÖ 250 y�l�nda Antakya’da çok �iddetli bir deprem oldu�u ve bu depremde 

da��n ikiye bölünerek ç�kan siyah bir dumanla da��n bir k�sm�n�n denize uçtu�u 

rivayet edilir. Bu da�da maz�, gürgen, ard�ç, ç�nar, kamalak ve me�e a�açlar�n�n 

çe�itleri bol bulunur. 

Üçüncüsü, Zeytin ve Mara� da�lar�ndan olu�an Ahur da��d�r. Bu da� di�erleri 

kadar büyük de�ildir. 

Önemli bir da� da Nurhak da��’d�r. Elbistan kazas� içinde bulunur ve yaz k�� 

üzerinden kar eksik olmaz. Bu da��n üzerinde geni� bir göl vard�r. Da�da Geyik 

Köpe�i ad� verilen gayet güzel kokulu bir cins çiçek bulunur. 

Ayr�ca vilayette Kilis’e ba�l� Kurt da��, Antep içinde Kara B�y�kl� da��, �dlip 

kazas�nda Zaviye ve Seman da��, Harim kazas�nda Âlâ da�� ve Urfa sanca��nda 

Karada� gibi pek çok da�lar varsa da küçüklüklerinden dolay� ayr�nt�l� olarak belirtilmemi�lerdir. 

Nehirler 

Bölgedeki nehirlerin birincisi F�rat nehridir. Bir kolu Erzurum vilayetinde 

bulunan Bayaz�t sanca��nda, Diyadin civar�ndaki da�dan ve di�er kolu da yine Erzurum 

içinde bulunan Bingöl’den do�ar. Bingöl’den ç�kan kolun ad� Karasu veya 

Murat nehri ad�yla bilinir. Bu iki kol Keban Madeni civar�nda birle�erek, F�rat ad�n� 

ald�ktan ve birçok yeri dola�t�ktan sonra Birecik kasabas� önünde Meskene, Rakka, 

Zor ve A’ne’den geçerek Ba�dat ile Basra aras�nda Kurna adl� yerde Dicle ile birle- 

�ip �attü’l-Arap nehrini olu�turur. Daha sonra Basra körfezine bo�al�r. 

F�rat nehrinin 

uzunlu�u yakla��k 1.800 

km kadard�r. F�rat nehrinin 

k�� aylar�nda Birecik 

önlerindeki geni�li�i yakla��k 

1.200 metreye ve 

derinli�i de 7 metreye 

ula��r. Bu nehir Asya k�tas�n�n 

en büyük nehirlerden 

biri olup, dünyaca 

me�hur dört nehirden 

biridir. Bu nehir büyüklü�ü 

sayesinde, derinle�- 

F�rat Nehri 

tirildi�inde ve temizlendi�inde 

nehir ula��m� için uygun bir hale gelecektir. Hatta do�an�n yard�m�yla bu 

imkândan istifade edilerek, baz� y�llarda özellikle ilkbaharda nehrin ta�t�� zaman 

Ba�dat Vilayeti Nehir �daresi vapurlar�ndan birinin Halep’e 18 saat mesafede olan 

Meskene’ye gelip yolcu ve e�ya nakletti�i bilinmektedir. 

102


___________________________________________________________________________________�� 

Bundan 4000 y�l önce, Asurîler zaman�nda F�rat’�n vadileri tamamen ziraat 

alan� olup, bu alanlar F�rat nehrinden aç�lan kanallar sayesinde suland�� için, bazen 

F�rat’�n suyu Basra körfezine ula�madan Babal�k mevkiinde kururmu�. Babil tüccarlar� 

Anadolu ve Kafkasya’ya götürecekleri mallar�n� manda ve öküz derilerinden 

yap�lm�� keleklere 157 ve sallara ba�layarak nehir yolu ile Babil’e naklederlermi�. 

�kincisi Asi nehridir ki, Cebel-i Lübnan dâhilinde bulunan Aynü’l-Lebene 

adl� bölgeden do�ar ve vilayetin baz� bölgelerini a�arak, özellikle Amik ovas�yla 

Antakya ve Cisri’l-�u�ur kasabalar� önünden geçtikten sonra Süveydiye’de Akdeniz’e 

dökülür. Asi nehrine eski zamanlarda Orant ad� verilirken, daha sonralar� Ulu 

nehir ve Maklup nehri adlar� da verilmi�tir. 

103 

Antakya Asi Nehri 

Üçüncüsü Ceyhan nehridir. Elbistan yak�nlar�ndan ç�karak, Sütlü ve Harman 

nehirleriyle, birçok derenin birle�mesiyle büyük bir nehir halini al�r. Ceyhan nehri 

Zeytun kazas� ve Mara� civar�ndan geçtikten sonra Adana vilayeti s�n�rlar�na dâhil 

olarak, Akdeniz’e dökülür. Bu nehre eski ça�larda Piramos ad� verilirdi. 

Dördüncüsü Karasu nehridir. Bereket da��ndan do�an bu nehir da��n 

önünde bulunan geni� pirinç tarlalar�n� ve Amik ovas�n� sulad�ktan sonra, Amik 

gölüne ve ondan sonra da Asi nehrine dökülür. Bu nehir Arap tarihçileri ve co�rafyac�lar� 

taraf�ndan Nehrü’l-Esvet (Kara Nehir) ad�yla zikredilmektedir. 

Be�incisi Afrin nehridir. Çe�itli ufak çaylar�n birle�mesi ve Safi deresinin kat�lmas�yla 

nehir haline gelir. Bu nehirde de Karasu nehri gibi Amik gölüne ve ard�ndan 

da Asi nehrine dökülür. 

Göller 

Bölgede bulunan en büyük göl Amik gölüdür. S�n�rlar� Toros ve Amanos 

da�lar� ile Âlâ da� ve Seman da��n�n te�kil etti�i kayal�klar�n bir k�sm�yla çevrelenmi� 

olan Amik ovas�nda bulunur. Uzunlu�u 20 mil, eni ise 7 mildir. Suyu tatl� 

olan bu göle Antakya veya Akdeniz ad� da verilir. Göle kuzeyden Karasu, Afrin 

157 Kelek diye tabir edilen araç, bir çe�it kay�k türüdür.

ORSAM 


� 

nehri ve Bal�k gölünün aya�� ile güneyden Bereket nehri kar��r. Bereket nehri De- 

�irmen Ka�� adl� bölgede büyük bir su halini al�r ve çe�itli de�irmenleri döndürür. 

Amik gölünün suyu Demir Köprü yan�nda do�al mecras�nda Asi nehrine kat�l�r. Bu 

gölde kaz ve ördek gibi her çe�it su ku�u bulundu�u gibi çevresindeki Türkmen 

çiftçiler taraf�ndan da çok say�da manda beslenir. 

�kinci göl ise yine Amik ovas�nda bulunan ve eski ça�larda Y��ra ad�yla bilinen 

Bal�k gölüdür. Ancak bu göl küçük olup sadece bal�k av� için kullan�lmaktad�r. 

Bu göldeki bal�klar�n avlanmas�, hükümet taraf�ndan her y�l yap�lan aç�k art�rmayla 

bedeli kar��l��nda mültezime 158 ihale edilir. 

Tarihçi Abulfeda’ya göre eski ça�lardaki ad� Afameye olan bu gölün etraf� 

tamamen sö�üt a�açlar�yla çevrelenmi� olup, ilkbahar aylar�nda gölün üzeri nilüfer 

çiçe�iyle adeta süslenircesine dolmaktad�r. 

Sahiller ve �skeleler 

Eski co�rafyac�lar�n Senyos ve Aspos olarak adland�rd�klar� ve Akdeniz’in 

en me�hur limanlar�ndan olan �skenderun körfezi ve liman� a�a��daki liman ve iskelelerden 

olu�maktad�r; Süveydiye liman� (eski ad� Senelosi), �skenderun’ a ba�l� 

Kapav ve Kara Turan iskelesi ile me�hur H�nz�r Burnu 159. 

Hemen her yerinde gemi bar�nabilen �skenderun liman�na Suriye iskelelerine 

sefer yapan �irket vapurlar�n�n pek ço�u u�rar. Süveydiye liman�na zahire, ipek 

ve di�er e�yalar� almak üzere bazen vapur, bazen de yelkenli gemiler; Kapav ve 

Kara Turan iskelelerine de yaln�z yelkenli gemiler gelir. Süveydiye iskelesinin yan�nda, 

denizin ortas�nda f�skiye’ye benzer bir tatl� su f��k�rmaktad�r. Bu iskele daha 

önceleri ta�tan bir bina olup, pek sa�lam oldu�u halde, Melik Zahir Baybars taraf�ndan 

Antakya ve civar�n� haçl�lardan geri almak ve kurtarmak için görülen lüzum 

üzerine doldurulmu�tur. 

Kapl�calar 

Halep sanca��n�n Cisr-i �u�ûr kazas�nda bulunan iki kapl�can�n sular� cilt 

hastal�klar�na faydal�d�r. Yine Halep sanca��na ba�l� Amik ovas�nda s�cakl�� 42 0C 

olan kükürtlü bir kapl�ca vard�r. Urfa sanca��na ba�l� Birecik kazas�nda ve F�rat 

kenar�nda bir kapl�ca vard�r. Mara� ve Zeytun kazalar�nda da birer kapl�ca vard�r. 

Ayr�ca, Elbistan kazas�nda �çme ad�nda suyu so�uk ve maden ihtiva eden, çe�itli 

hastal�klara iyi gelen bir kapl�ca vard�r. 

Madenler 

Halep �ehri civar�nda ve güneybat�s�nda bak�r madeni, yine Halep’in 20 saat 

do�usunda Abu Feyyaz adl� yerde kömür madeni ve Halep civar�nda sar� mermer 

madeni vard�r. Harim kazas�nda cam madeni ve �skenderun kazas�n�n Arsuz nahi- 

158 Mültezim, bir bölgenin bir çe�it vergi gelirini (rüsum) götürü usulü ile veya aç�k art�r�mla uhdesine 

alan ki�iye verilen add�r. Bu verginin kâr ve zarar� kendisine ait olmak üzere, hükümetle anla��lan bir 

bedel kar��l��nda devlet hazinesine ödenir. 

159 H�nz�r Burnu, salnamede H�nz�rba�� Burnu olarak geçmektedir. 

104


___________________________________________________________________________________�� 

yesinde petrol gaz� madeni vard�r. O bölgede ve özellikle Antakya kazas�nda 

amaynit, borasit, simli kur�un, intimon ve kurum madenleri vard�r. Kilis kazas�nda 

Dir Cemal köyünde ve civar�nda büyük bir kil madeni olup, i�letmesi devlet taraf�ndan 

yap�lan ihalelerle mültezimlere verilmektedir. Harim kazas�nda Barya�a da- 

��nda sar� mermer madeni bulunur. Antep kazas�n�n Çarp�n 160 köyünde k�rm�z� 

mermer ve Mara� da�lar�nda alt�n, gümü�, demir, k�rm�z� mermer, siyah mermer ve 

Zeytun kazas�nda iki demir madeni vard�r. 

Tuz Ocaklar� (Memleha) 

Halep’in do�usunda çöl bölgesinde bulunan çe�itli göletlerden olu�an ve 

Cübul ad� verilen tuzlalar bulunur. Bunlar�n en büyü�ü Cübul köyü civar�nda bulunan 

ve konik �eklinde olan büyük göldür. Çevresi on sekiz saatte dola��lmaktad�r. 

Göl her sene may�s ay� ba�lar�ndan kas�m ay� sonuna kadar kuru halde kal�r. 

Bu gölün güney bölümünde Has ad�nda bir da� vard�r. Onun arka taraf�nda çöle 

do�ru çe�itli boyutlarda ve birbirine 2 -3 saat mesafede olan, may�s ile kas�m aylar� 

aras�nda kuruyan yedi gölet vard�r. 

Söz konusu tuzlan�n yönetim merkezi Cübul köyünde olup, hazine taraf�ndan 

yap�lm�� idare heyeti binas�nda, bir idarehane ve mü�terilerin hayvanlar� için 

büyük bir han vard�r. 

Her sene ç�kart�lmas� planlanan tuz, aç�k artt�rmayla müteahhitlere verilir. 

Develerle büyük gölden idarehane önüne ta��nan tuz orada aç�kta kal�r. A�ustos, 

Eylül ve Ekim aylar�nda göl kenar�ndaki tuzlar sarf edilir ve geriye kalan dokuz ay 

boyunca idare binas� önünde bulunan y��nlardan sat�l�r. 

Tuzlan�n y�ll�k üretimi 10 milyon okka’dan fazlad�r. Bu üretim oran�ndan 

yap�lan ihracat, tuz gölü rezervinin ancak on binde biridir. 

Bu tuz oca��ndan ç�kart�lan tuz, her ne kadar göl tuzu ise de, Osmanl� topraklar�nda 

ç�kan tuzlar�n en kalitelisi ve birinci derecede olan�d�r. Çünkü gayet beyaz, 

temiz ve kuvvetli olmas�yla beraber, lezzeti de di�er göl tuzlar�n�n hepsinden 

daha iyidir ve Konya vilayetinde bulunan me�hur Koçhisar tuzuna e�ittir. 

Yaz mevsimi gelince bu tuzlalar�n yan�nda ve uygun olan yerlerinde yeterince 

çad�r kurulur. Her bölge için birer çavu�, yeteri kadar süvari ve piyade muhaf�zlar� 

yerle�tirilerek koruma alt�na al�n�r. 

b. Halep Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler 

Vilayetin güneybat�s�nda bulunan Halep sanca�� on dört kazadan olu�maktad�r. 

Bunlar; sanca��n merkezi Halep kazas�, Antep, Kilis, �skenderun, Antakya, 

Belen, Harim, Cisr-i �u�ûr, �dlip, Mare, Bâb, Cebel-i Sem’ân, Münbiç ve Rakka kazalar�d�r. 

160 Gaziantep merkez ilçesine ba�l� I��kl� köyünün eski ad� Çarp�n’d�r. 

105

ORSAM 


� 

Halep �ehrine Dair Genel Bilgiler 

Asya k�tas�nda bulunan ve Osmanl� vilayetleri içinde büyüklü�ü ve ticari 

öneminden dolay� en me�hur �ehirlerdendir. Halep �ehri �stanbul’dan 263 saat 

uzakl�ktad�r 161. 

Deniz seviyesinden 500 metre yüksekte olan �ehir, Kilis ve Bâb ovalar�yla 

Cebel-i Sem’ân’�n bozuk sat�hl� arazisinin biti�ti�i noktadad�r. �ehrin do�u yönünde, 

zeytin ve f�st�k ba�lar�, kuzey, bat� ve güney yönünde ise meyve ve sebze bahçeleri 

ile yine birçok zeytin ve üzüm ba�lar� bulunmaktad�r. �ehrin kuzey yönünden 

ba�layarak güneye do�ru akan Koyuk nehri iki üç de�irmen döndürebilir güçtedir. 

Bu nehir Antep kazas�na ba�l� Ça�d��n köyünden do�ar ve Halep’e iki saat mesafede 

bulunan Heylan köyüne geldi�inde üçte birlik miktar� özel mecras�yla �ehre 

girer. Koyuk nehrine Antep ve Kilis kazalar�ndan do�an birçok ufak akarsu dökülür. 

Halep bahçelerini sulay�p, Halep civar�ndan do�an Aynü’t-Tel ve Aynü’l-Beyza 

sular� da kat�ld�ktan sonra �ehrin kenar�nda ve bat� yönünde bulunan üç dört mahallenin 

aras�ndan geçerek güneye do�ru akar gider. K��n sular�n ta�t�� zamanlarda 

ço�alan sular Cebel-i Sem’ân kazas�ndaki Han Toman ve Emlak-i Seniye dâhilindeki 

Teltokan köyleri aras�ndaki düz arazide toplanarak küçük göller olu�turur 

ise de, bunlar yaz s�cakl�klar�nda kurur. Koyuk nehrinin eski ad� �alus’tur. Bu nehre 

Koyuk ad�n�n verilme nedenine gelince; H. IV. yüzy�lda bölgeye göç eden Türkmen 

a�iretleri reislerinden Koyuk A�a ad�nda bir ki�i nehrin belirli bölgelerinde 

bentler in�a ederek, nehrin güzel akmas�n� sa�lam�� ve bundan dolay� da nehre 

ad� verilmi�tir. 

Halep �ehri yuvarlak �ekilli olup, Müslüman ve Yahudi mahalleleri eski sur 

içinde bulunmakta ve H�ristiyan ile di�er Müslüman mahalleleri de surun d��nda 

yer almaktad�r. Halep’in havas� kuru ve gayet �l�man ise de, binalar�n genel olarak 

karg�r olmas�ndan dolay� biraz rutubet meydana gelmektedir. K��n çok kar ya�masa 

da kuru so�u�un etkisiyle �s� bazen s�f�r�n alt�nda 4–5 0C kadar dü�mektedir. Baz� 

seneler s�cakl��n -12 dereceye kadar dü�tü�ü de tespit edilmi�tir. Yaz�n ise s�cakl�k 

40 0C’ye kadar ç�kar. Her �eye ra�men �ehrin havas� gayet sa�lamd�r. 

Halep’te çocuk ya�lar�nda iken halk aras�nda veya burada bir müddet ikamet 

eden baz� yabanc�larda Halep ç�ban� 162 denilen ve ço�unlukla bir sene yaralar� 

devam eden bir hastal�k görülmektedir. Bu hastal�k her zaman insanlar�n aç�k olan 

yerlerinde yani el, yüz ve ayaklar�nda görünür. Vücudun di�er bölgelerinde nadir 

olarak görünür. Yaran�n olu�tu�u yer iyile�tikten sonra çukur izi kal�r. Baz�lar� bu 

hastal��a neden olarak suyu veya havay� gösteriyorlarsa da, her ikisi de akla ve bilime 

uygun de�ildir. Çünkü neden hava ise bu hastal��n Halep havas�yla ayn� olmayan 

Antep, Nizip, Birecik, Urfa, Harput, Diyarbak�r, Musul, Dir Zor ve Ba�dat’ta 

161 Salnamelerde bir saat be� kilometreye tekabül etmektedir. Bu hesaba göre �stanbul’un Halep’ten 

uzakl��; yakla��k olarak, 263X5=1315 Km. 

162 Halep ç�ban�, Ba�dat ç�ban� ve Delhi veya Hindistan ç�ban� da denir. Bilim literatüründe “�ark ç�ban�” 

diye bilinir. Tatarc�k adl� bir böce�in sokmas�yla olur. Hastal�k, elbise d��nda kalan yerlerde genellikle 

yüzde k�rm�z� ve sert bir ya da birkaç kabarc�kla ba�lar, bunlar önce kabuklan�r, sonra yaraya 

dönü�ür. Yara birkaç ayda iyile�ir, ama yerinde bir daha kaybolmayan bir iz kal�r. bkz. Büyük 

Larousse, Sözlük ve Ansiklopedisi, �stanbul, 1986, s.2669. 

106


___________________________________________________________________________________�� 

olmamas� gerekirdi. Sudan kaynaklan�yorsa, Halep nehrinin üzerinde ve Halep’e 

bir iki saat mesafede olan köylerde de meydana gelmesi de gerekirdi. Hâlbuki bu 

köylerde bu hastal�ktan eser bile yoktur. Halep ç�ban� bula��c� bir hastal�k olup, t�p 

biliminde ne sebebi ve ne de tedavi yöntemi henüz ke�fedilmemi�tir. 

107 

Halep Hastanesi 

Halep �ehrinde 1 hükümet kona��, 1 askeri k��la, 1 kale, 1 askeri hastane, 1 

Hamidiye Gureba Hastanesi, 1 redif deposu, 22 adet karakolhane, 15.890 hane 163, 

106 mahalle, 169 cami, 182 mescit, 19 tekke ve zaviye, 1 mülkiye idadi mektebi, 1 

askeri rü�tiye mektebi, 1 sanayi mektebi, 92 Müslüman iptidai mektebi, 32 medrese, 

39 Gayrimüslim mektebi, 3 k�z mektebi, 1 Frans�zca mektebi, 21 türbe, 21 kilise ve 

manast�r, 3 havra, 77 sebil, 40 hamam, 76 çe�me, 2 muvakkithane 164, 1 k��la saati, 7 

kütüphane, 7.790 dükkân ve ma�aza, 23 eczane, 2 buz fabrikas�, 5 matbaa, 1 bedesten 

165, 117 han, 29 su de�irmeni, 128 hayvan de�irmeni, 112 f�r�n, 2.915 kuma� tezgâh�, 

4 cendere, 166 8 debba�hane 167, 27 mendil basmahanesi, 98 kahvehane, 129 boyahane, 

15 kalhane, 168 12 sabunhane, 7 ma’sara 169, 4 pamuk fabrikas�, 4 �ariye fabrikas�, 

1 kösele fabrikas�, 3 un fabrikas�, 5 gazino, 40 meyhane, 577 ba�, 374 bahçe, 

163 1310 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde hane say�s�: 14298, 1315 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde 

hane say�s�: 15149,1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde hane say�s�: 15.549’dur. 

164 Muvakkithane, saat ayar� yapan yerler. Bunlar genelde büyük camilerin yan�nda yer alan odalarda 

görev yaparlar. 

165 De�erli kuma�lar�n ve di�er e�yalar�n al��veri�ine mahsus üstü kapal� çar��lar. 

166 Cilt sanayinde kullan�lan bir çe�it bask� makinesi. 

167 Debba�hane veya tabakhane, hayvan derilerinin terbiye edilerek kösele, me�in ve sahtiyan haline 

getirildi�i yer. 

168 Maden külçelerinin eritildi�i yer. 

169 Ya� ç�kar�lan yer, ya� imalathanesi.

ORSAM 


� 

1.885 tarla, 20 kireç sat�lan yer, 2 selehhane 170, 3 testi kârhanesi, 171 2 �ifahane 172 ve 12 

köprü vard�r 173. 

Halep’te imal edilen ürünleri �u �ekilde s�ralayabiliriz. Kaliteli s�rma i�lemeleri, 

her çe�it ipek, s�rmal� çar�aflar, kefiyeler 174, mendiller, ma�lahlar 175, çetari 176, 

canfes 177, atlas, kutnî 178 ve gezi 179 gibi kuma�lar ve oda dö�emeleri. Yünden, pamuktan 

elbiseler, oda dö�emelikleri, Acem taklidi �allar, �am taklidi h�rkalar, basma 

mendiller, alacalar, güzel m�s�r has�rlar�, kokulu kil, enfiye, sabun, �eker mamulleri, 

past�rma, tuzlu f�st�k ve benzeri imalatlar. 

Sanayi dallar� ise, s�rmac�l�k, terzilik, serac�l�k, 

kuyumculuk, marangozluk, ta�ç�l�k, sabunculuk, 

ni�astac�l�k, boyac�l�k, kasapl�k, bakkall�k, debba�l�k, 

kalayc�l�k, bak�rc�l�k ve benzeri sanatlard�r. 

Halep bahçelerinin en belli ba�l� mahsulleri 

kay�s�, f�st�k, üzüm, zeytin, dut, �am dutu, erik, vi�ne, 

kiraz, incir, nar, �eftali ve her çe�it sebze, yonca, 

kerestelik kavak, sö�üt ve karaa�açtan ibarettir. Halk 

ilkbahar ve yaz mevsiminde bu bahçelerde gezintiye 

ç�kar. 

Halep �ehrinin binalar� ve eski büyük eserlerine 

gelince; bunlar�n en me�hur olanlar� Halep’in iç 

ve d�� kalesi, Emevi Ulu Camii, Hayat Camii 180, 

Atru� Camii 181, Fikan Camii, Firdevs Camii 182, Osmaniye 

Camii 183, Adliye Camii 184, Behramiye Camii 

185, Tanbo�a Camii 186, Me�hed-i �erif, Mihmandar 

108 

Behram Pa�a Camii 

170 Kasaplar için kesilen koyun vb. hayvanlar�n bo�azlan�p yüzülmelerine mahsus bir yer; kasaphane, 

mezbaha. 

171 Testi imalathanesi. 

172 Hastane, t�marhane. 

173 1326 tarihli Halep vilayet salnamesi verilerine göre. 

174 Ba�l�k. 

175 Alt� üstü bir olan ve kol yerine yar�klar� bulunan Araplara mahsus bir çe�it giyecek. 

176 Bir ipek üç pamuktan olu�an bir cins yerli kuma�. 

177 �nce, parlak ve ço�unlukla iki renkli ipek kuma�. 

178 Pamuktan imal edilen kuma�lar. 

179 �pek ve ipekle kar��k haral� bir cins kuma�, eni boyu bir ar��nd�r. 

180 Bu cami ayn� zamanda Nas�riye Medresesi olarak da bilinir. Memluklular dönemine aittir. Amer R. 

Mobayyed; Halep Turehhib Bikum, Daru’l-Kelam El-Arabi, Halep, Suriye, s.53. 

181 Bu caminin di�er bir ad� Demirta� Camii’dir ve Memluklular dönemine aittir. a.g.e., s.57. 

182 Ayn� zamanda Firdevs medresesi olarak bilinir. H. 634 (1236) y�l�nda Zayfe Hatun taraf�ndan yapt�r�lm��t�r. 

a.g.e., s.50. 

183 Osmaniye Camii veya R�zaiye Medresesi olarak da bilinir. H.1143 (1730) y�l�nda Osman Ye�en taraf�ndan 

yapt�r�lm��t�r. a.g.e. s.72. 

184 Halep Valisi Mehmet Pa�a taraf�ndan H.957 (1550) y�l�nda yapt�r�lm��t�r. Hükümet Kona�� yan�nda 

Adliye binas�na biti�ik yap�ld��ndan, Adliye Camii olarak adland�r�lm��t�r. Bu cami Halep’te Mimar 

Sinan taraf�ndan yap�lan ikinci camidir. a.g.e. s.69. 

185 Halep Valisi Behram Pa�a taraf�ndan H.988 (1580) y�l�nda yapt�r�lm��t�r. a.g.e. s.71.


___________________________________________________________________________________�� 

Camii, Hüsrev Bey (Pa�a) Camii ve külliyesi 187, Osmanl� Askeri K��las�, Mülkiye 

�dadi Mektebi, Gureba Hastanesi, Saat Kulesi ve Nurettin �ehit taraf�ndan yapt�r�lan 

�ifahane binas�d�r. 

Halep’in iç kalesini 

Selefkiyanlar, d�� kalesini de 

Müslümanlar yapm��lard�r. Her 

ikisinin �imdiki mükemmel durumu, 

geni�letilmesi ve dayan�kl� 

hale getirilmesi H. 500 y�l�ndan 

sonra gelen Müslüman hükümdarlar�n 

eseridir. Ulu Camii 

�ehrin ortas�nda olup, içerisinde 

Hz. Zekeriya’n�n mezar� bulunmaktad�r. 

Namazgâh bölümü kare 

�eklinde olup, yakla��k olarak 

10.000 mimari zira’� 188 büyüklü�ündedir. Çevresi 

de o oranda büyük olan caminin içinde çe�itli 

d�rvanlar, ö�retmen, Talebe ve hizmetliler için 

ayr� ayr� odalar ile gayet yüksek ve kare �eklinde 

bir minaresi vard�r. Bu cami Emevi halifelerinden 

Süleyman b. Abdülmelik taraf�ndan H. 91 y�l�nda 

in�a edilmi�tir. Bu cami H. 353 senesinde yang�n 

geçirmi� ve Seyfüddevle taraf�ndan onar�lm��t�r. 

Daha sonra H. 566’da yine yang�n geçirmi�, Nurettin 

�ehid taraf�ndan tamir edilerek geni�letilmi�tir. 

Son olarak H. 1303 y�l�nda Osmanl� padi- 

�ah� II. Abdulhamit taraf�ndan bat� cephesi yeniden 

tamir edilmi� ve dayan�kl� bir hale getirilmi�- 

109 

Artu� Camii 

tir. 

Adliye Camii 

Halep �ehrinin kimler taraf�ndan in�a edildi�ine dair rivayetler muhtelif ise 

de, bu rivayetlerden en eskisi ve do�ruya en yak�n olan� “Helebî Amalike” 189 denilen 

Hamdano�ullar�ndan Halep b. Mühür’ün kendi ad�na in�a edip, “Helebe” ve 

“Helebun” adlar�yla �öhret bulmas�d�r. Bu konu �ehrin Antakya kap�s� civar�nda 

186 H.723 (1323) y�l�nda Halep Valisi Tanbo�a taraf�ndan yapt�r�lm��, nadir mimari eserlerden biridir. 

a.g.e. s.52. 

187 Bu cami Mimar Sinan taraf�ndan in�a edilen ilk camidir. H.951 (1544) y�l�nda Halep valisi Hüsrev 

Pa�a taraf�ndan Mimar Sinan’a yapt�r�lm��t�r. a.g.e. s.63. 

188 Dirsekten orta parmak ucuna kadar olan bir uzunluk ölçüsü. 75-90 cm aras�nda de�i�ik �ekilleri 

vard�r. 

189 Çok eskiden Sina yar�madas�nda ya�ad�klar� san�lan ve gariplikleriyle �öhrete eri�en bir kavim.

ORSAM 


� 

Kaykan Camii’nde bulunan siyah bir ta� üzerindeki Hiyeroglif 190 yaz�dan anla��lm��t�r. 

�kinci iddia ise Halep’in Yahudi Aram Suba taraf�ndan in�a edildi�i ve buraya 

Aram Suba ad� verilmi� oldu�udur. Bu iddiay� do�rulayan deliller ise Aram 

Suba’n�n in�a etti�i binalar�n kal�nt�lar�n�n �ehrin Cubul vadisi bölgesinde bulunmas� 

ve Tevrat ile baz� tarih kitaplar�nda bahsedilmesidir. 

Üçüncü iddia göre ise Halep’i Antakya’da hüküm süren Selefkiyan devleti 

H.Ö. 750’de kurmu� ve Birüya ismini vermi�tir. Bu rivayete kar��n tarihçiler Halep’in 

yaln�z iç kalesinin Selefkiyanlar taraf�ndan yeniden yap�larak, �ehrin de yar�s�n�n 

tamir edildi�ini ve geni�letildi�ini bildirirler. Bu da do�ruya yak�n bir rivayettir. 

Halep �ehri gerek �slamiyet’ten önce ve gerekse �slamiyet sonras� çe�itli milletlerin 

hâkimiyetine geçmi� ve nihayet Osmanl� idaresi alt�nda istikrara kavu�mu�tur. 

�öyle ki, M�s�r’da hüküm süren Çerkez devletinin, Fatih Sultan Mehmet devrinden 

beri Osmanl� devletinin samimi davran��lar�na ters hareket etmesi Yavuz 

Sultan Selim’i M�s�r seferini yapmaya mecbur b�rakt�. Yavuz Sultan Selim 800.000 

asker ve 800 topla Anadolu üzerinden Kilis kazas� dâhilinde bulunan Mercidab�k 

adl� bölgeye gelmi�tir. Öte yandan M�s�r Sultan� Kansu Gavri mevcut kuvvetlerine 

ilave olarak Urban tak�m�ndan olu�turdu�u güç ve sat�n alarak silahland�rd�� 

13.000 sava�ç� köle ile Sultan Selim’in kar��s�na ç�kt�. �ki ordu H. 922 y�l�n�n 23 Recep 

Pazar günü Mercidab�k bölgesinde kar�� kar��ya geldiler. Yap�lan alt� saatlik büyük 

sava� sonucunda Sultan Gavri’nin askerleri yenilmi� ve kendisi de ölmü�tür. 

Halep halk�, Gavri taraf�ndan Halep valisi atanan Hayri Bey’in yol göstermesiyle 

Yavuz Sultan Selim’i tam bir sayg� ve itaatle Gök meydan�nda kar��lad�lar. 

Sultan Selim Halep’te 18 gün kald� ve Karaca Pa�a’y� Halep valisi tayin ederek 

�am’a do�ru yola ç�kt�. Ayr�ca Sultan Selim, Halep’te k�ld�� ilk Cuma namaz�nda 

hutbeye imam taraf�ndan Hâdimü’l-Haremeyni’�-�erifeyn (iki haremin -Kudüs ve 

Mekke- hizmetçisi) ibaresi ile zafer hutbesi ilave edilmi�tir. Halep �ehri bu suretle 

büyük bir �erefe nail olmu�tur. 

Halep �ehrinin bat�s�nda bulunan ve eski ad� �als olan Kanserin �ehrinin 

kal�nt�lar� mevcuttur. Bu belde �slam dininin ortaya ç�kt�� tarihte Halep’ten daha 

büyük ve daha me�hur olup, Emevi devleti taraf�ndan atanan valilerin merkezi oldu�u 

gibi bir ara Hamdaniye devletinin de ba�kenti olmu�tur. Bu �ehir ilk önce Kral 

Basilyos taraf�ndan tahrip edilmi� ve Cebel-i Lübnan emirlerinden Beni Besis hanedan� 

taraf�ndan da tamir edilmi�tir. Buray� Halep’te hükümran olan Selçuklu Padi- 

�ahlar�ndan Tacüddevle Neti� H. IV. yüzy�l�n sonlar�na do�ru yava� yava� y�kt�rm��t�r. 

190 Hiyeroglif yaz�lar� eski M�s�r halk�yla, Elkita olarak adland�r�lan Hama halk�na has bir yaz�d�r. Bir 

tak�m özel i�aretlerden olu�an bu yaz� yukar�dan a�a��ya ve sa�dan sola do�ru okunur. Bu yaz�n�n 

ba�lang�c�ndaki harfler anlat�lan �eyin özel �eklini olu�turmakta yaz�l�r (Bu dipnot 1326 tarihli Halep 

salnamesinden al�nm��t�r.). 

110


___________________________________________________________________________________�� 

Nurettin �ehid 

H. 566’da Kanserin 

Camii’nin de�erli ta� ve 

direklerini Halep’e nakletmi� 

ve Emevi Camii’nin 

tamirat�nda ve 

süslemesinde kullanm��t�r. 

Yine Halep’in 

Cebel-i Sem’ân kazas�nda 

me�hur Etarip 

köyü ve kal�nt�lar� bulunur 

ki, buras� Haçl� 

seferleri s�ras�nda çok 

önemli bir yere sahip 

oldu�undan �madeddin 

Zengi taraf�ndan tahrip edilmi�tir. 

Antakya Kazas�na Dair Genel Bilgiler 191 

111 

Emevi Camii 

Antakya kazas� Halep’in bat�s�ndad�r. Antakya �ehir merkezi vilayetten 100 

km yani 20 saatlik mesafededir. 

Antakya kasabas�nda 1 hükümet kona��, 1 askeri k��la, 1 redif deposu, 4 

karakolhane, 1 askeri hastane, 130 cami ve mescit, 5 tekke ve zaviye, 5 kütüphane, 

30 medrese, 15 kilise ve havra, 1 rü�tiye mektebi, 17 Müslüman iptidai mektebi, 3 

Rum mektebi, 1 Ermeni mektebi, 2 Protestan mektebi ve 1 Musevi mektebi bulunmaktad�r. 

Kasaba ve civar�nda 10.281 hane 192, 5 hamam, 2.553 dükkân, 330 ma�aza, 

24 han, 2 otel, 123 de�irmen, 32 f�r�n, 30 kahvehane, 3 gazino, 10 meyhane, 1 

selehhane, 1 debba�hane, 12 kiremithane, 30 çe�me, 15 sabunhane, 30 ipek fabrikas�, 

1 un fabrikas�, 50 zeytinya�� mengenesi, 1.602 ambar ve samanl�k, 254 çiftlik binas�, 

3.110 ba�, 2.525 bahçe, 255 bostan, 49.521 tarla ve 3 dalyan vard�r. 

Antakya’y�, Makedonyal� �skender’in en güzide subaylar�ndan biri olan 

Selevcus Nikator H.Ö. 882 y�l�nda Pederi Andohbos ad�na in�a etmi� ve �skender’in 

vefat�ndan sonra kurdu�u Selefkiyan devletinin (Selevkoslar Prensli�i) merkezi 

haline getirmi�tir. 

Zamanla Antakya ola�anüstü büyümü�, imarl� bir �ehir haline gelmi� ve nüfusu 

700.000’i a�m��t�r. H.Ö. 723’te Yahudi Yunana’n�n istilas� s�ras�nda Antakya’da 

bir günde 100.000 ki�i idam edilmi�tir. M.S. 526 senesinde meydana gelen büyük 

depremde 250.000 ki�i ölmü�tür. Ayr�ca bunlar�n d��nda yakla��k yirmi defa meydana 

gelen deprem ve yang�n felaketleri ile pek çok istilaya maruz kalan Antakya, 

git gide harap bir �ehir haline gelmi�tir. Eski azametinden geriye sadece eski kalesi- 

191 Halep vilayetinin kazalar� hakk�nda bilgiler alfabetik s�raya göre yer verilmi�tir. 

192 1315 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde hane say�s�: 3.318,1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi 

kay�tlar�na göre hane say�s�: 3.348’dir.

ORSAM 


� 

nin bir k�s�m duvarlar� ve eserleri kalabilmi�tir. Antakya’n�n eski kalesi hakk�nda 

biraz bilgi vermek gerekirse; gerek �slam’�n zuhurundan önceki zamanlarda ve gerekse 

Haçl� seferleri s�ras�nda Antakya kalesinin surlar�n�n uzunlu�u on iki mil civar�nda 

imi�. Yani yakla��k olarak üç saatlik bir mesafeyi dola�mak gerekirmi�. Kalenin 

surlar� oval �ekilde olup, �ehrin güneyindeki dört tepe de bu surlar�n içinde 

yer al�r ve �ehrin etraf�n� hâkimiyeti alt�nda tutarm��. Kalenin do�u taraf�nda ve 

tepelerin üçüncüsünde on dört burçlu bir iç kale varm�� ve �ehrin kuzeyi ve bat�s� 

Asi nehri ve bir sur ile korunmaktaym��. Surun dört bir taraf�nda 360 adet kule ve 

çe�itli kap�lar� varm��. Bunlardan en önemlisi St. Pol (Nablus) Kap�s�, Dog (Köpek) 

Kap�s�, Asi Kap�s� ve Bâbü’l-Hadid (Demir) Kap�s�. 

Antakya H. 12’de Abu Ubeyde b. Cerrah ve Halid b. Velid taraf�ndan fethedilmi�tir. 

Halen mevcut olan ve içinde gömülü oldu�u Habib Neccar Camii o zaman�n 

eserlerindendir. 

Antakya’da meydana gelen depremlerden arta kalan kale duvarlar�n�n bir 

k�sm� Melik Zahir Baybars taraf�ndan H. 657 senesinde Antakya’y� Haçl�lardan kurtarmak 

için y�kmak zorunda kal�nm�� ve di�er bir k�sm�n� da H. 1247 senesinde M�s�rl� 

�brahim Pa�a y�k�p, kalenin ta�lar�yla Antakya k��las�n� yapm��t�r. Asi nehri 

üzerindeki köprüler Selefkiyanlar�n eseridir. �unu da 

unutmamak laz�m, imarl� oldu�u o y�llarda Antakya 

�ehrinin içinde birçok saray ve kö�k bulunurdu. Ayr�ca 

�ehirde yedi gezegenden Mü�teri (Jüpiter) ve Zühre’nin 

(Venüs) eski heykelleri ile Yunanl�lar�n ilâhlar�ndan 

Venüs’ün mabedi, büyük hamamlar, suyollar� 

ve tiyatrolar vard�. Hatta tiyatro sanat� o kadar ilerlemi� 

ki, oyuncular� Sur ile Beyrut’tan, seyircileri de 

Ba’lbek’ten gelirmi�. Ayr�ca Antakya Romal�lar zaman�nda 

pek mamur ve me�hur bir �ehirdi, Roma imparatorlu�unun 

Roma ve �skenderiye’den sonra üçüncü 

ba�kenti Antakya’d�r. 

Antakya, Selefkiyanlar zaman�nda ilahi �ehir 

anlam�na gelen Teopoli, Romal�lar zaman�nda ise do�u 

kraliçesi anlam�n� ta��yan Oryan adlar�yla ünlenmi�tir. 

Gerek Selefkiyanlar döneminde ve gerekse Romal�lar 

döneminde Antakya’da her türlü ilim, fen ve özellikle 

gökbilimi ve ilahiyat pek ilerlemi�ti. 

112 

Antakya Talih Tanr�ças� 

Bu sayd��m�z eserler Antakya’da meydana gelen H. 526 depreminde yerle 

bir olmu�tur. Antakya’n�n �imdiki çok güzel konumu kadar, havas� da mükemmeldir. 

�ehrin bat� ve ön taraf�ndan Asi nehri akar. Arka taraf�nda güzel manzaral� bir 

da� bulunur, kuzey ve güney taraflar� da portakal, limon ve di�er meyve bahçeleriyle 

doludur. �ehrin önünde geni� ve güzel manzaral� bir ova vard�r. 

Antakya’da halk�n bir k�sm� Türkçe ve di�erleri de Arapça konu�urlar. 

Antakya’da hububat olarak bu�day, arpa, alef, dar�, kü�ne, nohut ve di�er 

hububat yeti�mektedir. Hububat�n büyük bir k�sm� Avrupa’ya ihraç edilmektedir.


___________________________________________________________________________________�� 

Ayr�ca çok fazla ipek üretilmekte ve bunlar Halep ile di�er yerlere gönderilmektedir. 

Antakya kazas�nda çok fazla zeytin a�ac� bulunmaktad�r. Halk �ehirde sabunhanelerde 

zeytinya��ndan sabun imal eder ve bu sabunlar Adana, Kayseri ve Sivas 

vilayetlerine gönderilir. 

Yeti�en meyveler kaliteli ve nefistir. Halk�n geliri genelde zeytin, ipek ve hububattan 

elde edilir. 

Tekstil çe�itlerine gelince; Antakya’da en güzel mendiller, ma�lah, ku�ak, kefiye, 

yatak çar�aflar� ve kad�nlara özel ipekten çar�aflar imal edilmektedir. Yün ve 

pamuktan oda dö�emeleri, aba ve dimi 193 imaline özel tezgâhlar vard�r. 

Antakya’ya alt� saat mesafede ve müdüriyet merkezi olan Süveydiye 194 iskelesi 

bulunmaktad�r. Bu iskele önceleri pek bak�ml�yken sonradan geri kalm�� ve 

�imdi bu iskele zahire, odun ve kömür gibi e�yalar� ta��yan gemilerin demir att�� 

iskeledir. 

Defne 

Defne �ehri Antakya’n�n bat�s�nda ve bir saat mesafede bulunmaktad�r. Bu 

�ehir bugün su evi ad�yla bilinir ve Asi nehrinin do�u taraf�ndad�r. Defne-i Selefkos 

ad�ndaki bu �ehrin, baz� tarihçilerin iddias�na göre Nikator taraf�ndan bir mesire 

yeri olarak in�a edildi�ini yaz�yorsa da, asl�nda Defne’nin tarihi Antakya’dan daha 

eski olup, buras�n� in�a eden �bidfen ad�nda bir zatt�r. Tarihçilerin görü�üne göre 

Selefkiyanlar Defne’de güzel sokaklar, tiyatro ve mesire yerleri in�a ettiler. 

Orada Selefkiyanlar�n tapt�klar� ilâh Apollon’un 195 heykeli ve di�er heykeller 

de vard�. Bu birinci heykel yabani serviden yap�lm�� çok k�ymetli bir eserdi. Yine 

Defne’nin yak�nlar�nda ve bahçeler aras�nda Olumpini oyunhanesi bulunurdu. Defne 

�ehri M.S 526’da meydana gelen depremle tamamen yerle bir olmu�tur. 

Buras� halen iki yüksek tepenin aras�nda bat�ya do�ru meyilli geni� bir vadidir. 

Bu vadideki derenin cephesi gayet güzel bir kayal�k manzaras� vard�r ve aralar�ndan 

saf ve berrak bir su ç�kmakta, bu sular birkaç ça�layan olu�turduktan sonra 

Asi nehrine akmaktad�r. Defne’de on kadar de�irmen dönmektedir. Defne’nin o 

eski ha�metinden bir eser kalmam��, yaln�z suyu ve do�al güzelli�i insanlar� çekmektedir. 

193 Pamuklu kuma� veya pazen. 

194 Samanda��. 

195 Apollon, eski Yunanl�lar�n inanc�na göre güne�, ayd�nl�k, sanayi, edebiyat ve tababet tanr�s�d�r. 

Resminde kendisi gayet yak��kl� bir erkek çocu�u oldu�u halde elinde bir ok tutar ve saçlar� yere 

sürünür gibi gösterilir. Söz konusu heykel 1178 senesine kadar kalm��t�r (Bu dipnot 1324 tarihli Halep 

Vilayet Salnamesi, s.296’da verilmektedir.). 

113

ORSAM 


� 

Sulukiye veya Selefkiyan 

114 

Hatay Harabeleri 

Antakya kazas�nda, Süveydiye iskelesinin alt� mil bat�s�nda ve Musa da�� 

ete�inde Sulukiye veya Selefkiyan �ehrinin kal�nt�lar� bulunur. Baz� tarihçilerin görü�üne 

göre Selefkiyan Finikelilerin bir beldesiydi. �lk önceleri Hirya denilirdi. Buras� 

Finikeliler’in alt�n ça��nda �skenderun gibi bir ticaret merkezi olmu�tur. 

Bir rivayete göre Selefkiyan’�, Selefkos Nikator kendi ad�na in�a ettirmi� ve 

daha sonra Selefkiyan, Antakya’ya iskele olmu�tur. Selefkiyan veya Selefkiya �ehri 

buralarda Selefkiya Biyarya ad�yla an�lm��. Çünkü Biyarya, Akrâ da��n�n bir di�er 

ad�d�r ve Selefkiya ad�yla an�lan dokuz �ehir bulundu�undan, ona da��n ad� ilave 

edilmi�tir. Di�er bir rivayete göre de bu �ehri in�a eden ki�i bu �ehirde defnedilmi�tir. 

Rivayetlere bak�l�rsa Selefkiya liman�n� Sezar Tabaryos yeniden in�a etti�i, ba�ka 

bir rivayette ise tamir ederek yeniden meydana ç�kartt�� söylenir. M.S 526 ve 528 

y�llar�nda meydana gelen depremlerde Selefkiyan �ehri tamamen tahrip olmu�tur. 

�slam fetihleri s�ras�nda yaln�z ad� kalm��t�r. H. VI. yüzy�l�n ba�lar�nda Haçl�lar taraf�ndan 

ele geçirilen bu iskele, Seman �skelesi ad�n� alm��t�. 

Antep Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Antep kazas� Halep’in kuzey yönündedir. Antep �ehir merkezi vilayetten 24 

saatlik mesafededir. Antep 37 derece 8 dakika kuzey enlemi ve 35 derece 2 dakika 

do�u boylam�nda bulunmaktad�r. Antep halk�n�n dili Türkçe’dir. 

Antep �ehrinin binalar� güzel, sokaklar� oldukça geni� ve temizdir. �ehrin etraf� 

zeytin ba�lar� ve bahçelerle çevrili olup, gerek içeriden ve gerekse d��ar�dan 

manzaras� oldukça güzeldir. Antep’in havas� gayet sa�lamd�r.


___________________________________________________________________________________�� 

115 

20. Yüzy�l Ba�� Antep �ehri 

Antep �ehrinin kurulu� tarihi hakk�nda kesin bir bilgi bulunmamaktad�r. �slam 

fetihleri s�ras�nda ad� hiçbir eserde geçmemektedir. Ancak Haçl� seferlerinden 

bahseden baz� tarih kitaplar� bu bölgeden bahsederken, seferler sebebiyle o bölgenin 

merkezi olan Dolon kasabas�n�n 800’lü y�llarda tahrip olmas� sebebiyle, �ehir merkezi 

bugünkü Antep merkezine intikal etmi�tir. Bu bilgiler yerel �er’i Mahkeme 

sicillerinden anla��lmaktad�r. Antep, Halep vilayeti dâhilinde büyüklük ve geli�mi�lik 

bak�m�ndan ikinci s�radad�r. Antep �ehri e�itim yönünden de geli�mi� bir �ehirdir. 

�ehirde çe�itli medreseler ve mektepler, ayr�ca kimsesizler için bir yetimhane 

mevcuttur. Amerikan misyonerlerin idaresi alt�nda bulunan ve ad�na “Kolej” dedikleri 

büyük bir okul da bulunmaktad�r. Bu okulda her türlü fen ve bilimin yan� 

s�ra t�p dersleri dahi okutulmaktad�r. Bu okullarda Talebe say�s� 600 civar�ndad�r. 196 

Antep �ehrinde 14.951 hane 197, 1 hükümet kona��, 1 kale, 1 redif deposu, 1 

cephane, 6 karakolhane, 40 cami, 220 mescit, 25 medrese ve kütüphane, 16 tekke, 72 

sebil ve çe�me, 1 rü�tiye mektebi, 22 iptidai mektebi, 1 Amerikan koleji, 2 hastane, 8 

kilise, 1 havra, 14 hamam, 2.849 dükkân ve ma�aza, 4 bedesten, 31 han, 53 f�r�n, 

2.000 alaca ve bez aba tezgâh�, 6 debba�hane, 50 boyahane, 10 ma’sara, 1 selehhane, 

22 de�irmen, 2 naccar 198 de�irmeni, 6 müskirat 199 fabrikas�, 5 sabunhane, 30 kahvehane 

ve 1 k�raathane vard�r. 200 Kaza dahilinde 352.600 dönüm ekili ve 112.000 dönüm 

ekili olmayan arazi vard�r. 201 


197 1315 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde hane say�s�: 6.950, 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde 

hane say�s�: 6.986’d�r. 

198 Marangoz. 

199 Sarho�luk veren her içecek. 

200 Bu bilgiler 1326 tarihli Halep Vilayet salnamesine göre. 

201 1324 tarihli Halep Vilayet salnamesine göre.

ORSAM 


� 

116 

Antep Amerikan Koleji 

Antep �ehrinin güneydo�usunda ve alt� saat mesafede bulunan ve Haçl� seferleri 

s�ras�nda �öhrete kavu�an me�hur Tilbe��ar 202 ile güneybat�s�nda ve üç saat 

mesafede bulunan Burcu’r-R�sas adl� kalelerin harabeleri mevcuttur. 

Antep’in bat�s�nda ve üç saatlik mesafede Sacurba�� adl� mezradan do�an 

Sacur nehri, Antep �ehrinin cami, hamam ve evlerinin su ihtiyac�n� kar��lamaktad�r. 

Bu nehir Bâb ve Münbiç topraklar�n�n büyük bir k�sm�n� sulad�ktan sonra F�rat nehrine 

dökülmektedir. 

Antep’in do�usunda ve alt� saat mesafedeki K�rat köyü civar�nda Pe�ke adl� 

mezra arazisinden do�an p�nara Cevaz nehri ad� verilmektedir. Bu p�nar di�er baz� 

ufak tefek kaynaklarla birle�erek K�rat köyü ve Re�i nahiyesi arazisini sulad�ktan 

sonra Nizip kasabas� önünden geçerek F�rat nehrine dökülür. 

Antep’in bat�s�nda ve yar�m saat mesafede bulunan Ta�bent adl� bölgeden 

do�an nehir, biraz ileride baz� kaynaklarla ve Kasarc� p�nar�yla birle�erek Halep’e 

do�ru akar. Yine Antep’in do�u bölgesinde ve üç saat mesafede bulunan Ç��d��n 

köyü topraklar�ndan do�an ve Koyuk ad�n� alan nehir de Halep’e do�ru akmaktad�r. 

Rivayete göre Antep’in merkezinde Kurttepe adl� bölgesinde bulunan Kabasakal 

mahallesinde bir caminin kubbesinin alt�nda Ye�ua (A.S) hazretlerinin makam� 

bulunmaktad�r. Ayr�ca bu makam�n türbedarlar� da ayn� yerde medfundur. Antep 

kalesinde �mam Gazali hazretlerinin yüce makamlar� bulunmaktad�r. Yine Antep’in 

güney do�usunda bulunan mezarl�k içinde, halk taraf�ndan ziyaret edilen 

âlimlerden Saçakl�zade’nin mezar� ve �ehreküstü caddesinde ulu evliyalardan Be�inci 

hazretlerinin merkatlar� bulunmaktad�r. 

Antep ve civar�nda me�hur olan köprüler; Mara� ve �slâhiye’den gelip gidenlerin 

kulland�� bat� bölgesinde bulunan Maano�lu köprüsü ve kuzeydo�u böl- 

202 Gaziantep’in güneydo�usunda bulunan Gündo�an köyünün eski ad�.


___________________________________________________________________________________�� 

gesinde bulunan Nizip yolu üzerinde Neftekin köprüsü ve �ehrin yak�nlar�nda bulunan 

K�l�nçl�, Sacur ve Yaz�c�k köprüleriyle, do�u tarafta ve bir saat mesafede bulunan 

Karatar köprüleridir. 

Antep kazas�nda hububat çe�itlerinin her türlüsü yeti�ir. Ayr�ca f�st�k, üzüm, 

incir ve zeytin bol miktarda üretildi�inden d��ar�ya ihraç edilmektedir. 

Antep’te sar� k�rm�z� sahtiyan 203, alaca, aba, yünden elbiselik kuma�lar, �am 

taklidi dö�emelik, bez, kanepe, sandalye ve Sabun imalathaneleri mevcuttur. Halep, 

Kilis, �dlip taraflar�na sahtiyan ve bazen de M�s�r ve Anadolu taraflar�na alaca, bez, 

aba ve sabun ihraç edilmektedir. Antep’in Halep, Urfa, Mara� ve �skenderun ile çok 

i�lek bir ticareti vard�r. 

Antep’te bulunan Ziraat Bankas� sand��n�n 1312 senesi net nema miktar� 

33.550 kuru�tur. Sand��n giderlerinin toplam� olan 13.118 kuru� ve 4 para bu miktardan 

dü�üldükten sonra net kâr� 20.431 kuru� ve 36 parad�r 204. 

Bâb Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Bâb kasabas� Halep’in do�usunda ve 37 km uzakl�kta bulunur. Bâb eskiden 

beri Beza’ kap�s� demekle me�hurdur. 

Bâb kasabas�ndaki halk�n tamam� Müslüman’d�r. Dilleri de genel olarak 

Arapça’d�r. Bâb kazas�nda 1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 15 cami ve medrese, 1 

rü�tiye mektebi, 5 s�byan mektebi, 4.698 hane, 3 hamam, 2.910 dükkân, 30 han, 19 

de�irmen, 7 f�r�n, 5 kahvehane ve 7 ma’sara mevcuttur. 

Rivayete göre Bâb kasabas�n�n bat�s�nda ve be� dakika mesafedeki da�da 

�eyh Akil b. Ali b. Ebitalip hazretlerinin mezar� bulunmaktad�r. 

Merkez kazaya yar�m saat ve vilayet merkezine 7,5 saat mesafede bulunan 

Tadef kasabas� 2.343 Müslüman ve 52 Musevi nüfusa sahiptir. Bu kasabada Musevilerce 

kutsal say�lan eski bir mabet bulunmaktad�r. Bu mabedin içinde bulunan eski 

bir ta��n üzerindeki kitabeye göre tarihi 2000 y�ldan fazlad�r. Bu kasabada Tevrat’ta 

zikredilen Soba �ehrinin harabelerinin mevcut olmas� gerekir. Ancak, bu bilgi tarihçiler 

taraf�ndan teyit edilmemektedir. Me�hur tarihçi �bni Hokel, Soba �ehrinin F�rat 

civar�nda ve Kab �ehrinde oldu�unu beyan etmektedir. 

dir. 

Haçl�lar zaman�nda ünlenen Beza’ köyü yine bu kasaba s�n�rlar� içerisinde- 

Batyan vadisinde bulunan me�hur Beza’ köyü, Bâb kasabas�na k�rk dakika 

mesafededir. Bu köyde çe�itli su kaynaklar� da vard�r. Beza’ köyünden pek çok edip 

ve �air yeti�mi�tir. Abu Hanife Yahya b. Halife El-Tenuhi El-Bizaî, Ebu Faris b. Ebi’l- 

Farac El-Bizaî ve Hamdan El-Bizaî bunlardan sadece birkaç�d�r. 

Tel Batnan bölgesi eski ve me�hur bir kalenin yeridir. Bâb kasabas�n�n kuzeydo�usunda 

ve 15 dakika mesafede bulunan bu bölge Romal�lar zaman�nda tahrip 

edilmi�tir. 

203 Boyanm��, cilâlanm�� deri. Tabaklanm�� deri. 


117

ORSAM 


� 

Kazan�n verimli topraklar� Nehru’l-Zeheb �rma��n�n sular�yla sulanmakta ve 

kaza dâhilinde her türlü hububat, üzüm, nar ve nefis çekirdeksiz patl�can yeti�mektedir. 

Bir iki seneden beri Tadef kasabas�nda bir hayli dut a�ac� yeti�tirilmi� ve ipek 

üretimine ba�lanm��t�r. Ayr�ca keçe, seccade, kuzu derisi ve kürek imal edilmektedir. 

Belen 205 Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Belen kazas� merkez vilayete tabi ve 50 köyü bulunan ikinci s�n�f bir kaza 

merkezi olup, �skenderun iskelesinden 34 km uzakl�kta ve Halep’in kuzeybat�s�ndad�r. 

Belen, 36. paralelin üzerinde ve deniz seviyesinden 420 metre yükseklikte, 

Toros da��yla Bakras da��n�n birle�ti�i noktada bulunan dar bir bo�az üzerinde 

küçük bir kasabad�r. Bu kasaba be� mahallede ikamet etmekte olan 3.215 Müslüman 

ve 1.825 gayrimüslim ile birlikte toplam olarak 5.040 nüfusa sahiptir. Halk� genel 

olarak Türkçe konu�urlar. Kasaban�n havas� Haziran ay�na kadar bulutlu ve serin 

olur. Haziran ay�yla birlikte ba�layan yaz mevsimi Eylül sonuna kadar devam eder. 

Yaz�n s�cakl�k gölgede 26-27 0C’yi geçmez. En s�cak günlerde 30-32 0C’ye kadar 

ula�maktad�r. Havas� �l�ml� ve güzel olan Belen’in suyu da boldur. Özellikle Belen’in 

kuzeyinde bulunan Eski mahalleden do�an ve bura halk� taraf�ndan Eski Su 

ad�yla �öhret bulan p�nar suyu kasabaya kadar ula�makta ve Kilise mahallesinin 

tamam�yla, Muhlis Ali mahallesinin yar�s�n� sulamaktad�r. Belen’in kuzeyi, güneyi 

ve bat�s� tamamen ba� ve bahçelerle adeta ku�at�lm�� durumdad�r ve buralarda her 

türlü meyve yeti�mektedir. Kazada üretilen pekmez ve sucuk çok me�hurdur. 

Belen kazas�nda 1 hükümet kona��, 1 cami, 4 mescit, 1 tekke ve medrese, 1 

rü�tiye mektebi, 1 iptidai mektebi, 4 s�byan mektebi, 1 Ermeni kilisesi, 1 Ermeni 

mektebi, 2 hamam, 11 p�nar, 2 köprü, 4 su de�irmeni, 130 dükkân, 1 otel, 6 han, 6 

f�r�n, 7 debba�hane, 2 selehhane, 7 kahvehane, 1 gazino, 5 meyhane, 5 mahallede 

toplam 675 hane bulunmaktad�r. Ayr�ca kasaba civar�nda 238 bahçe ve 731 ba� vard�r. 

Eski Arap tarihçiler Belen �ehrinden Bakras Bo�az� ve �skenderun Kap�s� olarak 

bahsetmektedirler. 

Belen kasabas�n�n ba�lang�ç noktas�na Saffeyin ve sonuna da Top Bo�az� 

ad� verilmektedir. Bu iki nokta aras�nda, yakla��k olarak üç saat süren kocaman bir 

derbendin ortas�nda bu �ehir bulunmaktad�r. Yüksek bir tepe üzerindeki Belen’in 

do�usunda me�hur Amik ovas� ve bat�s�nda �skenderun liman� bulunmaktad�r. Ayr�ca 

�skenderun – Halep �ose yolu Belen üzerinden geçmektedir. Bu sayede be� alt� 

vilayetin güzergâh� üzerinde bulunan kaza önemli bir konuma sahiptir. Belen �ehrinin 

çevresi kayal�klarla çevrili oldu�undan, sonradan yap�lm�� bir kaleden daha 

müstahkem bir konumdad�r. 

H. 959 senesinde �skenderun’dan Halep’e giden �imdiki yolun eski güzergâh� 

b�rak�larak yerine Belen kasabas� içinden geçen yol yap�l�rken, zaman�n Padi�ah� 

Kanuni Sultan Süleyman taraf�ndan H. 960 senesinde Belen’de birer cami, hamam, 

205 Belen kasabas�n�n, Salnamedeki ad� “Bilan” olarak yaz�lmaktad�r. Büyük ihtimal Belen’in eski ad� 

Bilan’d�r. Bilan’�n kelime olarak anlam� her iki taraf� aç�k ve iki da� aras�nda bulunan yer demektir 

(1317 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.271). 

118


___________________________________________________________________________________�� 

han ve imarethane in�a ettirilmi�tir. Ayr�ca bu bölgeye 250 nefer derbentçi 206 yerle�tirilerek 

buran�n ad� Derbent Cebel-i Bakras ve �skenderun olmu�tur. Birkaç sene 

sonra yine Kanuni Sultan Süleyman taraf�ndan verilen fermanla, bu bölgeye yerle�tirilen 

ahali için bölgenin dört bir taraf�ndan birer saat mesafede bulunan yerle�im 

yerleri, ö�ür vergisinden muaf tutulmak �art�yla vakfedilmi�tir. Bu bölgeye getirilen 

65 hanelik bir topluluk için bir köy kurulmu� ve bu köye de Aynü’t-Tel Mezras� ad� 

verilmi�tir. Öteden beri rivayet edildi�ine göre bu bölge Belen kazas� �er’i mahkemesi 

sicillerinde de vak�f olarak kay�tl�d�r. 

H. 1183 (1769) senesinde padi�ah III. Mustafa döneminde Adana vilayetinde 

görevli bulunan mutasarr�flardan Abdurrahman Pa�a’n�n çabalar�yla civar yerlerden 

bölgeye getirilen halk 400 kadar haneye yerle�tirilmi� ve kasaba haline getirilmi�tir. 

15 �aban 1217 (11.12.1802) tarihinde de ç�kan emirle, bölgenin ad� Aynü’t-Tel 

Mezras�ndan, �u an kullan�lmakta olan Belen’e dönü�türülmü� ve Defter-i 

Hakani’nin eski kay�tlar�nda da tashih edilmi�tir. 

Belen’in (eski deyimle Bilan) anlam�, yüksek da� üzerinde bulunan ve iki 

da�� birbirinden ay�ran yol demektir. “Bil” kökünden gelmekte olan kelimenin, 

Arapça gramer kullan�larak tesniyesi (di�isi) sa�lanm��t�r. �ehrin konumuna bak�l�nca 

bu isim uygun dü�mektedir. 

1280 (1864) ve 1288 (1872) y�llar�nda meydana gelen �iddetli iki depremde 

Belen yerle bir olmu� ve gerilemeye yüz tutmu�tur. Ancak son 20–30 sene içinde 

önemli geli�meler kaydetmi� ve özellikle II. Abdülhamit döneminde yeniden eski 

haline kavu�maya ba�lam��t�r. 1293 (1877) y�l�nda bir rü�tiye mektebi in�a edilmi� 

ve 1302 (1887)’de resmi aç�l�� yap�lan �skenderun – Halep �ose yolunun Belen içinden 

geçmesiyle de Belen bir kat daha önem kazanm��t�r. 

Belen kasabas�na be� saat mesafede, Alaybeyli köyü yak�nlar�nda suni bir 

tepe üzerinde yap�lm�� eski bir kale harabesi içinde mescit tarz�nda bir bina bulunmaktad�r. 

Bu bina içinde evliyalardan Bayaz�t-� Bastami’nin makam� ve rivayete 

göre de mezar� bulunmaktad�r. 

Bu mescit zamana yenik dü�tükten sonra, 1306 senesinde Mürselzade Hac� 

Mustafa �evki Pa�a taraf�ndan tamir ettirilerek, içeride ve d��ar�da yüzlerce cemaatin 

s��aca�� hale getirilmi� ve çok düzenli bir �ekilde dö�enmi�tir. 

Belen kasabas�n�n Yukar�gedik mahallesinde ve Kastelli Han� denilen bölgede 

kal�nt�lar� halen mevcut olan eski eserlerden Pa�a Kap�s� ad�yla bilinen ve on 

ar��n eninde geni� bir set harabesi vard�r. Arap tarihçiler bu bölgeden dolay� buraya 

Bakras Bo�az� ve �skenderun Kap�s� ad�n� vermektedir. Yine bu kazada Bakras kasabas� 

ve Bakras kale harabeleri de bulunmaktad�r. Bu kasaba Emeviler döneminde 

çok geli�mi� ve me�hur bir �ehirdi. Bakras, Haçl� seferleri döneminde de önemli bir 

yere sahipti. 

Tarih kitaplar�na göre Bakras’�n, H. 750 senesinde Sarumuddin b. �eybani 

muhaf�zl�� alt�nda iken çok geli�mi� bir �ehir oldu�u rivayet edilmektedir. Bir de 

zaman�nda Belen kazas�n�n kuzeyinde Derbasak adl� eski bir belde bulunmaktay- 

206 S�n�rlarda, geçit ve bo�azlarda muhaf�zl�k görevini yapan ki�iler. 

119

ORSAM 


� 

m��. Baz� tarihçilere göre Derbasak beldesinin yeri Murat Pa�a köprüsü civar�nda 

olmal�d�r. Nitekim Bakras ile Murat Pa�a köprüsü aras�nda bulunan ve Akdeniz 

gölü ad�yla bilinen yerde kal�nt�lar�n�n görüldü�ü rivayet edilmektedir. Yine bu 

kazada Gündüzlü beldesinin kal�nt�lar� da bulunmaktad�r. 

Cebel-i Sem’ân Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Merkez kazan�n idare binas� �imdilik geçici olarak Halep’in Bendere mahallesinde 

bir dairede bulunmaktad�r. 207 

Kaza dâhilinde 183 cami ve mescit, 2 tekke, 20 s�byan ve iptidai mektebi, 18 

han, 32 dükkân, 3 de�irmen, 528 samanl�k, 262 ba�, 104 bahçe, 52.675 tarla, 321 çay�r, 

279 mera, 93 arsa, 78.067 dönüm ekili ve ekili olamayan arazi ve 4.283 hane 208 

bulunmaktad�r. 

Kaza halk� genel olarak Müslüman olup, Arapça konu�urlar. 

Kazaya ba�l� Büyük Evrem köyünde Hz. �em’un’un makam� bulunmaktad�r. 

Ayr�ca Andan köyünde ve da��n ba��nda Hz. Yusuf’un karde�lerinden Hz. 

Armiya’n�n mübarek makamlar� da bulunmaktad�r. Bu makamlar bahar ve yaz aylar�nda 

çe�itli bölgelerden, özellikle Halep, Kilis, �dlip ve Mare’den gelen ziyaretçilerle 

dolup ta�maktad�r. 

Sem’an’da eski eser olarak Han Toman harabeleri bulunmaktad�r. Bu harabelerin 

ününden dolay� pek çok turist buralar� görmek için gelmektedir. Buras� eskiden 

me�hur �ehirlerden biri iken, �imdi bir köy halindedir. Ayr�ca kazada Etarib 

ad�yla an�lan �ehir harabeleri de bulunmaktad�r. 

120 

Sem’ân Harabeleri 

207 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.367 


hane say�s�: 4256.


___________________________________________________________________________________�� 

Sem’an harabeleri yak�n�nda Dare-i �zzi köyü civar�nda yüksek bir da��n 

zirvesinde ulu �eyhlerden �eyh Bereket hazretlerinin türbesi bulunmaktad�r. Ayr�ca 

Kefri Da’il köyünde Halife Ömer hazretlerinin eseri olan Ömerî Camii bulunmaktad�r. 

Cami zaman�n h��m�na u�ram�� ve neredeyse harap hale gelmi� iken, padi�ah 

hazretlerinin emriyle tamir ve imar edilmi�, ad� da Hamidiye Camisi olarak de�i�tirilmi�tir. 

Kazada tar�m ürünü olarak bu�day, arpa, kokoroz 209, dar�, mercimek, burçak, 

zeytin, tütün, kavun, karpuz ve çe�itli yaz ürünleri yeti�mektedir. Vilayet merkezinin 

ihtiyaçlar� bu kazadan kar��lanmaktad�r. 

Kazan�n baz� köylerinde iplikten adi bir kuma� dokumas� yap�lmaktad�r. 

Halep’ten gelen Koyuk nehri bu kazan�n içinden geçer. 

Cisr-i �u�ûr Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Cisr-i �u�ûr kasabas� Halep’in 100 km güneybat�s�nda, 21 saat uzakl�kta ve 

Asi nehri üzerinde bulunmaktad�r. 

Cisr-i �u�ûr kasabas�n�n bat�s�nda Lazkiye sanca�� ve Sahyun kazas�, güneyinde 

Hama, Mare ve �dlip kazalar�, kuzeyinde Harim ve Antakya kazalar� ile s�n�rl�d�r. 

Cisr-i �u�ûr kasabas� ile nahiyeleri Arapça konu�urken, Ordu nahiyesi ve 

köylerinde ya�ayan halk Türkçe konu�ur. 

Cisr-i �u�ûr kasabas�nda 1 hükümet kona��, 2 cami, 5 mescit, 1 tekke, 1 rü�tiye 

mektebi, 3 iptidai Müslüman mektebi, 1 kilise, 1 H�ristiyan iptidai mektebi, 1 

hamam, 5 f�r�n, 4 kahvehane, 225 dükkân, 3 han, 10 su de�irmeni, 1 pazar ve Asi 

nehri üzerinde 14 gözlü gayet büyük bir köprü vard�r. Kaza dâhilinde, 2 rü�tiye 

mektebi, 14 iptidai Müslüman mektebi ve 5 Gayrimüslim mektebi vard�r. 

121 

Su De�irmeni (Naur) 

Cisr-i �u�ûr kasabas� 400 y�l önce sazl�ktan yap�lm�� yakla��k 5000 ila 10.000 

haneden olu�an bir yerle�im yeri iken, me�hur Köprülü Mehmet Pa�a taraf�ndan 

209 Koçan�yla beraber M�s�r bu�day�.

ORSAM 


� 

in�a edilen birer cami, han ve hamam’dan sonra geli�meye ba�lam�� ve ça�da� bir 

�ehir konumuna gelmi�tir. 

tad�r. 

Kasabada pamuktan imal edilen yatak yüzü, dö�emelik ve sofral�k bas�lmak- 

Ordu nahiyesinin do�usunda Lazkiye s�n�r�nda bir miktar ormanl�k bulunmaktad�r. 

Ayr�ca bu nahiyede kurum 210 madeni ç�kmaktad�r. Asi nehri bu kasaban�n 

yan�ndan geçtikten sonra, Derku� nahiyesinden geçerek Antakya kazas�na ve 

oradan da do�ruca Akdeniz’e dökülmektedir. Ordu kasabas�n�n çevresinde bulunan 

pek çok de�irmen ve bahçe Asi nehrinin suyu ile sulanmaktad�r. 

Kazada ayr�ca Beyaz nehir diye adland�r�lan nehrin suyu da gayet hafif ve 

lezzetlidir. Bu nehrin suyu birkaç köyün topraklar�n� sulad�ktan sonra Asi nehrine 

dökülür. Kazan�n eski köylerinden �u�ur köyünde eski bir kale harabesi ve Mazik 

Kalesi nahiyesinde Selefkos taraf�ndan yap�lan me�hur �famiya beldesinin harabeleri 

bulunmaktad�r. Bu belde bir zamanlar Selefkos taraf�ndan ordu merkezi olarak 

kullan�lm�� ve burada bir Süvari Harbiye Mektebe de in�a edilmi�tir. Ayr�ca �ehrin 

yan� ba��ndaki merada sava� için yakla��k olarak 20.000 at ve 300 manda bulundurmu�tur. 

Bu kalenin civar�nda ikamet edenler taraf�ndan k�ldan çuval ve çad�r imal 

edilir. Ayr�ca bu kale civar�na 200-300 çad�rl�k seyyar 500-600 nüfuslu Arap a�iretleri 

y�l�n baz� aylar�nda gelerek ikamet eder ve beli bir müddet kald�ktan sonra tekrar 

yerlerine dönerler. 

Kazada bulunan �eyh �sa hamam� ad�ndaki kapl�ca Nisan, May�s aylar�nda 

ve sonbaharda pek çok hastaya �ifa kayna�� olur. 

Asi nehrinde her sene bir hayli bal�k tutulmakta, özellikle Hama ve Halep 

taraflar�nda Dalyan ve Y�lan bal�� bulunmakta, avlanan bu bal�klar Lazkiye, �skenderun 

ve Beyrut’a gönderilmektedir. Mazik gölü ve Dalyan rüsumat� Duyun-i 

Umumiye idaresine ait olup, y�ll�k olarak 140.000-150.000 kuru� bedelle ihaleye ç�kar�lmakta 

ve talibine verilmektedir. 

Kazada genel olarak ekilebilir 410.000 dönümlük toprak bulunmaktad�r. Bu 

topraklarda bu�day, arpa, dar�, mercimek, kü�ne 211, �ufan, nohut, zeytin ve ipek 

kozas� elde edilir. Bu topraklar�n y�ll�k hububat hâs�lat� 100.000 albe 212 civar�ndad�r. 

Harim Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Harim kazas�n�n merkezi olan Kefri Teharim kasabas�, Halep’in bat�s�nda ve 

16 saatlik mesafededir. Bu kasabada 1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 1 cami, 1 

mescit, 1 tekke, 4 s�byan mektebi, 2 k�z mektebi, 106 dükkân, 4 kahvehane, 2 hamam, 

3 f�r�n, 13 zeyt 213 ma’saras�, 1 han, 2 hayvan de�irmeni, 672 hane 214 ve 3.196 

nüfus bulunmaktad�r. 

210 Boyama i�lerinde kullan�lan siyah bir maden. 

211 Karaburçak. 

212 Baz� mahsullerin ölçüm kab�na verilen add�r. 

213 Zeytinya��. 

122


___________________________________________________________________________________�� 

Kazaya tabi üç kasabadan ilki merkeze iki buçuk saat mesafede olan Harim 

kasabas�d�r. Bu kasabada; 30 dükkân, 1 cami, 1 mescit, 1 hamam, 1 f�r�n, 3 kahvehane, 

1 zeyt ma’saras�, 1 han, 3 su de�irmeni, 251 hane ve 1.010 nüfus bulunmaktad�r. 

�kinci kasaba ise merkeze yar�m saat mesafede bulunan Armanaz kasabas�d�r. Bu 

kasabada; 153 dükkân, 4 cami, 1 mescit, 2 hamam, 4 kahvehane, 10 zeyt ma’saras�, 1 

han, 5 de�irmen, 1 boyahane, 3 cam fabrikas�, 3 debba�hane, 622 hane ve 3.068 nüfus 

bulunmaktad�r. Üçüncü kasaba ise merkezden bir buçuk saat mesafede bulunan 

Selkin kasabas�d�r. Bu kasabada da 56 dükkân, 2 cami, 1 mescit, 1 hamam, 1 f�r�n, 1 

kahvehane, 3 zeyt ma’saras�, 3 ambar, 1 han, 1 kireç ambar�, 1 de�irmen, 1 boyahane, 

439 hane ve 2.174 nüfus bulunmaktad�r. 

Kazan�n 661.099 dönüm ekili ve ekili olmayan arazisi bulunmaktad�r. Kazan�n 

geneli Reyhanîye, Pari�a ve Harim adlar�nda üç nahiyeden olu�maktad�r. Bunlardan 

ilki olan Reyhanîye nahiyesinde toplam 77 köy bulunmaktad�r. Tamamen 

Türk a�iretlerinden olu�an bu kazan�n halk�n�n dili Türkçe’dir. En büyük köyleri 

Akp�nar, Ayranc�, Adatepe, Pa�ahöyük, Üçtepe, Abdalhöyük, Odak��la, Buhurlu, 

Büyüks�çanl�, Küçüks�çanl�, Çatalhöyük, Çatalkilli, Çukurburun, Canpolat, 

Çakaltepe, Halebigedi�i, Anzerin, Harapali, Sazl�k, Göktepe, Kötüköy, 

Kötübüyük, Deyriruhban, Hamam�erki, Kumsat, Tala�, Ceyrantepe, Kafirtepe, 

Davutpa�a, Gazihac�mürsel, Gazimehmetbey, Karasüleymanl�, Karamastaba, 

Güntutulu, Karahöyük, Da��lgan, Adalet, Hasanbellü, Yeniyaban, Burcuhöyük, 

Yeni�ehir, Yanyurt, Kenaniye, Gökçeo�lu, Hac�faik, Seyitalihöyük, Kelek, 

Mirmiran ve Necartepe köyleridir. Ayr�ca bu nahiyeye ba�l� olan Yeni�ehir, 

Ertah, Efnir, Harran ve Hasaniye köylerinde de Tatar ve muhacir Çerkezler ikamet 

etmektedir. 

Reyhanîye nahiyesinde Halep’ten �skenderun’a kadar uzanan �ose yolun bir 

k�sm� ve Ömer A�a noktas�nda bulunan bir kapl�ca ile eskiden Süveydiye iskelesinden 

Musul’a kadar uzanan ve Ressaf olarak bilinen dö�eme yolun eski kal�nt�lar� 

bulunmaktad�r. Ayr�ca Abraha’n�n eski eserlerinden yol ve ölçü i�aretleri olan bir 

hayli tepe mevcuttur. Yine bu nahiyede Anadolu yönünden gelen ve nahiyenin kuzeyden 

güneydo�usuna akan Afrin nehri bulunmaktad�r. Bu nehir baz� y�llar k�� 

aylar�nda sele dönü�mekte ve bat�s�nda bulunan Asi nehrine kar��p, çevresinde 

bulunan topraklar� tamamen su alt�nda b�rakmaktad�r. 

�kinci nahiye olan Peri�a nahiyesinin büyük bir k�sm� da�l�k ve ta�l�ktan 

olu�maktad�r. 36 köyü ve 1.200-1.300 nüfusu bulunan nahiyenin halk� genellikle 

Arapça konu�urlar. Bu nahiyenin baz� köylerinde eskiden kalma büyük mabet kal�nt�lar� 

ve devasa ma�aralar mevcuttur. 

Üçüncü nahiye ise Harim nahiyesidir. 67 köyü bulunan bu nahiye halk� 

k�smen Türkçe, k�smen de Arapça konu�urlar. Nahiyede Cebel-i Âlâ ad�ndaki 

da�da ya�ayan halk tamamen Dürzî a�iretlerindendir. 


hane say�s�: 701, 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi kay�tlar�na göre hane say�s�: 612’dir. 

123

ORSAM 


� 

Kazada Cedide, Yeni�ehir, Aynü’l-Coz, Aynü’l-Ubeyde ve Harim adlar�nda 

be� büyük p�nardan sular akmakta ve hepsi sonunda Afrin ve Asi nehirleriyle birle�mektedir. 

Bu nahiyede Harim, Has�n, Ertah ve Sermeda köylerinde Selefkiyan uygarl��na 

ait dört kale bulunmaktad�r. Harim kalesinin üzerindeki yaz�tlardan ve çizimlerden 

buran�n Melikü’z- Zahir Berkok taraf�ndan tamir edildi�i anla��lmaktad�r. 

Bu bölge Hz. Ömer döneminde fethedildi�i zamanlarda, Harim büyük bir 

�ehir olup H. 460 y�l�nda Halep’te hüküm süren Merdas hanedan�ndan Mahmud B. 

Nas�r taraf�ndan Ertaha Beyleri (Beyo�lu) komutas�nda Türkmenler gönderilerek 

tekrar ele geçirilmi�tir. Bu kaza s�n�rlar� içerisinde bulunan Tizin köyü Hz. Ömer 

döneminde de mevcut olan bir yerle�im yeridir. H.750 tarihinde de büyük bir 

yerle�im yeri olup, tarihçiler taraf�ndan zikredildi�ine göre, burada ya�ayanlar 

tamamen Türkmenlerden olu�makta ve mükemmel çar��lar� ile camileri bulunmaktaym��. 

Ayr�ca eski kalenin yerinde Türkmen A�alar� taraf�ndan in�a edilen 

binalara da De�irmen Ka�� ad� verilmi�tir. 

Ayr�ca Harim’e yar�m saat mesafede sahabelerden Hz. Ebu Eyüp El-Ensarî 

ve Hz. Abu Ubeyde b. Cerrah’�n makamlar� bulunmaktad�r. 

Bu kazada hububatlardan bu�day, arpa, mercimek, nohut, burçak, sar� ve 

akdar�yla beraber pamuk, zeytin, üzüm, incir, badem ve di�er sebzeler ile afyon da 

yeti�mektedir. 

�dlip Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

�dlip kasabas� Halep’in bat�s�nda ve on iki saat mesafededir. �dlip kasabas�nda 

1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 1 cephane, 10 cami, 27 mescit, 3 medrese, 3 

kütüphane, 15 tekke ve zaviye, 1 rü�tiye mektebi, 14 s�byan mektebi, 1 Rum mektebi, 

1 Protestan mektebi, 1 kilise, 10 hamam, 959 dükkân, 14 han, 12 kahvehane, 3 

sabunhane, 2 debba�hane, 3 boyahane, 65 de�irmen, 10 f�r�n, 56 zeyt ve havle 

ma’saras�, 3 sebil ve 1 eczane vard�r. 

�dlip kasabas�n�n merkezinde 18 mahalle ve 2.157 hanede 215 toplam 13.330 

erkek ve kad�n nüfus bulunmaktad�r. �ehrin havas� güzel ve �l�ml�d�r. Bu kasabada 

akarsular ve çe�meler yoksa da kasabaya bir saat mesafede Martin bölgesinde gayet 

yumu�ak ve latif bir su bulunmaktad�r. 

�dlip’in güneyinde ve iki saat mesafede ve merkez vilayete 14 saat uzakl�kta 

Eriha ad�nda bir kasaba bulunmaktad�r. Buras� müdürlük merkezidir. Burada da 1 

hükümet kona��, 6 cami ve mescit, 2 medrese, 3 tekke ve zaviye, 2 kütüphane, 14 

s�byan mektebi, 2 hamam, 200 dükkân, 25 de�irmen, 15 zeyt ma’saras�, 3 f�r�n, 1 

sabunhane, 3 kahvehane ve 4 han vard�r. Eriha’da 7 mahalle ve 862 hanede toplam 

4.868 nüfus bulunmaktad�r. Bu kasaba havas�n�n temizli�i ile me�hur olup, Zaviye 

ve Erbain da�lar�n�n ete�inde yer almaktad�r. Özellikle Erbain da��nda so�uk ve 

güzel akarsular bulunmaktad�r. Yaz�n havalar�n rahats�z edici s�cakl�klar�nda ancak 

215 1310 tarihli Halep Vilayet Salnamesi göre hane say�s�: 1909’dur. 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi 

kay�tlar�na göre hane say�s�: 1916’d�r. 

124


___________________________________________________________________________________�� 

bu da�larda rahatlars�n�z. Hayat bu da�lara ve ta�lara o kadar güzel serinlikler 

bah�etmi�tir ki, yaz aylar�nda havas� çok güzel olmaktad�r. Bahar mevsiminde de 

çe�itli çiçekler ve bitkiler o bölgenin yüzeyini süslemektedir. 

Bu kasaba etraf�nda birçok eski tarihi binalar bulunmaktad�r. Bunlar�n en 

me�huru ve Halep �ehri büyüklü�ünde olan Bara ad�ndaki harabe �ehirdir. Bu harabe 

�ehrin içinde çe�itli heykeller ve resimlerin yan� s�ra, bir de harabe halinde bir 

kale bulunmaktad�r. Kale üzerinde bulunan yakla��k olarak 2–3 metre uzunlu�unda 

ve 75 cm eninde ta�tan bir yap�n�n üzerinde eski Yunan harfleriyle yaz�lar bulunmaktad�r. 

Bu kale Haçl� Seferleri s�ras�nda ünlenmi� ve pek çok sava� görmü�tür. 

Bara �ehrinin güneydo�usunda ve yakla��k 5 km mesafede Sercilye ad�nda eski tarihi 

kal�nt�lar bulunmaktad�r. Bu kal�nt�lar�n içinde etraf� yüksek duvarlarla çevrilmi� 

ve Hamam diye adland�r�lan bir yap� bulunur. Yap�n�n zemininde renkli mozaik 

ta�larla yap�lm�� geyik, bal�k ve di�er hayvan figürlü süslemeler bulunmaktad�r. 

dedir. 

Haçl� seferleri zaman�nda ünlenen Zerdana köyü de bu kasaba s�n�rlar� için- 

Eriha nahiyesinde ayr�ca, 

Ruveha ad�nda eski bir harabe de 

bulunmaktad�r. Bu harabe içinde 

bulunan çe�itli eserler ve binalar 

dikkat çekicidir. Yine bu nahiyede 

Ma�ara ad�ndaki köyde çe�itli ma- 

�aralar ve dikme ta�lar üzerinde 

çe�itli hayvan figürleri ve resimler 


�dlip kasabas�n�n kuzeyinde, 

iki saat mesafede ve vilayet merkezine 

de on bir saat mesafede 

�dlip Harabeleri 

Ma’rtamsarin ad�nda bir kasaba 

bulunmaktad�r. 5 mahalle 573 hane ve 3.261 nüfusa sahip olan bu kasabada 1 cami, 

13 mescit, 1 medrese, 15 s�byan mektebi, 3 hamam, 201 dükkân, 7 han, 6 de�irmen 

ve 5 f�r�n bulunmaktad�r. 

�dlip kasabas�na iki saat mesafede ve zaman�nda koca bir �ehir olan, ancak 

�imdi o eski halini kaybetmi� bulunan Sermin kasabas� bulunmaktad�r. Bu kasabada 

da 1 cami, 7 mescit, 3 tekke, 6 s�byan mektebi, 2 hamam, 75 dükkân, 3 han, 12 de- 

�irmen, 5 zeyt ma’saras�, 1 f�r�n ve 3 kahvehane bulunmaktad�r. 

Bu kasaban�n halk� genel olarak Müslüman olup, 3 mahalle ve 367 hanede 

toplam olarak 2.054 nüfus bulunmaktad�r. 

Sermin civar�nda bulunan Bene� kasabas�nda da 1 cami, 11 mescit, 1 hamam, 

25 dükkân, 1 f�r�n, 1 kahvehane, 3 mahalle, 465 hane ve 2.723 Müslüman nüfus vard�r. 

Halk genel olarak Arap olup, Arapça konu�ur. 

Eriha nahiyesinde ve Oruç ovas�nda, Ari ad�ndaki bölgeden do�an �rmak, 

da�lar�n ete�ini geçtikten sonra büyük bir toprak parças�n� batakl�k halini getirmek- 

125

ORSAM 


� 

te ve bu batakl�ktan hiç kimse faydalanmamaktad�r. Bu batakl��n ortas�nda ufak bir 

gölcük olu�makta ve bu sularda sülük bulunmaktad�r. 

Bu kazada toplam olarak 126.000 dönüm arazi bulunmakta ve tahminen 

105.000 dönümü ekilmekte ve 21.000 dönümü bo� kalmaktad�r. Do�al olarak çok 

verimli olan bu topraklarda her türlü zahire ve meyve yeti�tirilmektedir. Topra��n 

verimi o kadar yüksektir ki, gübrelemeye veya di�er haz�rl�klara gerek kalmadan 

ekilebilmektedir. Yine birçok meyve ve sebze susuz olarak yeti�tirilmektedir. Kazan�n 

mahsulleri bu�day, arpa, dar�, mercimek, susam, celban, pamuk, nohut, kengercik 

216, so�an, kavun, karpuz, acur, salatal�k, badem, üzüm, nar, vi�ne, f�st�k, kiraz, 

elma, armut ve di�er meyve ve sebzelerdir. Ayr�ca en önemli gelir kaynaklar�ndan 

biri olan zeytincilikten, y�ll�k olarak 750.000 Lira civar�nda hâs�lat al�nmaktad�r. Pamuk 

ise y�ldan y�la geli�mektedir ve H.1326 y�l�nda bir hayli ihracat yap�lm��t�r. 

�dlip kasabas�nda sabun ve gayet ince has�r imalat� yap�lmakta, bundan y�ll�k 12.000 

Lira civar�nda gelir elde edilmektedir 217. 

�skenderun Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Halep’in kuzeybat�s�nda ve 105 km uzakl�kta olan �skenderun kasabas� vilayet 

merkezine 24 saatlik mesafededir. �skenderun 36 derece 35 dakika kuzey enlemi 

ve 33 derece 55 dakika do�u boylam�nda bulunmaktad�r. 

�skenderun kasabas�nda 1 hükümet kona��, 1 askeri k��la, 1 redif deposu, 1 

karakolhane, 2 cami, 1 medrese, 6 s�byan mektebi, 4 kilise ve manast�r, 1 havra, 1 

hastane, 1 gaz deposu, 1 kibrit 218deposu, 1 antrepo, 1 belediye eczanesi, 5 mahalle, 

1199 hane 219, 446 dükkân, 7 çe�me, 25 ma�aza, 17 han, 2 hamam, 20 f�r�n, 21 kahvehane, 

13 meyhane, 2 gazino, 4 lokanta, 1 selehhane, 5 meyan fabrikas�, 6 otel, 126 

arsa, 2 bahçe vard�r. �skenderun’a ba�l� köylerde ise 3 cami ve mescit, 4 s�byan mektebi, 

1 kilise, 1.940 hane, 44 dükkân, 18 de�irmen, 823 bahçe, 201 ba�, 4.527 tarla ve 

ekilmi� veya ekilmemi� 25.550 dönüm arazi vard�r. 

�skenderun Kasabas�, Akdeniz sahillerinin kuzey bölgesinde bulunmakta ve 

kendi ad�yla an�lan körfezin do�u sahillerinde ve Toros da��n�n ete�inde yer alan 

Halep, Diyarbak�r ve Irak bölgesinin iskelesi konumundad�r. Süvey� kanal� aç�lmadan 

önce çok önemli bir ticaret merkeziydi ve Hindistan’�n Akdeniz’deki ilk iskelesi 

olarak kabul edilmekteydi. Ancak Süvey� kanal�n�n aç�lmas�yla önemi biraz azald�ysa 

da, son dönemlerde Padi�ah�n emirleri do�rultusunda in�aat�na ba�lanan büyük 

Ba�dat demiryolunun bir �ubesi �skenderun yak�nlar�nda yap�l�rsa, Süvey� 

kanal�n�n kazand�� ticari önemle rekabet edebilecek konuma gelebilir. 

�skenderun kasabas� körfezin güneydo�u yönüne do�ru uzanmakta, alçak 

ve batakl�k bir ovan�n kenar�nda bulunmaktad�r. Buna ek olarak �ehrin kuzey yönünün 

de da�larla kapal� olmas� sebebiyle �skenderun’un havas� çok vahim olmaktad�r. 

Ancak birkaç y�ldan beri ba�layan Batakl�k Komisyonunun gayret ve çabalar� 

216 Yaban enginar�. 


218 Burada belirtilen kibrit, kükürt madenidir. 


hane say�s�: 917, 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi kay�tlar�nda hane say�s�: 934. 

126


___________________________________________________________________________________�� 

sayesinde bu batakl��n bir k�sm� kapat�lm�� ve di�er k�sm�n� da kapatmak üzere 

çal��malar davam etmektedir. Bu yüzden kasaban�n havas� iyile�mektedir. 

Kasabaya yar�m saat mesafede bulunan P�narba�� adl� bölgeden do�an lezzetli 

ve yumu�ak bir kaynak su bulunmaktad�r. 

�skenderun’un tarihine gelince, her ne kadar baz� tarihçiler taraf�ndan �skenderun’un 

Finikelilerin Mir Bandaros ad�nda bir beldesi iken, me�hur Makedonyal� 

�skender’in �ssos’ta Acem �ah� Dara’y� ma�lup etmesinden sonra bu �ehre 

Alexandreia ad�n� verdi�i rivayet edilmekte ise, Makedonyal� �skender’in o büyük 

zaferinden sonra sadece zaferin bir i�areti olmas� için �skenderun’u H.Ö. 955 (�.Ö. 

333) y�l�nda kendi ad�na in�a etti�ine dair tarihçiler ittifak halindedir. 

�skenderun H. 1238 (1822) y�l�nda meydana gelen depremle yerle bir olmas�ndan 

sonra, yeni vilayet te�kilat�yla birlikte yeniden imar edilmeye ba�lanm�� ve 

�ose yollar�n bitmesiyle de, bir geli�me devrine girmi�tir. �u an �skenderun kalesinin 

sadece temelleri bulunmakta ve baz� yerlerinde demir halkalar�n varl��n� görülmektedir. 

Bu demir halkalar�n eskiden denizin kale duvarlar�na yak�n olmas�ndan 

dolay�, gemilerin ba�lanmas� için kullan�ld�� rivayet edilmektedir. Romal�lar 

zaman�nda me�hur olan Arisos yani Arsuz iskelesi bu kaza s�n�rlar� içindedir. 

�skenderun kazas�n�n kuzeyinde Adana vilayetinin Payas kazas�, do�usunda 

Belen, güneyinde Antakya kazas� ve bat�s�nda da Akdeniz’in me�hur �skenderun 

körfezi bulunmaktad�r. 

�skenderun’un mahsulleri çe�itli hububat ile portakal ve limon’dan ibarettir. 

Bir sene zarf�nda �skenderun liman�na 400.000 tonluk, 600 vapur ve gemi gelmektedir. 

Bu gemilerden 3.296.776 liral�k ithâlât ve ihracat yap�lmaktad�r 220. 

D��ar�dan yap�lan tekstil ithâlât� çuha, kazmir 221, kanaviçe, bo� çuval ve ipek 

çe�itleri, ayr�ca kahve, �eker, pirinç, alkollü me�rubat, çe�itli baharat, un ve k�rtasiye 

malzemeleriyle, bak�r kaplar, kur�un, bak�r, çinko, teneke, demir maddeleri, çivit, 

petrol, cam mamuller, t�p aletleri, tömbeki 222, h�rdavat, kömür madeni gibi �eylerdir. 

�hracat ise ipek kozas�, pamuk, yün, maz�, cehre 223, bal mumu, zamk, tutkal, 

susam, ha�ha� tohumu, çe�itli hububat, sabun, tütün, f�st�k, kuru üzüm, incir, badem, 

kay�s� çekirde�i, sade tereya��, zeytinya��, sahtiyan, s��r ve keçi derisi, tiftik, 

odun, afyon, mahmudiye sütü ve kökü 224, meyan kökü, palamut, yumurta ak� ve 

sar�s�, bak�r madeni, portakal, limon, tuzlu ba��rsak ve muhtelif hayvan. �hracat�n 

büyük k�sm� çe�itli tekstil malzemelerinden olu�maktad�r. Yün, rugan 225, ya� ve 

hayvandan olu�maktad�r. 

�skenderun’a bir saat mesafede bir göl ve Arsuz’a ba�l� Kurt da��nda da bir 

yanarda� mevcuttur. Arsuz nahiyesiyle Abacl� köyünde önemli ormanlar mevcut- 

220 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s,275. 

221 Yünden yap�lm�� bir çe�it kuma�. 

222 Tömbeki: Nargileyle içilen bir cins tütün. 

223 Pamuk ve ipek sar�lan masura. 

224 Di�er ad� bin göz otu. 

225 Ayakkab� imalat�nda kullan�lan parlak deri. 

127

ORSAM 


� 

tur. Yine Arsuz nahiyesinde önemli bir cam madeni, Akbaz köyünde maden suyu 

ve Cingan köyünde de gaz madeni vard�r. 

�skenderun liman�n�n geni�li�i ve sa�laml��ndan dolay� bir ay zarf�nda posta 

vapurlar�yla beraber plans�z gelen yakla��k 40–50 gemi buralara demir atmaktad�r. 

�skenderun körfezine eskiden Senbos Asikos ad� verilirmi�. 

Kilis Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Kilis kazas� Halep’in kuzeyinde ve Halep �ehir merkezinden 12 saat mesafededir. 

Kilis’te halk�n dili Türkçe’dir. Nahiyelerde ise, Arapça ve Türkçe’dir. 

Kilis kasabas�nda 1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 4.731 hane 226, 1.955 

dükkân, 37 cami, 14 mescit, 24 tekke, 28 medrese, 496 ciltlik bir kütüphane, 1 rü�tiye 

mektebi, 25 iptidai mektebi, 4 kilise, 1 havra, 5 hamam, 26 hayvan de�irmeni, 3 yel 

de�irmeni, 8 ma�aza, 2 un fabrikas�, 3 bedesten, 3 sabunhane, 31 f�r�n, 50 han, 74 

ma’sara, 48 kahvehane, 10 boyahane, 120 kuma� tezgâh�, 6 eczane, 23 çe�me, 31 su 

de�irmeni ve 2.272.703 dönüm arazi vard�r. 

Bu topraklarda pirinç, bu�day, arpa, akdar�, m�s�r k�rm�z� dar�, mercimek, 

nohut, cülban 227, kü�ne 228, susam ve pamuk yeti�mektedir. Ayr�ca yeti�tirilen her 

türlü sebze ve meyvenin yan� s�ra bölgede kil 229 madeni ç�kart�lmakta ve ihraç edilmektedir. 

Havara’da ta� madeni de mevcut olup bunlar sadece yerel kesime yetmektedir. 

Kaza içinde pek çok ba� ve bahçe ve 86 km �ose yol bulunmaktad�r. 230 

�malat i�lerine gelince; iplikten bez, alaca, aba, me�lah 231, me�in 232, kösele ve 

sabun’dan ibaret olup, ayr�ca nefis zeytinya�� da üretilmektedir. Bu zeytinya�� Osmanl� 

topraklar�nda ç�kan di�er zeytinya�lar�na tercih edilmektedir. 

Kilis kazas�, havas�n�n güzelli�i ve âlimlerinin çoklu�u ile �öhret bulmu�tur. 

Kazan�n Com nahiyesinde Abdurrahman b. A’uf hazretlerinin mezar� bulunmakta, 

ayr�ca kasaban�n kuzeyinde �erehbil b. Hasene, kasaba içinde sahabeden �eyh Muhammed 

El-Ansari, Karacalu nahiyesinde Avriya hazretlerinin, Türkmen nahiyesinde 

Hz. Davut’un, kasaba içinde de Hz. �em’un’un, Türkmen nahiyesinin Yelbaba 

köyünde �eyhu’r-rih hazretlerinin türbe ve makamlar� mevcuttur. 

Kilis’in tarihine gelince; kasaban�n yap�l�� tarihi hakk�nda bir kay�t bulunmasa 

da, H. 491 y�l�nda Haçl� seferleri s�ras�nda bu �ehrin mevcut oldu�u ve Kalcisi 

ad�yla tarihçiler taraf�ndan zikredildi�i bilinmektedir. Ayr�ca tarihçi Abulfeda eserinde, 

H. 7. yüzy�lda �ehrin varl��ndan Gülze ad�yla bahsetmektedir. Kilis ba�lang�çta 

A’zâz’a ba�l� küçük bir �ehir olmas�na ra�men, Timurlenk taraf�ndan tahrip 


hane say�s�: 4.700. 

227 Burçak da denilen hububat cinsi. 

228 Karaburçak. 

229 Çe�itli madenlerin ihtiva etti�i bir çe�it çamur, genelde kad�nlar saçlar�n� y�kamak için kullan�r. 

230 1324,1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.254. 

231 Me�lehe, ma�lah. Alt� üstü bir ve kol yerine yukar�daki iki ucunda yar�klar� olan bir çe�it üstlük 

elbise. Özellikle Araplara mahsus olup, “yeldirme” yerine kad�nlar taraf�ndan da kullan�l�r. 

232 Sepilenilerek boyanm�� ve cilalanm�� deri ve bu deriden yap�lm�� olan. 

128


___________________________________________________________________________________�� 

edilmesinden sonra halk� �imdiki Kilis’e gelerek yerle�mi�ler ve buras� zamanla 

büyük bir yerle�im yeri haline gelmi�tir. �ehrin dini kurumlar�na ve büyük binalar�na 

bak�l�nca, mimari tarz� bize bu �ehrin Osmanl� hâkimiyeti s�ras�nda imar edildi�i 

ve büyüdü�ünü göstermektedir. Kilis’te bulunan Can Polat Bey tekkesi veya 

camisinin H. 961 seneli Türkçe vakfiyesinde, camii in�a eden Can Polat Bey, eskiden 

Kilis yi�idi veya kahraman� lakab�yla geçmektedir. Bu vakfiyede Kilis’ten de Medine-i 

Kilis ad�yla bahsedilmi� oldu�u halde, Kilis söz konusu tarihlerde adeta bir 

kasaba halindedir. 

Kilis’te bulunan eski eserlerden; Müslümanlar�n bu �ehri fethi ve Haçl�lar�n 

istilas� s�ras�nda kasaba dâhilinde �öhret kazanan A’zâz ve Revande kaleleri, eski 

tarihlerden kalma, tarihte çok önemli bir �ehir olan ve halen Com nahiyesinde bir 

küçük köy halinde bulunan Cendires �ehrinin kal�nt�lar�, �zziye nahiyesinde me�hur 

Cimcime ve Heroz kaleleri bulunur. 

Ad� geçen Heroz kalesinin rivayetlere göre eski ad� Sidyom’dur ve yan� ba- 

��nda Hz. Avriya’n�n makamlar� bulunmaktad�r. Bu yerler üzerindeki binalara nazaran 

gerçekten eski eserlerden say�lmaktad�r. 

Heroz kalesinde bulunan bir ta� üzerinde eski Yunan yaz�s�yla �u ifade yer 

almaktad�r: “Arvimon’un o�lu Arvilos Sidyom’da” bu yaz�ya göre buran�n eski ad�n�n 

Sidyom olmas� gerekir. Ayr�ca tarihte meydana gelen iki önemli sava��n gerçekle�ti�i 

yer olan Mercidab�k bölgesi ve köyü bu kaza s�n�rlar� içerisindedir. 

Mercidab�k, Halep ile Kilis aras�nda düz bir ovadan ibarettir. Tarihte bu bölgede 

meydana gelen iki önemli sava��n ilki Timurlenk ile M�s�r hâkimi olan Çerkezler 

aras�nda H. 307 senesinde meydana gelmi� ve Çerkezlerin yenilgisiyle sonuçlanm��t�r. 

Timurlenk’in ordusu yakla��k olarak 500.000 civar�nda ve M�s�r ordusu 

da o oranda büyük bir ordu oldu�u halde, Çerkezler ma�lup olmu� ve Çerkez hükümdar� 

olan Melikü’z-Zahir Berkok M�s�r’a kaçm��t�r. �kinci önemli sava� ise Yavuz 

Sultan Selim ile yine M�s�r hükümdar� olan Çerkez Kansu Gavri aras�nda H. 922 

y�l�nda meydana gelmi� ve Yavuz Sultan Selim Han’�n zaferiyle sonuçlanm��t�r. 

Mare (Maretü’n-Numan) Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Mare kazas� Halep’in 84 km güney bölgesinde ve 18 saat uzakl�ktad�r. Halk� 

Arapça konu�ur, havas� �l�ml� ve güzeldir. 

Mare kasabas� Kubliye ve �imaliye ad�nda iki mahalleden olu�maktad�r. Kasabada 

1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 41 cami ve mescit, 3 tekke ve zaviye, 1 

rü�tiye mektebi, 5 medrese ve kütüphane, 3.549 hane 233, 442 dükkân, 4 f�r�n, 21 çe�me 

ve sebil, 4 han, 5 hamam, 43 de�irmen, 965 ambar ve samanl�k vard�r. Ayr�ca 

kaza dâhilinde 44 çiftlik, 27 bahçe, 3.561 ba�, 17.312 tarla, 25.978 musakkafat 234 ve 

1.102.799 dönüm ekili ve ekili olmayan arazi vard�r. 

233 1315 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde hane say�s�: 3208, 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi 

kay�tlar�na göre hane say�s�: 3245. 

234 Vak�f binalar� ve akaretlerinden ibaret olan iratlar, gelirler. 

129

ORSAM 


� 

Kaza dâhilinde zeytin, üzüm, bal, bu�day, arpa, kara dane, beyaz dar�, susam, 

nohut, mercimek, bakla, pamuk, k�rm�z� biber, nar, kavun, karpuz, keçi k�l�, 

deve yapa��s�, sadeya� üretilmekte ve peynir elde edilen çift öküzü, inek, dana, bo- 

�a, beygir, k�srak, koyun, keçi, ester, deve ve merkep yeti�tirilmektedir. 

Mare, Romal�lar zaman�nda Hals ad�yla bilinmektedir. Ancak bu �ehrin tarihi 

bundan daha eskidir. Me�hur tarihçilerden Yakut El-Hamavi’ye göre Mare’ye 

Maretü’n-Numan ad�n�n verilmesindeki neden, H. 65 y�l�nda bu bölgeye yerle�en 

sahabelerden Numan b. Be�ir El-Ansari’dir. 

K�saca Mare olarak adland�r�lan Maretü’n-Numan �ehrinin bundan önceki 

ad� Araplar aras�nda Zatü’l-Kusur olarak bilinmektedir. Ayr�ca me�hur �airlerden 

Ebulâlâ El-Mearri’nin do�um yeri ve defnedildi�i yer Mare �ehridir. 

Mare �ehri ve kalesi H. 290 y�l�nda Karamitalar 235 taraf�ndan tahrip edilmi� 

ve son olarak Haçl� seferleri s�ras�nda Haçl� ordusu ile �madeddin Zengî aras�nda 

meydana gelen birkaç muharebede tamamen y�k�lm�� ve eski büyüklü�ünü kaybetmi�tir. 

Mare �ehrinde bulunan Kefrü’l-Tap bölgesinin tarihçi Abulfeda’n�n tahminine 

göre Tevrat’ta zikredilen Kefrü’l-Top olmas� gerekir. 

Mare kazas�nda bulunan Mevali, Hadidi ve Beni Halit a�iretlerinin elinde 

çok say�da koyun, keçi, deve, cins at, k�srak, öküz ve inek bulunur. Ayr�ca bu a�iretler 

en güzel ya� ve peyniri imal edilerek Halep, Hama, Lazkiye, Beyrut ve Suriye 

bölgelerinde satarlar. 

Kaza dâhilinde yabani hayvanlardan ceylan, tilki, kurt, tav�an ve geyik, ku� 

cinsinden ördek, güvercin, hindi, yerli tavuk ve m�s�r tavu�u bulunmaktad�r. 

H. 725’te bu bölgeyi ziyaret eden me�hur seyyahlardan Tancal� �bni Batuta 

seyahatnamesinde, bu bölgede çok say�da f�st�k a�ac�ndan bahsetmektedir. Hatta bu 

f�st�klar�n büyük bir k�sm�n�n M�s�r ve �am’a ihraç edildi�ini yazmaktad�r. Dolay�s�yla 

bu do�ru kayna��n verilerine göre bu bölgede tekrar f�st�k yeti�tirmek yerel 

çiftçilerin bir görevidir. Mare kazas� topra��n�n verimlili�i nedeniyle zeytin ve 

üzüm yeti�tirmeye elveri�li oldu�undan, yerel yönetim taraf�ndan te�vik edilmektedir 

ve yak�nda bunun semeresi al�nacakt�r. 

Mare’de dokuma olarak aba ve bez imal edilmektedir. 

235 H. 278 senesinde Kûfe’de El-Karmati diye biri, garip oldu�u kadar acayip bir inanç ile ortaya ç�kar. 

Güya kendisine Kuran inmi� ve bu Kuran’daki emirler diyormu� ki: Nasrane köyünden El-Karmati 

(El-Farac b. Osman) hem Mesih �sa ve hem de Mehdi olup, bizzat Ahmed b. Muhammed El-Hanife ve 

Cebrail de kendisidir. Ayr�ca Salih’in Devesi, Zekeriya o�lu Yahya ve Ruhu’l-Kudüs de kendisidir. 

Namaz dört rekât olup, bunlardan ikisi güne� do�madan önce, di�er ikisi de güne� do�duktan sonra 

k�l�n�r. Y�lda iki gün namaz k�l�n�r; birisi Nevruz günü, di�eri de Mehrecan günü. �çki haram de�il ve 

cenabet iken boy abdesti yerine normal abdest almak yeterlidir. Bu �ahsa kar�� gelen herkesin ölümü 

helâl, kar�� gelmeyip itaat edenlerin ise cizye vermeleri laz�m gelirmi�. Bunun gibi birtak�m saçma 

sapan görü�ler, tarih kitaplar�nda yaz�l�d�r. Bunlara ilave olarak namazda da sözde kendisine indirilmi� 

ayetlerin okunaca��n� emreder. Bunun döneminde halk ile devlet aras�nda büyük sava�lar ve 

ayaklanmalar ya�anm��t�r. Daha ayr�nt�l� bilgi için bkz. Osmanl� Vilayet Salnamelerinde Basra, s.46. 

130


___________________________________________________________________________________�� 

Münbiç Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Münbiç kazas� Halep’in do�usunda ve merkezi olan Münbiç kasabas� Halep’in 

kuzeydo�usunda ve 110 km uza��ndad�r. 

Münbiç kasabas�nda 1 hükümet kona��, 1 çiftlik-i hümayun idare binas�, 1 

eski kale, 1 Hamidiye camisi, 1 mescit, 2 zaviye, 1 tekke, 1 rü�tiye mektebi, 1 iptidai 

mektebi, 5 mahalle, 310 hane236, 1 türbe, 60 dükkân, 3 han, 1 f�r�n, 2 kahvehane, 6 

de�irmen vard�r. Münbiç kasabas�n�n halk� genel olarak muhacir Çerkezlerden 

olu�maktad�r. 

Münbiç kasabas� Halep kap�s�ndan Urfa’ya giden düz bir yolun üzerinde ve 

çöle hâkim önemli bir bölgedir. Kasaban�n kuzeyinde akan Sacur suyu civardaki 

köylerin topraklar�n� sulad�ktan sonra F�rat nehrine kar��r. Sacur nehrinin üzerinde 

alt� de�irmen bulunmaktad�r. Münbiç kazas� Sacur suyundan ba�layarak uzunlamas�na 

Hama sanca��na kadar devam eder. Kazan�n geli�mi� olan bölgeleri kuzeyde 

bulunur, Has da�� civar�nda ise çiftçilik ve tar�m s�n�rl�d�r. Kaza düz bir araziye 

sahiptir ve s�ra da�lar hiç yoktur. Yaln�z baz� bölgelerinde ufak tepeler bulunur. 

Kazaya ba�l� olan Yeni Ammar köyünde yeti�mekte olan bu�day ve arpa mahsulleriyle 

kendir ve m�s�r dar�s� tan�nmaya ba�lam��t�r. Son dönemde yap�lan te�vikler 

sonucunda baz� köylerde üzüm ba�lar�yla incir ve di�er meyveler yeti�tirilmeye 

ba�lanm��t�r. 

Münbiç eski bir �ehir olup, zaman�nda Hirapolis ad�yla bilinir. Abu Ubeyde 

b. Cerrah hazretleri Halep ve Antakya’y� fethettikten sonra, bu �ehri de bar�� yoluyla 

fethetmi�tir. 

Kasaba içinde ve d��nda bulunan ve say�s� yakla��k 400 civar�nda olan dolap 

kuyular� bu �ehrin ba� ve bahçelerinin sulanmas�nda önemli rol oynamaktad�r. Kasabadan 

on dakika mesafede bulunan ve K�zlar Kasr� olarak bilinen yap�n�n, bir 

zamanlar gayet güzel bir sayfiye binas� oldu�u bilinmektedir. 

Münbiç’in Emevi ve Abbasi devletleri döneminde çok bilinen bir yer olmas�n�n 

yan� s�ra, çok geli�mi� bir �ehir iken, H. 804’te Timur taraf�ndan tahrip edilmi�tir. 

O zamandan beri bir harabe �ehir halinde kalm��t�r. Ancak H. 1295 y�l�nda padi- 

�ah buyru�u do�rultusunda muhacir Çerkezler burada iskân ettirilmi� ve masraflar� 

da Hazine-i Hassa taraf�ndan kar��lanm��t�r. Ayr�ca padi�ah emriyle burada bir cami 

ve iptidai mektebi in�a edilmi�tir. O günden itibaren Münbiç bir kasaba haline 

gelmi� ve eski konumuna kavu�mu�tur. 

Münbiç ayn� zamanda çok say�da �air ve edebiyatç� yeti�tiren bir �ehirdir. 

�air Buhteri, Abu Firas ve fesahatiyle 237 me�hur olan Abdulmelik b. Salih b. Ali b. 

Abdullah b. Abbas ile di�er pek çok me�hur �air ve edebiyatç�n�n do�um yeridir. 

F�rat nehrinden kasabaya su getirmek üzere yer alt�nda birkaç kanal kaz�lm��t�r. 

Bu kanallar çok eski zamandan kalmad�r ve hâlâ kullan�lmaktad�r. 

236 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre hane say�s�: 300. 

237 Do�ru ve düzgün söyleyi�. Aç�k ve güzel ifadeli konu�ma. Fasâhat: Sözün; lâf�z, mâna ve âhenk 

itibariyle kusursuz olmas�d�r. 

131

ORSAM 


� 

Kazan�n eski yerle�im yeri olan ve ad�na Pals denilen �ehrin harabeleri bulunmaktad�r. 

Ayr�ca �slam fetihleri s�ras�nda ve özellikle Atabeyler döneminde 

me�hur olan Necim kalesi ve Hanas�r beldesinin harabeleri de bu kasabada bulunmaktad�r. 

Hanas�r beldesi, Emevi halifelerinden Ömer b. Abdulaziz’in ikinci hükümet 

karargâh� olarak kulland�� yerdir. 

Münbiç kazas�nda bulunan köylerin 170 adedi Çiftlik-i Hümayuna ait olup, 

y�ll�k gelirleri dört buçuk yük kuru�a ula�maktad�r. 

Çerkez usulü abalar ve baz� elbiseler dokunulan ve ayr�ca gümü� i�leri de 

yap�lmakta; kasaba merkezinde, çok nefis cins k�sraklar da bulunmaktad�r. 

Rakka Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Rakka kazas� Halep’in do�usundad�r. Rakka kasabas� vilayet merkezinin 220 

km do�usunda ve F�rat nehrinin do�u sahilinde bulunmaktad�r. 

Rakka kasabas�nda 1 hükümet kona�� 238, 1 cami, 1 mescit, 1 rü�tiye mektebi, 

228 hane 239, 145 dükkân, 2 f�r�n, 3 de�irmen, 4 kahvehane, 3 meyve bahçesi, 135 sebze 

bahçesi bulunmaktad�r. Kaza dâhilinde 56 köy ve 27 çiftlik bulunur. Bu köylerin 

halk� tamamen göçebedir ve çad�rlarda ya�ar. Çad�rlar hane kabul edildi�inde 2.164 

hane ve tahminen 21.295 dönüm ekili arazi ile 294.000 dönüm bo� arazi bulunmaktad�r. 

Rakka çok eski bir �ehirdir. Büyük 

�skender taraf�ndan Nikeforyon ad�yla 

kurulmu� olan �ehir, eski ça�larda da çok 

me�hurdur ve Beyza, Refka adlar�yla da 

an�lm��t�r. H. 17’de Sait b. Vakkas hazretleri 

taraf�ndan gönderilen Cezire fatihi 

Ayaz b. Ganem taraf�ndan bar�� yolu ile 

fethedilmi�tir. 

Rakkal� me�hur �ahsiyetlerden tefsir 

sahibi Kad� Beyzavî ve me�hur âlimlerden 

Celal b. El-Reki ilk akla gelenlerdir. 

Bunlar�n d��nda da Rakka’dan pek çok 

âlim yeti�mi�tir. 

132 

Göçebe Çad�r� 

Kasaban�n do�usunda ve üç buçuk saatlik mesafede Menah�r tepesinde Hz. 

Ali’nin biraderi Cafer Tayyar hazretlerinin türbesi veya bir rivayete göre makam� 

bulunmaktad�r. Ayr�ca Veysel Karanî hazretlerinin makam�, di�er bir rivayete göre 

de türbesi ve sahabeyi kiramdan Ammar b. Yasir ve Eba b. Ka’b hazretlerinin makamlar� 


238 �n�aat masraflar� hazine-i hassa’dan hazreti padi�ah taraf�ndan kar��lanm��t�r. 

239 1310 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde hane say�s�: 159 ve 1315 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde 

hane say�s�: 112.


___________________________________________________________________________________�� 

Bunlar�n yan� s�ra kasaban�n on be� dakika kuzeydo�u yönünde yine sahabeden 

Yahya El-Garib ve Uveyse b. Mabed El-Esedi hazretlerinin türbeleri bulunmaktad�r. 

Halep yolu üzerinde �amiye yönünde yine sahabeden hadis rivayetçisi 

Abuhureyre hazretlerinin türbesi bulunmaktad�r. 

Rakka’n�n �amiye yönünde, da��n ete�inde me�hur S�ffin sava��n�n yap�ld�� 

yer bulunmakta ve o bölgede pek çok sahabenin medfun oldu�u bilinmektedir. 

Rakka, El-Cezire’nin 240 önemli bir k�sm� olan Diyar-� Muzur’un ilk merkezidir. 

Önceleri �imdiki Rakka’n�n kar��s�nda ve F�rat nehrinin bat� taraf�nda Rakka 

ad�yla bir mesire yeri bulunurdu. Burada y�k�nt�lar� halen mevcut olan Hi�am b. 

Abdulmelik’in sahil saray� vard�. Harun Re�id devletin idaresi ve �slam devletinin 

uç noktalar�n� muhafaza etmek için, Rakka’y� çok elveri�li bir idare merkezi gördü- 

�ünden, orada mükemmel bir ikametgâh ve bir de rasathane in�a ettirmi�tir. Halife 

Memun zaman�nda Bin �akir ad�nda bir co�rafya ve kozmografya âlimi enlem ve 

boylam derecelerini Rakka’da ölçmü�tür. 

Eski eserlerden, Rakka’dan bir saat mesafede bulunan sur içindeki camiin 

minare ve mihrab�ndan ba�ka bir �ey kalmayan harabesi, Hz. Ömer zaman�nda yap�lm�� 

ve Nurettin �ehid taraf�ndan tamir edilmi�tir. Ayr�ca Harun Re�id’in saray�na 

ait baz� eserler bulunmaktad�r. 

Eskiden merkezi Urfa olan Rakka adl� bir eyalet var ise de, yeni vilayet te�kilat�nda 

la�vedilmi�tir. �imdiki Rakka kasabas� surun d��ndad�r. 

Süleyman �ah’�n mezar� Rakka’ya ba�l� Caber kalesi içinde defnedilmi�tir. 

Süleyman �ah türbesinin giderleri Hazine-i Hassa’dan kar��lanmaktad�r. 

Kaza dâhilinde birçok seyyar a�iret mevcuttur. Ancak bunlar henüz kay�t alt�na 

al�nmam��lard�r. Baz� Urban a�iretlerinde üstün cins at ve k�sraklar bulunmaktad�r. 

F�rat nehri kenar�nda baz� köylerde manda bile bulunur. Kaza topraklar� verimli 

ise de kaza halk� ilgisiz ve isteksiz olduklar�ndan yeterli mahsul al�namamaktad�r. 

Buna ra�men az da olsa bu�day, arpa, akdar�, m�s�r dar�s� ve susam yeti�mektedir. 

Bazen de az miktarda kavun, karpuz ve salatal�k yeti�ir, ba�ka tür sebze yeti�tirilemez. 

c. Urfa Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler 

Urfa Sanca��na Dair Genel Bilgiler 

Urfa sanca��n�n kuzeyinde Diyarbak�r vilayeti, do�usunda Musul vilayeti ve 

Mardin, güneyinde Zor ve Rakka kazalar�, bat�s�nda Bâb, Münbiç, Antep ve Pazarc�k 

kazalar� bulunmaktad�r. 

Liva merkezi olan Urfa �ehri Halep’in 190 km kuzeydo�usunda ve 42 saat 

uza��ndad�r. 

240 Cezire bölgesi, bugünkü Irak’�n kuzeyi, Anadolu’nun güneyi ve k�smen de Suriye’nin kuzeydo�usunu 

içine alan bir bölgedir. Bölge ayn� zamanda �ran’dan Suriye ve M�s�r’a ve Basra ile Ba�dat’tan da 

Anadolu’ya giden ticaret yolunun üzerindedir. Bu yönüyle El-Cezire, önemli bir bölgedir. Böylesi ticari 

ve stratejik öneme sahip olan El-Cezire’nin tarihi hakk�nda bkz. Abdulgani Bulduk, El-Cezire’nin 

Muhtasar Tarihi, Yay�na Haz�rlayanlar: Mustafa Öztürk-�brahim Y�lmazçelik, Elaz�� 2004. 

133

ORSAM 


� 

Urfa; Birecik, Rumkale, Suruç ve Harran ad�nda dört kazadan olu�maktad�r. 

Urfa kasabas�nda 1 hükümet kona��, 2 k��la, 3 karakolhane, 1 kale, 1 hastahane, 52 

cami ve mescit, 4 tekke ve zaviye, 11 medrese, 10 kilise ve manast�r, 1 havra, 24 

mektep, 48 mahalle, 4.161 hane, 2.095 dükkân ve ma�aza, 32 han, 18 f�r�n, 6 çe�me 

ve sebil, 14 hamam, 23 de�irmen, 1 fabrika, 1 debba�hane, 295 arsa, 261 bahçe, 3.414 

ba� ve 4 mera vard�r. 

Merkez kazaya ba�l� nahiyelerde de 5.199 hane, 23 dükkân, 2 tekke, 45 de- 

�irmen, 30 çe�me ve sebil mevcuttur. 

Urfa kazas�nda 491.920 dönüm araz� olup, her sene bu arazinin yar�s� ekilmektedir. 

Kasaban�n binalar� kâgirdir. 

Urfa’n�n Silifkeliler taraf�ndan esas vatanlar� olan Edessa’ya 241 benzerli�inden 

dolay� kinaye olarak Edessa ad� verilmi�tir. Bir aral�k çe�me anlam�na gelen 

Kaliruha ad� verilmi�tir. Ruha ad�n�n da Kaliruha’dan zamanla meydana gelen söyleni� 

de�i�iminden kaynakland�� zannedilmektedir. Urfa’ya Silifkelilerden önce 

Antakya ad� da verilmi�tir. Ancak daha sonralar� Edessa ve Kaliruha adlar� benimsenmi�tir. 

Baz� tarihçilerin Urfa’y� Edessa ve Kaleruha’n�n yanl�� söyleni�leri olan 

Edes ve Rafya olarak kaydetti�i görülmektedir. Bunlar�n d��nda Urfa’n�n bilinen en 

eski ad� Ur Keldanî veyahut Ur’dur. Hatta Tevrat’ta Ur Keldanin ve �ncil’de de Ur 

ad�yla geçmektedir. Bu �ehir zamanla Selefkiyan devletinin Bakâr adl� hükümdar� 

döneminde hükümet merkezi haline getirilmi�tir. Urfa ayn� zaman da Yakubiye 

mezhebinin ortaya ç�kt�� yerdir. 

Urfa Kalesi Gravürü 

Urfa Sasaniler ve Hz. Ömer hilafeti döneminde Araplar�n, daha sonra Selçuklular�n 

ve �ranl�lar�n eline geçtikten sonra, H. 921’de Osmanl� idaresi alt�na geçmi�tir. 

Baz� tarihi kaynaklara göre Urfa’y� in�a edenin Hz. �dris oldu�u rivayet 

edilmektedir. Nemrut, 200 sene Urfa’da kalm�� ve Hz. �brahim burada ate�e at�lm��t�r. 

Urfa’n�n eski eserlerinden Urfa kalesinin burcu üzerinde görülen ve birbirinden 

on ad�m arayla duran manc�n�klar�n, Nemrut taraf�ndan Hz. �brahim’i ate�e atmak 

için tertip edildi�i rivayet edilmektedir. Yine bu kale civar�nda rivayete göre Hz. 

�brahim’in do�du�u bir ma�ara bulunmaktad�r. Ma�ara içinde peygamberli�i sim- 

241 Edessa Selanik’te, Vidin �ehrinin eski ad�d�r (1319 Halep Salnamesi s.327). 

134


___________________________________________________________________________________�� 

geleyen ye�il bir sand�k bulunmakta ve halk taraf�ndan ziyaret edilmektedir. Bu 

ma�araya Mevlüd-ü Halil ad� verilmektedir. Tarihi kaynaklarda Hz. �brahim’in 

ikametgâh� olarak gösterilen Gotha adl� köy bu ma�aran�n paralelindedir ve �imdi 

sur d��nda kalm��t�r. Bu yer halk aras�nda yanl��l�kla Gothiler yerine Götüler Mahallesi 

ad�yla an�lmaktad�r. Yine bu kale önünde Hz. �brahim’in ate�e at�ld�� s�rada 

Allah’�n kudretiyle ortaya ç�kan iki nehir (Zeliha ve Halilü’r-Rahman nehirleri), Hasan 

Pa�a Camii’nin önünde birle�erek �ehir d��ndaki bahçeleri sulamaktad�r. 

Eski ça�larda Urfa’da Mecusilerin en büyük Ate�gedesi (Ate� Tap�naklar�) 

bulunurmu�. Bu Ate�gede’nin içinde ilahlar� olan güne�i kutsamak için her zaman 

ate� yanar ve kar��s�nda da ibadet edilirdi. Tarihçilerin bir k�sm� Urfa’n�n M.Ö. 2000 

y�l�nda Babil Kral� Ramis yani Nemrut taraf�ndan in�a edildi�ini dile getirirken, 

di�er bir k�sm� da M.Ö. 400 y�l�nda Selefkeliler taraf�ndan in�a edildi�ine inanmaktad�rlar. 

Ancak Urfa, Hz. �brahim zaman�nda mevcut oldu�undan ve kutsal kitaplarda 

zikredildi�inden yap�l�� tarihinin daha eski olmas� gerekir. 

Urfa, tarihte bir defa tamamen 

yok olmu� ve �imdiki ça�da� halini daha 

sonra ikinci defa kazanm��t�r. Halk�n�n 

aslen Diyarbak�r’dan geldikleri rivayet 

edilmektedir. Yine bir di�er rivayete 

göre çok eski zamanlarda Urfa’da büyük 

bir manast�r bulunur ve bu manast�rda 

Hz. �sa’n�n yüzünü sildi�i ve üzerinde 

suretinin aksetti�i mendil bulunurmu�. 

Bu mendil sayesinde H.331’de Abbasi 

halifelerinden Müttekibillah, pek çok 

Müslüman esiri kurtarm��t�r. 

Bozabat nahiyesinde ç�kan 

Kehriz çay� kasaban�n içlerine do�ru 

akmakta ve baz� evlere da��lmaktad�r. 

Kasaban�n bat�s�ndaki Direkli da��ndan 

ve di�er da�lardan ya�mur ya�d�� zaman 

akan sular sele dönü�erek, �ehri sel 

sular� alt�nda b�rak�rm��. Ancak baz� 

hay�rseverler taraf�ndan �ehrin kuzeyinde 

yapt�r�lan büyük bir bent ve hendek 

Hz. �brahim Camii ve Bal�kl� Göl 

sayesinde, akan sular bu hende�e yöneltilmi� 

ve �ehir sel sular�ndan kurtar�lm��t�r. Bu hende�e Karakoyun ad� verilmektedir. 

Üzerinde üç büyük ve bir küçük köprü bulunmaktad�r. Kazan�n eski eserleri 

aras�nda Çaykuyu ve Oyuma�aç nahiyelerinin baz� mahallelerinde �slam fetihlerinden 

önce yap�lm�� kulübe �eklinde eski binalar bulunmaktad�r. �ehirden bir buçuk 

saat mesafede Hz. Yakup buradan geçti�i ve bir gece kald�� için ad�na Deyr-i Yakup 

da�� denilen bir da� vard�r. Bu da� üzerinde Nemrut’un ara s�ra buralara gidip, 

bir süre kald�� rivayet edilen bir manast�r harabesi ve iki kulübe bulunur. 

Urfa’n�n dört ana kap�s� vard�r. Bunlar Samsat, Harran Bey, Yenikap� ve Sak�p 

Saray kap�lar�d�r. Bu ana kap�lar�n d��nda iki kap�s� daha vard�r. Bu iki kap� 

135

ORSAM 


� 

Sultan IV. Murat’�n Ba�dat’a giderken Urfa’ya girip ç�kt�� kap�lard�r ve ikisi de 

kapat�lm��t�r. 

Urfa’n�n emlak ve çiftlik sahipleri vergiden muaf olduklar� halde, halk�n ço- 

�unlu�u ticaret, sanat, ziraat ve tar�m ile i�tigal ederler. Halk�n bir k�sm� da amelelik, 

kireççilik, bakkall�k ve di�er benzeri i�lerle u�ra��rlar. Köylerde ya�ayanlar�n 

büyük k�sm� koyun ve deve yeti�tirerek geçimlerini temin ederler. 

Dokumac�l�k 

Urfa’n�n sanayi ürünlerinden 

özellikle dokumac�l�k 

önem kazanm�� ve çe�itli dallarda 

tezgâhlar bulunmakta ve 

bunlar�n miktar� günden güne 

artmaktad�r. Bu tezgahlarda 

ipekli alaca ve çe�itli renklerde 

pencere örtüsü, perdelikler ve 

minder, yatak, yast�k ve yorgan 

yüzü imal edilmektedir. Ayr�ca 

beyaz bezler ve yünden imal 

edilen yazl�k �allar, iplik ve 

Dokuma Tezgah� 

yünden kilim ve hal�lar ile k�ldan çuval, torba ve kara çad�r üretilmektedir. 

Mürüz’den242, Araplar için özel olarak imal edilen ikal243 ve gayet dayan�kl� yerli 

bezden basma imalatlar� da yap�lmaktad�r. 

Bak�rc�l�k 

Urfa’da bak�rc�l�k sanat� bir 

hayli ilerlemi� ve gümü� i�lerinden 

fark edilmeyecek dereceye ula�m��t�r. 

Çe�itli �ekillerde su taslar�, �erbet bardaklar�, 

büyük ve küçük kahve cezveleri, 

sefertaslar� ve gayet ustaca birbirine 

s�k��t�r�lm�� bir kabzada iki namlulu 

kamalar üretilmektedir. Bu kamalar 

büküldü�ünde yuvarlak bir �ekil 

al�r ve istenilirse k�l�ç kay�� gibi bükülüp 

bele sar�labilir. Güzel k�l�çlar�n 

yan� s�ra nefis makas, kalemt�ra�lar, 

tunçtan �amdanlar, havan, mangal ve 

kad�nlara özel gümü� tarak ve gümü� 

baston imal edilmektedir. 

Halep ��i Bak�r E�yalar 

Topraktan yap�lan seramik küp, kupa, tencere ve su testileri özellikle yaz aylar�nda 

imal edilir. 

242 Tiftik ve deve yünden imal edilen kal�n bir cins kuma�. 

243 Ba�örtüsünün üzerine konulan yuvarlak �ekildeki ba� sarg�s�. 

136


___________________________________________________________________________________�� 

Bu imalatlar�n �stanbul, Ba�dat, Diyarbak�r, Halep, Beyrut, Hama ve Humus 

ile ticareti yap�lmaktad�r. 

�hracat 

�hracat Avrupa’ya kadar uzanmaktad�r. Y�ll�k bir milyon okkadan fazla yapa�� 

Anze ile di�er seyyar a�iretlerden toplanarak Anadolu ve �stanbul’a gönderilerek 

ihraç edilmektedir. Ayr�ca iki bin kadar deve ve yüz bin kadar küçükba� hayvan 

vard�r. 

Küçük ve Büyükba� Hayvanc�l�k 

Urfa’da özellikle Urban ve a�iretler nezdinde birçok koyun bulunur ve bunlardan 

elde edilen yünler Avrupa’ya ihraç edilir. Yeti�tirilen koyunlar�n bir k�sm� 

memlekette sarf olunurken, di�er k�sm� da �stanbul, Halep ve di�er yerlere gönderilir. 

Bu yöredeki keçi say�s� koyun say�s�n�n dört veya be�te biri kadard�r. Bölgede iki 

tür deve bulunmaktad�r. Bunlardan ilki a�iretler aras�nda koyun gibi beslenir. �kinci 

tür ise ta��mac�l�kta kullan�l�r. Sanca��n her taraf�nda çok de�erli cins atlar ve k�sraklar 


Birecik Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Birecik kazas� Urfa’n�n bat�s�ndad�r. 

Kaza merkezi olan Birecik kasabas� Urfa’n�n 

85 km güneybat�s�nda ve Halep’in de 135 km 

kuzeydo�usunda bulunmaktad�r. Kasaban�n 

önünden F�rat nehri geçmektedir. 

Birecik’te 1 hükümet kona��, 1 eski 

kale, 1 redif deposu, 1 karakolhane, 19 cami, 

1 medrese, 1 tekke, 1 kütüphane, 3 kilise, 1 

rü�tiye mektebi, 3 iptidai mektebi, 10 s�byan 

mektebi, 2.061 hane, 485 dükkân, 4 f�r�n, 9 

han, 3 hamam, 20 de�irmen, 23 ambar, 172 

bahçe, 511 ba�, 1 arsa, 10 mera, 1 selehhane, 1 

kiri�hane ve 15 kahvehane bulunmaktad�r. 

Nizip köyünde ise 1.062 hane, 12 cami, 

2 medrese, 1 tekke, 2 kilise, 1 rü�tiye mektebi, 

4 s�byan mektebi, 5 f�r�n, 3 han, 3 hamam, 

1 sabunhane, 35 zeyt ma’saras�, 9 de- 

�irmen, 7 kahvehane, 2 ambar, 150 bahçe ve 

537 ba� vard�r. 

137 

Birecik Ulu Camii Kitabesi 

Kaza içerisinde 233.000 dönüm ekili ve 72.161 dönüm ekili olmayan arazi 

bulunmakta olup, bunlardan y�ll�k 17.000 kile bu�day, 22.000 kile arpa, 2.000 kile 

cülban, 5.000 kile zeytin, 600 kantar kendir ve 40 kantar f�st�k hâs�lat� elde edilir. 

Ayr�ca kazada bol miktarda çekirdeksiz nar ve meyve yeti�ir. 

Birecik kasabas�nda, Urfa caddesinde dört km’lik �ose yol yap�lm��t�r. Birecik 

kasabas� çok eski bir yerle�im yeridir. Romal�lar döneminde liderler �ehri olarak 

bilinir ve baz� tarih kitaplar�nda ad� Bire ve Bi’ret F�rat olarak verilmektedir. Kasa-

ORSAM 


� 

ban�n kuzeyinde hâkim bir noktada Baybars taraf�ndan in�a edilmi� eski bir kale 


138 

Birecik Kalesi Gravürü 

Birecik’ten alt� saat mesafede me�hur eski Cerablus �ehri harabesi bulunur. 

Ad� Rum kaynaklar�nda Hirapolis, Asurî kaynaklar�nda da Karkam�� olarak geçen 

bu �ehrin her taraf�nda hiyeroglif yaz�lar bulunmaktad�r. Zaman�nda bu �ehirde 

Suriyelilerin büyük bir tap�na�� ve onun içinde ilahlar�n�n heykeli bulunurmu�. Buran�n 

a�a��s�nda Hamam köyü yak�nlar�nda terk edilmi� bir kapl�ca kal�nt�lar� ve bir 

saat mesafede de Belk�s harabeleri bulunmaktad�r. 

Birecik kasabas�n�n bat�s�nda Nizip kasabas� bulunur. Buras� tarihte me�hur 

iki sava��n meydana geldi�i yerdir. �lki H.276’da Sasanilerin kral� II. �apur ile Roma 

�mparatoru II. Fosnasi aras�nda meydana gelmi�tir. �kinci sava� da H.1255’te Mü�ir 

Haf�z Pa�a’n�n komutas�ndaki Osmanl� ordusuyla M�s�rl� �brahim Pa�a aras�nda 

meydana gelen sava�t�r. 

Birecik kasabas�nda �eyh ve evliyalardan �eyh Cemalettin b. �uca, �eyh Sadettin 

El-Cebavi, �eyh Safi Horasanî, �eyh Hasan Nuranî ve �mam Yusuf Sekaki 

hazretlerinin türbe ve makamlar� mevcuttur. 

Birecik kasabas�nda iplikten bez, k�rm�z� sahtiyan, merkup 244 ve çift ko�umlar� 

imal edilmektedir. 

Rumkale245 Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Rumkale’nin kuzeyinde Bingöl ve Besni, do�usunda Urfa, güneyinde Birecik 

ve bat�s�nda Pazarc�k ve Antep kazalar� bulunmaktad�r. Merkezi olan Halfeti kasabas� 

Halep’e 36 saat mesafededir. 

244 Sar� me�inden imal edilen kundura çe�idi. 

245 Halfeti. 1924 y�l�nda Halfeti ad�n� alm��t�r. As�l Rumkale F�rat’�n bat� k�y�s�nda ve Yavuzeli ilçesi 

s�n�rlar� içerisindedir.


___________________________________________________________________________________�� 

F�rat nehrinin kenar�nda olan kasaba merkezinde nehir alt�nda bahçeler bulunur. 

Bu özelli�iyle kasaban�n çok güzel bir manzaras� ve çok ferah bir konumu 


Halfeti kasabas�nda 1 hükümet kona��, 1 telgrafhane, 1 cami, 1 rü�tiye mektebi, 

1 s�byan mektebi, 1 iptidai mektebi, 1 medrese, 600 hane, 65 dükkân, 1 f�r�n, 1 

hamam, 1 debba�hane ve 2 kahvehane bulunmaktad�r. Köyler de dâhil edildi�inde 

kasabada 50 de�irmen, 945 bahçe, 2.192 ba�, 4 zeyt ma’saras� ve 3 kilise bulunur. 

Genel olarak tüm köylerde 4.770 hane, 16.013 tarla, 620.000 dönüm ekili ve 582.000 

dönüm ekili olmayan arazi bulunmaktad�r. Ekili arazinin her dönümünden tahminen 

40 okkadan 246 100 okkaya kadar mahsul elde edilir. 

Kaza s�n�rlar� içinde Karada� ve Merzaman ad�nda iki da� bulunur. Kazan�n 

her taraf� ormanl�k araz� oldu�undan, bu ormanlardan her sene Antep, Birecik ve 

Urfa’ya odun ve kömür ihraç olunur. Nahiyelerin pek çok köyünde ufak çay�rlar 

bulunur. Ayr�ca bu�day, arpa, mercimek, nohut, kü�ne 247, akdar�, kelekdar�, fasulye, 

bakla, susam, f�st�k, üzüm, incir, �eftali, zerdali, elma, portakal, nar, dut, kavun, 

karpuz, salatal�k, so�an ve bunun gibi mahsuller elde edilir. 

Kaza halk� genel olarak Müslüman’d�r. Yaln�z Cebin ve Enhe� köylerinde 

Ermeniler bulunur. 

Re�i nahiyesi ve Karada� aras�nda, kazaya üç saat mesafede Cebur adl� 

köy’ün do�usunda iki metre yükseklikte yekpare mermer ta�lardan yap�lm�� bir 

yap� bulunmaktad�r. Bu yap�n�n ilk kap�s�ndan girildi�i zaman üç kap� ile daha kar- 

��la��l�r. Bu her kap�n�n içerisinde üçer kap� daha vard�r ve bu kap�lar bu �ekilde 

devam eder. Kap�lar�n sonu belli olmad��ndan ve ilerisine gitmeye kimse cesaret 

etmedi�inden buras� esrar�n� korumaktad�r. Re�i nahiyesinde bulunan K�z�lin ad�ndaki 

otuz haneli köyün halk� tamamen Yezidî’dir. Kazadaki Alt�nta� harabelerinde 

birçok eski eser bulunur. Urban 248 nahiyesinde bulunan Erdebil ad�yla me�hur �ehrin 

harabelerinde bir minare hâlâ ayaktad�r. 

Kazan�n Nehrut, K�n�k, Kefrihan ve Elif köylerinde büyük ta�lardan yap�lm�� 

birkaç büyük salon vard�r. 

Ayr�ca bu kazada 29.299 koyun, 36.530 keçi, 260 deve, 445 k�srak, 2.109 merkep, 

2.696 inek ve öküz bulunur 249. Da�larda ise çok say�da keklik, ceylan, tav�an, 

tilki, çakal, sansar, kurt ve baz� bölgelerde de ay� ve kaplan bulunur. 

Kazan�n ortas�ndan ve derin bir mecradan geçen F�rat nehrinden kaza halk� 

taraf�ndan çok fazla istifade edilmektedir. Merzaman nahiyesinde, bir kil madeni 

bulunmaktad�r. F�rat nehri üzerinde iki gemi ve be� filika’n�n yana�abilece�i kadar 

bir iskele bulunmaktad�r. 

Suruç Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Kazas� Urfa’n�n bat�s�nda ve merkezi olan Suruç kasabas� da Urfa’n�n 37 km 

kuzeybat�s�nda bulunmaktad�r. 

246 Bir okka 400 dirhem veya 1,282 gramd�r. 

247 Burçak. 

248 Günümüzde Gaziantep iline ba�l� Araban ilçesi. 

249 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi verilerine göre. 

139

ORSAM 


� 

Suruç’ta 1 hükümet kona��, 1 cami, 1 mescit, 1 tekke, 366 hane, 78 dükkân, 2 

f�r�n, 3 han, 1 otel, 3 kahvehane ve 2 bahçe vard�r. 

Kaza genelinde 3.034 hane, 39 dükkân, 318 bahçe ve 10 ba� bulunmaktad�r. 

Suruç kasabas� H.17’de Ayaz b. Ganem taraf�ndan hiç sava��lmadan fethedilmi�tir. 

Önceleri çok geli�mi� bir �ehir iken Timur’un ordular� taraf�ndan tahrip 

edilmi�. 

Eski eser olarak Aslanta� köyünde dört ar��n uzunlu�unda ve iki ar��n eninde 

üzerinde birer aslan figürü olan iki siyah sütün bulunmaktad�r. 

Suruç topraklar� çok verimli ve meralar� yeterince fazla oldu�undan, hayvanc�l�k 

geli�mi� ve özellikle çok say�da küçükba� hayvan bulunmaktad�r. Ayr�ca 

topraklar�n�n tamam�ndan, bir metre derinlikten gayet güzel ve temiz sular ç�kmaktad�r. 

Eskiden Suruç topraklar�nda zeytin, kahve ve f�st�k yeti�irken, �imdiyse, bu�day, 

arpa, akdar�, m�s�r dar�s�, kü�ne, nohut, mercimek, kendir, susam ve di�er hububat 

ekilmektedir. Suruç’ta yukar�da belirtilen ürünlerin yan�nda kilim, seccade ve 

k�ldan çad�r imali de yap�lmaktad�r. 

Kazada deve, merkep, inek, koyun, keçi ve cins at ile k�srak yeti�tirilmektedir. 

Ya�, yapa�� ve bu�day ihracat� fazlad�r. 

Kaza dâhilinde 200.000 dönüm ekili arazi ve 350.000 dönüm de ekili olmayan 

arazi vard�r. 

Suruç kazas�nda bulunan �ihanlu, Piçanlu ve Dünyay a�iretleri 53, 54 ve 55 

nci Hamidiye Süvari Alaylar�n� te�kil etmektedirler. Bu a�iretlerin tamam� tahminen 

8.500’den fazla çad�ra sahiptirler. Bahar ve yaz aylar�nda bu çad�rlarda ikamet ederler. 

Harran Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Harran kazas�n�n merkezi olan A�cakale250, Urfa’n�n güneyinde ve 12 saat 

mesafede bulunmaktad�r. Kaza halk� Arapça konu�ur, ancak bir k�sm� Türkçe ve 

Kürtçe de konu�urlar. K�� ve bahar aylar�nda havas� fena de�ildir. Ancak yaz ve güz 

aylar�nda hava vahimdir. 

Harran kazas�nda 1 cami, 2 mescit, 3 tekke, 5 dükkân ve 1 kapl�ca bulunur. 

Kazan�n köyleri dâhil 2.178 hane, 9.823 tarla, 3 mera, 306 arsa, 101.410 dönüm ekili 

ve 142.280 dönüm ekili olamayan arazisi vard�r. 

Kazan�n mahsulleri bu�day, arpa, kara dane, m�s�r, akdar�, yün ve sadeya�dan 

ibarettir. 

Kazada çe�itli hayvan ve ku� bulunmaktad�r. Bunlar cins atlar, öküz, inek, 

koyun, deve, merkep, yabani kaz, ördek, ceylan, tav�an, toy, turna, kurt, tilki ve 

çakal gibi hayvanlard�r. 

Harran kazas�nda bulunan Aynü’l-Arus (Gelingözü) köyünün bu �ekilde adland�r�lmas�n�n 

nedenine gelince; bu köyün ad� Hz. �brahim’in e�i Sare ile burada 

evlenmesinden ileri gelmektedir. Halen köyde bulunan ve y�k�lmak üzere olan camide 

Hz. �brahim’in makam� bulunmaktad�r. Aynü’l-Arus köyünden ç�kan Cellap 

nehri, merkeze yak�n bir yerde di�er sularla birle�erek Belih ad�n� al�r ve F�rat nehrine 

dökülür. 

250 A�cakale, günümüzde �anl�urfa ilinin Akçakale ilçesi. 

140


___________________________________________________________________________________�� 

Kazan�n kuzeydo�usunda ve Urfa’ya 8 saat mesafede eski Harran �ehrinin 

harabeleri bulunmaktad�r. Buras� zaman�nda Hz. Lut ve Hz. �brahim’in babalar� 

olan Haran’�n, göç ederek yerle�mesinden dolay� Harran ad�yla an�lm��t�r. Harran’a 

ayr�ca �brahim Tepesi ad� da verilir. Burada eskiden bir mabedin oldu�u rivayet 

edilmektedir. 

Halife Hz. Ömer döneminde, sahabeden Ayaz b. Ganem taraf�ndan fethedilen 

Harran, o dönemde geli�mi� bir �ehir oldu�undan, çok me�hur âlimler yeti�tirmi�tir. 

Bunlar aras�nda �bni Temime El-Harrani ve sahabeden de baz� âlim ve bilim 

adamlar� yeti�mi� ve bunlar�n özellikle hikmet ile t�p kitaplar�n� Arapça’ya tercüme 

ettikleri rivayet edilmektedir. Ayr�ca Harran merkezinde me�hur âlimlerden 

Hayyan Harrani ve �mam Bak�r ile �eyh Yahya hazretlerinin mezarlar� bulunmaktad�r. 

Harran’da �ah Ho�enk taraf�ndan yap�lan bir kalenin harabeleri mevcuttur. 

Bu kalenin kal�nt�lar�n�n Tektek da��nda büyük bir ma�aradan nakledildi�i rivayet 

edilmektedir. Bu ma�aran�n derinliklerine ne kadar gidilirse gidilsin, sonu gelmemektedir. 

Bunun d��nda daha önceleri merkez kaza olan Aynü’l-Arus köyünde 

Tellü’l-Arus ad�yla bilinen bir tepe üzerinde kale ve etraf�nda �ehir harabeleri bulunmaktad�r. 

Belih nehri üzerinde ve merkez kazaya 8 saat mesafede Savan ad�yla eski bir 

beldenin surlar� ve y�k�nt�lar� bulunmaktad�r. Burada �eyh Hasan ad�nda bir zat 

defnedilmi�tir. Bu zat�n �eyh Abdülkadir Geylani hazretlerinin o�ullar�ndan oldu- 

�u rivayet edilmektedir. 

Yine merkez kazaya bir saat mesafede olan ve enkaz� toprak alt�nda kalm�� 

Ta�ba� ad�yla bilinen bir �ehir harabesi vard�r. 

Harran kazas�nda 3 nahiye (Harran, Karamuh ve Türkmen Celabi) ve 248 

köy bulunmaktad�r 

d. Mara� Sanca�� ve Kazalar�na Dair Genel Bilgiler 

Mara� Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Vilayetin kuzeyinde bulunan Mara� sanca��n�n do�usunda Elaz��, bat�s�nda 

Adana, kuzeyinde Sivas ve güneyinde ise Adana’n�n bir k�sm� ve Halep sanca�� 

bulunmaktad�r. Mara� sanca��n�n be� kazas� vard�r. Bunlar Elbistan, Zeytun, And�r�n, 

Pazarc�k ve Mara� merkez kazalar�d�r. 

Mara� Kazas� ve Kasabas� 

Mara� �ehri Ahur da��n�n güney ete�inde, Halep �ehrinin 154 km kuzeybat�s�nda 

ve 44 saat uza��ndad�r. Topraklar�n�n bir k�sm� sulak arazi olup, kalan büyük 

k�sm� ise da�l�k bölgelerden olu�maktad�r. Mara�’ta 1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 

1 k��la, 1 askeri hastahane, 1 Alman hastahanesi, 30 cami, 16 mescit, 50 medrese, 

1 Mevlevihane, 1 muvakkithane251, 1 idadi mektebi, 10 iptidai mektebi, 1 k�z 

iptidai mektebi, 20 Müslüman mektebi, 15 H�ristiyan mektebi, 4 Ermeni kilisesi, 3 

Protestan kilisesi, 2 Katolik kilisesi, 1 Latin kilisesi, 2 kolej mektebi, 13.930 hane (bunun 

5.470 hanesi kasabalarda, 84.605 hanesi de kazalarda), 75 oda, 1.625 dükkân, 41 

251 Vakti tâyin eden, tam ayarl� saat merkezi. 

141

ORSAM 


� 

f�r�n, 145 çe�me, 12 hamam, 2 sabunhane, 110 de�irmen (bunun 73 de�irmeni kasabalarda 

ve 37 de�irmen de kazalarda), 300 aba tezgâh�, 400 alaca ve kuma� tezgâh�, 

3 eczane, 2 pamuk fabrikas�, 2 ma’sara, 2 imarethane, 14 han, 1 otel, 1 lokanta, 7 

karakolhane, 10 meyhane, 18.100 ba�, 1.660 bahçe, 16 ambar, 22.550 tarla, 20 çay�r, 

61 mezra, 115 orman, 5 çiftlik, 454.700 dönüm ekili ve ekili olmayan araz� vard�r. Bu 

arazilerin 111.120 dönümü Etraf �ehir nahiyesinde, 67.667 dönümü Yenicekale nahiyesinde, 

67.497 dönümü Camustil nahiyesinde, 28.652 dönümü Bertiz nahiyesinde, 

24.750 dönümü �ekeroba nahiyesinde, 8.915 dönümü Çakall� nahiyesinde ve 

10.355 dönümü de Nadirli nahiyesinde bulunmaktad�r. 

Binalar 

Mara� kasabas� binalar�n�n büyük bir k�sm� kerpiç oldu�undan, görünümleri 

güzel de�il ise de, bir müddetten beri yar� kâgir ve üzeri tu�lal� mükemmel binalar 

ve konaklar yap�lmaktad�r. Bununla beraber iki seneden beri (H.1324) kasaban�n 

uygun bölgelerinde belediye taraf�ndan fanuslar as�lm��, �ehir geceleri ayd�nlanm�� 

ve süslenmi�tir. Ayr�ca sokaklar araba çal��acak derecede geni�lemi� ve tamir edilmi�tir. 

�ose, Tünel ve Suyolu 

Kasaban�n güneyinde, Antep caddesinin �eyh Adil mevkiinden, kasaban�n 

ortas�ndan hükümet kona��na ve oradan da do�uda K�rkgöz mevkiine kadar �ose 

yol bulunmaktad�r. K�rkgöz’den bat� yönüne do�ru akan suyolu on kadar mahallenin 

ihtiyac�n� kar��lamaktad�r. Bu suyolu 480 mimari zira252 uzunlu�undad�r. Ayn� 

kaynaktan güneydo�uya do�ru uzanarak, yirmi mahallenin suyunu kar��layacak 

olan suyolunun in�aat� devam etmektedir. 

Tekstil Ürünleri ve �malat� 

Mara�’ta çok üstün cins atlar bulundu�undan, mükemmel ve s�rmal� me�in 

üzerine iplikten i�lenen çe�itli deri i�leri yap�lmakta, ayr�ca s�rmal� Frenk ipinden 

boz ve k�rm�z� abalar, me�hur alaca ile pamuktan sayfiye elbiseleri, gayet üstün sahtiyan 

ve köseleler yap�l�r. Bununla beraber Acem �al� taklidi güzel �allar ve çe�itli 

renklerde güzel çar�aflar, hamam tak�m� havlular, pencere örtüsü, yatak, yast�k yüzü 

ve perdeler imal edilmektedir. 

Nakliye 

Deri imalatlar�, aba, sahtiyan, alaca ve di�er çar�aflar ile hamam tak�mlar�n�n 

yan� s�ra pekmez ve çe�itli ��ralar�n Sivas vilayetine, Kayseri sanca��na, Adana ve 

Harput vilayetlerine nakli yap�lmaktad�r. 

Meyve ve Hububat Çe�itleri 

Mara� �ehrinde ve kazalar�nda her türlü meyve (üzüm, zerdali, kiraz, vi�ne, 

elma, nar, incir, �eftali, armut ve di�erleri) ile f�st�k, zeytin, çe�itli sebzeler ve bu�day, 

arpa, akdar�, nohut, m�s�r dar�s�, mercimek, pamuk, kök boya, meyankökü, 

susam ve cehri yeti�mektedir. 

252Bir kolun dirse�inden orta parmak ucuna kadar uzunluk ölçüsü (75-90 cm. kadar). 

142


___________________________________________________________________________________�� 

Zeytin A�ac� Dikimi 

Mara� halk� birkaç seneden beri 60.000’e yak�n zeytin a�ac� dikmi�tir253. Zeytincili�e 

bu kadar özveriyle yakla��lmas� ileride Mara� halk� için büyük bir sermaye 

ve servet kazan�lmas�na sebep olacakt�r. 

Da�, Orman ve A�açlar 

Mara� kazas�nda me�hur Ahur da��n�n yan� s�ra Bertiz, Görtel, Yenicekale, 

Dereçay� ve Kapuçam da�lar�nda muazzam ormanlar vard�r. Bu ormanlarda çam, 

kamalak, mezdege, ard�ç, maz�, ceviz ve di�er a�açlar bulunur. 

Nehirler ve Köprüler 

Mara�’�n kuzey ve bat�s�nda Ceyhan ve Körsulu nehirleri, güneyinde de Aksu 

ve Erkenez nehirleri olmak üzere dört büyük nehir bulunmaktad�r. Bunlar�n üzerinde 

alt� adet büyük köprü mevcuttur. 

Çay ve Göller 

Kazan�n güneybat�s�nda Deliçay ve Akçay adlar�nda iki büyük çay ile beraber 

yedi küçük çay bulunmaktad�r. �ekerobas� nahiyesinde Sülük gölü ve nahiyenin 

güneyinde irili ufakl� göller bulunmakta olup, bunlar�n en me�huru Gavur gölüdür. 

�skele 

Mara� sanca��n�n iskelesi be� gün mesafede bulunan �skenderun iskelesidir. 

Mara�’�n Tarihi 

Anadolu topraklar�ndan olan Mara� sanca�� halk�n�n büyük k�sm� Türkçe 

konu�maktad�r. Mara� �ehri çok eski bir yerle�im yeri olup, Romal�lar döneminde 

Cermanika Sezari ad�yla an�lmakta ve eski tarih kitaplar�nda Cermanya ad�yla zikredilmektedir. 

Mara� �ehrinin bir önceki yerle�im yeri, �imdiki konumunun iki saat 

do�usunda ve Erkenez nehri kenar�nda bulunurdu. Tahminen H.Ö. 3500 y�l�nda 

Hititliler taraf�ndan in�a edildi�i, Mara�’ta bulunan eski kal�nt�lar üzerindeki kitabelerden 

anla��lmaktad�r. 

Halit b. Velid taraf�ndan fethedilen Mara�’�n kalesi Emevi Devletinin son halifelerinden 

Mervan taraf�ndan in�a edilmi�tir. Daha sonra Abbasilerin ünlü halifesi 

Harun Re�id taraf�ndan geni�letilmi� ve sa�lamla�t�r�lm��t�r. Mara� H. IV. yüzy�l 

ortalar�nda tamamen harap olmu� ve Hamdaniye devleti hükümdarlar�ndan 

Seyfüddevle taraf�ndan yeniden fethedildikten sonra, �imdiki konumunun bir saat 

do�usunda ve Karamara� denilen bölgede yeniden in�a edilmi�tir. Buna dair me�hur 

�air El-Mutenebbi’nin çok güzel bir kasidesi vard�r. Seyfüddevle H. 367’de vefat 

etti�ine göre, Mara�’�n Karamara� adl� bölgeye naklinin H.348 y�l� civar�nda meydana 

geldi�i tahmin edilmektedir. Mara� �ehrinin daha sonraki dönemlerde 

Dulkadiro�ullar�ndan Halil Bey taraf�ndan H. X. yüzy�lda �imdiki yerine nakledildi�i, 

mevcut cami kitabelerinden anla��lmaktad�r. Mara� H. 922’de Yavuz Sultan 

Selim taraf�ndan Osmanl� topraklar�na kat�lm��t�r. 


143

ORSAM 


� 

Zeytun 254 Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Zeytun kazas�n�n kuzeyinde Elbistan, do�usunda ve güneyinde Mara� ve 

bat�s�nda And�r�n kazalar� bulunmaktad�r. Merkezi olan Zeytun kasabas� Mara�’�n 

49 km uza��nda, Mara�’a 12 saat, Halep’e de 56 saat mesafede bulunmaktad�r. 

Zeytun kasabas�n�n konumu ve toprak yap�s� nedeniyle, kasabada yap�lan 

evler sanki birbiri üzerine yap�lmaya çal��lmaktad�r. Bir evin dam� di�er evin salonu 

düzeyindedir. Genel olarak evleri düzensiz ve sokaklar� dar bir kasabad�r. Havas� 

güzel ve sular� demir madenlerinden geldi�i için gayet lezzetlidir. 

Kasaba içinde bir hükümet kona�� ve alt�nda bir tevkifhane 255 bulunmaktad�r. 

Kasabadan 15 dakika mesafede ve tam olarak 1896 tarihinde yenilenip, geni�letilerek 

in�a edilen iki katl� muhte�em bir askeri k��la ve hastahane ile eczane bulunmaktad�r. 

Bunlar�n yan�nda askeri k��lan�n biti�i�inde bir telgrafhane ve 1903’te 

in�a edilen iki katl� karakolhane bulunmaktad�r. Kasaban�n Gayrimüslim köylerinde 

1 rü�tiye ve 5 iptidai mektebi bulunmaktad�r. 

Kasabada 1.300 hane, 120 dükkân, 2 f�r�n, 16 su de�irmeni, 2 debba�hane, 1 

kahvehane, 1 belediye han�, 30 çe�me, 6 kilise ve 2 manast�r bulunmaktad�r. Köylerde 

ise 6 mescit, 3.500 ba� ve 125.000 dönüm tarla bulunmakta. 1909 y�l�nda 

125.000 dönümlük arazinin 62.500 dönümü i�lenmi�tir. Ayr�ca 150.000 dönüm mera, 

1.000 bahçe ve 25 ormanl�k arazi bulunmaktad�r. 

Kasaba genel olarak ta�l�k ve da�l�k araziye sahip oldu�undan, her taraf�n�n 

tar�mda kullan�lmas� mümkün olmamaktad�r. Bu yüzden verimlilik orta derecede 

olup, üretilen mahsuller yerel ihtiyac� kar��lamamaktad�r. Her y�l Elbistan ve Göksun’dan 

çe�itli hububat ithal edilmektedir. Yerel mahsuller ise bu�day, arpa, çavdar, 

mercimek, nohut, kü�ne ve so�and�r. Baz� köylerde tohumluk salatal�k çekirde- 

�i yeti�mektedir. 

Küçük ve büyükba� hayvan miktar�na gelince, kazada 4.024 ba� koyun, 

39.976 ba� keçi, 8.579 s��r ve 24 manda bulunmaktad�r. 

Kasabada bulunan Bo�azderesi ve Zeytun çay� üzerinde in�a edilen 4 köprü 

sayesinde geli� gidi� temin edilmi�tir. 

Zeytun kasabas�na 5 km mesafede bulunan Il�caovas� adl� kapl�ca, romatizma 

hastal��na ve özellikle cilt hastal�klar�na çok iyi geldi�inden, Mara� ve Antep’ten 

çok say�da hasta taraf�ndan kullan�lmaktad�r. Ayr�ca kasabadan 5 saat mesafede 

bulunan Beyrut da��nda iki demir madeni bulunmakta ve bu madenlerden 

y�ll�k olarak 2.500 okka demir rafine edilerek, Mara� ve di�er yerlere gönderilmektedir. 

Yerel zenginli�e katk�s� çok az olan bu madenlerde kullan�lan metot ve yöntem 

çok eski oldu�undan, yeteri kadar istifade edilememektedir. Daha modern ve 

yeni fabrikalar kuruldu�u takdirde demir ihracat� istenilen düzeye gelebilecektir. 

Ayr�ca kasaban�n yak�nlar�nda iki kömür madeni bulunmaktad�r. Bunlar�n ilki Karaa�aç’ta, 

ikincisi de Ali�ar bölgesindedir. Bu madenlerden, kömür yerin derinliklerinde 

oldu�undan henüz yeterince istifade edilememektedir. 

Kasaban�n dere içinde olmas�ndan dolay�, yaz aylar�nda havalar�n �s�nmas�yla 

birlikte halk 15 dakika mesafede bulunan ba� ve bahçelere ak�n ederek, hava de- 

�i�imine ç�karlar. Zeytun kasabas�n�n ba�lar� çok fazlad�r ve en me�hur ürünleri bal 

254 Kahramanmara� ili Süleymanl� buca��n�n eski ad�. 

255 Tutukevi. 

144


___________________________________________________________________________________�� 

ile kuru üzüm’dür. Elma ve �eftalileri de takdir edilecek güzelliktedir. Halk, ba�lardan 

elde ettikleri kuru üzüm ile pekmezi, Elbistan ve Göksun taraflar�na göndererek 

tah�l ürünleriyle de�i�tirirler. 

Zeytun kazas�nda yayg�n olan sanat dallar� ise ba�c�l�k, demircilik ve kat�rc�l�kt�r. 

Kaza içinde adlar� Tekir, F�rn�s ve Zeytun olan üç ufak çay vard�r. Göredin 

bölgesinde birle�erek Mara� ile Zeytun s�n�r�n� belirleyen bu çaylar, Çak�rdere mevkiinde 

Ceyhan nehrine dökülürler. 

Elbistan Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Elbistan kazas� Mara�’�n kuzeyinde, Mara�’a 24, Halep’e de 68 saat mesafededir. 

Bu kazan�n kuzeyinde Sivas vilayetinin Gürün ve Darende kazalar�, do�usunda 

Elaz�� vilayetinin A�cada� ve Besni kazalar�, bat�s�nda yine Sivas vilayetinin 

Aziziye kazas� ve güneyinde de Zeytun ve Pazarc�k kazalar� bulunur. Halk� Türk, 

Çerkez, Çeçen ve Kürtlerden olu�ur. 

Elbistan kasabas� �ar da�� ete�inde ve Ceyhan nehrinin ortas�nda bulunmaktad�r. 

Kasabada 1 hükümet kona��, 1 redif deposu, 11 cami, 3 mescit, 11 iptidai 

mektebi, 1 rü�tiye mektebi, 4 s�byan mektebi, 5 medrese, 1 kütüphane, 3 kilise, 1.464 

hane, 347 dükkân, 1 hamam, 4 f�r�n ve 7 han vard�r. 

Elbistan’a bu ad�n verilmesinin nedeni, konumu itibar�yla bir bahçeye benzemesinden 

ileri gelmektedir. Bostan kelimesinden türemi�tir. Baz� Arap tarihlerinde 

ve co�rafya kaynaklar�nda ad�n�n Eblistin �eklinde de yaz�ld�� görülmektedir. 

Elbistan Dulkadiro�lu beyli�inin Mara�’tan önceki merkeziydi. Elbistan’da Yarpuz 

veya Efsus256 ad�nda bir kasaba bulunur. Bu kasabada 2.556 nüfus ya�amaktad�r. 

Efsus kasabas� nahiye merkezidir. 

Elbistan’a alt� saat mesafede, ta�tan yap�lm�� birer büyük aslan ve kaplan 

heykeli bulunmaktad�r. Üç saat mesafede de alt� ar��n uzunlu�unda, iki ar��n eninde 

eski bir yap�n�n kal�nt�lar� ile eski bir dikilita� bulunur. Ayr�ca kazada Hurman, 

Çerki ve K�zkalesi ad�nda üç tarihi kale kal�nt�lar� bulunur. Hurman kalesi ufak bir 

tepenin üzerinde, kazaya 9 saat mesafededir ve etraf�ndan Hurman nehri geçmektedir. 

Duvarlar� yakla��k alt� ar��n yüksekli�inde olan kalenin kaplad�� alan da yakla��k 

olarak 500 zira’d�r. Kalenin içinde birçok oda bulunur. Bu odalar�n zamanla iç 

duvarlar� y�k�lm�� olmas�na ra�men, d�� duvarlar� hâlâ ayaktad�r ve baz� duvarlar�nda 

eski Rumca yaz�lar bulunmaktad�r. 

Topraktan olu�mu� alt� kalenin bulundu�u kazada ayr�ca, Besni yolu üzerinde 

Fahrettin Han� ve Kurt Han� harabeleri de bulunmaktad�r. 

Kasaba merkezinde Selçuklulardan kalma Alâeddin b. Keykubat taraf�ndan 

in�a edilen kâgir ulu cami, tek kubbeli nadir bir eserdir. Ayr�ca Tekke ad�yla bilinen 

bir eski bina bulunmaktad�r. 

Elbistan kazas�n�n havas� bir dereceye kadar �l�man ve arazisinin verimlilik 

derecesi oldukça iyidir. Yeti�en hububatlar genellikle bu�day, arpa, nohut, merci- 

256 Af�in. 

145

ORSAM 


� 

mek, fasulye, bakla, kü�ne, çerbe�, boyu veya çem�ir, m�s�r dar�s�, konak, keskil ve 

di�erleridir. Meyvelerden ise elma, armut, �eftali, kay�s�, vi�ne, erik, kabarc�k üzümü 

ve birkaç çe�it dut yeti�mektedir. Sebze olarak da �spanak, pancar, lahana, patates, 

yerelmas�, sar�msak, so�an, kavun, karpuz, salatal�k, acur, havuç ve yer mantar� 

yeti�mektedir. 

Kaza içinde birkaç orman bulunur. Bu ormanlarda me�e, karaa�aç, mezdeki, 

gürgen, çam, maz�, kamalak ve ç�nar a�ac� bulunur. Ayr�ca bonuz eri�i, da�takan, 

al�ç, yemi� ve yabani f�nd�k gibi a�açlar da bulunur. Su kenarlar�nda ise kavak, sö- 

�üt, karakavak ve i�de çal�s� da bulunur. 

Evcil hayvanlardan koyun, keçi, manda, s��r, at, k�srak, kat�r ve merkep, 

kümes hayvanlar�ndan tavuk, kaz, ördek, hindi ve güvercin, vah�i hayvanlardan 

kurt, ay�, tilki, çakal, tav�an, domuz, geyik ve nadiren de va�ak ile kartal, keklik, 

turna, karaku�, karatavuk, toy, bülbül, leylek, ibibik, b�ld�rc�n ve saka ku�u bulunur. 

Ayr�ca y�lan ve nadiren akrep görülür. 

Kaza dâhilinde birden çok nehir bulunsa da, en me�hur olan� Ceyhan nehri 

olup, bu nehir kasabaya yar�m saat mesafede bulunan Yast�da� ad�ndaki ufac�k bir 

tepe ete�inden ç�karak kasaba civar�nda ikiye ayr�l�r ve kasabay� adeta bir ada �ekline 

çevirir. Daha sonra Hurman, Nargile, Göksun ve Sö�ütlü nehirleriyle birle�erek, 

büyük bir nehir haline gelir. Nehir Zeytun kazas�yla Mara� civar�ndan geçtikten 

sonra Adana vilayetine ve oradan da Akdeniz’e dökülür. Kazada bulunan arazilerin 

sulanmas� bu nehirler sayesinde gerçekle�mektedir. Ayr�ca kazada �çme ad�yla bilinen 

bir kapl�ca bulunmaktad�r. Bu kapl�can�n suyu gayet ek�i olup, pek çok hastal�- 

�a iyi geldi�inden yaz aylar�nda pek çok halk bu kapl�caya gider. 

Efsus ve Ashab-� Kehf 

Elbistan’�n Efsus kasabas�nda bir saat mesafede Ashab-� Kehf makam� ve 

onun yan�nda da Ashab-� Rakim makam� mevcuttur. Yarpuz, Efsus ad�yla me�hur 

olan bu eski �ehrin ne zaman ve kimin taraf�ndan yap�ld��na dair bir bilgi bulunmamakla 

birlikte, rivayetlere göre buran�n me�hur Dakyanos’un hükümet karargâh� 

oldu�u baz� tarihçiler taraf�ndan dile getirilmektedir. Di�er bir söylenti ise Efsus 

�ehri H.Ö. 1628’de Roma imparatoru me�hur Dakyanos’un payitaht’� oldu�udur. 

Ancak Roma imparatorlar�ndan Dakyanos isminde bir hükümdar bulunmad�� gibi 

Efsus’un payitaht oldu�unu gösteren bir tarihi belgeye de rastlanmam��t�r. Ancak 

tarihçilerin de üzerinde anla�t�� konu Ashab-� Kehf’in Dakyanos ad�nda bir hükümdar 

zaman�nda ma�araya kaçt�klar� ve hayatlar�n�n sonuna kadar orada ya�ad�klar�d�r. 

Efsus’un Dakyanos’un payitaht� olup olmad�� bilinmese de, bugün bu 

�ehirde mevcut olan eski bina kal�nt�lar�yla, yüz ölçümü, tarihi dikme ta�� ve ara 

s�ra ortaya ç�kan baz� sikkeler, buran�n ne kadar büyük bir yerle�im yeri oldu�unu 

göstermektedir. Efsus kasabas�, H.560 y�l�nda Selçuklu hükümdarlar�ndan II. 

K�l�çarslan döneminde ele geçirilmi� ve Selçuklu topraklar�na kat�lm��t�r. Ashab-� 

Kehf makam�n�n ise G�yasettin Keyhüsrev’in o�lu �zzettin Keykavus zaman�nda H. 

612 y�l�nda in�a edildi�ini, üzerindeki kitabeden anla��lmaktad�r. Zaman�nda ma�aran�n 

a�z�nda in�a edilen mescit halen orijinalli�ini kaybetmeden durmaktad�r. Son 

günlerde mescit bir hücre �eklinde içeriye do�ru al�narak, güzel bir mimari sanatla 

ve büyük ta�larla mükemmel bir cami ve yan�nda bir medrese in�a edilmi�tir. Bu 

caminin d�� k�sm�n�n H. 925 y�l�nda Mara� valisi �ehsuvaro�lu Ali Bey taraf�ndan 

146


___________________________________________________________________________________�� 

geni�letilerek, tamir edildi�i, d�� caminin penceresi üzerinde bulunan kitabeden 

anla��lmaktad�r. 

�lk kap�dan içeri girildi�i zaman, �ehsuvaro�lu Ali Bey’in in�a etti�i d�� camiye 

girilir. Ard�ndan da �zzettin Keykavus’un in�a etti�i iç cami ve oradan da 

Kur’an-� Kerimde de belirtilen eski mescide ula��l�r. Ma�aran�n a�z� mescidin içerisinden 

aç�k olarak görülür. Ancak bölge çok sarp kayal�klardan olu�tu�u için ve 

yeni binalar�n yap�m�na uygun olmad��ndan, gelen ziyaretçiler için Ashab-� Kehf 

makam� ma�aran�n on ar��n do�usunda ve üç kat olarak in�a edilmi�tir. 

Göksun Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Mara�’�n bat�s�nda olan Göksun kazas�n�n merkezi olan Göksun kasabas� 

Mara�’a ve Halep’e 60 saat uzakl�ktad�r. 

Kaza merkezinin bat�s�nda ve kuzeyinde Karsi (Kadirli), güneyinde Bulan�k, 

do�usunda Zeytun ve güneydo�usunda da Mara� bulunmaktad�r. Merkez kazaya 

31 köy ba�l�d�r. 

Göksun kaza merkezi taraflar� ta�l�k, çay�r ve ormanl�k bölgeler oldu�undan 

geli�ememi�tir. Göksun kasabas� Tacirlü ve Bozdo�an257 a�iretlerinin yaylas�, Sivas 

ve Kayseri’ye giden yolcular�n güzergâh�d�r. Elbistan ile Aziziye aras�nda araba 

nakliyat� i�ledi�inden dolay� bu bölge geli�meye müsaittir. 

Göksun kazas�nda 1 hükümet kona��, 2 karakolhane, 15 cami, 5 s�byan mektebi, 

1 Ermeni kilisesi, 1 Protestan mektebi, 4 medrese, 3.340 hane, 5 han, 72 dükkân, 

9 de�irmen, 5 f�r�n, 3 odun fabrika, 2 kahvehane, 3 ambar ve 1 debba�hane vard�r. 

Kazada bu�day, arpa, kelek dar�, susam, nohut, pirinç ve pamuk gibi hububat 

ve tütün yeti�mektedir. Ayr�ca kazada kilim, çuval, �alvar, aba, iplikten yap�lan 

bez üretilmektedir. Göksun merkezde Çerkezler taraf�ndan her çe�it gümü� i�leri 

yap�lmaktad�r. 

Bu kazada Ceyhun’a dökülen Ke�i� ve And�r�n ad�nda iki çay vard�r. Kazadaki 

çok say�da ormanda mezdeki, çam, ard�ç, kamalak, sö�üt, kavak ve ç�nar a�açlar� 

bulunur. 

Ayr�ca kaza s�n�rlar� içerisinde Akkale, Henderin, Anac�k, Az��t, Meryem�il, 

Arpal�k ve Menek ad�nda yedi adet kale harabesi bulunur. 

Göksun kazas� içinde �imdiye kadar hiçbir maden ke�fedilmemi�tir. 

Kazan�n tarihi olaylar�na gelince, Göksun ovas�nda H.921’de Sinan Pa�a ile 

Alâüddevle Bey aras�nda meydana gelen ve Alâüddevle’nin ma�lup olarak sava�ta 

ölmesiyle sonuçlanan olay d��nda her hangi bir vaka meydana gelmemi�tir. 

Göksun kasabas�nda Göksun, Kömür ve Tilbezek ad�nda Ceyhan nehrine 

dökülen üç çay bulunmaktad�r. 

Pazarc�k Kazas�na Dair Genel Bilgiler 

Mara�’�n do�usunda olan Pazarc�k kazas�, Mara�’a 9 ve Halep’e 35 saat 

uzakl�ktad�r. Kaza merkezi Büyükba�din258 köyüdür. 

257 Tacirlü ve Bozdo�an a�iretleri, Mara�, Rakka, Adana, �çel ve Halep’te konar-göçer Türkmen Yörük 

taifesindendir. TÜRKAY Cevdet, Osmanl� �mparatorlu�u’nda Oymak, A�iret ve Cemaatlar, ��aret 

Yay�nlar�, �stanbul 2001, s.216 ve 602. 

258 Kahramanmara� ili Pazarc�k ilçesi Ulubahçe köyünün eski ad�. 

147

ORSAM 


� 

Bu köyde 1 hükümet kona��, 1 cami, 146 hane, 20 dükkân, 2 kahvehane, 1 

f�r�n, 2 çe�me ve 3 su kuyusu vard�r. 

Bir k�sm� a�iretlerden olu�an kaza halk� çad�rlarda (yakla��k olarak 2.500 

çad�r) ve geri kalanlar da evlerde ikamet etmekteler. Bu a�iretlerin en büyükleri 

Atmalu, Dergüzinlü, Sinemenlü ve Boza�a a�iretleridir. Bu a�iretlerin yan� s�ra kazada 

muhacir Çerkezler de bulunmaktad�r. 

Kazan�n toprak mahsulleri ise bu�day, arpa, dar� ve çeltik gibi çe�itli hububatlardan 

olu�makta, Dergüzinlü ve Sinemenlü a�iretlerinde çok güzel hal� ve kilim 

dokunmaktad�r. 

Hükümet kona��n�n bat� taraf�nda sahabeden Selmanpak hazretlerinin makam� 

bulunmakta, tek kubbeli olan bu bina halk taraf�ndan ziyaret edilmektedir. 

Merkeze 15 dakika mesafede Ma�aralar adl� mahallede, evlerin alt zemininde 

yekpare ta�tan yap�lm�� altm��tan fazla mezar bulunmaktad�r. Bu eski eserlerin 

yan� s�ra do�u bölgesinde bulunan Gani da��nda hayret verici �ehir kal�nt�lar� bulunur. 

Bunlar�n yap�l�� tarz� ve konumlar� dikkat çekicidir. Yine merkezin do�u bölgesinde 

ve Aksu nehri kenar�nda Köro�lu kalesinin y�k�nt�lar� mevcuttur. Aksu nehri 

kaza içinden geçerken bölgedeki tüm arazileri sulad�ktan sonra, Ceyhan nehrine 

dökülür. Bu nehir üzerinde yakla��k olarak 30 de�irmen bulunmaktad�r. Kazadan 

Göksu ad�nda bir nehir daha geçmektedir ve bu nehir daha sonra F�rat nehrine dökülür. 

Göksu nehrinin geçti�i orman arazilerinden kesilen keresteler, bu nehir kanal�yla 

Birecik ve Urfa �ehirlerine nakledilir. 

Kaza merkezinin bat�s�nda Yukar�pazarc�k adl� mahallede, Ba�l�ca ve 

Ta�biçme ad�nda iki göl bulunur. Bu göllerin sular�yla civardaki topraklar sulanmaktad�r. 

Ayr�ca kazan�n kuzeyinde üç adet ufak göl daha bulunmaktad�r. Bunlar�n 

en me�huru Gölba��’d�r. 

Daha önce dile getirildi�i gibi kazada çok say�da ormanl�k alan bulundu- 

�undan kerestecilik imalat� yayg�nd�r. Bu ormanlarda kamalak, çam, ard�ç ve di�er 

a�açlar bulunur. 

148


___________________________________________________________________________________�� 

3- HALEP V�LAYET�N�N �DAR� TAKS�MATI 

a. Halep Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve 

Köyleri 

Osmanl� �mparatorlu�una geçti�i Kanuni Sultan Süleyman dönemde Halep, 

idari taksimat aç�s�ndan üç ana eyaletten olu�maktad�r 259. Bunlar; 

1. Dulkadiro�ullar� Eyaleti; Mara�, Malatya, Karsi Zülkadriye, Antep ve 

Samsat sancaklar�. 

2. Halep Eyaleti; Halep Adana, Kilis, Birecik, Üzeyir 260, Mare, Türkmen 

Halep 261, A’zâz, Münbiç ve Kale-i Mazik sancaklar�. 

3. Rakka Eyaleti; Urfa, Cemase, Habur, Dirruhbe, Beni Rubeya, Suruç ve 

A’ne sancaklar�. 

Halep salnamelerinin yay�mland�� dönemlerdeki idari taksimat yap�s� da 

y�llara göre a�a��daki gibidir. 

�lk Halep vilayet salnamesi olan H. 1284 tarihli salnamede ve 1285 ile 1286 

tarihli salnamelerde vilayetin idari taksimat� �öyledir: 

1. Halep Livas�: �dlip, Cisr-i �u�ûr, Harim, Antakya, �zziye, Kilis, Antep, 

Bâb ve Cubul, ve Reyhanîye kazalar�. 

2. Zor Livas�: Rakka ve A��are kazalar�. 

3. Urfa Livas�: Suruç, Birecik ve Rumkale kazalar�. 

4. Mara� Livas�: Pazarc�k, �slâhiye, Bulan�k, Elbistan, Zeytun, And�r�n ve 

Hassa kazalar�. 

5. Kozan Livas�: Haçin, Bilanköy ve Karsi Zülkadriye kazalar�. 

6. Adana Livas�: Karaisal�, Mersin, Tarsus, Payas, Osmaniye ve Bilan kazalar�. 

H. 1287 ve 1288 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde idari taksimat� �öyledir: 

1. Halep Livas�: �dlip, Maretü’n-Numan, Cisr-i �u�ûr, Harim, Antakya, 

�zziye, Kilis, Antep, Bâb ve Cubul, Reyhanîye ve Bilan kazalar�. 

2. Urfa Livas�: Suruç, Birecik ve Rumkale kazalar�. 


Hassa kazalar�. 

4. Zor Livas�: Bu livada kaza ad� zikredilmeden Rakka, A��are, Abukemal, 

Busayra ve Sence Müdürlükleri mevcuttur. 

H. 1290 ve 1293 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde idari taksimat� �öyledir: 

259 1299 tarihli Halep Vilayeti Salnamesi, s.41 ve 1300 tarihli Halep Vilayeti Salnamesi, s.39. 

260 Üzeyir Sanca��, Memlûklular zaman�nda buradaki a�iret beylerinin en kuvvetlisi olan “Üzeyir” 

beyin ad�na kurulmu�tur. Bu sanca��n yerine 1890 y�l�nda merkezi Yarpuz olan Cebelibereket sanca�� 

kuruldu. BDA. Osmanl� Yer Adlar�, Yay�n No: 21, Ankara, 2006, s.521. 

261 Eskiden Halep’e ba�l� bir kaza, sonralar� la�vedilmi�tir. 

149

ORSAM 


� 


�zziye, Kilis, Antep, Bâb ve Cubul, Reyhanîye ve Bilan kazalar�ndan 


2. Urfa Livas�: Suruç, Birecik ve Rumkale kazalar�ndan olu�maktad�r. 


Hassa kazalar�ndan olu�maktad�r. 

H. 1295 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde idari taksimat� �öyledir: 


�zziye, Kilis, Antep, Bâb, Reyhanîye ve Bilan kazalar�ndan olu�maktad�r. 

2. Urfa Livas�: Suruç, Birecik ve Rumkale kazalar�ndan olu�maktad�r. 


Hassa kazalar�ndan olu�maktad�r. 

4. Zor Livas�: Reisu’l-Ayin, Yeni�ehir, Meskene, Busayra, Abukemal, 

A��are ve Sence kazalar�ndan olu�maktad�r. 

H. 1299 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde idari taksimat� �öyledir: 

1. Halep Sanca��: �dlip, Maretü’n-Numan, Cisr-i �u�ûr, Harim, Antakya, 

Kilis, Antep, Bâb, �skenderun, Bilan ve Münbiç kazalar�ndan olu�maktad�r. 

2. Urfa Sanca��: Suruç, Birecik ve Rumkale kazalar�ndan olu�maktad�r. 

3. Mara� Livas�: Pazarc�k, Elbistan, Zeytun ve And�r�n kazalar�ndan olu�maktad�r. 

4. Zor Sanca��: Re’sü’l-Ayn, Yeni�ehir, Abukemal, A��are ve Rakka kazalar�ndan 


H. 1300 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde ise; idari taksimat� �öyledir: 

1. Halep Sanca��: �dlip, Maretü’n-Numan, Cisr-i �u�ûr, Harim, Antakya, 

Kilis, Antep, Bâb, �skenderun, Bilan ve Münbiç kazalar�ndan olu�maktad�r. 

2. Urfa Sanca��: Suruç, Birecik ve Rumkale kazalar�ndan olu�maktad�r. 

3. Mara� Sanca��: Pazarc�k, Elbistan, Zeytun ve And�r�n kazalar�ndan 


H. 1300 y�l�ndan itibaren Halep Vilayeti Halep, Urfa ve Mara� sancaklar�ndan 

olu�maktad�r 262. Yine bu tarihte vilayetin 21 kazas� vard�r. H. 1326 tarihli Halep 

Vilayet Salnamesinde (en son salname) ise vilayet 23 kazadan olu�maktad�r. 263 Vilayetin 

idari taksimat� kaza, nahiye, köy ve mahalle olarak aktar�l�rken, temel olarak 

son 26 sene içinde yani, H. 1300 ile H. 1326 tarihleri aras�nda yay�mlanan salnameler 

esas al�nm��t�r. Çünkü H. 1299 tarihli salnameden sonra vilayet te�kilat� yenilenmi� 

ve son �eklini alm��t�r. 

262 1300 tarihli Halep Vilayeti Salnamesi, s.42. 

263 Rakka kazas� önceleri Zor sanca��na ba�l� iken 1303 tarihinde Halep Sanca��na ba�lanm��t�r. Yine 

Cebel-i Sem’ân kazas� 1305 tarihinde Halep Sanca��na ba�lanm��t�r. 

150


___________________________________________________________________________________�� 

1. Halep �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Halep �ehrinde 107 mahalle 

mevcut olup 264 bunlar�n en büyükleri; Hamidiye, Selimiye, Aziziye, Ebraç, Acem, 

Akyol, Kazasker, Akrad, Altunbo�a, Elmac�, O�ul Bey, Makam Kap�s�, Kanserin 

Kap�s�, Patl�can, Bal� Burgul, Bahsita, Bostan, Bostana, P�nara, A�a�� Balat, Yukar� 

Balat, Bendere �slam, Bendere Yehut, Beyaza, Tatarlar, Telel, Esedullah, Karaman, 

Cebel, Kaka, Çukurcuk, Çukur, Büyük Cellum, Küçük Cellum, Hamza Bey, Sabil 

Han�, Harap Han, Eski Debba�, Delalin, Süleymaniye, �akir A�a, �ahin A�a, �eri 

Süs, Mehmet Bey, �emayin, �imali, �eyh Abubekir, A�a�� Saçl�han, Yukar� Saçl�han, 

Safa, Tabla, Abdülhey, Mehmetbey, Abdülrehim, Büyük Atva, Küçük Atva, Akabe, 

Anter, Firdevs, Kale, Kavas, Kavanise, K�rk Sokak, Kitap, Keten, Küçük Kelase, 

Mestedam Bey, Me�arika, Beytü’l-Muhip, �bnu’l-Nasir, �bni Yakup, Harundede, 

Melendi, Makamat ve Hezaze mahalleleridir. 

2. Antep �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Antep �ehrinde 80 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar�n en büyükleri; Emin Dede, �mam Bölü�ü, Köro�lu, Akyol, 

Bostanc�, Paçavra, Bey, Boyac�, Eski Tarla, Yeni Tarla, Çukur, Cabi, Hac� Baki, Hamamc�, 

Hac� Halil, H�d�r Çavu�, Dökmeci, Sinek, Safer Pa�a, Suya Batmaz, Karacal�, 

Karamara�, Kaya Soka��, K�l�ço�lu, Kayseri, Kanal�c�, Karasakal, Kabasakal, Kocao�lan, 

Kozanl�, Molla Ahmet, Ma�araba��, Kele�, Nergiz ve Musullu mahalleleridir. 

lar; 

Antep Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Antep kazas�na idari olarak 8 nahiye ve 207 köy ba�l� bulunmaktad�r, bun- 

a. Orul Nahiyesi 265: Bu nahiye’ye 19 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�brahim�ehir, A�cakent, Orul, Kz�lcakent, Battalhöyük ve Kefri Bostan 

köyleridir. 

b. Re�i 266 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 8 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Çanakç�, Hac�manl�, Turlu ve Ma�ara köyleri. 

c. K�z�lhisar 267 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 11 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Ulumasara, Ce�di�in, Büyükk�z�lhisar, Küçükk�z�lhisar ve 

A�a��kilisecik köyleridir. 

d. Tilba�ar 268 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 80 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

A�cahöyük, Tilba�ar, Tütlüce, Kumru, Dikmeta�, Karacaviran, 

Karaburun, Karaman, Kayac�k, Yenice, Yeniyaban, Kinise ve Karaçomak 

köyleridir. 

264 1324, 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.223 

265 Gaziantep merkez ilçesine ba�l� Sekili Köyü’nün eski ad� Orul’d�r. 

266 Rumkale’ye de ba�l� kalm��, daha sonra la�vedilmi�tir. Köyleri �imdi Nizip merkez buca��na ba�l�d�r. 

267 Gaziantep’in O�uzeli ilçesinin eski ad�d�r. 

268 Gaziantep O�uzeli ilçesinin merkez buca��na ba�l� Gündo�an Köyü’nün eski ad�d�r. 

151

ORSAM 


� 

e. Hezek 269 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 30 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Hezek, Akp�nar, Ufac�k, Bilanköy, Karadinek, Karakuyu, Hac� 

Arslan, Morcal� ve Mihirman köyleridir. 

f. Çarp�n 270 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 17 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�brahimli, Erikceli, Çarp�n, Çakal ve Dime�kli köyleridir. 

g. Ce�de 271 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 30 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Atabey, �ncesu, �kiah�r, Ce�de, Sülüklü, Subo�az, Arapdar ve 

Kozluyaz� köyleridir. 

h. K�z�k 272 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 12 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

U�urca, Üçkilise, Çaykuyu, Dündarl�, Karasakal ve Kolgöl köyleridir. 

3. Kilis �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Kilis �ehrinde 33 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar�n en büyükleri; Arslan, Bölük, Tekke, Ç�lak, Hac� Gümü�, 

Hakverdi, Helvecio�lu, Debba�hane, �eyhler, Tarakl�, Abdi Oyma��, �nabl�, 

Kalycan, Kara Ali, Nacaro�lu ve Hindio�lu mahalleleridir. 

Kilis Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Kilis kazas�na idari olarak 9 nahiye ve 469 köy ba�l� bulunmaktad�r, bunlar; 

a. Türkmen 273 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 73 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Arpakesmez, Karakuyu, Dölek, Tahtal�, Karata�, Oylum, Gökta�, 

�ahin, Samand�ra, Karagöz, Karaköprü, K�sac�k, Yelbaba, ��de, 

Dikmeta�, Tu�lu, Karacaviran, Yaz�ba� ve Kantara köyleridir. 

b. Fellah Nahiyesi: Bu nahiye’ye 61 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Katma, Akburhan, Dab�k, Türkmen Barih ve Tatmara� köyleridir. 

c. Münbiç Nahiyesi: Bu nahiye’ye 55 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Karak�l, Melek, Kehriz, Karayava�, Çakall� P�nar�, Karap�nar, 

Karamelek, Irakiye, Çukuroba, Arapviran, Ba�ma�ara ve Ömercik köyleridir. 

d. Müsikli Nahiyesi: Bu nahiye’ye 68 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�eyh Horz, Ma�arac�k, Çayo�lu, Bekta�, Çavu�köy, Murathöyü�ü, 

�bi�o�lu, Gökçeli, Karadut, Hüseyino�lu, �smailcik, Körahmethöyü�ü, 

�ahveli, Sö�ütlü ve Murata�a köyleridir. 

e. �aka�� Nahiyesi: Bu nahiye’ye 24 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Siirtcik, Torakl�, Nazu�a��, Çamanl�, Bazu�a��, Kurtkula��, 

Karakurtkula�� ve Karatepe köyleridir. 

f. Amiki Nahiyesi: Bu nahiye’ye 31 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Anbarl, Ke�ik, �eyh Çakall�, Çatalkuyu, Ka�u�a��, Kurtu�a��, Sa��robas�, 

Kark�n ve �orbao�lu köyleridir. 

269 Gaziantep merkez ilçesinin, Burç buca��n�n S�rasö�üt Köyü’nün eski ad� Hezek’tir. 

270 Gaziantep merkez ilçesine ba�l� I��kl� Köyü’nün eski ad� Çarp�n’d�r. 

271 Gaziantep merkez ilçesine ba�l� Erikli Köyü’nün eski ad� Ce�de’d�r. 

272 Gaziantep merkez ilçesine ba�l� K�z�khamurkesen ad�nda bir köy mevcuttur. 

273 Kilis merkeze ba�l� bir nahiye, la�vedilmi�tir. Köylerinin bir k�sm� merkeze ba�l�d�r. 

152


___________________________________________________________________________________�� 

g. Okçuizzettin 274 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 32 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en 

büyükleri; Alikar, Koçanl�, Hisar, Kurna, Öksüzlü, Hac� Kas�ml�, 

Arapu�a�� ve Beyobas� köyleridir. 

h. �eyhler Nahiyesi: Bu nahiye’ye 44 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Gürkan, Sar�u�a��, Ömeru�a��, Osmanl�, Hac�halil, Çakmakl�, 

Karababa, Tepe ve Göranl� köyleridir. 

i. Cum Nahiyesi: Bu nahiye’ye 82 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Korya, Dirmi�mi�, Çatalziyaret, Burç, Hac�lar, Divan, Kefrideli, Gürkan, 

Karaba�lar, Ramazanl�, Rotanl�, Mervane, Ömera�a K��las�, Hac� �skender 

ve Nesriye köyleridir. 

4. �skenderun �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre �skenderun �ehrinde 5 mahalle 

bulunmaktad�r. Bunlar: Çay, Hamidiye, Kastal, Kilise ve Yeni�ehir mahalleleridir. 

�skenderun Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

�skenderun kazas�na idari olarak 2 nahiye ve 24 köy ba�l� bulunmaktad�r, 

bunlar; 

a. �skenderun Merkez Nahiyesi: Bu nahiye’ye 10 köy ba�l�d�r. Bu köylerin 

en büyükleri; Karaa�aç, Karahüseyinli, Abahebli, Sak�t, Akçay ve 

A�karbeyli köyleridir. 

b. Arsuz Nahiyesi: Bu nahiye’ye 14 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

A�cal�, Kiliseönü, Beyköy, Kesrik, Çengen, Hac�ahmetli, Elhub ve 

Gökmeydan köyleridir. 

5. Antakya �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Antakya �ehrinde 42 mahalle 

bulunmaktad�r. Bunlar�n en büyükleri; A�baba, Tutdibi, Ulu Cami, Hamidiye, Büyük 

Dörtayak, Küçük Dörtayak, �eyh Ali, Sar� Mahmut, Koca Abdi, Karaali, Kantara, 

Osamaniye, Meydan, Muhsin Arap, Muhsin �slam ve Verd mahalleleridir. 

274 Bu nahiye la�vedilmi�tir. Köylerin bir k�sm� Kilis’in Musabeyli buca��na ba�l�d�r. 

153

ORSAM 


� 

Antakya Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Antakya kazas�na idari olarak 4 nahiye ve 

173 köy ba�l� bulunmaktad�r, bunlar; 

a. Kasir Nahiyesi: Bu nahiye’ye 72 köy 

ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Alakent, Il�ca, Bozhöyük, Büyükburç, 

Türkmen Okçular, Türkmen Mezras�, 

Re�ita�a Çiftli�i, Sofiler, Gökçegöz, 

Karsu ve Toprakhisar köyleridir. 

b. Süveydiye 

Antakya Ulu Camii 

275 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 

25 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en 

leri; H�z�rbey, Zeytuniye, Hac�habiblu, 

Mi�rakiye, Lu�ye, Ma�arac�k, 

Kurtderesi, Yo�unoluk ve 

köyleridir. 

Cedide 

c. Karamurt Nahiyesi: Bu nahiye’ye 54 

köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Orhaniye, Pa�aköy, Bedirge Çerkez, 

Çamurlu, Tutlup�nar, Çabutlu, Çekmece, 

Dalyan, Sarayc�k, Sultaniye, Tavuklu, 

Avakibe Çerkez, Gölya��, Mara�l� 

Çerkez, Yaylac�k, Yar�mtepe ve 

Bedirge Osmana�a köyleridir. 

d. Harbiye Nahiyesi: Bu nahiye’ye 22 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�smailiye, Ba�dadiye, Çardakiye, Harbiye, Karye, Sabuniye ve 

Sinaniye köyleridir. 

6. �dlip �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre �dlip �ehrinde 18 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar�n en büyükleri; Ulu cami, Cevheri, Uryan, �eyh �smail, Ömeri, 

Keyyal�zade, Martini ve Mehmet Nuri mahalleleridir. Ayr�ca Eriha �ehrinde 6 mahalle, 

Sermin’de 3 mahalle. Bene�’te 3 mahalle ve Ma’ratamasrin’de de 5 mahalle 


�dlip Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

�dlip kazas�na idari olarak 1 nahiye, 2 kasaba ve 117 köy ba�l� bulunmaktad�r, 

bunlar; 

275 Samanda�� 

a. Eriha Nahiyesi: Bu nahiye’ye 59 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Serçe, Rami, Badincani, Be�ir, �eyh �sa, Amudiye ve Mellah köyleridir. 

154


___________________________________________________________________________________�� 

b. Sermin Kasabas�: Bu nahiye’ye 36 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Teum, Maare Haseki, Bevabiye, Talhiye, �eyh �dris, Hansebil ve 

Serak�p köyleridir. 

c. Ma’ratamasrin Kasabas�: Bu nahiye’ye 22 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en 

büyükleri; Ram Hamdan, Kefriye, Keftin, Kefri Nebi ve Cine köyleridir. 

7. Harim Kaza Merkezi Kefri Teharim �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Kefri Teharim �ehrinde 9 mahalle 

bulunmaktad�r. Bunlar�n en büyükleri; Çar��, Hamam, �imaliye, Beydar ve Kabile 

mahalleleridir. 

lar; 

Harim Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Harim kazas�na idari olarak 3 nahiye ve 172 köy ba�l� bulunmaktad�r, bun- 

a. Harim Nahiyesi: Bu nahiye’ye 64 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Tizin, Benare, Herran Arap, Herran Çerakise, Abucabir, Telul, Husun, 

Ermenaz, Selkin ve Beyat�s köyleridir. 

b. Pari�a Nahiyesi: Bu nahiye’ye 36 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Pari�a, Dana, Sermada, Ba�m��l�, Termanin ve Me�het köyleridir. 

c. Reyhanîye Nahiyesi: Bu nahiye’ye 74 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Akp�nar, Ayranc�, Adatepe, Pa�ahöyük, Üçtepe, Abdalhöyük, 

Odak��la, S�çanl�, Çukurburun, Canpolat, Çakaltepe, Ceyrantepe, Sazl�k, 

Hac�faik, Karahöyük, Kötüköy, Göktepe, Mi�rekiye, Kafirtepe, 

Nacartepe, Mirmiran, Yeniyaban, Burcuhöyük, Yeni�ehir ve Yanyurt 

köyleridir. 

8. Belen �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Belen �ehrinde 5 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Bakras, �embek, Humar, Kilise, Muhlis Ali mahalleleridir. 

Belen Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Belen kazas�na idari olarak hiçbir nahiye ba�l� de�ildir. Belen kazas�na ba�l� 

52 köy bulunmaktad�r, bu köylerin en büyükleri; Arpal�, Bakras, Haf�z A�a Oyma��, 

Alaybeyli, Akkuyu, Uzun Killi, Adakanberli, Çakall�, Top Bo�az�, Bakras, Çilo�lan 

Höyü�ü, Tosun Höyü�ü, Kömür Çukuru, Dedeç�nar, Samanl�, Karadurmu�lu, So- 

�uksu, K�z�lyaka, H�rs�zp�nar�, Mahmutlu, Karamanka��, Knberli, Kurtlu, Gölba��, 

Muratpa�a ve Karama�ara köyleridir. 

9. Mare �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Mare �ehrinde iki mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; K�bliye ve �imaliye mahalleleridir. 

Mare Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Mare kazas�na idari olarak hiçbir nahiye ba�l� de�ildir. Mare kazas�na ba�l� 

167 köy bulunmaktad�r, bu köylerin en büyükleri; Has, Kefr’-rume, Han �eyhun, 

155

ORSAM 


� 

Dane, �are, Katra, Rakka, Tel �eyh, Hemdaniye, Sencar, Üm Türkiye, Ramle, 

Ba�köy, Kevkebe, Filfil, Bülbül, Hamza ve Kefri Hattum köyleridir. 

10. Bâb �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Bâb �ehrinde alt� mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; �imaliye, �arkiye, Garbiye, K�bliye, Masari ve Cebel Seyit Akîl 

mahalleleridir. 

Bâb Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Bâb kazas�na idari olarak 2 nahiye, 1 kasaba ve 198 köy ba�l�d�r bunlar; 

a. Tadef Kasabas�: Bu kasabaya hiçbir köy ba�l� olmamakla birlikte sadece 

üç mahallesi bulunmaktad�r, bunlar; �imaliye, �arkiye ve Garbiye mahalleleridir. 

b.Bâb Merkez Nahiyesi: Bu nahiye’ye 111 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Beza’, Türkmen, �eyh Ahmet, Umtürkiye, Numan, Serhan, Nasrullah, Soran, 

Balat, Tel Sebin, Serce, Sefire, Vedia ve Küveyris köyleridir. 

c. �lbeyli Nahiyesi: Bu nahiye’ye 87 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Çobanbey, Alimantar, Bozluca, Keresteli, Sekizler, Karaçördek, Selemencik, Mercanl�, 

Ta�l� Bakar, Yazl� Bakar, Burç, Uzunali, Buldum, Kocali, Ta�kapu, Ziyarat, Bâb 

Limon, Helluo�lu, Beylerbeyi, Çakallu, �nkilap, Karacaviran, Karakör, Arap Çördek, 

Sipahiler, Kad�lar, Kapviran, K�rkma�ara, Öküzöldüren, Üçkube, Kuruca Höyük, 

Baltac�k, Yüz Höyük, Belviran, Karakuyu, Çukurviran, Karata�l�, K�bet Türkmen, 

Yusuf Bey ve Hac�fak�l� köyleridir. 

11. Cisr-i �u�ûr Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Cisr-i �u�ûr kasabas�nda yedi 

mahalle bulunmaktad�r. Bunlar; Yukar� Cisir, �imaliye Cisiri, De�irmen, De�irmen 

Bahçesi, Garbiye, Tekke ve Kale mahalleleridir. 

Cisr-i �u�ûr Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Cisr-i �u�ûr kazas�na idari olarak 5 nahiye ve 169 köy ba�l�d�r, bunlar; 

a. Ordu Nahiyesi: Bu nahiyede üç mahalle bulunmaktad�r, bunlar; Arap 

Camii, Cedide ve H�ristiyan Mahalleleridir. Ayr�ca nahiyeye 61 köy ba�l�d�r. 

Bu köylerin en büyükleri; Çand�r, Sö�üt, Karaturan, �ak�ak, Hisarc�k, 

Ç�narc�k, Tamtam, K��lak, Kozp�nar, Yeniceköy, Kesb, Gökp�nar, 

Üça��z, Karac�k, �kizoluk, Burun, Bostanc�k, Tuzluca, �ak�ak, Sürtme, 

Karaahmetli, Karatalip, O�lakç�, Teknecik, Zeytincik, �i�kin ve Kokar 

Kuyu köyleridir. 

b. Cisr-i �u�ûr Merkez Nahiyesi: Bu nahiye’ye 57 köy ba�l�d�r. Bu köylerin 

en büyükleri; Eski �ugur, Cedide, �eyh Sendiyan, Sururiye, Ziyadiye, 

Meydan, Engizbey, Dürriye, Gâvurköy, Lef�on, Salihiye, Yakubiye ve 

�erkiye köyleridir. 

c. Kale-i Mazik Nahiyesi: Bu nahiye’ye 12 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Havice, Kale-i Mazik, Bedriye ve Arîme mezralar�. 

156


___________________________________________________________________________________�� 

d. Bedama Nahiyesi: Bu nahiye’ye 13 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Bedama merkez köyü, Bo�az Giz, bekriye ve Aynu’l-Cemel köyleridir. 

e. Derkü� Nahiyesi: Bu nahiye’ye 25 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Derkü�, Dir Osman, Sevadiye, Rumadiye, Melik ve Sultan Harabesi 

köyleridir.�� 

12. Cebel-i Sem’ân �ehrinde Mevcut Olan Köyler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Cebel-i Sem’ân �ehrinde hiçbir 

mahalle ad� zikredilmemi� ve kazaya idari olarak hiçbir nahiye de ba�l� de�ildir. 

Cebel-i Sem’ân kazas�na ba�l� 113 köy bulunmaktad�r, bu köylerin en büyükleri; 

Andan, Kanat�r, Etarib, Cebril, �eyh Ahmet, Kefr-i Altun, Büyük Evrem, Küçük Evrem, 

Ba�köy, Tevame, Hüsamiye, Hevar, Han Toman, �eyh Zeyat, �eyh Neccar, 

�eyh Akil, Daire-i �zzi, �eyh Sait ve So�anî köyleridir. 

13. Münbiç �ehrinde Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Münbiç �ehrinde 5 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Orta, Tepe, Tekke, Antep ve Ulucami mahalleleridir. 

lar; 

Münbiç Kazas�n�n Nahiyeleri ve Köy Miktar�: 

Münbiç kazas�na idari olarak 2 nahiye ve 450 köy ba�l� bulunmaktad�r, bun- 

a. Münbiç Merkez Nahiyesi: Bu nahiye’ye 100 köy ba�l�d�r. Bu köylerin 

en büyükleri; Umu Adse, Gümgüm, Hamidiye, Hanas�r, Remle, At�ane, 

Cefri Mansur, Resim-i Ahmer, Resim-i Hemam, Tel�or, Kasri Sellüm ve 

Beyaiye köyleri. 

b. Mesudiye Nahiyesi: Bu nahiye’ye 36 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

A�buçak, P�narba��, Gâvurharabesi, Karakozak, Gölpare Adas�, 

K�s�k ve H��h�� köyleri. 

Emlak-� Hümayun Münbiç �ubesine ba�l� Köyler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Emlak-� Hümayun Münbiç �ubesine 

ba�l� 158 köy bulunmaktad�r. Bunlar�n en büyükleri; Münbiç kasabas�n�n 

merkezi, K�zlar Kasr�, Akçukur, Öküzkuyu, Toklu, Cebhüseyin, Kohan, Domuz, 

bardakl�, Arap Hasan, Alaba�, Hamam, Av�ar Bucak, Hüdhüd, K�rata, Muhsinli, 

Tatta�l�, Karadobip, �eyh Yahya, Camusviran, Dendülo�lu, Beyviran, Kerpiçli, 

Çatalviran, Bozluca, Kurtviran, Büyükçakal, Küçükçakal, Gediko�lu, yalanl�, 

Ta�l�höyük, Mirhan, Akta�, Havahöyük, Hac�köse, Tepecik, Sinekli, Kanl�kuyu, 

Arapviran, Görhöyük, Bo�az, Acemi, Zorzor, Çorakl�, Ula�l�, Anbarc�k, Küçükköy, 

Yall�ca, Yanl�zdam, Akviran, Kurudere ve Elma�ara köyleri. 

Emlak-� Hümayun Abukalkal �ubesine ba�l� Köyler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre Emlak-� Hümayun Abukalkal 

�ubesine ba�l� 176 köy bulunmaktad�r. Bunlar�n en büyükleri; Abukalkal, E�ridal�, 

Feri, Karaseki, Üçkana, Yusufpa�a K��las�, Büyükhasana�a, Cephamza, K�rka��l, 

157

ORSAM 


� 

Mirviran, Bayraktar, Abucebbar, Ma�ara, Verde, Kavas, Aynu’l-Camus, Bilan, Türkiye, 

Ta�l�, Remane, Teltütün, Telesved ve Mehmet Hilal köyleri. 

14. Rakka Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalle ve Köyler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Rakka �ehrinde iki mahalle 

mevcuttur (Hamidiye ve Kerrad) ve kazaya idari olarak hiçbir nahiye ba�l� de�ildir. 

Rakka kazas�na, sadece 83 köy ba�l� bulunmaktad�r. Bu köyler dört bölgede bulunmakta 

ve en büyükleri; Cezire bölgesinde, Caber, Remile, �emsettin, Süveydiye, 

Cedide, Bedrane, Helave ve Gediran köyleridir. 

�amiye bölgesinde ise, Dibsi Ferec, Gazale, Girin Abuhüreyre, Safra, Kesre, 

Ratla, Nehhale ve Hamam köyleridir. 

A’fadile bölgesinde de, Helisat, Hasan Hamdi, Hamra, Belasim Köse �smail, 

Fatsa Musa Ra�it ve Seb’e köyleridir. 

Belih bölgesinde de, Ganim Zahir, Ayni �sa, Diyab, Rumman, Cerde ve 

Abu�arip köyleridir. 

b. Urfa Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve 

Köyleri 

1. Urfa Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Urfa �ehrinde 48 mahalle mevcut 

olup276, bunlar�n en büyükleri; �hlasiye, Halil Rahman, �mamkulu, Ulucami, Pazar 

camii, Hac�hamza, Hekimdede, Çakiri, Hac�yadigar, Hüseyinpa�a, Kanberiye, 

Karamusa, Müderris, Hüseyniye, Haseki, Debba�hane, Sultanbey, Acembey, 

Alihanbey, Ömeriye, Askeri, K�rkma�ara, Kazanc�, Götüler, Lekler, Mevlüt Halil, 

Nurali ve Yusufpa�a mahalleleridir. 

Urfa Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Urfa kazas�na idari olarak 6 nahiye ve 382 köy ba�l� bulunmaktad�r, bunlar; 

a. Bozabat 277Nahiyesi: Bu nahiye’ye 105 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Karaköprü, Mecit, Gölp�nar, Karakol, Sancak, Yaylac�k, �emsek, 

K�zlar, Yar�tepe, Yeniköy, K�z�lhöyük, �simkulu, Sittikale, Timurcik, Ke- 

�i�lik, A�viran, Karaka�, K�z�lburç, Celephan, Yedikuyu, Mercan, 

Tatarhöyük, Kulagör, A�cahisar, Kas�mkuyu, Arapkantara, Kulan�ehir, 

Beyaz�t, Salh�m, ba�viran, Hasangölü ve A�p�nar köyleridir. 

b. Oymaa�aç 278 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 68 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Denizbac�, Akma�ara, Boztepe, Tuzluca, �kizce, Cinpolat, Sezan, 

Zeyvanl�, Budakl�, Kanl�av�ar, �rice, K�zlar, Köse�ahin, Türkmenviran, 

Uzunburç, Koçhisar, Sö�ütlü, Karg�l�, K�z�lkilise, Karap�nar, Karacaviran, 

Koyuk ve Daml�ca köyleri. 


277 Bozova ilçesinin eski ad�. 

278 Bozova’n�n Ta�an köyünü içine alan bölgedir ve daha sonra la�vedilmi�tir. 

158


___________________________________________________________________________________�� 

c. Dögerli Nahiyesi: Bu nahiye’ye 50 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Kalecik, A�viran, Hac�ali, Karatepe, Ortaviran, �çkara, Kano�lu, Karap�nar, 

Yenice, �ncirli, Körkuyu, Sar�kaya, Kayac�k, Boztepe, �eyh Hattap, 

Kengerli ve Köseler köyleri. 

d. Kabahaydar Nahiyesi: Bu nahiye’ye 22 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Kabahaydar, Yedikuyu, Gökmusa, Ya�l�musa, Delikulu, 

A�z�büyük, Karap�nar, Abbas, Keçili, Tiftik, Kelbayram, Harami ve Burcu 

köyleri. 

e. Çaykuyu 279 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 51 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Çaykuyu, Karakoyun, Ma�arac�k, Zeydo�lu, Ortaviran, 

Kurtviran, Akharaba, Kifri, K�z�lkuyu, Sar�m, Hac� Bedir Burcu, 

Timurcik, Hemdan, K�rkma�a ve Yunus köyleri. 

f. Harran Nahiyesi: Bu nahiye’ye 86 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Köktepe, Modanl�, Hasankent, Osmanbey, �eyh Çoban, Cedide, 

Kötüviran, Yenice, A�camescit, Arapo�lu, Karaman, Bayku�, Ta�l�ca, 

Sultantepe, Abdurrahmandede, Güne�viran, Telba�dat, Çamurlu, Canan, 

Çilli, Bulduk, Karaali, Kayac�k, Keçik�ran, Çeri�li, Avretköy ve Mihrapl� 

köyleri. 

2. Birecik Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Birecik �ehrinde 7 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Tedrip, Hoca �eref, Sancak, Merkez, Meydan, Vadi-i Cenk ve 

Saha mahalleleridir. 

Birecik Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Birecik kazas�na idari olarak hiçbir nahiye ba�l� de�ildir. Kazaya ba�l� 134 

köy bulunmaktad�r. Bunlar�n en büyükleri; Nizip, Kehriz, Sö�ütlü, H�yar, 

Hazimo�lu, Çerke�, Munis, Gümrük, Çatak, Kersenta�, Akkuyu, Sar�koç, Zehracik, 

Elifo�lu, �kizce, Kabacaa�aç, Alagöz, A�caköy, Telhebe�, Silsile, Yar�mca, Cerablus, 

Hamam, Yukar�ta�, A�a��ta�, Mahmuto�lu, Boyrazo�lu, Deliahmet Adas�, �eyhler, 

Kulaks�z, Karagöz, Karababa, �kima�ara, Karaba�, Surtepe, Bilanl�, Göke�me, Divri- 

�i ve A�cakuyu köyleridir. 

3. Rumkale280 Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Rumkale �ehrinde 3 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Ba�bostan, De�irmendere ve Re�idiye mahalleleridir. 

Rumkale Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Rumkale kazas�na idari olarak 4 nahiye ve 185 köy ba�l� bulunmaktad�r. 

Bunlar; 

a. Urban Nahiyesi: Bu nahiye’ye 42 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�eyhdavut, Nurettin, Çiftekoz, Ba�p�nar, Gümü�p�nar, Karababa, Karavaiz, 

Küçüklü, He�rem, Alt�nta�, Dükanlü, Ba�l�ca, Ziyaret, Cücüklü, Karap�nar, 

Torunlar Obas�, Sipahi Obas� ve Ka��kç� Obas�. 

279 �anl�urfa Merkez ilçesi, Payaml� Buca��. 

280 Halfeti. 1924 tarihinde Rumkale ad�n� alm��t�r. As�l Rumkale F�rat’�n bat� k�y�s�nda ve Yavuzeli ilçesi 

s�n�rlar� içindedir. 

159

ORSAM 


� 

b. Yaz�kü Nahiyesi: Bu nahiye’ye 78 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�eyhbekir, Ayran, Kalazan, Dutluca, Za�ra-i Nalegan, Bozok, �ekerköy, 

Alahac�, Beyburcu, Sumakl�, Bademhatun, Tu�anviran, Tiftik, K�n�k, Tehrut, 

Deliler, Çakall�, Köklü, Topuzo�lu, Ömerli ve Gölesur köyleridir. 

c. Merzaman Nahiyesi: Bu nahiye’ye 42 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Karayusuflu Tand�rc�k, Bozatl�, Bak�rca, Bal�k, Karakuyu, Köribo Obas�, 

Kekliktepe, Karahüseyinli, Yar�mca, E�ridere, K�ro�lu, Kayaba��, Üçgöl, Sar�lar, 

Elif, Hisar, Hasano�lu ve Kasaba köyleridir. 

d. Re�i 281 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 22 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Köseler, Enhe�, Habip, K�z�lin, A�a��çardak, Yukar�çardak, Kilisecik, 

Karaburç, Cebur ve Acemi köyleridir. 

4. Suruç Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Suruç �ehrinde 2 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Eski Suruç ve Yeni Suruç mahalleleridir. 

Suruç Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Suruç kazas�na idari olarak 1 nahiye ve 238 köy ba�l� bulunmaktad�r, bunlar; 

Suruç Merkez Nahiyesi ile ba�l� köyler ve bu köylerin en büyükleri; Eskisuruç, 

Dünyay, Alikör, At�an, Boztepe, �irvan, Kap�c�, Yeniyaban, Tepelimezar, Dere, Urban, 

Karamart, P�narba��, Karahöyük, Terkat, Yaln�zdam, Deniz, Yukar�parepare, 

A�a��parepare Uzunh�d�r, Kurtdikenli, Kabac�k, Ziyaret, Bostanc�k, Ta�basan, Aslanta�, 

Karata�, Yuvac�k, Ta�l�höyük, Bozhöyük, Karaka�, Yuvac�k, Koçsekran, 

Kazsekran, Pehlivan Kesmesi, O�ulbey, Karaali, Doluda��, Mür�itp�nar�, Bozhöyük, 

Konak, Çar�kl�k�ran, Göktepe, Ac�kuyu, Kopuz, �ihanlu, Bilviran, Yedikuyu, 

Medrebaz, K�z�lkuyu, Arslanta�, Süleyman Bey, Köseveli, Karakuyu, Bender ve 

Zervallu köyleridir. 

c. Mara� Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Nahiyeleri, Mahalleleri ve 

Köyleri 

1. Mara� Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Mara� �ehrinde 41 mahalle 

mevcuttur. 282 Bunlar�n en büyükleri; Karamanl�, Ma�aral�, Çavu�lu, Kayaba��, 

Çukuroba, Bo�azkesen, Ekmekçi, Divanl�, Çomakl�, Haznedarl�, Hatuniye, Delialili, 

�ekerli, �aziye, �ekerdere, Acemli Hac�mehmetli, A�cakuyunlu, Kula��kurtlu, Hayriye 

ve Tekerek mahalleleridir. 

Mara� Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Mara� kazas�na idari olarak 4 nahiye ve 112 köy ba�l� bulunmaktad�r. Bunlar; 

281 Re�i, Rumkale’ye ba�l� bir nahiye la�vedilmi�tir. Köyleri �imdi Nizip merkez buca��na ba�l�d�r. 


160


___________________________________________________________________________________�� 

a. Etraf-i �ehir 283Nahiyesi: Bu nahiye’ye 15 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en 

büyükleri; Dereli, Kerhan, Yusufhac�l�, Gafarl�, Kozludere, Bulan�k, Elmalar, 

Küçüknacar ve Dereköy köyleridir. 

b. Bertiz 284 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 16 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Sar�çukur, Çobanl�, Budakl�, Kale, Kabasakal, A�abeyli, Kemalli, 

Hac�ayval�, Maksutlar, Ba�dervi�li ve Boyal� köyleridir. 

c. Yenicekale Nahiyesi: Bu nahiye’ye 18 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Yeniyapan, Kö�ürge, Süsükürtler, Döngele, Anabat, Sar�mollal�, 

Demerek ve Avkas�r köyleridir. 

d. Hartlap 285 ve Sir Nahiyesi: Bu nahiye’ye 18 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en 

büyükleri; Dö�lü, K�z�lseki, Hartlap, Fatmal�, Sir, Zeytindere, Ye�ildere, 

Kalekaya, Gölp�nar, Sad�kl�, Delihac�l� ve Ça��rgan köyleridir. 

e. Camstil Nahiyesi: Bu nahiye’ye 14 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Cüceli, Tatafl�, Dönekli Av�arl�, Bozlu, Araplar ve F�nd�c�k köyleridir. 

f. Nadirli Nahiyesi: Bu nahiye’ye 7 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Köseli, Kolakl�, �smailli, Çamçakall� ve Kurtlarav�ar� köyleridir. 

g. Çakall� 286 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 10 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Emetdede, Çamurlu, Köprüa�z�, Uzunk��la, Çöllü, Hasana�a ve 

�erefo�lu köyleridir. 

h. �ekeroba 287 Nahiyesi: Bu nahiye’ye 14 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�lo�lu, Sar�lar, A�cakoyunlu, narl�ca, Çobantepe, Murato�lu, Dereler 

ve Karalar köyleridir. 

2. Zeytun Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Zeytun �ehrinde 5 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Orta, Yukar�, Bozbay�r, Kargalar ve Tekke mahalleleridir. 

Zeytun Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Zeytun kazas�na idari olarak hiçbir nahiye ba�l� de�ildir. Kazaya 36 köy ba�l� 

bulunmaktad�r. Bunlar�n en büyükleri; Sar�güzel, K�n�kkoz, Be�en, Kertmen, 

Ali�ar, Hac�dere, Kozca��z, Kayaktepe, Dönekler, Fernesi, Alabozan, Baytimurlu, 

Döngel, Alaba�, Çak�rdere, Çukurhisar, Tekir, Karaa�aç, Balu�a��, Bast�p�nar, Kandil, 

Karadut ve A��lobas� köyleridir. 

3. Elbistan Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesine göre, Elbistan �ehrinde 4 mahalle bulunmaktad�r. 

Bunlar; Hac� Yakup, Hac� �aban, Hac� Hamza ve K�z�lca mahalleleridir. 

283 Mara� merkez nahiyesi. 

284 A�abeyli Buca��. 

285 Hartlap, merkez buca�a ba�l� Elmac�k köyünün eski ad�. 

286 Bugün Türko�lu �lçesine ba�l� bir köyün ad�. 

287 Bugün Türko�lu �lçesine ba�l� bir köyün ad�. 

161

ORSAM 


� 

lar; 

Elbistan Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Elbistan kazas�na idari olarak 2 nahiye ve 153 köy ba�l� bulunmaktad�r. Bun- 

a. Merkez Nahiyesi: Bu nahiye’ye 140 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Akp�nar, Güplüce, ��de, Ketizmen, Demircilik, Çiçek, Çerkezu�a��, 

Çiftlik, Kemal, Hasan Kendi, Toprakhisar, Keçema�ara, Karaelbistan, 

Ali�ar, Ta�kap�lar, Hasanalili, Karahasanu�a��, Kistik, Köseyahya, Çatlak, 

Be�tepe, Sar�yatak, Ortaviran, Karama�ara, Pekyurdu, Sö�ütderesi, 

Timurkap�, Armutalan�, Karasüleymanl�, Karagöz, Sinekli, Deveboynu, 

Çardak, Korkmaz, Koçabat, Kabaa�aç, Kalealt�, Uzunçay�r, Palavar, 

Ay�ko�lu, Kam��ç�k, �ncecik ve Akarca köyleridir. 

b. Efsus Nahiyesi: Bu nahiye’ye 13 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Hurman, Ar�st�, N��an�t, Kötüre, Sevin, Ördek, Ça��lhan, Çekseçek ve 

Büyükkabaa�aç köyleridir. 

4. Göksun Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde Göksun �ehrinde hiçbir mahalle ad� 

zikredilmemi�tir. 

lar; 

Göksun Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Göksun kazas�na idari olarak 2 nahiye ve 81 köy ba�l� bulunmaktad�r. Bun- 


Göksun, Ta�oluk, De�irmendere, Gölp�nar, Yantepe, Kuzutepe, Sarayc�k, 

Hac�ömer, Büyükk�z�lc�k, Yeniyapan, Keklikoluk, Mehmetbey, 

Mahmutbey, Kav�ut, Tahirbey, Mecidiye ve Ac�elma köyleridir. 

b. And�r�n Nahiyesi: Bu nahiye’ye 48 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Çiçekli, Boztoprakl�, Takvalar, Kabaa�aç, Bekta�l�, Gökahmet, Çamurluk, 

Anac�k, Bahad�rl�, Sumakl�, Balk, Sisne, So�anc�lar, Orçan, 

Kayakesme, Sar�dani�ment, Abazal�, Fatmal�, A�cakoyunlu, 

Boynuyo�unlu, Torun ve Çuhadarl� köyleridir. 

5. Pazarc�k Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde, Pazarc�k �ehrinde hiçbir mahalle 

ad� zikredilmemi�tir. 

Pazarc�k Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köyler 

Pazarc� kazas�na idari olarak 7 nahiye ve 88 köy ba�l� bulunmaktad�r. Bunlar; 

a. Da�l� Nahiyesi: Bu nahiye’ye 13 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Ça�lanan Cerit, Küçük Cerit, Helete, Abbasiye, Sakarkay, Çataltepe ve Soran 

köyleridir. 

b. Boza�a Atmalusu Nahiyesi: Bu nahiye’ye 12 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en 

büyükleri; A�calar, Göçer, Tilkiler, Turunçlu, Harmanc�k, Yumuklu Cerit ve 

Ta�demir köyleridir. 

162


___________________________________________________________________________________�� 

c. Senemenli Nahiyesi: Bu nahiye’ye 16 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Alibeyu�a��, Zeynepu�a��, Pulyanl�, Â��klar, Kulyanl�, Maksutu�a��, 

Cefre�anl� ve Miliyanl� köyleridir. 

d. Ufac�kl� Nahiyesi: Bu nahiye’ye 12 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Salmanl�, E�rice, Mezraa, Kuzkent, Ba�çe�me, A�cakoyunlu, Ufac�kl� ve 

Çimikanl� köyleridir. 

e. Ku�cu Ceridi Nahiyesi: Bu nahiye’ye 12 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

�eyhler, �arkaya, Kullar, Sar�lar, Yeniyapan ve �skenderli köyleridir. 

f. Kancalu Nahiyesi: Bu nahiye’ye 16 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Karahöyük, Çöçelli, Dedeler, Osmandede, Ördekdede, Do�anl�, Dehliz, Çerkezler, 

Köskanl� köyleridir. 

g. Etraf-i �ehir Nahiyesi: Bu nahiye’ye 7 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Yukar�ba�d�n, A�a��ba�d�n, Sultanl�, Horikanl�, Nacar, Kantarma ve �ncirli 

köyleridir. 

6. And�r�n288 Kasabas�nda Mevcut Olan Mahalleler 

1324 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde, And�r�n �ehrinde hiçbir mahalle ad� 

zikredilmemi�tir. 

And�r�n Kazas�na Ba�l� Nahiyeler ve Köylerin Adlar� 

And�r�n kazas�na idari olarak 2 nahiye ve 81 köy ba�l� bulunmaktad�r. Bunlar; 


Çiçekli, Boztoprakl�, Akp�nar, Bahad�rl�, Takvalar, Kabaa�aç, Gökçeli, 

Bekta�l�, Gökahmet, Çamurluk, Anac�k, Bahad�rl�, Sumakl�, Balk, Sisne, So- 

�anc�lar, Orçan, Kayakesme, Sar�dani�ment, Abazal�, Fatmal�, A�cakoyunlu, 

Boynuyo�unlu, Torun ve Çuhadarl� köyleridir. 

b. Göksun Nahiyesi: Bu nahiye’ye 33 köy ba�l�d�r. Bu köylerin en büyükleri; 

Göksun, Ta�oluk, De�irmendere, Gölp�nar, Yantepe, Kuzutepe, Sarayc�k, 

Hac�ömer, Büyükk�z�lc�k, Yeniyapan, Keklikoluk, Mehmetbey, Mahmutbey, , 

Tahirbey, Mecidiye ve Ac�elma köyleridir. 

288 And�r�n’�n 1324 tarihinde 2 nahiyesi bulunmaktad�r. Bunlar Merkez Nahiye ve Göksun nahiyeleridir. 

Ancak 1326 tarihinde Göksun’un kaza oldu�u ve And�r�n’�n ona ba�l� bir nahiye haline geldi�i 

görülmektedir. 

163

ORSAM 


� 

Halep Vilayet Salnamelerinde Bulunan Orijinal Halep Vilayeti Haritas� 

164


___________________________________________________________________________________�� 

S�ra 

No 

4- HALEP V�LAYET�N�N DEMOGRAF�K YAPISI 

a. Halep Vilayetin Genel Nüfus Cetvelleri 

1326 290 

Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 378.043 393.357 771.400 

2 Rum Ortodoks 4.331 5.212 9.543 

3 Rum Katolik 3.831 4.025 7.856 

4 Ermeni 29.681 34.547 64.228 

5 Katolik 4.911 5.039 9.950 

6 Süryani Katolik 1.336 1.494 2.830 

7 Marunî 959 1.023 1.982 

8 Kildani 293 289 582 

9 Protestan 6.457 6.641 13.098 

10 Latin 1.162 1.219 2.381 

11 Süryani Kadim 814 1.163 1.977 

12 Yahudi 5.389 6.311 11.700 

13 Ecnebi 812 1.901 2.713 

14 K�pti -- 16 16 

15 Yabanc� 2.638 3.680 6.318 

S�ra 

No 

Toplam 440.657 465.917 906.574 

1324 291 


1 Müslüman 378.043 393.357 771.400 

2 Rum Ortodoks 4.331 5.212 9.543 

3 Rum Katolik 3.831 4.025 7.856 

4 Ermeni 29.681 34.547 64.228 

5 Katolik 4.911 5.039 9.950 


7 Marunî 959 1.023 1.982 

8 Kildani 293 289 582 

9 Protestan 6.457 6.641 13.098 

10 Latin 1.162 1.219 2.381 

11 Süryani Kadim 814 1.163 1.977 



165

ORSAM 


� 

12 Yahudi 5.389 6.311 11.700 

13 Ecnebi 812 1.901 2.713 

14 K�pti 0 16 16 

14 Yabanc� 2.638 3.680 6.318 

S�ra 

No 

Toplam 440.657 465.917 906.574 

1323 292 


1 Müslüman 386.388 378.041 764.429 

2 Rum Ortodoks 3.554 4.692 8.246 

3 Rum Katolik 3.980 3.728 7.708 

4 Ermeni 27.219 26.433 53.652 

5 Katolik 6.112 5.842 11.954 


7 Marunî 1.035 982 2.017 

8 Kildani 149 172 321 

9 Protestan 6.234 5.353 11.587 

10 Latin 460 549 1.009 

11 Süryani Kadim 125 142 267 

12 Yahudi 5.621 5.614 11.235 

13 Ecnebi 523 1.620 2.143 

14 Yabanc� 553 1.528 2.081 

S�ra 

No 

Toplam 444.121 436.796 880.917 

1322 293 


1 Müslüman 392.025 388.393 780.418 

2 Rum Ortodoks 3.523 4.706 8.229 

3 Rum Katolik 4.110 3.877 7.987 

4 Ermeni 26.626 25.827 52.453 

5 Katolik 5.968 5.695 11.663 


7 Marunî 1.035 982 2.017 

8 Kildani 149 172 321 

9 Protestan 6.237 5.364 11.601 

10 Latin 455 539 994 



166


___________________________________________________________________________________�� 


12 Yahudi 5.618 5.605 11.223 

13 Ecnebi 507 1.575 2.082 

14 Yabanc� 553 1.528 2.081 

S�ra 

No 

Toplam 449.099 446.505 895.604 

1321 294 


1 Müslüman 391.231 387.656 778.887 

2 Rum Ortodoks 3.540 4.698 8.238 

3 Rum Katolik 4.088 3.856 7.944 

4 Ermeni 26.257 25.302 51.559 

5 Katolik 5.617 5.524 11.141 


7 Marunî 1.029 979 2.008 

8 Kildani 146 171 317 

9 Protestan 5.634 5.175 10.809 

10 Latin 397 483 880 


12 Yahudi 5.595 5.589 11.184 

13 Ecnebi 507 1.575 2.082 

14 Yabanc� 553 1.528 2.081 

S�ra 

No 

Toplam 446.807 444.710 891.517 

1320 295 


1 Müslüman 374.900 373.092 747.992 

2 Rum Ortodoks 3.587 4.779 8.366 

3 Rum Katolik 4.225 4.183 8.408 

4 Ermeni 26.214 25.498 51.712 

5 Katolik 5.660 5.552 11.212 

6 Süryani 1.280 1.304 2.584 

7 Marunî 979 918 1.897 

8 Kildani 74 90 164 

9 Protestan 5.540 5.090 10.635 

10 Latin 357 416 773 



167

ORSAM 


� 

11 K�pti 218 177 395 

12 Ecnebi 523 1.619 2.142 


14 Yahudi 4.911 4.782 9.694 

15 Yabanc� 709 1.742 2.451 

S�ra 

No 

Toplam 429.185 429.258 858.443 

1319 296 


1 Müslüman 371.812 370.948 742.760 

2 Rum Ortodoks 3.547 4.732 8.279 

3 Rum Katolik 4.204 4.164 8.368 

4 Ermeni 24.742 25.242 49.984 

5 Ermeni Katolik 5.642 5.583 11.225 

6 Süryani 1.263 1.349 2.612 

7 Marunî 977 916 1.893 

8 Kildani 74 90 164 

9 Protestan 5.511 5.092 10.603 

10 Latin 536 421 777 

11 K�pti 304 266 570 

12 Ecnebi 523 1.619 2.142 

13 Yahudi 4.897 4.737 9.634 

14 Yabanc� 551 1.525 2.076 

S�ra 

No 

Toplam 424.403 426.684 851.087 

1318 297 


1 Müslüman 367.441 367.140 734.581 

2 Rum Ortodoks 3.552 4.667 8.219 

3 Rum Katolik 4.097 4.042 8.139 


5 Süryani 2.053 2.149 4.202 

6 Marunî 999 1.005 2.004 

7 Ermeni 26.268 27.738 54.006 

8 Kildani 74 87 161 



168


___________________________________________________________________________________�� 

9 Protestan 5.399 5.142 10.541 

10 Latin 338 334 672 

11 Ecnebi 504 1.562 2.066 

12 Yahudi 4.770 4.548 9.318 

14 Yabanc� 845 2.424 3.269 

S�ra 

No 

Toplam 422.054 426.606 848.660 

1317 298 


1 Müslüman 358.469 360.426 718.895 

2 Rum 3.790 4.619 8.409 

3 Rum Katolik 4.298 4.230 8.528 


5 Süryani 1.766 1.978 2.744 

6 Marunî 997 990 1.987 

7 Ermeni 25.574 28.021 53.595 

8 Kildani 73 85 158 

9 Protestan 4.833 4.813 9.646 

10 Latin 331 307 638 

11 Ecnebi 695 1.826 2.522 

12 Yahudi 4.680 4.488 9.168 

14 Yabanc� 1.033 2.615 3.648 

S�ra 

No 

Toplam 411.326 419.046 830.372 

1316 299 


1 Müslüman 346.019 358.575 704.594 

2 Rum 3.396 4.093 7.489 

3 Rum Katolik 4.045 3.916 7.961 


5 Süryani 1.740 1.940 3.680 

6 Marunî 967 827 1.794 

7 Ermeni 25.751 28.098 53.849 

8 Kildani 64 79 143 

9 Protestan 4.827 4.738 9.565 



169

ORSAM 


� 

10 Latin 308 295 603 

11 K�pti 6 10 16 

12 Ecnebi 695 1.827 2.522 

13 Yahudi 4.810 4.629 9.439 

14 Yabanc� 1.011 2.717 3.728 

S�ra 

No 

Toplam 398.641 416.682 815.323 

1315 300 


1 Müslüman 347.295 351.199 698.494 

2 Rum 3.408 4.096 7.504 

3 Rum Katolik 4.032 4.010 8.042 


5 Süryani 1.722 1.982 3.704 

6 Marunî 977 1.018 1.995 

7 Ermeni 24.307 28.369 52.676 

8 Kildani 67 95 162 

9 Protestan 4.670 4.831 9.501 

10 Latin 313 275 588 

11 K�pti 47 55 102 

12 Ecnebi 695 1.827 2.522 

13 Yahudi 5.128 5.050 10.178 

14 Yabanc� 2.688 4.569 7.257 

S�ra 

No 

Toplam 400.399 412.485 812.884 

1314 301 


1 Müslüman 349.876 354.780 704.656 

2 Rum 3.546 4.292 7.838 


4 Rum Katolik 4.089 3.962 8.051 

5 Süryani 2.747 1.961 4.708 

6 Ermeni 24.139 28.102 52.241 

7 Kildani 62 89 151 

8 Protestan 4.493 4.643 9.136 



170


___________________________________________________________________________________�� 

9 Marunî 983 985 1.968 

10 Latin 313 275 588 

12 K�pti 6 10 16 

13 Ecnebi 695 1.827 2.522 

14 Yahudi 4.918 4.967 9.885 

15 Yabanc� 2.669 4.580 7.269 

S�ra 

No 

Toplam 403.385 414.355 817.740 

1313 302 


1 Müslüman 345.795 351.249 697.044 

2 Müslüman K�pti 218 213 431 

3 Ermeni 15.391 17.005 32.396 


5 Protestan 4.393 4.643 9.036 

6 Rum Katolik 4.089 3.955 8.044 

7 Rum 3.473 3.914 7.887 

8 Süryani 1.750 1.963 3.713 

9 Marunî 979 981 1.960 

10 Latin 313 274 587 

11 Kildani 62 89 151 

12 Yahudi 5.058 4.994 10.052 

13 Yabanc� 2.908 5.030 7.938 

14 Ecnebi 695 1.827 2.522 

SANCAK 

Halep Sanca�� 

Mara� Sanca�� 

Toplam 390.015 401.041 791.056 

1312 303 

�slam Gayrimüslim Toplam 

Kad�n Erkek Kad�n Erkek �slam G.müslim Genel 

225.088 221.350 33.713 38.223 446.438 71.936 518.374 

53.987 61.007 13.696 16.082 114.994 29.778 144.772 

Urfa Sanca�� 55.823 57.652 5.530 8.731 113.475 14.261 127.736 

TOPLAM 334.898 340.009 52.939 63.036 674.907 115.975 790.882 



171

ORSAM 


� 

1310 YILI HALEP V�LAYET� SANCAKLARININ GENEL NÜFUSU 

HALEP SANCA�I 304 

Milliyet Kad�n Erkek Toplam 

�slam 223.107 219.829 442.936 

�slam K�pti 212 180 392 

Rum Katolik 4.043 4.015 8.058 

Ermeni Katolik 2.473 2.531 5.004 

Süryani 1.293 1.423 2.716 

Marunî 979 1.019 1.998 

Rum 3.487 3.827 7.324 

Ermeni 9.973 10.825 20.798 

Protestan 2.085 2.178 4.263 

Latin 445 419 864 

Keldani 55 79 134 

Ecnebi 516 1.601 2.117 

Yahudi 4.688 4.670 9.358 

Yabanc� 3.232 5.534 8.766 

TOPLAM 256.588 258.140 514.728 

MARA� SANCA�I 305 


�slam 53.396 60.580 113.976 


Ermeni 9.440 11.529 20.969 

Protestan 1.690 1.741 3.431 

Yahudi 98 95 193 

Yabanc� 417 564 981 

TOPLAM 66.903 76.608 143.511 

URFA SANCA�I 306 


�slam 55.971 45.447 101.418 

Ermeni Katolik 240 218 458 

Süryani 486 588 1.074 

Ermeni 4.036 5.535 9.571 

Protestan 327 395 722 

3041310 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.264. 



172


___________________________________________________________________________________�� 

Ecnebi 9 11 20 

Yahudi 154 163 317 

Yabanc� 355 967 1.322 

TOPLAM 61.578 53.324 114.902 

HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUS CETVEL� 307 

Sancak Kad�n Erkek Toplam 

Halep 256.588 258.140 514.728 

Mara� 66.903 76.608 143.511 

Urfa 61.578 53.324 14.902 

TOPLAM 385.069 388.072 773.141 

1309 YILI HALEP V�LAYET� SANCAKLARININ GENEL NÜFUSU 

Milliyet 


Kad�n 

173 

Erkek 

Toplam 

�slam 220.966 209.196 430.162 

K�pti 212 180 392 

Rum Katolik 4.003 3.972 7.975 


Süryani 1.293 1.418 2.711 

Marunî 974 1.014 1.988 

Rum 3.515 3.818 7.280 

Ermeni 9.881 10.988 20.869 

Protestan 2.341 2.363 4.704 

Latin 245 232 507 

Keldani 55 79 134 

Ecnebi 271 625 896 

Yahudi 4.503 4.526 9.019 

TOPLAM 250.644 240.813 491.457 

Milliyet 


Kad�n 

Erkek 

Toplam 

�slam 53.037 61.206 114.243 


Ermeni 8.232 11.990 20.322 



3091309 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.172-173

ORSAM 


� 

Protestan 1.617 1.859 3.476 

Latin 60 73 133 

Yahudi 103 80 183 

Ecnebi 6 9 15 

TOPLAM 64.841 77.380 142.221 



�slam 57.368 58.878 116.246 


Süryani 483 592 1.075 

Ermeni 3.798 5.217 9.015 

Protestan 457 571 1.028 

Yahudi 134 151 285 

Ecnebi 8 7 15 

TOPLAM 62.619 65.814 128.433 



Halep 250.644 240.813 491.457 

Mara� 64.841 77.380 142.221 

Urfa 62.619 65.814 128.433 

TOPLAM 378.104 384.007 762.111 

1307/1308 YILLARI HALEP V�LAYET� SANCAKLARININ GENEL NÜFUSU 

HALEP SANCA�I312 Milliyet Kad�n Erkek Toplam 

�slam 221.061 220.737 441.798 

Rum Katolik 4.036 4.015 8.051 


Süryani 1.302 1.434 2.736 

Marunî 979 1.018 1.997 

Rum 3.436 3.982 7.418 

Ermeni 9.926 11.670 21.596 

Protestan 2.341 2.454 4.795 

Latin 275 259 534 

3101309 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.173 


3121308 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.247. ; 1307 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.247. 

174


___________________________________________________________________________________�� 

Keldani 55 79 134 

Yahudi 4.536 4.579 9.115 

Ecnebi 292 675 968 

TOPLAM 250.665 253.485 504.150 



�slam 53.037 61.206 114.243 


Ermeni 9.332 11.990 21.322 

Protestan 1.617 1.859 3.476 

Latin 60 73 133 

Yahudi 102 80 182 

Ecnebi 6 9 15 

TOPLAM 65.841 77.380 143.221 



�slam 52.159 54.962 107.121 


Süryani 483 592 1.075 

Ermeni 3.754 4.692 8.447 

Protestan 458 572 1.030 

Yahudi 134 151 285 

Ecnebi 5 10 15 

TOPLAM 57.364 61.377 118.741 



Halep 250.665 253.485 504.150 

Mara� 65.841 77.380 143.221 

Urfa 57.364 61.377 118.741 

TOPLAM 383.870 392.242 766.112 

3131308 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.248.; 1307 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.248. 



175

ORSAM 


� 

Milliyet 

Erkek 

Nüfus 

1299 YILI HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUS M�KTARI 316 

�slam 

Ermeni 

Ermeni Katolik 

Rum 

176 

Rum Katolik 

331.900 27.816 4.956 4.223 3.227 1.226 759 1.158 4.445 385.744 

1295 YILI HALEP V�LAYET� HANE, NÜFUS, MAHALLE VE KÖY CETVEL� 317 

SANCAK 

Süryani 

Nüfus Hane Mahalle Köy 

Müslüman Hr�stiyan Yahudi Müslüman Hr�stiyan Yahudi Adet Adet 

HALEP 214.634 27.745 1.000 53.670 7.191 1.480 270 1.427 

MARA� 72.075 17.081 109 24.850 4.746 330 58 495 

URFA 55.581 6.487 0 17.621 1.292 0 120 1.160 

ZOR 34.265 0 0 19.625 0 0 15 232 

TOPLAM 376.555 51.313 1.109 115.766 13.229 1.810 463 3.314 

SANCAK Köy Mahalle 

Marunî 

Protestan 

1293 YILI HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUSU 318 

Yahudi 

HANE NÜFUS 

Toplam 

Musevi H�ristiyan �slam Musevi H�ristiyan �slam 

Halep 1.388 270 582 6.642 50.380 3.714 32.456 263.863 

Urfa 956 58 30 1.191 14.751 124 6.710 51.505 

Mara� 516 53 33 5.148 24.311 109 18.396 77.734 

TOPLAM 2.860 381 645 12.981 89.442 3.947 57.562 393.102 

KAZA Köy Mahalle 


HANE NÜFUS 


Halep 0 95 391 1.879 11.391 2.536 8.367 30.053 

Antakya 126 36 61 1.279 8.800 714 7.817 47.326 

Antep 198 84 67 2.047 8.863 260 6.146 30.290 

Kilis 349 32 42 464 4.214 189 1.841 17.204 

�dlip 104 4 0 117 5.181 0 418 16.580 

Bilan 32 5 0 323 1.752 0 1.394 7.742 

Harim 63 2 0 0 3.085 0 0 15.876 

Cisr-i �u�ûr 120 2 0 710 4.574 0 6.250 33.215 

316 Nüfusla ilgili dü�ülen notta toplam erkek nüfusu kadar kad�n nüfusunun oldu�u ve bunlara say�m� 

yap�lamayan a�iret nüfusu da eklenince vilayetin toplam nüfusunun 1.000.000 civar�nda olaca�� belirtilmektedir. 

1299 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.47. 

317 1295 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s. 116-119. 


319 1293 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s. 153–154.


___________________________________________________________________________________�� 

Reyhanîye 25 2 0 1 1.250 0 3 6.200 

�zziye 201 2 0 0 3.000 0 0 22.000 

Mare 50 2 0 22 1.820 0 480 10.877 

Bâb 120 4 21 0 6.550 85 0 26.500 

Toplam 1.388 270 582 6.642 50.380 3.714 32.456 263.863 



HANE NÜFUS 


Urfa 535 46 30 971 6.716 124 5.872 22.637 

Birecik 115 7 0 119 3.072 0 463 11.008 

Rumkale 150 5 0 86 2.978 0 345 8.470 

Suruç 156 0 0 15 1.985 0 30 9.690 

Toplam 956 58 30 1.191 14.751 124 6.710 51.505 



HANE NÜFUS 


Mara� 92 38 29 2.208 6.701 103 8.216 17.032 

Elbistan 109 4 0 377 7.052 0 800 15.562 

�slâhiye 70 3 0 28 2.183 0 77 8.278 

Bulan�k 40 2 0 329 1.211 0 1.570 5.650 

And�r�n 52 0 0 477 2.165 0 1.451 8.271 

Hassa 36 2 4 103 1.086 6 354 3.618 

Zeytun 30 4 0 1.626 1.352 0 5.926 3.970 

Pazarc�k 87 0 0 0 2.561 0 0 16.353 

Toplam 516 53 33 5.148 24.311 109 18.396 77.734 

HALEP 

1290 YILI HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUSU 322 

Nüfus Hane 

Müslüman Hristiyan Yahudi Müslüman Hristiyan Yahudi 

579.762 88.102 7.805 101.519 12.765 966 

TOPLAM 675.669 115.250 

320 1293 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s. 154. 



177

ORSAM 


� 

SANCAK 

1288 YILI HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUSU323 Musevi324 H�ristiyan �slam Toplam325 Hane Nüfus Hane Nüfus Hane Nüfus Hane Nüfus 

Halep 783 5.452 5.297 47.995 57.553 337.741 63.025 391.969 

Urfa 29 124 1.202 6.755 13.102 50.703 14.333 113.582 

Mara� 105 356 5.054 17.194 9.740 68.546 26.924 165.991 

TOPLAM 917 5.932 11.550 90.795 80.395 456.990 103.290 671.542 

KAZA 

HALEP SANCA�I326 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 

Hane Nüfus Hane Nüfus Hane Nüfus Hane Nüfus 

Halep 573 5.036 1.640 17.142 10.489 59.688 12.702 81.866 

Antep 67 544 1.027 9.833 8.600 47.599 9.749 57.960 

Kilis 49 438 192 3.350 4.320 50.713 4.561 54.451 

Antakya 73 328 1.270 7.803 8.775 37.346 10.118 45.477 

Cisr-i �u�ûr 0 0 710 6.055 4.534 33.389 5.244 39.244 

�dlip 1 26 123 1.500 5.124 35.334 5.248 36.360 

Bâb-Cübul 20 80 0 0 6.500 26.000 6.520 36.080 

Harim 0 0 0 0 2.258 14.000 2.258 14.000 

Bilan 0 0 323 2.260 1.735 10.570 2.058 13.830 

�zziye 0 0 0 0 1.352 9.481 1.352 9.481 

Mare 0 0 12 52 2.200 7.600 2.212 7.652 

Reyhanîye 0 0 0 0 2.011 6.622 2.011 6.622 

TOPLAM 783 5.452 5.297 47.995 57.553 337.741 63.025 391.969 

KAZA 


Musevi H�ristiyan �slam Toplam 328 


Urfa 29 124 972 5.872 6.167 31.589 7.168 54.585 

Birecik 0 0 119 469 2.602 11.554 2.721 24.034 

Rumkale 0 0 97 110 2.956 11.566 3.053 22.918 

Suruç 0 0 14 15 1.277 5.994 1.391 12.066 

TOPLAM 29 124 1.202 6.755 13.102 50.703 14.333 113.582 


324 Musevi hane ve nüfus miktar�na K�ptiler’de dâhil edilmi�tir. 

325 Toplama kad�n nüfusu da dâhil edilmi�tir. 




178


___________________________________________________________________________________�� 

KAZA 

MARA� SANCA�I329 Musevi330 H�ristiyan �slam Toplam331 Hane Nüfus Hane Nüfus Hane Nüfus Hane Nüfus 

Mara� 47 144 2.208 7.404 5.490 17.334 7.735 48.882 

Elbistan 0 0 220 522 3.876 13.782 4.096 24.305 

Pazarc�k 24 127 12 29 2.633 13.416 2.697 26.469 

And�r�n 9 22 448 1.752 1.217 8.049 2.674 18.823 

Zeytun 1 10 1.709 5.806 1.221 3.544 2.931 18.360 

Bulan�k 8 13 335 1.295 1.253 4.846 1.546 16.158 

�slâhiye 0 0 28 77 2.160 4.639 2.188 8.714 

Hassa 16 36 91 309 1.050 2.936 1.157 3.280 

TOPLAM 105 356 5.054 17.194 9.740 68.546 26.924 165.991 

SANCAK 

1287 HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUSU 332 

Nüfus Hane 

Müslüman Hr�stiyan Yahudi Müslüman Hr�stiyan Yahudi 

HALEP 227.741 47.495 6.451 57.559 5.497 785 

URFA 50.704 6.755 124 13.104 1.202 29 

MARA� 68.546 17.134 91 19.540 5.051 29 

TOPLAM 346.991 71.384 6.666 90.203 11.750 843 

1286 HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUSU333 SANCAK 

Musevi 

Hane Nüfus 

H�ristiyan 

Hane Nüfus 

�slam 

Hane Nüfus 

Toplam 

Hane Nüfus 

Halep 727 3.250 5.011 20.801 51.656 160.461 60.397 184.512 

Adana 0 0 1.133 5.380 14.015 56.848 15.248 62.227 

Mara� 105 355 5.046 16.952 19.703 61.719 24.849 75.671 

Kozan 0 0 2.456 8.463 9.935 26.230 11.591 34.401 

Urfa 29 124 1.202 6.755 13.102 50.703 14.333 57.582 

Payas 0 0 770 2.588 3.774 11.363 4.544 13.966 

TOPLAM 861 3.729 15.618 60.939 112.185 367.324 130.962 428.359 


330 Musevi hane ve nüfus miktar�na K�ptiler’de dâhil edilmi�tir. 




179

ORSAM 


� 

KAZA 



Halep 517 2.516 1.961 8.142 10.180 29.053 12.731 39.731 

Antakya 79 168 1.270 3.903 8.775 22.485 10.118 26.556 

Antep 67 243 1.027 4.933 8.655 25.675 9.749 32.882 

Kilis 49 119 192 1.650 6.850 23.700 7.091 34.569 

�dlip 1 13 123 500 5.124 17.617 5.248 18.130 

Cisr-i �u�ûr 0 0 441 1.673 2.950 10.188 3.391 11.860 

Bâb 20 40 0 0 6.500 19.000 6.520 19.040 

Harim 0 0 0 0 2.258 7.682 2.258 7.682 

�zziye 0 0 0 0 1.352 6.000 1.352 6.000 

Reyhanîye 0 0 0 0 2.011 6.061 2.011 6.061 

TOPLAM 727 3.250 5.011 20.801 51.656 160.461 60.397 184.512 

ADANA SANCA�I335 KAZA 

Musevi 

Hane Nüfus 

H�ristiyan 

Hane Nüfus 

�slam 

Hane Nüfus 

Toplam 

Hane Nüfus 

Adana 0 0 767 3.679 5.800 18.364 6.667 21.903 

Tarsus 0 0 271 1.391 4.275 19.033 4.546 20.423 

Mersin 0 0 90 340 1.210 7.200 1.300 7.540 

Karaisal� 0 0 5 10 2.730 12.351 2.735 12.361 

TOPLAM 0 0 1.133 5.380 14.015 56.848 15.248 62.227 

MARA� SANCA�I336 KAZA 

Musevi-K�pti 

Hane Nüfus 

H�ristiyan 

Hane Nüfus 

�slam 

Hane Nüfus 

Toplam 

Hane Nüfus 

Mara� 47 143 3.218 7.441 5.465 16.813 7.729 24.369 

�slâhiye 0 0 28 77 2.021 4.638 2.049 4.717 

Hassa 16 36 91 295 1.111 2.944 1.218 3.275 

Pazarc�k 24 127 12 29 2.623 10.062 2.659 10.199 

Zeytun 1 10 1.709 5.786 1.221 4.542 2.931 6.340 

And�r�n 9 22 448 1.489 2.002 4.197 2.459 6.068 

Bulan�k 8 17 344 1.333 1.193 4.191 1.545 5.762 

Elbistan 0 0 196 609 4.063 14.332 4.259 14.941 

TOPLAM 105 355 5.046 16.952 19.703 61.719 24.849 75.671 




180


___________________________________________________________________________________�� 

KAZA 

KOZAN (S�S) SANCA�I337 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Kozan 0 0 352 1.006 3.956 8.181 4.408 9.187 

Karsi 0 0 96 478 2.500 7.599 2.596 8.070 

Bilanköy 0 0 259 1.008 1.895 5.434 2.154 6.167 

Haçin 0 0 1.749 5.971 1.584 5.016 2.433 10.977 

TOPLAM 0 0 2.456 8.463 9.935 26.230 11.591 34.401 

KAZA 

URFA SANCA�I338 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Urfa 29 124 972 5.872 6.167 21.589 7.168 27.585 

Suruç 0 0 14 15 1.277 5.994 1.391 6.066 

Birecik 0 0 119 469 2.602 11.554 2.721 14.023 

Rumkale 0 0 97 342 2.956 11.566 3.053 11.908 

TOPLAM 29 124 1.202 6.755 13.102 50.703 14.333 57.582 

KAZA 

PAYAS SANCA�I339 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Payas 0 0 447 1.379 1.213 3.649 1.660 5.043 

Bilan 0 0 323 1.209 1.735 5.164 2.058 6.373 

Osmaniye 0 0 0 0 826 2.550 826 2.550 

TOPLAM 0 0 770 2.588 3.774 11.363 4.544 13.966 

SANCAK 

1285 YILI HALEP V�LAYET� GENEL NÜFUSU340 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Halep 683 3.266 6.823 20.573 45.373 136.728 50.894 160.573 

Adana 0 0 1.133 5.380 14.015 56.847 15.248 62.227 

Mara� 27 77 4.990 16.587 18.760 58.961 23.777 75.245 

Kozan 0 0 2.534 8.233 9.062 25.289 11.596 33.625 

Urfa 25 124 1.217 7.058 16.080 39.609 16.423 55.791 

Payas 0 0 759 2.535 4.430 12.165 5.089 14.700 

TOPLAM 735 3.467 17.456 60.366 107.720 329.599 122.927 402.161 




340 1285 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s. 298–301. 

181

ORSAM 


� 

1285 YILI HALEP V�LAYET� KÖY VE MAHALLE M�KTARI 341 

SANCAK MAHALLE KÖY 

Halep 253 1.003 

Mara� 51 454 

Urfa 66 872 

Adana 87 404 

Kozan 45 226 

Payas 12 92 

KAZA 

TOPLAM 418 3.051 



Halep 517 2.600 1.961 7.954 10.180 29.053 12.658 39.607 

�dlip 0 0 123 500 3.580 15.000 3.703 15.500 

Cisr-i �u�ûr 0 0 436 1.673 2.611 10.188 3.034 11.821 

Harim 0 0 0 0 1.750 7.500 1.750 7.500 

Antakya 73 168 1.096 3.903 8.775 22.485 9.904 26.556 

�zziye 0 0 0 0 1.220 6.000 1.220 6.000 

Kilis 46 184 180 1.650 6.850 22.700 7.076 24.534 

Antep 67 274 1.027 4.933 3.907 10.802 5.021 16.015 

Bâb-Cübul 20 40 0 0 6.500 13.000 6.520 13.040 

TOPLAM 683 3.266 6.823 20.573 45.373 136.728 50.894 160.573 

KAZA 

URFA SANCA�I343 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Urfa 25 124 959 5.831 7.647 21.003 7.731 26.958 

Birecik 0 0 138 530 3.114 10.000 3.255 10.540 

Rumkale 0 0 97 615 2.739 11.075 2.836 11.690 

Suruç 0 0 23 82 2.578 6.531 2.601 6.613 

TOPLAM 25 124 1.217 7.058 16.080 39.609 16.423 55.791 




182


___________________________________________________________________________________�� 

KAZA 

MARA� SANCA�I344 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Mara� 27 77 2.441 7.555 5.231 16.683 7.699 24.315 

Pazarc�k 0 0 12 28 2.551 9.472 2.563 9.500 

�slâhiye 0 0 41 112 1.988 4.658 2.029 4.770 

Hassa 0 0 72 252 987 2.680 1.060 2.932 

Bulan�k 0 0 442 684 1.070 3.000 1.410 3.684 

Elbistan 0 0 200 576 3.670 13.016 3.870 13.612 

Zeytun 0 0 1.400 5.771 1.480 3.421 2.880 9.292 

And�r�n 0 0 682 1.609 1.783 5.931 2.465 7.540 

TOPLAM 27 77 4.990 16.587 18.760 58.961 23.777 75.245 

KAZA 

ADANA SANCA�I345 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Adana 0 0 767 3.679 5.800 18.264 6.667 21.903 

Tarsus 0 0 271 1.391 4.275 19.032 4.546 20.423 

Mersin 0 0 90 340 1.210 7.200 1.300 7.540 

Karaisal� 0 0 5 10 2.730 12.351 2.735 12.361 

TOPLAM 0 0 1.133 5.380 14.015 56.847 15.248 62.227 

KAZA 

KOZAN (S�S) SANCA�I346 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Kozan 0 0 352 982 3.596 8.881 3.948 9.863 

Haçin 0 0 1.739 5.949 1.564 4.873 3.303 10.822 

Bilanköy 0 0 346 1.087 1.802 5.114 2.148 6.301 

Karsi 0 0 97 215 2.100 6.421 2.197 6.639 

TOPLAM 0 0 2.534 8.233 9.062 25.289 11.596 33.625 




183

ORSAM 


� 

KAZA 

PAYAS SANCA�I347 Musevi H�ristiyan �slam Toplam 


Payas 0 0 447 1.379 1.213 3.664 1.660 5.043 

Bilan 0 0 0 0 1.388 3.349 1.388 3.349 

Osmaniye 0 0 312 1.156 1.729 5.152 2.041 6.308 

TOPLAM 0 0 759 2.535 4.430 12.165 5.089 14.700 

b. Halep Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri 

H. 1308–1326 tarihleri aras�nda yay�mlanan Halep Vilayet Salnamelerinde 

gerek vilayetin geneli için gerekse de kazalar için “Nüfus Nezareti” kay�tlar�ndan 

al�nd�� belirtilen, nüfus ile ilgili bilgiler verilmi�tir. 

S�ra 

No 

1308 YILI HALEP KAZASI NÜFUS CETVEL� 348 


1 Müslüman 37.503 35.258 72.761 

2 Rum Katolik 4.036 4.015 8.051 


4 Rum 442 517 959 

5 Ermeni 925 1.286 2.211 

6 Protestan 27 38 65 

7 Latin 195 149 344 

8 Keldani 55 79 134 

9 Süryani 1.302 1.434 2.736 

10 Marunî 979 1.018 1.997 

11 Yahudi 3.776 3.758 7.534 

12 Ecnebi 271 625 896 

13 K�pti 212 180 392 



Toplam 51.615 50.312 101.927 

184


___________________________________________________________________________________�� 

S�ra 

No 



1 Müslüman 36.637 34.637 71.274 

2 Rum Katolik 4.001 3.970 7.971 


4 Süryani 1.293 1.418 2.711 

5 Marunî 974 1.014 1.988 

6 Rum 439 511 950 

7 Ermeni 882 743 1.625 


9 Latin 195 149 344 

10 Keldani 55 79 134 

11 Yahudi 3.750 3.720 7.470 

12 Ecnebi 271 625 896 

13 K�pti 212 180 392 

Toplam 50.612 49.017 99.629 

1310 YILI HALEP KAZASI NÜFUS CETVEL�350 S�ra 

No 


1 Müslüman 37.625 35.649 73.666 

2 K�pti Müslüman 212 180 392 

3 Rum Katolik 4.043 4.015 8.058 


5 Süryani 1.293 1.423 2.716 

6 Marunî 979 1.019 1.998 

7 Rum 460 533 993 

8 Ermeni 902 764 1.666 


10 Latin 195 149 344 

11 Keldani 55 79 134 

12 Ecnebi 495 1.551 2.046 

13 Yahudi 3.962 3.906 7.868 

14 Yabanc� 530 1.513 2.043 



Toplam 52.772 52.881 105.653 

185

ORSAM 


� 

S�ra 

No 



1 Müslüman 37.949 35.746 73.695 


3 Rum Katolik 4.078 3.967 8.045 


5 Süryani 1.252 1.359 2.611 

6 Marunî 971 981 1.952 

7 Rum 468 494 962 

8 Ermeni 897 749 1.646 


10 Latin 193 135 328 

11 Keldani 60 81 141 

12 Ecnebi 491 1.551 2.042 

13 Yahudi 3.964 3.910 7.874 

14 Yabanc� 530 1.510 2.040 

S�ra 

No 

Toplam 53.130 52.788 105.918 



1 Müslüman 38.830 36.565 75.395 


3 Rum Katolik 4.089 3.955 8.044 


5 Süryani 1.268 1.358 2.626 

6 Marunî 979 981 1.960 

7 Rum 456 529 985 

8 Ermeni 901 754 1.655 


10 Latin 202 150 352 

11 Keldani 62 89 151 

12 Ecnebi 495 1.551 2.046 

13 Yahudi 3.997 3.951 7.948 

14 Yabanc� 530 1.513 2.043 



Toplam 54.080 53.672 107.752 

186


___________________________________________________________________________________�� 

S�ra 

No 



1 Müslüman 39.130 36.832 75.962 

2 Rum 458 532 990 


4 Rum Katolik 4.089 3.962 8.051 

5 Süryani 1.265 1.356 2.621 

6 Ermeni 904 760 1.664 

7 Keldani 62 89 151 


9 Marunî 983 985 1.968 

10 Latin 202 151 353 

11 Ecnebi 495 1.551 2.046 

12 Yahudi 3.999 3.960 7.959 

13 Yabanc� 530 1.513 2.043 

S�ra 

No 

Toplam 54.104 53.709 107.813 



1 Müslüman 39.203 36.925 76.128 

2 Rum 442 510 952 

3 Rum Katolik 4.032 4.010 8.042 


5 Süryani 1.240 1.377 2.617 

6 Ermeni 910 781 1.691 

7 Keldani 67 95 162 


9 Marunî 977 1.018 1.995 

10 Latin 202 151 353 

11 Ecnebi 495 1.551 2.046 

12 Yahudi 4.030 3.986 8.016 

13 Yabanc� 530 1.513 2.043 



Toplam 54.135 53.951 108.086 

187

ORSAM 


� 

S�ra 

No 



1 Müslüman 39.141 36.892 76.033 

2 Rum 449 491 940 

3 Rum Katolik 4.045 3.916 7.961 


5 Süryani 1.258 1.335 2.593 

6 Ermeni 901 752 1.653 

7 Keldani 64 79 143 


9 Marunî 967 827 1.794 

10 Latin 200 141 341 

11 Ecnebi 495 1.551 2.046 

12 Yahudi 3.672 3.521 7.193 

13 Yabanc� 530 1.513 2.043 

S�ra 

No 

Toplam 53.733 53.054 106.787 



1 Müslüman 39.539 37.294 76.833 

2 Rum 490 509 999 

3 Rum Katolik 4.087 3.965 8.052 


5 Süryani 1.280 1.369 2.649 

6 Marunî 997 990 1.987 

7 Ermeni 930 769 1.699 

8 Keldani 73 85 158 


10 Latin 220 152 372 

11 Ecnebi 495 1.551 2.046 

12 Yahudi 3.697 3.521 7.218 

13 Yabanc� 530 1.513 2.043 

Toplam 54.370 53.779 108.149 



188


___________________________________________________________________________________�� 

S�ra 

No 



1 Müslüman 39.539 37.294 76.833 

2 Rum Ortodoks 498 515 1.013 

3 Rum Katolik 4.097 4.042 8.139 


5 Süryani 1.292 1.419 2.711 

6 Marunî 999 1.005 2.004 

7 Ermeni 934 802 1.736 

8 Keldani 74 87 161 


10 Latin 202 143 345 

11 Ecnebi 495 1.551 2.046 

12 Yahudi 3.702 3.552 7.254 

13 Yabanc� 530 1.513 2.043 

Toplam 54.410 54.035 108.445 


S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 39.231 37.098 76.329 

2 Rum Ortodoks 460 519 979 

3 Rum Katolik 4.080 4.015 8.095 


5 Süryani 1.263 1.349 2.612 

6 Marunî 977 916 1.893 

7 Ermeni 910 742 1.652 

8 Keldani 74 90 164 


10 Latin 220 191 411 

11 K�pti 214 167 381 

12 Ecnebi 499 1.562 2.061 

13 Yahudi 3.692 3.614 7.306 

14 Yabanc� 551 1.525 2.076 



Toplam 54.213 53.930 108.143 

189

ORSAM 


� 



1 Müslüman 39.403 37.190 76.593 


3 Rum Katolik 4.098 4.035 8.133 


5 Süryani 1.280 1.304 2.584 


7 Marunî 979 918 1.897 

8 Ermeni 914 751 1.665 

9 Keldani 74 90 164 


11 Latin 221 186 407 

12 K�pti 212 167 379 

13 Ecnebi 499 1.562 2.061 

14 Yahudi 3.708 3.665 7.373 

15 Yabanc� 553 1.528 2.081 

Toplam 54.477 54.084 108.561 



1 Müslüman 40.308 38.158 78.466 


3 Rum Katolik 3.958 3.707 7.665 



6 Marunî 1.029 979 2.008 

7 Ermeni 910 756 1.666 

8 Keldani 89 113 202 

9 Latin 256 250 506 



12 Ecnebi 490 1.545 2.035 

13 Yahudi 4.375 4.495 8.870 

14 Yabanc� 553 1.528 2.081 

Toplam 55.836 55.588 111.424 


360 1321 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.228 ve 1323 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.225. 

190


___________________________________________________________________________________�� 

1322–1323 YILI HALEP KAZASI NÜFUS CETVEL� 361 


1 Müslüman 40.398 38.235 78.633 


3 Rum Katolik 3.980 3.728 7.708 



6 Marunî 1.035 982 2.017 

7 Ermeni 931 787 1.718 

8 Keldani 89 113 202 

9 Latin 256 250 506 



12 Ecnebi 499 1.563 2.062 

13 Yahudi 4.405 4.506 8.911 

14 Yabanc� 553 1.528 2.081 

Toplam 56.047 55.787 111.834 



1 Müslüman 41.180 39.203 80.383 


3 Rum Katolik 3.726 3.891 7.617 



6 Marunî 896 940 1.836 

7 Ermeni 833 904 1.737 

8 Keldani 96 96 192 

9 Latin 278 258 536 


11 Protestan 83 108 191 

12 Ecnebi 760 1.802 2.562 

13 Yahudi 4.165 5.042 9.207 

14 Yabanc� 2.044 2.833 4.877 

Toplam 57.444 58.803 116.247 



191

ORSAM 


� 



1 Müslüman 42.918 40.761 83.679 


3 Rum Katolik 3.804 3.970 7.774 



6 Marunî 911 652 1.563 

7 Ermeni 848 919 1.767 

8 Keldani 96 96 192 

9 Latin 280 260 540 


11 Protestan 83 108 191 

12 Ecnebi 760 1.802 2.562 

13 Yahudi 4.226 5.127 9.353 

14 Yabanc� 2.054 2.843 4.897 

Toplam 59.462 60.349 119.811 

1308 YILI ANTEP KAZASI NÜFUS CETVEL� 364 


1 Müslüman 31.607 33.684 65.291 

2 Ermeni Katolik 147 169 316 

3 Ermeni 5.239 6.005 11.344 

4 Protestan 1.601 1.772 3.373 

5 Yahudi 350 364 714 

Toplam 38.944 41.994 80.938 



1 Müslüman 31.716 33.682 65.398 


3 Ermeni 5.254 6.049 11.303 

4 Protestan 1.606 1.712 3.318 

5 Yahudi 350 364 714 




Toplam 39.073 41.967 81.040 

192


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 32.729 34.325 67.054 


3 Ermeni 5.431 6.109 11.540 

4 Protestan 1.690 1.839 3.529 

5 Yahudi 351 364 715 

6 Yabanc� 24 164 188 

Toplam 40.380 42.980 83.360 



1 Müslüman 31.767 33.689 65.456 


3 Ermeni 5.265 6.049 11.314 

4 Protestan 1.606 1.713 3.319 

5 Yahudi 350 364 714 

6 Yabanc� 24 164 188 

Toplam 39.159 42.141 81.300 

1313–1314 YILLARI ANTEP KAZASI NÜFUS CETVEL� 368 


1 Müslüman 33.445 34.568 68.013 


3 Ermeni 5.514 6.019 11.533 

4 Protestan 1.723 1.805 3.528 

5 Yahudi 260 327 587 

Toplam 41.101 42.889 83.990 



368 1313 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.187. 1314 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.190. 1313 tarihli 

salname s.187’de, 1312’de ” 3.004 do�um, 2065 vefat ve 403 evlilik” gerçekle�ti�i bildirilmektedir. 

193

ORSAM 


� 



1 Müslüman 33.724 34.694 68.418 


3 Ermeni 5.585 6.114 11.699 

4 Protestan 1.762 1.849 3.611 

5 K�pti 40 43 83 

6 Yahudi 370 360 730 

Toplam 41.645 43.232 84.877 

1316–1317 YILLARI ANTEP KAZASI NÜFUS CETVEL� 370 


1 Müslüman 33.336 34.178 67.514 


3 Ermeni 6.821 5.968 12.789 

4 Protestan 1.843 1.843 3.686 

5 Yahudi 370 360 730 

Toplam 42.536 42.517 85.053 



1 Müslüman 34.239 34.292 68.531 

2 Ermeni 6.084 6.258 12.342 


4 Protestan 1.908 1.858 3.766 

5 Latin 29 40 69 

7 K�pti 40 43 83 

8 Yahudi 372 342 714 

Toplam 42.856 43.032 85.888 




194


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 34.557 34.280 68.837 

2 Ermeni 6.164 5.921 12.085 


4 Protestan 1.919 1.921 3.840 

5 Latin 29 79 108 

6 K�pti 40 43 83 

6 Yahudi 376 367 743 

Toplam 43.272 42.773 86.045 



1 Müslüman 34.841 34.191 69.032 

2 Ermeni 6.205 5.593 11.798 

3 Katolik 187 162 349 

4 Protestan 1.949 1.922 3.871 

5 Latin 29 79 108 

6 Yahudi 376 367 743 

Toplam 43.587 42.314 85.901 



1 Müslüman 34.841 34.191 69.032 

2 Ermeni 6.205 5.446 11.651 

3 Katolik 187 162 349 

4 Protestan 1.949 1.922 3.871 

5 Latin 29 79 108 

6 Yahudi 376 367 743 




Toplam 43.587 42.167 85.754 

195

ORSAM 


� 



1 Müslüman 35.160 3.3745 68.905 

2 Ermeni 6.317 5.604 11.921 

3 Katolik 186 158 344 

4 Protestan 2.008 1.937 3.945 

5 Latin 29 79 108 

6 Yahudi 383 376 759 

Toplam 44.083 41.899 85.982 



1 Müslüman 36.150 32.455 68.605 

2 Ermeni 6.317 5.604 11.921 

3 Rum Katolik 186 158 344 

4 Protestan 2.008 1.937 3.945 

5 Latin 29 79 108 

6 Yahudi 383 376 759 

Toplam 45.073 40.609 85.682 



1 Müslüman 32.569 37.351 69.920 


3 Ermeni 6.500 7.402 13.902 

4 Protestan 2.222 2.362 4.584 


6 Yahudi 332 364 696 

7 Latin 148 188 336 

8 Süryani 5 4 9 

9 K�pti - 16 16 




Toplam 42.071 47.923 89.994 

196


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 32.337 37.144 69.481 


3 Ermeni 6.560 7.377 13.937 

4 Protestan 2.230 2.347 4.577 


6 Yahudi 322 353 675 

7 Latin 148 188 336 

8 Süryani 5 4 9 

9 Ecnebi 11 12 23 

10 Yabanc� 414 412 826 

Toplam 42.318 48.070 90.388 

1308 YILI K�L�S KAZASI NÜFUS CETVEL� 379 


1 Müslüman 33.805 34.012 67.817 


3 Rum 121 181 302 

4 Ermeni 1.238 1.392 2.630 

5 Protestan 156 177 333 

6 Yahudi 293 329 622 

Toplam 35.787 36.279 72.066 



1 Müslüman 32.211 32.253 64.464 


3 Rum 121 180 301 

4 Ermeni 1.219 1.323 2.542 

5 Protestan 156 177 333 

6 Yahudi 288 323 611 




Toplam 34.174 34.426 68.600 

197

ORSAM 


� 



1 Müslüman 32.356 32.450 64.806 


3 Rum 121 180 301 

4 Ermeni 1.221 1.323 2.544 

5 Protestan 156 177 333 

6 Yahudi 261 281 542 

7 Yabanc� 1.670 1.887 3.557 

Toplam 35.964 36.466 72.430 

1312–1313–1314–1315 YILLARI K�L�S KAZASI NÜFUS CETVEL� 382 


1 Müslüman 34.094 34.319 68.413 

2 Rum 122 183 305 


4 Ermeni 1.276 1.280 2.556 

5 Protestan 157 177 334 

6 Yahudi 266 257 523 

7 Yabanc� 1.670 1.887 3.557 

Toplam 37.765 38.277 76.042 



1 Müslüman 34.573 34.512 69.085 

2 Rum 125 184 309 


4 Ermeni 1.298 1.307 2.605 

5 Protestan 160 180 340 

6 Yahudi 273 264 537 

Toplam 36.600 36.600 73.200 


382 1312 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.228; 1313: s.193; 1314: s.192 ve 1315: s.201. 


198


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 34.750 34.702 69.452 

2 Rum 126 185 311 


4 Ermeni 1.301 1.314 2.615 

5 Protestan 159 184 343 

7 Yahudi 276 264 540 

Toplam 36.783 36.802 73.585 



1 Müslüman 34.864 34.694 69.558 



4 Ermeni 1.307 1.322 2.629 

5 Protestan 160 181 341 

6 K�pti 44 46 90 

7 Yahudi 278 265 543 

Toplam 36.948 36.846 73.794 



1 Müslüman 35.250 35.084 70.334 

2 Ermeni 1.314 1.330 2.644 



5 Protestan 161 183 344 

6 K�pti 44 46 90 

7 Yahudi 282 266 548 




Toplam 37.347 37.248 74.595 

199

ORSAM 


� 



1 Müslüman 35.592 35.199 70.791 

2 K�pti Müslim 44 46 90 

3 Rum 126 187 313 

4 Ermeni 1.316 1.331 2.647 

5 Katolik 170 154 324 

6 Protestan 161 183 344 

7 Yahudi 283 266 549 

Toplam 37.692 37.366 75.058 



1 Müslüman 36.247 35.630 71.877 

2 Rum 130 197 327 

3 Ermeni 1.359 1.359 2.718 

4 Katolik 171 135 306 

5 Protestan 160 184 344 

6 Yahudi 283 248 531 

Toplam 38.350 37.753 76.103 



1 Müslüman 36.758 35.461 72.219 

2 Rum 134 200 334 

3 Ermeni 1.392 1.400 2.792 

4 Katolik 171 132 303 

5 Protestan 198 189 387 

6 Yahudi 286 253 539 




Toplam 38.939 37.635 76.574 

200


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 37.165 35.177 72.342 

2 Rum 166 187 353 

3 Ermeni 1.452 1.322 2.774 

4 Katolik 174 134 308 

5 Protestan 238 174 412 

6 Yahudi 290 252 542 

Toplam 39.485 37.246 76.731 



1 Müslüman 32.232 34.588 66.820 

2 Rum 177 198 375 

3 Ermeni 1.760 2.020 3.780 

4 Katolik 151 173 324 

5 Protestan 161 168 329 

6 Yahudi 286 292 578 

Toplam 34.767 37.439 72.206 



1 Müslüman 31.774 33.992 65.766 

2 Rum 182 203 385 

3 Ermeni 1.783 1.946 3.729 

4 Katolik 152 175 327 

5 Protestan 150 192 342 

6 Yahudi 281 284 565 

7 Yabanc� 877 812 1.689 




Toplam 35.199 37.604 72.803 

201

ORSAM 


� 

1308 YILI �SKENDERUN KAZASI NÜFUS CETVEL� 393 


1 Müslüman 4.812 5.695 10.507 


3 Rum 521 687 1.208 

4 Ermeni 214 373 587 

6 Yahudi 9 13 22 

7 Ecnebi 16 45 61 

Toplam 5.666 6.962 12.628 



1 Müslüman 4.684 5.303 9.987 


3 Rum 454 546 1.000 

4 Ermeni 201 214 415 

6 Yahudi 7 6 13 

Toplam 5.385 6.117 11.502 



1 Müslüman 4.684 5.303 9.987 


3 Rum 454 546 1.000 

4 Ermeni 201 214 415 

5 Ecnebi 16 45 61 

6 Yahudi 7 6 13 

7 Yabanc� 265 802 1.067 




Toplam 5.666 6.964 12.630 

202


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 4.987 5.916 10.903 


3 Rum 454 546 1.000 

4 Ermeni 201 214 415 

5 Ecnebi 16 45 61 

6 Yahudi 7 6 13 

7 Yabanc� 265 802 1.067 

Toplam 6.045 7.712 13.757 



1 Müslüman 5.090 6.073 11.163 

2 Rum 544 723 1.267 


4 Ermeni 208 353 561 

5 Yahudi 9 8 17 

Toplam 5.966 7.340 13.306 



1 Müslüman 5.289 6.208 11.497 

2 Rum 572 746 1.318 


4 Ermeni 216 360 576 

5 Yahudi 9 8 17 




Toplam 6.201 7.505 13.706 

203

ORSAM 


� 

1315–1316 YILLARI �SKENDERUN KAZASI NÜFUS CETVEL� 399 


1 Müslüman 5.427 5.986 11.413 

2 Rum 485 635 1.120 


4 Ermeni 122 300 422 

5 Yahudi 9 16 25 

Toplam 6.153 7.087 13.240 



1 Müslüman 5.165 5.286 10.451 

2 Rum 512 707 1.219 

3 Rum Katolik 125 154 279 

4 Ermeni 125 309 434 

5 Yahudi 11 23 34 

Toplam 5.938 6.479 12.417 



1 Müslüman 5.464 5.666 11.130 

2 Rum Ortodoks 510 719 1.229 


4 Ermeni 125 316 441 

5 Yahudi 9 21 30 

Toplam 6.232 6.871 13.103 



1 Müslüman 5.478 5.671 11.149 

2 Rum Ortodoks 511 709 1.220 

3 Ermeni 126 312 438 

4 Rum Katolik 124 149 273 

5 Yabanc� 16 45 61 

6 Yahudi 9 21 30 

Toplam 6.264 7.907 13.171 





204


___________________________________________________________________________________�� 

1320 YILI �SKENDERUN KAZASI NÜFUS CETVEL�403 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 5.593 5.927 11.520 

2 Rum 538 751 1.289 

3 Katolik 127 148 275 

4 Ermeni 128 320 448 

5 Yabanc� 16 45 61 

6 Yahudi 9 26 35 

Toplam 6.411 7.217 13.628 

1321–1322 YILLARI �SKENDERUN KAZASI NÜFUS CETVEL�404 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 5.640 5.974 11.614 

2 Rum 548 763 1.311 

3 Rum Katolik 130 149 279 

4 Ermeni 136 132 268 

5 Latin 5 3 8 

6 Yahudi 9 26 35 

Toplam 6.468 7.047 13.515 

1323 YILI �SKENDERUN KAZASI NÜFUS CETVEL�405 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 5.711 6.022 11.733 

2 Rum 547 782 1.329 

3 Ermeni 151 353 504 

4 Katolik 135 151 286 

5 Latin 5 3 8 

6 Ecnebi 16 45 61 

7 Yahudi 9 26 35 

Toplam 6.574 7.382 13.956 




205

ORSAM 


� 



1 Müslüman 6.786 7.954 14.740 

2 Rum Ortodoks 1.021 1.179 2.200 

3 Rum Katolik 101 131 232 

4 Ermeni 547 870 1.417 


6 Süryani Katolik 35 43 78 

7 Marunî 63 83 146 

8 Latin 57 46 103 

9 Ecnebi 52 99 151 

10 Protestan 37 66 103 

11 Yahudi 72 57 129 

Toplam 8.774 10.532 19.306 



1 Müslüman 6.658 7.748 14.406 

2 Rum Ortodoks 919 1.023 1.942 

3 Rum Katolik 73 94 167 

4 Ermeni 498 606 1.104 



7 Marunî 38 46 84 

8 Latin 19 11 30 

9 Ecnebi 570 970 1.540 


11 Yahudi 36 22 58 



Toplam 8.900 10.609 19.509 

206


___________________________________________________________________________________�� 

1308 YILI ANTAKYA KAZASI NÜFUS CETVEL� 408 


1 Müslüman 26.412 28.779 55.191 


3 Rum 1.659 1.754 3.413 

4 Ermeni 1.028 1.045 2.073 

5 Protestan 156 127 283 

6 Yahudi 108 113 221 

7 Ecnebi 5 5 10 

Toplam 29.373 31.830 61.203 



1 Müslüman 26.293 28.130 54.423 


3 Rum 1.760 1.754 3.514 

4 Ermeni 1.027 1.205 2.232 

5 Protestan 156 127 283 

6 Yahudi 108 113 221 

Toplam 29.346 31.331 60.677 



1 Müslüman 26.844 28.802 55.646 

2 Rum 1765 1751 3516 

3 Ermeni 1039 1040 2079 

4 Protestan 156 127 283 

5 Ecnebi 5 5 10 

6 Yahudi 108 113 221 

7 Yabanc� 60 77 137 




Toplam 29.977 31.915 61.892 

207

ORSAM 


� 



1 Müslüman 26.972 29.403 56.375 

2 Rum 1.760 1.754 3.514 

3 Ermeni 1.154 1.179 2.333 

4 Protestan 146 138 284 

5 Ecnebi 5 5 10 

6 Yahudi 108 113 221 

7 Yabanc� 60 77 137 

Toplam 30.205 32.669 62.874 



1 Müslüman 27.588 30.048 57.636 

2 Rum 1.767 1.761 3.528 

3 Ermeni 1.168 1.205 2.373 

4 Protestan 146 138 284 

5 Latin 5 10 15 


7 Yahudi 136 118 254 

Toplam 30.815 33.287 64.102 



1 Müslüman 28.550 31.438 59.988 

2 Rum 1.773 1.909 3.682 


4 Ermeni 1.168 1.205 2.373 

5 Protestan 146 138 284 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 138 120 258 




Toplam 31.785 34.827 66.612 

208


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 28.613 31.425 60.038 

2 Rum 1.778 1.949 3.727 


4 Ermeni 1.172 1.268 2.440 

5 Protestan 148 154 302 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 138 120 258 

Toplam 31.859 34.933 66.792 



1 Müslüman 28.945 31.787 60.732 

2 Rum 1.782 1.966 3.748 


4 Ermeni 1.172 1.290 2.462 

5 Protestan 148 164 312 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 138 121 259 

Toplam 32.195 35.345 67.540 



1 Müslüman 30.131 33.642 63.773 

2 Rum 1.785 2.116 3.901 


4 Ermeni 1.174 1.378 2.552 

5 Protestan 148 197 335 

6 Latin 5 10 15 




Toplam 33.248 37.350 70.598 

209

ORSAM 


� 



1 Müslüman 30.901 34.583 65.484 

2 Rum Ortodoks 1.816 2.382 4.198 


4 Ermeni 1.174 1.400 2.574 

5 Protestan 148 196 344 

6 Latin 5 10 15 

Toplam 34.049 38.578 72.627 



1 Müslüman 31.387 35.443 66.830 

2 Rum Ortodoks 1856 2474 4330 

3 Ermeni 1.174 1.400 2.574 


5 Protestan 148 196 344 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 141 139 280 

S�ra 

No 

Toplam 34.716 39.669 74.385 



1 Müslüman 31.729 35.885 67.614 

2 Rum Ortodoks 1857 2474 4331 

3 Ermeni 1.174 1.400 2.574 


5 Protestan 148 196 344 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 141 139 280 




Toplam 35.059 40.111 75.170 

210


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 32.540 36.345 68.885 

2 Rum 1.859 2.448 4.307 

3 Ermeni 1.174 1.401 2.575 

4 Katolik 5 7 12 

5 Protestan 148 196 344 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 141 139 280 

Toplam 35.872 40.546 76.418 



1 Müslüman 33.094 37.094 70.188 

2 Rum 1.869 2.466 4.335 

3 Ermeni 1.174 1.401 2.575 


5 Protestan 169 213 382 

6 Yahudi 141 139 280 

Toplam 36.452 41.320 77.772 



1 Müslüman 33.469 37.506 70.975 

2 Rum 1.869 2.446 4.315 

3 Ermeni 1.174 1.401 2.575 


5 Protestan 169 213 382 

6 Latin 5 10 15 

7 Yahudi 141 139 280 




Toplam 36.832 41.722 78.554 

211

ORSAM 


� 



1 Müslüman 33.448 37.686 71.134 

2 Rum 1.869 2.446 4.315 

3 Ermeni 1.174 1.401 2.575 

4 Protestan 169 213 382 

5 Latin 5 10 15 

6 Yahudi 141 139 280 

Toplam 36.806 41.895 78.701 



1 Müslüman 33.013 37.813 70.826 

2 Rum 3.002 3.584 6.586 

3 Ermeni 1.388 1.635 3.023 

4 Protestan 242 312 554 

5 Katolik 67 46 113 

6 Yahudi 139 160 299 

Toplam 37.851 43.550 81.401 

1308 YILI �DL�P KAZASI NÜFUS CETVEL� 425 


1 Müslüman 22.918 23.523 46.441 

2 Rum 276 312 588 

Toplam 23.194 23.835 47.029 



1 Müslüman 23.164 23.563 46.727 

2 Rum 276 312 588 





Toplam 23.440 23.875 47.315 

212


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 22.932 22.813 45.745 

2 Rum 276 312 588 

3 Yabanc� 124 272 396 

Toplam 23.332 23.397 46.729 



1 Müslüman 23.993 23.916 47.909 

2 Rum 276 312 588 

3 Yabanc� 124 272 396 

Toplam 24.393 24.500 48.893 



1 Müslüman 24.210 24.055 48.265 

2 Rum 176 312 488 

3 Yabanc� 124 272 396 

Toplam 24.510 24.639 49.149 



1 Müslüman 25.218 25.518 50.736 

2 Rum 216 415 631 

3 Yabanc� 213 313 526 

Toplam 25.647 26.246 51.893 



1 Müslüman 24.357 23.908 48.265 

2 Rum 176 312 488 

3 Yabanc� 212 302 514 






Toplam 24.745 24.522 49.267 

213

ORSAM 


� 



1 Müslüman 24.210 24.055 48.265 

2 Rum 176 312 488 

3 Yahudi 60 65 125 

4 Yabanc� 124 272 396 

Toplam 24.570 24.704 49.274 



1 Müslüman 24.702 24.721 49.423 


Toplam 24.878 25.033 49.911 



1 Müslüman 25.014 25.082 50.096 


Toplam 25.190 25.394 50.584 



1 Müslüman 24.519 24.534 49.053 


Toplam 24.693 24.858 49.550 



1 Müslüman 24.591 24.445 49.091 







Toplam 24.765 24.762 49.527 

214


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 24.646 24.445 49.091 

2 Rum 159 299 458 


Toplam 24.830 24.782 49.612 



1 Müslüman 22.099 24.166 46.265 



Toplam 22.247 24.466 46.416 



1 Müslüman 22.846 24.076 46.922 



Toplam 22.994 24.376 47.370 



1 Müslüman 23.465 25.981 49.446 



4 Yahudi 16 28 44 





Toplam 23.812 26.373 50.185 

215

ORSAM 


� 



1 Müslüman 23.606 25.724 49.330 



4 Yahudi 16 28 44 

Toplam 23.952 26.120 50.072 

1308 YILI HAR�M KAZASI NÜFUS CETVEL� 442 


1 Müslüman 12.624 12.594 25.218 

2 Rum 6 9 15 

3 Ermeni 6 22 28 

Toplam 12.636 12.625 25.261 



1 Müslüman 12.500 12.325 24.825 

Toplam 12.500 12.325 24.825 



1 Müslüman 12.610 12.377 24.987 

2 Yabanc� 204 297 501 

Toplam 12.814 12.674 25.488 



1 Müslüman 12.858 12.795 25.653 

2 Yabanc� 205 297 502 






Toplam 13.063 13.092 26.155 

216


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 13.096 13.029 26.125 

2 Yabanc� 205 297 502 

Toplam 13.301 13.326 26.627 

1314–1315 YILLARI HAR�M KAZASI NÜFUS CETVEL� 447 


1 Müslüman 13.192 13.142 26.334 

2 H�ristiyan 12 31 43 

Toplam 13.204 13.173 26.377 



1 Müslüman 13.182 13.144 26.326 

2 H�ristiyan 12 31 43 

Toplam 13.194 13.175 26.369 



1 Müslüman 13.408 13.458 26.866 

2 Rum 6 9 15 

3 Ermeni 9 23 32 

Toplam 13.423 13.490 26.913 



1 Müslüman 13.408 13.458 26.928 


Toplam 13.442 13.533 26.975 






217

ORSAM 


� 



1 Müslüman 14.004 13.879 27.883 

2 Rum 6 9 15 

3 Ermeni 9 23 32 

Toplam 14.019 13.911 27.930 



1 Müslüman 14.083 14.189 28.272 

2 Rum 6 8 14 

3 Ermeni 11 23 34 

Toplam 14.100 14.220 28.320 

1322–1323 YILI HAR�M KAZASI NÜFUS CETVEL� 453 


1 Müslüman 14.438 14.496 28.934 

2 Rum 6 9 15 

3 Ermeni 9 23 32 

Toplam 14.453 14.528 28.981 



1 Müslüman 13.258 14.161 27.419 

2 Rum 3 4 7 

3 Ermeni 18 36 54 

4 Latin - 2 2 

5 Yahudi - 1 1 

Toplam 13.279 14.204 27.483 





218


___________________________________________________________________________________�� 

1308 YILI BELEN KAZASI NÜFUS CETVEL� 455 


1 Müslüman 3.489 3.805 7.294 

2 Ermeni 535 661 1.196 



Toplam 4.075 4.514 8.589 



1 Müslüman 3.461 3.771 7.232 

2 Ermeni 547 643 1.190 


Toplam 4.054 4.453 8.507 

1310–1312 YILLARI BELEN KAZASI NÜFUS CETVEL� 457 


1 Müslüman 3.440 3.562 7.002 

2 Ermeni 594 624 1.218 


4 Yabanc� 75 123 198 

Toplam 4.169 4.349 8.518 



1 Müslüman 3.601 3.701 7.302 

2 Ermeni 635 661 1.296 


Toplam 4.300 4.408 8.708 





219

ORSAM 


� 


(YERL�) 


1 Müslüman 3.620 3.618 7.238 

2 Ermeni 638 674 1.312 


(YABANCI) 

1 Müslüman 69 111 180 

2 Ermeni 5 10 15 


Genel Toplam 4.396 4.459 8.855 



1 Müslüman 3.819 3.834 7.653 


3 Ermeni 612 638 1.250 


Toplam 4.542 4.583 9.125 



1 Müslüman 4.245 4.251 8.496 


3 Ermeni 644 666 1.310 


Toplam 5.000 5.031 10.031 



1 Müslüman 4.551 4.508 9.059 


3 Ermeni 644 595 1.239 






Toplam 5.300 5.251 10.551 

220


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 4.087 4.073 8.160 

2 Ermeni 590 576 1.166 



Toplam 4.831 4.846 9.677 



1 Müslüman 4.652 4.661 9.313 

2 Ermeni 666 660 1.326 


4 Protestan 101 97 198 

Toplam 5.462 5.487 10.949 


(YERL�) 


1 Müslüman 4.603 4.575 9.178 

2 Ermeni 646 652 1.298 



Toplam 5.386 5.390 10.776 

(YABANCI) 

1 Müslüman 75 114 189 

2 Ermeni 5 10 15 





Genel Toplam 5.470 5.520 10.990 

221

ORSAM 


� 

1321–1322–1323 YILLARI BELEN KAZASI NÜFUS CETVEL� 466 


1 Müslüman 4.742 4.523 9.265 

2 Ermeni 486 713 1.199 


4 Protestan 106 103 209 

Toplam 5.377 5.408 10.785 



1 Müslüman 4.757 5.254 10.011 

2 Ermeni 775 926 1.701 


4 Protestan 92 101 193 

5 Yahudi 8 10 18 

Toplam 5.735 6.416 12.151 



1 Müslüman 4.566 5.054 9.620 

2 Ermeni 738 1615 2353 


4 Protestan 69 104 173 

5 Yabanc� 324 323 647 

Toplam 5.799 7.215 13.014 

1308 YILI MARE KAZASI NÜFUS CETVEL� 469 


1 Müslüman 7.225 7.307 14.532 

2 Rum 23 22 45 

Toplam 7.248 7.329 14.577 

466 1321 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.329, 1322 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.323 ve 1323 tarihli 

Halep Vilayet Salnamesi, s.361. 




222


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 7.103 7.462 14.565 

2 Rum 23 22 45 

Toplam 7.126 7.484 14.610 

1310–1312 YILI MARE KAZASI NÜFUS CETVEL� 471 


1 Müslüman 7.242 7.599 14.841 

2 Rum 23 22 45 

3 Yabanc� 107 126 233 

Toplam 7.372 7.747 15.119 

1313–1314–1315 YILLARI MARE KAZASI NÜFUS CETVEL� 472 


1 Müslüman 7.615 7.748 15.363 

2 Rum 23 20 43 

3 Yabanc� 107 126 233 

Toplam 7.745 7.894 15.639 



1 Müslüman 8.167 8.248 16.415 

2 Rum 25 21 46 

3 Yabanc� 110 129 239 

Toplam 8.302 8.398 16.700 



1 Müslüman 8.346 8.391 16.737 

2 Rum 25 21 46 

3 Yabanc� 110 129 239 

Toplam 8.481 8.541 17.022 







223

ORSAM 


� 



1 Müslüman 8.538 8.467 17.005 


3 Yabanc� 110 129 239 

Toplam 8.673 8.617 17.290 

1319–1320 YILLARI MARE KAZASI NÜFUS CETVEL� 476 


1 Müslüman 8.879 8.726 17.605 


Toplam 8.904 8.744 17.648 



1 Müslüman 9.157 8.988 18.145 

2 Rum 25 18 43 

Toplam 9.182 9.006 18.188 

MARE KAZASI DÂH�L�NDE BULUNAN SEYYAR A��RETLER�N TAHM�N� 

NÜFUSLARI VE ÇADIR SAYILARI 

A�iret Ad� Nüfus Çad�r Say�s� 

Hadidi A�ireti 3.800 600 

Mevali A�ireti 3.000 500 

Abu Halit A�ireti 1.500 300 

Toplam 8.300 1.400 

1322 YILI MARE KAZASI NÜFUS CETVEL�478 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 9.306 9.076 18.382 


Toplam 9.331 9.094 18.425 





224


___________________________________________________________________________________�� 


NÜFUSLARI VE ÇADIR SAYILARI 




Elbu Hasan A�ireti 1200 150 


Maata A�ireti 800 120 

Haccac A�ireti 700 100 

Abu Cemil A�ireti 600 80 

Cemili A�ireti 500 50 

Abu Küleyip 600 60 

Abu Ku’yran 400 60 

Abu Halip 400 40 

Abu Harp 350 35 

Abu Kete� 300 30 

Abu Katli A�ireti 300 30 

Abu �ehabettin A�ireti 200 25 

Cevvale A�ireti 200 15 

Toplam 1.575 10.850 

1323–1324 YILI MARE KAZASI NÜFUS CETVEL� 479 


1 Müslüman 9.157 8.988 18.145 


Toplam 9.182 9.006 18.188 


NÜFUSLARI VE ÇADIR SAYILARI 480 





Toplam 8.300 1.400 


480 A�iretlerin nüfus ve çad�r miktarlar� 1326 salnamesinde de ayn�d�r. 

225

ORSAM 


� 



1 Müslüman 8.971 9.662 18.633 


Toplam 8.986 9.672 18.658 

1308 YILI BÂB KAZASI NÜFUS CETVEL� 482 


1 Müslüman 12.076 9.942 22.018 

2 Rum 2 9 11 


Toplam 12.078 9.952 22.030 



1 Müslüman 12.365 10.071 22.436 

2 Rum 2 5 7 

Toplam 12.367 10.076 22.443 

1310–1312 YILLARI BÂB KAZASI NÜFUS CETVEL� 484 


1 Müslüman 12.664 10.110 22.774 

2 Yahudi 25 25 50 

3 Yabanc� 84 163 247 

Toplam 12.773 10.298 23.071 



1 Müslüman 12.978 10.462 23.440 

2 Yahudi 25 25 50 

3 Yabanc� 84 163 247 

Toplam 13.087 10.650 23.737 






226


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 13.051 10.485 23.536 

2 Rum - 4 4 

3 K�pti 6 10 16 

4 Yahudi 21 30 51 

Toplam 13.078 10.529 23.607 



1 Müslüman 13.153 10.675 23.828 

2 Rum - 4 4 

3 K�pti 7 12 19 

4 Yahudi 28 32 60 

Toplam 13.188 10.723 23.911 



1 Müslüman 13.342 10.587 23.929 

2 Rum - 4 4 

3 K�pti 6 10 16 

4 Yahudi 25 27 52 

Toplam 13.373 10.628 24.001 



1 Müslüman 13.702 10.730 24.432 

2 Rum - 4 4 

3 K�pti 6 10 16 

4 Yahudi 25 27 52 





Toplam 13.733 10.771 24.504 

227

ORSAM 


� 



1 Müslüman 14.169 11.000 25.169 

2 Rum Ortodoks - 4 4 

3 K�pti 6 10 16 

4 Yahudi 25 27 52 

Toplam 14.202 11.039 25.241 



1 Müslüman 14.425 11.159 25.584 


3 K�pti 6 10 16 

4 Yahudi 25 27 52 

Toplam 14.456 11.200 25.656 



1 Müslüman 14.607 11.266 25.873 


3 K�pti 6 10 16 

4 Yahudi 25 27 52 

Toplam 14.638 11.307 25.945 



1 Müslüman 15.076 11.556 26.632 

2 Ermeni 4 11 15 

3 Yahudi 25 27 52 





Toplam 15.105 11.594 26.699 

228


___________________________________________________________________________________�� 

BÂB KAZASI DÂH�L�NDE BULUNAN SEYYAR A��RETLER�N TAHM�N� 

NÜFUSLARI VE ÇADIR SAYILARI 494 


Ferdun A�ireti 3.500 1000 

�ammar A�ireti 3.075 1020 

Abu Humeyyis A�ireti 1.550 510 

Abu Hamed A�ireti 1.050 350 

Beni Zeyd A�ireti 1.025 300 

Geyyar A�ireti 770 230 

Bekare A�ireti 750 215 

Cebbarin A�ireti 625 210 

Mucazeme A�ireti 450 150 

Demalihe A�ireti 450 150 

Naim A�ireti 400 110 

Abu Battu� A�ireti 350 130 

Ganaim A�ireti 350 120 

Beni Sa’b A�ireti 350 100 

Abu Zahir A�ireti 350 100 

Toplam 15.045 4.695 

1322–1323–1324 YILLARI BÂB KAZASI NÜFUS CETVEL�495 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 15.247 11.538 26.785 

2 Ermeni 4 11 15 


Toplam 15.257 11.559 26.816 

1326 YILI BÂB KAZASI NÜFUS CETVEL�496 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 11.361 10.516 21.877 

2 Gayrimüslim 10 18 28 

Toplam 11.371 10.534 21.905 

494 A�iretlerin nüfus ve çad�r miktarlar� 1322–1323–1324 salnamelerinde de ayn�d�r. 

495 1322 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.354, 1323 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.351, 1324 tarihli 


496 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.349. Seyyar A�iretlerin çad�r ve nüfus say�s� de�i�memi�tir. 

229

ORSAM 


� 

1308 YILI C�SR-� �U�ÛR KAZASI NÜFUS CETVEL� 497 


1 Müslüman 10.307 11.638 21.945 


3 Rum 386 491 877 

4 Ermeni 741 882 1.623 

5 Protestan 350 293 643 

6 Latin 80 110 190 

Toplam 11.978 13.529 25.507 

1309–1310 YILLARI C�SR-� �U�ÛR KAZASI NÜFUS CETVEL� 498 


1 Müslüman 10.283 11.475 21.758 


3 Rum 386 488 874 

4 Ermeni 751 811 1.562 

5 Protestan 250 270 520 

6 Latin 80 83 163 

7 Yabanc� 46 59 105 

Toplam 11.910 13.277 25.187 



1 Müslüman 11.267 12.580 23.847 

2 Ermeni 754 811 1.565 

3 Rum 384 386 770 

4 Protestan 339 350 689 

5 Latin 106 114 220 


Toplam 12.950 14.323 27.273 




230


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 11.456 12.575 24.031 

2 Rum 382 483 865 


4 Ermeni 754 805 1.559 

5 Protestan 439 350 789 

6 Latin 106 114 220 

Toplam 13.237 14.409 27.646 



1 Müslüman 11.718 12.492 24.210 

2 Rum 379 479 858 


4 Ermeni 758 835 1.593 

5 Protestan 442 387 829 

6 Latin 106 144 247 

Toplam 13.499 14.429 27.928 



1 Müslüman 11.757 12.688 24.445 

2 Rum 379 492 871 


4 Ermeni 775 893 1.668 

5 Protestan 446 405 851 

6 Latin 106 145 251 

Toplam 13.562 14.715 28.277 




231

ORSAM 


� 



1 Müslüman 12.152 12.974 25.126 



4 Ermeni 778 908 1.686 

5 Protestan 451 448 899 

6 Latin 102 141 243 

Toplam 13.966 15.057 29.023 



1 Müslüman 12.436 13.152 25.588 


3 Ermeni 779 906 1.685 


5 Protestan 451 446 897 

6 Latin 102 141 243 

Toplam 14.257 15.218 29.475 



1 Müslüman 12.785 13.226 25.984 


3 Ermeni 782 903 1.685 


5 Protestan 451 450 901 

6 Latin 102 141 243 




Toplam 14.590 15.289 29.879 

232


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 12.927 13.213 26.140 

2 Rum 397 506 903 

3 Ermeni 782 903 1.685 

4 Katolik 107 80 187 

5 Protestan 451 450 901 

6 Latin 102 141 243 

Toplam 14.766 15.293 30.059 



1 Müslüman 12.724 12.979 25.703 


3 Ermeni 733 840 1.573 

4 Katolik 107 80 187 

5 Protestan 451 449 900 

6 Latin 165 207 372 

Toplam 14.578 15.079 29.657 



1 Müslüman 13. 032 13.053 26.085 


3 Ermeni 733 840 1.573 


5 Protestan 451 449 900 

6 Latin 165 207 272 




Toplam 14.886 15.155 30.041 

233

ORSAM 


� 



1 Müslüman 11.553 12.482 24.035 

2 Rum Ortodoks 507 557 1.064 



5 Ermeni 502 740 1.242 

6 Latin 211 259 470 

7 Protestan 393 497 890 

Toplam 13.260 14.641 27.901 



1 Müslüman 11.658 12.696 24.354 

2 Rum Ortodoks 510 550 1.060 

3 Ermeni 499 735 1.234 


5 Latin 211 258 469 

6 Protestan 393 496 889 



Toplam 13.363 14.840 28.203 

234


___________________________________________________________________________________�� 

CEBEL-� SEM’ÂN KAZASI NÜFUS CETVEL� 

Y�l Millet Kad�n Erkek Toplam 

1308 511 Müslüman 11.498 9.633 21.131 

1309–1312 512 Müslüman 13.925 11.179 25.104 

1313 513 Müslüman 14.059 11.303 25.362 

1314–1315 514 Müslüman 14.189 11.368 25.547 

1316 515 Müslüman 14.521 11.676 26.197 

1317 516 Müslüman 14.466 11.547 26.013 

1318 517 Müslüman 14.476 11.459 25.935 

1319 518 Müslüman 14.553 11.596 26.149 

1320 519 Müslüman 14.608 11.570 26.178 

1321 520 Müslüman 14.933 11.890 26.823 

1322–1323 521 Müslüman 14.793 11.600 26.394 

1324 522 Müslüman 12.816 12.185 25.001 

1326 523 Müslüman 12.850 12.210 25.060 















235

ORSAM 


� 

MÜNB�Ç KAZASI NÜFUS CETVEL� 

Y�l Millet Kad�n Erkek Toplam 

1308 524 Müslüman 3.233 2.625 6.458 

1309 525 Müslüman 3.822 2.603 6.425 

1310–1312 526 Müslüman 3.829 2.607 6.436 

1310–1312 527 Yabanc� 19 31 50 

1313 528 Müslüman 3.859 2.617 6.476 

1314 529 Müslüman 3.898 2.667 6.565 

1315–1316 530 Müslüman 3.901 2.673 6.574 

1317 531 Müslüman 3.964 2.715 6.679 

1318 532 Müslüman 4.168 2.800 6.968 

MÜNB�Ç KAZASI DÂH�L�NDE BULUNAN SEYYAR A��RETLER�N 1318 YILI 

ÇADIR SAYILARI VE TAHM�N� NÜFUSLARI 

A�iret Ad� Çad�r Say�s� 

Abuhumeyyis A�ireti 520 

Ebrez A�ireti 400 

Geyyar A�ireti 350 

Lehib A�ireti 200 

Gatsa A�ireti 200 

Toymat A�ireti 150 

Abugays A�ireti 80 

Toplam 2.000 (tahminen 17.000 nüfus) 










236


___________________________________________________________________________________�� 

S�ra 

No 

1326 YILI MÜNB�Ç KAZASI NÜFUS CETVEL� 533 


1 Müslüman 534 1.466 1.020 2.486 

2 Ermeni 2 2 4 



5 Ermeni Kadim - 1 1 


Toplam 1.478 1.033 2.511 

MÜNB�Ç KAZASI DÂH�L�NDE BULUNAN SEYYAR A��RETLER�N 1326 YILI 

ÇADIR SAYILARI VE TAHM�N� NÜFUSLARI 

A�iret Ad� Çad�r Say�s� 

Ebrez A�ireti 400 

Geyyar A�ireti 350 

Abuhumeyyis A�ireti 250 

Lehib A�ireti 200 

Gatsa A�ireti 200 

Toymat A�ireti 150 

Abugays A�ireti 80 

Toplam 1.630 (tahminen 17.000 nüfus) 


534 1320 ve 1321 tarihli Halep Vilayet Salnamesi verilerine göre, Müslümanlar�n Nüfusu Kad�n: 4.173, 

Erkek: 2.802 ve toplam 6.975 olarak verilmi�tir. S.313 ve s.311. 1322 ve 1323 tarihli Halep Vilayet Salnamesi 

verilerine göre, Müslümanlar�n Nüfusu Kad�n: 4.162, Erkek: 2.772 ve toplam 6.934 olarak verilmektedir. 

A�iretlerin çad�r ve nüfus say�s� hiç de�i�mi�tir.1324 tarihli Halep Vilayet Salnamesi verilerine 

göre, Müslümanlar�n Nüfusu Kad�n: 4.170, Erkek: 2.780 ve toplam 6.950 olarak verilmektedir. 

s.370 ve 389. 

237

ORSAM 


� 

RAKKA KAZASI NÜFUS CETVEL�–1 

Y�l Nüfus Kad�n Erkek Toplam 

1309 535 Müslüman 2.802 2.143 4.944 

1310 536 Müslüman 2.906 2.214 5.120 537 

1312 538 Müslüman 3.231 2.610 5.841 539 

1313–1314 540 Müslüman 3.534 3.145 6.679 

1315 541 Müslüman 4.344 3.675 8.019 

1316 542 Müslüman 4.344 3.867 8.211 

1317 543 Müslüman 4.868 3.869 8.737 

1318 544 Müslüman 4.929 3.939 8.868 

1319 545 Müslüman 5.020 4.305 9.325 

1320 546 Müslüman 5.265 4.374 9.641 

RAKKA KAZASI NÜFUS CETVEL�–2 

Y�l Nüfus 

Kad�n 

Kay�tl� Kay�ts�z 

Erkek 


Toplam 


1321 547 Müslüman 5.466 8.500 4.410 9.000 9.876 17.500 

1322–1324 548 Müslüman 5.539 8.500 4.281 9.000 9.820 17.500 

S�ra 

No 

1326 YILI RAKKA KAZASI NÜFUS CETVEL� 549 

Nüfus Kad�n Erkek Toplam 

1 Rakka Kaza Merkezi 320 475 795 

2 

Rakka Kazas�na Ba�l� Köy ve Mezralar�n Nüfusu 

238 

5.003 7.124 12.127 

Toplam 5.323 7.599 12.922 



537 ��bu nüfusun %2’si okuryazard�r (Salnamenin dipnotu). 


539 ��bu nüfusun %2’si okuryazard�r (Salnamenin dipnotu). 











549 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.388.


___________________________________________________________________________________�� 

c. Urfa Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri 

H. 1308–1326 tarihleri aras�nda yay�mlanan Halep Vilayet Salnamelerinde, 

gerek sancaklar�n geneli için gerekse de ba�l� kazalar� için “Nüfus Nezareti” kay�tlar�ndan 

al�nd�� belirtilen, nüfus ile ilgili bilgiler verilmi�tir. 

1308 YILI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL�550 S�ra 

No 


1 Müslüman 22.645 24.426 47.071 


3 Ermeni 3.136 3.987 7.123 

4 Protestan 323 393 716 

5 Süryani 483 592 1.075 

6 Yahudi 128 138 266 

7 Ecnebi 5 10 15 

Toplam 26.956 29.768 56.724 

1309 YILI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL�551 S�ra 

No 


1 Müslüman 26.757 26.301 53.058 


3 Ermeni 3.164 4.495 7.659 

4 Protestan 322 392 714 

5 Süryani 483 592 1.075 

6 Yahudi 128 138 266 

7 Ecnebi 8 7 15 

Toplam 31.098 32.147 63.245 



239

ORSAM 


� 

1310 YILI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL� 552 


1 Müslüman 26.539 26.321 52.860 


3 Süryani 486 588 1.074 

4 Ermeni 3.118 4.515 7.633 

5 Protestan 327 395 722 

6 Ecnebi 9 11 20 

7 Yahudi 154 163 317 

8 Yabanc� 355 967 1.322 

Toplam 31.228 33.178 64.406 



1 Müslüman 26.058 25.698 51.746 


3 Süryani 489 600 1.089 

4 Ermeni 3.472 4.863 8.335 

5 Protestan 200 276 476 

6 Ecnebi 200 276 476 

7 Yahudi 154 163 317 

8 Yabanc� 171 742 913 

Toplam 30.634 32.393 63.027 

1313–1314–1315–1316 YILLARI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL� 554 


1 Müslüman 26.103 25.801 51.904 


3 Ermeni 3.475 4.860 8.335 

4 Süryani 482 605 1.087 

5 Protestan 204 279 483 

6 Ecnebi 200 276 476 

7 Yahudi 158 172 330 

8 Yabanc� 169 741 910 

Toplam 30.893 32.787 63.680 




Halep Vilayet Salnamesi, s.274 ve 1316 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.282. 

240


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 26.113 25.821 51.934 


3 Ermeni 3.485 4.870 8.355 

4 Süryani 486 609 1.095 

5 Protestan 208 282 490 

6 Ecnebi 200 276 476 

7 Yahudi 162 175 337 

8 Yabanc� 169 741 910 

Toplam 30.925 32.827 63.752 



1 Müslüman 26.591 26.262 52.853 


3 Ermeni 4.485 3.797 8.282 

4 Süryani 761 730 1.491 

5 Protestan 630 517 1.147 

6 Ecnebi 9 11 20 

7 Yahudi 249 231 480 

8 Yabanc� 169 741 910 

Toplam 33.192 32.599 65.791 

1319–1320 YILLARI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL� 557 


1 Müslüman 26.923 26.457 53.380 

2 Ermeni 4.594 3.949 8.543 


4 Protestan 657 451 1.108 

5 Yahudi 255 209 464 

Toplam 32.740 31.439 64.179 




241

ORSAM 


� 

S�ra 

No 

1321 YILLARI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL� 558 


1 Müslüman 27.570 26.660 54.230 

2 Ermeni 4.657 3.815 8.472 

3 Katolik 257 353 610 

4 Süryani 833 749 1.582 

5 Keldani 57 58 115 

6 Protestan 686 480 1.166 

7 Yahudi 256 194 450 

Toplam 34.316 32.309 66.625 

1322–1323 YILLARI URFA KAZASI NÜFUS CETVEL� 559 


1 Müslüman 27.698 26.560 54.258 

2 Ermeni 4.757 3.893 8.650 

3 Katolik 464 347 811 

4 Süryani Katolik 837 743 1.580 


6 Protestan 664 449 1.113 

7 Keldani 60 59 119 

8 Yahudi 256 194 450 

S�ra 

No 

Toplam 34.795 32.302 67.097 



1 Müslüman 24.799 27.102 51.901 

2 Ermeni 5.642 5.849 11.491 

3 Ermeni Protestan 546 524 1.070 


5 Süryani Kadim 777 1.127 1.904 

6 Süryani Protestan 92 118 210 





242


___________________________________________________________________________________�� 

8 Keldani 197 193 390 

9 Latin 13 19 32 

10 Yahudi 243 241 484 

Toplam 32.529 35.430 67.959 



1 Müslüman 26.007 28.272 54.279 

2 Ermeni 5.582 5.885 11.467 

3 Ermeni Protestan 547 525 1.072 


5 Süryani Kadim 783 1.011 1.794 

6 Süryani Protestan 118 92 210 


8 Keldani 197 193 390 

9 Latin Katolik 13 19 32 

10 Yahudi 243 241 484 

11 Yabanc� 672 736 1.408 

12 Ecnebi 29 31 60 

Toplam 34.431 37.281 71.712 

1308–1309 YILLARI B�REC�K KAZASI NÜFUS CETVEL� 562 


1 Müslüman 10.349 10.177 20.526 


3 Ermeni 312 381 693 

4 Protestan 135 179 314 

5 Yahudi 6 13 19 

Toplam 10.937 10.926 21.863 



1 Müslüman 10.171 10.076 20.247 

2 Ermeni 605 652 1.257 

Toplam 10.776 10.728 21.504 


562 1309 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.169. 1308 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.242. 


243

ORSAM 


� 



1 Müslüman 10.187 10.092 20.279 

2 Ermeni 623 661 1.284 

Toplam 10.810 10.753 21.563 

1315-1316 YILLARI B�REC�K KAZASI NÜFUS CETVEL� 565 


1 Müslüman 10.916 10.770 21.686 


3 Ermeni 333 361 694 

4 Protestan 135 125 260 

5 Yahudi 22 16 38 

Toplam 11.553 11.444 22.997 

1317 YILI B�REC�K KAZASI NÜFUS CETVEL� 566 


1 Müslüman 10.936 10.780 21.716 


3 Ermeni 335 372 707 

4 Protestan 139 125 264 

5 Yahudi 25 15 40 

Toplam 11.584 11.467 23.051 

1318 YILI B�REC�K KAZASI NÜFUS CETVEL�567 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 11.420 10.948 22.368 


3 Ermeni 162 184 346 

4 Protestan 141 102 243 

Toplam 11.954 11.553 23.507 

564 1313 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.288, 1314 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.274. 




244


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 11.420 10.948 22.368 


3 Ermeni 162 184 346 

4 Protestan 141 102 243 

Toplam 11.954 11.553 23.507 



1 Müslüman 11.447 10.962 22.409 

2 Ermeni 231 319 550 

3 Katolik 162 184 346 

4 Protestan 141 102 243 

5 Yahudi 22 16 38 

Toplam 12.003 11.583 23.586 



1 Müslüman 11.971 11.319 23.290 

2 Ermeni 233 331 564 

3 Katolik 162 185 347 

4 Protestan 147 110 257 

5 Yahudi 22 16 38 

Toplam 12.535 11.961 24.496 



1 Müslüman 12.481 11.725 24.206 

2 Ermeni 452 498 950 

3 Katolik 164 175 339 

4 Protestan 103 114 217 

5 Yahudi 21 26 47 

Toplam 13.221 12.538 25.759 





245

ORSAM 


� 



1 Müslüman 11.381 11.719 23.100 

2 Ermeni 452 499 951 

3 Katolik 164 175 339 

4 Protestan 104 114 218 

5 Yahudi 21 28 49 

Toplam 12.122 12.535 24.657 



1 Müslüman 11.691 11.950 23.641 

2 Ermeni 452 499 951 

3 Katolik 164 175 339 

4 Protestan 104 114 218 

5 Yahudi 21 28 49 

Toplam 12.442 12.766 25.198 

1308–1309 YILLARI RUMKALE KAZASI NÜFUS CETVEL� 574 


1 Müslüman 10.757 11.515 22.272 

2 Ermeni 273 291 564 

Toplam 11.030 11.806 22.836 



1 Müslüman 10.549 10.993 21.542 

2 Ermeni 289 340 629 

Toplam 10.838 11.333 22.171 



1 Müslüman 10.601 11.005 21.606 

2 Ermeni 294 343 637 

Toplam 10.895 11.348 22.243 






246


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 11.366 11.869 22.235 

2 Ermeni 287 300 587 

Toplam 11.653 12.169 23.822 

1317 YILI RUMKALE KAZASI NÜFUS CETVEL� 578 


1 Müslüman 11.186 12.191 23.377 

2 Ermeni 291 264 555 

3 Yabanc� 36 41 77 

Toplam 11.513 12.496 24.009 

1318 YILI RUMKALE KAZASI NÜFUS CETVEL�579 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 11.578 12.108 23.686 

2 Ermeni 291 265 556 

3 Yabanc� 36 41 77 

Toplam 11.905 12.414 24.319 

1319 YILI RUMKALE KAZASI NÜFUS CETVEL�580 S�ra No Millet Kad�n Erkek Toplam 

1 Müslüman 11.831 12.351 24.182 

2 Ermeni 295 274 569 

Toplam 12.126 12.625 24.751 



1 Müslüman 11.862 12.379 24.241 

2 Ermeni 295 274 569 

3 Yabanc� 72 84 156 

Toplam 12.229 12.737 24.966 






247

ORSAM 


� 



1 Müslüman 12.070 12.617 24.687 

2 Ermeni 295 274 569 

Toplam 12.365 12.891 25.256 



1 Müslüman 12.282 13.134 25.411 

2 Ermeni 300 285 585 

Toplam 12.582 13.419 25.996 



1 Müslüman 12.201 12.825 25.026 

2 Ermeni 300 285 585 

Toplam 12.501 13.110 25.611 



1 Müslüman 11.142 12.984 24.126 

2 Ermeni 398 501 899 


Toplam 11.540 13.487 25.027 



1 Müslüman 11.036 12.838 23.874 

2 Ermeni 492 482 974 

3 Katolik 16 17 33 

4 Yahudi 2 4 6 

5 Yezidî 106 155 261 

6 K�pti 2 3 5 






Toplam 11.654 13.499 25.159 

248


___________________________________________________________________________________�� 

1308 YILI SURUÇ KAZASI NÜFUS CETVEL� 587 


1 Müslüman 8.408 8.844 17.252 

2 Ermeni 33 33 66 

Toplam 8.441 8877 17.318 



1 Müslüman 9.505 10.885 20.390 

2 Ermeni 40 50 90 

Toplam 9.545 10.935 20.480 



1 Müslüman 8.712 9.050 17.762 

2 Ermeni 24 28 52 

Toplam 8.736 9.078 17.814 



1 Müslüman 9.055 10.885 19.940 

2 Ermeni 40 50 90 

Toplam 9.095 10.935 20.030 

1313–1314 YILLARI SURUÇ KAZASI NÜFUS CETVEL� 591 


1 Müslüman 9.061 10.895 19.956 

2 Ermeni 47 58 105 

Toplam 9.108 10.953 20.061 



1 Müslüman 9.147 9.245 18.392 

2 Ermeni 33 34 67 

Toplam 9.180 9.279 18.459 







249

ORSAM 


� 



1 Müslüman 9.154 9.255 18.409 

2 Ermeni 31 33 64 

Toplam 9.185 9.288 18.473 



1 Müslüman 9.140 9.240 18.380 

2 Ermeni 33 30 63 

Toplam 9.173 9.270 18.443 



1 Müslüman 9.145 9.255 18.400 

2 Ermeni 31 33 64 

Toplam 9.176 9.288 18.464 



1 Müslüman 9.302 9.368 18.670 

2 Ermeni 33 30 63 

Toplam 9.335 9.398 18.733 

1322–1323–1324–1326 YILLARI SURUÇ KAZASI NÜFUS CETVEL�597 S�ra 

No 


1 Müslüman 9.325 9.397 18.722 

2 Ermeni 33 30 63 

Toplam 9.358 9.427 18.785 



595 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.345 ve 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s. 



Halep Vilayet Salnamesi, s.443, 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.440. 

250


___________________________________________________________________________________�� 

1318 YILI HARRAN KAZASI NÜFUS CETVEL�598 S�ra 

No 


1 Müslüman 1.987 1.675 3.662 

Toplam 1.987 1.675 3.662 


No 


1 Müslüman 2.178 1.790 3.968 

Toplam 2.178 1.790 3.968 


No 


1 Müslüman 2.235 1.822 4.057 

Toplam 2.235 1.822 4.057 

1321–1322 YILLARI HARRAN KAZASI NÜFUS CETVEL�601 S�ra 

No 


1 Müslüman 2.288 1.919 4.207 

Toplam 2.288 1.919 4.207 

1323–1324–1326 YILLARI HARRAN KAZASI NÜFUS CETVEL� 602 


1 Müslüman 2.304 1.932 4.236 

d. Mara� Sanca�� ve Ba�l� Kazalar�n Nüfus Bilgileri 

Toplam 2.304 1.932 4.236 

1308–1309 YILI MARA� KAZASI NÜFUS CETVEL� 603 


1 Müslüman 17.021 19.773 36.794 


3 Ermeni 4.202 5.133 9.335 

598 1318 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.331. 1316-1317 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde Harran 

nüfus kay�tlar� verilmemi�tir. 







251

ORSAM 


� 

4 Protestan 1.348 1.527 2.875 

5 Yahudi 102 80 182 

6 Ecnebi 6 9 15 

Toplam 24.022 28.284 52.306 

1310 YILI MARA� KAZASI NÜFUS CETVEL� 604 


1 Müslüman 17.110 19.443 36.553 


3 Ermeni 4.312 4.783 9.095 

4 Protestan 1.430 1.430 2.860 

5 Yahudi 98 95 193 

6 Yabanc� 417 564 981 

Toplam 24.814 27.929 605 52.743 



1 Müslüman 17.597 20.051 37.648 


3 Ermeni 4.351 4.797 9.148 

4 Protestan 1.426 1.448 2.874 

5 Yahudi 107 91 198 

6 Yabanc� 417 564 981 

Toplam 25.450 28.623 607 54.073 

1313–1314–1315 YILLARI MARA� KAZASI NÜFUS CETVEL� 608 


1 Müslüman 18.684 21.346 40.030 


3 Ermeni 4.569 4.938 9.507 

4 Protestan 1.461 1.478 2.939 

5 Yahudi 107 91 198 

Toplam 26.543 29.534 56.077 


605 Erkek Nüfusunun yaln�z 1/3 okuryazard�r (Salnamenin dipnotu). 


607 Erkek Nüfusunun yaln�z 1/3 okuryazard�r. (Salnamenin dipnotu). 



252


___________________________________________________________________________________�� 

1316–1317 YILLARI MARA� KAZASI NÜFUS CETVEL� 609 


1 Müslüman 18.920 21.038 39.958 


3 Ermeni 4.669 4.655 9.324 

4 Protestan 1.540 1.354 2.894 

5 Yahudi 108 93 201 

6 Yabanc� 188 191 379 

Toplam 27.137 28.902 56.039 



1 Müslüman 19.840 21.723 41.563 



4 Ermeni 4.637 4.595 9.232 

5 Protestan 1.573 1.392 2.965 

6 Yahudi 113 94 207 

Toplam 28.345 29.874 58.219 



1 Müslüman 20.372 22.191 42.563 



4 Ermeni 4.900 4.319 9.219 

5 Protestan 1.616 1.304 2.920 

6 Yabanc� 8 12 20 

7 Yahudi 117 94 211 

Toplam 29.210 29.902 59.112 




253

ORSAM 


� 



1 Müslüman 20.873 22.855 43.728 


3 Ermeni 4.902 4.368 9.270 


5 Protestan 1.618 1.304 2.922 

6 Yabanc� 8 12 20 

7 Yahudi 117 94 211 

Toplam 29.715 30.576 60.291 



1 Müslüman 22.006 23.768 45.774 

2 Ermeni 5.004 4.382 9.386 


4 Rum 2 3 5 

5 Protestan 1.652 1.317 2.969 

6 Yahudi 117 95 212 

7 Yabanc� 8 12 20 

Toplam 30.989 31.522 62.511 



1 Müslüman 22.390 23.964 46.354 

2 Ermeni 5.414 4.939 10.353 

3 Katolik 2.321 2.106 4.427 

4 Rum 2 3 5 

5 Protestan 2.139 1.476 3.615 

6 Yabanc� 8 12 20 

7 Yahudi 116 95 211 




Toplam 32.390 32.595 64.985 

254


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 22.390 23.970 46.360 

2 Ermeni 5.413 4.940 10.353 

3 Katolik 2.325 2.110 4.435 

4 Rum 2 3 5 

5 Protestan 2.140 1.476 3.616 

6 Yabanc� 8 12 20 

7 Yahudi 116 95 211 

Toplam 32.394 32.606 65.000 



1 Müslüman 21.867 24.769 46.636 

2 Ermeni 5.190 6.021 11.211 

3 Katolik 1.842 1.738 3.580 


5 Protestan 2.150 1.901 4.051 

6 Latin 450 437 887 

7 Yabanc� 594 847 1.441 

8 Yahudi 105 108 213 

Toplam 32.200 35.823 68.023 



1 Müslüman 21.846 24.711 46.557 

2 Ermeni 5.195 5.985 11.180 

3 Katolik 1.844 1.723 3.567 


5 Protestan 2.159 1.898 4.057 

6 Latin 449 435 884 

7 Yabanc� 633 877 1.510 

8 Yahudi 105 108 213 




Toplam 32.234 35.740 67.974 

255

ORSAM 


� 

1308–1309 YILI ZEYTUN KAZASI NÜFUS CETVEL� 618 


1 Müslüman 3.377 3.936 7.313 


3 Ermeni 3.640 4.886 8.526 

4 Protestan 110 145 255 

Toplam 7.312 9.206 16.518 

1310 YILI ZEYTUN KAZASI NÜFUS CETVEL� 619 


1 Müslüman 3.378 3.994 7.372 


3 Ermeni 3.661 4.882 8.543 

4 Protestan 107 129 236 

Toplam 7.313 9.211 620 16.524 



1 Müslüman 3.495 4.039 7.534 


3 Ermeni 3.642 4.844 8.486 

4 Protestan 117 144 261 

Toplam 7.444 9.280 622 16.724 

1313–1314–1315 YILLARI ZEYTUN KAZASI NÜFUS CETVEL� 623 


1 Müslüman 3.661 4.116 7.777 


3 Ermeni 3.659 4.823 8.482 

4 Protestan 125 158 283 

Toplam 7.678 9.353 17.031 



620 Erkek nüfusunun ancak 1/6’s� okuryazard�r (Salnamenin dipnotu). 


622 Erkek nüfusunun ancak 1/6’s� okuryazard�r (Salnamenin dipnotu). 



256


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 3.763 4.312 8.075 


3 Ermeni 3.707 4.890 8.597 

4 Protestan 115 135 250 

Toplam 7.782 9.548 17.330 



1 Müslüman 3.815 4.413 8.228 


3 Ermeni 3.740 4.953 8.693 

4 Protestan 115 135 250 

Toplam 7.838 9.668 17.506 



1 Müslüman 3.904 4.452 8.356 


3 Ermeni 3.772 4.994 8.766 

4 Protestan 115 135 250 

Toplam 7.960 9.748 17.708 

1319–1320 YILLARI ZEYTUN KAZASI NÜFUS CETVEL� 627 


1 Müslüman 3.920 4.451 8.371 

2 Ermeni 3.462 3.702 7.164 

3 Katolik 205 196 401 

4 Protestan 128 160 288 

Toplam 7.715 8.509 16.224 





257

ORSAM 


� 



1 Müslüman 3.998 4.488 8.486 

2 Ermeni 3.467 3.870 7.337 

3 Katolik 205 196 401 

4 Protestan 128 160 288 

Toplam 7.798 8.714 16.512 



1 Müslüman 4.029 4.410 8.439 

2 Ermeni 3.467 3.871 7.338 

3 Katolik 205 196 401 

4 Protestan 128 160 288 

Toplam 7.829 8.637 16.466 



1 Müslüman 4.041 4.362 8.403 

2 Ermeni 3.467 3.871 7.338 

3 Katolik 205 196 401 

4 Protestan 128 160 288 

Toplam 7.841 8.589 16.430 



1 Müslüman 3.424 4.304 7.728 

2 Ermeni 4.260 5.377 9.637 

3 Katolik 226 283 509 

4 Protestan 177 196 373 





Toplam 8.087 10.160 18.247 

258


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 3.426 4.276 7.702 

2 Ermeni 4.262 5.364 9.626 

3 Katolik 227 285 512 

4 Protestan 178 197 375 

Toplam 8.093 10.122 18.215 

1308–1309 YILLARI ELB�STAN KAZASI NÜFUS CETVEL� 633 


1 Müslüman 18.037 20.089 38.126 


3 Ermeni 446 532 978 

4 Protestan 149 172 321 

Toplam 18.791 20.955 39.746 

1310 YILI ELB�STAN KAZASI NÜFUS CETVEL� 634 


1 Müslüman 17.981 19.991 37.972 


3 Ermeni 421 528 949 

4 Protestan 153 182 335 

Toplam 18.719 20.871 39.590 



1 Müslüman 17.926 19.922 37.848 


3 Ermeni 425 497 922 

4 Protestan 143 163 306 

Toplam 18.646 20.737 39.383 





259

ORSAM 


� 

1313–1314–1315 YILLARI ELB�STAN KAZASI NÜFUS CETVEL� 636 


1 Müslüman 18.635 20.353 38.988 


3 Ermeni 444 522 966 

4 Protestan 148 173 321 

Toplam 19.391 21.213 40.604 



1 Müslüman 19.450 21.040 40.490 


3 Ermeni 444 523 967 

4 Protestan 149 176 325 

Toplam 20.207 21.903 42.110 



1 Müslüman 19.575 21.192 40.767 


3 Ermeni 444 524 968 

4 Protestan 149 176 325 

Toplam 20.332 22.056 42.388 



1 Müslüman 19.879 21.473 41.352 


3 Ermeni 444 524 968 

4 Protestan 149 176 325 

Toplam 20.636 22.337 42.973 






260


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 19.985 21.547 41.532 

2 Ermeni 444 524 968 

3 Katolik 164 162 326 

4 Protestan 149 176 325 

Toplam 20.742 22.409 43.151 



1 Müslüman 20.166 21.732 41.898 

2 Ermeni 453 537 990 

3 Katolik 172 174 346 

4 Protestan 152 179 331 

Toplam 20.943 22.622 43.565 



1 Müslüman 20.383 21.507 41.890 

2 Ermeni 420 490 910 

3 Katolik 158 155 313 

4 Protestan 144 165 309 

Toplam 21.105 22.317 43.422 

1322–1323–1324 YILARI ELB�STAN KAZASI NÜFUS CETVEL� 643 


1 Müslüman 20.908 21.923 42.831 

2 Ermeni 459 496 955 

3 Katolik 168 157 325 

4 Protestan 150 170 320 

Toplam 21.685 22.746 44.431 





Halep Vilayet Salnamesi, s.494 

261

ORSAM 


� 



1 Müslüman 20.744 21.577 42.321 

2 Ermeni 435 464 899 

3 Katolik 162 149 311 

4 Protestan 145 160 305 

5 Yabanc� 281 335 616 

Toplam 21.767 22.685 44.452 

1308–1309 YILI ANDIRIN KAZASI NÜFUS CETVEL� 645 


1 Müslüman 6.221 7.750 12.971 

2 Ermeni 1.040 1.431 2.471 


4 Latin 60 73 133 

Toplam 7.331 9.269 16.600 

1310 YILI ANDIRIN KAZASI NÜFUS CETVEL� 646 


1 Müslüman 6.394 7.744 14.138 


3 Ermeni 1.042 1.328 2.370 

Toplam 7.520 9.181 647 16.701 

1312–1313–1314–1315 YILLARI ANDIRIN KAZASI NÜFUS CETVEL� 648 


1 Müslüman 6.383 7.689 14.072 

2 Ermeni 1.072 1.337 2.409 

3 Katolik 84 109 193 

Toplam 7.539 9.132 16.674 




647 Erkek nüfusun ancak 1/6’s� okuryazard�r. (Salnamenin dipnotu) 


Halep Vilayet Salnamesi, s.307 ve 1315 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.313. 

262


___________________________________________________________________________________�� 



1 Müslüman 6.871 8.268 15.139 

2 Ermeni 1.087 1.357 2.444 

3 Katolik 86 111 197 

Toplam 8.044 9.736 17.780 



1 Müslüman 6.936 8.465 15.401 

2 Ermeni 1.076 1.335 2.411 

3 Katolik 86 111 197 

Toplam 8.098 9.911 18.009 



1 Müslüman 7.185 8.766 15.951 

2 Ermeni 1.076 1.335 2.411 

3 Katolik 86 111 197 

Toplam 8.347 10.212 18.559 



1 Müslüman 7.457 9.024 16.481 

2 Ermeni 1.077 1.337 2.414 

3 Katolik 86 111 197 


Toplam 8.630 10.487 19.117 



1 Müslüman 7.560 9.192 16.752 

2 Ermeni 1.077 1.348 2.425 

3 Katolik 86 111 197 







Toplam 8.733 10.666 19.399 

263

ORSAM 


� 



1 Müslüman 7.990 9.670 17.660 

2 Ermeni 1.077 1.358 2.435 

3 Katolik 86 111 197 

Toplam 9.153 11.139 20.292 



1 Müslüman 7.962 9.545 17.507 

2 Ermeni 1.077 1.358 2.435 

3 Katolik 86 111 197 


Toplam 9.135 11.029 20.164 



1 Müslüman 7.605 9.597 17.202 

2 Ermeni 1.117 1.440 2.557 

3 Katolik 14 19 33 


Toplam 8.792 11.119 19.911 

1326 YILI GÖKSÜN KAZASI NÜFUS CETVEL� 657 


1 Müslüman 8.592 10.698 19.290 

2 Ermeni 1.165 1.462 2.627 

3 Katolik 47 65 112 


Toplam 9.860 12.291 22.151 

1308–1309 YILI PAZARCIK KAZASI NÜFUS CETVEL� 658 


1 Müslüman 8.381 9.658 18.039 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 8.385 9.666 18.051 






264


___________________________________________________________________________________�� 

1310 YILI PAZARCIK KAZASI NÜFUS CETVEL� 659 


1 Müslüman 8.533 9.408 17.941 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 8.537 9.416 660 17.953 



1 Müslüman 8.586 9.306 17.892 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 8.590 9.314 17.904 

1313–1314–1315 YILLARI PAZARCIK KAZASI NÜFUS CETVEL� 662 


1 Müslüman 9.214 9.739 18.953 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 9.218 9.747 19.965 



1 Müslüman 9.780 10.357 20.137 

Toplam 9.780 10.357 20.137 



1 Müslüman 9.214 9.739 18.953 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 9.218 9.747 18.965 

1318–1319 YILI PAZARCIK KAZASI NÜFUS CETVEL� 665 


1 Müslüman 10.040 10.557 20.597 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 10.044 10.565 20.609 


660 1310 ve 1312’de Erkek nüfusun ancak 1/6’s� okuryazard�r (Salnamenin dipnotu). 







265

ORSAM 


� 



1 Müslüman 10.267 10.893 21.160 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 10.271 10.901 21.172 



1 Müslüman 10.374 11.026 21.400 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 10.378 11.034 21.412 

1322–1323 YILLARI PAZARCIK KAZASI NÜFUS CETVEL� 668 


1 Müslüman 10.536 11.154 21.690 

2 Ermeni 4 8 12 

Toplam 10.540 11.162 21.702 



1 Müslüman 10.611 11.598 22.209 

2 Ermeni 17 24 41 

Toplam 10.628 11.622 22.250 



1 Müslüman 10.744 11.697 22.441 

2 Ermeni 17 24 41 

Toplam 10.761 11.721 22.482 






266


___________________________________________________________________________________�� 

5- HALEP V�LAYET�N�N MÜLK� VE ASKER� TE�K�LATI 

a. Mülkiye Te�kilat� 

1. Halep Vilayeti Merkez Mülkiye Te�kilat� 

Vilayetin Valileri 

1284 : Ahmet Cevdet Pa�a 

1285 : Mehmet Na�id Pa�a 

1286-1287 : Mehmet Dervi� Pa�a 

1288 : Mehmet Süreyya Pa�a 

1289 : Ahmet Pa�a 

1290 : Vezir Hac� Ali Pa�a 

1293 : Emin Pa�a 

1295 : Kamil Pa�a 

1299-1303 : Hüseyin Cemil Pa�a (Rütbesi: Mü�ir) 

1305 : Hasan Pa�a 

(Rütbesi: Vezir) 

1306-1307 : Hasan Hakk� Pa�a 


1308-1310 : Arif Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1312-1313 : Mehmet Hasan Hakk� Pa�a (Rütbesi: Vezir) 

1314-1317 : Mehmet Raif Pa�a 


1318-1319 : Mehmet Enis Pa�a 

(Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1320-1321 : Mecit Bey (Rütbesi: Balâ) 

1322 : Osman Kaz�m Bey 

(Rütbesi: Balâ) 

1323 : Kaz�m Pa�a (Rütbesi: Balâ) 

1324 -1326 : Mehmet Naz�m Pa�a 

(Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

Vilayet Erkân� 671 

1284 : Vilayet Hükkâm 672 Müfetti�i, Umur-� Ecnebiye 673 �daresi Müdürü ve 

Merkez Kaymakam�, Vilayet Muhasebecisi, Mektupçu �brahim Halet 

Bey 674, Umur-� Ecnebiye �daresi Muavini, Vilayet Defter-i Hakani 

Müdürü, Evrak Müdürü, Vilayet Ba� Mühendisi. 

671 Vilayetin ileri gelen yüksek dereceli memurlar�. 

672 Hakimler. 

673 Yabanc�, ba�ka milletten olan. Yabanc� i�leri. 

674 Vilayet salnamelerinin yay�mlanmas�na Halep Mektubî Kalemi’nde bulunan �brahim Halet Bey 

taraf�ndan “Fihrist-i Vilayet-i Haleb” ad�yla düzenlenen ve istatistikî bilgiler içeren eserin Bâb-� 

Âlî’nin dikkatini çekmesi üzerine ba�land�� bilinmektedir. �brahim Halet Bey’in haz�rlad�� bu eserin 

267

ORSAM 


� 

1285 : Vilayet Hükkâm Müfetti�i, Defterdar, Vilayet Muhasebecisi, Mektupçu 

�brahim Halet Bey, Umur-� Ecnebiye Müdürü, Defter-i 

Hakani Müdürü, Evrak Müdürü. 

1286 : Vilayet Hükkâm Müfetti�i, Defterdar, Mektupçu , Vilayet Muavini 

ve Umur-� Ecnebiye Müdürü, Defter-i Hakani Müdürü. 

1287 : Defterdar Tahir Efendi, Vilayet Müfetti�i Mahmut Aziz Efendi, Mektupçu 

Mustafa Hikmet Bey, Vilayet Muavini ve Umur-� Ecnebiye 

Müdürü 

1288 : Umur-� Ecnebiye Müdürü, Defterdar, Vilayet Hükkâm Müfetti�i, 

Mektupçu, Telgraf Müfetti�i, Alay Beyi, Defter-i Hakani Müdürü, 

Tahrir Mümeyyizi, Vilayet Ba� Mühendisi. 

1290 : Merkez Naibi, Defterdar, Mektupçu, Alay Beyi, Telgraf ve Posta 

Müfetti�i, Emlak Mümeyyizi 

1293-1313 : Merkez Naibi, Defterdar, Vilayet Mektupçu. 

1314-1323 : Merkez Naibi, Vali Muavini, Defterdar, Mektupçu. 

1324-1326 : Merkez Naibi, Defterdar, Mektupçu. 

Vilayet �dare Meclisi 

1284 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Müfetti�, Umur-� Ecnebiye Müdürü, 

Muhasebeci, Mektupçu, Ba�kâtip ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 

ve �dare Meclisi Kaleminde: Birinci Refik 675 ve Mukayyit 676 (2 Ki�i). 

1285-1286 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Müfetti�, Umur-� Ecnebiye Müdürü, 

Muhasebeci, Mektupçu, Ba�kâtip, ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 

ve Birinci Mukayyit, �kinci Mukayyit, Üçüncü Mukayyit. 

1287 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Defterdar, Müfetti�, Mektupçu, 

Muavin ve Umur-� Ecnebiye Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i ve 

Ba�kâtip, Ba�kâtip, Mübeyyiz 677, Mukayyit (3 Ki�i), Refiki. 

1288 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Defterdar, Müfetti�, Mektupçu, 

Muavin ve Umur-� Ecnebiye Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i ve 

Ba�kâtip, Mübeyyiz, Mukayyit (2 Ki�i), Evamir Mukayyiti, Refiki. 

1290 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Müftü, Defterdar, Mektupçu 

ve Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i ve Ba�kâtip, Birinci Mukayyit, Mübeyyiz, 

Mukayyit (2 Ki�i). 

1293 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Defterdar, Naip, Mektupçu, Müftü, 

Ruhani Reis, Ba�kâtip, Evkaf Muhasebecisi; Seçilmi� Üyeler: 3 

Ki�i (2 Müslüman, 1 Gayrimüslim) ve Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

1295 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Müftü, Defterdar, Mektupçu, 

Metropolit; Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i (3 Müslüman, 1 Gayrimüslim), 

Evkaf Muhasebecisi, Ba�kâtip. 

birer örne�i vilayetlere gönderilmi� ve benzeri y�ll�klar haz�rlanmas� için emirler verilmi�tir. Özer 

Ergenç, “Salnamelerde �zmir”, 1885-1985 Türkiye Ekonomisinin 100 Y�l� ve �zmir ve �zmir Ticaret 

Odas� Sempozyumu, 21-23 Kas�m 1985 Atatürk Kültür Merkezi, �zmir. 

675 Yard�mc�. 

676 Evrak� kayda geçen memur. 

677 Müsveddeleri temize çeken kalem katibi. 

268


___________________________________________________________________________________�� 


Rum Metropoliti; Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (4 Müslüman, 2 Gayrimüslim) 

ve Ba�kâtip. 

Vilayet �dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, Kâtip (5 Ki�i). 


Ermeni Katolik Metropoliti; Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (4 Müslüman, 

2 Gayrimüslim) ve Ba�kâtip. 

Vilayet �dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Kâtip (4 Ki�i) 


Ermeni Katolik Metropoliti; Seçilmi� Üyeler: 5 Ki�i (4 Müslüman, 

1 Gayrimüslim) ve Ba�kâtip. 

�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis: Merkez Mutasarr�f�, 2 Üye, Müdde-i Umumi, 

Meclis Müstant�k�. 

Vilayet �dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i), Mülaz�m (2 

Ki�i). 

Vilayet Memurlar�: Vilayet Maliye Müfetti�i, Muavini, Jandarma Müfetti�i Miralay, 

Vilayet Arazi Müfetti�i ve Vilayet Kap� Kethüdas� 


Rum Metropoliti; Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (4 Müslüman, 2 Gayrimüslim) 

ve Ba�kâtip. 

Vilayet �dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i). 

�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis: Merkez Mutasarr�f�, 2 Üye, Zab�t Kâtibi, Müdde-i 

Umumi, Meclis Müstant�k�. 

Vilayet Memurlar�: Vilayet Maliye Müfetti�i, Vilayet Kap� Kethüdas�, Vilayet �kinci 

Müfetti�i. 


Musevi Hahamba��; Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (4 Müslüman, 2 

Gayrimüslim) ve Ba�kâtip. Vilayet Maliye Müfetti�i, Vilayet Kap� 

Kethüdas�, Vilayet �kinci Müfetti�i. 

Vilayet �dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i) 

�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis, 2 Üye, Zab�t Kâtibi, Müdde-i Umumi, Meclis 

Müstant�k�. 

1306 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Müftü, Defterdar, Mektupçu; 

Seçilmi� Üyeler: 7 Ki�i (4 Müslüman, 3 Gayrimüslim) ve Ba�kâtip. 

Vilayet Maliye Müfetti�i, Vilayet Kap� Kethüdas�, Vilayet �kinci 

Müfetti�i . 

Vilayet �dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i) 

�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis, 2 Üye, Zab�t Kâtibi, Müdde-i Umumi, Meclis 

Müstant�k�. 


Rum-Katolik Metropoliti, Ba�kâtip; Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (4 

Müslüman, 2 Gayrimüslim). 

�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis, 2 Üye, Müdde-i Umumi, Müstant�k, Kâtip. 

�dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i). 

269

ORSAM 


� 

1308-1309 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Müftü 678, Defterdar, Mektupçu; 

Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (3 Müslüman, 3 Gayrimüslim). 

�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis: Naib, �dare Meclisi Müdde-i Umumisi, 2 Üye, 

Müstant�k, Zab�t Kâtibi. 

�dare Meclisi Kalemi; Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i). 

1310 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Müftü, Defterdar, Mektupçu; 


�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis: Naib, �dare Meclisi Müdde-i Umumisi, 2 Üye, 

Müstant�k, Zab�t Kâtibi 

�dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit (5 Ki�i), Mülaz�m 

1312-1315 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Müftü, Defterdar, Mektupçu; 


�dare Meclisi �tham Heyeti: Reis, 2 Üye, �dare Meclisi Müdde-i Umumisi, 

Müstant�k, Zab�t Kâtibi. 

�dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Müsevvid, Mukayyit (3 Ki�i), Mülaz�m. 

1316-1320 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Vali Muavini, Müftü, Defterdar, 

Mektupçu; Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i (3 Müslüman, 3 Gayrimüslim). 


Müstant�k. 

�dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Müsevvid, Mukayyit (3 Ki�i). 

1321-1326 : Reis (Vilayet Valisi), Tabi Üyeler: Naip, Vali Muavini, Müftü, Defterdar, 

Mektupçu; Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i (2 Müslüman, 2 Gayrimüslim). 

Ba�kâtip. 


Müstant�k. 

�dare Meclisi Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Müsevvid, Mukayyit (3 Ki�i) 

Vilayet Temyiz ve Cinâyât Meclisi 

Bu meclis 1284 tarihinden 1295 tarihine kadar Temyiz Meclisi veya Temyiz 

Divan� ad� alt�nda kar��m�za ç�kmaktad�r. 1299 tarihinden itibaren Vilayet �stinaf 

Mahkemesi ad�n� almaktad�r. 1307 tarihinden sonraki y�llarda adliye birimlerin tek 

daire alt�nda te�kilatland��n� görmekteyiz. 

1284 : Reis: Hükkâm Müfetti�i, Üyeler (6 Ki�i), Ba�kâtip. 

Temyiz Meclisi Kalemi: Birinci Refik, Mukayyit (2 Ki�i). 

1285-1286 : Reis: Hükkâm Müfetti�i, Üyeler (7 Ki�i). 

Birinci Mukayyit, �kinci Mukayyit, Üçüncü Mukayyit. 

1287 : Reis, �kinci Reis, Mümeyyiz (6 Ki�i). 

Ba�kâtip, Muavini, Mübeyyiz, Mukayyit (3 Ki�i). 

1288 : Reis: Hükkâm Müfetti�i, Mümeyyiz (6 Ki�i). 

678 Gayrimüslim Ruhani Reisleri kanun ve usul gere�i nöbetle�e devam etmektedir. 

270


___________________________________________________________________________________�� 

Ba�kâtip, Muavini, Mübeyyiz, Mukayyit (3 Ki�i), Hükkâm Müfetti�li�i 

Maiyet Kâtibi. 

1290 : Reis, Mümeyyiz (6 Ki�i). 

Ba�kâtip, Muavini, �stintak Memuru, Mübeyyiz, Mukayyit (3 Ki�i). 

1293 : Reis: Naib, Üyeler (6 Üye), Ba�kâtip. 

Temyiz Hukuk Meclisi: Reis, Üyeler (6 Üye), Ba�kâtip. 

Temyiz Divan� Kalemi: �kinci Kâtip, Mübeyyiz, Mukayyit (5 Ki�i). 

Temyiz Hukuk Meclisi Kalemi: �kinci Kâtip, Müstantik (2 Ki�i), Kâtip (6 Ki�i) 

1295 : Reis, Mümeyyiz (6 Ki�i), Ba�kâtip. 

Vilayet Temyiz Divan� Kalemi: �kinci Kâtip, Tahsildar, Mukayyit, Üçüncü Kâtip. 

Temyiz Divan� Hukuk Kalemi: Kâtip, Birinci Müstantik, �kinci Müstantik, Müstantik 

(2 Ki�i), Mukayyit (3 Ki�i). 

Vilayet �stinaf Mahkemesi 

1299 : Müdde-i Umumi 

Hukuk �ubesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip 

Ceza �ubesi : Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

1300 : Adliye Müfetti�i, �stinaf Müdde-i Umumisi 

Hukuk K�sm� : Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip 

Ceza K�sm� : Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

1302 : Adliye Müfetti�i, �stinaf Müdde-i Umumisi 

�stinaf Mahkemesi Hukuk Dairesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip 

�stinaf Mahkemesi Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

1303 : �stinaf Mahkemesi Hukuk Dairesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 

Mülaz�m) 


Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi, Ceza Zab�t Kâtibi (3 Ki�i) 


Hukuk Dairesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi, Ceza 

Zab�t Kâtibi (3 Ki�i). 

Merkez Bidayet-i Adliye Dairesi 

Hukuk Dairesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip, Kâtip (4 Ki�i) 

Bidayet Mahkemeleri Refakatindeki Memurlar: Mukavelat Muharriri, Ba� Müstantik, 

�kinci Müstantik, �cra Memuru 


Hukuk Dairesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

�stinaf Mahkemeleri Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi, Müdde-i Umumi Kâtibi, 

Ceza Zab�t Kâtibi (3 Ki�i) 

Merkez Bidayet Mahkemeleri 

Müdde-i Umumi Muavini 

Hukuk Dairesi : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

271

ORSAM 


� 

Bidayet Mahkemeleri Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi, Ceza Zab�t Kâtibi 

Bidayet Mahkemeleri Refakatindeki Memurlar: Mukavelat Muharriri, Ba� Müstantik, 

�kinci Müstantik, �cra Memuru. 

1307 : Reis, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, Hukuk Reisi, Ceza 

Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi Muavini, Ba�kâtip 

�stinaf Mahkemesi 

: Hukuk Dairesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi 

Kalemi : Ba�kâtip 

Hukuk Kalemi: Zab�t Kâtibi (2 Ki�i) 

Ceza Kalemi : Zab�t Kâtibi (2 Ki�i) 

Merkez Bidayet Mahkemeleri 


Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi Muavini 

Bidayet Kalemi: Ba�kâtip 

Hukuk Kalemi: Zab�t Kâtibi (2 Ki�i) 

Ceza Kalemi: Zab�t Kâtibi (2 Ki�i) 

�ttiham Heyeti: Reis, Üyeler (2 Ki�i), Kâtip 

Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: Ba� Müstantik, �cra Memuru, �kinci Müstantik, 

Mukavelât Muharriri 

1308 : Adliye Encümeni 

Reis, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, Hukuk Reisi, Ceza Reisi, Ticaret 

Reisi, Müdde-i Umumi Muavini, Kâtip. 



Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi, Kâtip 

�stinaf Kalemi: Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi (4 Ki�i) 

Merkez Bidayet Mahkemesi 


Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m)Müdde-i Umumi Muavini 

Bidayet Kalemi: Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi (4 Ki�i) 

�ttiham Heyeti (Bidayet Mahkemesi Heyetinden �barettir) 

Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: �cra Memuru, Birinci Müstantik, �kinci 

Müstantik, Mukavelât Muharriri, Muavini. 

1309 : Adliye Encümeni: Reis, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, 

Hukuk Reisi, Ceza Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi Muavini, 

Ba�kâtip 



Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi, Kâtip 

�stinaf Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi(2Ki�i) 


Hukuk Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi Muavini 

Bidayet Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi (2Ki�i) 


272


___________________________________________________________________________________�� 


Müstantik, Mukavelât Muharriri 


Reis, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, Bidayet Hukuk 

Reisi, Bidayet Ceza Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi Muavini, 

Ba�kâtip 


�stinaf Mahkemesi Hukuk Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 

�stinaf Mahkemesi Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m,) Müdde-i Umumi, 

Kâtip 

�stinaf Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t 

Kâtibi (2 Ki�i) 


Hukuk Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

Ceza Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

Bidayet Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi 

(2 Ki�i), Müdde-i Umumi Muavini 



Müstantik, Mukavelât Muharriri, 

1312 : Adliye Encümeni : Reis, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i 

Umumi, Bidayet Hukuk Reisi, Bidayet Ceza Reisi, Ticaret Reisi, 

Müdde-i Umumi Muavini Ba�kâtip 


�stinaf Mahkemesi Hukuk Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye) 

�stinaf Mahkemesi Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) Müdde-i Umumi, 

Kâtip 

�stinaf Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi 

(2 Ki�i). 



Ceza Dairesi : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi Muavini. 


(2 Ki�i) 

�ttiham Heyeti (Bidayet Mahkemesi Heyetinden �barettir). 


Müstantik, Mukavelât Muharriri. 



Reisi, Bidayet Ceza Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi Muavini; 

Ba�kâtip 



�stinaf Mahkemesi Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i Umumi, 

Kâtip (3 Ki�i) 

273

ORSAM 


� 


(2 Ki�i) 





(2 Ki�i) 


Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: Mukavelât Muharriri, Birinci Müstantik, 

�cra Memuru, �kinci Müstantik 

1314-1316 : Adliye Encümeni 


Reisi, Bidayet Ceza Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi Muavini 

Ba�kâtip 




Kâtip 


(2 Ki�i) 




Bidayet Mahkemesi Kalemi 

Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi (2 Ki�i) 


Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: Mukavelât Muharriri, �cra Memuru, Birinci 

Müstantik, �kinci Müstantik 

1317 : Halep ve Adana Vilayetleri Adliye Müfetti�i, Müfetti� Muavini 

Adliye Encümeni :Reis: Naib, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, Bidayet 

Hukuk Reisi, Bidayet Ceza Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi 

Muavini ve Ba�kâtip 



�stinaf Mahkemesi Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (3 Üye, 1 Mülaz�m) Müdde-i Umumi, 

Kâtip 


(2 Ki�i) 




Bidayet Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), CezaZab�t Kâtibi 

(2 Ki�i) 


Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: �cra Memuru, Mukavelât Muharriri, Birinci 

Müstantik, �kinci Müstantik. 

274


___________________________________________________________________________________�� 

1318-1323 : Halep ve Adana Vilayetleri Adliye Müfetti�i, Müfetti� Muavini 

Adliye Encümeni 

Reis: Naib, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, Bidayet 

Hukuk Reisi, 

Bidayet Ceza Reisi, Ticaret Reisi, Müdde-i Umumi Muavini ve Ba�kâtip. 

�stinaf Mahkemesi Hukuk Dairesi: Reis: Naib, Üyeler (4 Üye, 1 Mülaz�m) 


Kâtip 


(2 Ki�i). 




Bidayet Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza 

Zab�t Kâtibi (2 Ki�i) 


Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: �cra Memuru, Mukavelât Muharriri, Birinci 


1326: Halep ve Adana Vilayetleri Adliye Müfetti�i, Muavini 

Adliye Encümeni 

Reis, Üyeler: �stinaf Ceza Reisi, Müdde-i Umumi, Bidayet Hukuk Reisi, 

Bidayet Ceza Reisi, Müdde-i Umumi Muavini, Ticaret Reisi, Ba�kâtip 



Vilayet �stinaf Müdde-i Umumisi, Kâtip 

�stinaf Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t 

Kâtibi (2 Ki�i). 

�tham Heyeti: Reis, Üyeler (2 Ki�i) 

Bidayet Mahkemesi Hukuk Dairesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m) 

�stinaf Mahkemesi Ceza Dairesi: Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Müdde-i 

Umumi Muavini 

Bidayet Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza 

Zab�t Kâtibi (2 Ki�i). 

Bidayet Mahkemesine Ba�l� Memurlar: Mukavelât Muharriri, �cra Memuru, Birinci 


Halep �er’iye Mahkemesi Memurlar� 

1293 : Ba�kâtip, Kâtip (2 Ki�i), Tercüman, Ba� Mukayyit, Muavini, Kassam 

679 Ba�kâtibi, Kâtip (2 Ki�i), Muhz�r 680 Ba��, Refiki 

1295 : Ba�kâtip, Kâtip (5 Ki�i), Kassam Ba�kâtibi, Kâtip (5 Ki�i). 

679 Vârisler aras�nda miras mal�n� taksim eden ve küçüklerin hakk�n� koruyan �eriat memuru. 

680 �er’iat mahkemelerinde mübâ�ir hizmetini gören kimse. Alâkal� kimseleri mahkemeye ça��rmaya 

memur ki�i. 

275

ORSAM 


� 

1305 : Bâb Ba�kâtibi, Kassam Ba�kâtibi, Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, Ceride 

Kâtibi (2 Ki�i), Zab�t Kâtibi, Ba� Mukayyit, �kinci Mukayyit, Zab�t 

Kâtibi, �zinname Kâtibi. 

1306 : Naib, Bâb Ba�kâtibi, Kassam Ba�kâtibi, Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, 

Ceride Kâtibi (2 Ki�i), Zab�t Kâtibi, Ba� Mukayyit �kinci Mukayyit, 

Zab�t Kâtibi, �zinname Kâtibi. 

1307 : Bâb Ba�kâtibi, Muavini, Kassam Ba�kâtibi, Zab�t Kâtibi (3 Ki�i), Ba� 

Mukayyit (2 Ki�i), �zinname Mukayyiti, Kâtip Mülaz�m�, Zab�t Kâtibi 

(3 Ki�i), Zab�t ve �hzariye 681 Kâtibi, �kinci Mukayyit, �zinname Kâtibi, 

Kâtip Mülaz�m�, �stida Mukayyiti (2 Ki�i). Fetvahane 682: Müftü, 

Fetva Emini (2 Ki�i). 

1308 : Ba�kâtip, Muavini, Zab�t Kâtibi, Zab�t ve �zinname Kâtibi, Zab�t ve 

�hzariye Kâtibi,Mukayyit, Kassam Ba�kâtibi, Zab�t Kâtibi, Mukayyit, 

Muhazz�rba��. 

Fetvahane : Müftü, Fetva Emini (2 Ki�i). 

1309 : Ba�kâtip, Muavini, Zab�t ve �hzariye Kâtibi, Mukayyit, Zab�t Kâtibi 

(2 Ki�i), 

Zab�t ve �zinname Kâtibi, Zab�t Kâtibi, Muhazz�rba��. 

Fetvahane: Müftü, Fetva Emini (2 Ki�i). 

1310 : Ba�kâtip, Muavini, Kassam Ba�kâtibi, Mukayyit, Zab�t Kâtibi (7 Ki- 

�i), �hzariye Kâtibi, �zinname Kâtibi, Muhazz�rba��. 


1312-1313 : Ba�kâtip, Muavini, Kassam Ba�kâtibi, Zab�t Kâtibi, Kassam Muavini, 

Zab�t ve �zinname Kâtip ve Mukayyiti, Zab�t Kâtibi (7 Ki�i), Zab�t ve 

�hzariye Kâtibi, Mukayyit. Fetvahane: Müftü, Fetva Emini (2 Ki�i). 

1314 : Ba�kâtip, Vekili, Kassam Ba�kâtibi, Muavini, Zab�t Kâtibi (7 Ki�i), 

Zab�t ve �hzariye Kâtibi, Zab�t ve �zinname Kâtip ve Mukayyiti, Zab�t 

Kâtibi, Mukayyit 

Fetvahane: Müftü, Fetva Emini. 

1315 : Merkez Naibi, Ba�kâtip, Kassam Ba�kâtibi, Muavini, Zab�t Kâtibi (7 

Ki�i), Zab�t ve �hzariye Kâtibi, Zab�t ve �zinname Kâtibi, Zab�t Kâtibi 

(2 Ki�i), Mukayyit. Fetvahane: Müftü, Fetva Emini. 

1316 : Merkez Naibi, Ba�kâtip, Kassam Kâtibi (2 Ki�i), Zab�t Kâtibi (7 Ki�i), 

Zab�t ve 

�hzariye Kâtibi, �zinname, Kâtibi, Zab�t Kâtip (2 Ki�i), Mukayyit. 

Fetvahane: Müftü, Fetva Emini 

1317 : Merkez Naibi, Ba�kâtip, Kassam Ba�kâtibi, Zab�t Kâtibi (4 Ki�i), Kâtip, 

�hzariye Kâtibi, Kâtip (2 Ki�i), Müzekkere Taksim Kâtibi (2 Ki�i), 

Kâtip, �zinname Kâtibi, Kâtip (4 Ki�i), Mukayyit 


681 Mahkemeye gelmeyenleri cebren getirme müzekkeresi. 

682 Bir mesele ve dava hakk�nda �eriat gereklerine göre müftü taraf�ndan verilen yaz�ya fetva denir. 

Me�ihat-i �slamiye. Me�ihhat-i �slamiye i�lerini gören daireye de fetvahane ad� verilir. 

276


___________________________________________________________________________________�� 


�hzariye Kâtibi, �zinname Kâtibi, Mukayyit, Kâtip (3 Ki�i), Mukayyit. 

Fetvahane: Müftü, Fetva Emini (2 Ki�i), Kâtip. 

1319-1321 : Merkez Naibi, Ba�kâtip, Kassam Ba�kâtibi, Zab�t Kâtibi (6 Ki�i), Kâtip, 

�hzariye Kâtibi, Mukayyit, Kâtip (4 Ki�i). 

Fetvahane: Müftü, Fetva Emini (2 Ki�i), Kâtip. 


�hzariye Kâtibi, Mukayyit, Kâtip (5 Ki�i). 

Fetvahane: Müftü, Fetva Müsevvidi (2 Ki�i), Kâtip. 

1323 : Merkez Naibi, Ba�kâtip, Kassam Ba�kâtibi, Zab�t Kâtibi (7 Ki�i), 

�zinname Kâtibi, �hzariye Kâtibi, Sicil Mukayyiti, Kâtip (5 Ki�i). 

Fetvahane: Müftü, Fetva Müsevvidi (2 Ki�i), Kâtip 


�zinname Kâtibi, �hzariye Kâtibi, Sicil Mukayyiti, Türkçe Muamelat 

Kâtibi, Kâtip (6 Ki�i) 

Fetvahane: Müftü, Fetva Müsevvidi (2 Ki�i), Kâtip 


�zinname Kâtibi, �hzariye Kâtibi, Sicil Mukayyiti, Türkçe Muamelat 

Kâtibi, Kâtip (9 Ki�i). Fetvahane: Fetva Müsevvidi (2 Ki�i), Kâtip. 

Vilayet Ticaret Mahkemeleri 

1284-1286 : Halep Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Ki�i), Ba�kâtip, Tercüman 

Adana Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Ki�i), Kâtip. 

Mersin Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Ki�i), Kâtip. 

Tarsus Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Ki�i), Kâtip. 

Mara� Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (6 Ki�i), Kâtip. 

Urfa Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (2 Ki�i), Kâtip. 

1287 : Halep Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (5 Ki�i), Ba�kâtip, Tercüman, 

�kinci Kâtip, Mukayyit, Protesto Mukayyiti. 



1288 : Halep Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (5 Ki�i), Ba�kâtip, Tercüman, 

�kinci Kâtip, Protesto Mukayyiti. 



1293-1295 : Halep Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (3 Ki�i Daimi, 3 Ki�i Geçici), 

Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Tercüman, Mukayyit. 

Mara� Ticaret Mahkemesi: Reis, Üyeler (3 Ki�i Daimi, 3 Ki�i Geçici), Ba�kâtip. 

Urfa Ticaret Mahkemesi: Reis, Üye (2 Ki�i), Ba�kâtip. 

1305-1306 : Reis, Üyeler (2 Ki�i Daimi, 4 Ki�i Muvakkat), Ba�kâtip. 

1307 : Reis, Üyeler (2 Ki�i Daimi, 2 Ki�i Muvakkat), Ba�kâtip 

1308 : Reis, Üyeler (5 Ki�i). 

Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, �kinci Kâtip, Zab�t Kâtibi (2 Ki�i). 

1309-1310 : Reis, Daimi Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (3 Ki�i) 


277

ORSAM 


� 

1312-1313 : Reis, Daimi Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (2 Ki�i) 


1314 : Reis, Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (2 Ki�i). 

Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, �kinci Kâtip, Zab�t Kâtibi. 

1315 : Reis, Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (2 Ki�i). 

Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Muavini (2 Ki�i), Kâtip, Mukayyit. 

1316 : Reis, Daimi Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (2 Ki�i). 

Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, �kinci Kâtip, Kâtip (2 Ki�i). 


Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, Kâtip (3 Ki�i). 


Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, Kâtip (3 Ki�i). 


Mahkeme Kalemi: Ba�kâtip, Kâtip (4 Ki�i). 

1320 : Reis, Daimi Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (3 Ki�i) 

Mahkeme Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Kâtip, Kâtip (3 Ki�i). 

1321-1324 : Reis, Daimi Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (4 Ki�i). 

Mahkeme Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Kâtip, Kâtip (3 Ki�i). 

1326 : Reis, Daimi Üyeler (2 Ki�i), Geçici Üyeler (4 Ki�i) 

Ticaret Mahkemesi Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Kâtip, Kâtip (3 Ki�i), Mülaz�m (2 Ki�i). 

Hapishane �daresi 

1305 : Müdür, Kâtip, Ba� Gardiyan. 

1306 : Müdür, Müfetti�, Kâtip, Ba� Gardiyan. 

1307 : Müdür (Binba��), Müfetti� (Emekli Yüzba��), Kâtip, Ba� Gardiyan. 

1308 : Müdür (Binba��), Müfetti� (Emekli Yüzba��), Kâtip, Ba� Gardiyan, 

Gardiyan (18 Ki�i). 

1309 : Müdür (Ma’zul Binba��), Müfetti� (Emekli Yüzba��), Kâtip, Ba� Gardiyan, 

Gardiyan (24 Ki�i). 

1310-1312 : Müdür (Binba��), Müfetti� (Emekli Yüzba��), Kâtip, Ba� Gardiyan, 

Ba� Gardiyan Birinci Muavini, Ba� Gardiyan �kinci Muavini, Gardiyan 

(24 Ki�i). 

1313-1317 : Müdür, Müfetti�, Kâtip, Ba� Gardiyan, Ba� Gardiyan Birinci Muavini, 

Ba� Gardiyan �kinci Muavini, Gardiyan (24 Ki�i). 

1318-1319 : Müdür, Müfetti�, Kâtip, Kâtip Muavini, Ba� Gardiyan, Ba� Gardiyan 

Birinci Muavini, Ba� Gardiyan �kinci Muavini, Gardiyan (23 Ki�i). 


Birinci Muavini, Ba� Gardiyan �kinci Muavini, Gardiyan (27 Ki�i). 

1322 : Müdür Vekili, Müfetti�, Kâtip, Kâtip Muavini, Ba� Gardiyan, Ba� 

Gardiyan Birinci Muavini, Ba� Gardiyan �kinci Muavini, Gardiyan 

(27 Ki�i), Geçici Gardiyan (10 Ki�i). 


Birinci Muavini, Ba� Gardiyan �kinci Muavini, Gardiyan (27 Ki�i), 

Geçici Gardiyan (10 Ki�i). 

278


___________________________________________________________________________________�� 

Vilayet Muhasebe(Kalemi) Dairesi 

1284 : Muavin, Mukayyit (9 Ki�i) 

1285 : Defterdar Muavini, Mukayyit (12 Ki�i), Evrak-� Sahiha Müdürü. 

1286 : Defterdar Muavini, Mukayyit (13 Ki�i), Evrak-� Sahiha Müdürü. 

1287 : Defterdar Muavini, Halep Mukayyiti, Evrak Mukayyiti, Mara� 

Mukayyiti, Urfa Mukayyiti, Zor, Mukayyiti, Halep Mukayyiti Muavini, 

Refiki (3 Ki�i), Evrak Mukayyiti Muavini, Mara� Mukayyiti 

Muavini, Refiki (2 Ki�i), Urfa Mukayyiti Muavini, Refiki (3 Ki�i), 

Zor Mukayyiti Muavini, Refiki (2 Ki�i). 

1288 : Defterdar Muavini ve Merkez Muhasebecisi, Evrak Mukayyiti, Halep 

Mukayyiti, Mara� Mukayyiti, Urfa Mukayyiti, Cetvel Mukayyiti, 

Zor Mukayyiti, Halep Mukayyiti Muavini, Mara� Mukayyiti Muavini, 

Evrak Mukayyiti Refiki, Halep Refiki (3 Ki�i), Mara� Refiki (2 

Ki�i), Evrak Refiki (2 Ki�i), Zor Refiki, Evrak-� Sahiha Müdürü. 

1290 : Muhasebe Müdürü, Varidat Mukayyiti, Refiki (5 Ki�i), Mesarifat 

Mukayyiti, Refiki (5 Ki�i),Sand�k Emini, Kuyudat Mukayyiti, Bakaya 

Mukayyiti, Refiki, Evrak Mukayyiti, Refiki, Defterci, Refiki, Evrak-� 

Sahiha Müdürü. 

1293 : Müdür, Mesarifat Kâtibi, Refiki (6 Ki�i), Evrak Mukayyiti, Refiki, 

Defterci, Varidat Kâtibi, Kuyudat Mukayyiti, Varidat Kâtibi Refiki 

(8 Ki�i) 

1295 : Müdür, Mesarifat Kâtibi, Refiki (5 Ki�i), Evrak Mukayyiti, Yevmiye 

Mukayyiti, Varidat Kâtibi, Refiki (5 Ki�i), Yevmiye Mukayyiti, Refiki 

1299 : Ba�kâtip, Kâtip (8 Ki�i) 

1300-1302 : Ba�kâtip, Kâtip (6 Ki�i) 

1303 : Mümeyyiz, Memur (5 Ki�i) 

1305 : Mümeyyiz, Memur (10 Ki�i), Adliye Hesap Kâtibi, Sand�k Emini 

1306 : Mümeyyiz, Memur (9 Ki�i), Adliye Hesap Kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Memur, Evrak Mukayyiti, Sand�k Emini 

1307 : Mümeyyiz 

Vilayet Varidat �ubesi: Kâtibi, Muavini, Refiki (2 Ki�i), 

Liva Mesarifat �ubesi: Mukayyiti, Muavini (3 Ki�i), Maa�lar Mukayyiti ve Refiki. 

Tahrirat ve Evrak �ubesi: Mesalih-i Cariye 683 Kâtibi, Muavini (2 Ki�i), Evrak 

Mukayyiti, Refiki (2 Ki�i), Ambarc�. 

Sand�k �ubesi: Sand�k Emini. 

1308 : Mümeyyiz, Varidat Kâtibi, Muavini, Muamele-i Cariye Kâtibi, Sancak 

Varidat Mukayyiti, Refiki, Yevmiye Kâtibi, Refiki (2 Ki�i), 

Mesarifat Mukayyiti, Muavini (2 Ki�i), Kuyudat Mukayyiti, Sancak 

Mesarifat Mukayyiti, Muavini, Merkez Mesarifat Mukayyiti, Muavini 

(2 Ki�i), Adliye Hesap Kâtibi, Mesalih-i Cariye Kâtibi, Muavini 

(2 Ki�i), Evrak Mukayyiti, Muavini (2 Ki�i), Defterci, Refiki, Sand�k 

Emini. 

683 Yürürlükteki gündelik i�ler. 

279

ORSAM 


� 

1309 : Mümeyyiz. 

Varidat �ubesi: Vilayet Mukayyiti, Muavini, Refiki, Sancak Mukayyiti, Refiki, 

Yevmiye Mukayyiti, Refiki (2 Ki�i). 

Mesârifat-� �ubesi: Vilayet Mukayyiti, Muavini, Refiki (2 Ki�i), Merkez Mukayyiti, 

Refiki, Sancak Mukayyiti, Refiki. 

Tahrirat �ubesi: Mesalih-i Cariye Kâtibi, Muavini, Refiki (2 Ki�i), Evrak Mukayyiti, 

Refiki, Sand�k Emini. 


Varidat �ubesi: Vilayet Mukayyiti, Muavini, Sancak Mukayyiti, Refiki, Yevmiye 

Kâtibi ve Merkez Mukayyiti, Refiki (3 Ki�i). 

Mesârifat-� �ubesi: Vilayet Mukayyiti, Muavini, Refiki, Sancak Mukayyiti, Refiki, 

Adliye Hesap Kâtibi. 

Evrak �ubesi: Mesalih-i Cariye Kâtibi, Refiki (2 Ki�i), Evrak Mukayyiti, Refiki, Sand�k 

Emini. 


Mesârifat-� Cariye �ubesi: Kâtip, Refiki (5 Ki�i) 

Evrak �ubesi: Mukayyit, Refiki (3 Ki�i) 

Varidat ve Masraf �ubesi: Kâtip, Refiki (3 Ki�i) 

Sancak Varidat ve Masarifat �ubesi: Kâtip, Refiki (4 Ki�i), Sand�k Emini 

Merkez Kaza �ubesi: Kâtip, Refiki (2 Ki�i) 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki, Adliye Hesap Kâtibi 


Mesâlih-i Cariye �ubesi: Memur (4 Ki�i) 

Evrak �ubesi: Mukayyit, Refiki (3 Ki�i) 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Kâtip, Refiki (3 Ki�i) 

Sancak Varidat ve Masarifat �ubesi: Masarifat Kâtibi, Refiki ve Adliye Hesap Kâtibi, 

Refiki, Varidat Kâtibi, Refiki 

Merkez Kaza Varidat ve Masarifat �ubesi: Masarifat Kâtibi, Refiki, Varidat Kâtibi, 

Refiki 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki, Sand�k Emini. 


Mesâlih-i Cariye �ubesi: Ba�kâtip, Muavin, Mübeyyiz (2 Ki�i) 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Kâtip, Muavin, Refiki (2 Ki�i) 

Sancak Varidat ve Masarifat �ubesi: Masarifat Kâtibi, Muavin ve Adliye Hesap 

Kâtibi, Refiki, Varidat Kâtibi, Muavini 

Merkez Kaza Varidat ve Masarifat �ubesi: Masarifat Kâtibi, Muavin, Varidat Kâtibi, 

Muavin 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki, Sand�k Emini 

Evrak �ubesi: Mukayyit, Refiki (3 Ki�i). 

1315 : Mümeyyiz 

Mesâlih-i Cariye �ubesi: Ba�kâtip, Muavin, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Kâtip, Muavin, Refiki (2 Ki�i). 

Sancak Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Muavin ve Adliye Hesap Kâtibi, 

Refiki, Varidat Kâtibi, Muavini. 

Merkez Kaza Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Muavin, Varidat Kâtibi, 

Muavin. 

280


___________________________________________________________________________________�� 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki, Sand�k Emini. 

Evrak �ubesi: Mukayyit, Refiki (3 Ki�i), Ambarc�. 

1316-1317 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Kâtibi, Muavin, Mübeyyiz (3 Ki�i) 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Kâtip, Muavin, Refiki 


Refiki, Varidat Kâtibi, Muavini 

Merkez Kaza Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Muavin, Varidat Kâtibi, 

Muavin, Mülaz�m 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki. 

1318 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Kâtibi, Muavin, Mübeyyiz (4 Ki�i) 




Merkez Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Muavin, Masraf Kâtibi, Muavin, 

Mülaz�m 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki 

Evrak �ubesi: Mukayyit, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru, Sand�k Emini 

1319 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtibi, Muavin, Mübeyyiz (3 Ki�i) 




Merkez Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Muavin, Masraf Kâtibi, Muavin 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip, Refiki 

Evrak �ubesi: Mukayyit, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru, Sand�k Emini. 

1320-1321 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtibi 

Mesâlih-i Cariye: Ba�kâtip Muavini, Mübeyyiz, Mülaz�m (2 Ki�i); 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Refiki, Masraf Kâtibi, Refiki (2 

Ki�i); 

Liva Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Refiki (2 Ki�i), Varidat Kâtibi, Refiki; 

Merkez Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Refiki, Varidat Kâtibi, Refiki (2 

Ki�i). 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip. 

Evrak �ubesi : Memur, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru, Hazine Dava Vekili, Sand�k 

Emini. 

1322 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtibi. 

Mesâlih-i Cariye �ubesi : Ba�kâtip, Mübeyyiz (3 Ki�i). 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Masraf Kâtibi, Refiki. 

Liva Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Refiki (2 Ki�i), Varidat Kâtibi, Refiki. 


Ki�i). 


Evrak �ubesi: Memur, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru,Hazine Dava Vekili, Sand�k 

Emini. 

1323 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtibi. 

Mesâlih-i Cariye �ubesi: Mümeyyiz Muavini, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtip Muavini, 

Mübeyyiz (3 Ki�i). 

281

ORSAM 


� 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Masraf Kâtibi, Refiki 

Liva Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Refiki (Adliye Hesap Kâtibi), Varidat 

Kâtibi, Refiki. 


Ki�i). 


Evrak �ubesi: Memur, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru, Hazine Dava Vekili, Sand�k 

Emini. 

1324 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtibi 

Mesâlih-i Cariye: Mümeyyiz Muavini, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtip Muavini, Mübeyyiz. 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Refiki, Masraf Kâtibi, Refiki 

Liva Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Refiki, Masraf Kâtibi, Refiki (2 Ki�i). 

Merkez Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Refiki, Masraf Kâtibi, Refiki. 


Evrak �ubesi : Memur, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru, Hazine Dava Vekili, Sand�k 

Emini. 

1326 : Mümeyyiz, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtibi 

Mesâlih-i Cariye �ubesi: Mümeyyiz Muavini, Mesâlih-i Cariye Ba�kâtip Muavini, 

Mübeyyiz (2 Ki�i) 

Vilayet Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Refiki, Masraf Kâtibi, Refiki 

Liva Varidat ve Masraf �ubesi: Masraf Kâtibi, Refiki (2 Ki�i), Varidat Kâtibi, Refiki 

Merkez Varidat ve Masraf �ubesi: Varidat Kâtibi, Refiki, Masraf Kâtibi, Refiki 

Muhasebat-� Atike �ubesi: Kâtip 

Evrak �ubesi : Memur, Refiki (2 Ki�i), Ambar Memuru, Evrak-� �caziye-i Mübayaa 

Memuru, Sand�k Emini, Hazine Dava Vekili 

Vilayet Mektubi (Kalemi) Dairesi 

1284-1285 : Muavin, Mümeyyiz (10 Ki�i) 

1286 : Mektubi Muavini, Mümeyyiz (14 Ki�i) 

1287 : Mektubi Muavini, Mümeyyiz, Mütercim, Ba� Müsevvid, Mukabeleci 

ve Ba� Mübeyyiz, Halep Müsevvidi, Mara� Müsevvidi, Zor Müsevvidi, 

Mübeyyiz (10 Ki�i), Evrak-� Sahiha Müdürü. 

1288 : Mektubi Muavini, Mümeyyiz, Mütercim, Ba� Müsevvid, Mukabeleci 

ve Ba� 

Mübeyyiz, Halep Müsevvidi, Mara� Müsevvidi, Zor Müsevvidi, Mübeyyiz (12 Ki�i) 

1290 : Mektubi Kalemi ve Evrak Müdürü, Kâtip (18 Ki�i) 

1293-1295 : Mümeyyiz, Kâtip (18 Ki�i) 



1302-1303 : Mümeyyiz, Kâtip (12 Ki�i) 

1305 : Mümeyyiz, Memur (27 Ki�i) 

1306 : Mektubi Muavini, Ba� Müsevvid, Müsevvid (9 Ki�i), Mübeyyiz (17 

Ki�i) 

282


___________________________________________________________________________________�� 

1307 : Mektubi Muavini, Ba� Müsevvid, Müsevvid (10 Ki�i), Mübeyyiz (14 

Ki�i) 

1308-1309 : Mektubi Muavini, Ba� Müsevvid, Müsevvid (6 Ki�i), Mübeyyiz (18 

Ki�i) 

1310 : Mektubi Muavini, Ba� Müsevvid, Müsevvid (6 Ki�i), Vilayet Maiyet 

Memuru, Mübeyyiz (17 Ki�i), Mülaz�m (7 Ki�i). 

1312 : Mümeyyiz, Ba� Halife, Ba� Müsevvid, Müsevvid (6 Ki�i), Mübeyyiz 

(13 Ki�i), Mülaz�m (6 Ki�i). 

1313 : Mümeyyiz, Ba� Halife, Ba� Müsevvid, Müsevvid (5 Ki�i), Mübeyyiz 


1314 : Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Müsevvid (6 Ki�i), Mübeyyiz (17 Ki�i). 

1315 : Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Müsevvid (5 Ki�i), Mübeyyiz (16 Ki�i). 

1316 : Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Müsevvid (3 Ki�i), Müsevvid Muavini 

(5 Ki�i), Mübeyyiz (11 Ki�i), Mülaz�m (3 Ki�i). 

1317 : Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Müsevvid (3 Ki�i), Müsevvid Muavini 

(6 Ki�i), Mübeyyiz (11 Ki�i), Mülaz�m (6 Ki�i) 

1318-1319 : Mektupçu Muavini (2 Ki�i), Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Müsevvid 

(3 Ki�i), Müsevvid Muavini (6 Ki�i), Mübeyyiz (11 Ki�i), Mülaz�m (5 

Ki�i) 

1320 : Mektupçu Muavini, Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Müsevvid (4 Ki- 

�i), Müsevvid Muavini (5 Ki�i), Mübeyyiz (11 Ki�i), Mülaz�m (8 Ki- 

�i). 



�i). 



�i). 

1323 : Mektupçu Muavini, Mümeyyiz, Müsevvid (5 Ki�i), Müsevvid Muavini 

(2 Ki�i), Mübeyyiz (14 Ki�i), Mülaz�m (3 Ki�i). 

1324 : Mümeyyiz, Müsevvid (7 Ki�i), Müsevvid Muavini (2 Ki�i), Mübeyyiz 


1326 : Birinci Mümeyyiz, �kinci Mümeyyiz, Üçüncü Mümeyyiz, Müsevvidler: 

Müsevvid (6 Ki�i), Müsevvid Muavini (2 Ki�i); Mübeyyizler: 

Ba� Mübeyyiz, Mübeyyiz (14 Ki�i); Mülaz�mlar (9 Ki�i) 

Evrak (Kalemi) Odas� 

1284 : Muavin, Birinci Mukayyit, Mukayyit (4 Ki�i) 

1285 : Muavin, Mukayyit (4 Ki�i) 

1286 : Mümeyyiz, Mukayyit (5 Ki�i) 

1287-1288 : Müdür, Halep Mukay�d�, Mara� ve Zor Mukayyiti, Urfa Mukay-yiti, 

Vilayet Daireleri Umum Mukayyiti, Telgraf Mukayyiti, Arzuhal 

Mukayyiti, Defterci, 

Mukayyit Refiki (3 Ki�i) 

1290 : Mukayyit (5 Ki�i). 

283

ORSAM 


� 

1293-1295 : Müdür, Mukayyit (7 Ki�i). 

1299 : Ba�kâtip, Mukayyit (4 Ki�i). 

1300 : Ba�kâtip, Mukayyit, Kâtip (3 Ki�i). 

1302-1303 : Müdür, Kâtip (4 Ki�i). 

1305-1313 : Müdür, Memur (6 Ki�i). 

1314-1317 : Müdür, Müdür Muavini, Memur (5 Ki�i) 

1318 : Müdür, Müdür Muavini, Mukayyit (5 Ki�i), Mülaz�m (2 Ki�i). 

1319 : Müdür, Müdür Muavini, Mukayyit (3 Ki�i). 

1320-1323 : Müdür, Müdür Muavini, Mukayyit (5 Ki�i). 

1324 : Müdür, Müdür Muavini, Mukayyit (5 Ki�i), Mülaz�m (2 Ki�i) 

1326 : Müdür, Müdür Muavini, Mukayyit (6 Ki�i) 

Tahrir Dairesi 

1284-1285 : Mümeyyiz, Mukayyit (4 Ki�i) 

1286 : Mümeyyiz, Muavin, Mukayyit (3 Ki�i) 

1287 : Mümeyyiz, Muavin, Komisyon Ba�kâtibi, Nüfus ve Vukuat Ba�kâtibi 

1288 : Mümeyyiz, Komisyon Ba�kâtibi, Vukuat Kâtibi, Senedât ve �lamât 

Kâtibi, Tahsilât Kâtibi, Mülhakat 684 Kâtibi 

1290 : Komisyon Ba�kâtibi, Vukuat Ba�kâtibi, Senet ve �lam Mukayyiti, 

Yevmiye Kâtibi, Mülhakat Kâtibi 

�dare-i Umur-� Ecnebiye Dairesi 

1284 : �dare-i Umur-� Ecnebiye Muavini, Memur (5 Ki�i) 

1285 : Muavin, Memur (3 Ki�i) 

1286 : Memur (4 Ki�i) 

1287-1288 : Muavin, Türkçe Muavini, Memur (2 Ki�i) 

Vilayet Tefti� ve Tahsil Memurlar� 

1284 : Reis (Müfetti�), Muavini, Birinci S�n�f Müfetti�ler (4 Ki�i), �kinci S�n�f 

Müfetti�ler (11 Ki�i), Üçüncü S�n�f Müfetti�ler (7 Ki�i), Ba� Tahsildar 

(9 Ki�i) 


Müfetti�ler (12 Ki�i), Üçüncü S�n�f Müfetti�ler (7 Ki�i) 


Müfetti�ler (10 Ki�i), Üçüncü S�n�f Müfetti�ler (13 Ki�i), Ba� Tahsildarlar 

(9 Ki�i) 

1287 : Reis (Müfetti�), Muavini; Birinci S�n�f Müfetti�ler (4 Ki�i), �kinci S�n�f 

Müfetti�ler (8 Ki�i), Üçüncü S�n�f Müfetti�ler (11 Ki�i), Ba� Tahsildarlar 

(9 Ki�i) 

684 Ba�l�lar, ba�l� olan yerler. 

284


___________________________________________________________________________________�� 


Müfetti�ler (10 Ki�i), Üçüncü S�n�f Müfetti�ler (25 Ki�i) 

Rüsumat 685 Memurlar� 

Rüsumat Memurlar� y�llara göre farkl�l�k arz etmektedir. Her y�l�n unvan� ve 

kadrosu aynen a�a��da verilmi�tir. 

1284 : Halep Rüsumat Naz�r�, Muavini, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Muhasebe Birinci Refiki, Tahrirat Birinci Refiki, Sand�k Emini. 

Rüsumat �daresi Memurlar�: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini. 

Duhan Memurlar�: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini 

Liva 686-Kaza ve Ba�l�lar� Rüsumat Memurlar�: Antakya Kazas� Memuru, Antep 

Kazas� Memuru, Kilis Kazas� Memuru, Urfa Kazas� Memuru, Birecik 

Kazas� Memuru, Mara� Kazas� Memuru, Rumkale Kazas� Memuru, 

Elbistan Kazas� Memuru, Adana Kazas� Memuru, Mersin 

Kazas� Memuru, Tarsus Kazas� Memuru, Payas Kazas� Memuru, 

Bilan Kazas� Memuru, Kabav �skelesi Memuru. 

�skenderun �skelesi Rüsumat �daresi: Müdür, Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki, Tahrirat 

Ba�kâtibi, Refiki. 

Vilayet Memleha 687 ve Rüsumat Memurlar� 

1285 : Cübul Memlehas� Memuru, �dlip Memuru, Halep Memuru, Elbistan 

Memuru, Ordu Memuru, Bilan Memuru, Arsus Memuru, Payas 

Memuru, Ayas Memuru, Tarsus Memuru, Kozan Memuru, Zeytun 

Memuru, Karata� Memuru, Adana Memlehas� Memuru, Rumkale 

Memuru. 

Vilayet Rüsumat Naz�rl�� 

1286 : Naz�r, Muavini, Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki (3 Ki�i), Sand�k Emini, 

Tahrirat 

Ba�kâtibi, Refiki (3 Ki�i) 

Halep Vilayeti Gümrük �dareleri 

Halep Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini; Ba�l�lar�: Halep Rüsumat 

Memuru, Ba�kâtip, Sand�k Emini. 

�skenderun Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini; Ba�l�lar�: Bilan 

Memuru, Arsus Memuru, Payas Memuru, Ayas Memuru. 

Mersin Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini; Ba�l�lar�: Adana Memuru, 

Tarsus Memuru, Karata� Memuru, Bozanl� Memuru, Bo� Derbendi 

Memuru. 

685 Gümrük idâresi. 

686 Sancak. Kazadan büyük, vilâyetten küçük yerle�im merkezi. 

687 Tuz madeni. 

285

ORSAM 


� 

Urfa Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini 

Mara� Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip; Ba�l�lar�: Elbistan Memuru 

Birecik Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini; Ba�l�lar�: Rumkale 

Memuru. 

Süveydiye Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini. 

Antakya Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip; Ba�l�lar�: Ordu Memuru 

Kilis Gümrük �daresi: Müdür. 

Antep Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini 

Adana Gümrük �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini 

Cübul Memlehas�: Memur, Ba�kâtip, Sand�k Emini; Askeri Muhaf�z A�as� Binba��, 

1. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Yüzba��s� 

Vilayet Rüsumat Memurlar� 

1287 : Naz�r, Muavini. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (3 Ki�i) 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (3 Ki�i), Sand�k Emini, Halep Rüsumat Müdürü, 

Memur, Kâtip; Antakya Rüsumat Müdürü, Kâtip, Süveydiye Rüsumat 

Müdürü, Kâtip; Ordu Nahiyesi Memuru; Antep Rüsumat 

Müdürü, Kâtip; Kilis Rüsumat Müdürü; Mara� Rüsumat Müdürü, 

Kâtip; Elbistan Memuru; Urfa Rüsumat Müdürü, Kâtip; Rumkale 

Memuru; Birecik Rüsumat Müdürü, Kâtip; Cübul Memlehas� Memuru, 

Kâtip. 


1288 : Naz�r, Muavini. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (3 Ki�i) 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (3 Ki�i) 

Rüsumat �dareleri: �skenderun Rüsumat Müdürü, Ba�kâtip; Halep Rüsumat Müdürü, 

Ba�kâtip; Urfa Rüsumat Müdürü, Ba�kâtip; Antep Rüsumat 

Müdürü, Ba�kâtip; Birecik Rüsumat Müdürü, Kâtip; Mara� Rüsumat 

Müdürü, Kâtip; Antakya Rüsumat Müdürü, Kâtip; Kilis Rüsumat 

Müdürü; Cübul Memlehas� Memuru, Ba�kâtip; Bilan Rüsumat 

Memuru, Kâtip; Elbistan Rüsumat Memuru, Kâtip; Ordu Rüsumat 

Memuru; Rumkale Rüsumat Memuru. 

Vilayet Rüsumat �daresi 

1290 : Naz�r. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (3 Ki�i), Mukayyit 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (3 Ki�i) Nezaret Tahkikat Memuru, Nezaret Sand�k 

Emini, Müdüriyet Muhasebecisi, Müdüriyet Sand�k Emini, Birinci 

�stimator, Ba� Hademe. 

286


___________________________________________________________________________________�� 


1293 : Halep Rüsumat Nezareti: Rüsumat Naz�r�, Muavini. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki, Zimmet 

Kâtibi, Tezkere Kâtibi. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki, Dördüncü 

Refiki, Mukayyit, Evrak-� Sahiha Memuru, Sand�k Emini, Bandrol 

Memuru, Beyiye 688 Memuru. 

Ba�l�lar: Urfa Rüsumat Müdürü, Kâtip, Mara� Rüsumat Müdürü, Kâtip, �skenderun 

Rüsumat Müdürü, Kâtip, Birecik Rüsumat Müdürü, Kâtip, Süveydiye 

Rüsumat Müdürü, Kâtip, Antakya Rüsumat Müdürü, Kâtip, 

Kilis Rüsumat Müdürü, Kâtip, Antep Rüsumat Müdürü, Kâtip, Bâb 

Rüsumat Memuru, �dlip Rüsumat Memuru, Suruç Rüsumat Memuru, 

Rumkale Rüsumat Memuru, Nizip Rüsumat Memuru, Zeytun 

Rüsumat Memuru, Elbistan Rüsumat Memuru, And�r�n Rüsumat 

Memuru, Bulan�k Rüsumat Memuru, Bilan Rüsumat Memuru, 

Arsus Rüsumat Memuru, Harim Rüsumat Memuru, Cisr-i �u�ûr 

Rüsumat Memuru, Ordu Rüsumat Memuru, Cübul Memlehas� 

Memuru, Ba�kâtibi, Nedmer Memlehas� Memuru, Ba�kâtibi. 


1295 : Halep Rüsumat Naz�r�, Muavini. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (4 Ki�i), Evrak-� Sahiha Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Refiki (4 Ki�i), Mukayyit, Sand�k Emini, Urfa Rüsumat 

Müdürü, Mara� Rüsumat Müdürü, �skenderun Rüsumat Müdürü, 

Antep Rüsumat Müdürü, Antakya Rüsumat Müdürü, Kilis Rüsumat 

Müdürü, Birecik Rüsumat Müdürü, Süveydiye Rüsumat Müdürü, 

Zor Rüsumat Memuru, Bâb Rüsumat Memuru, Harim Rüsumat 

Memuru, BilanRüsumat Memuru, Elbistan Rüsumat Memuru, 

Bulan�k Rüsumat Memuru, Suruç Rüsumat Memuru, Nizip Rüsumat 

Memuru, Payas Rüsumat Memuru, �dlip Rüsumat Memuru, 

Cisr-i �u�ûr Rüsumat Memuru, Ordu Rüsumat Memuru, And�r�n 

Rüsumat Memuru, Arsus Rüsumat Memuru, Osmaniye Rüsumat 

Memuru, Rumkale Rüsumat Memuru, Tedmür Memlehas� Memuru, 

Cubul Memlehas� Memuru. 

Rüsum-� Seniye Nezareti 

1299 : Naz�r, Kontrol Memuru, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Sand�k Emini. A�ar ve A�nam Nezareti: Naz�r, Muhasebe Kalemi: 

Ba�kâtip, Birinci Refik, �kinci Refik, Üçüncü Refik. Tahrirat Kalemi: 

Ba�kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz. 

688 Sat��. 

287

ORSAM 


� 

Rüsum-� Seniye Nezareti 

1300 : Naz�r, Kontrol Memuru, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k 

Emini. 

A�nam ve A�ar Nezareti: Naz�r. Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, �kinci 

Refik, Üçüncü Refik. Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz. 

Vilayet A�ar Nezareti 

1302 : Naz�r. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, �kinci Refik, Üçüncü Refik. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz. 

Vilayet Evkaf 689 Müdürlükleri 

1284 : Adana Sanca�� Evkaf Müdürü, Halep Sanca�� Evkaf Müdürü, Urfa 

Sanca�� Evkaf Müdürü, Mara� Sanca�� Evkaf Müdürü, Antakya Kazas� 

Evkaf Müdürü. 

1285 : Adana Evkaf Müdürü, Halep Evkaf Müdürü, Urfa Evkaf Müdürü, 

Mara� Evkaf Müdürü, Antakya Evkaf Müdürü. 

1286 : Halep Evkaf Müdürü, Adana Evkaf Müdürü, Mara� Evkaf Müdürü, 

Urfa Evkaf Müdürü, Antakya Evkaf Müdürü. 

1287 : Halep Evkaf Müdürü, Urfa Evkaf Müdürü, Mara� Evkaf Müdürü, 

Antakya Evkaf Müdürü. 

1288 : Halep Evkaf Müdürü, Urfa Evkaf Müdürü, Mara� Evkaf Müdürü, 

Antakya Evkaf Müdürü Vekili, Antep Evkaf Müdürü Vekili, Kilis 

Evkaf Müdürü Vekili, �dlip Evkaf Müdürü Vekili, Mare Evkaf Müdürü 

Vekili. 

1290 : Evkaf Muhasebeci, Tahrirat Kâtibi, Muhasebe Kâtibi (2 Ki�i), Mübeyyiz 

1295 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Kâtip. 

Vilayet Evkaf �daresi 

1299 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Birinci Refik, Kâtip (4 Ki�i) 

1300 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muavini, Kâtip (4 Ki�i). 

1302-1303 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Kâtip (4 Ki�i), Evkaf Komisyonu Reisi: Müftü, 

Üyeler (3 Ki�i). 

1305-1307 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Kâtip (3 Ki�i), Sand�k Emini, Evkaf Komisyonu: 

Reisi: Müftü, Tabi Üye: Evkaf Muhasebecisi, Üyeler (3 Ki�i). 

1308-1309 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Kâtip (2 Ki�i), Sand�k Emini. 

Evkaf Komisyonu Reisi: Müftü, Üyeler (4 Ki�i). 

689 Vak�flar. 

288


___________________________________________________________________________________�� 

1310 : Muhasebeci, Muhasebe Kâtibi, Mukayyit (2 Ki�i), Sand�k Emini. 

Evkaf Komisyonu: Reisi: Müftü, Üyeler (6 Ki�i). 

1312 : Muhasebeci, Ba� Kâtip, Muhasebe Kâtibi, Mukayyit (2 Ki�i), Mübeyyiz, 

Sand�k Emini. Evkaf Komisyonu: Reisi, Üyeler (5 Ki�i). 

1313 : Muhasebeci, Ba� Kâtip, Muhasebe Kâtibi, Mukayyit, Muvakkat Muhasebe 

Mübeyyizi, Mübeyyiz, Mukayyit, Muvakkat Muhasebe 

Mukayyiti (2 Ki�i), Sand�k Emini, Tahsildar (3 Ki�i). Evkaf Komisyonu: 

Reisi, Üyeler (4 Ki�i). 

1314 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Muhasebe Kâtibi Refiki (5 

Ki�i), Sand�k Emini, Tahsildar (4 Ki�i). Evkaf Komisyonu: Reisi, 

Üyeler (4 Ki�i) 

1315-1316 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Muhasebe Kâtibi Refiki (6 



1317 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Muhasebe Kâtibi Refiki (7 



1318-1319 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Muhasebe Kâtibi Refiki, 

Kâtip (6 Ki�i), Sand�k Emini, Tahsildar (5 Ki�i). Evkaf Komisyonu: 

Reisi, Üyeler (4 Ki�i). 

1320-1322 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Tahrirat ve Komisyon Kâtibi, 

Kâtip (6 Ki�i), Sand�k Emini, Tahsildar (4 Ki�i). Evkaf Komisyonu: 

Reisi: Müftü, Üyeler (4 Ki�i). 

1323 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Kâtip (6 

Ki�i), Sand�k Emini, Tahsildar (5 Ki�i). Evkaf Komisyonu: Reisi: 

Müftü, Üyeler (5 Ki�i), Kâtip. 

1324 : Muhasebeci, Ba�kâtip, Vilayet Muhasebe Kâtibi, Merkez Muhasebe 

Kâtibi, Kâtip (6 Ki�i), Sand�k Emini, Tahsildar (5 Ki�i). 

Evkaf Komisyonu: Reisi: Müftü, Üyeler (4 Ki�i), Kâtip. 

Evkaf-� Münderise 690 Komisyonu: Birinci Reis, �kinci Reis, Üyeler (4 Ki�i). 

1326 : Evkaf Komisyonu: Reisi (Müftü), Evkaf Muhasebecisi, Üyeler (4 

Ki�i) 

Vilayet Arazi Memurlar� 

1284-1286 : Adana Sanca�� Arazi Memuru, Mara� Sanca�� Arazi Memuru, Urfa 

Sanca�� Arazi Memuru, Kozan Sanca�� Arazi Memuru, Payas Sanca�� 

Arazi Memuru 

1287 : Halep Arazi Memuru, Urfa Arazi Memuru, Mara� Arazi Memuru, 

1288 : Halep Arazi Memuru, Mara� Arazi Memuru, Kâtibi, Antep Tapu 

Kâtibi, Tapu Kâtibi, Bâb ve Cübul Tapu Kâtibi. 

690 �ndiras eden. Eseri, izi ni�ân� kalmam�� olan. 

289

ORSAM 


� 

Vilayet Telgraf Memurlar� 

1284 : Halep Telgraf Müdürü, 1. S�n�f Muhabere Memuru (2 Ki�i), 2. S�n�f 

Muhabere Memuru (2 Ki�i) 

Ecnebi Muhabere Memurlar�: 1. S�n�f Ecnebi Muhabere Memuru, 2. S�n�f Ecnebi 

Muhabere Memuru, 3. S�n�f Ecnebi Muhabere Memuru, Urfa Telgraf 

Müdürü, Adana Telgraf Müdürü, Birecik Telgraf Müdürü, �skenderun 

Telgraf Müdürü. 

1285 : Halep Telgraf Müfetti�i, Halep Telgraf Müdürü, 1. S�n�f Muhabere 

Memuru (2 Ki�i), 2. S�n�f Muhabere, Memuru (2 Ki�i), 3. S�n�f Muhabere 

Memuru (2 Ki�i), 3. S�n�f �stasyon �efi, 1. S�n�f Muhabir, 2. 

S�n�f Muhabir Urfa Telgraf Müdürü, 3. S�n�f Muhabere Memuru, 5. 

S�n�f Ecnebi Lisan Memuru Adana Telgraf Müdürü, 3. S�n�f Muhabere 

Memuru; Birecik Telgraf Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru; 

�skenderun Telgraf Müdürü, 3. S�n�f Muhabere Memuru, Tarsus 

Telgraf Müdürü, 3. S�n�f Muhabere Memuru. 

1286 : Halep Vilayeti Telgraf Müfetti�i Muavini. 

Halep Telgrafhanesi: Müdür, 1. S�n�f Muhabere Memuru (2 Ki�i), 2. S�n�f Muhabere 

Memuru, Muhabere Memuru (3 Ki�i), 3. S�n�f �stasyon �efi, 1. S�n�f 

Muhabere Memuru (2 Ki�i), 2. S�n�f Muhabere Memuru. 

Urfa Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru, 5. S�n�f �stasyon �efi 

Adana Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

Birecik Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

�skenderun Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

Antakya Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

Tarsus Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

Mara� Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

Antep Telgrafhanesi: Müdür, 3. S�n�f Muhabere Memuru 

Kilis Telgrafhanesi: Müdürü, 

Mersin Telgrafhanesi: Müdürü. 

Cisr-i �u�ûr Telgrafhanesi: Müdürü. 

1287 : Müfetti�, Muavin, Halep Telgrafhanesi Müdürü, Muhabere Ba� 

Memuru, Muhabere Memuru (6 Ki�i), Halep Ecnebi Lisan Ba� Memuru, 

Muhabere Memuru (3 Ki�i). 

Antakya Telgrafhanesi Müdürü, Muhabere Memuru; Antep Telgrafhanesi 

Müdürü, Muhabere Memuru; Kilis Telgrafhanesi Müdürü; 

Cisr-i �u�ûr Telgrafhanesi Müdürü, Urfa Telgrafhanesi Müdürü, 

Ecnebi Muhaberat Memuru, Muhabere Memuru; Birecik Telgrafhanesi 

Müdürü, Muhabere Memuru; Mara� Telgrafhanesi Müdürü, 

Muhabere Memuru; �skenderun Telgrafhanesi Müdürü, Ecnebi 

Muhaberat Memuru, Muhabere Memuru; Mare Telgrafhanesi Memuru. 

Vilayet Postahane Memurlar�: 

Halep Postahanesi Merkez Müdürü, Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i), Antep 

Pul Memuru, Mara� Postahanesi Müdürü, �skenderun Postahanesi 

290


___________________________________________________________________________________�� 

Müdürü, Antakya Pul Memuru, Kilis Pul Memuru, Birecik Pul Memuru, 

Urfa Pul Memuru. 

1288 : Müfetti�, Muavin, Halep Telgrafhanesi Müdürü, Muhabere Ba� 

Memuru (2 Ki�i), Muhabere Memuru (5 Ki�i). 

Antakya Telgrafhanesi Müdürü, Muhabere Memuru; Antep Telgrafhanesi 

Müdürü, Muhabere Memuru; Kilis Telgrafhanesi Müdürü; 

Cisr-i �u�ûr Telgrafhanesi Müdürü; Mare Telgrafhanesi Memuru; 

�dlip Telgrafhanesi Müdürü; Halep Ecnebi Lisan Ba� Memuru, 

Muhabere Memuru (2 Ki�i), Makineci; Urfa Telgrafhanesi Müdürü, 

Ecnebi Muhaberat Memuru, Muhabere Memuru; Birecik Telgrafhanesi 

Müdürü, Muhabere Memuru; Mara� Telgrafhanesi Müdürü, 

Muhabere Memuru, �skenderun Telgrafhanesi Müdürü, Ecnebi 

Muhaberat Memuru, Muhabere Memuru. 

Vilayet Posta Memurlar� 

Halep Merkez Müdürü, Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i), Antakya �ubesi 

Pul Memuru, Urfa �ubesi Pul Memuru, �skenderun Posta Müdürü, 

Kilis �ubesi Pul Memuru, Antep �ubesi Pul Memuru, Mara� Posta 

Memuru, Birecik �ubesi Pul Memuru. 

1290 : Muavin (2 Ki�i), Kâtibi 

Halep Telgraf ve Posta Müdürü, Posta Kâtibi, Muhabere Ba� Memuru, Muhabere 

Memuru (4 Ki�i), Türkçe Muhaberat Ba� Memuru, Muhabere Memuru 

(4 Ki�i), Ecnebi Lisan Ba� Memuru, Muhabere Memuru (3 Ki- 

�i), Posta Kâtibi. 

Vilayet Telgraf ve Posta Memurlar� 

291 

Halep Posta ve Telgraf Müdürlü�ü 

1293 : Halep Vilayeti Telgraf ve Posta Müfetti�i, Muavini

ORSAM 


� 

Halep Telgrafhanesi: Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere Ba� Memuru (2 Ki�i), 

Muhabere Memuru (8 Ki�i), Ecnebi Muhabere �stasyon �efi, Ecnebi 

Muhabere Ba� Memuru (3 Ki�i), Makineci, Postahane Türkçe Kâtibi, 

Ecnebiye Kâtibi, Mukayyit. 

Urfa Telgrafhanesi: Müdür, Muhabere Memuru; Mara� Telgrafhanesi: Müdür, 

Muhabere Memuru; Kilis Telgrafhanesi: Müdür; �skenderun Telgrafhanesi: 

Müdür, Muhabere Memuru, Fevanster Memuru; Antakya 

Telgrafhanesi: Müdür, Muhabere Memuru; Birecik Telgrafhanesi: 

Müdür, Muhabere Memuru; Antep Telgrafhanesi: Müdür; 

Mare Telgrafhanesi: Müdür; �dlip Telgrafhanesi: Müdür; Cisr-i 

�u�ûr Telgrafhanesi: Müdür. 

1295 : Halep ve Adana Telgraf ve Posta Ba� Müdürü. Halep Vilayeti Seyyar 

Müfetti�i, Adana Vilayeti Seyyar Müfetti�i, Ba� Müdürlük Kâtibi 

Halep Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere Ba� Memuru (2 Ki�i), Muhabere 

Memuru (7 Ki�i), Ecnebi Lisan Ba� Memuru, Refiki (3 Ki�i), Makinist 

Halep Posta Memuru, Kâtip, Mukayyit; Mara� Telgraf ve Posta 

Müdürü, Refiki; Urfa Telgraf ve Posta Müdürü, Refiki; Antakya 

Telgraf ve Posta Müdürü, Refiki; �skenderun Telgraf ve Posta 

Memuru; Refiki, Ecnebi Muhabere Memuru, Refiki; Cisr-i �u�ûr 

Telgraf ve Posta Memuru, Refiki; Kilis Telgraf ve Posta Memuru; 

Antep Telgraf ve Posta Memuru; �dlip Telgraf ve Posta Memuru; 

Mare Telgraf ve Posta Memuru; Birecik Telgraf ve Posta Memuru 

1299 : Halep ve Adana Bölgesi Ba� Müdürü, Halep Vilayeti Müfetti�i, Ba� 

Müdürlük Kâtibi, Muavini, Halep Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere 

Memuru (5 Ki�i), Ecnebi Muhabere Memuru, Halep Posta 

Memuru, Kâtibi, Türkçe Muhabere Memuru (4 Ki�i), Ecnebi Muhabere 

Memuru (2 Ki�i), Makineci. 

1300 : Halep ve Adana Bölgesi Ba� Müdürü, Halep Vilayeti Müfetti�i, Ba� 

Müdürlük Kâtibi, Muavini, Halep Telgraf ve Posta Müdürü, Türkçe 

Muhabere Memuru (10 Ki�i), Ecnebi Muhabere Memuru (4 Ki�i), 

Makineci, Halep Posta Memuru, Kâtibi. 

1302 : Ba� Müdür, Müfetti�, Muavini, Ba� Müdürlük Kâtibi. Halep Telgraf 

ve Posta Müdürü, Muhabere Memurlar�: Türkçe Muhabere Ba� 

Memuru (2 Ki�i), Muhabere Memuru (8 Ki�i), Ecnebi Muhabere Ba� 

Memuru, Refiki (4 Ki�i), Makineci, Halep Posta Memuru, Kâtibi. 

1303 : Halep ve Adana Vilayetleri Ba� Müdürü 

Halep Vilayeti Müfetti�i, Muavini, Ba� Müdürlük Kâtibi, Halep 

Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere Memurlar�: Türkçe Muhabere 

Ba� Memuru, Muhabere Memuru (9 Ki�i), Ecnebi Muhabere Ba� 

Memuru, Refiki (3 Ki�i), Makineci, Halep Posta Memuru, Kâtibi, 

Mukayyit. 

1305 : Halep ve Adana Vilayetleri Ba� Müdürü. 

Halep Vilayeti Müfetti�i, Muavini, Halep Telgraf ve Posta Müdürü, 

Ba� Müdürlük Kâtibi, Refiki (2 Ki�i). 

292


___________________________________________________________________________________�� 

Muhabere Memurlar�: Türkçe Muhabere Ba� Memuru, Muhabere Memuru (9 Ki�i), 

Ecnebi Muhabere Ba� Memuru, Refiki (3 Ki�i), Makineci, Halep 

Posta Memuru, Kâtibi, Mukayyit. 

1306 : Halep ve Adana Ba� Müdürü, Halep Vilayeti Müfetti�i, Muavini 

Ba� Müdürlük Ba�kâtibi, Ba� Müdürlük Muhasebe Ba�kâtibi, Ba� 

Müdürlük Muhasebe �kinci Kâtibi, Ba� Müdürlük Tahrirat Refiki, 

Halep Merkez Müdürü, Halep �stasyon �efi, Halep Posta Müdürü. 

Türkçe Muhaberat Memurlar�: Ba� Memur (3 Ki�i), Muhabere Memuru (7 Ki�i) . 

Frans�zca Muhaberat Memurlar�: Memur (3 Ki�i), Çobanbey Memuru, Posta Kâtibi, 

Posta Mukayyiti, Türkçe �agird (2 Ki�i), Frans�zca �agird (2 Ki�i), 

Makineci. Antep Müdürü, Memuru, Kilis Memuru, �agirdi, Mare 

Memuru, Cisr-i �u�ûr Memuru, Muhabere Memuru, Ömer A�a 

Merkez Memuru, Antakya Müdürü, Türkçe ve Frans�zca Muhaberat 

Memuru, �skenderun Müdürü, Türkçe Muhabere Memuru, 

Frans�zca Muhabere Memuru, Posta Kâtibi. 

Urfa Sanca�� : Müdür, Muhabere Memuru, �agirdi, Birecik Memuru 

Mara� Sanca��: Müdür, �agirdi, Elbistan Memuru, �agirdi 

1307 : Halep ve Adana Ba� Müdürü, Müfetti� Muavini, Ba� Müdürlük 

Ba�kâtibi, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Refiki, �kinci Kâtip 

Merkez Telgraf Müdürlü�ü: Müdür, �stasyon �efi. 

Muhabere Memurlar�: Türkçe Ba� Memuru (2 Ki�i), Muhabere Memuru (8 Ki�i), 

�agird (3 Ki�i), Makineci, Frans�zca Ba� Memuru, Frans�zca Memuru 

(3 Ki�i). 

Merkez Posta Müdürlü�ü: Müdür, Kâtip, Mukayyit. 

1308 : Ba� Müdür, Müfetti� Muavini (2 Ki�i), Ba� Müdürlük Ba�kâtibi, Tahrirat 

Kâtibi, Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki, Merkez Müdürü, �ef, Türkçe 

Muhabere Ba� Memuru, Muhabere Memuru (6 Ki�i), Memur (4 

Ki�i), Türkçe �agird (3 Ki�i), Frans�zca Muhabere Memuru, Memur 

(3 Ki�i), Makineci. 

Merkez Posta Müdüriyeti: Müdür, Kâtip, Mukayyit 

1309 : Ba� Müdür, Müfetti� Muavini (2 Ki�i), Ba� Müdürlük Ba�kâtibi, Tahrirat 

Kâtibi, Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki, Merkez Müdürü, Türkçe 

Muhabere Ba� Memuru, Muhabere Memuru (7 Ki�i), Memur (2 Ki- 

�i), Çoban�kbey Memuru, Muvakkat Muhabere Memuru (4 Ki�i), 

Frans�zca �efi, Frans�zca Muhabere Memuru, Memur (3 Ki�i). 

Merkez Posta Müdüriyeti: Müdür, Kâtip, Mukayyit 

1310 : Ba� Müdür, Müfetti� Muavini (2 Ki�i), Ba� Müdürlük Ba�kâtibi, Muhasebe 

Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Refiki, Merkez Müdürü, Türkçe 

Muhabere Ba� Memuru, Muhabere Memuru (7 Ki�i), Memur (2 Ki- 

�i), Çobanbey Memuru, Mülaz�m (3 Ki�i), Frans�zca �efi, Frans�zca 

Muhabere Ba� Memuru, Muhabere Memuru (3 Ki�i). 

Merkez Posta Müdüriyeti: Müdür, Kâtip, Mukayyit, Müvezzi (2 Ki�i), Tatar (12 

Ki�i). 

1312 : Ba� Müdür, Müfetti�, Muavini (2 Ki�i), Muhasebe Ba�kâtibi, Kâtip, 

Tahrirat Ba�kâtibi, Kâtip, Veznedar, Merkez Müdürü, Servis �efi, 

Muhabere Ba� Memuru (2 Ki�i), Muhabere Memuru (10 Ki�i), Ecne- 

293

ORSAM 


� 

bi Muhaberat �efi, Muhabere Ba� Memuru, Muhabere Memuru (3 

Ki�i), Makineci, Ambar Memuru, Telgraf Müvezzii (4 Ki�i), Ba�çavu� 

(2 Ki�i), Çavu� (10 Ki�i). 

Merkez Posta Müdüriyeti: Müdür, Ba�kâtip, Muavini, Mukayyit, Müvezzi (2 Ki�i), 

Tatar (12 Ki�i). 

1313 : Ba� Müdürlük Dairesi, Ba� Müdür, Müfetti�, Muavini, Ba�kâtip, 

Muhasebe Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k Emini, Merkez Müdürü, 

Vali Kona�� Müdürü, �ef, Muhabere Ba� Memuru (3 Ki�i), Muhabere 

Memuru (12 Ki�i), Ecnebi Lisan �efi, Ecnebi Lisan Ba� Memuru, 

Memur (3 Ki�i), Makineci 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Ba�kâtip, Kâtip, Mukayyit. 

1314 : Ba� Müdürlük Dairesi: Ba� Müdür, Müfetti�, Ba�kâtip, Muhasebe 

Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k Emini, Merkez Müdürü, Vali Kona�� 

Müdürü, �ef, Muhabere Ba� Memuru (3 Ki�i), Muhabere Memuru 

(11 Ki�i), Ecnebi Muhaberat �efi, Ecnebi Muhaberat Ba� Memuru, 

Ecnebi Muhaberat Memuru (5 Ki�i), Makineci. 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip, Mukayyit, �ube Memuru, 

Ambar Memuru. 


Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k Emini, Merkez Müdürü, Vali Kona�� 

Müdürü, �ef, Muhabere Ba� Memuru (3 Ki�i), Muhabere Memuru (9 

Ki�i), Ecnebi Muhaberat Ba� Memuru, Ecnebi Muhaberat Memuru 

(3 Ki�i), Makineci. 


Ambar Memuru. 


Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k Emini, Merkez Müdür, Vali Kona�� 

Müdürü, �ef, Muhabere Memuru (12 Ki�i), Ecnebi Muhaberat �efi, 

Ecnebi Muhaberat Ba� Memuru, Ecnebi Muhaberat Memuru (3 Ki- 

�i), Makineci. 


Ambar Memuru. 


Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k Emini, Makinist, Ba�çavu�, Ambar 

Memuru. 

Merkez Müdürlü�ü: Müdür, Müdür Muavini, Vali Kona�� Müdürü, Nöbet Ba� 

Memuru (3 Ki�i), Muhabere Memuru (10 Ki�i), Çavu� (6 Ki�i), 

�agirdan (13 Ki�i), Muvass�l (5 Ki�i). 

Merkez Ecnebi Muhaberat Memurlu�u: �stasyon �efi, Muhabere Memuru (4 Ki�i). 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip, Mukayyit, Ba� Müvezzi, 

Müvezzi; �ube Memurlar� (2 Ki�i). 


Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Mukayyit, Sand�k Emini, Makinist, Ba�çavu�, 

Ambar Memuru. 

294


___________________________________________________________________________________�� 

Merkez Müdürlü�ü: Müdür, Müdür Muavini, Vali Kona�� Memuru, Nöbet Ba� 

Memuru (3 Ki�i), Muhabere Memuru (11 Ki�i), Çavu� (6 Ki�i), 

�agirdan (13 Ki�i), Telgraf Muvass�l� (5 Ki�i). 

Merkez Ecnebi Muhaberat Memurlu�u: �stasyon �efi, Muhabere Memuru (5 Ki�i). 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i), Birinci 

Müvezzi, Müvezzi; �ube Memurlar� (2 Ki�i). 

1319 : Ba� Müdür, Müfetti�, Ba�kâtip, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi, 

Veznedar, Kalem Mukayyiti. 

Merkez Müdürlü�ü: Müdür, Müdür Muavini, Vali Kona�� Memuru, Türkiye Muhaberat 

Ba� Memuru (3 Ki�i), Muhabere Memuru (10 Ki�i). 

Merkez Ecnebi Muhaberat Memurlu�u: Müdür, Muhabere Memuru (5 Ki�i), Makineci. 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip (2 Ki�i), Mukayyit, Ba� Müdürlük 

Ambar Memuru. 

1320 : Ba� Müdür, Ba�kâtip, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi (2 Ki�i), 

Veznedar, Mukayyit. 



Merkez Ecnebi Muhaberat Memurlu�u: �ef, Muhabere Memuru (5 Ki�i), Makinist. 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip (2 Ki�i), Mukayyit, Ba� Müdürlük 

Ambar Memuru. 

1321 : Ba� Müdür, Fav Hatt� Ba� Müfetti�i, Müfetti�, Ba�kâtip, Muhasebe 

Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi (2 Ki�i), Mukayyit, Veznedar, Makinist, 

Ambar Memuru. 



Merkez Ecnebi Muhaberat Memurlu�u: �ef, Muhabere Memuru (5 Ki�i). 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip (2 Ki�i), Mukayyit, Ba� Müvezzi, 

Müvezzi (2 Ki�i). 



Ambar Memuru. 




Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Kâtip, �ttihad Memuru, Kâtip, 

Mukayyit, Ba� Müvezzi, Müvezzi (2 Ki�i). 



Ambar Memuru. 

Merkez Müdürlü�ü: Müdür, Müdür Muavini, Vali Kona�� Memuru, Türkçe Tahrirat 

Ba� Memuru, Muhabere Memuru (15 Ki�i). 


Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Havalename Memuru, Kâtip, 

�ttihad Memuru, Kâtip, Mukayyit, Ba� Müvezzi, Müvezzi (2 Ki�i). 

295

ORSAM 


� 



Ambar Memuru. 

Merkez Müdürlü�ü: Müdür, Müdür Muavini, Vali Kona�� Memuru, Türkçe Tahrirat 

Ba� Memuru, Muhabere Memuru (14 Ki�i). 


Fav Hatt� Memurlu�u: �ef, Birinci Derece Memur (3 Ki�i), �kinci Derece Memur (3 

Ki�i), Memur Muavini (5 Ki�i). 

Merkez Posta �daresi: Müdür, Emanet Memuru, Havalename Memuru, Kâtip, 

�ttihad Memuru, Kâtip, Mukayyit, Ba� Müvezzi, Müvezzi (2 Ki�i). 

1326 : Ba� Müdür, Fav Hatt� Ba� Müfetti�i, Halep Telgraf ve Posta Müfetti- 

�i, Fav Hatt� Müfetti�i 

Ba� Müdürlük Kalemi: Ba�kâtip, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Kâtip, Mukayyit, 

Sand�k Emini, Makineci. 

Telgraf Merkezi Türkçe Muhaberat K�sm�: Merkez Müdürü, Müdür Muavini, Ba� 

Memur, Vali Kona�� Memuru, Memur (13 Ki�i). 

Ecnebi Muhaberat K�sm�: Merkez ve Hevek (152) �efi, Hevek Memuru (2 Ki�i), 

Hevek Memuru Muavini (7 Ki�i), Ecnebi Muhaberat Ba� Memuru, 

Ecnebi Muhaberat Memuru (2 Ki�i). 

Posta �daresi: Müdür, Havale Memuru, Emanet Memuru, �ttihad Memuru, Kâtip (2 

Ki�i), Mühime Memuru. 

Halep Belediye Dairesi Meclisi 

1284-1285 : Reis: (Ali Efendi), Üyeler (9 Ki�i), Kâtip, Sand�k Emini, Memleket 

Tabibi, Karantina Hekimi. 

1293 : Reis: (Sadettin Efendi), Muavini, Tabip, Üyeler (5 Ki�i), Kâtip 

Ebniye Muavini, Menafi-i Umumiye Sand�� Memuru. 

1295 : Reis (Zeki Bey) , Muavin, Üyeler (8 Ki�i). Tabip, Ba�kâtip, Sand�k 

Emini, Ebniye Muavini, Menafi-i Umumiye Sand�� Memuru. 

1299 : Mukayyit (4 Ki�i). 

1305 : Reis (�zzet Bey), Muavini, Tabip, Üyeler (9 Ki�i), Ba�kâtip, �kinci 

Kâtip 

Belediye Eczahanesi: Eczac�, Cerrah, Karantina Tabibi. 

1306 : Reis (Hüsamettin Efendi), Tabip. Üyeler (9 Ki�i), Ba�kâtip, Belediye 

Eczahanesi: Eczac�, Cerrah; Karantina �daresi: Karantina Tabibi. 

1307 : Reis (Hüsamettin Efendi), Üyeler (8 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Dairesi Di�er Memurlar�: Tabip, Eczac�, Sand�k Emini, Ba� Müfetti�, Kana 

ve Nehir Memuru, Mimar Kalfas�, Cerrah, Tulumbac�, �kinci Müfetti�, 

Tamirat Memuru, Üçüncü Müfetti�, 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Hesap Mukayyiti, Mukayyit, Mübeyyiz (4 Ki�i), Ke�if 

Kâtibi, Karantina Tabibi. 

1308 : Reis (Hüsamettin Efendi), Üyeler (8 Ki�i). 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, Ke�if Kâtibi, Müfetti�, Tanzifat Kâtibi, Sand�k 

Emini , Tabip, Cerrah, Eczac�, Müfetti�, Tulumbac�, Karantina Tabibi. 

296


___________________________________________________________________________________�� 

1309 : Reis (Hüsamettin Efendi), Muavini, Üyeler (7 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, Ke�if Kâtibi, Müfetti�, Muhasebe ��leri ve 

Kontrato Mukayyiti, Sand�k Emini, Tulumbac�, Tabip, Cerrah, Eczac�, 

Halep Karantina Tabibi. 

1310 : Reis (Abdurrahman Efendi), Üyeler (8 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, Muhasebe Kâtibi, Sand�k Emini, Mukayyit, 

Tanzifat Kâtibi, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Tabip, Tabip 

Muavini, Eczac�, Halep Karantina Tabibi. 

1312 : Reis (Ahmet Muhtar Bey), Üyeler (7 Ki�i), Ba�kâtip. 


Tanzifat Kâtibi, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, S�hhiye 

Müfetti�i, Halep Karantina Tabibi, Tabip Vekili, Eczac�. 

1313 : Reis (Ahmet Muhtar Bey), Üyeler (7 Ki�i), Ba�kâtip 


Tanzifat Kâtibi, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti� 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Halep Karantina Tabibi, Belediye Tabibi, Belediye 

Tabibi Muavini, Eczac�. 

1314 : Reis (Ahmet Muhtar Bey), Üyeler (5 Ki�i), Ba�kâtip 


Tanzifat Kâtibi, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti�, 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Halep Karantina 

Tabibi, Belediye Tabibi Muavini, A�� Daimi Memuru, Eczac�. 

1315 : Reis (Sad�k Bey), Üyeler (9 Ki�i), Ba�kâtip. 


Mühendis, Tanzifat Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti� 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Halep Karantina Tabibi, Belediye 

Tabibi Muavini, Eczac�, A�� Daimi Memuru. 

1316 : Reis (Sad�k Bey), Üyeler (11 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Ba�kâtip Muavini, Muhasebe Kâtibi, Sand�k Emini, Mukayyit, 

Tanzifat Kâtibi, Mühendis Muavini (Yüzba��), Ke�if Kâtibi, 

Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti�. 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Eczac�, Halep Karantina Tabibi, 

A�� Daimi Memuru. 

1317 : Reis (Mehmet Sad�k Bey), Üyeler (11 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Ba�kâtip Muavini, Hesap Kâtibi, Tanzifat Kâtibi, Sand�k 

Emini, Mukayyit ve Mübeyyiz, Ke�if Kâtibi. 

Kalfalar: Mühendis, Muavini, Tulumbac�, Ba� Müfetti�, Mimar, Bimarhaneci. 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, A�� Memuru, Karantina Tabip 

Vekili. 

1318 : Reis (Mehmet Be�ir Efendi), Üyeler (9 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Ba�kâtip Muavini, Hesap Kâtibi, Tanzifat Kâtibi, Sand�k 

Emini, Mukayyit ve Mübeyyiz, Ke�if Kâtibi. 

Mühendis ve Kalfalar: Mühendis, Muavini, Ba� Müfetti�, Mimar, Tulumbac�, Bimarhaneci. 

297

ORSAM 


� 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Tabip Muavini, Eczac�, A�� Memuru, 

Karantina Tabip Vekili (Binba��). 

1319-1320 : Reis (Mehmet Be�ir Efendi), Üyeler (10 Ki�i), Ba�kâtip. 


Tanzifat Kâtibi. 

Mühendis ve Kalfalar: Mühendis, Muavini, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, 

Ba� Müfetti�. 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Tabip Muavini, A�� Daimi Memuru. 

1321 : Reis (�smail Sad�k Bey), Üyeler (9 Ki�i), Ba�kâtip. 


Tanzifat Kâtibi, Kontorato Kâtibi. 

Mühendis ve Kalfalar: Mühendis, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti�. 

S�hhiye Heyeti: S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Tabip Muavini, Eczac�, A�� Daimi 

Memuru. 

1322 : Reis (�smail Sad�k Bey), Üyeler (11 Ki�i), Ba�kâtip. 


Tanzifat Kâtibi, Kontorato Kâtibi. 

Mühendis ve Kalfalar: Mühendis, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti�. 


Memuru. 

1323-1324 : Reis (�smail Sad�k Bey), Üyeler (11 Ki�i), Ba�kâtip. 


Tanzifat Kâtibi, Kontorato Kâtibi, Mukayyit. 

Mühendis ve Kalfalar: Mühendis, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti� 

(2 Ki�i). 


Memuru. 

1326 : Reis (Salih Efendi), Üyeler (11 Ki�i), Ba�kâtip. 

Belediye Kalemi: Ba�kâtip, Ba�kâtip Muavini, Muhasebe Kâtibi, Sand�k Emini, 

Tanzifat Kâtibi, Kontrato Kâtibi, Mukayyit (2 Ki�i). 

Mühendis ve Kalfalar: Mühendis, Ke�if Kâtibi, Tulumbac�, Mimar Kalfas�, Ba� Müfetti� 

(2 Ki�i). 

S�hhiye Heyeti : S�hhiye Müfetti�i, Belediye Tabibi, Tabip Muavini, A�� Memuru, 

Belediye Kabilesi. 691 

Emlak Tahrir Komisyonu Memurlar� 

1284 : Halep Emlak Tahrir Reisi, Komisyon Ba�kâtibi, Refiki (2 Ki�i), Muharrir 

692 (7 Ki�i), Adana Tahrir Memuru, Refiki (3 Ki�i), Mara� Tahrir 

Muharrirleri (8 Ki�i). 

691 Ebe. 

692 Yazan, tahrir eden. Kâtip. 

298


___________________________________________________________________________________�� 

1290 : Reis: Emlak Muharriri, Üyeler (5 Ki�i), Ba�kâtip. 

1293 : Vilayet Tahrir-i Emlak Mümeyyizi, Ba�kâtip, Kâtip, �lamat Kâtibi, 

Tahsilât Kâtibi, Mizan 693 Kâtibi, Defterci, Birinci Seyyar F�rka: Muharrir, 

Refiki, Mukayyit (2 Ki�i), Messah 694 (2 Ki�i), �kinci Seyyar 

F�rka: Muharrir, Refiki, Mukayyit (2 Ki�i), Messah (2 Ki�i), Üçüncü 

Seyyar F�rka: Muharrir, Refiki, Mukayyit (2 Ki�i), Messah (2 Ki�i). 

1295 : Reis, Üyeler (7 Ki�i), Ba�kâtip 

Vilayet Matbaas� 

1285 : Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Arapça Mütercimi, Türkçe Muharriri, 

Ermenice Muharriri, Müdür ve Litografya 695 Memuru, Hattat, 

Ba� Mürettib 696, Mürettib (3 Ki�i), Ermeni Mürettibi, Litografya 

Memuru Muavini, Litografya Merdane Ustas� 697 (2 Ki�i), Sikkeci, 

Merdaneci, Mürettib Muavini, Ermeni Mürettib Muavini, Müvezzi 

698 (2 Ki�i). 

1286 : Müdür, Hattat 699, Ba� Mürettib, Muavini, Mürettib (5 Ki�i), Litografyac�, 

Kâtip, Tercüman, Muavini, Merdaneci, Muavini, Sikkeci, Muavini, 

Müvezzi (2 Ki�i). 

1287 : Müdür, Hattat, Ba� Mürettib, Mürettib (5 Ki�i), Litografya Muavini 

(2 Ki�i), Kâtip, Makineci, Muavin, Müvezzi. 

1288 : Müdür, Hattat, Mürettib (2 Ki�i), Litografya Muavini (3 Ki�i), Kâtip, 

Mürettip (2 Ki�i), Makineci, Muavin, Müvezzi. 

1290 : Vilayet Matbaas� ve Sanayi Mektebi Umum Müdürü. 

Matbaa �daresi: Matbaa Müdürü, Ba� Mürettib, Muavini, Makineci, Muavini, 

Mürettib (2 Ki�i), Kâtip (2 Ki�i), Litografya Ustas�, Muavini (2 Ki�i), 

Litografya Memurlar�: Ba� Memur, Refiki (3 Ki�i), Müvezzi, Odac� 

1293 : Ba� Muharrir Vilayet Mektupçusu nezaretinde, Müdür, Mütercim, 

Kâtip ve Sand�k Emini, Hurufat Memurlar�: Ba� Mürettib, Refiki (2 

Ki�i), Destgahç�, Merdaneci, Müvezzi, Lito�rafya Memurlar�: Birinci 

Memur, Refiki (3 Ki�i), Odac�. 

1295 : Vilayet Mektupçusu nezaretinde, Gazete Ba� Muharriri, Matbaa 

Müdürü, Mütercim, Kâtip ve Sand�k Emini, Hurufat Memurlar�: Ba� 

Mürettib, Muavini (3 Ki�i), Makineci, Merdaneci, Litografya Memurlar�: 

Ba� Memur, Refiki (3 Ki�i), Müvezzi, Odac�. 

1299 : Vilayet Mektupçusu nezaretinde, Müdür, Gazete Muharriri, Gazete 

Mütercimi, Lito�rafya Memuru, Ba� Mürettib, Hattat ve Hesap Kâtibi, 

Mürettib Refiki, Lito�rafya Muavini, Hurufat Makinecisi, Müvezzi. 

693 Yap�lan hesaplar�n do�ru olup olmad��n� ölçmeye yarayan bir ba�ka hesap. 

694 Ölçü âletleriyle arazi ölçen görevli. 

695 Ta� basmas�. 

696 Matbaada yaz� dizicisi. 

697 Matbaada bask�, bask� makinelerinde mürekkeb verme i�ini yapan görevli. 

698 Da��t�c�, tevzi' eden, posta mektuplar�n� da��tan. Gazete satan. 

699 Çok güzel yaz� yazan san'atkâr. 

299

ORSAM 


� 

1300 : Müdür, Gazete Muharriri, Gazete Mütercimi. 

Hurufat : Ba� Mürettib, �kinci Mürettib, Üçüncü Mürettib, Makineci, Müvezzi 

Lito�rafya : Memur, Hattat ve Hesap Kâtibi, Lito�rafya Muavini (2 Ki�i), Merdaneci. 

1302-1303 : Müdür, Gazete Muharriri, Gazete Mütercimi. 

Hurufat : Ba� Mürettib, Mürettib (3 Ki�i), Makineci, Müvezzi. 

Lito�rafya : Lito�rafya Memuru ve Sand�k Emini, Hattat ve Hesap Kâtibi, 

Lito�rafya Muavini (3 Ki�i), Merdaneci. 

1305 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Müdür, Mütercim, Birinci 

Mürettib, Mürettib (2 Ki�i), Lito�rafya Memuru ve Sand�k 

Emini, Hattat ve Hesap Kâtibi, Makineci Ustas� (3 Ki�i), Müvezzi 

1306 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Müdür 

Tahrir Heyeti: �kinci Muharrir, Arapça Mütercim, Hesap Kâtibi, Sand�k Emini, Evrak 

Mukayyiti, Hattat. 

Hurufathane: Türkçe Ba� Mürettib, Refiki, Arapça Mürettibi, Refiki, Destgah Ustas�, 

Merdaneci. 

Lito�rafyahane: Memur, Destgah Ustas�, Refiki, Müvezzi. 

1307 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Müdür. 

Kalem Heyeti: �kinci Muharrir, Mütercim, Hesap Kâtibi, Sand�k Emini, Mukayyit, 

Hattat. 

Mürettibhane: Ba� Mürettib, Refiki, (3 Ki�i), Makine Ustas�, Merdaneci 

Lito�rafyahane: Memur, Makine Ustas�, Refiki, Müvezzi. 

1308 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Müdür, �kinci Muharrir, 

Mütercim, Hesap Kâtibi ve Sand�k Emini, Litografya Memuru, 

Hattat, Mukayyit. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (3 Ki�i) 

Destgahç�lar : Hurufat Makine Ustas�, Merdaneci, Litografya Makine Ustas�, Refiki, 

Müvezzi. 

1309 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Müdür, �kinci Muharrir, 

Müdür Muavini, Mütercim, Hesap Kâtibi ve Sand�k Emini, Litografya 

Memuru, Hattat. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (3 Ki�i) 

Destgahç�lar : Hurufat Makinecisi, Merdaneci, Litografya Makine Ustas�, Refiki, 

Halep Müvezzi, Mara� Müvezzi, Urfa Müvezzii. 

1310 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Müdür, Üçüncü Muharrir, 

Mütercim, Müdür Muavini ve Litografya Memuru, Memur. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Muavini, Mürettib (2 Ki�i) 

Destgahç�lar: Hurufat Makinecisi, Merdaneci, Litografya Makine Ustas�, Refiki, 

Hattat, Halep Müvezzi, Mara� Müvezzi, Urfa Müvezzii. 

1312 : Yaz� ��leri Vilayet Mektupçusu Nezaretinde, Ba� Muharrir, Müdür 

ve Litografya Memuru, �kinci Muharrir ve Hesap Memuru, Üçüncü 

Muharrir, Mütercim, Hattat, Sand�k Emini. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Muavini, Mürettib (3 Ki�i). 

Destgahç�lar : Hurufat Makinecisi, Litografya Makine Ustas� (2 Ki�i). 

Müvezziler: Halep Müvezzii, Müvezzi Muavini, Mara� Müvezzii. 

300


___________________________________________________________________________________�� 

1313 : Naz�r�: Vilayet Mektupçusu, Ba� Muharrir, Müdür ve Litografya 

Memuru, �kinci Muharrir ve Hesap Memuru, Üçüncü Muharrir, 

Mütercim, Hattat, Sand�k Emini 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Muavini, Mürettib (3 Ki�i), Frans�zca Mürettibi, 

Mürettib Mülaz�m�. 

Destgahç�lar ve Müvezziler: Litografya Makine Ustas� (2 Ki�i), Hurufat Makinecisi, 

Müvezzi, Müvezzi Muavini. 

1314 : Naz�r�: Vilayet Mektupçusu, Müdür ve Litografya Memuru, Muharrir 

ve Hesap Memuru, Muharrir, Mütercim, Hattat, Sand�k Emini. 

Mürettibhane: Ba� Mürettib, Muavini, Mürettib (3 Ki�i), Frans�zca Mürettibi. 

Destgahç�lar ve Müvezziler: Litografya Makine Ustas� (2 Ki�i), Hurufat Makinecisi, 

Müvezzi, Müvezzi Muavini. 

1315-1316 : Naz�r�: Vilayet Mektupçusu, Müdür ve Litografya Memuru, Ba� 

Muharrir ve Hesap Memuru, Muharrir, Mütercim, Hattat, Sand�k 

Emini. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Muavini, Mürettib (3 Ki�i), Frans�zca Mürettibi. 

Destgahç�lar ve Müvezziler: Litografya Makine Ustas�, Refiki, Hurufat Makinecisi, 

Dolapç�, Müvezzi, Müvezzi Muavini. 



Emini. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (4 Ki�i), Frans�zca Mürettibi, Mürettib Mülaz�m� 

(2 Ki�i). 

Destgahç�lar ve Müvezziler: Litografya Makine Ustas�, Refiki, Hurufat Makinecisi, 

Refiki, Müvezzi, Müvezzi Muavini. 

1319 : Naz�r�: Vilayet Mektupçusu, Müdür ve Litografya Memuru, Ba� 


Emini. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (4 Ki�i), Frans�zca Mürettibi, Mürettib Mülaz�m� 

(2 Ki�i). 

Destgahç�lar ve Müvezziler: Litografya Makine Ustas�, Refiki, Hurufat Makinecisi 

(2 Ki�i), Müvezzi (2 Ki�i). 


Muharrir ve Hesap Memuru, Ba� Muharrir, Muharrir, Mütercim, 

Hattat, Sand�k Emini. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (6 Ki�i), Frans�zca Mürettibi. 





Emini. 

Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (5 Ki�i), Frans�zca Mürettibi. 



301

ORSAM 


� 

1324 : Naz�r�: Vilayet Mektupçusu, Müdür ve Litografya Memuru, Ba� 

Muharrir ve Hesap Memuru, Muharrir (2 Ki�i), Mütercim, Hattat, 

Sand�k Emini. 

Mürettebhane: Ba� Mürettib, Mürettib (5 Ki�i), Frans�zca Mürettibi, Mürettib Mülaz�m�.Destgahç�lar 

ve Müvezziler: Litografya Makine Ustas�, Refiki, 

Hurufat Makinecisi (2 Ki�i), Müvezzi (2 Ki�i). 

1326 : Naz�r�: Vilayet Mektupçusu,Müdür ve Litografya Memuru, Ba� 

Muharrir ve Hesap Memuru, Muharrir, Mütercim, Hesap Kâtibi ve 


Mürettibhane : Ba� Mürettib, Mürettib (5 Ki�i), Frans�zca Mütercimi, Mürettib Mülaz�m� 

(2 Ki�i). 

Destgahç�lar ve Müvezziler: Litografya Ustas�, Refiki, Hurufat Destgahç�s� (2 Ki�i), 

Müvezzi (2 Ki�i), Odac�. 

Defter-i Hakani (Kalemi) Dairesi 

1285 : Muavin, Birinci Kâtip, �kinci Kâtip. 

1286 : Muavin, Kâtip. 

1287 : Müdür, Muavin, Tapu Ba�kâtibi, Kâtip (2 Ki�i). 

1288 : Müdür, Muavin, Tapu Kâtibi, Kâtip (2 Ki�i). 

1290 : Müdür, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Cebel-i Sem’ân Yoklama Kâtibi. 

1295 : Memur, Ba�kâtip, Muavini, Yoklama Kâtibi 

1299-1300 : Memur, Ba�kâtip, Muavini, Tapu Kâtibi. 

1305-1306 : Memur, Ba�kâtip, Muavini, Halep Kazas� Tapu Kâtibi, Halep Kazas� 

Emlak. Kâtibi. 

1307 : Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Merkez Tapu Kâtibi, Merkez Emlak 

Kâtibi. 

1308-1312 : Memur, Ba�kâtip, Muavini, Emlak ve Tapu Kâtibi. 

1313 : Memur, Ba�kâtip, Muavin, Merkez Tapu Kâtibi, Merkez Yoklama 

Kâtibi (3 Ki�i), Defterci. 

1314 : Memur, Ba�kâtip, Muavin, Merkez Tapu Kâtibi, Merkez Yoklama 

Kâtibi, Defterci. 

1315 : Memur, Ba�kâtip, Muavin, Merkez Tapu Kâtibi, Emlak Kâtibi, Defterci. 

1316-1317 : Memur, Ba�kâtip, Muavin, Merkez Tapu Kâtibi, Emlak Kâtibi, Takip 

Memuru, Defterci. 

1318 : Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Merkez Tapu Kâtibi, Emlak Kâtibi, 

Defterci. 

1319 : Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Merkez Tapu Kâtibi, Merkez Tapu 

Emlak Kâtibi, Takip Memuru, Odac� ve Defterci. 

1320-1321 : Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Merkez Tapu Kâtibi, Merkez Tapu 

Emlak Kâtibi, Takip Memuru, Defterci. 

1322-1324 : Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Merkez Tapu Kâtibi, Merkez Tapu 

Emlak Kâtibi, Defterci. 

1326 : Muhasebeci, Muhasebe Memuru, Ba�kâtip, Muhasebe Kâtibi, Kâtip 

(6 Ki�i), Sand�k Emini, Ba� Tahsildar, Tahsildar (4 Ki�i). 

302


___________________________________________________________________________________�� 

Vilayet Tercüme Odas� 

1290 : Mütercim, Muavini, Kâtip (2 Ki�i), Frans�zca Kâtibi 

1293 : Tercüman, Refiki, Kâtip (4 Ki�i) 

1295 : Mütercim, Refiki, Kâtip (3 Ki�i) 

1299-1303 : Tercüman, Kâtip, Mukayyit. 

1305 : Tercüman, Ba�kâtip. 

1306-1307 : Tercüman, Ba�kâtip, Mukayyit. 

1308-1310 : Tercüman, Kâtip, Mülaz�m. 

1312-1316 : Tercüman, Kâtip. 

1317-1324 : Tercüman, Kâtip ve Mukayyit. 

1326 : Tercüman, Kâtip. 

Vilayet �slâhhanesi 

1293 : Alay Beyi Nezaretinde, Muallim, Kâtip. 

1295 : Alay Kâtibi Nezareti Alt�nda, Müdür, S�byan Muallimi, Kâtip. 

Mukataat 700 Kalemi 

1295 : Birinci Kâtip, Kâtip (2 Ki�i), Sand�k Emini, Refik (3 Ki�i) 

Tahrir F�rkas� Memurlar� 

1295 : Birinci – Onsekizinci F�rkalar: Birinci Muharrir, �kinci Muharrir 701 

Vilayet Nüfus Nezareti 

1295 : Vukuat Kâtibi, Mizan Kâtibi, �lamat Kâtibi, Refiki, Tahsilât Kâtibi, 

Nüfus Mukayyiti (1295 y�l�nda Nüfus Nezaretinin ad� Nüfus Kalemi 

olarak kay�tlarda geçmektedir). 

1299-1313 : Naz�r, Ba�kâtip, Muavini. 

1314 : Naz�r, Birinci Kâtip, �kinci Kâtip. 

1315-1317 : Naz�r, Ba�kâtip, �kinci Kâtip. 

1318 : Naz�r, Ba�kâtip. 

1319-1320 : Naz�r, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mülaz�m (2 Ki�i). 

1321 : Naz�r, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mülaz�m (3 Ki�i). 

1322 : Naz�r, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mülaz�m 

1323 : Naz�r, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mülaz�m (2 Ki�i) 

1324 : Naz�r, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Mülaz�m (4 Ki�i) 

700 Muayyen bir kira kar��l��nda arazinin kesime verilmesi. Ekilen toprak için verilen muayyen vergi. 

701 Onsekiz f�rkan�nda kadrosu ayn�d�r. 

303

ORSAM 


� 

Vilayet Tahrir ve Vergi �daresi 

1299-1300 : Müdür, Ba�kâtip, Muavini (2 Ki�i). 

1302 : Müdür, Ba�kâtip, Muavini, Kâtip (2 Ki�i). Tahrir ve Vergi Komisyonu 

Reisi, Vergi Müdürü, Üye (6 Ki�i), Kâtip. 

1305 : Müdür, Ba�kâtip, Muavini, Kâtip (2 Ki�i). 

1303 : Müdür, Ba�kâtip, Muavini, Kâtip (2 Ki�i). 

1305 : Müdür, Ba�kâtip, 1. Daire Vergi Kâtibi, 2. Daire Vergi Kâtibi, 3. Daire 

Vergi Kâtibi, Muhammin (2 Ki�i), Defterci. Tahrir ve Vergi Komisyonu 

Reisi, Vergi Müdürü, Üye (6 Ki�i), Kâtip. 

1306 : Müdür, Mizan Ba�kâtibi, 1. Daire Kâtibi, 2. Daire Kâtibi, 3. Daire 

Kâtibi, 1. Daire Kâtibi Refiki, 2. Daire Kâtibi Refiki, 3. Daire Kâtibi 

Refiki, Defterci 

F�rka-i Seyyare Memurlar�: Birinci Muharrir, �kinci Muharrir, Mukayyit (2 Ki�i), 

Messah (2 Ki�i). 

1307 : Müdür, Mizan Ba�kâtibi, 1. Daire Vergi Kâtibi, 2. Daire Vergi Kâtibi, 

3. Daire Vergi Kâtibi, 1. Daire Vergi Kâtibi Refiki, 2. Daire Vergi Kâtibi 

Refiki, 3. Daire Vergi Kâtibi, Refiki, Mülaz�m (2 Ki�i), Defterci, 

Muhammim (2 Ki�i). 

1308 : Müdür, Mizan Kâtibi, 1. Daire Kâtibi, 2. Daire Kâtibi, 3. Daire Kâtibi, 

1. Daire Refiki, 2. Daire Refiki, 3. Daire Refiki, Mülaz�m (2 Ki�i), Defterci. 

F�rka-i Seyyare Heyeti: Birinci Muharrir, �kinci Muharrir, Mukayyit (2 Ki�i), 


1309-1310 : Müdür, Mizan Kâtibi, 1. Daire Kâtibi, 2. Daire Kâtibi, 3. Daire Kâtibi, 

1. Daire Refiki, 2. Daire Refiki, 3. Daire Refiki, Defterci. 

F�rka-i Seyyare Heyeti: Birinci Muharrir, �kinci Muharrir, Mukayyit (2 Ki�i), 


1312-1313 : Müdür, Mizan Kâtibi, 1. Daire Kâtibi, 2. Daire Kâtibi, 3. Daire Kâtibi, 

1. Daire Refiki, 2. Daire Refiki, 3. Daire Refiki, Defterci. 

1314-1319 : Müdür, Mizan Ba�kâtibi, 1. Daire Kâtibi, 2. Daire Kâtibi, 3. Daire 

Kâtibi, 1. Daire Refiki, 2. Daire Refiki, 3. Daire Refiki, Defterci. 

1320-1322 : Müdür, Mizan Ba�kâtibi, 1. Daire Kâtibi, 2. Daire Kâtibi, 3. Daire 

Kâtibi, 1. Daire Refiki, 2. Daire Refiki, 3. Daire Refiki, Defterci 



Tetkik-i Bakaya Kalemi (Vergi �daresine Ba�l�): Kâtip (10 Ki�i). 

Tahmin Heyeti (Vergi �daresine Ba�l�): 4 Ki�i. 

Tahsilât Komisyonu: Reis (Defterdar), 2 Üye. 





Vilayet Merkezi Tahsilât Komisyonu: Reis (Defterdar), 2 Üye, Ba� Tahsildar 

Piyade Tahsildarlar�: 19 Tahsildar (1–19. Daireler). 

304


___________________________________________________________________________________�� 





Tahsilât Komisyonu: Reis (Defterdar), 2 Üye. 

Piyade Tahsildarlar�: 1. Daireden, 20. Daireye kadar Tahsildarlar (20 Ki�i). 

Vilayet Ba� Mühendisli�i Dairesi 

1286 : Vilayet Ba� Mühendisi, Muavini 

1299 : Ba� Mühendis, Muavini, Kondüktör 702 

1300 : Ba� Mühendis, Kâtip, Muavini, Kondüktör (2 Ki�i) 

1302-1303 : Ba� Mühendis, Mühendis (3 Ki�i), Kondüktör (3 Ki�i), Mühendis 

Kâtibi. 

Fen Memurlar� 

1305 : Ba� Mühendis, Kondüktör (3 Ki�i) 

1306 : Ba� Mühendis, Refiki, Kondüktör 

1307 : Mühendis (2 Ki�i), Birinci Kondüktör, �kinci Kondüktör, Üçüncü 

Kondüktör, Kondüktör (3 Ki�i). 

1308-1309 : Ba� Mühendis, Halep Mühendisi, Mara� Mühendisi, Urfa Mühendis 

Vekili Muavin, Birecik Muavini Mühendis, Antep Mühendis Muavini. 

1310 : Ba� Mühendis, Muavini, Mara� Mühendisi, Antakya ve Bilan Mühendis 

Muavini. 

1312 : Ba� Mühendis, �kinci Mühendis, Muavini, Mara� Mühendisi, Antakya 

ve Bilan Mühendis Muavini. 

1313 : Ba� Mühendis, Muavini, Mara� Mühendisi, Mühendis Muavini. 

1314-1315 : Ba� Mühendis, Muavini (2 Ki�i), Kondüktör, Muavini, Mara� Mühendisi, 

Muavini. Vilayet Ziraat Müfetti�i ve Numune Çiftli�i Müdürü, 

Korucu. 

1316 : Ba� Mühendis, Muavini (2 Ki�i), Kondüktör, Mara� Mühendisi, Muavini, 

Vilayet Ziraat Müfetti�li�i Numune Çiftli�i Müdürü, Baytar, 

Korucu 

1317 : Ba� Mühendis, Mühendis (3 Ki�i), Kondüktör (2 Ki�i), Vilayet Ziraat 

Müfetti�li�i Numune Çiftli�i Müdürü, Muavini, Baytar, Korucu. 

1318 : Ba� Mühendis, Merkez Mühendisi, Mühendis, Ba� Mühendis Muavini, 

Kondüktör (2 Ki�i), Vilayet Ziraat Müfetti�li�i Numune Çiftli�i 

Müdür Vekili ve Muavini, Korucu,Vilayet Baytar Müfetti�i, Refiki. 

1319 : Ba� Mühendis, Merkez Mühendisi, Mühendis (2 Ki�i), Ba� Mühendis 

Muavini, Muvazzaf Kondüktör (2 Ki�i), Vilayet Ziraat Müfetti�li�i 

Numune Çiftli�i Müdür Vekili ve Muavini, Korucu, Vilayet 

Baytar Müfetti�i, Refiki. 

702 Fen memuru. 

305

ORSAM 


� 

1320 : Ba� Mühendis, Mühendis, Merkez Mühendisi, Mühendis (4 Ki�i), 

Ba� Mühendis Muavini, Muvazzaf Kondüktör (2 Ki�i). Vilayet Ziraat 

Müfetti�li�i Numune Çiftli�i Müdür Vekili ve Muavini, Vilayet 

Baytar Müfetti�i, Refiki 

1321 : Ba� Mühendis, Ba� Mühendis Muavini, Merkez Mühendisi, Mühendis 

(5 Ki�i), Muvazzaf Kondüktör (2 Ki�i) 

1322-1323 : Vilayet Ba� Mühendisi, Merkez Mühendisi, Ba� Mühendis Muavini 

(2 Ki�i), Muvazzaf Kondüktör (3 Ki�i). 

1324 : Vilayet Ba� Mühendisi, Merkez Mühendisi, Ba� Mühendis Muavini 

(2 Ki�i), Muvazzaf Kondüktör (5 Ki�i). 

1326 : Vilayet Ba� Mühendisi, Mühendis (2 Ki�i), Ba�kâtip, Ba� Kondüktör, 

Muvazzaf Kondüktör (2 Ki�i), Ambar Memuru , Urfa Mühendisi, 

Kâtip, Mara� Mühendisi, Muvazzaf Kondüktör (2 Ki�i), Kâtip. 

Maarif (Komisyonu) �daresi 

1300 : Reis, Üyeler (3 Ki�i), Sand�k Emini. 

1302 : Reis, Üyeler (3 Ki�i), Kâtip, Sand�k Emini. 

1303 : Reis, Üyeler (3 Ki�i), Kâtip 

1305 : Reis: Maarif Müdürü, Tabi Üye: Muhasebeci, Üyeler (3 Ki�i), Ba�kâtip 

1306-1307 : Reis: Maarif Müdürü, Tabi Üye: Muhasebeci, Üyeler (4 Ki�i) 

1308 : Müdür, Muhasebeci, Ba�kâtip ve Sand�k Emini. 

Maarif Meclisi: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (4 Ki�i), Ba�kâtip. 


Maarif Meclisi: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (7 Ki�i), Ba�kâtip 


Maarif Meclisi: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (6 Ki�i), Ba�kâtip ve Sand�k Emini. 

1312 : Müdür, Muhasebe Memuru, Muayene Memuru, �dare Kâtibi, Muhasebe 

Memuru Refiki, Sand�k Emini. 

Maarif Meclisi: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (7 Ki�i). 

1313-1314 : Müdür, Muhasebe Memuru, Muayene Memuru, �dare Kâtibi, Muhasebe 



1315 : Müdür, Muhasebe Memuru, �dare Kâtibi, Muhasebe Memuru Refiki, 



1316 : Müdür, Muhasebe Memuru, �dare Kâtibi, Muhasebe Memuru Refiki, 

Sand�k Emini, Muayene Memuru. 







Maarif Komisyonu: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (4 Ki�i). 

306


___________________________________________________________________________________�� 

1319 : Müdür, Muhasebe Memuru, Matbuat-� Ecnebiye Muayene Memuru, 

Maarif Kâtibi, Muhasebe Memuru Refiki, Sand�k Emini. 


1320 : Müdür, Muhasebe Memuru, Matbuat Muayene Memuru (2 Ki�i), 

Maarif Kâtibi, Muhasebe Memuru Refiki, Sand�k Emini. 


1321 : Müdür, Muhasebe Memuru, Matbuat Muayene Memuru, Maarif 

Kâtibi, Muhasebe Memuru, Sand�k Emini. 


1322 : Müdür, Muhasebe Memuru, Muayene Memuru, Maarif Kâtibi, Muhasebe 

Memuru, Sand�k Emini. 

Maarif Komisyonu: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (9 Ki�i), Kâtip. 



Maarif Komisyonu: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (8 Ki�i), Kâtip. 


Memuru Refiki, Sand�k Emini, Rü�tiye Mektepleri Müfetti�i, 

Evkaf Münderise Katibi, �ane-i Lehmiyye Sand�k Emini, Mübeyyiz, 

Mülaz�m 

Maarif Komisyonu: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (7 Ki�i), Kâtip 


Memuru, Sand�k Emini, �btidai Mektepler Müfetti�i, Evkaf 

Hendese Kâtibi, �ane-i Lehmiyye Sand�k Emini, Mübeyyiz. 

Maarif Komisyonu: Reis: Vali, Üyeler: Merkez Naibi, Defterdar, 1 Ki�i �dare Meclisi 

Üyesi, Müftü, Maarif Müdürü, Kâtip. 

Halep Düyun-� Umumiye Nezareti 

1302–1305 y�llar� aras�nda Halep Düyun-� Umumiye Nezareti kadrosu 

bulunmaktad�r. Ancak 1305 tarihinde Halep Düyun-� Umumiye 

Müdürlü�üne dönü�tü�ünü görmekteyiz. Bu idare 1311’e kadar 

devam etmi� ve 1312’den itibaren tekrar Düyun-� Umumiye Nezareti 

ad�n� alm��t�r. 

1302 : Naz�r, Müfetti�, Muhasebe Kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Sand�k Emini. 

1303-1305 : Naz�r, Müfetti�, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, Sand�k 

Emini. 

Halep Osmanl� Düyun-� Umumiye Merkez Müdürlü�ü 

1306 : Müdür, Ba� Müfetti�, Mülaz�m�. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refiki, Sand�k Emini, �cmal Kâtibi, Tezkere 

Kâtibi, Mukayyit . 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Müsevvid ve Mukayyit, Mübeyyiz ve Evrak Muhafaza 

Memuru, Mübeyyiz. 

Cubul Memleha �daresi: Müdür, Müfetti�, Sand�k Emini, Ba�kâtip. 

307

ORSAM 


� 

Merkeze Ba�l� Düyun-� Umumiye Memurlar�: Mara� Memuru, Urfa Memuru, Antep 

Memuru, Antakya Memuru, �skenderun Memuru, Kilis Memuru, 

�dlip Memuru, Zor Memuru, Cisr-i �u�ûr Memuru, Birecik Memuru, 

Süveydiye Memuru 

1307 : Müdür, Ba� Müfetti�, Mülaz�m�. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refiki, Muhasebe ve Evrak Mukayyiti, Yevmiye 

ve Tezkere Kâtibi, �cmal Kâtibi. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Müsevvid ve Mukayyit, Evrak Muhafaza Memuru, Mübeyyiz, 

Muayeneci ve Kantarc�. 

1308 : Müdür, Ba� Müfetti�, Mülaz�m�, Muhasebe Kâtibi, Refiki, Mukayyit, 

Tezkere Kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, Refiki, Mukayyit, Mübeyyiz, 

Sand�k Emini ve Pul Memuru. 

Cubul Memlehas�: Müdür, Müfetti� Muavini, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, �cmal Kâtibi, 


1309 : Müdür, Ba� Müfetti�, Muavini, Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki, Mukayyit, 

Tezkere Kâtibi, Perakende Kâtibi, Tahrirat Ba�kâtip Vekili, 

Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Sand�k Emini ve Pul Memuru. 

Cubul Memlehas�: Müdür, Müfetti�, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, �cmal Kâtibi, K�yye 

Memuru, K�yye Kâtibi, Sand�k Emini. 

1310 : Müdür, Ba� Müfetti�, Muavini. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki, Mukayyit, Tezkere Kâtibi, Perakende 

Kâtibi. 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Ba�kâtibi, Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Sand�k Emini 

ve Pul Memuru. 

Cubul Memlehas�: Müdür, Müfetti�, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, �cmal Kâtibi, K�yye 

Memuru, K�yye Kâtibi, Sand�k Emini 

1312 : Naz�r, 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Ba�kâtibi, Birinci Refik, �kinci Refik, Tezkere Kâtibi, 

Yevmiye Kâtibi, Pul Memuru ve Sand�k Emini. 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Ba�kâtibi, Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Müsekkirat 

Beyiye Memuru. 

Cubul Memlehas�: Müdür, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Tezkere Kâtibi, Vezin Kâtibi, 


1313-1314 : Naz�r 

Muhasebe Kalemi: Tuz F�rka Kontrolörü, Muhasebeci, Muhasebe Kâtibi, �kinci Kâtip, 

Üçüncü Kâtip, Tezkere Kâtibi, Pul Memuru ve Sand�k Emini, 

Beyiye Memuru, Ambar Memuru 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Ba�kâtibi, Tahrirat Kâtibi, Tahrirat Mukayyiti, Tahrirat 

Mübeyyizi 

Cubul Memlehas�: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini, Tezkere Kâtibi, Vezin Kâtibi, 

�kinci Kâtip. 

1315 : Naz�r, Ba� Müfetti�. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Ba�kâtibi, Sand�k Emini ve Evrak Memuru, Muhasebe 

Birinci Refiki, �kinci Kâtip, Tezkere Kâtibi, Perakende Kâtibi, Beyiye 

Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Müsevvid ve Mukayyit, Evrak Muhaf�z�, Mübeyyiz. 

308


___________________________________________________________________________________�� 

Cubul Memlehas�: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini, �kinci Kâtip, Tezkere Kâtibi. 

1316-1317 : Naz�r, Ba� Müfetti�. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Sand�k Emini ve Pul Memuru, Muhasebe Birinci Refiki, 

Tezkere Kâtibi, �kinci Kâtip, Yevmiye Kâtibi, Beyiye Memuru, 

Ambar Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Ba�kâtibi, Müsevvid, Muhafaza Memuru, Mübeyyiz 

Cubul Memlehas�: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini, �kinci Kâtip, Tezkere Kâtibi, 

Vezin Kâtibi; Zor Sanca��: Memur, Kâtip. 

1318-1319 : Naz�r, Ba� Müfetti�, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, Pul 

Memuru ve Sand�k Emini, Muhasebe Birinci Refiki, Tezkere Kâtibi, 

Muhasebe �kinci Refiki, Muhasebe Üçüncü Refiki, Tahrirat Kâtibi, 

Tahrirat Mukayyiti, Tahrirat Mübeyyizi, Beyiye Memuru, Kantarc� 

ve Ambarc�. 

Cubul Memlehas�: Müdür, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Sand�k Emini, �cmal ve Tezkere 

Kâtibi, Vezin Kâtibi, Kantarc�; Zor Sanca��: Memur, Kâtip. 

1320 : Naz�r, Ba� Müfetti�, Müfetti� Mülaz�m�. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Ba�kâtibi, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki, 

Tezkere Kâtibi, Sand�k Emini ve Pul Memuru, Beyiye Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Ba�kâtibi, Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Ambar Emini. 

Cubul Memlehas�: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini, �kinci Kâtip, Tezkere Kâtibi, 

Vezin Kâtibi, Kantarc�. 

1321 : Naz�r, Ba� Müfetti�, Müfetti� Mülaz�m�. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Sand�k Emaneti ve Pul Memuru, Birinci Refiki, �kinci 

Refiki, Üçüncü Refiki, Tezkere Kâtibi, Beyiye Memuru, Kantarc�. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz. 

Cubul Memlehas� Müdürlü�ü: Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini, �kinci Kâtip, Tezkere 

Kâtibi, Vezin Kâtibi, Kantarc�. 

1322 : Naz�r, Ba� Müfetti�, Muavini 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki, A�ar Kâtibi, 

Tezkere Muharriri, Sand�k Emini 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz, Beyiye Memuru, 

Kantarc� ve Ambarc�. 


Muharriri, Vezin Kâtibi, Kantarc�. 

1323 : Naz�r. 

Müfetti�lik Dairesi: Ba� Müfetti�, Muavini 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Sand�k Emini ve Pul Memuru, Muhasebe Birinci 

Refiki, Muhasebe �kinci Refiki, Muhasebe Üçüncü, Tezkere Muharriri, 

Müsekkerat Beiye Memuru, Kantarc� ve Ambarc� 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz Vekili 

A�ar Kalemi : Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Süvari Tahsildar� 

Kolcular : Kolcu Ba��, Piyade Kolcular (7 Ki�i) 


Kâtibi, Vezin Kâtibi, Kantarc�, Serkerde (2 Ki�i). 

1324 : Naz�r, Ba� Müfetti�, Muavini. 

309

ORSAM 


� 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki, Sand�k 

Emini ve Pul Memuru 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, Mukayyit, Birinci Mübeyyiz, �kinci Mübeyyiz. 

A�ar Kalemi : Ba�kâtip, Mukayyit. 

Merkez Memurlu�u: Memur, Kâtip ve Sand�k Emini, Tezkere Muharriri, Kantarc� 

ve Ambar Memuru. 


Muharriri, Vezin Kâtibi, Kantarc�, Serkerde (2 Ki�i). 

1326 : Naz�r, Ba� Müfetti�. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, A�ar Ba�kâtibi, Sand�k Emini, Birinci Refik, �kinci Refik, 

Üçüncü Refik, A�ar Mukayyiti. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Birinci Refik, �kinci Refik, Mukayyit, Birinci Mübeyyiz, 

�kinci Mübeyyiz. 

Halep Merkez Müdürlü�ü: Memur, Ba�kâtip ve Sand�k Emini, Tezkere Muharriri, 

Ambar Memuru; Cubul Memlehas� Müdürlü�ü: Müdür, Ba�kâtip, 

Sand�k Emini, �kinci Kâtip, Tezkere Muharriri, Vezin Katibi. 

Halep Reji Nezareti 

1305 : Naz�r, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, Frans�zca Ba�kâtibi . 

1306 : Naz�r, Muhasebeci, Kontrol Memuru, 

Tahrirat Kalemi: Ba� Kâtip, Muavini, Muhafaza Kâtibi, Evrak Memuru, Ambarc�, 

Ambar Muhasebe Kâtibi, Sand�k Emini, Refiki, Fabrika Memuru, 

Refiki. 

Merkeze Ba�l� Reji Memurlar�: �skenderun Müdürü, Muhasebeci, Kâtip ve Ambar 

Memuru; Antakya Müdürü, Sand�k Emini ve Muhasebeci, Kâtip ve 

Ambar Memuru; Kilis Müdürü, Muhasebeci, Kâtip ve Ambar Memuru; 

Antep Müdürü, Muhasebeci ve Sand�k Emini, Kâtip ve Ambar 

Memuru; �skenderun Memuru, �dlip Memuru, Bâb Memuru, 

Mare Memuru, Nizip Memuru, Rakka Memuru, Harim Memuru, 

Cisr Memuru; 

Mara� Müdürlü�ü �daresi: Müdür, Muhasebeci ve Sand�k Emini, Kâtip ve Ambar 

Memuru, Elbistan Memuru, And�r�n Memuru, Pazarc�k Memuru, 

Zeytun Memuru, Afsus Memuru; 

Urfa Müdürlü�ü �daresi: Müdür, Muhasebeci, Kâtip ve Ambar Memuru, Suruç 

Memuru, Birecik Müdürü, Kâtip ve Ambar Memuru, Rumkale 

Memuru 

1307 : Naz�r, Muhasebeci, Muhasebeci Birinci Refiki, Sand�k Emini, Ambar 

Memuru, Ambar Muhasebe Kâtibi, Muavini, Muhasebeci �kinci Refiki, 

Tahrirat Ba� Kâtibi, Muavini, Dava Vekili, Tahrirat �kinci Refiki, 

Muhafaza Memuru, Evrak Memuru, Fabrika Memuru. 

1308 : Naz�r, Muhasebeci, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Sand�k Emini, Fabrika 

Memuru, Türkçe Tahrirat Ba� Kâtibi, Refiki, Ambar Memuru, 

Ambar Muhasebe Kâtibi, Ambarc� Muavini, Muhafaza Kâtibi. 

310


___________________________________________________________________________________�� 

1309 : Naz�r, Müfetti�, Muhasebeci, Refiki, Sand�k Emini, Ambarc�, Muavini, 

Muhammin, Türkçe Tahrirat Ba� Kâtibi, Refiki, Fabrika Memuru, 

Sat�� Memuru, Muhafaza Kâtibi. 

1310 : Naz�r, Müfetti�. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Refiki, Sand�k Emini, Ambarc�, Muavini, Muhammin. 

Tahrirat Kalemi: Türkçe Tahrirat Ba� Kâtibi, Refiki, Frans�zca Kâtibi, Fabrika Memuru, 

Sat�� Memuru, Muhafaza Kâtibi. 

1312-1313 : Naz�r. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Refiki, Sand�k Emini, Ambarc�, Sat�� Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Türkçe Tahrirat Ba� Kâtibi, Refiki, Evrak Memuru, Muhafaza Kâtibi, 

Fabrika Memuru, Ambar Memuru, Muavini, Muhammin. 703 

1314 : Naz�r, Muavin. 

Tefti� Kalemi: Umumi Müfetti�, Birinci Müfetti�, Muavin. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Muavin (4 Ki�i), Sand�k Emini, Muhafaza Müfetti- 

�i. 

Tahrirat Kalemi: Türkçe Tahrirat Kâtibi, Evrak Memuru, Ambar Memuru, Sat�� 

Memuru, Fabrika Memuru, Dava Vekili. 

1315 : Müfetti�, Naz�r 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Muhasebe Birinci Refiki, �kinci Refik, Üçüncü Refik, 

Sand�k Emini, Fabrika Memuru, Sat�� Memuru, Fabrika Kontrol 

Memuru, Evrak Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Kâtibi, Dava Vekili, Muhafaza Müdürü, Ziraat Müfetti�i, 

Muhafaza Müfetti�i, Muhafaza Kâtibi, Ambar Memuru, 

Muhammim. 

1316 : Naz�r, Muhasebeci, Tetkikat Memuru, Sand�k Emini, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Dava Vekili, Ambar Emini, Muhafaza Müdürü, Ziraat Müfetti- 

�i, Sat�� Memuru. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Birinci Muavini, �kinci Refik, Üçüncü Refik, Dördüncü 

Refik, Be�inci Refik, Fabrika Memuru, Muhammin, Fabrika 

Kontrol Memuru, Evrak Memuru, Kâtip (3 Ki�i). 

1317 : Naz�r, Muhasebeci, Tetkikat Memuru, Sand�k Emini. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Frans�zca Kâtibi, Dava Vekili, Evrak Memuru 

Yaprak Tütünler Ambarlar�: Müdür, Refiki (2 Ki�i), Ambar Emini, Muhammin 

Mamul Tütünler Ambarlar�: Müdür, Muavini, Sat�� Memuru. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Muavin, �kinci Muavin. 

Muhafaza Dairesi: Müdür, Kâtip, Piyade Kolcuba��, Süvari Kolcuba��, Memuru (4 

Ki�i). 

Fabrika Dairesi: Müdür, Kontrol Memuru, �malat Memuru. 

1318 : Naz�r, Muhasebeci, Sand�k Emini 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Frans�zca Kâtibi, Dava Vekili, Evrak Memuru. 

Yaprak Tütünler Ambarlar�: Müdür, Refiki, Ambar Emini, Muhammin. 

Mamul Tütünler Ambarlar�: Müdür, Muavini, Sat�� Memuru (2 Ki�i). 


703 Eksper. 

311

ORSAM 


� 

Muhafaza Dairesi: Müdür, Kâtip, Piyade Kolcuba��, Süvari Kolcuba��, Kontrol 

Memuru (3 Ki�i). 

Fabrika Dairesi: Müdür, Kontrol Memuru, �malat Memuru. 

1319 : Naz�r, Muhasebeci, Sand�k Emini, Tetkikat Memuru 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Frans�zca Ba�kâtibi, Kâtip, Dava Vekili, Nezaret Mütercimi, 

Evrak Memuru. 

Yaprak Tütünler Ambarlar�: Müdür, Ambar Memuru, Refiki, Muhammin. 

Mamul Tütünler Ambarlar�: Müdür, Ambar Memuru, Muavini, Sat�� Memuru. 

Muhafaza Dairesi: Müfetti�, Müdür, Muhafaza Kontrol Ba� Memuru, Kâtip, Süvari 

Kolcuba��, Kâtip, Kontrol Memuru, Piyade Kolcuba��. 


Fabrika Dairesi: Müdür, �malat Memuru. 


Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Nezaret Mütercimi, Kâtibi, Frans�zca Ba�kâtibi, Dava 

Vekili, Evrak Memuru 

Yaprak Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Muhammin, Refiki 

Mamul Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Ambar Memuru, Muavini, Beyiye 

Birinci Memuru, Beyiye �kinci Memuru 

Muhafaza Dairesi: Müdür, Muhafaza Kontrol Ba� Memuru, Piyade Kolcuba��, Muhafaza 

Ambar Memuru, Muhafaza Kâtibi, Süvari Kolcuba�� 

Muhasebe Kalemi: Birinci Muavin, �kinci Muavin 

Fabrika Dairesi: Müdür, �malat Memuru, Muhasebeci. 


Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Mütercim, Evrak Memuru, Frans�zca Ba�kâtibi, Dava 

Vekili, Kâtip. 

Yaprak Tütünler Abarlar� Kalemi: Müdür, Muhammin, Refiki. 

Tütün Ambarlar� Kalemi: Müdür, Ambar Memuru, Muavini, Beyiye Birinci Memuru, 

Beyiye �kinci Memuru. 

Muhafaza Dairesi: Müfetti�, Müdür, Muhafaza ve Kontrol Memuru, Piyade Kolcu 

Ba��, Muhafaza Ambar Memuru, Muhafaza Kâtibi, Süvari Kolcu Ba- 

��. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Muavin, �kinci Muavin, Üçüncü Muavin. 

Fabrika Dairesi: Müdür, �malat Memuru, Muhasebeci, Fen Muhafaza Memuru . 

Tömbeki Reji �irketi: Müdür, Dava Vekili, Kâtip, Ambar Emini. 


Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Mütercim, Evrak Memuru, Frans�zca Ba�kâtibi, Dava 

Vekili. 

Yaprak Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Refiki, Muhammin. 

Mamul Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Ambar Memuru, Muavini, Beyiye 

Birinci Memuru, Beyiye �kinci Memuru. 

Muhafaza Dairesi: Müfetti�, Müdür, Piyade Kolcu Ba��, Muhafaza Ambar Memuru, 

Muhafaza Kâtibi, Süvari Kolcu Ba��. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Muavin, �kinci Muavin, Üçüncü Muavin. 

Fabrika Dairesi: Müdür, Muhasebeci, �malat Memuru, Fen Muhafaza Memuru . 

Tömbeki Reji �irketi: Müdür, Dava Vekili, Kâtip (2 Ki�i), Ambar Emini. 

1322 : Naz�r, Muhasebeci, Sand�k Emini. 

312


___________________________________________________________________________________�� 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Frans�zca Ba�kâtibi, Mütercim. 

Hukuk ��leri Tetkikat ve Takibat Kalemi: Hukuk ��leri Müdürü, Tetkikat Memuru, 

Hukuk Mü�aviri, Evrak Memuru. 

Yaprak Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Refiki, Muhammin. 

Mamul Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Ambar Memuru, Muavini, Beiye Birinci 

Memuru, Beiye �kinci Memuru. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Muavin, �kinci Muavin, Üçüncü Muavin, Dördüncü Muavin. 

Muhafaza Dairesi: Müdür, Piyade Kontrolü, Süvari Kontrolü, Muhafaza Kâtibi, 

Ambar Memuru. 

Fabrika Dairesi: Müdür, Muhasebeci, �malat Memuru, Fen Memuru, Makinist 

Tömbeki Reji �irketi: Müdür, Muhasebeci, Dava Vekili, Kâtip, Ambar Emini. 

1323-1324 : Naz�r, Muhasebeci, Veznedar, Tetkikat Memuru. 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Frans�zca Ba�kâtibi, Evrak Memuru. 

Hukuk ��leri ve Takibat Kalemi: Takip-i Mesalih Memuru, Hukuk Mü�aviri, Kâtip 

Yaprak Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Refiki, Muhammin 

Mamul Tütünler Ambarlar� Kalemi: Müdür, Ambar Memuru, Muavini, Beiye Birinci 

Memuru. 


Muhafaza Dairesi: Müdür, Piyade Kontrol Memuru, Süvari Kontrol Memuru, Ambar 

Memuru. 

Fabrika Dairesi: Müdür, Muhasebeci, Fen Memuru, Makinist, �malat Memuru 

Tömbeki Reji �irketi: Müdür, Muhasebeci, Dava Vekili, Kâtip, Ambar Emini. 

1326 : Naz�r, Muhasebeci, Tetkikat Memuru, Veznedar 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Frans�zca Ba�kâtibi, Evrak Memuru 

Hukuk ��leri ve Takibat Kalemi: Takip-i Mesalih Memuru, Hukuk Mü�aviri, Kâtip. 

Ziraat Kalemi: Müdür. 

Mamul Tütünler Kalemi: Müdür, Müdür Muavini, Beiye Memuru. 

Gayrimamul Tütünler Kalemi: Ambar Memuru. 


Muhafaza Kalemi: Müdür, Piyade Kontrolü, Süvari Kontrolü, Muhafaza Kâtibi. 

Fabrika Dairesi: Müdür, Muhasebeci, Fenni �malat Ba� Memuru, Makinist, �malat 

Memuru, �malat Kâtibi. 

Nafia Komisyonu 

1302 : Reis: Mutasarr�f, Üyeler (3 Ki�i), Komisyon Kâtibi. 

1306 : Reis, Üyeler (4 Ki�i), Kâtip. 

1307 : Reis, �kinci Reis, Üyeler (4 Ki�i), Kâtip. 

1308-1310 : Reis: Vali, �kinci Reis, Üyeler (7 Ki�i), Kâtip. 

1312 : Reis: Vali, Üyeler (5 Ki�i), Kâtip. 

1313-1316 : Reis: Vali, Üyeler (7 Ki�i), Kâtip. 

1317-1318 : Reis: Vali, Üyeler (6 Ki�i), Kâtip. 

1319 : Reis: Vali, Üyeler: (8 Ki�i), Kâtip. 

313

ORSAM 


� 

1320-1323 : Reis: Vali, Üyeler: (7 Ki�i), Kâtip. 

1324-1326 : Reis: Vali, Üyeler: (6 Ki�i), Kâtip. 

Ticaret Odas� Heyeti 

1302 : Reis, �kinci Reis, Üye (12 Ki�i). 

1303 : Reis, �kinci Reis, Üye (10 Ki�i). 

1305 : Birinci Reis, �kinci Reis, Üye (8 Ki�i), Birinci Mü�avir, �kinci Mü�avir, 

Ba�kâtip Vekili �kinci Kâtip. 


Ba�kâtip Vekili �kinci Kâtip. 


�kinci Kâtip, Mukayyit. 

Merkez Ziraat Odas� 

1302-1307 : Reis, Üye (12 Ki�i). 

Ticaret, Ziraat ve Sanayi Odas� 

1308-1309 : Reis, Üye (8 Ki�i), Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Müba�ir. 

1310 : Reis, Üye (8 Ki�i), Ba�kâtip, Müba�ir. 

1312 : Reis, Üye (10 Ki�i), Ba�kâtip, Müba�ir. 

1313-1314 : Reis, Üye (11 Ki�i), Ba�kâtip, �kinci Kâtip. 

1315 : Reis, Üye (9 Ki�i), Ba�kâtip, Kâtip. 

1316 : Reis, Üye (8 Ki�i), Ba�kâtip, Kâtip. 

1317-1318 : Birinci Reis, �kinci Reis, Üye (10 Ki�i), Kâtip (2 Ki�i). 

1319-1323 : Birinci Reis, �kinci Reis, Üye (9 Ki�i), Ba�kâtip, Mukayyit, Müba�ir. 

1324-1326 : Birinci Reis, �kinci Reis, Birinci Mü�avir, �kinci Mü�avir, Üye (8 Ki- 

�i), Ba�kâtip, Mukayyit, Müba�ir. 

Arazi ve Emlâk-� Hümayun �daresi ve 

1303 : Naz�r. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Kâtip (3 Ki�i) 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Kâtip (2 Ki�i), Sand�k Emini, Ke�if ve Mesahe Memuru 

(Kola�as�), Hendese Memuru (Mülaz�m). 

Arazi ve Emlâk-� Seniye Komisyonu: Reis: Vali, Üye (2 Ki�i), Kâtip. 

1305 : Komisyon Reisi: �dare Müdürü, Üyeler: Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Mühendis (Kola�as�). 

Muhasebe Kalemi: Kâtip (3 Ki�i), Mukayyit. 

Tahrirat Kalemi: Kâtip, Mukayyit, Sand�k Emini. 

Ba�l� �ubeler : Antakya �ubesi: Memur; Münbiç �ubesi: Memur, Kâtip; Ebu 

Kalkal �ubesi: Memur, Kâtip; Cebel-i �s �ubesi: Memur, Kâtip; 

Cebel-i Has �ubesi: Memur, Kâtip; Numune Çiftli�i Memuru Makinist. 

314


___________________________________________________________________________________�� 

1306 : Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Mühendis (Kola�as�). 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, 


Muhasebe Kalemi: Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i), Sand�k 

Emini. 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

Ba�l� �ubeler : Münbiç �ubesi: Memur, Kâtip; Ebu Kalkal �ubesi: Memur, Kâtip; 

Cebel-i �s �ubesi: Memur, Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Kâtip; 

Antakya �ubesi: Memur. 

1307 : Reis: Vali, Üyeler: Naib, Emlak-� Hümayun Müdürü, Defter-i 

Hakani Memuru, 1 Üye. 

Emlâk-� Hümayun �daresi: Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Müfetti� Vekili 

(Kola�as�). 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Müfetti� 

Vekili ve Mühendis (Kola�as�). 

Muhasebe Kalemi: Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i) 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Sand�k 

Emini. 

Ba�l� �ubeler: Münbiç �ubesi: Memur, Kâtip; Ebu Kalkal �ubesi: Memur, Kâtip; 

Cebel-i �s �ubesi: Memur, Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Kâtip; 


1308 : Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Müfetti� Vekili ve Mühendis 

(Binba��) 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Müfetti� Vekili ve 

Mühendis (Binba��) 

Muhasebe Kalemi: Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i) 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Sand�k 

Emini. 

Ba�l� �ubeler: Münbiç �ubesi: Memur, Kâtip; Ebu Kalkal �ubesi: Memur, Kâtip. 

Cebel-i �s �ubesi: Memur, Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Kâtip; Numune 

Çiftli�i: Kâtip, Makinist. 

Emlâk-� Hümayun Komisyonu: : Reis: Vali, Üyeler: Naib, Emlak-� Seniye Müdürü, 

Defter-i Hakani Memuru. 

1309 : Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Müfetti�, Mühendis. 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi Müfetti�, 

Mühendis. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i), Sand�k 

Emini. 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz, Tahsildar 

Ba�l� �ubeler : Münbiç �ubesi: Memur, Muavini ve Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Ebu 

Kalkal �ubesi: Memur, Muavini ve Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Cebel-i 

�s �ubesi: Memur, Muavini ve Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Cebel-i Has 

�ubesi: Memur, Muavini ve Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Numune Çiftli�i 

Makinisti, Antakya Emlâk-� Seniye Memuru 

315

ORSAM 


� 

Emlâk-� Hümayun Komisyonu: Reis: Vali, Üyeler: Naib, Emlak-� Seniye Müdürü, 


1310 : Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Müfetti� ve Ba� Mühendis 

Vekili (Yüzba��). 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Müfetti� 

Ba� Mühendis Vekili. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Refik, �kinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i), Sand�k 

Emini. 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz 

Hendesehane : Müfetti� ve Ba� Mühendis Vekili, Mühendis Vekili (Mülaz�m Evvel). 

Di�er Memurlar: Ziraat Memuru, Antakya Memuru, Tahsildar. 

Ba�l� �ubeler : Münbiç �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Ebu Kalkal �ubesi: 

Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Cebel-i �s �ubesi: Memur, Ba�kâtip, 

�kinci Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; 

Numune Çiftli�i Makinisti, Antakya Emlâk-� Seniye Memuru . 

Emlâk-� Hümayun Komisyonu: Reis: Vali, Üyeler: Naib, Emlak-� Seniye Müdürü, 

Defter-i Hakani Memuru 

1312 : Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� Mühendis Vekili (Yüzba��) 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� 

Mühendis Vekili. 

Muhasebe Kalemi: Birinci Refik, �kinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i), Sand�k 

Emini. 


Hendesehane : Ba� Mühendis Vekili, Mühendis (Yüzba��). 


Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip, 

�kinci Kâtip, Cebel-i �s �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; 

Antakya Memuru. 

1313-1314 : Müdür, Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� Mühendis Vekili (Yüzba��), 

Müfetti�. 



Muhasebe Kalemi: Birinci Refik, �kinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz. 

Hendesehane : Ba� Mühendis Vekili, Mühendis Muavini Yüzba��. 

Di�er Memurlar: Sand�k Emini, Antakya Memuru. 



�kinci Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip. 

1315-1316 : Müdür (Miralay Safvet Bey), Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� 

Mühendis Vekili (Kola�as�). 



Muhasebe Kalemi: Birinci Refik, �kinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i 


316


___________________________________________________________________________________�� 

Hendesehane: Ba� Mühendis Vekili, Mühendis Yüzba�� 

Di�er Memurlar; Sand�k Emini, Ambar Memuru, Ambar Kâtibi, Antakya Memuru. 




1317 : Müdür (Miralay Safvet Bey), Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� 

Mühendis Vekili (Kola�as�). 



Muhasebe Kalemi: Birinci Refik, �kinci Refik, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz. 

Hendesehane: Ba� Mühendis Vekili, Mühendis Yüzba��. 


Ba�l� �ubeler: Münbiç �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Ebu Kalkal �ubesi: 


�kinci Kâtip; Cebel-i Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip 

1318 : Müdür (Miralay Safvet Bey), Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� 



Mühendis. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Ba�kâtibi, Refiki, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i). 


Hendesehane: Ba� Mühendis, Mühendis Yüzba��. 


Ba�l� �ubeler: Münbiç �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Ebu Kalkal �ubesi: 



1319 : Müdür (Miralay Ali Mansur Bey), Muhasebeci, Müfetti�, Tahrirat 

Ba�kâtibi, Ba� Mühendis (Binba��). 

Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, Müfetti�, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Ba� Mühendis. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebe Ba�kâtibi, �kinci Kâtip, Üçüncü Kâtip, Mukayyit, 



Hendesehane : Ba� Mühendis, Mühendis Kola�as�. 

Di�er Memurlar: Merkez �dare Memuru, Antakya Memuru, Sand�k Emini 




1320 : Müdür (Miralay Ali Mansur Bey), Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Ba� Mühendis Komisyon-u Mahsus: Reis: Müdür, Üyeler: Muhasebeci, 

Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� Mühendis. 



Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i), 


317

ORSAM 


� 

Hendesehane: Ba�mühendis Binba��, Mühendis Kola�as� 





1321 : Müdür (Mirliva Ali Mansur Pa�a), Muhasebeci, Tahrirat Ba�kâtibi, 

Ba� Mühendis ve Mühendis. 

Hendesehane: Ba�mühendis, Mühendis 



Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i) 

Di�er Memurlar: Sand�k Emini, Ambar Memuru, Ambar Kâtibi 






Ba� Mühendis ve Mühendis. 


Mübeyyiz (2 Ki�i), Sand�k Emini. 



Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; �s �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci 

Kâtip; Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Antakya �ubesi: 

Memur. 


Ba� Mühendis ve Mühendis 


Mübeyyiz (2 Ki�i), Sand�k Emini. 


Di�er Memurlar: Ambar Memuru, Ambar Kâtibi 



Kâtip; Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip; Antakya �ubesi: 

Memur 

1324-1326 : Müdür, Tahrirat Ba�kâtibi, Ba� Mühendis, Mühendis 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Üçüncü Kâtip, Mukayyit, Mübeyyiz, 


Tahrirat Kalemi: Birinci Müsevvid, �kinci Müsevvid, Mukayyit, Mübeyyiz (2 Ki�i), 

Mübeyyiz Muavini. 

Di�er Memurlar: Ambar Memuru, Ambar Kâtibi 



Kâtip; Has �ubesi: Memur, Ba�kâtip; Antakya �ubesi: Memur 

Vilayet Polis Dairesi 

318


___________________________________________________________________________________�� 

1303 : Ba� Komiser, Komiser (3 Ki�i), Polis 

1305 : �kinci Komiser, Komiser (2 Ki�i), Polis 

1306 : Vilayet �kinci Komiseri; Üçüncü Komiser (Halep–2 Ki�i), Üçüncü 

Komiser (Mara�–1 Ki�i), Üçüncü Komiser (Urfa–1 Ki�i), Polis Memuru 

(Halep–11 Ki�i), Polis Memuru (Antep–1 Ki�i), Polis Memuru 

(�skenderun–2 Ki�i), Polis Memuru (Mara�–2 Ki�i), Polis Memuru 

(Birecik–2 Ki�i), Polis Memuru (Antakya–2 Ki�i), Polis Memuru (Urfa–1 

Ki�i). 

1307 : Ba� Komiser, Üçüncü Komiser (2 Ki�i), Polis Memuru (11 Ki�i). 

1308-1310 : �kinci Komiser (Halep); Üçüncü Komiserler: Halep (2 Ki�i), Mara� (1 

Ki�i), Urfa (1 Ki�i); Polis Memurlar�: Halep (11 Ki�i), Antep (1 Ki�i), 

Antakya (2 Ki�i), �skenderun (2 Ki�i), Mara� (1 Ki�i), Elbistan (1 Ki- 

�i), Urfa (1 Ki�i), Birecik (1 Ki�i). 

1312 : �kinci Komiser (Halep); Üçüncü Komiserler: Halep (1 Ki�i), Mara� (1 

Ki�i), �skenderun (1 Ki�i), Urfa (1 Ki�i); Polis Memurlar�: Halep (13 

Ki�i), Antep (1 Ki�i), �skenderun (1 Ki�i), Mara� (1 Ki�i), Elbistan (1 

Ki�i), Urfa (1 Ki�i), Birecik (1 Ki�i). 

1313 : �kinci Komiser (Halep), Üçüncü Komiserler: Halep (2 Ki�i), Mara� 

Polis Memuru (Halep–12 Ki�i), Polis Memuru (Antep–1 Ki�i), Polis 

Memuru (�skenderun–1 Ki�i), Polis Memuru (Urfa–2 Ki�i), Polis 

Memuru (Mara�–1 Ki�i), Polis Memuru (Elbistan–1 Ki�i), Polis Memuru 

(Birecik–1 Ki�i). 

1314 : �kinci Komiser (Halep), Üçüncü Komiserler: Halep, Antep, �skenderun, 

Mara�, Urfa, Polis Memuru (Halep–16 Ki�i), Polis Memuru 

(Antep–3 Ki�i), Polis Memuru (�skenderun–1 Ki�i), Polis Memuru 

(Mara�–1 Ki�i), Polis Memuru (Elbistan–1 Ki�i), Polis Memuru (Birecik–1 

Ki�i). 

1315 : �kinci Komiser (Halep), Üçüncü Komiserler: Antep, Urfa, Mara�, 

Kilis, �skenderun, Polis Memuru (Halep–15 Ki�i), Polis Memuru 

(Elbistan–1 Ki�i), Polis Memuru (Birecik–1 Ki�i), Polis Memuru (Antakya–1 

Ki�i), Polis Memuru (Mara�–3 Ki�i), Polis Memuru (Antep– 

2 Ki�i), Polis Memuru (Halep–1 Ki�i), Polis Memuru (�skenderun–4 

Ki�i), Polis Memuru (Zeytun–1 Ki�i). 

1316 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, �kinci Komiserlikte Müstahdem Ba� Komiser, 

Üçüncü Komiser. 

Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Polis Memuru (13 Ki�i); Urfa Sanca��: Üçüncü 

Komiser, Polis Memuru; Birecik Kazas�: Polis Memuru; Mara� Sanca��: 

Üçüncü Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Elbistan Kazas�: Polis 

Memuru; Zeytun Kazas�: Polis Memuru; Antep Kazas�: Üçüncü 

Komiser, Polis Memuru (4 Ki�i); �skenderun Kazas�: Üçüncü Komiser, 

Polis Memuru (3 Ki�i); Antakya Kazas�: Polis Memuru, Kilis 

Kazas�: Polis Memuru. 

1317 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, Ba� Komiser, �kinci ve Aç�ktan Ba� Komiser, 

�kinci Komiser, Üçüncü Komiser. 

Polis Meclisi Heyeti: Polis Meclisi Reisi (Ba� Komiser), Üyeler (2 Ki�i). 

319

ORSAM 


� 


Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Mara� Sanca��: Üçüncü Komiser, 

Polis Memuru (6 Ki�i); Antep Kazas�: Üçüncü Komiser (2 Ki�i), Polis 

Memuru (2 Ki�i); �skenderun Kazas�: �kinci Komiser, Polis Memuru 

(4 Ki�i); Antakya Kazas�: Polis Memuru; Kilis Kazas�: Polis 

Memuru. 

1318 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, Ba� Komiser, Üçüncü Komiser (3 Ki�i). 

Polis Meclisi Heyeti: Polis Meclisi Reisi (Ba� Komiser), Üyeler (2 Ki�i Üçüncü Komiser). 

Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Polis Memuru (10 Ki�i); Urfa Sanca��: �kinci 

Komiser, Polis Memuru; Birecik Kazas�: Polis Memuru; Mara� Sanca��: 

Ba� Komiser, Polis Memuru (5 Ki�i); Zeytun Kazas�: Üçüncü 

Komiser, Polis Memuru; Antep Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis 

Memuru (3 Ki�i); �skenderun Kazas�: �kinci Komiser, Polis Memuru 

(4 Ki�i); Antakya Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis Memuru; Kilis 

Kazas�: Polis Memuru; Bilan Kazas�: Polis Memuru. 

1318-1319 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, �lave Ba� Komiser, Aç�ktan �kinci Komiser, 

Üçüncü Komiser (2 Ki�i), Aç�ktan Üçüncü Komiser. 

Polis Meclisi Heyeti: Polis Meclisi Reisi (Ba� Komiser), Üyeler (�kinci Komiser- 

Üçüncü Komiser). 


Komiser, Polis Memuru (2 Ki�i); Birecik Kazas�: Polis Memuru; Mara� 

Sanca��: �kinci Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Zeytun Kazas�: 

Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru; Elbistan Kazas�: Polis 

Memuru; Antep Kazas�: Aç�ktan �kinci Komiser, Polis Memuru (3 

Ki�i); Kilis Kazas�: Polis Memuru; Bilan Kazas�: Polis Memuru; �skenderun 

Kazas�: �kinci Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Antakya 

Kazas�: Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru; Süveydiye Nahiyesi: 

Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru 

1320 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, Aç�ktan �kinci Komiser, Aç�ktan Üçüncü 

Komiser (3 Ki�i) 


Üçüncü Komiser) 

Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Polis Memuru (19 Ki�i) ; Urfa Sanca��: Aç�ktan 

Ba� Komiser, Polis Memuru (2 Ki�i); Birecik Kazas�: Polis Memuru; 

Mara� Sanca��: Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru (2 Ki�i); 

Zeytun Kazas�: Polis Memuru (2 Ki�i); Elbistan Kazas�: Polis Memuru; 

Antep Kazas�: Aç�ktan �kinci Komiser, Polis Memuru (3 Ki- 

�i); Kilis Kazas�: Üçüncü Komiser; Bilan Kazas�: Polis Memuru; �skenderun 

Kazas�: �kinci Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Antakya 

Kazas�: Ba� Komiser, Üçüncü Komiser, Polis Memuru; Süveydiye 

Nahiyesi: Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru. 

1321 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, �kinci Komiser, Aç�ktan �kinci Komiser 

(2 Ki�i), Üçüncü Komiser (6 Ki�i), Aç�ktan Üçüncü Komiser (3 Ki�i), 

Polis Memuru. 

320


___________________________________________________________________________________�� 



Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Polis Memuru (23 Ki�i). 

Antep Kazas� : Üçüncü Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Kilis Kazas�: �kinci Komiser; 

�skenderun Kazas�: Aç�ktan Ba� Komiser, Polis Memuru (4 Ki- 

�i); Antakya Kazas�: Ba� Komiser, Polis Memuru (2 Ki�i); Bilan Kazas�: 

Polis Memuru; Süveydiye Kazas�: Üçüncü Komiser; Harim 

Kazas�: Polis Memuru; �dlip Kazas�: Üçüncü Komiser; Urfa Sanca- 

��: �kinci Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Birecik Kazas�: Üçüncü 

Komiser, Polis Memuru; Mara� Sanca��: Üçüncü Komiser, Polis 

Memuru (3 Ki�i); Zeytun Kazas�: Üçüncü Komiser; Elbistan Kazas�: 

Polis Memuru. 

1322 : Vilayet Polis Ba� Komiseri, Aç�ktan Ba� Komiser, Aç�ktan �kinci 

Komiser (3 Ki�i), Üçüncü Komiser (4 Ki�i), Aç�ktan Üçüncü Komiser 

(4 Ki�i). 



Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Polis Memuru (24 Ki�i); Antep Kazas�: Üçüncü 

Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Kilis Kazas�: �kinci Komiser; �skenderun 

Kazas�: Üçüncü Komiser, Aç�ktan Üçüncü Komiser (2 Ki- 

�i), Polis Memuru (2 Ki�i); Antakya Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis 

Memuru (2 Ki�i); Bilan Kazas�: Polis Memuru; Süveydiye Kazas�: 

Üçüncü Komiser, Polis Memuru; Harim Kazas�: Ba� Komiser; �dlip 

Kazas�: Üçüncü Komiser; Urfa Sanca��: �kinci Komiser, Polis Memuru 

(4 Ki�i); Birecik Kazas�: Aç�ktan Üçüncü Komiser; Mara� 

Sanca��: Üçüncü Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Zeytun Kazas�: 

Polis Memuru; Elbistan Kazas�: Üçüncü Komiser. 

1323 : Vilayet Polis Ba� Komiseri (Ömer Tevfik Bey), �kinci Komiser, Aç�ktan 

�kinci Komiser (3 Ki�i), Üçüncü Komiser (5 Ki�i), Aç�ktan Üçüncü 

Komiser (2 Ki�i) 

Polis Meclisi Heyeti: Polis Meclisi Reisi (Ba� Komiser), Üyeler (2 Ki�i �kinci Komiser). 

Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Polis Memuru (24 Ki�i); Antep Kazas�: �kinci 

Komiser, Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru (2 Ki�i); Kilis 

Kazas�: Aç�ktan Ba� Komiser, Polis Memuru; �skenderun Kazas�: 

Üçüncü Komiser, Polis Memuru (4 Ki�i); Antakya Kazas�: Aç�ktan 

�kinci Komiser, Polis Memuru (2 Ki�i); Bilan Kazas�: Aç�ktan Üçüncü 

Komiser; Süveydiye Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis Memuru; 

Harim Kazas�: Üçüncü Komiser; �dlip Kazas�: Üçüncü Komiser; 

Mare Kazas�: Aç�ktan �kinci Komiser; Urfa Sanca��: �kinci Komiser, 

Polis Memuru (3 Ki�i); Birecik Kazas�: Ba� Komiser; Mara� Sanca��: 

Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Zeytun Kazas�: 

Polis Memuru; Elbistan Kazas�: Üçüncü Komiser. 

1324 : Vilayet Polis Ba� Komiseri (Ömer Re�it Bey), Aç�ktan Ba� Komiser, 

�kinci Komiser, Aç�ktan �kinci Komiser (4 Ki�i), Üçüncü Komiser (2 

Ki�i), Aç�ktan Üçüncü Komiser (2 Ki�i). 

321

ORSAM 


� 

Polis Meclisi Heyeti: Reis (Ba� Komiser), Üyeler (Aç�ktan Ba� Komiser- �kinci Komiser). 

Vilayet Merkezi Polis Memurlar�: Birinci Mukayyit, �kinci Mukayyit, Polis Memuru 

(19 Ki�i); Antep Kazas�: �kinci Komiser, Aç�ktan Üçüncü Komiser 

(2 Ki�i), Polis Memuru (3 Ki�i); Kilis Kazas�: Aç�ktan Ba� Komiser, 

Polis Memuru; �skenderun Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis Memuru 

(3 Ki�i); Antakya Kazas�: Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru 

(2 Ki�i); Süveydiye Kazas�: Aç�ktan �kinci Komiser, Aç�ktan Üçüncü 

Komiser; Bilan Kazas�: Aç�ktan �kinci Komiser; Harim Kazas�: 

Aç�ktan Ba� Komiser; �dlip Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis Memuru; 

Bâb Kazas�: Üçüncü Komiser; Urfa Sanca��: Ba� Komiser, �kinci 

Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Birecik Kazas�: Aç�ktan Üçüncü 

Komiser; Mara� Sanca��: Üçüncü Komiser, Aç�ktan Üçüncü Komiser, 

Polis Memuru (3 Ki�i); Elbistan Kazas�: Üçüncü Komiser; 

Zeytun Kazas�: Polis Memuru. 

1326 : Vilayet Polis Müdürü (Ferit Lütfü Pa�a), Aç�ktan Ba� Komiser, �kinci 

Komiser (2 Ki�i), Aç�ktan �kinci Komiser (3 Ki�i), Üçüncü Komiser, 

Aç�ktan Ba� Komiser, Aç�ktan Üçüncü Komiser (5 Ki�i). 

Polis Meclisi : Polis Meclisi Reisi (�kinci Komiser), Üyeler (1 Ki�i Aç�ktan Ba� Komiser, 

1 Ki�i Üçüncü Komiser). 

Polis Memurlar�: Vilayet Merkezi: Mukayyit (2 Ki�i), Polis Memuru (14 Ki�i); Antep 

Kazas�: Üçüncü Komiser, Aç�ktan Üçüncü Komiser, Polis Memuru 

(2 Ki�i); Kilis Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis Memuru; �skenderun 

Kazas�: Üçüncü Komiser, Polis Memuru; Antakya Kazas�: 

Üçüncü Komiser, Polis Memuru (3 Ki�i); Bilan Kazas�: Aç�ktan 

Üçüncü Komiser; �dlip Kazas�: Aç�ktan �kinci Komiser; Harim Kazas�: 

Aç�ktan �kinci Komiser; Cisr-i �u�ûr Kazas�: Aç�ktan �kinci 

Komiser; Bâb Kazas�: Ba� Komiser; Urfa Sanca��: Aç�ktan �kinci 

Komiser, Polis Memuru (4 Ki�i); Birecik Kazas�: Aç�ktan Üçüncü 

Komiser, Polis Memuru; Mara� Sanca��: Aç�ktan Ba� Komiser, Polis 

Memuru (3 Ki�i); Zeytun Kazas�: Polis Memuru; Elbistan Kazas�: 

Üçüncü Komiser. 

Menafi Sand�� Komisyonu 

1305-1306 : Reis, Üye (3 Ki�i) 

Sicil-i Ahval Komisyonu 

1307-1309 : Reis: Mektupçu, Üyeler: Mektupçu Mümeyyizi, Muhasebe Mümeyyizi, 

Evrak Müdürü. 

1310-1313 : Reis: Mektupçu, Üyeler: Muhasebe Mümeyyizi, Evrak Müdürü, 

Mektupçu Mümeyyizi. 

1314-1315 : Reis: Mektupçu, Üyeler: Muhasebe Mümeyyizi, Mektupçu Mümeyyizi, 

Evrak Müdürü. 

322


___________________________________________________________________________________�� 

1316-1324 : Reis: Mektupçu, Üyeler: Mektupçu Mümeyyizi, Evrak Müdürü, 

Muhasebe Mümeyyizi. 

Halep Ziraat Bankas� �ubesi 

1307 : Memur, Ziraat Bankas� �ube Meclisi: Reis, Üyeler (5 Ki�i), Kâtip 

1308 : Memur, Kâtip (5 Ki�i). 

Ziraat Bankas� �dare Meclisi: Reis, Üyeler (8 Ki�i), Kâtip. 

1309-1310 : Müfetti�, �ube Memuru. 

Ziraat Bankas� �dare Meclisi: Reis, Üyeler (7 Ki�i), Ba�kâtip. 

�ube Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Tahsildar (2 Ki�i). 

1312 : �ube Memuru, Muavini. 

Ziraat Bankas� �dare Meclisi: Reis, Üyeler (4 Ki�i), Ba�kâtip. 

�ube Kalemi: Ba�kâtip, Muavini, Refiki, Tahsildar. Vilayet Ziraat Müfetti�i ve Numune 

Çiftli�i Müdürü, Korucu. 


�ube �dare Meclisi: Reis, Üyeler (4 Ki�i). 

�ube Kalemi : Ba�kâtip, �kinci Kâtip. 

Tahsil Heyeti ve Hademeler: Tahsildar (3 Ki�i), Ambarc� ve Odac�, Vilayet Ziraat 

Müfetti�i ve Numune Çiftli�i Müdürü, Korucu. 



�ube Kalemi: Ba�kâtip, �kinci Kâtip. 

1315 : Memur, Muavini. 


�ube Kalemi : Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Muvazzaf Mülaz�m. 

Tahsil Heyeti ve Hademeler: Tahsildar (3 Ki�i), Ambarc� ve Odac�. 



�ube Kalemi: Ba�kâtip, Mukayyit, �kinci Kâtip. 

Tahsil Heyeti: Tahsildar (3 Ki�i), Ambarc� ve Odac�. 

1317-1318 : Memur, Muavini. 

�ube �dare Meclisi: Reis, Üyeler (4 Ki�i) 

�ube Kalemi: Ba�kâtip, Mukayyit, �kinci Kâtip, Veznedar, Tahsildar (2 Ki�i), Ambarc�. 



�ube Kalemi : �ube Ba�kâtibi, Hisse-i �ane Mukayyiti, Veznedar, �kinci Kâtip, Tahsildar 

(2 Ki�i), Ambarc� ve Odac�. 

1320 : Memur, Muavini 


�ube Kalemi: �ube Ba�kâtibi, Hisse-i �ane Mukayyiti, �kinci Kâtip, Veznedar, Tahsildar 


1321-1323 : Memur, Muavini. 


323

ORSAM 


� 



1324 : Memur, Muavini 

�ube �dare Meclisi: Reis: Mehmet Mer’i Pa�a (Rumeli Beylerbeyi), Üyeler (3 Ki�i). 



1326 : Memur, Muavin 

�dare Meclisi �ubesi: Reis, �ube Memuru, Üyeler (3 Ki�i). 

�ube Kalemi: Füruhat Mukayyiti, Hisse-i �ane Mukayyiti, Yevmiye Kâtibi, Veznedar, 

Evrak Mukayyiti, Tahsildar (2 Ki�i), Mülaz�m (2 Ki�i). 

Vilayet Orman �daresi 

1307 : Müfetti�, Kâtip, Kolcu. 

1308 : Müfetti�, Kâtip, Ondal�k Memuru, Kolcu (2 Ki�i). 

1309-1318 : Müfetti�, Kâtip, Tezkere Muharriri, Kolcu (2 Ki�i) 

1319-1320 : Müfetti�, Kâtip, Tezkere Muharriri, Piyade Kolcusu (2 Ki�i). 

1321 : Müfetti�, Kâtip, Tezkere Muharriri, Piyade Kolcusu (2 Ki�i), Vilayet 

Numune Çiftli�i Müdür Vekili ve Muavini, Korucu, Vilayet Baytar 

Müfetti�i, Refiki. 

1322-1324 : Müfetti�, Kâtip, Tezkere Muharriri, Piyade Kolcusu (2 Ki�i), Vilayet 

Numune Çiftli�i Müdür Vekili ve Muavini, Vilayet Baytar Müfetti�i, 

Baytar Muayene Memuru. 

1326 : Müfetti�, Ba�kâtip, Tezkere Muharriri, Bâbü’l-Ferrac Orman Ondal�k 

Memuru, Piyade Kolcusu (2 Ki�i), Vilayet Numune Çiftli�i Müdür 

Vekili ve Muavini, Vilayet Baytar Müfetti�i, Baytar Muayene Memuru. 

Tahsilât �daresi 

1308 : Tahsilât-� Bakaya Komisyonu: Reis: Vali, Üyeler (4 Ki�i), Kâtip (2 

Ki�i). 

Tahsilât-� Umumiye Komisyonu: Reis (Mirliva Musa Kaz�m Pa�a), Üyeler: Jandarma 

Komutan�, Vergi Müdürü, �dare Meclisi Üyesi (2 Ki�i), Kâtip. 

1309 : Memur (Miralay), Kâtip, Refiki (2 Ki�i). 

1310 : Memur (Miralay), Kâtip, Refiki. 

1312 : Komisyon Reisi (Mirliva �evket Pa�a), Memur (Kola�as�), Kâtip, 

Refiki. 

1313 : Memur (Kola�as�), Kâtip, Refiki. 

1314 : Memur (Jandarma Komutan�-Miralay), Kâtip, Refiki, Tahsildar (3 

Ki�i), Ambarc� ve Odac�. 

1316 : Reis: Vali, Reis Vekili: Mektupçu, Üyeler: Defterdar, Vergi Müdürü, 


324


___________________________________________________________________________________�� 

Vilayet Tarik ve Maber Ameliye-i Mükellefesi Bedelât-� Nakdiye Tahsilât Heyeti 

704 

1316 : Vilayet Memuru, Sancak Memuru, Kâtip. 

1317 : Reis: Mektupçu, Vilayet Memuru, Sancak Memuru, Kâtip. 

1318 : Reis: Mektupçu, Vilayet Tahsil Memuru, Sancak Tahsil Memuru, 

Kâtip. 

1319 : Vilayet Bedelât-� Nakdiye Tahsil Memuru, Halep Sanca�� Tahsil 

Memuru, Tahsilât Komisyonu Kâtibi. 

1320-1326 : Vilayet Bedelât-� Nakdiye Tahsil Memuru, Halep Sanca�� Bedelât-� 

Nakdiye Tahsil Memuru, Halep Bedelât-� Nakdiye Kâtibi. 

Mülkiye ��leri �statistik Komisyonu 

1310 : Üyeler: Evrak Müdürü, Mektupçu Mümeyyizi, Vilayet Maiyet Memuru, 

�stinaf Ba�kâtibi, Muhasebe Ba�kâtibi. 

1312-1315 : Üyeler: Evrak Müdürü, �dare Meclisi Ba�kâtibi, Vilayet Maiyet Memuru, 

Muhasebe Ba�kâtibi, �stinaf Ba�kâtibi. 

1316-1317 : Üyeler: �dare Meclisi Ba�kâtibi, Evrak Müdürü, Vilayet Maiyet Memuru, 

Muhasebe Mesâlih-i Cariye Kâtibi, �statistik Ba�kâtibi. 

Osmanl� Bankas� Halep �ubesi 

1313 : Müdür, �kinci Müdür. 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Muavin (3 Ki�i). 

Tahrirat Kalemi: Ba�kâtip, Sand�k Emini, Muavini, Mülaz�m (2 Ki�i), Kavas. 705 

1314 : Müdür, �kinci Müdür 

Muhasebe Kalemi: Ba�kâtip, Muavin (5 Ki�i), Sand�k Emini, Kavas. 

1315 : Müdür. 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Muavin. 

Tahrirat Kalemi: Tahrirat Kâtibi, Muavini. 

Muamelat Dairesi ve Türkçe Kalemi: Memur (2 Ki�i), Sand�k Emini. 

1316 : Müdür. 


Tahrirat Kalemi: Kâtip, Muavini, �kinci Muavin. 

Muamelat Dairesi: Memur, Sand�k Emini. Hademe: Kavas, Odac�. 

1317 : Müdür. 


Tahrirat Kalemi: Kâtip, Muavini. 

Muamelat Dairesi: Memur, Muavin (2 Ki�i). 

Vezne : Sand�k Emini, Muavini; Hademe: Kavas, Odac�. 

1318-1319 : Müdür, Muavini. 

704 Yol ��leri Vergisi Tahsilât Heyeti. 

705 Koruma memuru. 

325

ORSAM 


� 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Muavin (2 Ki�i); Tahrirat Kalemi: Kâtip, Muavini; 

Muamelat Dairesi: Memur, Muavin (2 Ki�i); Vezne: Sand�k Emini, 

Muavini; Hademe : Kavas. 

1320 : Müdür, Muavini 

Muhasebe Kalemi: Muhasebeci, Muavin (3 Ki�i); Tahrirat Kalemi: Kâtip, Muavini. 

Muamelat Dairesi: Memur (5 Ki�i); Vezne: Sand�k Emini, Muavini; Rehin Emval 

Memurlar�: �skenderun Memuru, Halep Memuru; Hademe : Kavas 

(2 Ki�i). 

1321-1322 : �dare Heyeti: Müdür, Muavini. 

Muhasebe Heyeti: Ba� Muhasebeci, Sand�k Emini, Evrak ve Muamelat Dairesi Reisi, 

�skenderum Muamelat Ba�kâtibi. 

�darede Bulunan Memurlar: Memur (13 Ki�i). 

Banka Kavaslar�: Kavas (2 Ki�i). 

1323 : �dare Heyeti: Birinci, Muavini 

Muhasebe Evrak Tahrirat ve Rehinbend Daireleri: Evrak ve Muamelat Dairesi 

Reisi, Muhasebe Ba�kâtibi, Tahrirat Ba�kâtibi, Sand�k Emini, 

Rehinbend Reisi. 

�darede Bulunan Memurlar: Memur (13 Ki�i). 


1324 : �dare Heyeti: Birinci Müdür, �kinci Müdür. 

Hukuk Dairesi: Hukuk Mü�aviri. 

Muhasebe Dairesi: Muhasebeci, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki. 

Evrak Dairesi: Reis, Birinci Refiki, �kinci Refiki, Üçüncü Refiki, Dördüncü Refiki, 

Be�inci Refiki. 

Veznedar Dairesi: Sand�k Emini, Birinci Refiki, �kinci Refiki. 

Emval Dairesi: Reis, Birinci Refiki, �kinci Refiki. 

�skenderun’da Bulunan Emval Dairesi: Reis, Refiki. 

Muhaberat Dairesi: Ba�kâtip, Refiki. 


1326 : �dare Heyeti: Birinci Müdür, �kinci Müdür, Kontrol Memuru. 

Hukuk Dairesi: Hukuk Mü�aviri. 

Muhasebe Dairesi: Ba� Muhasebeci, Ba�kâtip, Sand�k Emini. 

Evrak Dairesi Reisi, Kambiyo Dairesi Reisi, Emval Dairesi Reisi. 

�skenderun Emval Dairesi: Reis, Refiki; Banka Kavaslar� (2 Ki�i). 

Hamidiye Gureba Hastanesi �dare Heyeti 

1319-1320 : Birinci Tabip, Operatör ve �kinci Tabip (Kola�as�), Müdür ve Kâtip, 

Eczac� Vekili, Karantina Tabip Vekili (Binba��). 

1321-1322 : Birinci Tabip, Operatör ve �kinci Tabip (Kola�as�), Müdür, Eczac�, 

Erkek Hademe (12 Ki�i), Kad�n Hademe (4 Ki�i). 

�dare Komisyonu Heyeti: Reis, Üyeler (4 Ki�i), Karantina Tabibi. 

1323 : Birinci Tabip Vekili (Tabip Yüzba��), Operatör ve �kinci Tabip (Kola�as�), 

Müdür, Kâtip ve Depo Memuru, Eczac�, Erkek Hademe (12 

Ki�i), Kad�n Hademe (4 Ki�i). 


326


___________________________________________________________________________________�� 

1324 : Birinci Tabip (S�hhiye Müfetti�i), �kinci Tabip (Belediye Tabibi), 

Üçüncü Tabip (Belediye Tabip Muavini), Operatör (Kola�as�), Müdür, 

Kâtip ve Depo Memuru, Eczac�, T�marc�, Kâtip Muavini, T�marhane 

Gardiyan�, Ba� Hademe, Erkek Hademe (10 Ki�i), Kad�n 

Hademe (2 Ki�i). 


1326 : Birinci Tabip (Vilayet S�hhiye Müfetti�i), �kinci Tabip (Kola�as�), 

Belediye Tabip Muavini, Operatör (Kola�as�), Eczac�, T�marc�, T�marc� 

ve Eczac� Muavini, Müdür, Ba�kâtip ve Depo Memuru, Kâtip 

Muavini, Ba� Hademe, Bimarhane Gardiyan�, A�ç�, Erkek Hademe 

(10 Ki�i), Kad�n Hademe (2 Ki�i) 

�dare Komisyonu: Reis (Müftü), Üyeler (4 Ki�i), Karantina Tabibi 

2. Halep, Mara� ve Urfa Sancaklar� Merkez Mülkiye Te�kilat� 

HALEP SANCA�I 

Halep Livas� Erkan Ve Memurlar� 

Halep Sanca��n�n idari te�kilat� hakk�nda bilgiler sadece 1284-1290 ile 1299-1303 

aras�nda yay�mlanan Halep Vilayet Salnamelerinde verilmi�, daha sonraki y�llara ait 

salnamelerde verilmemi�tir. 

Liva Mutasarr�flar� 

1284 : Ethem Pertev Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1285 : Ahmet Salim Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1286 : Mehmet R�fat Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1287-1288 : Kamil Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1290 : Mutasarr�f atanmam�� ve Naip Mehmet Tevfik Efendi vekâleten 

yürütmektedir. 

1299-1300 : Merkez Mutasarr�f� Hakk� Bey (Rütbesi: Ulâ Sanisi) 

1302-1303 : Merkez Mutasarr�f� Ahmet �zzet Bey (Rütbesi: Mütemayiz) 

Liva Erkân� ve Memurlar� 

1284-1285 : Mutasarr�f Muavini, Naip, Müftü, Muhasebeci, Tahrirat Müdürü. 

1286-1288 : Naip, Müftü, Muhasebeci, Tahrirat Müdürü. 

1290 : Naip, Müftü, Muhasebeci, Defter-i Hakan� Memuru. 

1299-1303 : Müftü, Muhasebeci, Tahrirat Müdürü. 

Liva �dare Meclisi 

1284 : Reis (Mutasarr�f Bey), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Tahrirat 

Müdürü, Müftü ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 

1285 : Reis (Mutasarr�f Bey), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Müftü, 

Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 5 Ki�i. 



327

ORSAM 


� 

1287-1288 : Reis (Mutasarr�f Bey), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Tahrirat 

Müdürü, Müftü ve Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i. Meclis Memurlar� 

ise, Birinci Kâtip, �kinci Kâtip ve Mukayyit’ten olu�maktad�r. 

Liva Temyiz-i Hukuk Meclisi 

Bu meclis 1284’ten 1288 tarihine kadar mevcuttur. Meclis bu tarihten sonra 

Bidayet Mahkemesi ad�n� alm��t�r. 

1285 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (7 Ki�i). 

1285 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (6 Ki�i), Kâtip (2 Ki�i), Mukayyit (3 

Ki�i). 

1286 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (7 Ki�i), Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i). 

1287 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (7 Ki�i), Mukayyit. 

1288 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (6 Ki�i), Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i). 

Bidayet Mahkemesi 706: 

1290 : 1 Reis (Naip Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 2 Mukayyit. 

1299-1300 : Müdde-i Umumi Muavini. 

Hukuk Dairesi 

1299-1303 : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m). 

Ceza Dairesi 

1299-1300 : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip. 

1302 : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip, Müdde-i Umumi Muavini. 

1303 : Reis, Üyeler (2 Üye, 1 Mülaz�m), Ba�kâtip. 

Bidayet Mahkemesi Refakatindeki Memurlar 

1299-1303 : Ba� Müstantik, �kinci Müstantik, Mukavelat Muharriri, �cra Memuru. 

�er’iye Mahkemesi 

1302-1303 : Bâb Ba�kâtibi, Kassam Ba�kâtibi, Birinci Kâtip, �kinci Kâtip, Ceride 

Kâtibi (2 Ki�i), Zab�t Kâtibi, Ba� Mukayyit, �kinci Mukayy�d, Zab�t 

Kâtibi (2 Ki�i), �zinname Kâtibi. 

Ticaret Mahkemesi 

1286 : Reis, Üyeler (2 Ki�i), Kâtip, Tercüman. 

1290 : Reis, Üyeler; Daimi (2 Ki�i), Geçici(2 Ki�i), Ba�kâtip, �kinci Kâtip, 

Protesto Kâtibi ve Tercüman. 

1299-1300 : Reis, Üyeler; Daimi (2 Ki�i), Geçici(2 Ki�i), Ba�kâtip. 

1302-1303 : Reis, Üyeler Daimi (2 Ki�i), Geçici(4 Ki�i), Ba�kâtip. 

706 Eskiden Asliye Mahkemelerine verilen ad. Bu mahkemenin kadrolar� 1290 tarihli Halep Vilayeti 

Salnamesinde “Kaza Dava Meclisi” ad� alt�nda verilmektedir. 

328


___________________________________________________________________________________�� 

Liva Evkaf Kalemi 

1290 :Ba�kâtip, Tahrirat Müsevvidi, Muhasebe Kâtibi (2 Ki�i), Mübeyyiz (2 

Ki�i), Mukayyit (2 Ki�i). 

Liva Muhasebe Kalemi 

1284 : Kâtip (8 Ki�i) ve Sand�k Emini. 

1285 : Kâtip (7 Ki�i), Emlak Muharriri, Mukayyit (3 Ki�i), Mübeyyiz. 

1286 : Kâtip (7 Ki�i), Emlak Muharriri, Mukayyit (2 Ki�i), Sand�k Emini, 

Mübeyyiz (2 Ki�i), Mukataalar 707 Birinci Kâtibi, Mukataalar Kâtibi (3 

Ki�i). 

1287 : Kâtip (7 Ki�i) Varidat Kâtibi ve Yard�mc�s�(2 Ki�i), Masarifat Kâtibi, 

Yard�mc�s� (2 Ki�i), Sand�k Emini, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

1288 : Varidat Kâtibi, Yard�mc�s�(3 Ki�i), Masarifat Kâtibi, Yard�mc�s� (3 

Ki�i), Emirler ve Müzakereler Mukayyidi, Sand�k Emini, Mukataalar 


1299-1300 : Muhasebeci, Varidat Mukayyidi, Kâtip (3 Ki�i), Sand�k Emini. 

1302-1303 :Kâtip (4 Ki�i), Sand�k Emini. 

Liva Tahrirat Kalemi 

1284 : Kâtip (6 Ki�i). 

1285 : Kâtip (7 Ki�i), Sand�k Emini, Mukataalar Birinci Kâtibi, Mukataalar 


1286 : Kâtip (10 Ki�i) 

1287 : Kâtip (10 Ki�i), Tahrir Kâtibi ve Yard�mc�s�, Mukayyit (2 Ki�i), 

Messah 708 (2 Ki�i), Mukataalar Kâtibi (5 Ki�i). 

1288 : Müdür, Refiki, Mukayyit (2 Ki�i), Messah (2 Ki�i) , Kâtip (9 Ki�i). 



Belediye Dairesi Meclisi 

1286 : Reis (Mehmet A�a), Üyeler (9 Ki�i), Kâtip ve Sand�k Emini. 

1287 : Reis (Rag�p Efendi), Üyeler (7 Ki�i), Sand�k Emini, Memleket Tabibi, 

Karantina Tabibi ve Binalar Müdürü. 

1288 : Reis (Mehmet A�a), Üyeler (8 Ki�i), Kâtip, Sand�k Emini, Memleket 

Tabibi, Karantina Tabibi ve Binalar Müdürü. 

1290 : Reis (Abdulkadir Efendi), Üyeler (6 Ki�i) ve Kâtip. 

1299-1300 : Reis (Bahattin Efendi), Reis Muavini, Üyeler (10 Ki�i), Ba�kâtip, 

Muavini, Memleket Tabibi, Eczac�, Mühendis, Ba� Müfetti�, Sand�k 

Emini, Tulumbac� Ba��. 

1302-1303 : Reis (Bahattin Efendi), Muavini, Üyeler (8 Ki�i), Ba�kâtip. 

707 Arazinin kesime verilmesi, belli bir kira kar��l��nda mülk edinmesi. Ekili arazi halinde vakfedilip, 

daha sonra arsaya veya ba� ve bahçeye çevrilen yer için ö�ür (ö�ür vergisi, onda bir, mahsulden al�nmas� 

gereken onda bir vergi, a�ar) kar��l��nda verilen kiraya mukataa denir. 

708 Topograf. 

329

ORSAM 


� 

Belediye Eczanesi: 

1302 : Eczac�, Cerrah, Karantina Tabibi Vekili. 

1303 : Eczac�, Cerrah, Karantina Tabibi. 

Halep Kazas� A�ar Memurlu�u 

1299-1300 : Ba�kâtip, Refiki 

1302 : Memur, Ba�kâtip, Muavini. 

Tahsilât Dairesi 

1299-1300 :Halep Sanca�� Ba� Tahsildar�, Halep Kazas� Ba� Tahsildar�, Rü�tiye 

Mektebi Muallimi. 

Tahsildarlar 

1302-1303 : Liva Ba� Tahsildar, Halep Kazas� Ba� Tahsildar�. 

Halep Gümrük �daresi 

1286 : Gümrük Müdür, Gümrük Ba�kâtip, Gümrük Sand�k Emini, Halep 

Rüsumat Memuru, Rüsumat Ba�kâtibi ve Rüsumat Sand�k Emini. 

Defter-i Hakani �daresi 

1290 : Kâtip ve �kinci Kâtip. 

1302-1303 : Memur, Ba�kâtip, Muavini, Halep Kazas� Tapu Kâtibi 

Halep Kazas� Ba�l� Çiftli�i Hümayun Müdürlü�ü 

1287-1288 : Çiftlik Müdürü. 

Reji �daresi 

1302-1303 : Müdür, Ba�kâtip. 

Menafi Umumiye Sand�� 709 Komisyonu 

1287-1288 : 4 Vekil. 

1290 : 2 Vekil. (Sermayesi: 30.000 Kuru�). 

1302-1303 : 3 Vekil. 

Hapishane Memurlar� 

1302 : Kâtip, Ba� Gardiyan. 

1303 : Müdür, Kâtip, Ba� Gardiyan. 

Halep Mutasarr�fl��na Ba�l� Urban Kaymakaml�� 

Bu kaymakaml�k sadece 1285-1287 tarihleri aras�nda yay�mlanan Halep Vilayet 

Salnamelerinde görülmekte ve kadrosu; Kaymakam Hüseyin Efendinin yan�nda 

bir Mal Müdüründen olu�maktad�r. 

Halep Mutasarr�fl��na Ba�l� Urban �eyhleri 

1287-1288 : Hadidi A�ireti: �eyh Hareç El-�brahim 

709 Ziraat Bankas�n�n kurulmas�ndan önce çok az bir faizle halka kredi veren ve belediyeye ba�l� olan 

bir sand�kt�r. 

330


___________________________________________________________________________________�� 

MARA� SANCA�I 

Elbu Hamis A�ireti: �eyh �ahap Musa 

Beni Said A�ireti: �eyh Tamer 

Lehib A�ireti: Faris El-�ubat 

Ümeyrat A�ireti: �eyh Mehmet El-Hasan 

Mara� Livas� Erkan Ve Memurlar� 


1284 : Na�it Pa�a (Rütbesi: Beylerbeyi) [Liva Kaymakam�] 710 

1285 : Veysi Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1286 : Ali Arslan Pa�a (Rütbesi: Mirniran) 

1287-1288 : Hasan Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1290 : Ahmet Bey (Rütbesi: Ulâ Sanisi) 

1293 : Halil Sami Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1295 : Tevfik Bey (Rütbesi: Ulâ Sanisi) 

1299 : Münip Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1300 : Mehmet Re�it Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1302-1307 : Yahya Dede Pa�a (Rütbesi: Rumeli) 

1308 : Mehmet Salih Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1309-1310 : Ahmet Naz�m Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1312-1313 : Abdulvahap Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1314 : Salih Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1315-1317 : Hac� Arifi Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1318-1319 : Galip Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1320-1321 : Süleyman Nuri Bey (Rütbesi: Ulâ) 

1322-1324 : Hasan Hüsnü Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1326 : Re�it Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 


1284 : Muavin, Naip, Muhasebeci, Müftü, Tahrirat Müdürü. 

1285-1288 : Naip, Muhasebeci, Müftü, Tahrirat Müdürü. 

1290 : Naip, Muhasebeci, Müftü, Tahrirat Müdürü, Emlak Memuru, Evkaf 

Muhasebecisi, Defter-i Hakani Memuru. 


1302 : Naip, Muhasebeci, Müftü, Tahrirat Müdürü, A�ar Müdürü. 



1284 : Reis (Kaymakam Pa�a), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, 

Müftü, Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler 711: 6 Ki�i. 

710 1284 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde kazalar�n ba��nda bulunan yönetici için “Kaymakam” de�il 

“Kaza Müdür”ü unvan� kullan�lmaktad�r. 

711 Genel olarak, seçilmi� üyelerin yar�s� Müslüman ve di�er yar�s� Gayrimüslimlerden olu�maktad�r. 

331

ORSAM 


� 

1285-1286 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Tahrirat 


1287 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Tahrirat 




1293 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 5 Ki�i: Naip, Müftü, Muhasebeci, 

Tahrirat Müdürü, Evkaf Muhasebeci ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki- 

�i. 


Müdürü, Müftü, Kâtip ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 


Müdürü, Müftü, Kâtip ve Murahhas. Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 

1305-1306 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 5 Ki�i: Naip, Muhasebeci, 

Müftü, Tahrirat Müdürü ve Murahhas. Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 

1307 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 6 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Tahrirat 

Müdürü, Müftü, Kâtip ve Murahhas. Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 


Müdürü, Müftü ve Meclis �dare Kâtibi. Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 


Müdürü, Müftü, Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 


Müdürü, Müftü, Katolik Murahhas, Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 


Müdürü, Müftü, Katolik Murahhas, Ermeni Murahhas, Seçilmi� 

Üyeler: 6 Ki�i. 


Müdürü, Müftü, Katolik Murahhas, Ermeni Murahhas, Seçilmi� 

Üyeler: 4 Ki�i. 

Liva �stintak �dare Meclisi 

1321 : Meclis �dare Kâtibi, Meclis �dare Müddei Umumisi, Meclis �dare 

Müstantik, Maiyet Memuru 

1322 : Müddei Umumi Muavini, Müstantik, Zab�t Kâtibi. 

1323 : Müddei Umumi Muavini, Müstantik, Zab�t Kâtibi ve Maiyet Memuru 

(2 Ki�i). 

1324-1326 : Müddei Umumi Muavini, Tahrirat Müdürü, Müstantik Evrak Memuru, 

Zab�t Kâtibi, Mübeyyiz 712 ve Maiyet Memuru (2 Ki�i). 


1284 : Kâtip (5 Ki�i). 

1285-1286 : Kâtip (6 Ki�i), , Emlak Muharriri, Mukayyit, Mübeyyiz, Sand�k Emini. 

712 Müsveddeyi temize çeken kâtip. 

332


___________________________________________________________________________________�� 

1287-1288 : Kâtip (5 Ki�i), Komisyon Ba�kâtibi, Vukuat Kâtibi, Senetler ve �lamat 

Kâtibi, Emlak Muharriri, �n�aat ve Tahsilât Kâtibi, Seyyar Kâtip, 

Yard�mc� Kâtip (2 Ki�i). 

1290 : Kâtip (4 Ki�i), Arazi Ba�kâtibi, �kinci Kâtibi, Tapu Kâtibi. 

1293-1295 : Kâtip (7 Ki�i). 

1299-1306 : Müsevvid Evvel ve Yard�mc�s�, Evrak Mukayyidi, Mübeyyiz ve 

Yard�mc�s�. 

1307 : Ba� Müsevvid, Yard�mc�s�, Evrak Mukayyidi, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

1308 : Ba� Müsevvid, Evrak Mukayyidi, �kinci Müsevvid, Mübeyyiz (2 

Ki�i). 

1309 : Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (3 Ki�i), Vergi Memuru, 

Kâtip, Yard�mc�s�, Defterci. 

1310-1313 : Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (3 Ki�i). 

1314 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz 

(3 Ki�i). 

1315-1317 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz 


1318 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz 


1319-1320 : Meclis �dare Kâtibi, Meclis �dare Müddei Umumisi, Müsevvid (2 

Ki�i), Mübeyyiz (2 Ki�i), Mülaz�m (8 Ki�i). 

1321 : Sermüsevvid (2 Ki�i) Sermübeyyiz, Mübeyyiz (2 Ki�i), Evrak Mukayyidi 

Mülaz�m (10 Ki�i). 

1322 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Memuru, Müsevvid-i Evvel, Müsevvid-i 

Sani, Mübeyyiz-i Evvel, Mübeyyiz-i Sani, Evrak Mukayyidi, Yard�mc�s�, 

Gazete Da��t�c�s�, K�rtasiye Memuru, Maiyet Memuru, Mülaz�m 

(11 Ki�i). 


Sani, Mübeyyiz-i Evvel, Mübeyyiz-i Sani, Evrak Mukayyidi, Yard�mc�s�, 

Gazete Da��t�c�s�, K�rtasiye Memuru, Mülaz�m (1(3 Ki�i)). 


Sani, Mübeyyiz-i Evvel, Mübeyyiz-i Sani, Gazete Da��t�c�s�, K�rtasiye 

Memuru, Mülaz�m (6 Ki�i). 

1326 : Meclis �dare Kâtibi, Müsevvid-i Evvel, Müsevvid-i Sani, Mübeyyiz-i 

Evvel, Mübeyyiz-i Sani, Gazete Da��t�c�s�, Mülaz�m (8 Ki�i). 

Liva Evrak Kalemi 

1319 : Evrak Memuru, Yard�mc�s�, Mülaz�m (2 Ki�i). 

1326 : Evrak Memuru, Yard�mc�s�, K�rtasiye Memuru, Mülaz�m (3 Ki�i). 


1284 : Kâtip (4 Ki�i), Sand�k Emini. 

1285 : Kâtip (4 Ki�i). 

1286 : Kâtip (6 Ki�i). 

1287-1288 : Kâtip (5 Ki�i). 

333

ORSAM 


� 

1290 : Kâtip (5 Ki�i) ve Sand�k Emini, Rüsumat Müdür, Rüsumat Kâtibi ve 

Ambarc�. 

1293-1295 : Kâtip (5 Ki�i) ve Sand�k Emini. 

1299 : Varidat Kâtibi, Yard�mc�s�, Masarifat Kâtibi, Yard�mc�s�, Mesalih-i 

Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, Yevmiye Varidat Mukayyidi ve Sand�k 

Emini. 


1302 : Ba�kâtip, Yard�mc� Kâtip (7 Ki�i), Sand�k Emini. 

1303 : Ba�kâtip, Yard�mc� Kâtip (6 Ki�i), Sand�k Emini. 

1305 : Ba�kâtip, Yard�mc� Kâtip (5 Ki�i), Yevmiye Kâtibi, Sand�k Emini. 

1306-1307 : Ba�kâtip, Yard�mc� Kâtip (4 Ki�i), Yevmiye Kâtibi, Sand�k Emini. 

1308-1319 : Varidat Kâtibi, Yard�mc�s�, Masarifat Kâtibi, Yard�mc�s�, Mesalih-i 

Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, Yevmiye Kâtibi, Sand�k Emini. 


Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, Yevmiye Kâtibi, Sand�k Emini, Mülaz�m 

(2 Ki�i). 

1321-1322 : Varidat Kâtibi, Yard�mc�s�, Masarifat Kâtibi, Yard�mc�s�, Mesalih-i 

Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, Yevmiye Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Sand�k 

Emini, Mülaz�m (5 Ki�i). 


Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, Yevmiye Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Sand�k 

Emini, K�rtasiye Memuru , Mülaz�m (4 Ki�i). 


Cariye Kâtibi, Yevmiye Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Sand�k Emini, 

Hazine Dava Vekili, K�rtasiye Memuru , Mülaz�m (3 Ki�i). 

1326 : Varidat Ba�kâtip, Yard�mc�s�, Masarifat Ba�kâtibi, Yard�mc�s�, 

Mesalih-i Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, Yevmiye Kâtibi, Evrak Mukayyidi, 

Sand�k Emini, Hazine Dava Vekili, K�rtasiye Memuru , Mülaz�m 

(5 Ki�i). 

A�ar Kalemi 

1300 : Müdür, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Üçüncü Kâtip. 

1302 : Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Üçüncü Kâtip. 

Emlak Komisyonu ve Memurlar� 

1290 : 1 Reis, Ba�kâtip, Vukuat Kâtibi, Yevmiye Tahsilât ve �n�aat Kâtibi ve 

Senetler ve �lamat Kâtibi, Sand�k Emini. 

1293 : 1 Reis ve 6 Üye, Ba�kâtip, Defterci, Kâtip (3 Ki�i). 

1295 : 1 Reis ve 5 Üye, Ba�kâtip, Vukuat Kâtibi, Tahsilât Kâtibi ve Senetler 

Kâtibi. 

1299 : Ba�kâtip, Vukuat Kâtibi, Senetler Kâtibi, Tahsilât Kâtibi. 

Tahrir ve Vergi �daresi 

1300 : Memur, Vukuat Kâtibi, Tahsilât Kâtibi. 

1305 : Memur, Kâtip. 

1306 : Memur, Kâtip, Yard�mc�s�, Defterci. 

334


___________________________________________________________________________________�� 

1307 : Memur, Kâtip, Yard�mc�s�. 

1308-1309 : Memur, Kâtip, Yard�mc�s�, Defterci. 

1310-1318 : Memur, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Defterci. 

1319 : Memur, Vergi Kâtibi, Yard�mc�s�, Fahri Yevmiye Muharriri. Defterci, 

Mülaz�m, Süvari Tahsildar (5 Ki�i), Piyade Tahsildar (7 Ki�i). 

1320-1321 : Memur, Ba�kâtip, 2. Kâtip, Defterci, Mülaz�m (2 Ki�i). 



Tahmin Heyeti (Vergi �daresine Ba�l�) 

1326 : Vergi Tahmincisi (2 Ki�i), Belediye Tahmincisi (2 Ki�i). 

Tahsilât Komisyonu 

1321-1326 : Reis, Üyeler; �dare Üyesi, Belediye Üyesi, Ba� Tahsildar, Kâtip. 

Tahsilât Heyeti 

1322-1323 : Müfetti�, Ba� Tahsildar, Piyade Tahsildar Dairesi (7 Daire), Süvari 

Tahsildar Dairesi (4 Daire). 

1324 : Tahsil Memuru, Ba� Tahsildar, Piyade Tahsildar Dairesi (9 Daire), 

Süvari Tahsildar Dairesi (4 Daire), Evcil Hayvanlar Süvari Tahsildar� 

(2 Ki�i), Evcil Hayvanlar Piyade Tahsildar�, Gazhane Memuru, 

Koruyucu. 

1326 : Tahsil Memuru, Ba� Tahsildar, Piyade Tahsildar Dairesi (9 Daire), 

Süvari Tahsildar� (4 Daire). 

Tetkik ve Tasfiye Bakaya Komisyonu 

1324 : Reis, Ba� Tahsildar Kâtibi, Vergi Memuru, Defter-i Hakan� Memuru. 

Nüfus �daresi 

1300 : Nüfus Memuru, Kâtip. 

1306-1320 : Nüfus Memuru, Kâtip. 

1321 : Nüfus Memuru, Kâtip,Mülaz�m (3 Ki�i) 


1323 : Nüfus Memuru, Kâtip. 



Defter-i Hakan-i �daresi 

1293 : Müdür, Ba�kâtip, Tapu Kâtibi, �kinci Kâtip, Yoklama Kâtibi. 

1295 : Müdür, Ba�kâtip, Tapu Kâtibi, �kinci Kâtip. 

1299 : Memur ve Tapu Kâtibi. 

1300 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi, Evkaf Müdürü, �kinci Kâtip. 

1305-1307 : Memur ve Kâtip. 

1308-1318 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi. 

1319-1320 : Memur, Kâtip, Tahsilât ve Takip Memuru. 

1321 : Memur, Ba�kâtip, Yoklama Kâtibi. 

1322 : Memur, Ba�kâtip, Yoklama Kâtibi, Mülaz�m. 

335

ORSAM 


� 

1323 : Memur, Ba�kâtip, Merkez Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi, Mülaz�m 

(2Ki�i) 

1324 : Memur, Kâtip, Tapu ve Yoklama Kâtibi, Mülaz�m (1 Ki�i) 

1326 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi, Takip Memuru, Mülaz�m (2 Ki�i) 

Bo�altma ve �ntikal Komisyonu 

1310-1317 : Reis (Naip Efendi), Muhasebeci, Müftü, Defter Hakan-i Memuru, 

Vergi Memuru. 

1318-1320 : Reis (Naip Efendi), Muhasebeci, Müftü, Defter Hakan-i Memuru, 

Evkaf Müdürü, Vergi Memuru, Banka Memuru. 

1321 : Reis (Mutasarr�f Bey), Naip, Muhasebeci, Defterdar Memuru. 

1322-1324 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Naip, Muhasebeci, Defterdar Memuru. 

Evkaf �daresi 

1305-1317 : Evkaf Müdürü ve Kâtip. 

1318 : Müdür, Kâtip, 1 Üye. 

1319-1321 : Müdür, Kâtip. 

1322-1323 : Müdür, Kâtip, Mülaz�m (1 Ki�i). 

1324 : Müdür, Kâtip. 

1326 : Müdür, Kâtip, Mülaz�m (2 Ki�i). 

Evkaf Komisyonu 

1310-1314 : Reis, Müftü, Evkaf Müdürü ve 2 Üye. 

1315-1319 : Reis ve 4 Üye. 

1320-1321 : Reis ve 2 Üye. 

1322-1326 : Reis, Evkaf Müdürü, Üyeler (2 Ki�i). 

Orman �daresi 

1307 : Orman Süvari Memuru. 

1308 : Orman Süvari Memuru, Ondal�k Memuru. 

1309-1313 : Orman Süvari Memuru, Ondal�k Memuru, Kolcu (2 Ki�i). 

1314-1315 : Süvari Memuru, Tezkere Muharriri, Kolcu (2 Ki�i). 

1316 : Süvari Memuru, Tezkere Muharriri, Ondal�k Muharriri, Kolcu (3 

Ki�i). 

1317 : Memur, Tezkere Muharriri, Ondal�k Muharriri, Ondal�k Memuru, 

Kolcu (2 Ki�i). 

1318 : Süvari Memuru, Tezkere Muharriri, Kolcu (2 Ki�i). 

1319 : Orman Memuru, Tezkere Muharriri, Kolcu (2 Ki�i). 

1320-1322 : Orman Memuru, Kâtip ve Tezkere Muharriri, Koruyucu (3 Ki�i). 

1323 : Orman Memuru, Ondal�k Memuru, Koruyucu (3 Ki�i), S�hhiye Baytar�. 

1324 : Ondal�k Memuru (3 Ki�i), Koruyucu (3 Ki�i), S�hhiye Baytar�. 

1326 : Süvari Memuru, Ondal�k Memuru (3 Ki�i), Koruyucu (3 Ki�i). 

Ziraat Bankas� �ubesi 

1308-1309 : Reis, �ube Memuru ve 3 Üye. 

336


___________________________________________________________________________________�� 

1310-1312 : Reis, �ube Memuru, Kâtip ve 3 Üye. 

1313-1318 : Memur, Muavin, Kâtip, Tahsildar. 

1319 : Memur, Muavin, Veznedar. 

1320 : Memur, Muavin, Veznedar, Defterci, Mülaz�m. 

1321 : Memur, Muavin, Veznedar, Tahsildar. 

1322-1323 : Memur, Muavin, Veznedar, Tahsildar, Odac�, Mülaz�m (3 Ki�i). 

1324-1326 : Memur, Muavin, Veznedar, Tahsildar, Odac�, Mülaz�m (4 Ki�i). 

Ziraat Bankas� �ube �dare Meclisi 


1321 : Reis, Üyeler; 1 Memur, Belediyeden 2 Üye. 

1322-1324 : Reis, 3 Üye. 

1326 : Reis, Üyeler; 1 Memur, Belediyeden 1 Üye, Ticaret Odas�ndan 2 Üye. 

Bedeli Nakdi Tahsilât Komisyonu 

1317 : Reis (Jandarma Binba��), Tahsil Memuru ve Kâtip. 

1321 : Tahsil Memuru, Kâtip. 

1322-1323 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Tahsil Memuru, Kâtip. 

1324 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Jandarma Binba��, Kâtip. 

Nafia Komisyonu 

1303-1307 : Reis ve 3 Üye. 

1310-1314 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: �dare Üyesi, Nüfus Memuru, Mühendis, 

Belediye Üyesi, Ziraat Odas�. 

1315 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Bank Memuru, Nüfus Memuru, Mühendis, 

Belediye Üyesi, Kâtip. 

1316-1318 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Meclis �dare Üyesi (2 Ki�i), Bank 

Memuru, Nüfus Memuru, Mühendis, Belediye Üyesi, Kâtip. 

1319 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Belediye Meclis Üyesi, Banka Memuru, 

Meclis �dare Üyesi, Nüfus Memuru, Mühendis, Belediye Üyesi, 

Kâtip (2 Ki�i), Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1320 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Belediye Meclis Üyesi, Banka Memuru, 

Meclis �dare Üyesi (2 Ki�i), Nüfus Memuru, Mühendis, Belediye 

Üyesi, Kâtip (2 Ki�i), Bedeli Nakdi Kâtibi, Orman Ondal�k Memuru 

ve Tezkere Muharriri. 

1321 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Belediye Üyesi, Banka Memuru, Meclis 

�dare Üyesi, Nüfus Kâtibi, Nafia Mühendisi. 

1322 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Banka Memuru, Meclis �dare Üyesi, 

Nüfus Memuru, Nafia Mühendisi ve 1 Kâtip. 

1323 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Banka Memuru, Belediye Üyesi ve 1 

Üye. 

1324-1326 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Ziraat Bankas� Memuru, Meclis �dare 

Üyesi, Nüfus Memuru, Nafia Mühendisi ve 2 Üye. 

Fenni Memurlar 

1326 : Mühendis, Kondüktör (2 Ki�i). 

337

ORSAM 


� 

Maarif Komisyonu 

1308 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Müftü, Ceza Mahkemesi Reisi, Ziraat 

Bankas� Memuru, Tahrirat Müdürü, Rü�tiye Mektebi Muallimi, 

Müddei Umumi Muavini ve 9 Üye. 

1309 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Müftü, Tahrirat Müdürü, Rü�tiye Mektebi 

Muallimi, Müddei Umumi Muavini, Ceza Mahkemesi Reisi ve 9 

Üye. 

1310-1314 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Müftü, Ziraat Bankas� Memuru, Tahrirat 

Müdürü, Rü�tiye Mektebi Muallimi, Müddei Umumi Muavini, Ceza 

Dairesi Reisi, Fetva Müsevvidi, Müderris (3 Ki�i) ve 1 Üye. 

1315-1316 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Rü�tiye Mektebi Muallimi, 

Müddei Umumi Muavini, Fetva Müsevvidi ve 4 Üye. 

1317 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Müftü, Rü�tiye Mektebi 

Muallimi, Müddei Umumi Muavini, Fetva Müsevvidi ve 3 

Üye. 

1318-1320 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Müftü, Müddei 

Umumi Muavini, Veznedar ve 3 Üye. 

1321 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Müftü, Müddei 


1322 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Müftü, Müddei 


1323 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Müftü, Müddei 

Umumi Muavini, Veznedar ve Kâtip, Mahkeme Üyelerinden (2 Ki- 

�i). 

1324-1326 : Reis (Naip Efendi), Üyeler: Tahrirat Müdürü, Müftü, Müddei 

Umumi Muavini, Veznedar ve 2 Seçilmi� Ki�i. 

Ticaret Odas� 

1316 : Reis ve 4 üyeden olu�maktad�r. 


Ticaret, Ziraat ve Sanayi Odas� 713 


1310-1321 : Reis ve 5 üyeden olu�maktad�r. 



�er’iye Mahkemesi Dairesi 

1308 : Ba�kâtip, 2.Kâtip, 3.Kâtip. 

1312 : Ba�kâtip, 2.Kâtip, Mukavelat Muharriri, Eytam Müdürü. 

1313-1317 : Ba�kâtip, 2.Kâtip, Yard�mc�s�, Eytam Müdürü. 

713 Bu odan�n ad� 1300-1312 tarihli vilayet salnamelerinde Ziraat Odas�, 1312-1318 tarihli salnamelerde 

Ticaret ve Ziraat Odas� ve 1318 tarihinden itibaren de Ticaret, Ziraat ve Sanayi Odas� olarak geçmektedir. 

338


___________________________________________________________________________________�� 

1318 : Ba�kâtip, Mukayyit ve Yard�mc�s�. 

1319 : Reis (Naip Efendi,) Ba�kâtip, Mukayyit, Eytam Müdürü. 

1320 : Reis (Naip Efendi,) Ba�kâtip, Mukayyit. 

1321 : Reis (Naip Efendi,) Ba�kâtip, 2.Kâtip, Mukayyit, Zab�t Kâtibi. 

1322 : Reis (Naip Efendi,) Ba�kâtip, 2.Kâtip, Mukayyit. 

1323-1324 : Ba�kâtip, �kinci Kâtip Mukayyit, Müba�ir (3 Ki�i). 

1326 : Reis (Naip Efendi,) Ba�kâtip, 2.Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i), Müba�ir (2 

Ki�i). 


Bu meclisin kadrolar� 1284-1295 tarihleri aras�nda mevcuttur. Meclis 

bu tarihten sonra Bidayet Mahkemesi ad�n� alm��t�r. 

1284 : Reis (Naip Efendi), (7 Ki�i) Mümeyyiz. 

1285 : Reis (Naip Efendi), (7 Ki�i) Mümeyyiz, Kâtip, Mukayyit (2 Ki�i). 

1286 : Reis (Naip Efendi), (6 Ki�i) Mümeyyiz, Kâtip, Mukayyit (3 Ki�i), 

Memleket Tabibi ve Sand�k Emini. 

1287-1288 : Reis (Naip Efendi), (6 Ki�i) Mümeyyiz, Kâtip, Mukayyit (4 Ki�i) ve 


1290 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (4 Ki�i), Ba�kâtip, Kâtip (5 Ki�i). 

1293 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (4 Ki�i), Ba�kâtip, Kâtip (4 Ki�i). 

1295 : Reis (Naip Efendi), Mümeyyiz (4 Ki�i) ve Ba�kâtip. 

Liva Bidayet Mahkemesi 

Hukuk Dairesi 

1299 : Reis (Naip Efendi), 3 Üye ve Müddei Umumî Muavini. 

1300 : Reis (Naip Efendi) ve 3 Üye. 

1302-1305 : Reis (Naip Efendi), 3 Üye, Müddei Umumî Muavini. 

1306 : Reis (Naip Efendi), 3 Üye, Müstantik, Mahkeme Zab�t Kâtibi (2 Ki�i). 

1307-1326 : Reis (Naip Efendi) ve 3 Üye. 

Ceza Dairesi 

1299 : Reis ve 2 Üye, Müstantik, Ba�kâtip, �cra Memuru, 

1300 : Reis ve 2 Üye, Müddei Umumî Muavini, Müstantik, Ba�kâtip, �cra 

Memuru, �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

1302-1303 : Reis ve 3 Üye, Ba�kâtip. 

1305 : Reis Vekili ve 3 Üye, Ba�kâtip, Müstantik. 

1306 : Reis (Naip Efendi) ve 3 Üye, Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi (2 Ki�i). 

1307-1326 :Reis, Müddei Umumî Muavini ve 3 Üye. 

Bidayet Kalemi 

1306 : Müddei Umumi Muavini, �cra Memuru, Mukavelat Muharriri. 

1307-1308 : Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), �cra 

Memuru, Müstantik, Mukavelat Muharriri. 


Memuru, Müstantik, Mukavelat Muharriri, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 

Kâtip (2 Ki�i). 

339

ORSAM 


� 


Memuru, Müstantik, Mukavelat Muharriri. 

1316-1326 : Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi (2 Ki�i). 

Bidayet Mahkemesi Memurlar� 

1316-1320 :Müstantik, �cra Memuru, Mukavelat Muharriri. 

1321 :Müstantik, �cra Memuru, Mukavelat Muharriri, Yard�mc�. 

1322 :Müstantik, �cra Memuru, Mukavelat Muharriri, 4 Müba�ir. 

1323 :Müstantik, �cra Memuru, Mukavelat Muharriri. Yard�mc� 

1324-1326 :Müstantik, �cra Memuru, Mukavelat Muharriri, Tahsildar, Mülaz�m. 

Bidayet Mahkemesi Ticaret K�sm� 

1286 : Reis, Üyeler (2 Ki�i) ve Kâtip. 

1290-1299 : Reis, Ba�kâtip, Daimi Üye (2 Ki�i), Geçici Üye (4 Ki�i). 

1310-1315 : Reis ve Üye (4 Ki�i). 

Fetvahane 

1326 : Müftü Efendi, Fetva Kâtibi (2 Ki�i). 


1319 : Müdür, Gardiyan (3 Ki�i). 

1320 : Müdür, Gardiyan (2 Ki�i), Kâtip. 

1321-1326 : Müdür, Gardiyan (3 Ki�i), Kâtip. 

Polis �daresi 

1305-1307 : 3.S�n�f Komiser ve �ki Nefer Memur. 

Telgraf ve Posta �daresi 

1290-1310 : Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere Memuru. 

1312-1318 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi. 

1319 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi, Posta Da��t�c�s�. 

1320 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi. 

1321 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi, Hat Ba�çavu�u, Posta Da- 

��t�c�s�. 


��t�c�s�, Mülaz�m (2 Ki�i). 

1323 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi, Mara�-Antep Hat Ba�çavu�u, 

Posta Da��t�c�s�. 


��t�c�s�. 

1326 : Müdür, Muhabere Memuru (2 Ki�i), Posta Kâtibi, Hat Ba�çavu�u, 

Posta Da��t�c�s� (2 Ki�i), Mülaz�m. 

Mara� Belediye Dairesi 

1287 : Belediye Reisi (Sadi Efendi), Kâtip, Sand�k Emini ve 5 Ki�ilik Üye. 

1288 : Belediye Reisi (Necip Efendi), Kâtip, Sand�k Emini ve 6 Ki�ilik Üye. 

340


___________________________________________________________________________________�� 

1290 : Belediye Reisi (Necip Efendi), Kâtip, Tabip, �er’iye ��leri Kâtibi (2 

Ki�i) ve 6 Ki�ilik Üye. 

1293 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, Menafi Umumiye Sand�� Reisi 

ve 5 Ki�ilik Üye. 

1295 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Ba�kâtip, Kâtip ve 5 Ki�ilik Üye. 

1299 : Belediye Reisi (Osman Efendi), Kâtip, Mühendis, Müfetti�, Sand�k 

Emini, Tabip ve 5 Ki�ilik Üye. 

1300 : Belediye Reisi (Osman Efendi), Kâtip, Mühendis, Müfetti�, Tabip ve 

4 Ki�ilik Üye. 

1302 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip ve 6 Ki�ilik Üye. 

1303-1305 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, Mühendis ve 6 Ki�ilik Üye. 

1306 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, Tabip, Mühendis ve 4 Ki�ilik Üye. 

1307-1309 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, Tabip, Müfetti� ve 6 Ki�ilik Üye. 

1310-1315 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, Sand�k Emini ve 6 Ki�ilik Üye. 

1316 : Belediye Reisi (Abdülkadir Bey), Kâtip, Sand�k Emini, Doktor Vekili, 

Mühendis, A�ç�, Kabile ve 6 Ki�ilik Üye. 

1317 : Belediye Reisi (Abdülkadir Bey), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

A�ç�, Eczac�, Tulumbac� ve 6 Ki�ilik Üye. 

1318 : Belediye Reisi (Kadri Pa�a), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

A�ç�, Kabile, Eczac�, Tulumbac� ve 6 Ki�ilik Üye. 

1319 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

Müfetti�, A�� Memuru, Kabile, Eczac�, Tulumbac� ve 5 Ki�ilik Üye. 

1320 : Belediye Reisi (�ükrü Bey), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

Müfetti�, A�� Memuru, Kabile, Eczac� ve 5 Ki�ilik Üye. 

1321 : Belediye Reisi (Halil Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

Müfetti�, Daimi A�� Memuru, Kabile, Sancak S�hhiye Baytar�, 

Tulumbac� ve 6 Ki�ilik Üye. 

1322 : Belediye Reisi (Halil Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

S�hhiye Baytar�, Müfetti�, Müfetti� Muavini, A�� Memuru, Kabile, 

Odac�, 4 Çavu� ve 5 Ki�ilik Üye. 

1323 : Belediye Reisi (Halil Süreyya Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, 

Mühendis, Müfetti�, A�� Memuru, Kabile, Tulumbac� ve 5 Ki�ilik 

Üye. 

1324 : Belediye Reisi (Ali R�za Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip, Mühendis, 

Müfetti�, A�� Memuru, Kabile ve 5 Ki�ilik Üye. 

1326 : Belediye Reisi (Ali R�za Efendi), Ba�kâtip, Sand�k Emini, Mühendis, 

Müfetti� ve 5 Ki�ilik Üye. 

Mara� Gümrük �daresi 

1286 : Gümrük Müdür, Gümrük Ba�kâtip, Elbistan Memuru. 

S�hhiye Heyeti 

1326 : Tabip Reis, S�hhiye Baytar�, Hayvan Muayene Memuru, A�� Memuru 

ve kabile. 

341

ORSAM 


� 

Düyûn-� Umûmiye �daresi 

1307-1313 : Memur, Kâtip. 

1314 : Memur, Kâtip, Ambar Memuru. 


1316-1317 : Memur, Kâtip, Ambar Memuru. 


1319 : Memur, Kâtip, Ambarc�, Kolcu. 

1320 : Memur. 

1321-1323 : Memur, Kâtip, Koruyucu, Ambarc�. 

1324-1326 : Memur, Kâtip, Kantarc� ve Koruyucu. 


1307 : Müdür, Muhasebeci, Ambar Memuru. 

1308-1309 : Müdür, Muhasebeci, Kâtip, Ambar Memuru. 

1310-1312 : Müdür, Muhasebeci, Kâtip, Ambar Memuru, Fabrika Memuru. 

1313-1315 : Müdür, Muavin, Muhasebeci, Ambar Memuru, Muhafaza Memuru. 

1316-1317 : Müdür, Muhasebeci, Ambarc�. 

1318-1319 : Müdür, Muhasebeci, Ambar Memuru, Muhafaza Memuru. 

1320 : Müdür, Muhasebeci, Ambar Memuru, Muhafaza Memuru, Dava 

Vekili, Kâtip, Kontrol Memuru, Kontrol Kâtibi. 

1321 : Müdür, Muhasebeci, Ambar Memuru, Muhafaza Memuru. 


Vekili, Gardiyan (2 Ki�i), Piyade Koruyucu(1(2 Ki�i)), Süvari Koruyucu 

(3 Ki�i). 

1323 : Müdür, Muhasebeci, Ambar Memuru, Muhafaza Memuru. 


Vekili. 

1326 : Müdür, Ambar Memuru, Muhafaza Memuru, Dava Vekili. 

Yenicekale Nahiyesi 

1284-1326 : Nahiye Müdürü. 

Yenicekale Nahiyesi �dare Meclisi 

1320 : Reis (Nahiye Müdürü) ve 5 Üye. 

1321-1326 : Reis (Nahiye Müdürü), Naip Vekili ve 3 Üye. 

Menafi Umumiye Sand�� Vekilleri 

1290 : Reis, Sand�k Emini ve 3 Vekil. (Sermayesi: 160.233 Kuru� ve 20 Para) 

1295 : Reis ve 2 Vekil. 

1299 : Reis, Sand�k Emini, Ba� Tahsildar ve 1 Vekil. 

1300 : Reis, 2 Vekil ve Sand�k Emini. 

1302-1303 : 3 Üye. 

Rüsum-i Sitte �daresi: 

1299 : Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini, Fabrika Memuru. 

342


___________________________________________________________________________________�� 

Baz� Memurlar� 714: 

1293 : Evkaf Muhasebecisi ve Kâtip. 

1295 : Evkaf Muhasebecisi ve Ba�kâtip. 

1299 : Binba�� Vekili, Tabur Kâtibi, Evkaf Memuru ve Kâtibi. 

1300 : Binba�� Vekili, Tabur Kâtibi, Liva Tahsildar�, Kaza ba� Tahsildar�, 

Rüsum-i Sitte Müdürü, Kâtibi ve Fabrika Memuru. 

1302 : Defter-i Hakani Memuru, Nüfus Memuru, Tahrir ve Vergi Kâtibi, 

Ba� Tahsildar�, Evkaf Müdürü. 

1303 : Defter-i Hakani Memuru, Nüfus Memuru, Tahrir ve Vergi Kâtibi, 

Liva Ba� Tahsildar�, Evkaf Müdürü, Kaza Tahsildar�, Jandarma Binba��, 

Tabur Kâtibi Yenicekale Polis Komiseri. 

URFA SANCA�I 

Urfa Livas� Erkan Ve Memurlar� 


1284 : Ziya Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) [Liva Kaymakam�] 715 

1285 : Ziya Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1286-1287 : Mehmet �ibli Pa�a (Rütbesi: Beylerbeyi) 

1288 : Ali Kemali Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1290 : Mehmet Tevfik Bey (Rütbesi: Ulâ Sanisi) 

1293 : Mehmet As�m Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1295 : Süleyman Bey (Rütbesi: Mütemayiz) 

1299-1300 : Rumî Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1302 : Ziya Bey (Rütbesi: Ulâ Evveli) 

1303 : Tarhan Bey (Rütbesi: Ulâ Evveli) 

1305 : Cavit Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1306-1307 : Mehmet Tevfik Sami Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1308 : Hasan R�za Efendi (Rütbesi: Mütemayiz) 

1309 : Rauf Bey (Rütbesi: Mütemayiz) 

1310 : Tahir Bey (Rütbesi: Ulâ Sanisi) 

1312 : Hasan Efendi (Rütbesi: Mütemayiz) 

1313 : Hasan Pa�a (Rütbesi: Mirmiran) 

1314-1315 : Yahya Dede Pa�a (Rütbesi: Rumeli Beylerbeyi) 

1316 : Muharrem Bey (Rütbesi: Ulâ) 

1317 : Hüseyin Efendi (Rütbesi: Ulâ) 

1318-1319 : Mehmet Emin Bey (Rütbesi: Ulâ) 

1320-1322 : Hasan Rafet Bey (Rütbesi: Bâlâ) 

1323 : Ethem Sabri Bey (Rütbesi: Bâlâ) 

1324 : Ne�et Bey (Rütbesi: Bâlâ) 

1326 : �lyas Sami Bey (Rütbesi: Ulâ Sanisi) 

714 1303 tarihli Halep Vilayet salnamesinde baz� idari birimlerin ad� zikredilmemektedir. Bunun yerine 

“Baz� Memurlar” ba�l�� alt�nda kadrolar� verilmektedir. 

715 1284 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde Livalar�n ba��nda bulunan yöneticiler için “Mutasarr�f” 

yerine “Liva Kaymakam�” unvan� kullan�lmaktad�r. 

343

ORSAM 


� 


1284 : Muavin, Naip, Muhasebeci, Müftü, Tahrirat Müdürü. 


1290 : Naip, Muhasebeci, Müftü, Tahrirat Müdürü, Evkaf Muhasebecisi, 

Emlak Memuru ve Defter-i Hakan� Memuru. 



1284 : Reis (Kaymakam Pa�a), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, 

Müftü, Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler 716: 6 Ki�i. 


Müftü, Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i. 


Müftü, Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i. 

1293-1295 : Reis (Mutasarr�f Bey), Do�al Üyeler 5 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Müftü, 

Tahrirat Müdürü, Evkaf Muhasebecisi ve Seçilmi� Üyeler: 4 Ki�i 


Tahrirat Müdürü, Kâtip ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 

1300 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 4 Ki�i: Naip, Muhasebeci, 

Müftü, Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 


Tahrirat Müdürü, Kâtip ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 

1303 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Do�al Üyeler 6 Ki�i: Naip, Muhasebeci, 

Müftü, Tahrirat Müdürü, Murahhas, Kâtip ve Seçilmi� Üyeler: 6 

Ki�i 


Müftü, Tahrirat Müdürü ve Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 


Müftü, Tahrirat Müdürü, �dare Meclisi Kâtibi, Meclis �dare Müdde-î 

Umumîsi, Meclis Müstantik’i ve Zab�t Kâtibi. Seçilmi� Üyeler: 6 Ki- 

�i 

1309-1313 : Reis (Mutasarr�f Bey), Do�al Üyeler 5 Ki�i: Naip, Muhasebeci, Müftü, 

Tahrirat Müdürü, �dare Meclisi Kâtibi, Seçilmi� Üyeler: 6 Ki�i 






1284 : Kâtip (6 Ki�i). 

1285 : Kâtip (4 Ki�i). 

1286 : Kâtip (5 Ki�i), Emlak Muharriri, Mukayyit, Mübeyyiz. 


344


___________________________________________________________________________________�� 

1287-1288 : Kâtip (5 Ki�i), Emlak Seyyare Memuru, Emlak Kâtibi, Komisyon 

Kâtibi, Vukuat Kâtibi, Senetler ve �lamat Kâtibi, �n�aat ve Yevmiye 

Tahsilât Kâtibi ve Mukayyit (2 Ki�i). 

1290 : Kâtip (4 Ki�i). 

1293-1295 : Kâtip (8 Ki�i). 

1299 : Evrak Memuru, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (1 Ki�i). 

1300 : Kâtip (5 Ki�i). 


1305 : Liva Evrak Memuru, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz ve Eytam Müdürü, 

Nafia Sand�k Emini. 

1306 : Evrak Mukayyidi, Müsevvid, Yard�mc�s�, Mübeyyiz ve Yard�mc�s�. 

1307-1308 : Evrak Mukayyidi, Müsevvid, Mübeyyiz (2 Ki�i). 

1309 : Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (3 Ki�i). 


1313 : Evrak Mukayyidi, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (2 Ki�i), Mülaz�m (3 

Ki�i). 

1314-1316 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Memuru, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (3 

Ki�i), Mülaz�m (3 Ki�i). 

1317 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Memuru, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (2 

Ki�i), Mülaz�m (6 Ki�i), Gazete Da��t�c�s�. 

1318-1319 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Memuru, Müsevvid (2 Ki�i), Mübeyyiz (2 








1323-1326 : Meclis �dare Kâtibi, Evrak Memuru, Müsevvid-i Evvel, Müsevvid-i 

Sani, Mübeyyiz-i Evvel, Mübeyyiz-i Sani, Mübeyyiz-i Salis, Mülaz�m 

(8 Ki�i). 


1284 : Kâtip (6 Ki�i). 


1286-1287 : Kâtip (5 Ki�i) ve Sand�k Emini. 



1293-1295 : Liva Kâtibi, Varidat Kâtibi, Mukayyit, Masarifat Kâtibi, Mukataalar 

Kâtibi ve 4 Kâtip. 

1299 : Varidat Kâtibi, Masarifat Kâtibi, Mesalih-i Cariye Kâtibi, Mukayyit 

ve Sand�k Emini. 


1302 : Merkez Kaza Kâtibi ve Mukayyidi, Mesalih-i Cariye Kâtibi, Yard�mc�s�, 

Liva Kâtibi, Evrak Mukayyidi, Sand�k Emini. 

345

ORSAM 


� 

1303 : Liva Kâtibi, Varidat Kâtibi, Varidat Mukayyidi ve Yard�mc�s�, 

Masarifat Kâtibi, Masarifat Kâtibi Muavini, Evrak Mukayyidi, Sand�k 

Emini. 

1305 : Liva Kâtibi, Kaza Kâtibi, Masarifat Kâtibi, Masarifat Kâtibi Muavini, 

Masraf Varidat Yevmiye Mukayyidi, Varidat Kâtibi Muavini, Evrak 

Mukayyidi ve Sand�k Emini. 

1306 : Ba�kâtip, (6 Ki�i) Yard�mc�s� ve Sand�k Emini. 

1307 : Ba�kâtip, Mesalih-i Cariye Kâtibi ve Yard�mc�s�, Masarifat Kâtibi, 

Masarifat Kâtibi Muavini, Sand�k Emini, Evrak Mukayyidi ve Yard�mc�s�. 

1308 : Ba�kâtip ve Yard�mc�s�, Mesalih-i Cariye Kâtibi ve Yard�mc�s�, 

Masarifat Kâtibi, Masarifat Kâtibi Muavini, Sand�k Emini, Evrak 

Mukayyidi. 

1309-1310 : Varidat Kâtibi, Varidat Kâtip Muavini, Mesalih-i Cariye Kâtibi ve 

Yard�mc�s�, Masarifat Kâtibi, Masarifat Kâtibi Muavini, Sand�k 

Emini, Evrak Mukayyidi. 

1312-1318 : Varidat Kâtibi, Varidat Kâtip Muavini, Mesalih-i Cariye Kâtibi, 


Mukayyidi, Yevmiye Kâtibi. 

1319 : Varidat Kâtibi, Varidat Kâtip Muavini, Mesalih-i Cariye Kâtibi, 


Mukayyidi, Yevmiye Kâtibi, Mülaz�m (2 Ki�i). 

1320 : Varidat Kâtibi, Varidat Kâtip Muavini, Mesalih-i Cariye Kâtibi, 


Mukayyidi. 

1321-1324 : Varidat Kâtibi, Varidat Kâtip Muavini, Mesalih-i Cariye Kâtibi, 

Masarifat Kâtibi, Masarifat Kâtibi Muavini, Sand�k Emini, Yevmiye 

Kâtibi, Evrak Mukayyidi. 

1326 : Ba�kâtip, Ba�kâtip Yard�mc�s�, Mesalih-i Cariye Kâtibi, Merkez Kâtibi, 

Merkez Kâtibi Muavini, Sand�k Emini, Mübeyyiz (2 Ki�i), Mukayyit,. 

Emlak Komisyonu ve Memurlar� 

1290 : 1 Reis ve 4 Üye, Arazi Memurlar� (2 Ki�i), Rüsumat Müdürü ve Ba�kâtip 

ve sand�k Emini. 

1293 : 1 Reis ve 6 Üye, Kâtip (4 Ki�i). 

1295 : 1 Reis ve 6 Üye, Ba�kâtip, Vukuat Kâtibi, Tahsilât Kâtibi ve Senetler 

Kâtibi. 

A�ar ve A�nam �daresi 

1299 : A�ar Müdürü, Ba�kâtip. 

1300-1302 : A�ar Müdürü, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Üçüncü Kâtip. 

Tahrir ve Vergi �daresi 

1299 : Ba�kâtip, Tahsilât Kâtibi, Vukuat Kâtibi, Senedat Kâtibi. 

346


___________________________________________________________________________________�� 

1300-1305 : Vergi Memuru, Vukuat Kâtibi, Senedat Kâtibi. 717 

1306 : Memur, Kâtip, Muavin, Defterci. 

1307-1309 : Vergi Memuru, Kâtip, Muavin. 

1310-1312 : Memur ve Kâtip (2 Ki�i). 

1313-1319 : Memur, Ba�kâtip, 2. Kâtip, Defterci. 

1320 : Memur, Ba�kâtip, 2. Kâtip, Defterci, Mülaz�m (2 Ki�i). 

1321-1326 : Memur, Ba�kâtip, 2. Kâtip, Defterci. 

Tahmin Heyeti (Vergi �daresine Ba�l�) 

1326 : 4 Üyeden olu�maktad�r. 

Tahsilât Heyeti 

1322-1323 : Müfetti�, Ba� Tahsildar, Piyade Tahsildar� (6 Daire), Süvari Tahsildar� 

(8 Daire). 

1324 : Müfetti�, Ba� Tahsildar, Piyade Tahsildar� (6 Daire), Süvari Tahsildar� 

(8 Daire) ve Evcil Hayvanlar Tahsildar�. 

1326 : Tahsil Memuru, Ba� Tahsildar, Tahsilât Kâtibi, Piyade Tahsildar� (6 

Daire), Süvari Tahsildar� (6 Daire). 

Nüfus �daresi 


1322 : Nüfus Memuru, Kâtip, Mülaz�m. 


Defter-i Hakan-i �daresi 

1293 : Memur, Ba�kâtip, Tapu Kâtibi, Kâtip (2 Ki�i). 

1295 : Memur, Ba�kâtip, Tapu Kâtibi, �kinci Kâtip. 

1299 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi, Emlak Sarf Kâtibi. 

1302 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi, Emlak Kâtibi, Yoklama Memuru. 

1303 : Memur, Kâtip (3 Ki�i), Yoklama Memuru. 

1305-1306 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi, Yoklama Memuru. 

1307-1324 : Memur, Kâtip, Tapu Kâtibi. 

1326 : Memur, Ba�kâtip, Ba�kâtip Muavini, Tapu Kâtibi (2 Ki�i). 

Evkaf �daresi 

1307-1326 : Evkaf Müdürü, Kâtip. 

Evkaf Komisyonu 

1307-1308 : Reis (Müftü Efendi), Evkaf Müdürü, Üyeler (3 Ki�i) 



Orman �daresi 

1324-1326 : 1 Memur. 

717 “Emlak Kalemi” birimi 1305’ten sonra “Tahrir ve Vergi �daresi” ad�n� alm��t�r. 

347

ORSAM 


� 


Bu meclisin kadrolar� 1284-1295 tarihleri aras�nda mevcuttur. Meclis 

bu tarihten sonra Bidayet Mahkemesi ad�n� alm��t�r. 

1284 : Reis (Naip Efendi) 7 Mümeyyiz. 

1285-1287 : Reis (Naip Efendi), 6 Mümeyyiz, Kâtip ve Mukayyit (3 Ki�i). 

1288 : Reis (Naip Efendi), 6 Mümeyyiz, Kâtip, Mukayyit (3 Ki�i), Urfa Arazi 

Memuru ve Kâtibi. 

1290 : Reis (Naip Efendi), 6 Mümeyyiz, Kâtip, Mukayyit, Müstantik-i Evvel, 

1 Müstantik-i Sani ve �er’iye ��leri Kâtibi. 

1293 : Reis (Naip Efendi), 4 Mümeyyiz, Ba�kâtip, Müstantik (2 Ki�i). 

1295 : Reis (Naip Efendi), 4 Mümeyyiz ve Ba�kâtip. 

Liva Bidayet Mahkemesi 

Hukuk Dairesi 

1299-1300 : Reis (Naip Efendi), Ba�kâtip ve 3 Üye, Ba�kâtip, Müdde-î Umumî 718 

Muavini. 

1302-1303 : Reis (Naip Efendi), Müstantik ve 3 Üye, Ba�kâtip, Müdde-î Umumî 

Muavini. 

1305 : Reis (Naip Efendi), Müstantik ve 3 Üye, Müdde-î Umumî Muavini, 

�cra Memuru, Mukavelat Muharriri. 

1306 : Reis (Naip Efendi), Müstantik ve 3 Üye. 

1307-1326 : Reis (Naip Efendi) ve 3 Üye. 

Ceza Dairesi 

1299 : Reis ve 3 Üye, �cra Memuru. 

1300 : Reis ve 3 Üye. 

1302 : Reis ve 3 Üye, �cra Memuru. 


1305 : Reis, Ba�kâtip ve 3 Üye, Zab�t Kâtibi. 

1306 : Reis, Müdde-î Umumî Muavini, Mülaz�m, Ba�kâtip ve 2 Üye. 

1307 : Reis, Müdde-î Umumî Muavini ve 3 Üye. 


1309-1319 : Reis, Müdde-î Umumî Muavini ve 3 Üye. 



Bidayet Kalemi 

1306 : Ceza Zab�t Kâtibi, �cra Memuru ve Mukavelat Muharriri. 

1307 : Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), �cra 

Memuru, Müstantik ve Mukavelat Muharriri. 


Memuru, Müstantik. 

718 Ba�savc�l�k. 

348


___________________________________________________________________________________�� 


Memuru, Müstantik ve Mukavelat Muharriri. 

1317-1326 : Ba�kâtip, Hukuk Zab�t Kâtibi (2 Ki�i), Ceza Zab�t Kâtibi (2 Ki�i). 

Bidayet Mahkemesi Memurlar� 

1317-1326 : �cra Memuru, Mukavelat Muharriri, Müstantik. 

�er’iye Mahkemesi 

1305-1306 : Reis (Ba�kâtip Efendi), Kâtip, Mukayyit. 

1307-1308 : Reis (Ba�kâtip Efendi), Kâtip, Mukayyit, Eytam Müdürü. 

1309-1310 : Reis (Ba�kâtip Efendi), Kâtip, Mukayyit, Eytam Müdürü, Mukavelat 

Muharriri. 

1312 : Reis (Ba�kâtip Efendi), Zab�t Kâtibi, Mukayyit (2 Ki�i), Eytam Müdürü, 

Müba�ir (2 Ki�i), Mukavelat Muharriri. 

1318 : Reis (Ba�kâtip Efendi), Zab�t Kâtibi, Mukayyit (2 Ki�i), Eytam Müdürü, 

Müba�ir (2 Ki�i). 

1319 : Reis (Naip Efendi), Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi, Mukayyit (2 Ki�i), Eytam 

Müdürü. 

1320 : Reis (Naip Efendi), Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi, Mukayyit, Eytam Müdürü. 

1321 : Reis (Naip Efendi), Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi, Mukayyit. 

1322-1326 : Reis (Naip Efendi), Ba�kâtip, Zab�t Kâtibi, Mukayyit, Eytam Müdürü, 

Müba�ir (2 Ki�i). 

Bidayet Mahkemesi Ticaret K�sm� 

1286 : Reis, Üyeler (2 Ki�i) ve Kâtip. 

1290 : Reis, Kâtip, Daimi Üye (2 Ki�i), Geçici Üye (4 Ki�i). 

1293-1299 : Reis, Ba�kâtip, Daimi Üye (2 Ki�i), Geçici Üye (4 Ki�i). 


1302-1305 : Reis, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Daimi Üye (2 Ki�i), Geçici Üye (4 Ki�i). 

1306 : Reis, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Daimi Üye (2 Ki�i), Geçici Üye (2 Ki�i). 


1308 : Reis, Müdde-î Umumî Muavini ve 4 Üye. 

1310 : Mahkeme Reisi 719. 

1312-1313 : Reis, Ba�kâtip, Ba�kâtip Yard�mc�s�. 

1314-1317 : Reis, Ba�kâtip, Ba�kâtip Yard�mc�s�, Üye (4 Ki�i). 

1318-1320 : Reis, Ba�kâtip, Ba�kâtip Yard�mc�s�, Üye (3 Ki�i). 

1321 : Reis, Ba�kâtip, Ba�kâtip Yard�mc�s�, Üye (2 Ki�i). 

1322 : Reis, Ba�kâtip, Ba�kâtip Yard�mc�s�, Üye (4 Ki�i). 

1323 : Reis, Ba�kâtip, Kâtip, Mülaz�m (2 Ki�i), Müba�ir, Odac�, Daimi Üye 

(2 Ki�i), Geçici Üye (2 Ki�i). 

1324 : Reis, Ba�kâtip, Kâtip, Mülaz�m (2 Ki�i), Müba�ir, Odac�. 


719 Heyeti te�kil etmektedir (Salnamenin dipnotu). 

349

ORSAM 


� 

Nafia 720 Komisyonu 

1307 : Reis, Mühendis, Jandarma Yüzba��, Belediye Üyesi, Nüfus Memuru. 

1308 : Reis, Mühendis, Jandarma Yüzba��, Belediye Üyesi ve (2 Ki�i) Üye. 

1310-1312 : Reis (Mutasarr�f Bey), Mühendis ve (4 Ki�i) Üye. 

1313 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Banka Memuru ve (2 Ki�i) Üye. 

1314 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Belediye Reisi, Banka Memuru, Nüfus 

Memuru, �dare Üyesi, Ticaret Odas� Üyesi, Ticaret Üyesi. 

1315 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Üyeler: Muhasebeci, Belediye Reisi, Banka 

Memuru, Nüfus Memuru, Kâtip, Nafia Mühendisi. 

1316 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Muhasebeci, Belediye Reisi, Banka 

Memuru, Nüfus Memuru, Mühendis. 

1317 : Reis (Mutasarr�f Efendi), Üyeler: Tahrirat Kâtibi, �dare Üyesi, Belediye 

Ba�kan�, Banka Memuru, Nüfus Memuru, Mühendis, Kâtip, 

Bedeli Nakdi Kâtibi 

1318-1319 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Tahrirat Kâtibi, Belediye Ba�kan�, 

Banka Memuru, Nüfus Memuru, Mühendis, Kâtip, Bedeli Nakdi 

Kâtibi 

1320 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Tahrirat Kâtibi, Belediye Ba�kan�, 

Banka Memuru, Nüfus Memuru, Mühendis, Kâtip (2 Kâtip), Bedeli 

Nakdi Kâtibi, Ondal�k Memuru. 

1321 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Belediye Ba�kan�, Banka Memuru, 

Nüfus Memuru, Mühendis, Kâtip, Mülaz�m. 

1322 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Banka Memuru, Nüfus Memuru, 

Nafia Mühendisi, Nafia Komisyonu Kâtibi, Mülaz�m. 

1323 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Ziraat Bankas� Memuru, Nüfus Memuru, 

Belediye Meclisi Üyesi, Nafia Mühendisi, Nafia Komisyonu 

Kâtibi, Mülaz�m, Kondüktör. 

1324-1326 : Reis (Mutasarr�f Bey), Üyeler: Ziraat Bankas� Memuru, Meclis �dare 

Üyesi, Ticaret ve Ziraat Odas� Üyesi, Nüfus Memuru, Belediye Meclisi 

Üyesi, Nafia Mühendisi, Nafia Komisyonu Kâtibi. 

Ziraat Bankas� �ubesi 

1314 : Memur. 

1315-1318 : Memur, Muavin, Kâtip. 

1319 : Memur, Muavin, Kâtip, 2 Mülaz�m. 

1320 : Memur, Muavin, Kâtip. 

1321-1322 : Memur, Muavin, Kâtip, 2 Mülaz�m. 

1323-1326 : Memur, Muavin, Kâtip, Mülaz�m. 

Ziraat Bankas� �ube Meclisi 

1307 : Reis, Banka Memuru ve 3 Üye. 

1308-1309 : Reis, Banka Memuru ve 2 Üye. 

1310 : Reis, Banka Memuru, Ba�kâtip, Kâtip ve 2 Üye. 

1312-1313 : Reis, Banka Memuru, Ba�kâtip ve 5 Üye. 

720 Bay�nd�rl�k Komisyonu. 

350


___________________________________________________________________________________�� 

1314-1316 : Reis ve 3 Üye. 

1317 : Reis, �ube Memuru ve 3 Üye. 

1318 : Reis, �ube Memuru ve 4 Üye. 


1323-1326 : Reis ve 4 Üye. 

Ticaret ve Ziraat Odas� 

1312 : Reis, Muavini, Ba�kâtip, Muavini, Sand�k Emini ve 6 Üye. 

1313-1314 : Reis, Muavini, Ba�kâtip, Muavini, Sand�k Emini ve 5 Üye. 

1315-1316 : Reis, Muavini, Kâtip, Sand�k Emini ve 6 Üye. 

1317-1319 : Reis, Muavini, Ba�kâtip, Sand�k Emini ve 5 Üye. 

1320-1321 : Reis, Muavini, Ba�kâtip, Sand�k Emini ve 3 Üye. 

1322 : Reis, Yard�mc�s�, Ba�kâtip ve 3 Üye. 

1323 : Reis, 2.Reis, Kâtip, Sand�k Emini, Mülaz�m ve 3 Üye. 

1324-1326 : Reis, 2.Reis, Kâtip ve 6 Üye. 

Maarif Komisyonu 


1307-1310 : Reis ve 4 Üye. 

1312-1313 : Reis, Evkaf Müdürü, Nafia Memuru ve 2 Üye 

1314 : Reis, Evkaf Müdürü, Banka Memuru ve 2 Üye 

1315 : Reis (Mutasarr�f Pa�a), Tahrirat Müdürü, Evkaf Müdürü, Belediye 

Reisi, Kâtip ve 5 Üye 

1316 : Reis (Mutasarr�f Bey), Tahrirat Müdürü, Evkaf Müdürü, Belediye 

Reisi, Kâtip ve 4 Üye 

1317 : Reis (Mutasarr�f Efendi), Tahrirat Müdürü, Kâtip ve 7 Üye 

1318-1319 : Reis (Mutasarr�f Bey), Tahrirat Müdürü, Kâtip ve 6 Üye 

1321-1322 : Reis (Müftü Efendi), Kâtip, Evkaf Müdürü ve 3 Üye 

1323 : Reis (Müftü Efendi), Kâtip ve 3 Seçilmi� Üye 

1324-1326 : Reis (Mutasarr�f Bey), 2. Reis, Müftü, Kâtip ve 6 seçilmi� Ki�i. 

Telgraf ve Posta �daresi 

1290-1305 : Müdür, Muhabere Memuru. 

1307-1308 : Müdür, Memur, Stajyer. 

1309-1313 : Müdür, Muhabere Memuru. 

1314 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi. 

1315-1316 : Müdür, Muhabere Memuru, Posta Kâtibi, Mülaz�m. 

1317 : Müdür, Muhabere Memuru (2 Ki�i), Kâtip, Mülaz�m. 

1318-1320 : Müdür, Muhabere Memuru (2 Ki�i), Kâtip, Mülaz�m, Posta Da��t�c�. 

1321-1322 : Müdür, Muhabere Memuru (2 Ki�i), Kâtip, Posta Da��t�c�. 

1323-1326 : Müdür, Muhabere Memuru (2 Ki�i), Posta Kâtibi, �akirt, Da��t�c� (2 

Ki�i). 

351

ORSAM 


� 

Urfa Belediye Dairesi 

1286 : Belediye Reisi (S�tk� Efendi), Kâtip, Tabip, Sand�k Emini ve 6 Ki�ilik 

Üye. 

1287-1288 : Belediye Reisi (S�tk� Efendi), Kâtip, Tabip ve 6 Ki�ilik Üye. 

1290 : Belediye Reisi (Bekir Efendi), Kâtip, Tabip ve 5 Ki�ilik Üye. 

1293 : Belediye Reisi (Hac� Osman Efendi), Kâtip ve Sand�k Emini ve 6 

Ki�ilik Üye. 

1295 : Belediye Reisi (Bekir Efendi), Kâtip ve 6 Ki�ilik Üye. 

1299 : Belediye Reisi (Hac� Mübarek A�a), Kâtip, Tabip ve 9 Ki�ilik Üye. 

1300 : Belediye Reisi (Hac� Mübarek A�a), Kâtip, Sand�k Emini ve 9 Ki�ilik 

Üye. 

1302 : Belediye Reisi (Haydar A�a), Kâtip, Sand�k Emini, Belde Tabibi ve 


1303 : Belediye Reisi (Haydar A�a), Kâtip, Sand�k Emini, Belde Tabibi ve 7 

Ki�ilik Üye. 

1305 : Belediye Reisi (Haydar A�a), Kâtip, Sand�k Emini, Tabip ve 7 Ki�ilik 

Üye. 

1306 : Belediye Reisi (Haydar Efendi), Kâtip, Belediye Tabibi, Sand�k Emini 

ve 6 Ki�ilik Üye. 

1307 : Belediye Reisi (Haydar A�a), Kâtip, Tabip ve 8 Ki�ilik Üye. 

1308 : Belediye Reisi (Haydar Efendi), Kâtip, Tabip ve 6 Ki�ilik Üye. 

1309-1310 : Belediye Reisi (Haydar Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Müfetti�, 

Kontratör Memuru ve 7 Ki�ilik Üye. 

1312 : Belediye Reisi (Haydar Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Mühendis, 

Kontratör Memuru, Binalar Kâtibi, Doktor ve 8 Ki�ilik Üye. 

1313 : Belediye Reisi (Halil Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Mühendis, Çar�� 

Müfetti�i, Kontratör Memuru, Binalar Kâtibi, Doktor ve 9 Ki�ilik 

Üye. 

1314 : Belediye Reisi (Halil Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Belediye Komiseri, 

Çar�� Müfetti�i, Doktor, Eczac� ve 6 Ki�ilik Üye. 

1315 : Belediye Reisi (Halil Efendi), Kâtip, Sand�k Emini, Belediye Komiseri, 

Çar�� Müfetti�i, Doktor, Eczac� ve 8 Ki�ilik Üye. 

1316-1317 : Belediye Reisi (Halil Efendi), Ba�kâtip, Sand�k Emini, Mühendis, 

Belediye Komiseri, Çar�� Müfetti�i, Doktor, Eczac�, 7 Ki�ilik Üye. 

1318 : Belediye Reisi (Abdurrahman Muhlis Efendi), Ba�kâtip, Sand�k 

Emini, Mühendis, Doktor, Eczac�, Müfetti�, A�� Memuru, 6 Ki�ilik 

Üye. 

1319-1320 : Belediye Reisi (Abdurrahman Efendi), Belediye Muavini, Sand�k 

Emini, Mühendis, Doktor, Müfetti�, A�� Memuru, Tenvirat ve Binalar 

Kâtibi, Ba�çavu�, Tenvirat Kâtibi, La��m ve �n�aat Kâtibi, 7 Ki�ilik 

Üye. 

1321 : Belediye Reisi (Ömer Edip Efendi), Belediye Muavini, Sand�k Emini, 

Mühendis, Doktor, Müfetti�, A�� Memuru, Kabile, Tamirat Kâtibi, 

Ba�çavu�, Tenvirat ve Tanzifat Memuru, Tenvirat Kâtibi, 7 Ki�ilik 

Üye. 

352


___________________________________________________________________________________�� 

1322 : Belediye Reisi (Ömer Edip Efendi), Belediye Komiseri, Çar�� Müfetti�i, 

Sand�k Emini, Mühendis, Doktor, Müfetti�, A�� Memuru, Kabile, 


1323 : Belediye Reisi (Ali Efendi), Kâtip, La��m ve Binalar Kâtibi, Tenvirat 

Kâtibi, Sand�k Emini, Mühendis, Doktor, Müfetti�, A�� Memuru, Binalar 

Memuru, Ba�çavu�, Mimar Kalfas�, Kabile, 7 Ki�ilik Üye. 

1324 : Belediye Reisi (Ali Fuat Bey), Kâtip, Sand�k Emini, Mühendis, Doktor, 

Müfetti�, A�� Memuru, Kabile, 6 Ki�ilik Üye. 

1326 : Belediye Reisi (Ne�et Bey), Kâtip, Sand�k Emini, Mühendis, Doktor, 

A�� Memuru, Kabile, Müfetti� (2 Ki�i), 10 Ki�ilik Üye. 

Urfa Gümrük �daresi 

1286 : Gümrük Müdür, Gümrük Ba�kâtip, Gümrük Sand�k Emini. 

Hamidiye Hastahanesi 

1324-1326 : Müdür, kâtip ve Sand�k Emini. 

S�hhiye Heyeti 

1324 : Ba�hekim, 1.Doktor, 2.Doktor, Eczac� ve A�� Memuru, Vekil Harç ve 

Ba� Hizmetçi, Erkek Hizmetçi (4 Ki�i), Kad�n Hizmetçi (3 Ki�i) ve 2 

A�ç�, 1 Bekçi ve 1 Kap�c�. 

1326 : Müfetti�, Doktor, Eczac� ve Eczac� Muavini, Vekil Harç ve Ba� Hizmetçi, 

Erkek Hizmetçi (3 Ki�i), Kad�n Hizmetçi (2 Ki�i) ve bir A�ç�. 

Düyûn-u Umûmiye �daresi 

1305-1322 :Memur ve Kâtip. 

1323-1326 :Memur, Kâtip, Tahsildar. 


1305 : Müdür ve Kâtip. 

1307 : Müdür, Muhasebeci ve Sand�k Emini, Ambar Memuru, Süvari ve 

Piyade Kolcular (93 Ki�i). 

1308 : Müdür, Muavin, Muhasebeci, Ambarc�. 


1313-1314 : Müdür, Muavin, Muhasebeci, Ambarc�. 


1317 : Müdür, Muavin, Muhasebeci, Ambarc�. 

1318-1321 : Müdür, Muhasebeci, Ambarc�, Dava Vekili. 

1322 : Müdür, Muhasebeci Kâtibi, Muhasebeci, Kontrol Memuru, Suruç 

Kazas� Muhafaza Memuru, Harran Kazas� Pazarlamac�s�. 

1323-1326 : Memur, Kâtip, Muhasebeci ve Ambarc�. 


1307-1312 :Hapishane Memuru ve Muavini 

Polis �daresi 

1307 : 3.S�n�f Komiser ve Bir Memur. 

353

ORSAM 


� 

Rüsum-i Sitte �daresi: 

1299 : Müdür, Ba�kâtip, Sand�k Emini. 

Menafi Umumiye Sand�� Vekilleri 

1290 : Reis ve 3 Vekil (Sermayesi: 98.590 Kuru�). 

1293-1295 : Reis ve 1 Kâtip. 

Baz� Memurlar� 721: 

1293 : Evkaf Muhasebecisi, Birinci Kâtip ve Kâtip (2 Ki�i). 

1295 : Evkaf Muhasebecisi, Ba�kâtip ve �kinci Kâtip. 

1300 : Jandarma Kola�as�, Defter-i Hakan� Memuru ve Kâtibi, Evkaf Memuru 

ve Katbi, Telgraf Müdürü, Muhabere Memuru, Tahriri ve 

Vergi Memuru, Vergi Kâtibi, Liva Tahsildar�, Kaza Ba� Tahsildar�, 

Rüsum-i Sitte Müdürü, Kâtibi ve Sand�k Emini. 

1302 : Jandarma Binba��, Menafi Memuru, Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

Evkaf Müdür, Liva Ba� Tahsildar�, Merkez Tahsildar�. 

1303 : Jandarma Binba��, Menafi Memuru, Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

Reji Memuru, Liva Ba� Tahsildar�, Kaza Tahsildar�. 

3. Halep, Urfa ve Mara� Sancaklar�na Ba�l� Kazalar�n Mülkiye Te�kilat� 

Halep Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Mülkiye Te�kilat� 

Halep sanca��na ba�l� kazalar�n mülkiye te�kilat�, memur ve görevlilerinin 

kadrolar�, görev yerleri temel al�narak y�llara göre verilmi�tir. 

ANTAKYA KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Rag�p Efendi (Kaza Müdürü) 722 

1285 : R�za Efendi 

1286-1288 : Mehmet Efendi 

1290 : Kûfi Efendi 

1293 : Süleyman Efendi 

1295 : Re�it Efendi 

1299 : Mehmet Rü�tü Efendi 

1300 : Hac� �akir Bey 

1302 : Aziz Sabri Efendi 

1303-1305 : Hüsnü Efendi 

1307-1308 : Ahmet Sedat Bey 

1309 : Osman Bey 


“Baz� Memurlar” ba�l�� alt�nda kadrolar �verilmektedir. 

722 1284 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde kazalar�n ba��nda bulunan yöneticiler için “Kaymakam” 

yerine “Kaza Müdür” unvan� kullan�lmaktad�r. 

354


___________________________________________________________________________________�� 

1310-1312 : Mehmet �zzet Bey 

1313 : R�za Bey 

1314 : Mehmet Emin Efendi 

1315 : Mustafa Re�it Bey 

1316 : Kamil Bey 


1318-1319 : �ükrü Efendi 

1320 : Mahmut Celalettin Bey 

1321-1323 : Cavit Bey 

1324 : Mehmet Rauf Pa�a 

1326 : Mehmet Rauf Bey 

Antakya Kazas� �dare Meclisi: 

1284 : Reis (Kaza Müdürü), Üyeler 1 Naip, 1 Müftü ve 4 Üye. 

1285-1295 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip 723, 1 Müftü, 1 Mal 

Müdürü ve 4 Seçilmi� Üye 724. 

1299-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 

1 Tahrirat Kâtibi ve 4 Seçilmi� Üye. 


1 Tahrirat Kâtibi ve 4 Seçilmi� Üye 725. 

Antakya Kazas� Mal Kalemi 726: 

1307-1326 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini 727. 

Antakya Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1323 : Reis (Mal Müdürü), 1 Belediye Üyesi, 1 Tahsilât Müfetti�i, 1 Üye, 1 

Ba� Tahsildar. 

1324-1326 : Reis (Mal Müdürü), Üyeler; 1 �dare Üyesi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Tahsil 

Memuru, 1 Ba� Tahsildar, 2 Muhasebe Kâtibi. 

Antakya Kazas� Tetkik ve Bakaya Komisyonu: 

1324 : Reis (Kaymakam Pa�a), Üyeler; 1 Meclis �dare Üyesi, 1 Tahrirat Kâtibi, 

1 Mal Müdürü, 1 Belediye Üyesi. 

Antakya Kazas� Heyet-i Tahsildar Memurlar�: 

1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda ve 1 Ba� Tahsildar ile birlikte 10 

Süvari Tahsildar� ve 4 Piyade Tahsildarlar� olmak üzere on dört 

Tahsilât Dairesinden olu�maktad�r. 

723 Vekil, birinin yerine geçen. Kad� vekili. Kad�, �eriat hükümlerine göre hüküm veren hâkim. 



726 Daire, dairelerde yaz� i�lerinin görüldü�ü yer, büro. 

727 Veznedar. 

355

ORSAM 


� 

Antakya Kazas� Bidayet Mahkemesi 728: 

1284 : 1 Reis ve 4 Mümeyyiz 729, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini, 1 Tapu Kâtibi, Reyhanîye Zab�ta Memuru ve Kasir Nahiyesi 

Zab�ta memuru. 

1285 : 1 Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini, 1 Emlak Muharriri, 

1 Mukayyit, 1 Mübeyyiz, Kasir Nahiyesi Müdürü. 

1286 : 1 Reis ve 4 Mümeyyiz. 

1287-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, Dava Kâtibi, 1 Arazi 


1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Tapu Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 

Tahriri Emlak Kâtibi. 

1293-1295 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Evkaf Vekili, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 


1299 : 1 Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik 730 Muavini, Ba� 

Tahsildar. 

1300-1303 : 1 Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1305-1307 : 1 Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 

Mukavelat Muharriri 731. 

1308-1312 : 1 Reis ve 2 Üye. 

1313 : 1 Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Müstantik Muavini, 1 

Mukavelat Muharriri, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 2.Kâtip, 1 

Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Evkaf Vekili, 1 Telgraf ve Posta 

Müdürü, 1 Tapu Kâtibi ve 1 Muhabere Memuru. 

1314-1317 : 1 Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 

1318-1326 : 1 Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat 

Muharriri. 

Antakya Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini , 1 Mukavelat Muharriri, 1 

Yard�mc�s�, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 Kâtip. 

1309-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini , 1 Mukavelat Muharriri, 1 

�er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 Kâtip. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Muavini, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 1 

�er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 Evkaf Vekili, 1 Kâtip. 

Antakya Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1314-1318 : 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Evkaf Müdürü. 

1319-1326 : 1 Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip. 

Antakya Kazas� Maarif Komisyonu: 

1323-1326 : 1 Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Evkaf Müdür, 1 Nüfus Memuru, 2 Üye. 

728 Eskiden asliye mahkemelerine verilen ad. 

729 Bir birimde müsevvitlerin yazd�klar�n� düzelten kâtip’e verilen ad. 

730 Sorgu hâkimi. 

731 Noter. 

356


___________________________________________________________________________________�� 

Antakya Kazas� Evkaf �daresi: 

1320-1326 : 1 Müdür. 

Antakya Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1320 : 1 Reis, 1 Evkaf Müdürü, 3 Üye. 

1321 : 1 Reis, 1 Evkaf Müdürü, 1 Nüfus Memuru, 2 Üye. 

1322 : 1 Reis, 1 Evkaf Müdürü, 3 Üye. 

1323-1326 : 1 Evkaf Müdürü, 3 Üye. 

Antakya Kazas� Evkaf ve Maarif Komisyonu: 

1316-1319 : 1 Reis ve 4 Üye. 

Antakya Askeri Nakliye Araçlar� Komisyonu 

1323 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Belediye Üyesi ve 2 Üye. 

1324 : Reis (Kaymakam Pa�a), Üyeler; 1 Meclis �dare Üyesi, 1 Belediye 

Üyesi, 1 Redir Mülaz�m�, Belediye Kâtibi. 

Antakya �ntikal ve Bo�altma Komisyonu 

1323-1324 : Reis (Kaymakam Pa�a), Üyeler; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Evkaf Müdürü, 

1 Tapu Kâtibi. 

Antakya Kazas� Nüfus �daresi: 

1307 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1308-1310 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Evkaf Vekili. 


1314-1315 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi. 

1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1317 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi. 

1318 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Ondal�k Memuru. 

1319-1321 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Ondal�k Memuru. 

1322-1323 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Ondal�k Memuru, Müze-i Hümayun 

Fahri Memuru. 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip. 

Antakya Kazas� Nafia Komisyonu: 

1308-1312 : Reis, 3 Üye; Bu üyeler 1 �dare Üyesi, 1 Banka Kâtibi, 1 Nüfus Memuru. 

Antakya Kazas� Tapu �daresi: 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Yoklama Kâtip Yard�mc�s�, Orman 

Ondal�k Memuru. 

Antakya Kazas� Müze-i Hümayunu: 

1324-1326 : Fahri Memur. 

357

ORSAM 


� 

Antakya Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1308-1309 : 1 Muhasebe Kâtibi. 

1310 : Reis, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 3 Üye, 

1312 : Reis, 5 Üye, 1 �ube Muhasebe Kâtibi ve 4 Memur. 

1313 : Reis, 3 Üye, 1 �ube Muhasebe Kâtibi ve 1 Yard�mc�. 

1314-1315 : Reis, 1 Banka �ubesi Kâtibi, 1 Yard�mc�, 3 Üye. 

1316 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 3 Üye. 

1317 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi Vekili, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 4 Üye. 

1318-1324 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 3 Üye. 

1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 4 Üye. 

Antakya Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 

1317-1322 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�. 


Antakya Kazas� Ziraat ve Ticaret Odas�: 

1326 : Reis, 2 Üye. 

Antakya Kazas� Belediye Dairesi: 

1286 : Belediye Reisi (Selim Bey), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Emlak 

Muharriri, 1 Mukayyit, 1 Mübeyyiz ve Dava Kâtibi. 

1287 : Belediye Reisi (Selim A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1288 : Belediye Reisi (Halef A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1290 : Belediye Reisi (Hasan A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1293 : Belediye Reisi (Muhyettin Efendi), 8 Üye, 1 Menafi Umumiye Sand�k 

Emini 732. 

1295 : Belediye Reisi (Halaf A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Menafi Umumiye Sand�k 

Emini. 

1299-1300 : Belediye Reisi (Abdulvahit Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip. 

1302 : Belediye Reisi (Abdulvahit Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1303 : Belediye Reisi (Abdulvahit Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 

1 Belediye Tabibi. 

1305-1306 : Belediye Reisi (Abdulvahit Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k 

Emini. 

1307-1308 : Reis (Abdulvahit Efendi), 2 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Müfetti�, 1 Tabip. 

1309 : Reis (Abdulvahit Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Müfetti�. 

1310 : Reis (Abdülkadir Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Müfetti�. 

1312 : Reis (Abdulvahit Efendi), 9 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Müfetti�, 1 Çiçek A��s� Memuru. 

732 Ziraat Bankas�n�n kurulmas�ndan önce dü�ük faizle halka kredi veren ve belediyeye ba�l� olan bir 

sand�kt�r. 

358


___________________________________________________________________________________�� 

1313-1314 : Reis (Abdulvahit Efendi), 9 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Müfetti�. 

1315 : Reis (Hac� Faik Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti� 1 Tabip, 1 Sand�k 

Emini. 

1316 : Reis (Hac� Faik Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Emlâk-� Hümayun 733 Memuru, 1 Müfetti�. 

1317 : Reis (Hac� Faik Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Emlâk-� Hümayun 

Memuru, 1 Müfetti�. 

1318 : Reis (Re�it A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 Emlâk-� 

Hümayun Memuru, 1 Müfetti�. 

1319 : Reis (Re�it A�a), 9 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 Emlâk-� 

Hümayun Memuru. 

1320 : Reis (Re�it A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 A�� 

Memuru, 1 Emlâk-� Hümayun Memuru. 

1321 : Reis (Re�it A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 A�� 

Memuru, 1 Emlâk-� Hümayun Memuru. 

1322 : Reis (Ziver Pa�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 Emlâk-� 

Hümayun Memuru. 

1323 : Reis (Ziver Pa�a), 7 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 Müfetti�-i 

Evvel, 1 Müfetti�-i Sani, 1 Emlâk-� Hümayun Memuru. 


Evvel, 1 Müfetti�-i Sani, 1 Emlâk-� Hümayun Memuru. 


Evvel, 1 Müfetti�-i Sani, 1 Emlâk-� Hümayun Memuru 1 Kabile. 

Antakya Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1308-1310 : 1 Telgraf ve Posta Müdürü, 1 Tapu Kâtibi, 1 Muhabere Memuru. 

1312 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Tapu Memuru, 1 Vergi Memuru. 

1314-1315 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru, 1 Kolcu. 

1316-1318 : 1 Müdür, 2 Muhabere Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1319-1324 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru. 

1326 : 1 Müdür, 2 Muhabere Memuru, 1 Posta Kâtibi, 1 Ba�çavu�, 3 Hat 

Çavu�u, 1 Telgraf ve Posta Da��t�c�s�. 

Antakya Kazas� Hapishane �daresi: 

1321-1326 : 1 Ba�gardiyan, 2 Gardiyan. 

Antakya Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1307 : 1 Müdür, 1 Kâtip. 

1308 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 1 �pek Ö�ür Mukayyidi. 

1309 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip. 

1310 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 1 �pek Ö�ür Mukayyidi, 

1 Frans�zca Kâtip. 

733 Padi�ah mallar�. 

359

ORSAM 


� 

1312 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 1 �pek Ö�ür Mukayyidi, 

1 �pek Ö�ür Vezzan�. 

1313-1315 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 2.Kâtip ve Sand�k Emini, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 1 

�pek Ö�ür Mukayyidi, 1 �pek Ö�ür Vezzan�. 

1316-1317 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 2 Kâtip, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 1 �pek Ö�ür Mukayyidi, 

1 �pek Ö�ür Vezzan�. 

1318-1320 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 1 �pek 

Ö�ür Mukayyidi, 1 �pek Ö�ür Vezzan�. 

1321-1322 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 �pek Kâtibi, 1 �pek Ö�ür Kâtibi, 

�pek Vezzan�. 

1323-1326 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 �pek Tezkere Kâtibi, 1 �pek 

Ö�ür Kâtibi, 1 A�ar Kâtibi, 1 Kantarc�. 

Antakya Kazas� Reji �daresi: 

1308-1310 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1308-1310 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Kâtip. 

1312-1313 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Ambarc� ve 1 Fabrika 

Memuru. 

1314-1316 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Muhafaza Müfetti�i, 1 

Dava Vekili, 1 Sat�� Memuru, Ambar ve Fabrika Memuru. 

1317-1321 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Dava Vekili, 1 Sat�� 

Memuru, Ambar ve Fabrika Memuru. 

1322 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Dava Vekili, 1 Sat�� 

Memuru. 

1323 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Tahrirat Kâtibi ve Dava Vekili, 1 Ambar 

ve Sat�� Memuru, 1 Fabrika Kâtibi, 1 Kolcuba��. 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Tahrirat Kâtibi ve Dava Vekili, 1 Sat�� 

Memuru, 1 Fabrika Kâtibi, 1 Muhammen, 2 Kontrol Memuru. 

Antakya Kazas�n�n Emlak-i Hümayun �daresi: 

1303-1305 : 1 Fahri Memur ve 1 Kâtip. 

Antakya Gümrük �daresi 

1286 : 1 Gümrük Müdür, 1 Gümrük Ba�kâtip, 1 Ordu Memuru. 

Antakya Kazas� Süveydiye Nahiyesi: 

1307-1326 : 1 Nahiye Müdürü. 

Antakya Kazas� Süveydiye Nahiyesi �dare Meclisi: 

1302-1303 : Nahiye Müdür, 1 Sand�k Emini, 1 Rüsumat Müdürü. 

1305-1306 : Nahiye Müdür, 4 Üye, 1 Süveydiye Liman Reisi, 1 Rüsumat Müdürü, 

1 Kâtip ve 1 Polis Memuru. 

1307 : Nahiye Müdür, 3 Üye, 1 Süveydiye Liman Reisi, 1 Rüsumat Müdürü 

ve 1 Kâtip. 

1308 : Nahiye Müdür ve 1 Kâtip. 

1309 : Nahiye Müdür, 1 Rüsumat Müdürü ve 1 Kâtip. 

360


___________________________________________________________________________________�� 

1310-1312 : Nahiye Müdür, 3 Üye, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Rüsumat 

Müdürü ve 1 Kâtip. 

1313 : Nahiye Müdür, 4 Üye, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Rüsumat 

Müdürü, 1 Liman Reisi ve 1 Kâtip. 

1314 : Nahiye Müdür, 4 Üye. 

1315-1320 : Nahiye Müdür, 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1321 : Nahiye Müdür, 4 Seçilmi� Üye, 1 Tahrirat Kâtibi ve Sand�k Emini. 

1322-1323 : Nahiye Müdür, 4 Üye. 

1324-1326 : Nahiye Müdür, 4 Üye, 1 Tahrirat Kâtibi. 

Antakya Kazas� Süveydiye Nahiyesi Telgraf ve Posta �daresi: 

1321-1326 : 1 Müdür. 

Antakya Kazas� Süveydiye Nahiyesi Rüsumat �daresi: 

1307 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip. 

1314-1315 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Demiryolu Muhaf�z�, 

1 Liman Reisi. 

1316-1318 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Memur, 1 

Liman Reisi ve 1 Demiryolu Muhaf�z�. 

1319-1320 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip. 

1321-1322 : 1 Müdür, 1 Kâtip, Liman Reisi. 

1323-1326 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Liman Reisi ve 1 Korvet Kâtibi. 

Antakya Kazas� Süveydiye Nahiyesi Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1319-1320 : 1 Memur, 1 Liman Reisi ve 1 Demiryolu Muhaf�z�. 

1321-1326 : 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

Antakya Kazas� Süveydiye Nahiyesi Reji �daresi: 

1321-1323 : 1 Reji Memuru. 

1324-1326 : 1 Reji Memuru, Orman Tezkere Kâtibi. 

Süveydiye Gümrük �daresi 

1286 : 1 Gümrük Müdür, 1 Gümrük Ba�kâtip, 1 Gümrük Sand�k Emini. 

Antakya Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : 1 Reis, 2 Üye ve 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Rüsumat Müdürü, 1 Kâtip. 

(Sermayesi: 265.962 Kuru�). 

Antakya Kazas�n�n Baz� Memurlar� 734: 

1295 : Evkaf Vekili, Dava Kâtibi, Vukuat Kâtibi, Nüfus Mukayyidi. 

1299 : Menafi Sand�k Emini, Sand�k Emini, Tahrir ve Vergi Kâtibi ve Yard�mc�s� 

(2 Ki�i), Nüfus Mukayyidi, Telgraf ve Posta Müdürü ve 

Yard�mc�s�. 



361

ORSAM 


� 

1300 : Tapu Kâtibi, Ba� Tahsildar, A�ar ve A�nam Memuru, Ba�kâtip, Sand�k 

Emini, Telgraf ve Posta Müdürü, Tahrir ve Vergi Memuru ve 

Yard�mc�s�, Nüfus Memuru, Menafi Sand�k Emini, Rüsumat Müdürü. 

1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Menafi Kâtibi, Ba� Tahsildar, Tapu Kâtibi, 

Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere Memuru, Tahrir ve Vergi Memuru 

ve Yard�mc�s�, Sand�k Emini, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, 

�er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Sand�k Emini, Menafi 

Sand�k Emini, Reji Memuru, Düyûn-� Umûmiye Memuru, Jandarma 

Yüzba��, Jandarma Mülaz�m (2 Ki�i). 

1303 : Ba� Tahsildar, Tapu Kâtibi, Telgraf ve Posta Müdürü, Tahrir ve Vergi 

Memuru ve Yard�mc�s�, Sand�k Emini, Nüfus Memuru, Nüfus 

Kâtibi, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Sand�k Emini, 

Menafi Sand�k Emini, Reji Müdürü, Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

Jandarma Yüzba��, Jandarma Mülaz�m (2 Ki�i). 

1305 : Tapu Kâtibi, Ziraat Bank �ubesi Müdürü, Telgraf ve Posta Müdürü, 

Tahrir ve Vergi Memuru, Frans�zca Muhabere Memuru ve Yard�mc�s�, 

Sand�k Emini, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, �er’iye Mahkemesi 

Ba�kâtibi, �kinci Kâtip, Evkaf Vekili, Sand�k Emini, Menafi Sand�k 

Emini, Reji Müdürü, Reji Kâtibi, Düyûn-� Umûmiye Memuru ve Kâtibi, 

Jandarma Yüzba��, Jandarma Mülaz�m, �pek Ö�ür Memuru, 

�pek Kâtibi, �pek Da��t�m Memuru ve Polis memuru. 

1306 : Tapu Kâtibi, Ziraat Bank �ubesi Müdürü, Sand�k Emini, Nüfus Memuru, 

Nüfus Kâtibi, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, �kinci Kâtip, Evkaf 

Vekili, �pek Ö�ür Memuru, �pek Kâtibi, �pek Da��t�m Memuru. 

1307 : Tapu Kâtibi, Ziraat Bank �ubesi Muhasebe Kâtibi, Telgraf ve Posta 

Memuru, Posta Memuru, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, 

Polis Memuru (2 Ki�i). 

ANTEP KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Re�it Pa�a (Kaza Müdürü) 

1285 : Osman Pa�a 

1286-1287 : Mustafa Pa�a 

1288 : �smail Efendi 

1290 : Re�at Bey 

1293 : Ahmet Bey 

1295 : Mustafa Mürsel Pa�a 


1302-1303 : Mehmet Rüstem Efendi 

1305 : Abdülkadir Efendi 

1306-1308 : Abdülaziz Sabri Efendi 

1309-1310 : Ali Necmettin Bey 

1312 : R�fat Bey 

1313 : �hsan Bey 

362


___________________________________________________________________________________�� 

1314 : Hasan Tevfik Bey 

1315 : �smail Fevzi Bey 


1317 : �smail Fevzi Bey 

1318-1320 : Kamil Bey 

1321-1322 : Mahmut Celalettin Bey 

1323 : Ali Osman Efendi 

1324 : Mustafa Naili Bey 

1326 : Necmettin Bey 

Antep Kazas� idare meclisi: 


1285-1295 : Reis (Kaymakam Bey), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü 

ve 4 Seçilmi� Üye 735. 

1299 : Reis (Kaymakam Bey), 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 


1300 : Reis (Kaymakam Bey), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü 

ve 4 Seçilmi� Üye. 



Antep Kazas� Mal Kalemi: 

1307-1326 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini. 

Antep Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi. 

1285 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1286 : Reis ve 4 Mümeyyiz 

1287 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini, 1 Emlak Vukuat 

Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi. 

1288 : Reis, 5 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini, 1 Eytam Müdürü, 

1 Mukayyit. 

1290 : Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi. 

1293 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Evkaf Vekili, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 


1295 : Reis, 4 Mümeyyiz. 

1299 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip. 

1300–1303 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Müstantik Muavini, 1 Polis 

Memuru. 

1305 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Müstantik Muavini, 

1 Mukavelat Muharriri, 1 Polis ve Müdde’î Umumî Vekili. 

1306 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Müstantik Muavini, 1 

Mukavelat Muharriri. 


363

ORSAM 


� 

1307 : Reis, 3 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 

1 Mukavelat Muharriri, 1 Müdde’î Umumî. 


1309-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 

1 Savc�. 

1314-1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri. 

1318-1326 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 

1 Müdde’î Umumî. 

Antep Kazas� Bidayet Kalemi: 

1309-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Kâtip, 1 Mukavelat Muharriri, 

1 Müdde’î Umumî Muavini. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Muavini, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 

Müdde’î Umumî Muavini. 

Antep Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1316-1317 : Ba�kâtip ve 2. Kâtip. 

1318-1326 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Mukayyit. 

Antep Kazas� Ticaret Mahkemesi: 

1299 : Reis, 1 Ba�kâtip, 2 Daimi Üye, 2 Geçici Üye. 

1300-1303 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�, 2 Daimi Üye, 2 Geçici Üye. 


1307 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�, 4 Daimi Üye, 2 Geçici Üye. 

1312 : Reis. 

1313-1314 : Reis, 2 Ba�kâtip, 2 Üye. 

1315-1317 : Reis, 2 Ba�kâtip, 2 Daimi Üye, 2 Geçici Üye. 


1321-1324 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 2 Daimi Üye, 2 Geçici Üye. 

Antep Kazas� Nafia Komisyonu: 

1310 : Reis, 5 Üye; Bu üyeler 1 Meclis �dare Üyesi, 1 Ziraat Bankas� Muhasebe 

Kâtibi, 1 Nüfus Memuru, Ziraat Meclis Üyesi, Belediye Üyesi. 

1312 : Reis, 5 Üye; Bu üyeler 1 Meclis �dare Üyesi, 1 Banka Muhasebe Kâtibi, 

1 Nüfus Memuru, Ziraat Bankas� Meclis Üyesi, Belediye Üyesi. 

1314-1315 : Reis ve 2 Üye 

1316 : Reis ve 5 Üye; Bu üyelerin dördü Meclis �dare Üyesi (2 Müslüman 

ve 2 Gayrimüslim), 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1317 : Reis, 4 Üye; Bu üyeler 1 Mühendis, 1 Kâtip, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi ve 

1 Üye. 

1318-1326 : Reis, 5 Üye; Bu üyeler 1 Meclis �dare Üyesi, 1 Banka Muhasebe Kâtibi, 

1 Nüfus Memuru, Bedel-i Nakdi Kâtibi, 1 Mühendis. 

Antep Kazas� Maarif Komisyonu: 


364


___________________________________________________________________________________�� 


1305-1310 : Reis ve 3 Üye. 


1313 : Reis, Nüfus Memuru ve 5 Üye. 

1314 : Reis, 2. Reis ve 5 Üye. 

1315 : Reis, 6 Üye. 

1316-1319 : Reis, 4 Üye, 1 Veznedar, 

1320-1322 : Reis, 4 Üye, 1 Veznedar ve Kâtip. 

1323-1324 : Reis, 2 �dare Meclis Üyesi, 3 Üye, 1 Veznedar ve Kâtip. 

1326 : Reis, Reis Yard�mc�s�, 3 Üye, 1 Komisyon Kâtibi, 1 Müfetti�. 

Antep Kazas� Evkaf �daresi: 

1318-1326 : 1 Müdür 

Antep Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1305-1306 : Reis, 3 Üye. 

1307 : Reis, 1 Evkaf Vekili, 3 Üye. 

1308-1312 : Reis, 1 Evkaf Vekili, 2 Üye. 

1313 : Reis, 1 Evkaf Muhasebe Kâtibi Vekili, 2 Üye. 

1314-1317 : Reis, 1 Evkaf Vekili, 3 Üye. 

1318-1326 : Reis, 1 Evkaf Müdürü, 4 Üye 

Antep Kazas� Nüfus �daresi: 

1308-1312 : 1 Müdür, 1 Kâtip. 

1314-1317 : 1 Müdür, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip. 

1318-1326 : 1 Müdür, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

Antep Kazas� Ziraat Bankas� Meclisi: 

1312-1313 : Reis, 1 Kâtip, 6 Üye. 

1314 : Reis, 1 Kâtip, 5 Üye. 

1315-1318 : 1 Reis ve 5 Üye. 

1319-1322 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 2 Üye. 

1323-1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 2 Üye. 

Antep Kazas� Ziraat Bankas� �ubesi: 

1307 : 1 Reis, 1 Kâtip, Sand�k Vekili ve 3 Üye. 

1308-1309 : 1 Reis, 1 Kâtip, Sand�k Vekili ve 2 Üye. 

1310 : 1 Reis, 1 Muhasebe Kâtibi ve 5 Üye, 2 Süvari Tahsildar, 

1312 : 1 Reis, 1 Muhasebe Kâtibi ve 5 Memur. 

1313 : 1 Reis, 1 Muhasebe Kâtibi ve 3 Memur. 

1314-1315 : 1 Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 Süvari Tahsildar ve 3 

Memur. 

1316 : 1 Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s� ve 3 Memur. 

1317-1319 : 1 Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s� ve 2 Memur. 

365

ORSAM 


� 

Antep Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


Antep Kazas� Belediye Dairesi: 

1286 : Belediye Reisi (Mustafa A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Emlak 

Muharriri, 1 Mukayyit, 1 Mübeyyiz ve Dava Kâtibi. 

1287 : Reis (Mustafa A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1288 : Reis (Hac� Osman A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1290 : Reis (Hac� Hüseyin A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini. 

1293-1295 : Reis (Osman A�a), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Menafi Umumiye Sand�k Emini. 

1299 : Reis (Mustafa A�a), 6 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Tabip, 1 Mühendis, 1 Sand�k 

Emini. 

1300 : Reis (Mustafa A�a), 8 Üye ve 1 Belde Tabibi, 1 Mühendis. 

1302 : Reis (Mustafa A�a), 9 Üye ve 1 Belde Tabibi. 

1303 : Reis (Mustafa A�a), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1305 : Reis (Mustafa A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1306-1312 : Reis (Mustafa A�a), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1313 : Reis (Abdulkadir Behçet Efendi), 10 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 

Tabip Vekili. 

1314 : Reis (Abdulkadir Behçet Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 

Tabip Vekili Eczac�, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1315-1316 : Reis (Hamdi Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Eczac�, 1 

Tabip, 1 Müfetti�. 

1317 : Reis (Süleyman Bey), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Eczac�, 1 

Tabip, 1 Müfetti�. 

1318 : Reis (Süleyman Bey), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Mühendis, 1 

Eczac�, 1 Tabip Vekili. 

1319-1322 : Reis (Lütfi Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Mühendis, 1 

Eczac�, 1 Tabip, 1 Kabile. 

1323-1326 : Reis (Sami Efendi), 10 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Mühendis, 1 

Eczac�, 1 Tabip, 1 A�� Memuru, 1 Kabile. 

Antep Gümrük �daresi 

1286 : 1 Gümrük Müdür, 1 Gümrük Ba�kâtip, 1 Gümrük Sand�k Emini. 

Antep Kazas� Hamidiye Gureba Hastanesi Komisyonu: 

1323-1324 : Reis, 6 Üye, 1 �kinci Reis, 1 Müdür. 

1326 : Reis, 5 Üye, 1 Operatör, 2 Doktor, 1 Kâtip. 

Antep Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1308 : 1 Posta ve Telgraf Müdürü, 1 Memuru, 1 Stajyer, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1309-1310 : 1 Posta ve Telgraf Müdürü, 1 Muhabere Memuru, 1 Orman Ondal�k 

Memuru, 1 Tapu Kâtibi. 

366


___________________________________________________________________________________�� 

1312-1313 : 1 Posta ve Telgraf Müdürü, 1 Tapu Kâtibi, 1 Posta Kâtip, 1 Muhabere 

Memuru, 1 Ondal�k Orman Memuru. 

1314 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Posta Kâtibi, 1 Orman Ondal�k 

Memuru. 

1315-1317 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1318 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru. 

1319 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Posta Kâtibi. 

1320-1322 : 1 Müdür, 2 Muhabere Memuru 1 Posta Kâtibi. 

1323-1326 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru 1 Posta Kâtibi. 

Antep Kazas� Ticaret ve Sanayi Odas�: 

1322-1326 : Reis, 4 Üye, 1 Kâtip. 

Antep Kazas� Ziraat Odas�: 

1320-1321 : Reis, 4 Üye. 

Antep Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1302-1303 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip ve 1 Sand�k Emini. 

1305 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip. 

1309-1310 : 1 Memur, 1 Kâtip. 


1313 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Yard�mc�s�. 


1316-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Sat�� Memuru. 

1321-1326 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

Antep Kazas� Reji �daresi: 

1307 : 1 Müdür, 1 Sand�k Emini, 1 Kâtip. 

1308 : 1 Müdür, 1 Sand�k Emini, 1 Dava Vekili. 

1309 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambar Memuru. 

1310 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambar Memuru, 1 Türkçe Kâtibi ve Dava 

Vekili, 1 Yard�mc�s�. 

1312 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambarc�, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Mavini. 

1313-1314 : 1 Müdür, 1 Muhasebe Memuru, 1 Ambar Memuru, 1 Dava Vekili. 

1315-1317 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambar Memuru. 

1318-1320 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambarc�, 1 Kâtip. 

1321-1326 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambarc�, 1 Kâtip, 1 Dava Vekili. 

Antep Kazas� Osmanl� Bankas� �ubesi: 

1326 : 1 müdür, 1 muhasebeci. 

367

ORSAM 


� 

Antep Kazas�n�n A�ar ve A�nam �daresi 736: 

1300-1302 : 1 Ba�kâtibi, 1 Memur ve 1 Yard�mc�s�. 

Antep Kazas� Menafi Umumiye Komisyonu: 

1287-1288 : 1 Reis, 3 Üye. 

1290 : 1 Reis, 2 Üye. (Sermayesi: 17.500 Kuru�). 

Antep Kazas�n�n Baz� Memurlar� 737: 

1290 : Eytam Sand�� Memuru, Rüsumat Müdürü, Kâtip, Sand�k Emini. 

1295 : Evkaf Vekili, Dava Kâtibi, Vukuat Kâtibi, Sand�k Emini. 

1299 : Evkaf Vekili, Ba� Tahsildar, Telgraf Müdürü, Tapu Kâtibi, Jandarma 

Yüzba��, Rüsumat Müdürü, Ba�kâtip ve Sand�k Emini. 

1300 : Evkaf Vekili, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tapu Kâtibi, Telgraf 

Müdürü, Jandarma Yüzba��, Ba� Tahsildar, Rüsumat Müdürü, Ba�kâtip 


1302-1303 : Tapu Kâtibi, Evkaf Vekili, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Telgraf 

Müdürü, Jandarma Yüzba��, Mülaz�m, Sand�k Enini ve Ba� Tahsildar. 

1305 : Tahrir ve Vergi Kâtibi, Evkaf Vekili, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, 

Nüfus Kâtibi, Telgraf Müdürü, Jandarma Yüzba��, Mülaz�m, Sand�k 

Enini. 

1306 : Evkaf Vekili, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Sand�k 

Enini. 

1307 : Tapu Kâtibi, Düyûn-� Umûmiye Memuru, Telgraf ve Posta Memuru, 

Polis Memuru 

BÂB KAZASI 

KAYMAKAM 

1284 : Ahmet Talat Efendi (Kaza Müdürü) 

1285 : �zzet Bey 

1286 : Veliyüddin Efendi 


1288 : Ethem Efendi 


1293 : Hüsamettin Efendi 

1295 : Abdulkadir Efendi 

1299 : �smail Bey 

1300 : Mehmet Kâ�if Efendi 

1302-1305 : Ahmet Lütfi Bey 

1306-1307 : Ahmet Hamdi Efendi 

1308 : Mehmet Re�at Efendi 

736 Bu idare birimi 1302 tarihli Halep Vilayet salnamesinde görülmektedir. Bu tarihten sonra bu ad ve 

ba�l�k alt�nda hiçbir kadro verilmemi�tir. 



368


___________________________________________________________________________________�� 

1309 : Mehmet Efendi 

1310 : Hüseyin �evki Efendi 

1312 : Halil S�tk� Efendi 

1313 : Ali R�za Efendi 

1314 : Mehmet Hasip Bey 

1315-1316 : Ahmet Nazif Efendi 

1317-1319 : Cemalettin Bey 

1320 : Bahri Bey 

1321-1323 : Mehmet Refiki Bey 

1324 : Abdulsamet Mansur Bey 

1326 : �akir Efendi 

Bâb Kazas� �dare Meclisi: 




1293 : Reis (Kaymakam Efendi), 2 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü ve 4 

Seçilmi� Üye. 

1295 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü 


1299 : Reis (Kaymakam Bey), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Tahrirat 

Kâtibi ve 3 Seçilmi� Üye. 

1300-1306 : Reis (Kaymakam Bey), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Tahrirat 




Bâb Kazas� Mal Kalemi: 

1306 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin. 

1307–1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini. 

Bâb Kazas� Heyet-i Tahsildar Memurlar�: 

1324 : 6 Süvari Tahsildar ve 1 Piyade Tahsildardan olu�maktad�r. 

1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda 1 Ba� Tahsildar ve yedi tahsilât dairesinden 


Bâb Kazas� Nafia Komisyonu: 

1323 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Nüfus Memuru, 1 Banka Muhasebe 

Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

Bâb Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1321 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Redif Mülaz�m ve 2 Üye. 

1322-1324 : Reis (Mal Müdürü), 1 Tahsilât Müfetti�i, 1 Ba� Tahsildar ve 2 Üye. 

1326 : Reis (Mal Müdürü) Üyeler; 1 Tahsil Memuru ve 2 Üye. 

369

ORSAM 


� 

Bâb Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi. 

1285 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi. 

1286 : Reis ve 4 Mümeyyiz. 

1287-1288 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, Sand�k 

Emini. 

1290 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Tahriri Emlak 

Kâtibi. 

1293 : Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Evkaf Vekili, 1 Vukuat Kâtibi, 1 


1295 : Reis, 4 Mümeyyiz. 


1300-1307 : Reis, 1 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik, 1 Müstantik Muavini, 1 �kinci 

Kâtip. 

1307 : Reis, 1 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik, 1 Muavin, 1 �kinci Kâtip. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313-1314 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1315 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1316 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi. 


1318-1323 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 

1324 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat 

Muharriri, 1 Savc� Yard�mc�s� ve 1 Polis Komiseri 


Muharriri. 

Bâb Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Kâtip. 

1309 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Kâtip, 1 Evkaf Vekili, 1 Tapu 

Kâtibi. 

1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Muavini, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Mukavelat Muharriri, 1 Evkaf Vekili. 

Bâb Kazas� Ticaret ve Ziraat Odas�: 

1310 : Reis, 1 �kinci Reis ve 4 Üye. 

1312 : Reis, 5 Üye. 

Bâb Kazas� Ticaret Mahkemesi: 

1313-1315 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

Bâb Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1312 : 1 Müdür, 1 Kâtip. 

1313-1314 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Posta Memuru. 

370


___________________________________________________________________________________�� 

1315 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi. 

1316-1321 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi ve Yoklama Kâtibi. 

1322-1324 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu ve Yoklama Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru. 


Bâb Kazas� Tapu �daresi: 

1326 : 1 Tapu Ve Yoklama Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

Bâb Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1309 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 5 Üye, 1 Tapu Kâtibi. 

1309 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 5 Üye, 1 Reji Memuru. 


1313 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi. 


1316-1319 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 3 Üye, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1320 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi Yard�mc�s�, 3 Üye, 1 

Bedeli Nakdi Kâtibi, 1 Ondal�k Memuru. 


Bâb Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


Bâb Kazas� Belediye Dairesi: 

1286 : Reis, (Muharrem Efendi), 5 Üye, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi. 

1287 : Reis (Ra�it Efendi), 4 Üye ve 1 Sand�k Emini. 

1288 : Reis (Zekeriya A�a), 5 Üye ve 1 Sand�k Emini. 

1290 : Reis (Zekeriya Efendi) ve 5 Üye. 

1293 : Reis (�eyh Akil Efendi), 2 Üye ve 1 Kâtip. 

1295-1299 : Reis (Hac� Abdu A�a ), 4 Üye. 

1300-1302 : Reis (Hac� Abdu A�a ), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Cerrah. 

1303 : Reis (Hac� Abdu A�a ), 1 Üye, 1 Kâtip, 1 Cerrah. 

1305-1306 : Reis (Mehmet Zeyin A�a ), 4 Üye. 

1307 : Reis (Mecit Zeyin A�a ), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1308 : Reis (Hac� Mustafa A�a ), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip. 

1309 : Reis (Abdulrezzak A�a ), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip. 

1310-1312 : Reis (Hamdu A�a ), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Cerrah, 1 Düyûn-� Umûmiye 

Memuru. 

1313 : Reis (Hamdu A�a ), 5 Üye. 

1314 : Reis (�eyh Keddur Efendi ), 5 Üye, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 

Reji Memuru. 

1315 : Reis (�eyh Keddur Efendi ), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 

1 A�çi, 1 Reji Memuru. 

1316-1318 : Reis (Abdulrazzak �evvaf A�a ), 6 Üye, 1 Kâtip. 

1319 : Reis (Abdulrazzak Efendi ), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1320 : Reis (�brahim A�a), 4 Üye, 1 Kâtip. 

371

ORSAM 


� 

1321 : Reis (�brahim A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�. 

1322 : Reis (Münhal), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�. 

1323 : Reis (Hac� Abdu A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�. 

1324 : Reis (Hac� Mustafa A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�. 

1326 : Reis (Hac� Mustafa A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�. 

Bâb Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1322-1324 : 1 Müdür. 

1326 : 1 Müdür, 1 Ba�çavu�, 1 Kavas. 

Bâb Kazas� Reji �daresi: 

1316-1317 : 1 Memur. 

1318 : 1 Memur, 1Kâtip, 1 Ambarc�. 

1319-1322 : 1 Memur. 

1323 : 1 Memur, 1 Türkçe Kâtibi, Arapça Kâtibi. 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip. 

Bâb Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1322 : 1 Memur. 

1323 : 1 Memur, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tahsildar, 1 Kolcu. 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tahsildar. 

Bâb Kazas� �lbeyli Nahiyesi: 


Bâb Kazas� Cubul Memlehesi (Tuzla) Müdüriyeti: 

1286 : 1 Tuzla Müdürü, 1 Ba�kâtip, 1 Sand�k Emini, Tuzla Mustahfaz Askeri 

Binba��, 1.Bölük Yüzba��, 2.Bölük Yüzba��. 

1290 : 1 Tuzla Müdürü, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1307 : 1 Tuzla Müdürü, 1 Müfetti� 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 �cmal Kâtibi, 

1 Okka Memuru, 1 Kantar Kâtibi ve 1 Kantarc�. 

Bâb Kazas�n�n Baz� Memurlar� 738: 

1295 : Evkaf Vekili, Dava Kâtibi, Vukuat Kâtibi, Sand�k Emini, Nüfus Mukayyidi. 

1299 : A�ar Memuru, , Vukuat Kâtibi, Evkaf Vekili, Nüfus Memuru, Rüsum-� 

Sitte 739 Memuru, Sand�k Emini, Ba� Tahsildar. 

1300 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Vergi Kâtibi, Vergi Kâtip Yard�mc�s�, 

Tapu Kâtibi, Evkaf Vekili, Nüfus Memuru, Ba� Tahsildar, 

�lbeyli Nahiyesi Sand�k Emini, Kaza Sand�k Emini, Cubul 

Memlehesi Memuru, Kontrol Muavini ve Kâtip. 

738 1307 tarihli Halep Vilayet salnamesine kadar baz� idari birimlerin ad� zikredilmemektedir. Bunun 

yerine “Baz� Memurlar” ba�l�� alt�nda kadrolar� verilmektedir. 

739 Devlet borçlar� kar��l�� olarak verilen gelirlerin idaresi için kurulan müessesenin ad�d�r. Damga, 

müsekkirat, bal�k av�, tuz, tütün vergileri ile ipek ö�ründen ibaret olan bu gelirler alt� tane oldu�u için 

bu ad� alm��t�r. 

372


___________________________________________________________________________________�� 

1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, 

Ba� Tahsildar, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Kâtip Yard�mc�s�, Sand�k 

Emini, Jandarma Te�men. 

1303 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Ba� Tahsildar, Tahrir ve Vergi Kâtibi, 

Vergi Kâtip Yard�mc�s�, Sand�k Emini, Jandarma Yüzba��. 

1305 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Tapu Kâtibi, 

Sand�k Emini, Jandarma Mülaz�m. 

1306 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini. 

1307 : Tapu Kâtibi ve Reji Memuru. 

BELEN KAZASI 

Kaymakam 

1287 : �smail Feyzi Efendi 

1288 : Mehmet Bey 

1290 : Azmi Bey 

1293 : Ahmet Efendi 

1295 : Saffet Bey 

1299 : �akir Bey 

1300 : Halim Bey 

1302-1303 : Kaz�m Bey 

1305 : Ahmet �akir Efendi 

1306 : Ahmet Hamdi Efendi 

1307-1308 : Mehmet Hilmi Efendi. 

1309-1310 : Hasan Tevfik Bey 

1312 : Hasan Tahsin Efendi 

1313 : Salih Hulusi Pa�a 

1314 : Mehmet Sabri 

1315 : Mehmet Mahir Efendi 

1316 : Hüseyin �evki Bey 

1317-1318 : �emsettin Bey 

1319 : �smail �emsettin Bey 

1320 : Hasan Halis Bey 

1321 : Behçet Bey 

1322 : �aban Efendi 

1323 : Mehmet Esat Efendi 

1324 : Hüseyin Zeki Bey 

1326 : Abdulsamet Mansur Bey 

Belen Kazas� �dare Meclisi: 

1287-1295 : Reis (Kaymakam Bey) 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü 


1299 : Reis (Kaymakam Bey) 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 

Ruhani Reis ve 4 Seçilmi� Üye. 


373

ORSAM 


� 

1300-1303 : Reis (Kaymakam Bey) 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü 


1305-1326 : Reis (Kaymakam Bey) 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 


Belen Kazas� Mal Kalemi: 


1321-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Hazine Dava Vekili. 

Belen Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1321 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Jandarma Yüzba�� ve 1 

Üye. 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Belediye Reisi, 1 Jandarma 

Mülaz�m�. 

1323 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Belediye Reisi, 1 Jandarma 

Mülaz�m�, 1 Tahsilât Müfetti�i. 

1324-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Belediye Reisi, 1 Zab�ta 

Memuru Üye, 1 Tahsil Memuru. 

Belen Kazas� Tahsildar Heyeti Memurlar�: 

1323-1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda, 1 Piyade Tahsildar� ve 2 Süvari 

Tahsilât Dairesinden olu�maktad�r. 

Belen Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1287 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 

1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Emlak Vukuat 

Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, Tahriri Emlak Kâtibi, Nüfus Kâtibi. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1295 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz. 

1299-1300 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1302-1306 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye 

Mahkemesi Kâtibi. 


Muharriri. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Ziraat Bankas� 

Muhasebe Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Eytam Müdür, 1 Nüfus Memuru, 

1 Nüfus Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Müdürü, Orman Ondal�k Memuru. 

1314-1315 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi. 


Kâtibi, 1 Eytam Müdürü. 

374


___________________________________________________________________________________�� 


1324-1326 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat 

Muharriri. 

Belen Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308-1309 : Reis (Ba�kâtip), 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat 

Muharriri, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 Eytam Müdürü, 

1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri, 1 

�er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Eytam Müdürü, 1 Evkaf Vekili, 1 Tapu 

Kâtibi, 1 Posta ve Orman Memuru. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Muavini, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 1 

�er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Eytam Müdürü, 1 Evkaf Vekili. 

Belen �ntikal ve Bo�altma Komisyonu 

1309 : Reis (Naip Efendi), Üyeler; 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 1 Mal Müdürü 

Muavini, 1 Tapu Kâtibi, 1 �dare Üyesi, 1 Evkaf Vekili. 

Belen Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1318-1326 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Eytam Müdürü. 

Belen Kazas� Maarif Komisyonu: 

1310 : Reis ve 4 Üye 

1321-1324 : Reis, 4 Üye (Bu Üyelerin �lki, Tahrirat Kâtibi, �kincisi Evkaf Müdür, 

Üçüncüsü Rü�tiye Mektebi Muallimi ve 1 Muallim.) 

1326 : Reis, 3 Üye (Bu Üyelerin �lki, Tahrirat Kâtibi, �kincisi Evkaf Müdür 

ve Üçüncüsü Rü�tiye Mektebi Muallimi) 

Belen Kazas� Evkaf �daresi: 

1319-1326 : 1 Evkaf Müdür. 

Belen Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1321-1322 : Reis, 1 Evkaf Müdürü, 2 Üye. 

1323-1324 : Reis, 2 Üye. 

1326 : Reis, 1 Evkaf Müdürü, 3 Üye. 

Belen Kazas� Nüfus �daresi: 


1308 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Evkaf Vekili. 

1309-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314-1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi, 1 Eytam Müdürü, 1 Telgraf v e Posta 

Memuru, 1 Ondal�k Memuru 

1317-1318 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Tapu Takip Memuru. 

1319-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Tapu Takip Memuru, 1 Orman 


1321 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi, 1 Orman Ondal�k 

Memuru. 

375

ORSAM 


� 

1322-1324 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 

Belen Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1308 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 3 Üye, 1 Reji Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Orman Ondal�k Memuru ve 1 Kolcu. 


1314 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Sand�k Emini, 3 Üye. 

1315 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 2 Üye. 

1316 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi Vekili, 4 Üye. 


1318 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, 3 Üye. 

1319-1321 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, 1 Bedeli 

Nakdi Kâtibi, 3 Üye. 

1322 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 3 Üye. 


Belen Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 

1317-1321 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�. 

1322 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar. 

1323 : 1 Muhasebe Kâtibi. 

1324-1326 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

Belen Kazas� Belediye Dairesi: 

1295 : Reis (Ahmet Efendi), 4 Üye ve 1 Kâtip. 

1299 : Reis (Mehmet A�a), 5 Üye ve 1 Kâtip. 

1300 : Reis (�akir Efendi), 6 Üye ve 1 Kâtip. 

1302 : Reis (�akir Efendi), 8 Üye ve 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Belediye 

Cerrah�. 

1303 : Reis (�akir Efendi), 8 Üye ve 1 Kâtip. 

1305-1306 : Reis (Ömer Efendi), 6 Üye ve 1 Kâtip. 

1307 : Reis (Halil A�a), 6 Üye ve 1 Kâtip. 

1308-1309 : Reis (Mustafa Halil Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Reji Memuru, 1 Tapu 

Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru ve 1 Kolcu. 

1310 : Reis (Mehmet Ataullah Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 

Tabip, 1 Reji Memur. 

1312 : Reis (Mehmet Ata Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 

1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Vergi Memuru, Posta Kâtibi ve 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1313 : Reis (Mehmet Ata Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1314-1315 : Reis (Abdullah A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru. 

1316 : Reis (Dervi� Efendi), 6 Üye, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1317 : Reis (Mehmet Ata Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 A�� 

Memuru. 

376


___________________________________________________________________________________�� 

1318-1319 : Reis (Dervi� Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 A�� Memuru. 

1320 : Reis (Halil A�a), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 A�� Memuru. 

1321 : Reis (Mehmet Ata Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 A�� 

Memuru. 

1322 : Reis (Yusuf A�a), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1323-1324 : Reis (Mehmet Ata Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip ve 1 Sand�k Emini. 

1326 : Reis (Hac� Ömer Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip ve 1 Sand�k Emini. 

Belen Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1318 : 1 Müdür, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1319-1326 : 1 Müdür. 

Belen Kazas� Reji �daresi: 

1315-1324 : 1 Müdür, 1 Kâtip ve Ambarc�. 

Belen Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317-1324 : 1 Memur. 

Belen Kazas� Menafi Umumiye Komisyonu: 

1290 : 1 Reis, 2 Üye. (Sermayesi: 24.500 Kuru�). 

1295-1305 : 1 Reis, 2 Üye ve 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1307 : 1 Muhasebe Kâtibi ve 5 Üye. 

Belen Kazas� Emlak Komisyonu: 

1295 : 1 Reis ve 3 Üye. 

Belen Kazas� Eytam Sand��: 

1290 : 1 Müdür ve Sand�k Emini (Sermayesi: 5.500 Kuru�). 

Belen Kazas�n�n Baz� Memurlar� 741: 

1299 : A�ar Memuru, Vukuat Kâtibi, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini, Jandarma 

Yüzba��, Jandarma Te�men. 

1300 : A�ar ve A�nam Memuru, Ba�kâtip, Tahrir ve Vergi Memuru, Tapu 

Kâtibi, Sand�k Emini, Jandarma Yüzba��, Jandarma Te�men. 

1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Ba� Tahsildar, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, 

Eytam Müdürü, Nafia Kâtibi ve Sand�k Emini, Emlak Kâtibi, 

Tapu Kâtibi, Sand�k Emini, Rü�tiye Muallimi, Jandarma Üste�men 

ve Bölük Emini. 

1303 : Ba� Tahsildar, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Eytam Müdürü, Tapu 

Kâtibi, Sand�k Emini, Emlak Kâtibi, Rü�tiye Muallimi, Jandarma 

Mülaz�m (2 Ki�i). 



377

ORSAM 


� 

1305 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tapu Kâtibi, Eytam Müdürü, Sand�k 

Emini, Emlak Kâtibi, Rü�tiye Muallimi, Jandarma Yüzba��, Jandarma 

Mülaz�m. 

1306 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tapu Kâtibi, Eytam Müdürü, Sanyi 

Memuru, sand�k Emini, Rü�tiye Muallimi. 

1307 : Tapu Kâtibi, Eytam Müdürü, Posta �ube Memuru, �er’iye Mahkemesi 

Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Reji Memuru. 

CEBEL-� SEM’ÂN KAZASI 

Kaymakam 

1305 : �skender Bey 

1306-1308 : Mehmet �zzet Efendi 

1309-1310 : Mehmet Hasip Efendi 

1312-1314 : Mehmet Arif Efendi 


1317-1323 : Ahmet Necmettin Bey 

1324-1326 : Abdulgani Tevfik Bey 

Cebel-i Sem’ân Kazas� idare meclisi: 

1305-1307 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 

1 Tahrirat Kâtibi ve 4 Seçilmi� Üye 

1308 : Reis (Kaymakam Bey), 3 do�al üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Tahrirat 

Kâtibi ve 3 Seçilmi� Üye 

1309-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 4 do�al üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 


Cebel-i Sem’ân Kazas� Mal Kalemi: 


1312 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 

1 Vergi Kâtibi. 

1313 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Ba�kâtibi, 1 Nüfus Memuru ve Nüfus Kâtibi. 

1314-1315 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 


1324 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Tahsilât Müfetti�i. 

1326 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini. 

Cebel-i Sem’ân Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1326 : Bu Komisyon Mal Müdürü Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden 

olu�maktad�r: 1 Tahsil Memuru, 1 Tapu Kâtibi. 

Cebel-i Sem’ân Kazas� Heyet-i Tahsildar Memurlar�: 

1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda 4 Tahsildardan olu�maktad�r. 

378


___________________________________________________________________________________�� 

Cebel-i Sem’ân Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1317 : 1 �er’iye Kâtibi ve 1 Evkaf Vekili. 

1318-1321 : 1 Reis, 1 Kâtip. 

1322-1324 : 1 Reis, 1 Ba�kâtip. 

Cebel-i Sem’ân Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1326 : Reis, 1 Ba�kâtip. 742 

Cebel-i Sem’ân Kazas� Maarif Komisyonu: 

1322 : Reis, Üyeler; 1 Naip, 1 Tahrirat Kâtibi ve 2 Üye. 

1323 : Reis, Üyeler; 1 Tahrirat Kâtibi ve 3 Üye. 

Cebel-i Sem’ân Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314-1315 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1316-1323 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1324-1326 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi. 

Cebel-i Sem’ân Kazas�n�n Baz� Memurlar� 743: 

1305 : Nüfus Memuru, Jandarma Mülaz�m, Sand�k Emini. 

1306 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Sand�k Emini. 

C�SR-� �U�ÛR KAZASI 

KAYMAKAM 

1284 : �zzet Bey (Kaza Müdürü) 

1285 : Hüseyin A�a 

1286 : Esat A�a 


1288 : Naim Efendi 


1293 : �brahim Halil Efendi 


1299 : Tevfik Efendi 

1300 : Murat Efendi 

1302 : Ahmet Cemil Efendi 

1303 : Tahir Efendi 

1305-1308 : Ahmet Cemil Efendi 

1309-1310 : Halil �ahap Efendi 

1312 : Yusuf Cemil Efendi 

1313-1314 : Hüseyin �evki Bey 

1315-1316 : Hasan Sabri Efendi 

1317 : Mustafa Fehmi Efendi 

742 Adliye i�leri merkez vilayette görülmektedir (1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.366). 



379

ORSAM 


� 

1318-1319 : Bahri Bey 

1320-1322 : Cemalettin Bey 


1324 : Fatin Bey 


Cisr-i �u�ûr Kazas� �dare Meclisi: 

1284 : Reis (Kaza Müdürü), Üyeler 1 Naip ve 4 Üye. 

1285-1287 : Reis (Kaymakam Bey), 2 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü ve 4 


1288 : Reis (Kaymakam Bey), 2 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü ve 4 

Seçilmi� Üye ile 1 Vukuat Kâtibi ve 1 Sad�k Emini. 

1290 : Reis (Kaymakam Bey), 2 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü ve 5 








Cisr-i �u�ûr Kazas� Mal Kalemi: 

1306 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki. 




Cisr-i �u�ûr Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1321 : Bu komisyon Kaymakam Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden olu�maktad�r; 

1 Mal Müdürü, Belediye Reisi, 1 Üye. 

1322 : Bu komisyon Kaymakam Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden olu�maktad�r; 

1 Mal Müdürü, 2 Üye. 

1323-1324 : Bu komisyon Kaymakam Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden olu�maktad�r; 

1 Tahsilât Müfetti�i Memuru, 1 Mal Müdürü, 1 Tahrirat 

Kâtibi, Zab�ta Memuru. 

1326 : Bu komisyon Mal Müdürü Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden 

olu�maktad�r; 1 Tahsil Memuru, 1 Mal Müdürü Yard�mc�s�, 1 Tapu 

Kâtibi ve 1 Ba� Tahsildar Kâtip. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Tetkik ve Tasfiye Komisyonu: 

1324 : 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Mal Müdürü, 1 Kâtip and�k Emini, 1 Kâtip, 2 

Üye. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, Muhasebe Kâtibi ve Sand�k 

Emini. 

380


___________________________________________________________________________________�� 

1285 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi. 

1286 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi. 

1287 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, Sand�k 

Emini ve 1 Tapu Kâtibi. 

1288 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Kâtip ve 1 Tapu Kâtibi. 

1290 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Aazi Memuru. 

1293 : Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Evkaf Vekili, 1 Dava Kâtibi. 

1295 : Reis ve 4 Mümeyyiz. 





1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 


1316-1318 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, Evkaf Vekili ve 

Nakib’ül-E�raf. 



Cisr-i �u�ûr Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Kâtip. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314-1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta 

Memuru, 1 Ondal�k Memuru. 

1317-1321 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu ve Yoklama Kâtibi. 


1323 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru, 1 Yoklama 

Kâtibi. 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Tapu Kalemi: 

1322 : 1 Kâtip, 1 Yoklama Kâtibi. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Evkaf �daresi: 

1319 : 1 Müdür Vekili. 

1320-1326 : 1 Vekil (Müftü Efendi). 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1309-1310 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 4 Üye, 1 Orman Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Yoklama Kâtibi, 1 Telgraf Müdürü, 1 Orman Ondal�k Memuru, 1 

Evkaf Vekili, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 



381

ORSAM 


� 


1318-1321 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 3 Üye, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 

1 Orman Ondal�k Memuru. 

1322 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 3 Üye, 1 Nakdi Bedel Kâtibi. 

1323 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 3 Üye, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 

Orman Ondal�k Memuru. 

1324 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 3 Üye, 1 Nakdi Bedel Kâtibi, 1 Tahsildar. 

1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 3 Üye, 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


1324-1326 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 1 Tahsildar. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Belediye Dairesi: 

1287-1288 : Reis (Abdulkadir Efendi) ve 4 Üye. 

1293-1295 : Reis (Hasan Efendi), 2 Üye ve 1 Kâtip. 

1299 : Reis ( Mehmet Hayri A�a), 2 Üye ve 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1300 : Reis ( Mehmet Hayri A�a), 3 Üye ve 1 Kâtip. 

1302 : Reis ( Mehmet Hayri A�a) ve 4 Üye. 

1303 : Reis ( Ahmet A�a), 6 Üye, 1 Kâtip. 

1308 : Reis ( Re�it A�a), 3 Üye, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 

Telgraf Memuru, 1 Orman Memuru, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1309-1310 : Kadro verilmemi�tir. 

1312 : Reis ( Süleyman Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Emlak Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Telgraf 

ve Posta Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 

1313-1314 : Reis ( Abdurrahman Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 A�ç�, 1 Düyûn-� 


1315-1316 : Reis ( Selim A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 A�� Memuru, 1 Düyûn-� 


1317 : Reis ( Re�it A�a), 5 Üye, 1 Kâtip. 

1318 : Reis Vekili ( Kas�m A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 A�� Memuru. 

1319-1321 : Reis (�smail A�a), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1321 : Reis (�smail A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 A�� Memuru. 

1322-1324 : Reis (Kas�m A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 A�� Memuru. 

1326 : Reis (Mehmet Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317 : 1 Müdür, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1318-1326 : 1 Müdür. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Reji �daresi: 

1317-1321 : 1 Memur. 


1323-1326 : 1 Memur. 

382


___________________________________________________________________________________�� 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317-1321 : 1 Memur. 

1322 : 1 Memur, 1 Süvari Kolcu, 1 Piyade Kolcu. 

1323-1326 : 1 Memur, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Süvari Tahsildar, 1 Piyade Kolcu. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Ordu 744 Nahiyesi: 


1300-1302 : 1 Nahiye Müdürü ve Sand�k Emini. 


1324 : 1 Nahiye Müdürü, 1 Naip vekili. 

Cisr-i �u�ûr Kazas� Mazik Nahiyesi: 


Cisr-i �u�ûr Kazas�n�n Baz� Memurlar� 745: 

1299 : A�ar Memuru, Ba� Tahsildar, Sand�k Emini, Telgraf Müdürü, Vukuat 

Kâtibi, Rüsum-i Sitte Müdürü. 

1300-1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi 

Kâtibi, Vergi Kâtip Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Sand�k Emini, Telgraf 

Memuru, Rüsumat Memuru, Jandarma Yüzba��, 

1303 : Vergi Kâtibi, Vergi Kâtip Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Sand�k Emini, 

Telgraf Memuru, Muhabere Memuru, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, 

Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi. 

1305 : Belediye Reisi, Belediye Kâtibi, Vergi Kâtibi, Telgraf Memuru, Nüfus 

Memuru, Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi. 

1306 : Belediye Reisi, Nüfus Memuru, Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi. 

1307 : Telgraf ve Posta Memuru, Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi, Reji Memuru. 

HAR�M KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Abdülhamit Efendi 

1285 : Kamil Efendi 

1286 : Abubekir A�a 

1287 : Mahmut Efendi 

1288 : Faik Efendi 

1290 : Ahmet As�m Bey 

1293 : Mustafa Salim Efendi 

1295 : �ükrü Efendi 

1299 : Aziz Sabri Efendi 

744 Günümüz idari taksimat�nda Yaylada��’n�n di�er ad�d�r. Salnamede ise 1.730 metre yükseklikteki 

Cebel-i Akrâ’n�n di�er ad�d�r. 



383

ORSAM 


� 


1302 : Murat Efendi (Vekil) 


1305 : Bekir Zühtü Efendi 

1306-1307 : �akir Bey 

1308 : Yusuf Bahri Bey 

1309 : Abdülmecit Bey 

1310 : Mehmet Hamdi Efendi 


1313 : Yusuf Cemil Efendi 

1314 : Mehmet Mahir Efendi 

1315 : Hüseyin �evki Bey 


1317 : Hasan Sabri Efendi 

1318-1319 : Arif Hikmet Bey 


1322-1324 : Mustafa Fehmi Efendi 

1326 : Hüseyin Fat�n Efendi 

Harim Kazas� �dare Meclisi: 







ve 3 Seçilmi� Üye ile 1 Emlak Mukayyidi. 








1 Tahrirat Kâtibi, A�ar Memuru ve 3 Seçilmi� Üye. 



1305 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 

Tahrirat Kâtibi ve 3 Seçilmi� Üye. 



Harim Kazas� Mal Kalemi: 



384


___________________________________________________________________________________�� 

Harim Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Muhasebe Kâtibi, Sand�k Emini. 

1285 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi. 

1286 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi ve 1 Sand�k Emini. 

1287 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak ve Vukuat Kâtibi. 

1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini, 1 Emlak ve Vukuat 


1290 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Evkaf Vekili, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi ve 1 Sand�k Emini. 


1299-1300 : Reis, 2 Üye, 1 Birinci Kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1302-1303 : Reis, 3 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip. 

1305-1306 : Reis, 1 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Ba�kâtip Yard�mc�s�, 1 Müstantik, 1 Müstantik 

Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 

1307 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 


Mukavelat Muharriri, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 2 Telgraf 

Memuru, 1 Evkaf vekili, 1 Tapu Kâtibi, 1 Reji Memuru. 



Muharriri. 

Harim Kazas� Bidayet Kalemi: 

1309 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Kâtip. 

1310-1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 

Harim Kazas� Nüfus �daresi: 

1307 : 1 Müdür, 1 Kâtip 

1308 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tabu Kâtibi. 

1309-1312 : 1 Müdür, 1 Kâtip 

1314-1316 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tabu Kâtibi. 


1318 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tabu Kâtibi. 

1319 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tabu Kâtibi, Yoklama Kâtibi. 

1320-1326 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1321-1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tabu Kâtibi. 

Harim Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1309-1310 : 1 Ziraat Bankas� Memuru, 1 Telgraf Memuru, Ömera�a Merkezi 

Telgraf Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Reji Memuru. 


1313 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar ve 3 Üye. 

385

ORSAM 


� 


1315 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 Telgraf Memuru. 

1316 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 Bedeli Nakdi 

Kâtibi, 1 Telgraf Memuru, 1 Reji Memuru. 


1318-1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 Bedeli Nakdi 

Kâtibi, 3 Üye. 

Harim Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


Harim Kazas� Belediye Dairesi: 

1313 : Belediye Reis (Ahmet Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 

Belediye Tabibi. 

1314 : Belediye Reis (Hac� Mustafa Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 

1 A�� Memuru, 1 Reji Memuru. 

1315-1316 : Belediye Reis (Hac� Mustafa Efendi), 2 Üye, 1 Kâtip, 1 Reji Memuru. 

1317 : Belediye Reis (Hac� Ahmet A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 A�� Memuru. 

1318 : Belediye Reis (Hac� Ahmet A�a), 4 Üye, 1 A�� Memuru. 

1319 : Belediye Reis (Münhal), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 A�� Memuru. 

1320 : Belediye Reis (Arif A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 A�� Memuru. 

1321 : Belediye Reis (Salih A�a Hesnavi Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini. 

1322 : Belediye Reis (Mehmet Recai Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 A�� 

Memuru. 

1323-1326 : Belediye Reis (Salih Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 A�� Memuru. 

Harim Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1326 : 1 Müdür. 

Harim Kazas� Reji �daresi: 

1317-1321 : 1 Reji Memuru. 

1322-1326 : 1 Memur, 1 Muhafaza Memuru. 

Harim Kazas� Hapishane �daresi: 

1321 : 2 Gardiyan. 

Harim Kazas� Reyhanîye Nahiyesi: 


1305-1306 : 1 Nahiye Müdürü, Tahrirat Kâtibi. 


Harim Kazas� Pari�a Nahiyesi: 


386


___________________________________________________________________________________�� 

1305-1306 : 1 Nahiye Müdürü, Tahrirat Kâtibi. 


Harim Kazas�n�n Baz� Memurlar� 746: 

1299 : Rüsum-i Sitte Memuru, Sand�k Emini, Zab�ta Yüzba��, Üste�men, 

Tapu Kâtibi, Kâtip, Ba� Tahsildar, Vukuat Kâtibi. 

1300 : A�ar Memuru, Rüsum Memuru, Nüfus Memuru, Sand�k Emini, 

Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Kâtibi, Jandarma Yüzba��. 

1302 : A�ar Ba�kâtibi ve Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Nüfus Memuru, Sand�k 

Emini, Vergi Kâtibi ve Yard�mc�s�, Zabite Memuru (Yüzba��). 

1303 : Ba� Tahsildar, Nüfus Memuru, Sand�k Emini, Vergi Kâtibi ve Yard�mc�s�, 

Zabite Memuru. 

1305 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini, Vergi 

Kâtibi ve Yard�mc�s�, Jandarma Mülaz�m. 

1306 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini. 

1307 : Tapu Kâtibi, Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

�DL�P KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Mustafa Efendi (Kaza Müdürü) 

1285 : Mustafa Bey 


1287-1288 : Veliyüddin Efendi 

1290 : Hakk� Efendi 

1293 : �brahim Sadettin Efendi 

1295 : Mümtaz Efendi 

1299 : Osman Fehmi Efendi 

1300 : Tahir Efendi 




1306-1309 : Abdüllatif Efendi 



1315-1316 : Salih Hulusi Pa�a 



1322-1323 : Halil Rasih Efendi 

1324-1326 : Hac� Mehmet Tahir Efendi 

�dlip Kazas� �dare Meclisi: 




387

ORSAM 


� 


ve 4 Seçilmi� Üye 747.. 


ve 4 Seçilmi� Üye ile 1 Mübeyyiz ve 1 Emlak Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 






1 Tahrirat Kâtibi, Ruhani Reis ve 4 Seçilmi� Üye. 



�dlip Kazas� Mal Kalemi: 



�dlip Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1324-1326 : Reis Mal Müdürü, 1 Tapu Kâtibi Üye, 1 Tahsil Memuru Üye. 

�dlip Kazas� Tetkik ve Bakaya Komisyonu: 

1324 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Mal Müdürü, 1 

Belediye Üyesi, 1 Üye. 

�dlip Kazas� Heyet-i Tahsildar Memurlar�: 

1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda ve 1 Ba� Tahsildar ile birlikte 10 

Süvari Tahsildar� ve 4 Piyade Tahsildarlar� olmak üzere 14 Tahsilât 

Dairesinden olu�maktad�r. 

�dlip Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, Muhasebe Kâtibi, Tapu Kâtibi. 

1285 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi. 


1287-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Arazi Kâtibi. 

1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 

Tapu Kâtibi, 1 Nüfus Memuru ve 1 Tahrir Emlak Kâtibi. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Evkaf Vekili, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 




1300 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1302-1303 : Reis ve 2 Üye, 1 Birinci Kâtip, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 Müstantik 

Muavini, 1 �kinci Kâtip. 


388


___________________________________________________________________________________�� 

1305-1306 : Reis ve 2 Üye, 1 Birinci Kâtip, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 1 Müstantik 

Muavini, 1 �kinci Kâtip, 1 Mukavelat Muharriri. 

1307 : Reis ve 2 Üye, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Muavini, 1 �kinci Kâtip. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�, 1 Müstantik Muavini, 1 

Mukavelat Muharriri, 1 Evkaf Vekili, 1 Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi, 

1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Müdürü ve 

Rü�tiye Mektebi Muallimi. 

1314-1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri, 

1 Evkaf Vekili. 

1318 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Evkaf Müdürü. 


Muharriri. 

�dlip Kazas� Bidayet Kalemi: 

1309-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Evkaf Vekili. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Muavini, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri, 

1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Evkaf Vekili. 

�dlip Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1319-1322 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip. 

1323-1326 : Reis, 1 Ba�kâtip. 

�dlip Kazas� Maarif Komisyonu: 

1321-1323 : Reis, Üyeler; 1 Redif Kola�as� ve 5 Üye. 

1324 : Reis, Üyeler; 1 Redif Kola�as�, 1 Mal Müdürü Yard�mc�s�, 4 Üye. 

1326 : Reis, Üyeler; 1 Rü�tiye Mektebi Muallimi, 1 Mal Müdürü Yard�mc�s�, 

1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 2 Do�al Üye. 

�dlip Kazas� Evkaf �daresi: 

1319-1326 : 1 Müdür Vekili. 

�dlip Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1323-1326 : Reis, 3 Üye. 

�dlip Kazas� Askeri Nakliye Araçlar� Komisyonu 

1322-1323 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Redir Yüzba�� ve 4 Üye. 

1324 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Redif Yüzba��,1 Belediye Kâtibi, 4 Üye. 

�dlip Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1309 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1310 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Müdürü. 


1314 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta 

Müdürü, Rü�tiye Mektebi Muallimi. 

389

ORSAM 


� 

1315-1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta 

Müdürü. 


1319-1324 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Yoklama Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi. 


�dlip Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1307 : 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 5 Üye. 

1308 : 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 4 Üye, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgrafa Memuru, 1 

Düyûn-� Umûmiye Memuru ve 1 Reji Memuru. 

1309 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 6 Üye, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgrafa Müdürü, 1 



1312 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 5 Üye, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi, 1 

Posta ve Telgrafa Müdürü. 


1314-1315 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, 3 Üye. 

1316 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, 1 Bedeli Nakdi 

Kâtibi. 

1317 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, 1 Bedeli 


1318 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, 1 Bedeli 





1322-1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 3 Üye. 

�dlip Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


�dlip Kazas� Ziraat Odas�: 

1317 : Reis, 4 Üye, 1 Kâtip. 

�dlip Kazas� Belediye Dairesi: 

1286 : Belediye Reisi (Mustafa A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Emlak 

Muharriri, 1 Mukayyit ve Dava Kâtibi. 

1287 : Reis (�eyh Mehmet Efendi), 6 Üye ve 1 Kâtip. 

1290 : Reis (Mustafa A�a) ve 3 Üye, 1 Telgraf Müdürü, 1 Rüsumat Memuru. 

1293 : Reis (Münhal), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1295 : Reis (Ahmet A�a), 6 Üye ve 1 Kâtip. 

1299 : Reis (Ahmet A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Jandarma Yüzba��. 

1300 : Reis (Ahmet A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1302-1303 : Reis (Ahmet A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1305-1309 : Reis (Ahmet A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

390


___________________________________________________________________________________�� 

1310 : Reis (Ömer Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru ve 1 Reji Memuru. 

1312 : Reis (Hac� Hasan Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 


1313-1314 : Reis (Mahmut Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini ve 1 Tabip, 1 


1315 : Reis (Mahmut Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini ve 1 Tabip, 1 

Düyûn-� Umûmiye Memuru ve 1 Reji Memuru, 1 Evkaf Vekili. 

1316 : Reis (Mahmut Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini ve 1 Tabip, 1 


1317-1318 : Reis (Vahit A�a), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1319 : Reis (�eyh Tahir Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 �dlip ve 

Eriha A�� Memuru. 

1320 : Reis (�eyh Tahir Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

A�� Memuru. 

1321 : Reis (�eyh Tahir Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1322-1323 : Reis (Nuri Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1324 : Reis (Ahmet Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1326 : Reis (�eyh Tahir Efendi), 9 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip. 

�dlip Kazas� Menafi Umumiye Komisyonu: 

1287 : 1 Menafi Sand�k Emini Reisi. 

1288 : 1 Reis, 5 Üye ve 1 Kâtip ve Sand�k Emini 

1290 : 1 Reis ve 2 Üye. (Sermayesi: 30.000 Kuru�) 

�dlip Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1326 : 1 Müdür. 

�dlip Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317-1321 : 1 Memur 


1323-1326 : 1 Müdür, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip. 

�dlip Kazas� Reji �daresi: 

1317-1318 : 1 Memur. 

1319-1321 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1322 : 1 Memur, 1 Muhasebeci, 1 Kâtip. 

1323-1326 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Kontrol Memuru. 

�dlip Kazas� Eriha Nahiyesi: 


1308 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye. 

1309-1314 : 1 Nahiye Müdürü, 4 Üye. 

1315 : 1 Nahiye Müdürü. 

1316-1318 : 1 Nahiye Müdürü, 1 A�� Memuru. 


391

ORSAM 


� 

�dlip Kazas� Eriha Nahiyesi Belediye �daresi: 

1308-1312 : 1 Belediye Reisi (Mehmet Fuat Efendi) ve 3 Üye. 

�dlip Kazas�n�n Baz� Memurlar� 748: 

1295 : Evkaf Vekili, Dava Kâtibi. 

1299 : A�ar Memuru, Ba� Tahsildar, Vukuat Kâtibi, Ba�kâtip, Telgraf ve 

Posta Rüsum-i Sitte Memuru. 

1300 : A�ar ve A�nam Memuru, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Tapu Kâtibi, Ba� 

Tahsildar, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Vergi Kâtibi ve Yard�mc�s�, 

Telgraf Memuru, Sand�k Emini, �dlip Sand�k Emini. 

1302 : A�ar ve A�nam Memuru, Ba�kâtip ve Yard�mc�s�, �kinci Kâtip, Tapu 

Kâtibi, Ba� Tahsildar, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tahrir ve Vergi 

Kâtibi, �dlip Sand�k Emini. 

1303 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Kâtip 

Yard�mc�s�, Evkaf Memuru, Telgraf Memuru, �dlip Sand�k Emini, 


1305 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Kâtip 

Yard�mc�s�, Telgraf Memuru, Sand�k Emini, Jandarma Yüzba��, Rü�tiye 

Muallimi, Düyûn-� Umûmiye Memuru ve Reji Memuru. 

1306 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Sand�k Emini, Rü�tiye Muallimi. 

1307 : �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Reji Müdürü, Muhasebeci, 

Ambarc�. 

�SKENDERUN KAZASI 

Kaymakam 

1287-1288 : Ahmet Bey 

1290 : �brahim Bey 

1293 : Mehmet Ali Efendi 

1295 : Mehmet �zzet Efendi 749 

1299-1300 : Rüstem Efendi 

1302 : Hüsnü Efendi 

1303-1305 : Ahmet Sedat Bey 


1312 : Ziya Bey 

1313-1314 : Münhal 

1315 : Mahmut Kamil Bey 


1317 : Kamil Bey 

1318-1319 : Ali Nesip Bey 


1321-1323 : Mehmet Hanefi Bey 



749 1287 ile 1295 tarihleri aras�nda yay�mlanan Halep Vilayet Salnamelerinde �skenderun, Belen ‘e ba�l� 

bir Kaymakaml�k olarak görülmektedir. 

392


___________________________________________________________________________________�� 

1324 : Salih Efendi 

1326 : R�fat Bey 

�skenderun Kazas� �dare Meclisi: 







�skenderun Kazas� Mal Kalemi: 



�skenderun Kazas� Tahsildar Heyeti Memurlar�: 

1324-1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda 3 Süvari Tahsildar� ve 2 Piyade tahsildar�. 

�skenderun Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1299-1300 : Reis, 2 Üye, 1Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1302-1307 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 


Mukavelat Muharriri, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Nüfus Memuru, 

1 Liman Reisi, Evkaf Vekili, Tapu Kâtibi, 1 Kâtip. 

1314 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri, 

�er’iye Mahkemesi Kâtibi, Evkaf Vekili. 


1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Eytam Müdürü 

1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 


Muharriri. 

�skenderun Kazas� Bidayet Kalemi: 


1309-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 

Mukavelat Muharriri. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), Muavini, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 1 

�er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

�skenderun Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1318 : 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Evkaf Vekili ve Eytam Müdürü. 


393

ORSAM 


� 

1319 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip. 

1320-1322 : Reis, 1 Ba�kâtip, Eytam Müdürü. 

1323-1326 : Reis, 1 Ba�kâtip. 

�skenderun Kazas� Maarif Komisyonu: 

1319 : Reis (Rüsumat Naz�r� ), 1 Binba��, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Belediye Reisi, 

1 Belediye Üyesi, 1 Rü�tiye Mektebi Muallimi, 1 Banka Muhasebe 

Kâtibi, 1 Polis Komiseri. 

1320 : Reis, 1 Binba��, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Rü�tiye Mektebi Muallimi, 1 

Banka Muhasebe Kâtibi, 1 Polis Komiseri, 2 Üye. 

1321-1323 : Reis, 1 Binba��, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Rü�tiye Mektebi Muallimi, 1 

Banka Muhasebe Kâtibi, 2 Üye. 

1324-1326 : Reis, 1 Kâtip, 3 Üye. 

�skenderun Kazas� Evkaf �daresi: 

1319 : 1 Evkaf ve Eytam Müdürü. 

1320-1326 : 1 Müdür. 

�skenderun Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314-1319 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Liman Reisi. 



1324 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Tahsildar. 


�skenderun Kazas� Tapu �daresi: 

1326 : 1 Müdür, 2 Yoklama Kâtibi, 2 Tahsildar. 

�skenderun Kazas� Orman �daresi: 

1319 : 1 Süvari Memur, 1 Ondal�k Memuru. 

1320 : 1 Süvari Memur, 1 Ondal�k Memuru, 1 Liman Reisi, Tapu Kâtibi. 

1321-1323 : 1 Süvari Memur, 1 Ondal�k Memuru, 1 Liman Reisi. 

1324-1326 : 1 Süvari Memur, 1 Ondal�k Memuru, 1 Arsuz Ondal�k Memuru, 1 

Liman Reisi. 

�skenderun Kazas� Ziraat Bankas� Meclisi (�ubesi): 

1309 : Reis, 1 �kinci Reis 1 Muhasebe Kâtibi, 4 Üye, 1 Orman Süvari Memuru, 

1 Ondal�k Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Karantina Memuru. 

1310 : Reis, 1 �kinci Reis 1 Muhasebe Kâtibi, 4 Üye, 1 Orman Memuru, 1 

Ondal�k Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru. 



1318-1322 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 3 Üye. 

1323 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 1 Tahsildar, 3 Üye. 

394


___________________________________________________________________________________�� 

1324 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 2 Kantarc�, 3 Üye. 

1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar, 3 Üye. 

�skenderun Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


�skenderun Kazas� Gazhane �daresi: 

1324-1326 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Ambarc�. 

�skenderun Kazas� Belediye Dairesi: 

1295 : Reis (Mehmet Abu’l-Nur Efendi), 4 Üye ve 1 Kâtip. 

1299-1300 : Reis (Yusuf Çenbert Efendi), 5 Üye ve 1 Kâtip, 1 Sand�k Semini. 

1302 : Reis (Karabet Efendi) ve 6 Üye. 

1303-1305 : Reis (Karabet Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Semini. 

1306 : Reis (Karabet Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Semini, 1 Tabip. 

1307 : Reis (Karabet Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Semini, 1 Tapu Kâtibi, 

1 Karantina Memuru. 

1308 : Reis (Hani Zerik Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Belediye Tabibi, 1 Tapu 

Kâtibi, 1 Karantina Memuru. 

1309 : Reis (Hani Zerik Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Belediye Tabibi. 

1310 : Reis (Hani Zerik Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Belediye Tabibi, 1 Sand�k 

Emini, 1 Karantina Memuru. 

1312 : Reis (Yusuf Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Karantina 

Memuru. 

1313 : Reis (Sami Zerik Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Belediye Tabibi, 1 Sand�k 

Emini, 1 Karantina Memuru. 

1314 : Reis (Petro Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 Karantina 

Memuru. 

1315-1316 : Reis (Mehmet Efendi), 4 Üye, 2 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Karantina Memuru. 

1317 : Reis (Apostolidis Efendi), 5 Üye, 2 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 1 

Karantina Tabibi, 1 Baytar Doktor. 

1318 : Reis (Yusuf Çenbert Efendi), 6 Üye, 2 Kâtip, 1 Tabip, 1 Sand�k Emini, 

1 Karantina Tabibi, 1 Baytar Memuru. 

1319 : Reis (Yusuf Çenbert Efendi), 5 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Gazhane 

Memuru. 

1320 : Reis (Mehmet Abu’l-Nur Efendi), 5 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 

Gazhane Memuru, 1 Dava Vekili, 1 Tabip, 1 Kabile, 1 Karantina Tabibi. 

1321 : Reis (Hüsnü Bey), 5 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Gazhane Memuru, 

1 Dava Vekili, 1 Tabip, 1 Kabile, 1 Karantina Tabibi. 

1322 : Reis (Yakup Sodir Efendi), 5 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Gazhane 

Memuru, 1 Dava Vekili, 1 Tabip, 1 Kabile, 1 Karantina Tabibi. 

1323 : Reis (Yakup Efendi), 6 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Gazhane Memuru. 

1324 : Reis (Hac� Ahmet Efendi), 4 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

395

ORSAM 


� 

1326 : Reis (Ahmet Sabuni Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 

1 Eczac�, 1 Eczac� Yard�mc�s�, 1 A�� Memuru, 1 Müfetti�, 1 Tanzifat 

Memuru. 

�skenderun Kazas� Hamidiye Gureba Hastahanesi: 

1323 : Müdür. 

�skenderun Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1308 : 1 Müdür, 1 Türkçe Muhabere Memuru, 1 Frans�zca Muhabere Memuru, 

1 Posta Kâtibi, 1 Stajyer. 

1309 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, , 1 Posta Kâtibi, 1 Frans�zca Muhabere 

Memuru. 

1310 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Frans�zca Muhabere Memuru, 1 

Liman Reisi. 


Orman Memuru, 1 Ondal�k Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Liman Reisi. 


Orman Memuru, 1 Ondal�k Memuru. 

1314-1316 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 2 Frans�zca Muhabere Memuru, 1 

Posta Kâtibi, 1 Orman Memuru, 1 Ondal�k Memuru. 

1317-1322 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Frans�zca Muhabere Memuru, 1 

Posta Kâtibi. 


Posta Kâtibi, Arsuz Telgraf Memuru. 

1326 : 1 Müdür Vekili ve 4 Muhabere Memuru, 1 Frans�zca Muhabere 

Memuru, 1 Posta Kâtibi, 1 Güvercin Memuru. 

�skenderun Kazas� �skele Komisyonu: 

1317-1318 : 1 Kola�as�, 2 Memur. 

1319-1322 : 1 Binba��, 2 Memur. 

1323 : 1 Binba��, 1 Ba� Komiser. 

1324 : 1 Binba��, 1 Memur, Yabanc� Dil Bilen Muayene Memuru. 

1326 : 1 Memur Kola�as�, 2 Memur, Yabanc� Dil Bilen Muayene Memuru. 

�skenderun Kazas� Ticaret Odas�: 

1312 : Reis, 5 Üye. 

1313 : Reis, 3 Üye, 1 Kâtip. 

1314-1318 : Reis, 4 Üye, 1 Kâtip. 

1319-1326 : Reis, 2. Reis, 4 Üye, 1 Kâtip. 

�skenderun Kazas� Batakl�k �n�aat Komisyonu: 

1318 : Reis (Kaymakam Bey), 4 Üye, 1 Mühendis, 1 Kâtip. 

1319-1320 : Reis (Kaymakam Bey), 6 Üye, 1 Mühendis, 1 Kâtip, 1 Doktor. 

1321-1322 : Reis (Kaymakam Bey), 5 Üye, 1 Mühendis, 1 Kâtip, 1 Doktor. 

1323-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 5 Üye, 1 Mühendis, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

�skenderun Kazas� Batakl�k �n�aat� �dare Heyeti: 

396


___________________________________________________________________________________�� 

1319-1322 : 1 Mühendis, 1 Yard�mc�s�, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Ba� Makinist, 1 

Pikor Ustas�, 1 Manevra Memuru. 

1323 : 1 Mühendis, 1 Yard�mc�s�, 1 Kâtip, 1 Tercüman Doktor, 1 Sand�k 

Emini. 

�skenderun Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1307 : 1 Memur, 1 Kâtip, Arsuz Düyûn-� Umûmiye Memuru 751. 

1308-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1313 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 2.Kâtip, 1 Kantarc�. 

1314 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 2.Kâtip, 1 Tezkere Kâtibi, 1 Kantarc�. 

1315 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 2.Kâtip, 1 Tezkere Kâtibi, 1 Sat�� Memuru. 

1316 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 1 Tezkere Kâtibi, 1 Sat�� Memuru. 

1317-1323 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 1 Tezkere Kâtibi, 1 Sat�� Memuru, 1 Kantarc�. 

1324-1326 : 1 Memur, 1 Ba�kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tezkere Kâtibi, 1 Sat�� Memuru, 

1 Kantarc�, 2 Kolcu. 

�skenderun Kazas� Reji �daresi: 

1308-1309 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambarc�, 1 Liman Reisi. 

1310-1316 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambarc�. 

1317-1318 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambarc�, 1 Türkçe Muhabere Kâtibi, 1 

Muhafaza Kâtibi. 

1319 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 Ambarc�, 1 Türkçe 

Muhabere Kâtibi, 1 Transit Memuru. 

1320-1323 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 Ambarc�, 1 Türkçe 

Muhabere Kâtibi, 1 Transit Memuru, 1 Osmanl� Bankas� �ube 

Memuru. 

1324 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 Arsuz Memuru, 1 

Transit Memuru, 1 Ambar Memuru, 1 Türkçe Muhabere Memuru. 

1326 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambar Memuru, 1 Transit Memuru. 

�skenderun Kazas� Osmanl� Bankas�: 

1324 : 1 Memur. 

�skenderun Gümrük �daresi 

1286 : Gümrük Müdür, Gümrük Ba�kâtip, Gümrük Sand�k Emini, Belen 

Rüsumat Memuru, Arsuz Rüsumat Memuru, Payas Memuru, Ayas 

Memuru. 

Rüsumat Nezareti 

1299-1300 : Naz�r: Celal Bey 

1302-1305 : Naz�r: Hakk� Bey 

1306-1307 : Naz�r: Hac� Arif Bey 

1308 : Naz�r: Hac� Mehmet Bey 

751 1307 tarihli Halep Vilayet salnamesinde Düyûn-� Umûmiye �daresinin ad� “Düyûn-� Umûmiye-i 

Osmaniye Varidat-� Mahsusa �daresi” olarak kay�tl�d�r. 

397

ORSAM 


� 

1309-1312 : Naz�r: Rahmi Bey 

1313 : Naz�r: �ükrü Efendi 

1314 : Naz�r: Tevfik Efendi 

1315-1326 : Naz�r: Mahmut Celalettin Bey 

1299-1300 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 �dare Ba�kâtibi, 1 Tahrirat 

Müsevvidi ve Yard�mc�s�. 

1302-1306 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 1 

�dare Ba�kâtibi, 1 Sand�k Emini, Arsuz Nahiyesi Rüsumat Müdürü. 


�dare Ba�kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1309 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 1 

�dare Ba�kâtibi, 1 �stimator 752, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 Mubass�r, 2 

Ambar Memuru, 1 Sand�k Emini. 

1310 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 1 �dare Ba�kâtibi, 

1 �stimator, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 Mubass�r, 1 Ambar Memuru, 1 



�dare Ba�kâtibi, 1 �stimator, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 Mubass�r, 1 

Ambar Memuru, 1 Sand�k Emini. 


�dare Ba�kâtibi, 1 �stimator, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 Mubass�r, 1 

Ambar Memuru ve 1 Sand�k Emini. 


1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 �stimator, 1 Ayni E�ya Memuru, 

1315-1316 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 

�dare Ba�kâtibi, 1 Muhasebe Yard�mc�s�, 1 �stimator, 1 Ayni E�ya 

Memuru, Ba� Mubass�r 753, 1 Sand�k Emini, 1 Ambar Memuru. 

1317-1319 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 �stimator, 

1 Ayni E�ya Memuru, Ba� Mubass�r. 

1320 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 

�stimator, 1 Ayni E�ya Memuru, Ba� Mubass�r. 


Yard�mc�s� ve 2 Mukayyit. 

1324 : Naz�r, 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 2 Yard�mc�, 2 

Mukayyit. 


1 Tahrirat Birinci Yard�mc�s�. 

�skenderun Rüsumat-i Sitte �daresi: 

1300 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Telgraf Müdürü, Arsuz Nahiyesi Müdürü. 

�skenderun Rüsumat Müdüriyeti: 

752 Gümrüklere gelen ticari mallara paha biçen ki�i veya tahminci. 

753 Gemilerde ve limanlarda gözetmenlere verilen ad. 

398


___________________________________________________________________________________�� 

1321-1322 : 1 Muhasebe Ba�kâtibi, 1 Tahrirat Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 �dare 

Ba�kâtibi, 1 �stimator, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 Ba� Mubass�r. 

1323 : 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Muhasip, 1 Sand�k Emini, 1 �stimator, 1 

�stimator Yard�mc�s�, �stimator Muhaf�z�, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 

Manifesto Memuru, 1 Ba� Aray�c�, 1 Ba� Mubass�r, 1 Ambar Memuru, 

1 �skele Memuru, 1 Kap� Memuru, 2 Deniz Muhafaza Memuru, 1 

Sahil Merkez Muhafaza Memuru. 

1324-1326 : 1 Ba�kâtibi, 1 Yard�mc�, 1 Muhasip, 1 Sand�k Emini, 1 �stimator, 1 

Yard�mc�s�, 1 Mahruse �stamtoru, 1 Ayni E�ya Memuru, 1 Manifesto 

Memuru, 1 Ba� Arabac�, 1 Ba� Mubass�r, 1 Ambar Memuru, 1 �skele 

Memuru, 2 Deniz Muhafaza Memuru, 1 Sahil Merkez Muhafaza 

Memuru, 1 Arsuz Memuru, 1 Süveydiye Memuru, 1 Kâtip. 

�skenderun Kazas� Arsuz Nahiyesi ve Meclisi: 

1302-1307 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye. 

1308 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru ve 1 Reji 

Memuru. 

1309 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye, 1 Reji Memuru. 

1310 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye, 1 Rüsumat Memuru, 1 Payas Nahiyesi 

Düyûn-� Umûmiye Memuru, Arsuz Nahiyesi 1 Düyûn-� Umûmiye 

Memuru ve 1 Reji Memuru. 

1312 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye, 1 Rüsumat Memuru, 1 Düyûn-� Umûmiye 

Memuru ve 1 Reji Memuru. 

1313-1316 : 1 Nahiye Müdürü, 2 Üye, 1 Rüsumat Memuru, 1 Düyûn-� Umûmiye 

Memuru ve 1 Reji Memuru, 1 Mühendis Muavini. 



Memuru, 1 Reji Memuru. 


1320-1322 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye, 1 Orman Ondal�k Memuru. 



1324 : 1 Nahiye Müdürü, 3 Üye, 1 Nahiye Meclisi Reisi. 

1326 : 1 Nahiye Müdürü, 2 Üye, 1 Telgraf Müdürü, 1 Düyûn-� Umûmiye 

Memuru, 1 Rüsumat Memuru, 1 Reji Memuru. 

�skenderun Kazas� Arsuz Nahiyesi Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317 : 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1319-1322 : 1 Memur. 

�skenderun Kazas� Arsuz Nahiyesi Reji �daresi: 

1319-1322 : 1 Memur. 

�skenderun Kazas� Abac� Nahiyesi ve Meclisi: 


399

ORSAM 


� 

�skenderun Kazas�n�n Baz� Memurlar� 754: 

1299 : Rüsum-i Sitte Müdürü, Jandarma Mülaz�m�, Liman Reisi, Karantina 

Memuru, Telgraf Müdürü, Kâtip, Memuru. 

1300 : Jandarma Mülaz�m�, Liman Reisi, Karantina Memuru, A�ar Memuru. 

1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Telgraf ve Posta Memuru, Muhabere Memuru, 

Nüfus Memuru, Karantina Memuru, Reji Memuru, Sand�k 

Emini, Jandarma Yüzba��, Liman Reisi, Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

�dare Memuru. 

1303 : Telgraf ve Posta Memuru, Muhabere Memuru, Nüfus Memuru, Karantina 

Memuru, Reji Memuru, Sand�k Emini, Jandarma Yüzba��, 

Liman Reisi (Kola�as�), Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1305 : Telgraf ve Posta Memuru, Muhabere Memuru, Frans�zca Muhabere 

Memuru, Karantina Memuru, Vergi Kâtibi, Reji Memuru, Sand�k 

Emini, Liman Reisi (Kola�as�), Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1306 : Nüfus memuru, Nüfus Kâtibi, Mukavelat Muharriri, Karantina 

Memuru, Sand�k Emini, Liman Reisi. 

1307 : Telgraf ve Posta Memuru, Muhabere Memuru, Karantina Memuru, 

Tapu Kâtibi, Reji Memuru, Liman Reisi, Arsuz Rüsumat Memuru, 

Orman Süvari Memuru ve Tezkere Muharriri. 

K�L�S KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Sad�k Efendi (Kaza Müdürü) 

1285 : Osman Efendi 



1288 : Kûfi Efendi 


1293 : Mustafa Pa�a 

1295-1300 : H�fz� Efendi 

1302 : Ahmet Sedat Bey 

1303-1305 : Aziz Sabri Efendi 

1306-1307 : Abdülkadir Efendi 


1309 : Sedat Bey 


1312-1313 : Mahmut Celalettin Bey 


1315-1316 : Ömer Lütfü Bey 


754 1307 tarihli Halep vilayet salnamesine kadar baz� idari birimlerin ad� zikredilmemektedir. Bunun 

yerine “Baz� Memurlar” ba�l�� alt�nda kadrolar� verilmi�tir. 

400


___________________________________________________________________________________�� 

1318-1320 : Mustafa Re�it Bey 

1321-1326 : Ali Nesip Bey 

Kilis Kazas� idare meclisi: 






Kilis Kazas� Mal Kalemi: 



1321-1326 : 1 Mal Müdürü, 2 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Hazine Dava Vekili. 

Kilis Kazas� Heyet-i Tahsildar Memurlar�: 

1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda 9 Süvari Tahsildar� ve 6 Piyade 

Tahsildarlar�yla, 1 Ba� Tahsildar olmak üzere on yedi Tahsilât Dairesinden 


Kilis Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini, 1 Tapu Kâtibi. 

1285 : 1 Reis ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 


1287-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, Emlak Vukuat 


1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi 1 Tapu Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Tahriri Emlak Kâtibi. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Evkaf Vekili, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Dava Kâtibi, 

1 Sand�k Emini. 


1299-1300 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip. 

1302-1306 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik 

Muavini. 

1307 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik 

Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 

1308-1312 : Reis (Naip Efendi) ve 2 Üye 

1313 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Müstantik Muavini, 

1 Mukavelat Muharriri, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Evkaf 

Vekili, 1 Nüfus Memuru, 1 Telgraf Memuru, Telgraf Memuru, 1 Kâtip, 

1 Orman Ondal�k Memuru, 1 Tapu Kâtibi, Reji Memuru, 1 Zira- 



401

ORSAM 


� 

at Bankas� Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 2 Rü�tiye Mektebi Muallimi, 

1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 


1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Evkaf Vekili. 

1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat Muharriri. 


Muharriri. 

Kilis Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini , 1 Kâtip 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, Müdde’î Umumî Muavini Vekili, 

1309 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini , 1 Kâtip 1 Mukavelat Muharriri, 

1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Müstantik Muavini , 1 Kâtip. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Muavini, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 

Müdde’î Umumî Muavini Vekili, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

Kilis Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1317 : 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Evkaf Vekili. 


1324-1326 : Reis, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Mukayyit. 

Kilis Kazas� Maarif Komisyonu: 

1305-1308 : Reis, 1 Kâtip, 3 Üye. 

1309 : Reis, 1 Kâtip, 2 Üye. 

1310-1312 : Reis, 1 Kâtip, 3 Üye. 

1320-1326 : Reis, 1 Evkaf Müdürü, 5 Üye. 

Kilis Kazas� Nafia Komisyonu: 

1326 : Reis, 6 üye. 

Kilis Kazas� Evkaf �daresi: 

1319-1326 : 1 Müdür 

Kilis Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1307-1309 : 1 Reis, 1 Evkaf Vekili, 4 Üye. 

1310-1312 : 1 Reis, 1 Evkaf Müdürü, 4 Üye. 

1317 : 1 Reis ve 4 Üye. 

1318-1326 : 1 Reis, 1 Evkaf Müdürü, 3 Üye. 

Kilis Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1313 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314-1315 : 1 Memur, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip. 

1316 : 1 Memur, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Telgraf Memuru, 1 Orman Ondal�k 

Memuru, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

402


___________________________________________________________________________________�� 

1317 : 1 Memur, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Emlak Tapu Kâtibi, 1 Telgraf 

Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1318 : 1 Müdür, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Emlak Tapu Kâtibi. 

1319-1326 : 1 Müdür, 1 Tapu Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Emlak Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k 

Memuru. 

Kilis Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 


1310-1312 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 4 Üye, 


1317-1323 : Reis, 3 Üye, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1324-1326 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar, 3 Üye. 

Kilis Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 

1318-1322 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�. 



Kilis Kazas� Belediye Dairesi: 

1286 : Belediye Reisi (Ahmet Nuri Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 

1 Emlak Muharriri, 1 Mukayyit ve 1 Dava Kâtibi. 

1287 : Reis (Mehmet �erif A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve 1 and�k Emini. 

1288 : Reis (Nefi Bey), 3 Üye, 1 Kâtip. 

1290 : Reis (Yasin Bey), 7 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1293-1295 : Reis (Yasin Bey), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1299-1300 : Reis (Hac� Süleyman A�a), 5 Üye, 1 Kâtip. 

1302 : Reis (Yusuf A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1303 : Reis (Yusuf A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1305-1307 : Reis (Yusuf A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Belediye Tabibi. 

1308 : Reis (Yusuf A�a), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru, 1 Posta ve Telgraf Memuru, 1 

Orman Tezkere Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Mukavelat Muharriri. 

1309-1310 : Reis (Yusuf Ziya A�a), 6 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru, 1 Telgraf Memuru, 1 

Orman Ondal�k Memuru, 1 Tapu Kâtibi. 

1312 : Reis (Yusuf Ziya A�a), 8 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tapu Kâtibi, 

1 Orman Tezkere Muharriri, 1 Posta ve Telgraf Müdürü, 1 

Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 

1313 : Reis (Yusuf Ziya Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Telgraf Memuru, 1 Orman 


1314 : Reis (Yusuf Ziya Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

1 Reji Memuru, 1 Telgraf Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1315-1316 : Reis (Yusuf Ziya Efendi), 4 Üye, 2 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru, 1 Telgraf Memuru, 1 Orman 


403

ORSAM 


� 

1317 : Reis (Hac� Yusuf A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Müfetti� 

1318 : Reis (Hac� Mehmet A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Müfetti�. 

1319-1323 : Reis (Hac� Yusuf A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Müfetti�. 

1324 : Reis (Akif Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1326 : Reis (Muhlis Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Mimarba��. 

Kilis Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1318 : 1 Müdür, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1319-1326 : 1 Müdür. 

Kilis Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317-1321 : 1 Memur. 

1322-1326 : 1 Memur, 1 Tahsildar, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

Kilis Kazas� Reji �daresi: 


1317-1323 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1324-1326 : 1 Memur, 1 Ambarc�. 

Kilis Gümrük �daresi 

1286 : 1 Gümrük Müdürü. 

Kilis Kazas� Hapishane �daresi: 

1326 : 1 Ba�gardiyan, 2 Gardiyan. 

Kilis Kazas� �zziye Nahiyesi: 


1300-1326 : 1 Nahiye Müdürü, 1 Kâtip. 

Kilis Kazas� Com Nahiyesi: 


Kilis Kazas� Menafi Umumiye Komisyonu: 

1287 : 1 Reis ve 4 Üye. 

1288 : 1 Reis ve 3 Üye. 

1290 : 1 Reis, 3 Üye ve 1 Kâtip. (Sermayesi: 24.000 Kuru�). 

1293 : 1 Reis, 3 Üye ve 1 Kâtip. 

1295 : 1 Reis, 3 Üye ve 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

404


___________________________________________________________________________________�� 

Kilis Kazas�n�n Baz� Memurlar� 757: 

1290 : Telgraf ve Posta Müdürü, Rüsumat Müdürü. 

1295 : Evkaf Vekili, Tahrirat Kâtibi, Dava Vekili. 

1299 : �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Tapu Kâtibi, A�ar Memuru, Telgraf ve 

Posta Memuru, Rüsum-i Sitte Memuru, Evkaf Vekili, Emlak Kâtibi, 

Nüfus Mukayyidi, Ba� Tahsildar, Sand�k Emini, Jandarma Yüzba��. 

1300 : A�ar Memuru, A�ar Ba�kâtibi, �kinci Kâtip, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 

Evkaf Vekili, Emlak ve Vergi Kâtibi, Tapu Kâtibi, Nüfus 

Memuru, Mukayyit, Telgraf ve Posta Memuru, Rüsumat Müdürü, 

Rüsumat Kâtibi, Sand�k Emini, Ba� Tahsildar, Jandarma Yüzba��, 

Jandarma Mülaz�m. 

1302 : A�ar Memuru, A�ar Ba�kâtibi, �kinci Kâtip, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 

Evkaf Vekili, Vergi Kâtibi, Tapu Kâtibi, Emlak Kâtibi, Nüfus 

Memuru, Telgraf ve Posta Memuru, Sand�k Emini, Ba� Tahsildar, 


1303 : �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Vergi Kâtibi, Vergi Kâtip 

Yard�mc�s�, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Telgraf ve Posta Memuru, 

Sand�k Emini, Reji Memuru, Ba� Tahsildar, Düyûn-� Umûmiye 

Memuru, Jandarma Yüzba��, Jandarma Mülaz�m. 

1305 : �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Evkaf Vekil yard�mc�s�, 

Vergi Kâtibi, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Telgraf ve 

Posta Memuru, Sand�k Emini, Reji Memuru, Düyûn-� Umûmiye 

Memuru, Jandarma Yüzba��, Jandarma Mülaz�m. 

1306 : �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, Evkaf Vekili, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, 

Nüfus Kâtibi, Sand�k Emini. Nafia Kâtibi. 

1307 : Tapu Kâtibi, Düyûn-� Umûmiye Memuru, Telgraf ve Posta Memuru, 

Orman Tezkere Muharriri, �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, �er’iye 

Mahkemesi �kinci Kâtibi. 

MARE (MARETÜ’N-NUMAN) KAZASI 

Kaymakam 


1288 : Mehmet Arif Efendi 

1290 : Mehmet Faik Efendi 

1293 : Mahmut Efendi 


1299 : Zahir Efendi 

1300 : Osman Fehmi Bey 

1302-1305 : Haf�z Ahmet Efendi 



1312 : Hüseyin �evki Efendi 



405

ORSAM 


� 


1314 : Mustafa �nce Efendi 


1317-1320 : Halil S�tk� Efendi 

1321-1322 : Hüseyin Zeki Bey 

1323-1324 : Mustafa Cemal Bey 

1326 : Re�it Bey 

Mare Kazas� idare meclisi: 

1287-1288 : Reis (Kaymakam Efendi), 2 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, Müdürü 


1290-1293 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü 


1295 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Mal Müdürü, 

Nakibu’l-E�raf ve 4 Seçilmi� Üye. 







Mare Kazas� Mal Kalemi: 

1305 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, Nakibu’l-E�raf. 



Mare Kazas� Tahsildar Heyeti Memurlar�: 

1323 : 5 Süvari Tahsildar Dairesi ve 1 Piyade Tahsildar Dairesinden olu�maktad�r. 

1324 : 5 Süvari Tahsildar Dairesinden olu�maktad�r. 

1326 : 1 Tahsil Memuru Ba�kanl��nda 5 Süvari Tahsildar� ve 1 Piyade 

Tahsildarlar� olmak üzere alt� Tahsilât Dairesinden olu�maktad�r. 

Mare Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1322 : Bu komisyon Kaymakam Bey Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden 

olu�maktad�r; Mal Müdürü, tahsilât Müfetti�i, Jandarma Mülaz�m�, 

1 Üye. 

1323-1326 : Bu komisyon Kaymakam Bey Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden 

olu�maktad�r; Mal Müdürü, Belediye Reisi, Zab�ta Memuru Tahsilât 

Memuru. 

Mare Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1287 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Belediye Kâtibi, Sand�k Emini. 

1288 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Kâtip, 1 Arazi Kâtibi, Vukuat Kâtibi ve Sand�k 

Emini. 

406


___________________________________________________________________________________�� 

1290 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Tahrir-i Emlak 

Kâtibi ve Tapu Kâtibi. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Evkaf Vekili, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 



1299 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1300 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik 

Muavini ve 1 Müba�ir. 

1302-1307 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc�s�, 1 Müstantik Muavini. 

1308-1310 : Reis (Naip Efendi), 2 Üye. 

1312 : 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Yard�mc�s�, 1 Mukavelat Muharriri. 


1 Tapu Kâtibi, 1 Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta 

Müdürü, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 


1 �eiye Mahkemesi Kâtibi. 


1 �eiye Mahkemesi Kâtibi. 


Mare Kazas� Bidayet Kalemi: 


Mare Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1318-1322 : Reis, 1 Kâtip. 


Mare Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314-1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Müdürü. 

1317-1318 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu kâtibi. 

1319-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu kâtibi, 1 Tapu Takip Memuru. 

1321-1322 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu kâtibi. 

1323-1324 : 1 Müdür, 1 Kâtip, 1 Tapu kâtibi, 1 Tahsildar. 


Mare Kazas� Maarif Komisyonu: 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Tahrirat Kâtibi ve 3 Üye. 

Mare Kazas� Tapu �daresi: 


407

ORSAM 


� 

Mare Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1308-1309 : 1 Reis (Müftü Efendi), 2 Üye. 

1310 : 1 Evkaf Vekili 

Mare Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1308-1309 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi ve 5 Üye, 

1310-1312 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi ve 4 Üye. 

1313 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi ve 1 Üye. 

1314-1315 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar ve 4 Üye. 

1316 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Nafia Kâtibi, 1 Tahsildar ve 3 Üye. 

1317 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Nafia Kâtibi ve 3 Üye. 






Mare Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


1324-1326 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc� ve 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

Mare Kazas� Belediye Dairesi: 

1287 : Belediye Reisi (Ömer A�a) ve 4 Üye. 

1288 : Belediye Reisi (Ömer A�a), 3 Üye ve 1 Kâtip. 

1290 : Belediye Reisi (Ömer A�a), 3 Üye, 1 Telgraf Memuru ve Rüsumat 

Memuru. 

1293 : Belediye Reisi (Ömer A�a), 3 Üye, 1 Kâtip. 

1295 : Belediye Reisi (Hac� �smail A�a), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1299 : Belediye Reisi (Münhal), 3 Üye, 1 Kâtip. 

1300 : Belediye Reis Vekili (Mustafa Bey), 3 Üye, 1 Tabip, 1 Kâtip. 

1302 : Belediye Reisi (Mehmet Efendi), 3 Üye, 1 A�� Memuru, 1 Kâtip. 

1303-1306 : Belediye Reisi (Mehmet Efendi), 3 Üye, 1 Belediye Tabibi, 1 Kâtip ve 


1307 : Belediye Reisi (Mehmet Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1308 : Belediye Reisi Vekili (Mehmet Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Memuru, 1 Yoklama Kâtibi. 

1309 : Belediye Reis Vekili (Mehmet Naci Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini, 1 Reji Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Müdürü, 

1 Yoklama Kâtibi. 

1310 : Belediye Reis Vekili (Dibo A�a), 4 Üye, 1 Reji Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 

1 Telgraf ve Posta Müdürü, 1 Vergi Kâtibi. 

1312 : Belediye Reis Vekili (Mahmut Nuri Efendi), 3 Üye, 1 Reji Memuru. 

1314 : Belediye Reis Vekili (�erif Efendi), 4 Üye, 1 Düyûn-� Umûmiye 


1315 : Belediye Reisi (Mehmet Bey), 3 Üye, 1 Kâtip, 1 Cerrah, 1 Düyûn-� 


408


___________________________________________________________________________________�� 

1316 : Belediye Reis Vekili (Abdulkadir A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini. 

1317-1320 : Belediye Reisi (Hac� Mehmet Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini. 

1321 : Belediye Reisi (Hac� Mehmet Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k 

Emini. 

1322 : Belediye Reisi (Hamdu Haruc A�a), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1323-1324 : Belediye Reisi (Mehmet A�a), 2 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1326 : Belediye Reisi (Mehmet �erif A�a), 5 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

Mare Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1326 : 1 Müdür. 

Mare Kazas� Reji �daresi: 

1319-1322 : 1 Memur. 

1323-1326 : 1 Memur, 1 Ambar Memuru. 

Mare Kazas�n�n Baz� Memurlar� 758: 

1295 : Evkaf Vekili, Dava Kâtibi, Vukuat Kâtibi, Sand�k Emini, Nüfus Mukayyidi. 

1299 : Telgraf ve Posta Müdürü, Ba� Tahsildar, Ba�kâtip, Vukuat Kâtibi, 


1300 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Telgraf ve Posta Müdürü, Ba� 

Tahsildar, Jandarma Süvari Yüzba��, Jandarma Piyade Mülaz�m. 

1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Telgraf ve Posta Müdürü, Ba� Tahsildar, 

Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Piyade Jandarma Yüzba��, 

Süvari Mülaz�m. 

1303 : Telgraf ve Posta Müdürü, Ba� Tahsildar, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, 

Nüfus Kâtibi, Piyade Jandarma Yüzba��, Süvari Mülaz�m. 

1305 : Telgraf ve Posta Müdürü, Reji Memuru, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Tapu 

Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Sand�k Emini, Süvari Jandarma 

Mülaz�m�, Rü�tiye Muallimi. 

1306 : Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Sand�k Emini, Rü�tiye 

Muallimi. 

1307 : Tapu Kâtibi, Telgraf ve Posta Müdürü, Evkaf Vekili, Reji Memuru, 


MÜNB�Ç KAZASI 

Kaymakam 

1299 : Sad�k Bey 

1300-1303 : Sadettin Efendi 



409

ORSAM 


� 

1305 : �zzet Efendi 

1306-1307 : Ali Rafet Efendi 


1310 : Hakk� Efendi 

1312-1313 : Abdurrahman Efendi 

1314 : �skender Bey (Vekil) 

1315 : Ahmet Efendi (Vekil) 


1317 : Vehbi Efendi 

1318-1320 : Nasrullah Bey 

1321-1323 : Hüseyin Fatin Bey 

1324-1326 : Mehmet �afi Efendi 

Münbiç Kazas� �dare Meclisi: 

1299-1303 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 

Mal Müdürü ve 4 Seçilmi� Üye. 

1305-1306 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 




1308-1309 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 

Mal Müdürü ve 4 Seçilmi� Üye. 

1310-1313 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Müftü, 1 Tahrirat 

Kâtibi, 1 Mal Müdürü ve 4 Seçilmi� Üye 

1314-1320 : Reis (Kaymakam Bey), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Mal 

Müdürü ve 4 Seçilmi� Üye. 



Münbiç Kazas� Mal Kalemi: 

1308 : 1 Mal Müdürü, 1 Sand�k Emini. 

1309 : 1 Mal Müdürü, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Reji 

Memuru. 

1310 : 1 Mal Müdürü, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

1312 : 1 Mal Müdürü, 1 Sand�k Emini, 1 Vergi Memuru. 


1321 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Mukavelat Muharriri ve 

1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1322 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Mukavelat Muharriri. 


Münbiç Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1324-1326 : Bu komisyon Mal Müdürü Ba�kanl��nda a�a��daki üyelerden 

olu�maktad�r: 1 Tahsil Memuru, 2 Tahsildar, 1 Mukavelat Muharriri. 

410


___________________________________________________________________________________�� 

Münbiç Kazas� Bidayet Mahkemesi 759 

Münbiç Kazas� Nüfus �daresi: 

1307-1318 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1319-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Posta Memuru ve 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1321 : 1 Memur, 1 Kâtip,1 Posta Memuru. 

1322-1323 : 1 Memur, 1 Kâtip, Posta Memuru ve 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1324-1326 : 1 Memur, 1 Kâtip, Posta Memuru. 

Münbiç Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 

1317 : 1 Muhasebe Kâtibi ve 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

Münbiç Kazas� Belediye Meclisi: 

1305 : Belediye Reisi (Zekeriya Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1306 : Belediye Reisi (Zekeriya Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip. 

Münbiç Kazas�n�n Baz� Memurlar� 760: 

1299 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Sand�k Emini, Ba� Tahsildar. 

1300 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Sand�k Emini, Jandarma Mülaz�m. 

1302 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, �kinci Kâtip, Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, 

Sand�k Emini, Jandarma Mülaz�m. 

1303 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Sand�k Emini, Jandarma Mülaz�m. 

1305 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi, Jandarma Mülaz�m. 

1306 : Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi. 

RAKKA KAZASI 

Kaymakam 

1303 : Mehmet Re�it Efendi 

1305-1307 : Mehmet Hamdi Efendi 

1308 : Mehmet Halit Efendi 



1312 : Ali Arif Efendi 

1313 : Ahmet Sabri Efendi 

1314 : Abdurrahman Efendi 

1315 : Münhal 

1316 : Ömer Lütfi Efendi 

1317-1318 : Hac� Ali R�za Efendi 

1319 : Mehmet Nazif Bey 

1320-1323 : Mehmet Tevfik Bey 

1324 : Nasrullah Bey 

759 Adliye i�leri Bab kazas�nda görülmektedir. Bu durum tüm salnamelerde zikredilmi�tir. Son olarak 




411

ORSAM 


� 

1326 : Mehmet Lütfi Efendi 

Rakka Kazas� �dare Meclisi: 

1303 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 










Rakka Kazas� Mal Kalemi: 

1309-1310 : 1 Mal Müdürü ve 1 Sand�k Emini. 


1323 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Mukavalat Muharriri. 

1324-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, 1 Mülaz�m. 761 

Rakka Tahsilât Komisyonu: 

1321 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Belediye Reisi, 1 

Zabita Memuru, 1 Üye. 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Belediye Reisi, 1 

Jandarma Yüzba��, 1 Kâtip. 

Rakka Bedeli Nakdi Tahsilât Komisyonu: 

1321 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Nüfus Memuru, 1 

Jandarma Yüzba��, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

1323 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Jandarma Yüzba��, 


1324 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Jandarma Mülaz�m�, 


Rakka �ntikal ve Bo�altma Komisyonu 

1321 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Tapu Kâtibi. 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Mal Müdürü 

Yard�mc�s�, 1 Tapu Kâtibi. 

1323-1324 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Tapu Kâtibi. 

761 Adliye i�leri vilayet merkezinde görülmektedir (1305-1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi, s.380). 

412


___________________________________________________________________________________�� 

Rakka Kazas� Maarif Komisyonu: 

1321-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Nüfus Memuru, 1 Rü�tiye 

Mektebi Muallimi, 1 Üye. 

Rakka Kazas� Nüfus �daresi: 

1307 : 1 Nüfus Memur, 1 Kâtip. 

1308-1310 : 1 Nüfus Memur, 1 Kâtip, 1 Reji Memuru. 

1312 : 1 Nüfus Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

1 Reji Memuru, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Vergi Memuru. 

1313 : 1 Nüfus Memur ve Tapu Kâtib. 

1314 : 1 Nüfus Memur, 1 Rü�tiye Mektebi Muallimi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgraf 

ve Posta Memuru, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 

1315-1316 : 1 Nüfus Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Telgraf ve Posta Memuru, 

1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 


1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 


1323-1324 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 


Rakka Kazas� Ziraat Bankas� Meclisi: 

1326 : Reis, 1 muhasebe kâtibi. 1 hisse iane kâtibi, 3 üye. 

Rakka Kazas� Belediye Dairesi: 

1317-1318 : Reis (Abdullah Efendi), 6 Üye. 

1319-1320 : Reis (Abdullah Rü�tü Efendi), 6 Üye. 

1321 : Reis (Abdullah Rü�tü Efendi), 5 Üye, 1 Tabip. 

1322 : Reis (Abdullah Rü�tü Efendi), 4 Üye, 1 Tabip, 1 Kâtip. 

1323-1326 : Reis (Abdullah Efendi), 4 Üye. 

Rakka Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1326 : 1 müdür. 

Rakka Kazas� Reji �daresi: 

1317-1326 : 1 Muhafaza Memur. 

Rakka Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317-1318 : 1 Memur. 

1319 : 1 Ondal�k Memuru. 

1320-1326 : 1 Memur. 

413

ORSAM 


� 

Rakka Kazas�n�n Baz� Memurlar� 762: 

1303 : Sand�k Emini, Mahkeme Kâtibi, Jandarma Yüzba�� (Zab�ta Memuru), 

Jandarma Üste�men, Jandarma Te�men, Hapishane memuru. 

1305 : Sand�k Emini, Jandarma Yüzba��, Jandarma Üste�men, Jandarma 

Te�men, Reji Memuru, Hapishane memuru. 

1306 : Sand�k Emini. 

1307 : Sand�k Emini ve Reji Memuru. 

REYHANÎYE KAZASI 

Kaymakam 

1286 : Halil A�a 

1287-1288 : Vehbi Efendi 

1290 : Hac� Mustafa Efendi 

1293 : �brahim Tevfik Efendi 


Reyhanîye Kazas� �dare Meclisi: 

1286-1288 : Reis (Kaymakam Efendi), 2 Do�al Üye; 1 Naip, 1 Mal Müdürü ve 3 




Reyhanîye Kazas� Dava Meclisi: 

1286 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emin. 

1287-1288 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Emlak Vukuat Kâtibi ve 1 Sand�k Emin. 

1290 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi ve 

1 Nüfus Kâtibi. 

1293 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 


1295 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 

�ZZ�YE KAZASI 763 

Kaymakam 

1284 : Bekir A�a 

1285 : Mustafa Efendi 

1286 : Abdülhamit Efendi 

1287-1288 : Hasan A�a 

1290 : Hasan Ra�it Efendi 

1293 : Osman Refik Bey 




763 �zziye Kazas� 1295 sonras� nahiye olarak Kilis kazas�na ba�lanm��t�r. 

414


___________________________________________________________________________________�� 

�zziye Kazas� �dare Meclisi: 






�zziye Kazas� Dava Meclisi: 

1284 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Muhasebe Kâtibi. 

1285 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tahrir-i Emlak 

Mukayyidi 

1286 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tahrir-i Emlak 

Mukayyidi. 

1287 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak vukuat 

Kâtibi. 


Emlak vukuat Kâtibi. 


Tahriri Emlak Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi. 



1295 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 

Urfa Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Mülkiye Te�kilat� 

B�REC�K KAZASI 

Kaymakam 

1284 : R�za Efendi (Kaza Müdürü) 

1285-1286 : Re�it Pa�a 

1287-1288 : Sabih Bey 

1290 : Osman Refik Bey 

1293 : Abdulkadir Efendi 

1295 : Ahmet Nazmi Efendi 

1299-1300 : Ahmet Lütfi Bey 



1305-1306 : Ahmet Bey 

1307-1308 : Halil �ahap Bey 

1309 : Ahmet Lütfü Bey 

1310 : Ahmet Nazif Efendi 


415

ORSAM 


� 


1314-1316 : Dervi� Bey 

1317 : Hikmet Bey 

1318 : Vekil Nazif Efendi. 

1319-1321 : Abdulgani Efendi 

1322-1323 : �evket Bey 



Birecik Kazas� �dare Meclisi: 






Birecik Kazas� Mal Kalemi: 


1307-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Sand�k Emini. 

Birecik Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1323-1326 : 1 Müfetti�, 1 Ba� Tahsildar, 4 Tahsildar. 

1323-1326 : 1 Tahsil Memuru, 3 Süvari Tahsildar Dairesi ve 3 Piyade Tahsildar 

Dairesi. 

Birecik Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi,1 Muhasebe Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 

1285 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi,1 Sand�k Emini. 

1286 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi,1 Emlak Muharriri, 1 Sand�k 

Emini, Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi,1 Emlak Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 

1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi,1 Tapu Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 1 


1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1295 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Evkaf Vekili. 



1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri, 

1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Telgraf Memuru. 


1318-1326 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri. 

416


___________________________________________________________________________________�� 

Birecik Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri. 

Birecik Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1319 : Reis, 1 Kâtip. 

Birecik Kazas� Maarif Komisyonu: 

1319 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Müftü, Tapu Kâtibi, 1 Orman Memuru, 4 

Üye. 

1320 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Müftü, 1 Orman Memuru, 3 Üye. 

1321 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Müftü, 4 Üye. 

1322-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Müftü, 5 Üye. 

Birecik Kazas� Evkaf �daresi: 

1320-1326 : 1 Memur Vekili 

Birecik Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1320-1321 : Reis, Evkaf Vekili, 3 Üye. 

1322-1326 : Reis, 5 Üye. 

Birecik Kazas� Nüfus �daresi: 

1306 : 1 Memur, 1 Kâtip, Kaza Sand�k Emini. 

1307 : 1 Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi. 

1308 : 1 Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi. 

1309 : 1 Memur, 1 Kâtip, Orman Ondal�k Memuru, 1 Düyûn-� Umûmiye 

Memuru, Telgraf Memuru 


1312 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Vergi Kâtibi. 1 Ziraat Muhasebe Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 

1313 : 1 Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi. 


1319-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1321-1324 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru. 


Birecik Kazas� Tapu �daresi: 

1326 : 1 Kâtip, 1 Yard�mc�. 

Birecik Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1310-1312 : Reis, 1 Muhasebe Kâtip, 1 Telgraf Memuru, 4 Üye. 

1313 : Reis, 1 Muhasebe Kâtip, 1 Sand�k Emini, 4 Üye. 

1314-1316 : Reis, 1 Muhasebe Kâtip, 1 Tahsildar, 3 Üye. 

1317 : Reis, 1 Muhasebe Kâtip, 2 Üye. 

1318 : Reis, 1 Muhasebe Kâtip Vekili, 3 Üye. 


417

ORSAM 


� 


1321-1322 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtip Yard�mc�s�, Bedeli Nakdi 

Kâtibi, 3 Üye. 


Birecik Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 

1317-1318 : 1 Muhasebe Kâtip Vekili, 



Birecik Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1314-1316 : 1 Müdür, 1 Muavin 

1317-1318 : 1 Memur, 1 Müvezzi. 

1319 : 1 Müdür. 

1320-1322 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru. 

1323 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Mülaz�m. 

1324 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru. 

1326 : 1 Müdür, 1 Muhabere Memuru, 1 Müvezzi. 

Birecik Kazas� Belediye Dairesi: 

1288 : Reis ( Mustafa A�a), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1293 : Reis ( Mustafa A�a), 6 Üye, 1 Kâtip. 

1295 : Reis ( Hac� Abdulkadir Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1299-1300 : Reis ( Hac� Abdulkadir Efendi), 5 Üye, 1 Sand�k Emini. 

1302 : Reis (Abdulkadir Efendi), 10 Üye, 1 Birinci Kâtip, 1 �kinci Kâtip. 

1303 : Reis (Mehmet �akir Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip. 

1305-1306 : Reis (Zekeriya Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1307 : Reis (�akir Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1308 : Reis (�akir Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Telgraf Memuru, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 

1309 : Reis (Seyyit Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1310 : Reis (Seyyit Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru. 

1312 : Reis (Ahmet Muhlis Efendi), 7 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 

1 Düyûn-� Umûmiye Memuru. 


1 Reji Müdürü, 1 Nizip Memuru ve Muhasebeci. 


1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Müdürü, Nizip Memuru, 

Muhasebeci. 

1315 : Reis (Abdülaziz Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 

Düyûn-� Umûmiye Memuru, 1 Reji Memuru. 

1316 : Reis (Abdülaziz Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1317 : Reis (Hac� Zekeriya Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1318 : Reis (Mustafa Efendi), 8 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini. 

1319 : Reis (Nuh Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�, 1 Sand�k Emini. 

418


___________________________________________________________________________________�� 

1320-1321 : Reis (Nuh Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Müfetti�, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 

1 A�� Memuru. 

1322 : Reis (Salih Efendi), 5 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 1 Müfetti�, 

1 A�� Memuru. 

1323-1326 : Reis (Mustafa Lemi Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Sand�k Emini, 1 Tabip, 

1 Müfetti�. 

Birecik Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : 1 Reis, 1 Sand�k Emini ve 4 Vekil. (Sermayesi: 63.000 Kuru�) 

Birecik Düyûn-� Umûmiye �daresi 

1317-1321 : 1 Memur. 

1322-1323 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1324 : 1 Memur. 

1326 : 1 Memur, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

Birecik Reji �daresi 

1308-1309 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Nizip Memuru. 

1310-1312 : 1 Müdür, 1 Muhasebeci, 1 Ambar Memuru, 1 Nizip Memuru. 

1317-1319 : 1 Memur. 

1320-1323 : 1 Memur, Kâtip. 

1324 : 1 Memur. 

1326 : 1 Memur, Kâtip. 

Birecik Gümrük �daresi 

1286 : Gümrük Müdür, Gümrük Ba�kâtip, Gümrük Sand�k Emini, 

Rumkale Memuru. 

Birecik Kazas� Nizip Nahiyesi 

1315-1317 : Nahiye Müdürü. 

Birecik Kazas� Emlak Komisyonu: 

1293 : 1 Reis ve 5 Üye, 1 Vukuat Kâtibi. 

1295 : 1 Reis ve 4 Üye. 

Birecik Kazas�n�n Baz� Memurlar� 764: 

1290 : Telgraf ve Posta Müdürü, Muhabere Memuru, Rüsumat Müdürü, 

Ba�kâtip ve �kinci Kâtip. 

1299 : Emlak Kâtibi, Kâtip, Sand�k Emini, Ba� Tahsildar. 

1300 : Emlak Kâtibi, Kâtip, Sand�k Emini, Tapu Kâtibi, Ba� Tahsildar, A�nam 

ve A�ar Memuru, Ba�kâtip ve �kinci Kâtip. 

1302 : Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Memur 

Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Mukayyit, Sand�k Emini. 



419

ORSAM 


� 

1303 : Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Memur 

Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Mukayyit ve Sand�k Emini. 

1305 : Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Mukayyit ve 


RUMKALE KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Mehmet Re�at Bey (Kaza Müdürü) 


1286 : Naz�m Pa�a 

1287-1288 : Re�it A�a 

1290 : Nurettin Bey 

1293 : Hac� Osman Rü�tü Efendi 

1295 : Mehmet Lebud Bey 

1299 : �evki Efendi 



1303-1306 : �evket Efendi 



1309 : Mehmet Asaf Bey 

1310 : Mehmet Salih Efendi 

1312 : Osman Fehmi Efendi 

1313 : �zzet Efendi 

1314 : Yasin Sab�r Efendi 

1315-1316 : Mehmet Ziyaettin Efendi 

1317 : Mehmet Sabri Efendi 


1319-1320 : Hüseyin Fatin Bey 




1324-1326 : Tevfik Efendi 

Rumkale Kazas� �dare Meclisi: 






Rumkale Kazas� Mal Kalemi: 

1306 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Tahrirat Kâtibi. 

1307 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Sand�k Emini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi. 

420


___________________________________________________________________________________�� 


1321-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Sand�k Emini, 1 Hazine Dava 

Vekili. 

Rumkale Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1323 : Reis (Kaymakam Bey) Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Mal Müdürü Yard�mc�s�, 

1 Belediye Reisi ve �dare Üyesi. 

1324-1326 : Reis (Mal Müdürü) Üyeler; Reis Yard�mc�s�, 1 Belediye Meclis Üyesi 

ve 1 Üye. 

Rumkale Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1322 : 1 Müfetti�, 1 Urban Nahiyesi Tahsildar�, 1 Merzaman Nahiyesi Tahsildar�, 

1 Re�i Nahiyesi Tahsildar�, 1 Yaz�kü Nahiyesi Tahsildar�, 1 

Merkez Piyade Tahsildar�. 

1323 : 1 Müfetti�, 4 Süvari Tahsildar Dairesi ve 1 Piyade Tahsildar Dairesi. 

1324-1326 : 1 Tahsil Memuru, 4 Süvari Tahsildar Dairesi ve 1 Piyade Tahsildar 

Dairesi. 

Rumkale Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi. 


1286-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 

1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Tahriri Emlak 

Kâtibi, Nüfus Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Evkaf Vekili, 1 �er’iye Mahkemesi 


1295 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Evkaf Vekili. 


1300 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc� Kâtip, 1 Kâtip. 

1302 : Reis, 1 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc� Kâtip, 1 Müstantik, 1 Müstantik 

Muavini, 1 Kâtip. 

1303 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Yard�mc� Kâtip, 1 Kâtip. 

1305 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 


Muharriri. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 



1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri. 

1318 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik, 1 Mukavelat Muharriri. 



421

ORSAM 


� 

Rumkale Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308-1310 : Reis (Ba�kâtip), �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat 

Muharriri, 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini . 

Rumkale Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1319-1326 : Reis, 1 Kâtip. 

Rumkale Kazas� Evkaf �daresi: 

1324-1326 : 1 Memur Vekili 

Rumkale Kazas� Nüfus �daresi: 

1307 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 

1307 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Nafia Kâtibi. 

1308-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 


1317 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, Ziraat Bankas� Kâtibi, 


1318 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 



Rumkale Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1308 : 1 Banka �ube Kâtibi. 

1310-1313 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 5 Üye. 






Rumkale Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


Rumkale Kazas� Maarif Komisyonu: 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), Üyeler; Banka Muhasebe Kâtibi, 1 �dare Üyesi, 

1 Nüfus Memuru, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi. 

Rumkale Kazas� Telgraf �daresi: 

1326 : 1 Müdür Vekili. 

Rumkale Kazas� Belediye Dairesi: 

1290 : Reis (Azmi Bey), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Rüsumat Memuru. 

1293-1299 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip. 

422


___________________________________________________________________________________�� 

1300 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 4 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 A�nam ve 

A�ar Memuru, 1 �kinci Kâtip. 

1302-1303 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1305-1306 : Reis (Mustafa Bey), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1307 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip. 

1308 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Tapu Kâtibi, 1 

Reji Memuru. 

1309-1312 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 6 Üye, 1 Kâtip, 1 Tabip, 1 Reji Memuru. 

1314 : Reis (Mehmet Salih A�a), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru 

ve 1 Reji Memuru. 

1315-1316 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 4 Üye, 1 Kâtip, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru 

ve 1 Reji Kâtibi. 

1317 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip. 

1318 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 5 Üye, 

1319-1320 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

1321 : Reis (Hac� Tahir Efendi), 3 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 A�� 

Memuru. 

1323 : Reis (Halit Bey), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Müfetti�, 1 A�� 

Memuru, 1 Odac�. 

1323 : Reis (Halit Bey), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 A�� Memuru. 

1324-1326 : Reis (�smail Bey), 4 Üye, 1 Kâtip ve Sand�k Emini. 

Rumkale Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : 1 Reis, 1 Sand�k Emini ve 2 Vekil. (Sermayesi: 80.622 Kuru�) 

Rumkale Düyûn-� Umûmiye �daresi 

1324-1326 : 1Memur. 

Rumkale Reji �daresi 

1319-1326 : 1 Memur. 

Rumkale Kazas� Emlak Komisyonu: 

1293 : 1 Reis, 4 Üye ve 1 Vukuat Kâtibi. 

1295 : 1 Reis ve 4 Üye. 

Rumkale Kazas�n�n Baz� Memurlar� 765: 

1299-1300 : Rüsum-i Sitte Memuru, Vukuat Kâtibi ve Yard�mc�s�, Arazi Kâtibi, 

Ba� Tahsildar ve Sand�k Emini. 

1302 : A�ar Memuru, A�ar Kâtibi, Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus 

Mukayyidi, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi Memuru Yard�mc�s�, Ba� 

Tahsildar ve Sand�k Emini. 

1303 : Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Nüfus Memur Yard�mc�s�, Tahrir ve 

Vergi Kâtibi, Vergi Memuru Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar ve Sand�k 

Emini. 



423

ORSAM 


� 

1305 : Tapu Kâtibi, Nüfus Memuru, Vergi Kâtibi, Mukayyit ve Sand�k 

Emini, Jandarma Süvari Yüzba�� (2 Ki�i). 

SURUÇ KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Necip Efendi (Kaza Müdürü) 


1286-1288 : Sadettin Efendi 



1295 : Arif Efendi 

1299 : Mehmet Lebud Bey 


1302 : Abdulhalim Efendi 

1303 : Mahmut Nedim Efendi 

1305 : �brahim Efendi 

1306 : �skender Bey 

1307 : Bekir S�tk� Efendi 

1308 : Osman Azmi Bey 

1309-1310 : Bekir Bey 

1312 : Ahmet Sabri Efendi 

1313 : Hac� Ali Efendi (Vekil) 

1314-1316 : Mehmet Sabri Efendi 

1317-1318 : Mehmet Ziyaeddin Bey 

1319 : Abdurrahman Naili Efendi 

1320-1321 : �brahim Necati Efendi 

1322-1324 : Mustafa Faik Efendi 

1326 : Mehmet Yaver Bey 

Suruç Kazas� �dare Meclisi: 







1 Sand�k Emini ve 4 Seçilmi� Üye. 



Suruç Kazas� Mal Kalemi: 

1307-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki. 


424


___________________________________________________________________________________�� 

Suruç Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1322 : Reis (Kaymakam Bey) Üyeler; 1 Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Mal Müdür 

Yard�mc�s�, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Muhasebeci, 1 Zab�ta Memuru. 

1323-1324 : Reis (Kaymakam Bey) Üyeler; 1 Mal Müdürü, 1 Mal Müdür Yard�mc�s�, 

1 Tahrirat Kâtibi, 1 Tahsil Müfetti�i, 1 Zab�ta Memuru. 

1326 : Reis (Mal Müdürü) Üyeler; 1 Tapu Kâtibi, 1 Tahsil Memuru. 

Suruç Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1322 : 1 Müfetti� ve 5 Tahsildar Dairesinden olu�maktad�r. 

1323-1326 : 1 Tahsil Memuru, 5 Süvari Tahsildar Dairesi. 

Suruç Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. . 


1286 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi, 1 Sand�k 

Emini. 


Emini. 


Emini. 

1290 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi. 

1293-1295 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 


1300 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 A�ar ve A�nam 

Memuru, 1 Ba�kâtip ve 1 �kinci Kâtip. 

1302-1305 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 



1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Nüfus Memuru, 

1 Nüfus Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Reji Memuru. 


1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Ba�kâtip Yard�mc�s�, 1 Müstantik, 1 Mukavelat 

Muharriri. 



Suruç Kazas� Bidayet Kalemi: 

1309-1312 : 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini . 

1309-1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini . 

Suruç Kazas� Maarif Komisyonu: 

1315-1317 : Reis, 1 Kâtibi ve 5 Üye. 

1318 : Reis (Müftü Efendi), 1 Hamidiye Kaymakam�, 1 Hamidiye Binba��s�, 

1 Hamidiye Mülaz�m� ve 3 Üye. 

425

ORSAM 


� 

1319-1321 : Reis (Naip Efendi), 1Kâtip, 3 Üye. 

1322 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, Banka Muhasebe Kâtibi, 1 

Kâtip, 1 Üye 

1323-1326 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Naip, 1 Mal Müdürü, Banka Muhasebe 

Kâtibi, 1 Kâtip. 

Suruç Kazas� Nüfus �daresi: 

1306-1307 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1308 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Reji Memuru. 


1310-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 



Suruç Kazas� Tapu �daresi: 

1326 : 1 Tapu Kâtibi, 1 Yard�mc�. 

Suruç Kazas� Ziraat Bankas� �ubesi Meclisi: 




1318-1321 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi Yard�mc�s�, 3 Üye. 

1322 : Reis, 4 Üye. 


Suruç Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


Suruç Kazas� Posta �daresi: 

1319-1326 : 1 Memur. 

Suruç Kazas� Belediye Dairesi: 

1309 : Reis (Münhal), 1 Kâtip, 1 Reji Memuru, 4 Üye. 

1310-1312 : Reis (�brahim A�a), 1 Reji Memuru, 3 Üye. 

1313 : Reis (�brahim A�a), 4 Üye. 

1314-1316 : Reis (�brahim A�a), 1 Reji Memuru, 2 Üye. 

1317-1318 : Reis (�brahim A�a), 1 Kâtip, 2 Üye. 



1321-1322 : Reis (Hac� Mustafa A�a), 3 Üye. 

1323-1324 : Reis (Osman A�a), 3 Üye. 

1326 : Reis (Hac� Mustafa A�a), 4 Üye. 

Suruç Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : 1 Reis ve 6 Vekil (Sermayesi: 52.500 Kuru�). 

426


___________________________________________________________________________________�� 

Suruç Kazas� Düyûn-� Umûmiye �daresi 

1320-1324 : 1 Memur. 

Suruç Kazas� Reji �daresi 

1317-1319 : 1 Memur. 

1320 : 1 Memur, 1 Düyûn-� Umûmiye ve Ondal�k Memuru. 

1321-1324 : 1 Memur. 

Suruç Kazas� Emlak Komisyonu: 

1295 : 1 Reis ve 5 Üye. 

Suruç Kazas�n�n Baz� Memurlar� 766: 

1299 : Emlak Kâtibi ve Yard�mc�s�, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini ve Ba� Tahsildar, 


1300 : Emlak Kâtibi ve Yard�mc�s�, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini ve Ba� Tahsildar. 

1302 : A�ar Memuru, Tahrir ve Vergi Memuru, Vergi Kâtibi, Nüfus Memuru 

ve Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Tapu Kâtibi. 

1303 : Vergi Kâtibi, Nüfus Memuru, Ba� Tahsildar, Tapu Kâtibi, Sand�k 

Emini, Zabite Üste�men. 

1305 : Vergi Kâtibi, Nüfus Memuru, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini, Jandarma 

Piyade Üste�men, Jandarma Piyade Te�men. 

1306-1307 : Tapu Kâtibi, Reji Memuru. 

HARRAN KAZASI 

Kaymakam 

1315-1316 : Mustafa A�a 

1317 : Mustafa Lami Efendi 

1318 : Haf�z Mustafa Efendi 

1319 : Hac� Ali R�za 

1320-1322 : Mahmut Celalettin Efendi 

1323 : Mehmet �akir Efendi 

1324 : Hüseyin Tevfik Efendi 


Harran Kazas� �dare Meclisi: 

1315 : Reis (Kaymakam Bey), 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Nüfus Memuru. 





427

ORSAM 


� 

Harran Kazas� Mal Kalemi: 

1316 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Nüfus Memuru. 


Harran Kazas� Nüfus �daresi: 


1322 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Reji Ba� Mubayaac�. 


Harran Reji �daresi 

1317-1321 : 1 Memur. 

Mara� Sanca��na Ba�l� Kazalar�n Mülki Te�kilat� 

ZEYTUN 767 KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Salih Efendi (Kaza Müdürü) 

1285-1288 : Hayri Efendi 

1290 : Mehmet Ne�et Efendi 

1293 : Davut Niyazi Efendi 


1299 : Sedat Efendi 

1300 : Hüseyin Bey 

1302-1303 : Sabri Bey 

1305 : Abdullatif Efendi 

1306 : Ahmet �akir Efendi 

1307-1308 : Mehmet Ali Bey 

1309-1310 : Mehmet �akir Efendi 

1312 : Tevfik Bey 

1313 : Avni Efendi 

1314-1316 : Yovaniki Cazvilos Efendi 

Kaymakam Muavini (Mehmet �zzet Efendi) 

1317-1318 : Anasta� Efendi 

Kaymakam Muavini (Mehmet �zzet Efendi) 

1319 : Anasta� Efendi 

Kaymakam Muavini (Tevfik Efendi) 

1320 : Anasta� Efendi 

Kaymakam Muavini (Münhal) 

1321-1326 : Anasta� Efendi 

Kaymakam Muavini (Cemil Bey) 

Zeytun Kazas� �dare Meclisi: 


767 Kahramanmara�’a ba�l� Süleymanl� Buca��n�n eski ad�. 

428


___________________________________________________________________________________�� 

1285 : Reis (Kaymakam Efendi), 2 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü 


1286 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü 


1287-1303 : Reis (Kaymakam Efendi), 2 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü 



ve Tahrirat Kâtibi, 4 Seçilmi� Üye. 

1308-1313 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü, 

Tahrirat Kâtibi ve Müftü, 4 Seçilmi� Üye. 

1314-1315 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; Bununlar, Kaymakam Muavini, 

Naip, Mal Müdürü, Tahrirat Kâtibi ve 4 Seçilmi� Üye. 

1316-1317 : Reis (Kaymakam Efendi), 6 Do�al Üye; Bununlar, Kaymakam Muavini, 

Naip, Mal Müdürü, Tahrirat Kâtibi, Ermeni Katolik Murahhas 

Vekili, Ermeni Ruhani Reisi ve 4 Seçilmi� Üye. 

1318-1319 : Reis (Kaymakam Muavini), 6 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü, 

Tahrirat Kâtibi, Ermeni Katolik Murahhas Vekili, Ermeni Ruhani 

Reisi ve 4 Seçilmi� Üye. 

1320 : Reis (Kaymakam Efendi), 5 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü, 

Tahrirat Kâtibi, Ermeni Katolik Murahhas Vekili, Ermeni Ruhani 

Reisi ve 4 Seçilmi� Üye. 

1321-1324 : Reis (Kaymakam Efendi), 6 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Kaymakam 

Muavini, Mal Müdürü, Tahrirat Kâtibi, Ermeni Murahhas Vekili, 

Ermeni Katolik Ruhani Reisi ve 4 Seçilmi� Üye. 

1326 : Reis (Kaymakam Muavini), 6 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü, 

Tahrirat Kâtibi, Ermeni Murahhas Vekili, Katolik Ruhani Reisi 


Zeytun Kazas� Mal Kalemi: 

1306 : Naip, 1 Mal Müdürü, 1 Muavin. 


1321 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, Tahsilât Müfetti�i. 


1324-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, Tahsilât Müfetti�i. 

Zeytun Kazas� Tahsilât Komisyonu: 

1326 : Reis (Kaymakam Muavini), 2 Üye, 1 Tahsil Memuru ve 1 Ba� Tahsildar. 

Zeytun Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1323 : 1 Müfetti�, Ba� Tahsildar. 

1326 : 1 Tahsil Memuru, 2 Süvari Tahsildar Dairesi ve 3 Piyade Tahsildar 

Dairesi. 


429

ORSAM 


� 

Zeytun Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Muhasebe Kâtibi. 

1285-1286 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k 

Emini. 

1290 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Tahrir-i Emlak 

Kâtibi. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 

1295 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 

1299 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip ve 1 Yard�mc�s�, 1 Vukuat Kâtibi, 1 F�rn�s 

Nahiyesi Kâtibi. 


1302-1307 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip. 

1308-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Nüfus Memuru, 1 

Nüfus Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru ve 1 Telgraf ve Posta Memuru. 


1315 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Mülaz�m, 1 Müstantik Muavini. 


Zeytun Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308-1309 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi. 

1310-1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

Zeytun Kazas� Maarif Komisyonu: 

1322-1326 : Reis, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Nüfus Memuru, 1 Üye Banka Kâtibi. 

Zeytun Kazas� Nüfus �daresi: 


1307 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Mal Müdürü Muavini. 

1308-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Ondal�k Memuru, 1 Telgraf Memuru. 

1315 : 1 Memur, 1 Kâtip, Telgraf Memuru. 

1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi, Telgraf Memuru. 

1317 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi. 


1319-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi. 

1321-1322 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1323-1324 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi. 


Zeytun Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 


430


___________________________________________________________________________________�� 

1310-1312 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, Telgraf Müdürü, 3 Üye. 




1318-1320 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, Bedeli Nakdi Kâtibi, 3 Üye. 


Zeytun Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 



1323 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�. 


Zeytun Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1320 : 1 Müdür. 

1321-1322 : 1 Müdür, 1 Çavu�, 1 Posta Da��t�c�s�. 

1323 : 1 Müdür ve 1 Posta Da��t�c�s�. 

1324-1326 : 1 Müdür. 

Zeytun Kazas� Ticaret ve Ziraat Odas�: 

1316 : Reis ve 4 Üye 

1317 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, Bedeli Nakdi Kâtibi ve 3 Üye 

Zeytun Kazas� Belediye �daresi: 

1293 : Belediye Reisi, (Fazl� A�a), 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 5 Üye ve 1 Menafi 

Umumiye Reisi. 

1295 : Belediye Reisi, (Fazl� A�a), 1 Kâtip, 3 Üye. 

1299-1301 : Kadrolar� verilmemi�tir. 

1302-1303 : Belediye Reisi, (Yabek A�a), 1 Kâtip, 5 Üye. 

1305-1307 : Belediye Reisi, (Serkis A�a), 1 Kâtip, 5 Üye. 

1308 : Belediye Reisi, (Serkis A�a), 1 Kâtip, 4 Üye. 

1309-1312 : Belediye Reis Vekili, (Serkis A�a), 1 Kâtip, 5 Üye 

1313-1314 : Belediye Reis, (Panos A�a), 1 Reji Memuru, 5 Üye. 

1315 : Belediye Reisi (Asador Efendi), 1 Kâtip, 1 Reji Memuru ve 7 Üye 

1316 : Belediye Reisi (Asador Efendi), 1 Kâtip, 1 Reji Memuru ve 6 Üye 

1317 : Belediye Reisi (Asador Efendi), 1 Kâtip, 1 Tabip ve 6 Üye 

1318 : Belediye Reisi (Asador Efendi), 4 Üye. 

1319 : Belediye Reisi (Asador Efendi), 1 Kâtip, 4 Üye. 

1320-1322 : Belediye Reisi (Asador Efendi), 1 Kâtip, 5 Üye. 

1323 : Belediye Reisi Vekili (Hayik Efendi), 1 Kâtip, 3 Üye. 

Zeytun Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : Reis, 4 Vekil, 1 Sand�k Emini ve Kâtip (Sermayesi: 40.000 Kuru�). 

Zeytun Reji �daresi 

1316-1326 : 1 Memur. 

431

ORSAM 


� 

Zeytun Kazas� F�rn�s Nahiyesi ve �dare Meclisi 


1315-1326 : 1 Nahiye Müdürü ve 4 Üye. 

Zeytun Kazas�n�n Baz� Memurlar� 769: 

1300 : A�ar ve A�nam Memuru, Kâtip, Vukuat Kâtibi ve Yard�mc�s�, Sand�k 

Emini, F�rn�s Nahiyesi Müdürü. 

ELB�STAN KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Pa�o Bey (Kaza Müdürü) 

1285 : Pa�o Bey 


1287-1288 : Re�it Pa�a 

1290 : Mehmet Muin Bey 

1293 : �brahim Bey 

1295 : Abdullah Sabri Efendi 

1299 : Murat Efendi 

1300 : S�tk� Bey 

1302-1303 : Abdullatif Efendi 

1305 : Süleyman Efendi (Vekil) 

1306-1307 : Dervi� Bey 

1308-1310 : Talat Efendi 

1312-1313 : Dervi� Bey 

1314-1315 : Halil S�tk� Efendi 




1319 : Ahmet Nazif Efendi 

1320-1321 : Ahmet Hüsamettin Efendi 

1322-1326 : Mahmut Avni Bey 

Elbistan Kazas� �dare Meclisi: 


1285-1295 : Reis (Kaymakam Bey ), 3 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 

Müdürü ve 4 Seçilmi� Üye 770. 


Müdürü, Tahrirat Kâtibi ve 4 Seçilmi� Üye. 






432


___________________________________________________________________________________�� 



Elbistan Kazas� Mal Kalemi: 

1306-1307 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki. 

1308 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Sand�k Emini, 1 Ambar Memuru. 


1321-1326 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Sand�k Emini, Tahsil Memuru. 

Elbistan Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi. 

1285-1286 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Muharriri, Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, Menafi 

Sand�� Memuru, Sand�k Emini, Arazi Kâtibi ve Kâtip Sand�k Emini. 

1290 : 1 Reis, 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 1 

Tahrir-i Emlak Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi. 

1293 : 1 Reis, 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Sand�k Emin. 


1299 : Reis, 2 Üye, 1 Birinci Kâtip ve 1 Müstantik Muavini. 

1300 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 




1309-1312 : Reis ve 2 Üye. 

1313 : Reis, 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye 

Mahkemesi Kâtibi, 1 Mukavelat Muharriri, 1 Nüfus Memuru, 1 Nüfus 

Kâtibi, Müddei Umumi Muavini, 1 Orman Ondal�k Memuru ve 

Tapu Memuru. 

1314 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi. 


Kâtibi, �cra Memuru. 

1317 : Reis, 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, �cra Memuru. 


�cra Memuru. 


Muharriri, �cra Memuru. 


Muharriri, �cra Memuru, 1 Müddei Umumi Muavini. 



433

ORSAM 


� 

Elbistan Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308-1309 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik 1 �er’iye Mahkemesi Ba�kâtibi, 

1 Kâtip, 1 Mukavelat Muharriri, 1 Müddei Umumi Muavini, 1 Mukayyit. 

1310-1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik 1 �er’iye Mahkemesi Kâtibi, 1 

Mukavelat Muharriri, 1 Müddei Umumi Muavini. 

Elbistan Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1317-1318 : 1 Ba�kâtip. 

1319-1320 : Reis (Naip Bey), 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip. 

1321-1322 : Reis (Naip Bey), 1 Ba�kâtip. 

1323-1326 : Reis (Naip Bey), 1 Kâtip. 

Elbistan Kazas� Maarif Komisyonu: 

1315-1316 : Reis (Naip Efendi), 1 Müftü, 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Rü�tiye Muallimi ve 

2 Üye. 

1317-1319 : Reis (Müftü Efendi), 1 Tahrirat Kâtibi, 1 Rü�tiye Muallimi ve 5 Üye. 

1320-1326 : Reis (Müftü Efendi), 1 Tahrirat Kâtibi ve 5 Üye. 

Elbistan Kazas� Tahsilât Heyeti: 

1323 : 1 Müfetti�, Süvari Tahsildar�. 

Elbistan Kazas� Nüfus �daresi: 

1306-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1315 : 1 Memur, 1 Kâtip, Tapu Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 Yoklama Memuru, 1 

Orman Ondal�k Memuru. 

1316 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Evkaf Muhasebe Vekili, Tapu Kâtibi, 1 Telgraf 

Müdürü, 1 Yoklama Memuru, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1317-1319 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru. 

1320 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1321-1322 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru. 

1323 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru, 1 Orman Ondal�k 

Memuru. 

1324 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Orman Ondal�k memuru. 

1326 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, 1 Orman Ondal�k memuru. 

Elbistan Kazas� Evkaf �daresi: 

1317-1326 : 1 Müdür Vekili. 

Elbistan Kazas� Evkaf Komisyonu: 

1317-1318 : Reis (Müftü Efendi), 1 Muhasebe Kâtibi, 4 Üye. 

1319-1322 : Reis (Müftü Efendi), 1 Muhasebe Kâtibi, 3 Üye. 

1323-1324 : Reis (Müftü Efendi), 1 Müdür Vekili, 3 Üye. 

1326 : Reis (Müftü Efendi), 1 Müdür Vekili, 1 Müsevvit, 1 Üye. 

434


___________________________________________________________________________________�� 

Elbistan Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 


1310-1315 : Reis, 1 Kâtip, 2 Üye. 



1317-1319 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�s�, 1 Bedeli Nakdi Kâtibi, 3 Üye. 



Elbistan Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


1321-1322 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar. 


1326 : 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Yard�mc�, 1 Tahsildar. 

Elbistan Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1317-1319 : 1 Müdür, 1 Orman Ondal�k Memuru. 

1320 : 1 Müdür. 

1321-1326 : 1 Müdür, 1 Da��t�c�. 

Elbistan Kazas� Belediye �daresi: 

1288 : Belediye Reisi (Mahmut A�a), 5 Üye, 1 Sand�k Emini. 

1290 : Belediye Reisi (Mehmet A�a), 3 Üye, 1 Rüsumat Memuru ve Kâtibi, 

1 Eytam Sand�� Memuru (Sermayesi: 121.250 Kuru�) 

1293 : Belediye Reisi (Hami Efendi), 4 Üye ve 1 Kâtip. 

1295 : Belediye Reisi (Hac� Yahya A�a), 3 Üye ve 1 Kâtip. 

1299 : Kadrolar verilmemi�tir. 

1300 : Belediye Reisi (Mehmet A�a), 4 Üye ve 1 Kâtip. 

1302-1303 : Belediye Reisi (Mehmet A�a), 6 Üye ve 1 Kâtip. 

1305 : Belediye Reisi (Mehmet A�a), 6 Üye. 

1306 : Belediye Reisi (Hüseyin Efendi), 6 Üye. 

1307 : Belediye Reisi (Hüseyin Efendi), 6 Üye, 1 Orman Kolcusu 1 Telgraf 

Müdürü ve 1 Stajyer, 

1308 : Belediye Reisi Vekili (�erif Efendi), 1 Kâtip ve 2 Üye, 1 Orman Kolcusu, 

1 Reji Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru, 1 Telgraf 

Müdürü, 1 Stajyer ve 1 Gardiyan. 

1309-1310 : Belediye Reisi Vekili (�erif Efendi) 1 Kâtip ve 3 Üye, 1 Orman Ondal�k 

Memuru, 1 Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru, 1 Telgraf Memuru. 

1312 : Belediye Reisi (�erif Efendi), 3 Üye, 1 Orman Ondal�k Memuru, 1 

Tapu Kâtibi, 1 Yoklama Memuru, 1 Telgraf ve Posta Memuru. 

1313 : Belediye Reisi (�arhil Efendi), 1 Kâtip, 3 Üye. 

1314 : Belediye Reisi (�arhil Efendi), 1 Kâtip, 1 Düyûn-� Umûmiye Memuru, 

3 Üye. 

1315-1316 : Belediye Reisi (Salik A�a), 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Düyûn-� 

Umûmiye Memuru, 3 Üye. 

435

ORSAM 


� 

1317-1318 : Belediye Reisi (Hac� Efendi), 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 4 Üye. 

1319 : Belediye Reisi (Hac� Efendi), 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 3 Üye. 

1320-1323 : Belediye Reisi (Hac� Efendi), 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 3 

Üye. 

1324-1326 : Belediye Reisi (Ali A�a), 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Tabip, 4 Üye. 

Elbistan Reji �daresi 

1307 : 1 Memur. 

1309-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1316-1320 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1321-1326 : 1 Memur. 

Elbistan Düyûn-� Umûmiye �daresi: 

1317-1318 : 1 Memur. 

1319-1320 : 1 Memur, 1 Kantarc�. 

1321 : 1 Memur, 1 Kantarc�, 1 Süvari Tahsildar. 

Elbistan Kazas� Efsus 771 Nahiyesi ve �dare Meclisi 


1309-1314 : 1 Nahiye Müdürü, Naip Vekili ve 3 Üye. 

1315 : 1 Nahiye Müdürü, Telgraf Memuru ve 3 Üye. 

1316 : 1 Nahiye Müdürü ve 4 Üye. 

1317 : 1 Nahiye Müdürü ve 3 Üye. 

1318-1326 : 1 Nahiye Müdürü, 1 Naip ve 3 Üye. 

Elbistan Kazas� Emlak Komisyonu: 

1295 : 1 Reis ve 4 Üye. 

Elbistan Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : 1 Sand�k Memuru (Sermayesi: 101.048 Kuru� ve 32 Para) 

1293 : 1 Reis, 1 Sand�k Emini ve 2 Vekil. 

Elbistan Kazas�n�n Baz� Memurlar� 772: 

1299 : Evkaf Memuru, Dava Vekili, Menafi Sand�� Memuru, Kâtip ve 


1299 : Tapu Kâtibi, Evkaf Memuru, Vukuat Kâtibi, Sand�k Emini, A�ar 

Memuru. 

1300 : Rüsum-u Sitte Memuru, Ba� Tahsildar, Tapu Kâtibi, Jandarma Mülaz�m�, 

Polis Memuru ve Menafi Umumiye Sand�� Memuru. 

771 1954 y�l�nda Af�in ad�n� alm��t�r. Bir di�er ad� da Yarpuz’dur. 

772 1300 tarihli Halep Vilayet salnamesinde baz� �dari birimlerin ad� zikredilmemektedir. Bunun yerine 

“Baz� Memurlar” ba�l�� alt�nda kadrolar verilmektedir. 

436


___________________________________________________________________________________�� 

PAZARCIK KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Müeyyed Bey (Kaza Müdürü) 

1285 : Bekir Sami Bey 

1286-1288 : �brahim Efendi 

1290 : Mustafa Efendi 

1293 : Mustafa �zzet Efendi 

1295 : Muharrem Efendi 

1299-1300 : Abbas Efendi 

1302-1303 : �smail Efendi 

1305-1308 : �brahim Hakk� Efendi 

1309 : �smail Hakk� Bey 

1310-1314 : Mehmet Esiri Efendi 

1315 : Nuri Efendi 

1316 : Feyzi Bey 

1317-1319 : Ali R�za Efendi 

1320-1323 : Mehmet Hakk� Efendi 

1324-1326 : Hüseyin Feyzi Efendi 

Pazarc�k Kazas� �dare Meclisi: 




1307 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 


1308 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü, 


1309-1326 : Reis (Kaymakam Efendi), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 


Pazarc�k Kazas� Mal Kalemi: 

1306 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Tahrirat Kâtibi. 

1307 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Reji Memuru. 


1321 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Refiki, 1 Sand�k Emini, 1 Tahsilât Müfetti�i. 


Pazarc�k Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1322-1323 : 1 Müfetti�, 1 Ba� Tahsildar, 1 Süvari Tahsildar. 

1324-1326 : 1 Tahsil Memuru, Ba� Tahsildar, 4 Piyade Tahsildar. 

Pazarc�k Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, Muhasebe Kâtibi. 

1285-1286 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi.. 

437

ORSAM 


� 

1287-1288 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi 


1290 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 Nüfus 

Kâtibi ve Sand�k Emini. 

1293 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Vukuat Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi. 

1295 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz. 

1299 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, Vukuat 

Kâtibi, Tapu Kâtibi, Sand�k Emini. 

1300 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 �kinci Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1302-1305 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip. 

1306-1307 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1308-1312 : Reis (Naip Bey) ve 2 Üye. 

1313 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 

�er’iye Mahkemesi Kâtibi, Nüfus Memuru, 1 Nüfus Kâtibi, 1 Tapu 

Kâtibi, 1 Yoklama Kâtibi. 

1314-1315 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 �er’iye 

Mahkemesi Kâtibi. 


1324-1326 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Mukavelat 


Pazarc�k Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Tapu Kâtibi, 1 Orman 

Kolcusu. 

1309-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Tapu Kâtibi. 

1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik. 

Pazarc�k Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1317-1318 : 1 Kâtip. 

1319-1320 : Reis (Naip Efendi), 1 Kâtip. 

Pazarc�k Kazas� Nüfus �daresi: 

1306-1312 : 1 Memur, 1 Kâtip. 

1314 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi. 


1316-1317 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Tapu Kâtibi, Yoklama Kâtibi. 



Pazarc�k Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 





438


___________________________________________________________________________________�� 

Pazarc�k Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 



Pazarc�k Kazas� Belediye �daresi: 

1290 : Reisi (Hüseyin A�a), 3 Üye ve 1 Eytam Sand�� Memuru (Sermayesi: 

47.460 Kuru�). 

1320-1323 : Reisi (Ali Efendi), 1 Kâtip, 4 Üye. 

Pazarc�k Kazas� Reji �daresi: 

1313-1320 : 1 Memur. 

Pazarc�k Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1293 : 1 Reis, 1 Kâtip ve 4 Vekil. 

Pazarc�k Kazas�n�n Baz� Memurlar� 773: 

1300 : A�ar Memuru, Ba�kâtip, Sand�k Emini, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Vergi 

Kâtibi Yard�mc�s�, Ba� Tahsildar, Zab�ta Memuru. 

ANDIRIN 774 KAZASI 

Kaymakam 

1284 : �akir A�a (Kaza Müdürü) 


1286-1287 : Sait Efendi 


1290 : Ali Ata Efendi. 


1295 : R�fat Efendi 

1299-1300 : Ali Ata Efendi 

1302-1303 : �zzet Efendi 

1305 : Osman Efendi 

1306-1307 : Mahmut Bey 

1308 : �smail Hakk� Bey 

1309 : Abbas Efendi 

1310 : Abdurrahman Efendi 

1312 : �mam Bey (Vekil) 

1313 : �smail Hakk� Efendi 

1314 : Ali Fehmi Efendi 

1315 : Mehmet Ziyaettin Efendi 

1316-1317 : Nuri Efendi 


1319 : Mahmut Celalettin Bey 



774 And�r�n Kazas� 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde, Göksun kazas�na ba�l� bir nahiyedir. 

439

ORSAM 


� 

1320-1321 : Hac� Ali R�za Efendi 

1322 : Nasrullah Efendi 

1323-1324 : Mehmet Lütfi Efendi 

And�r�n Kazas� �dare Meclisi: 


1285-1287 : Reis (Kaymakam Efendi ), 2 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü 


1288-1293 : Reis (Kaymakam Efendi), 3 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 




1302-1306 : Reis (Kaymakam Bey ), 2 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü 


1307 : Reis (Kaymakam Bey ), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 

Müdürü, Tahrirat Kâtibi. 4 Seçilmi� Üye 775. 

1308 : Reis (Kaymakam Bey), 3 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Mal Müdürü, 

Tahrirat Kâtibi. 4 Seçilmi� Üye. 

1309-1317 : Reis (Kaymakam Efendi ), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 

Müdürü, Tahrirat Kâtibi. 4 Seçilmi� Üye. 

1318 : Reis (Naip Efendi ), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal Müdürü, 

Tahrirat Kâtibi. 4 Seçilmi� Üye. 


Müdürü, Tahrirat Kâtibi. 4 Seçilmi� Üye. 

And�r�n Kazas� Mal Kalemi: 

1306 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin. 


1321 : 1 Mal Müdürü, 1 Muavin, 1 Sand�k Emini, Tahsilât Müfetti�i. 


And�r�n Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1322 : 1 Tahsilât Müfetti�i, 4 Tahsildar. 

1323-1324 : 1 Müfetti�, Ba� Tahsildar, 3 Tahsildar. 

And�r�n Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1284 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe Kâtibi. 

1285-1286 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat Kâtibi, 


1290 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 1 

�er’iye Mahkemesi Kâtibi, 

1293-1295 : 1 Reis (Naip Bey), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 

1299 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik. 


440


___________________________________________________________________________________�� 

1300 : Reis (Naip Bey), 1 Üye, 1 Ba�kâtip ve Yard�mc�s�, 1 Müstantik, 1 

Müstantik Muavini, 

1302-1307 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip. 

1308-1312 : Reis (Naip Bey) ve 2 Üye. 

1313 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 

Nüfus Memuru, Nüfus Kâtibi. 

1314 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 2 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini. 


1319-1320 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, Mukavelat 


1321-1324 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip, 1 Müstantik Muavini, Mukavelat 

Muharriri, �cra Memuru, Müba�ir. 

And�r�n Kazas� Bidayet Kalemi: 

1308 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini. 

1309-1310 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 1 Banka Sand�� Muhasebe 


1312 : Reis (Ba�kâtip), 1 Kâtip, 1 Müstantik. 

And�r�n Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1320-1324 : Reis (Naip Efendi), 1 Kâtip. 

And�r�n Kazas� Maarif Komisyonu: 

1320-1324 : Reis (Naip Efendi), 1 Tahrirat Kâtibi ve 2 Üye. 

And�r�n Kazas� Nafia Komisyonu: 

1320 : Reis (Kaymakam Efendi), 1 Banka Muhasebe Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Tapu 

Kâtibi ve 2 Üye. 

1321 : Reis (Kaymakam Efendi), 1 Banka Muhasebe Kâtibi, 1 Kâtip, 1 Tapu 

Kâtibi, 1 Orman Ondal�k Memuru ve 2 Üye. 

And�r�n Kazas� Nüfus �daresi: 


1307 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Mal Müdürü, 1 Reji Memuru. 


1309-1315 : 1 Memur, 1 Kâtip. 


1320-1321 : 1 Memur, 1 Kâtip. 


And�r�n Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 

1312 : Reis, 1 Kâtip, Banka Sand�� Muhasebe Kâtibi, Tapu Kâtibi. 


1316 : Reis, 1 Muhasebe Kâtibi, 1 Tahsildar, 2 Üye. 


441

ORSAM 


� 





And�r�n Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 





And�r�n Kazas� Evkaf �daresi: 

1320 : 1 Müdür. 

And�r�n Kazas� Evkaf Komisyonu: 


And�r�n Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1320-1321 : 1 Müdür. 

1322 : 1 Müdür, 1 Hat Çavu�u, Da��t�c� 

1323-1324 : 1 Müdür, 1 Hat Çavu�u. 

And�r�n Kazas� Reji �daresi: 

1321 : 1 Memur, 1 Kâtip ve Ambarc�. 

1322 : 1 Memur, 1 Ambarc�, 2 Kolcu. 

1323-1324 : 1 Memur, 1 Ambarc�. 

And�r�n Kazas� Göksun Nahiyesi 


And�r�n Kazas� Göksun Nahiyesi �dare Meclisi 

1320-1321 : 1 Nahiye Müdürü, 1 Nahiye Müdür Vekili ve 4 Üye. 

1322-1323 : 1 Nahiye Müdürü, 1 Nahiye Müdür Vekili, 1 Orman Ondal�k Memuru 

ve 4 Üye. 

1324 : 1 Nahiye Müdürü, 1 Nahiye Müdür Vekili ve 4 Üye. 

And�r�n Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 


1293 : 1 Reis, 1 Kâtip ve Sand�k Emini ve 2 Vekil. 


And�r�n Kazas�n�n Baz� Memurlar� 776: 

1300 : Sand�k Emini, Tahrir ve Vergi Kâtibi, Tapu Kâtibi, Ba� Tahsildar. 

776 1300 tarihli Halep Vilayet salnamesinde baz� idari birimlerin ad� zikredilmemektedir. Bunun yerine


___________________________________________________________________________________�� 

GÖKSUN 777 KAZASI 

1326 : 1 Kaymakam (Ali Fehmi Efendi) 

Göksun Kazas� �dare Meclisi: 

1326 : Reis (Kaymakam Bey ), 4 Do�al Üye; Bununlar, Naip, Müftü, Mal 

Müdürü, Tahrirat Kâtibi. 4 Seçilmi� Üye 778. 

Göksun Kazas� Mal Kalemi: 


Göksun Kazas� Tahsildar Heyeti: 

1326 : 1 Tahsil Memuru, Ba� Tahsildar, 3 Piyade Tahsildar. 

Göksun Kazas� Bidayet Mahkemesi: 

1326 : Reis (Naip Bey), 2 Üye, 1 Ba�kâtip. 1 Kâtip, 1 Müstantik Muavini, 

Mukavelat Muharriri, �cra Memuru. 

Göksun Kazas� �er’iye Mahkemesi: 

1326 : Reis (Naip Bey), 1 Kâtip. 

Göksun Kazas� Nüfus �daresi: 

1326 : 1 Memur, 1 Kâtip, 1 Yoklama Kâtibi. 

Göksun Kazas� Orman �daresi: 

1326 : 1 Göksun Ondal�k Memuru ve 1 And�r�n Ondal�k Memuru. 

Göksun Kazas� Ziraat Bankas� �ube Meclisi: 


Göksun Kazas� Ziraat Bankas� Memurlar�: 


Göksun Maarif �daresi 

1326 : Reis, 1 Tahrirat Kâtibi, 3 Üye. 

Göksun Kazas� Telgraf ve Posta �daresi: 

1326 : 1 Müdür, 1 Hat Çavu�u. 

Göksun Reji �daresi 

1326 : 1 Memur, 1 Ambarc�. 

777 Göksun kaza olarak sadece 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesinde mevcuttur. 


443

ORSAM 


� 

Göksun Kazas� And�r�n 779 Nahiyesi 


�SLÂH�YE KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Osman Pa�a (Kaza Müdürü) 

1285 : Sad�k Efendi 

1286 : Arslan Bey 

1287-1288 : Emin Bey 

1290 : Bekir Bey 

1293 : �smet Bey 

1295 : H�fz� Efendi 

�slâhiye Kazas� �dare Meclisi: 




�slâhiye Kazas� Dava Meclisi: 

1284 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe 

Kâtibi, Hassa Nahiyesi Zab�ta memuru, Karabeydilli Nahiyesi Zab�ta 

memuru. 

1285-1286 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat 

Kâtibi, Sand�k Emini. 

1290 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi, 

Tapu Kâtibi. 

1293-1295 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 

�slâhiye Kazas� Karabeydilli Nahiyesi 


�slâhiye Kazas� Belediye Meclisi: 

1290 : 1 Reis (�brahim Hakk� Efendi) ve 3 Üye. 

1293 : 1 Reis (Ahmet Emin Efendi), 3 Üye ve 1 Kâtip. 

�slâhiye Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1290 : 1 Reis, 1 Kâtip ve 3 Vekil (Sermayesi: 15.316 Kuru�) 


779 And�r�n Nahiyesi, 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesinden önceki salnamelerde Mara�’�n bir kazas�d�r 

ve Göksun ona ba�l� bir nahiyedir. �lgili bölümde detayl� bir �ekilde verilmi�tir. 

444


___________________________________________________________________________________�� 

BULANIK 780 KAZASI 

Kaymakam 

1284 : Mustafa Efendi (Kaza Müdürü) 




1288 : Rauf Bey 

1290 : Ahmet Nuri Efendi 

1293-1295 : Mustafa Nazif Efendi 

Bulan�k Kazas� �dare Meclisi: 






Bulan�k Kazas� Dava Meclisi: 

1284 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Muhasebe 

Kâtibi, Arazi Kâtib. 

1285-1286 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat 

Kâtibi, 1 Sand�k Emini 

1290 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Tapu Kâtibi, 

Tahrir-i Emlak Kâtibi. 

1293-1295 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi. 

Bulan�k Kazas� Belediye Meclisi: 

1290-1293 : 1 Reis (�brahim Efendi), 3 Üye ve 1 Kâtip 

1295 : 1 Reis (Münhal), 2 Üye ve 1 Kâtip. 

Bulan�k Kazas� Kibak Nahiyesi 


Bulan�k Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 


HASSA KAZASI 781 

Kaymakam 

1285 : Hac� �smail Efendi 

780 Osmaniye’nin Bahçe ilçesinin eski ad�. 

781 Hassa Kazas� 1284 y�l� ve öncesi �slâhiye Kazas�na ba�l� bir nahiyedir. 

445

ORSAM 


� 


1287-1288 : Hüsnü Bey 

1290 : Hac� Bey 

1293-1295 : Halil �brahim Bey 

Hassa Kazas� �dare Meclisi: 





Hassa Kazas� Dava Meclisi: 

1285-1286 : 1 Reis (Naip Efendi), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Mukayyidi. 

1287-1288 : 1 Reis (Naip Efendi), 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Emlak Vukuat 

Kâtibi ve Sand�k Emini. 

1290 : 1 Reis (Naip Efendi), 3 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 Nüfus Kâtibi ve 

Tapu Kâtibi. 

1293 : 1 Reis (Naip Efendi) ve 4 Mümeyyiz, 1 Dava Kâtibi, 1 �er’iye Mahkemesi 

Kâtibi, 1 Vukuat Kâtibi, 1 Sand�k Emini. 


Mahkeme Kâtibi ve Ziraat Müdürü. 

Hassa Kazas� Menafi Umumiye Sand�� Komisyonu: 

1295 : 1 Reis, 1 Kâtip ve Sand�k Emini, 1 Ziraat Müdürü ve 4 Vekil. 


446


___________________________________________________________________________________�� 

b. Askeri Te�kilat 

H. 1284 

Vilayet Askeri F�rkas� 782 

F�rka Komutan� Ferik 783 Seyit Ahmet Pa�a 

F�rka Meclisi: Reis (Miralay 784), Kaymakam 785, Binba�� (2 Adet), Kola�as� 786 (3 Adet), 

Tabur Kâtibi, Alay �mam�, Yüzba�� (3 Adet), Mülaz�m 787 (4 Adet) 

F�rka Divan� Harbi: Reis (Miralay), Binba��, Kola�as�, Mülaz�m, Ba�çavu� (2 Adet) 

Askeri Hastane Meclisi: Reis (Doktor Kaymakam), Doktor Binba��, Doktor Kola�as�, 

Cerrah, Yüzba��, Eczac� 

F�rka Ümera ve Zabitan� 788: Miralay (3 Adet), Kaymakam (3 Adet), Binba�� (5 Adet), 

Kola�as� (2 Adet) 

F�rka-i �slâhiye Ümera ve Zabitan�: Komutan Mirliva 789 �smail Pa�a 

Miralay (2 Adet), Kaymakam, Binba�� (4 Adet), Kola�as� 

Vilayet Redif 790 Alay ve Taburlar�n�n Zabitan� 

4. Alay 1. Tabur Binba��s�, 4. Alay 3. Taburu Binba��s� 

5. Alay 1. ve 2. Taburlar� Binba��s�, 5. Alay 3. ve 4. Taburlar� Binba��s� 


Vilayet Askeri Zaptiye 791 Alay� 

Halep Alay Beyi 792 Halil Bey, Alay Muhasibi 

1. Piyade Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Bölük A�as�, Muavin, 2. Bölük A�as�, 

Muavin (2 Adet), 3. Bölük A�as�, Muavin, 4. Bölük A�as�, Muavin, 5. Piyade Bölük 

A�as�, Muavin 

2. Süvari Belediye Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavin, 

2. Süvari Bölük A�as�, Muavin, 3. Süvari Bölük A�as�, Muavin (2 Adet), 4. Süvari 

Bölük A�as�, Muavin 

3. Seyyar Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 

782 F�rka: Tümen 

783 Ferik rütbesi Ordu Komutan� ise: Orgeneral, Tümen Komutan� ise: Tümgeneral rütbesine tekabül 

eder. 

784 Miralay: Albay 

785 Kaymakam: Yarbay 

786 Kola�as�: K�demli Yüzba�� 

787 Mülaz�m: ikiye ayr�l�r Mülaz�m Sani (Te�men) ve Mülaz�m Evvel (Üste�men) 

788 Binba��, yarbay, albay rütbelerinde bulunan fermanl� subaylara ümera ad� verilir. Bu rütbelerin 

alt�nda bulunanlara zabitan, üstündekilere de erkân ad� verilir. 

789 Mirliva: Tu�general 

790 1834–1836 y�llar� aras�nda kurulan, terhis olup ihtiyata geçen askerlerden olu�an ve görevleri derbentlerde 

nöbet tutmak ve kent merkezlerinde devriye gezerek iç güvenli�i sa�lamak olan ihtiyat birlikleri. 

791 Jandarma veya polis kuvveti. Tanzimat’tan sonra Memleket içi asayi� ve intizam� temin maksad� ile 

çal��an hükümet kuvveti. 

792 Alaybeyi : Alay Komutan�. 

447

ORSAM 


� 

Adet), 2. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 3. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 

Adet), 4. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 5. Seyyar Bölük A�as�, Muavini 

Adana ve Payas Sancaklar� Askeri Zaptiye Taburu 

Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, 

Muavini, 2. Süvari Bölük A�as�, Muavini 

Kozan Sanca�� Askeri Zaptiye Taburu 

Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 2. Piyade Bölük A�as�, 


Mara� Sanca�� Askeri Zaptiye Taburu 



H. 1285 

F�rka Komutan�: Ferik Hilmi Pa�a 

F�rka Meclisi: Reis (Miralay), Kaymakam, Binba�� (2 Adet), Kola�as� (3 Adet), Alay 

Kâtibi, Yüzba�� (3 Adet), �mam, Mülaz�m (3 Adet) 

F�rka Divan� Harbi: Reis (Kaymakam), Binba��, Kola�as�, Mülaz�m (2 Adet), 

Ba�çavu� 

F�rka Hastane Meclisi: Reis (Doktor Binba��), Doktor Binba��, Cerrah (2 Adet), Eczac� 

F�rka Ümera ve Zabitan�: Süvari Miralay (2 Adet), Süvari Kaymakam, Piyade Kaymakam 

(2 Adet), Süvari Binba��, Piyade Binba�� (7 Adet), Piyade Kola�as� (3 

Adet) 

F�rka-i �slâhiye Ümera ve Zabitan�: Miralay (2 Adet), Kaymakam, Binba�� (3 Adet) 

Vilayet Redif Alay ve Taburlar�n�n Ümera ve Zabitan� 

4. Alay 1. Tabur Binba��s�, 4. Alay 3. Taburu Binba��s� 



Vilayet Askeri Zaptiye Alay� 

Halep Askeri Zaptiye Alay Beyi R�za Bey, Alay Muhasibi 

1. Piyade Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Bölük A�as�, Muavin, 2. Bölük A�as�, 

Muavin (2 Adet), 3. Bölük A�as�, Muavin, 4. Bölük A�as�, Muavin, 5. Piyade Bölük 

A�as�, Muavin 

2. Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavin, 2. Süvari 

Bölük A�as�, Muavin, 3. Süvari Bölük A�as�, Muavin, 4. Süvari Bölük A�as�, Muavin 

3. Seyyar Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Seyyar Bölük A�as�, Muavini, 2. 

Seyyar Bölük A�as�, Muavini, 3. Seyyar Bölük A�as�, Muavini, 4. Seyyar Bölük A�as�, 

Muavini, 5. Seyyar Bölük A�as�, Muavini 

Adana Taburu 


448


___________________________________________________________________________________�� 

Muavini 

Urfa Taburu 


Muavini, 1. Seyyar Bölük A�as�, Muavini, 2. Seyyar Bölük A�as�, Muavini 

Mara� Taburu 

Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 2. Piyade Bölük A�as�, 

Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavini, 2. Süvari Bölük A�as�, Muavini 

Kozan Taburu 

Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavini 

H. 1286 

F�rka Komutan� Ferik Ali R�za Pa�a 

Halep F�rka Erkân�: Mirliva Hüsnü Pa�a (Halep), F�rka-i �slâhiye Komutan� Mirliva 

Hasan Pa�a (Mara�), Miralay (Halep), Kaymakam (2 Adet-Halep), Binba�� (10 Adet) 

F�rka Meclisi: Reis (Miralay), Kaymakam, Binba�� (2 Adet), Kola�as� (2 Adet), Alay 

Kâtibi, �mam, Yüzba�� (3 Adet), Mülaz�m (4 Adet) 

F�rka Divan� Harbi: Reis (Kaymakam), Binba��, Kola�as�, Yüzba��, Mülaz�m, 

Ba�çavu� 

Dikimhane Meclisi: Reis (Kaymakam), Binba��, Kola�as�, Yüzba�� (2 Adet), Mülaz�m 

F�rka Hastane Meclisi: Reis (Doktor Binba��), Doktor Kola�as� (2 Adet), Cerrah (2 

Adet), Yüzba�� (2 Adet), Mülaz�m 

Redif Taburlar� 

4. Alay 1. ve 2. Antakya Taburlar� Binba��s�, 4. Alay 3. ve 4. Hama Taburlar� 

Binba��s� 

5. Alay 1. ve 2. Halep Taburlar� Binba��s�, 5. Alay 3. ve 4. Antep Taburlar� Binba��s� 

6. Alay 1. ve 2. Adana Taburlar� Binba��s�, 6. Alay 3. ve 4. Mara� Taburlar� Binba��s�, 

Vilayet Askeri Zaptiye Taburlar� 

Askeri Zaptiye Alay Beyi Ali R�za Bey, Alay Muhasibi 

1. Halep Piyade Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavin (2 

Adet), 2. Piyade Bölük A�as�, Muavin (2 Adet), 3. Piyade Bölük A�as�, Muavin (2 

Adet), 4. Piyade Bölük A�as�, Muavin (2 Adet), 5. Piyade Bölük A�as�, Muavin (2 

Adet) 

2. Halep Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavin, 2. 

Süvari Bölük A�as�, Muavin, 3. Süvari Bölük A�as�, Muavin, 4. Süvari Bölük A�as�, 

Muavin 

3. Halep Seyyar Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Seyyar Bölük A�as�, 

Muavini (2 Adet), 2. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 3. Seyyar Bölük A�as�, 

Muavini (2 Adet), 4. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 5. Seyyar Bölük A�as�, 

Muavini (2 Adet) 

4. Adana Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 2. Süvari 

Bölük A�as�, Muavini 

449

ORSAM 


� 

5. Urfa Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari 

Bölük A�as�, Muavini, 1. Seyyar Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 2. Seyyar Bölük 

A�as�, Muavini (2 Adet) 

6. Mara� Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 2. Piyade 

Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavini, 2. Süvari Bölük A�as�, 

Muavini 

7. Kozan Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari 


8. Payas Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari 


Alay Mevcudu: Alay: 1, Tabur: 8, Piyade Bölü�ü: 11, Süvari Bölü�ü: 11, Seyyar Bölük: 

7 

H. 1287 

F�rka Komutan� ve F�rka-i �slâhiye Komutan� Mirliva Hasan Pa�a 

Halep F�rka Erkân�: Miralay (2 Adet), Kaymakam (2 Adet), Binba�� (7 Adet) 

F�rka Meclisi: Reis (Miralay), Binba�� (2 Adet), Kola�as� (2 Adet), Alay �mam�, 

Yüzba�� (2 Adet), Mülaz�m 

F�rka Divan� Harbi: Reis (Kaymakam), Binba��, Kola�as�, Yüzba�� (2 Adet), 

Mülaz�m, Ba�çavu� 

F�rka Hastane Meclisi: Reis (Doktor), Tabip Kola�as�, Doktor (3 Adet) 

Vilayet Redif Alaylar� 

Redif 5. Alay (Halep): Miralay, 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Kilis), 

3. Tabur Binba��s� (Antep) 

Redif 4. Alay (Antakya): Miralay, 1. Tabur Binba��s�, 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 3. 

Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Urfa), Binba�� (Elbistan) 


Reis (Alay Beyi), Alay Muhasebecisi, 

Halep Piyade Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Bölük A�as� (Antep), Muavin, 2. 

Bölük A�as�, Muavin (2 Adet), 3. Bölük A�as� (Antakya), Muavin, 4. Bölük A�as�, 

Muavin, 5. Bölük A�as�, Muavin 

Halep Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Bölük A�as� (Antakya), Muavin, 2. 

Bölük A�as�, Muavin, 3. Bölük A�as�, Muavin, 4. Bölük A�as�, Muavin, 5. Bölük 

A�as� (Mare), Muavin 

Halep Seyyar Süvari Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Bölük A�as�, Muavini (2 

Adet), 2. Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 3. Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 4. Bölük 

A�as�, Muavini (2 Adet), 5. Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 

Urfa Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari 

Bölük A�as�, Muavini, Seyyar 1. Bölük A�as�, Muavini (2 Adet), 2. Bölük A�as�, 

Muavini (2 Adet) 

Mara� Taburu: Tabur A�as�, Muhasibi, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 2. Piyade 

Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavini, 2. Süvari Bölük A�as�, Muavini 

450


___________________________________________________________________________________�� 

H. 1288 

F�rka Komutan� Ferik Nusret Pa�a 

F�rka-i �slâhiye Komutan� Mirliva Kâ�if Pa�a 

Halep F�rkas� Erkân�: Miralay (2 Adet), Kaymakam (3 Adet), Binba�� (8 Adet), Alay 

Emini 

F�rka Meclisi: Reis (Miralay), Kaymakam, Binba�� (2 Adet), Kâtip, Kola�as�, Yüzba�� 

(2 Adet) 

F�rka Divan� Harbi: Reis (Kaymakam), Binba��, Kola�as�, Yüzba��, Mülaz�m (2 Adet), 

Ba�çavu� 

F�rka Hastane Meclisi: Reis (Kola�as� Doktor), Doktor Kola�as�, Birinci Cerrah, 

Cerrah, Birinci Eczac�, Hastane Memuru (Yüzba��) 

Vilayet Redif Alaylar� 

Redif 5. Alay (Halep): Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Münhal), 2. Tabur 

Binba��s� (Kilis-Münhal), 3. Tabur Binba��s� (Antep), 4. Tabur Binba��s� (Urfa) 

Redif 4. Alay: Miralay (Antakya), 1. Tabur Binba��s� 

Redif 6. Alay: 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur 

Binba��s� (Elbistan) 


Alay Beyi, �dare Emini 

Halep Piyade Taburu: Tabur A�as�, Hesap Emini (Halep), 1. Bölük A�as� (Antep), 

Muavin (Halep), 2. Bölük A�as� (Halep), Muavin (Halep), 3. Bölük A�as� (Bilan), 

Muavin (Antakya), 4. Bölük A�as� (Halep), Muavin (Halep), 5. Bölük A�as� (�dlip), 

Muavin (Halep), 6. Bölük A�as� (Halep), Muavin (Halep) 

Halep Süvari Taburu: TaburA�as�, Hesap Emini (Halep), 1. Bölük A�as� (Kilis), 

Muavin (Antep), 2. Bölük A�as� (Halep), Muavin (Halep), 3. Bölük A�as� (Antakya), 

Muavin (Cisr-i �u�ûr), 4. Bölük A�as�, Muavin (Reyhanîye), 5. Bölük A�as� (Bilan), 

Muavin (Halep), 6. Bölük A�as� (Halep), Muavin (Halep), 7. Bölük A�as� (Mare), 

Muavin (�dlip), 8. Bölük A�as� (Halep), Muavin (Bâb) 

Mara� Taburu: Tabur A�as�, Hesap Emini (Mara�), Piyade 1. Bölük A�as� (Mara�), 

Muavin (Mara�), 2. Bölük A�as� (Mara�), Muavin (Mara�), 3. Bölük A�as� (Zeytun), 

Muavin (�slâhiye), Süvari 1. Bölük A�as� (Mara�), Muavin (Mara�), 2. Bölük A�as� 

(Mara�), Muavin (Mara�), 3. Bölük A�as� (Elbistan), Muavin (Zeytun), 4. Bölük 

A�as� (�slâhiye), Muavin (�slâhiye), 5. Bölük A�as� (And�r�n), Muavin (Bulan�k), 6. 

Bölük A�as� (Pazarc�k), Muavin (Pazarc�k) 

Urfa Taburu: Tabur A�as�, Hesap Emini, 1. Piyade Bölük A�as� (Urfa), Muavini 

(Urfa), 2. Bölük A�as� (Birecik), Muavini (Rumkale), 1. Süvari Bölük A�as� (Urfa), 

Muavini (Urfa), 2. Bölük A�as� (Rumkale), Muavini (Birecik), 3. Bölük A�as� 

(Suruç), Muavini (Suruç) 

Zor Taburu: Tabur A�as�, Hesap Emini, 1. Piyade Bölük A�as� (Dir), Muavini (Dir), 

2. Bölük A�as� (Dir), Muavini (Dir) 

1. Seyyar Taburu: Tabur A�as� (Halep), Hesap Emini, 1. Bölük A�as�, Muavini, 2. 

Bölük A�as�, Muavini, 3. Bölük A�as�, Muavini, 4. Bölük A�as�, Muavini 

2. Seyyar Taburu: Tabur A�as� (Zor), Hesap Emini, 1. Bölük A�as� (Zor), Muavini 

451

ORSAM 


� 

(Zor), 2. Bölük (Zor) A�as�, Muavini (Zor), 3. Bölük A�as� (Zor), Muavini (Zor), 4. 

Bölük A�as� (Zor), Muavini (Zor) 

3. Seyyar Taburu: Tabur A�as� (Halep), Hesap Emini, 1. Bölük A�as�, Muavini 

(Zor), 

2. Bölük A�as� (Zor), Muavini (Zor), 3. Bölük A�as� (Zor), Muavini (Zor), 4. Bölük 

A�as� (Halep), Muavini (Zor) 

Vilayet Alay� Mevcudu: 1 Alay, 8 Tabur, 12 Piyade Bölü�ü, 17 Süvari Bölü�ü, 

12 Seyyar Bölük 

H. 1290 

F�rka Komutan� Ferik Kas�m Pa�a 

Mirliva Mazhar Pa�a 

F�rka Meclisi: Reis (Miralay), Kaymakam (2 Adet), Binba�� (2 Adet), Alay Emini, 

Kola�as� (3 Adet), Yüzba�� (3 Adet) 

F�rka Divan� Harbi: Reis (Kaymakam), Binba��, Kola�as�, Yüzba��, Mülaz�m, 

Ba�çavu� 

F�rka Hastane Meclisi: Reis (Tabip Kola�as�), Tabip (2 Adet), Eczac�, Cerrah, 

Hastalar A�as� (Yüzba��) 

F�rka Ümera ve Zabitan�: 

5. Piyade Alay�: Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Alay Emini (�stanbul), 

Ba�kâtip (Halep), 1. Tabur (Mara�): Binba��, Kola�as� (2 Adet), Tabur Kâtibi, Cerrah; 

3. Tabur (Meskene): Binba��, Kola�as� (2 Adet), Tabur Kâtibi, Cerrah 

6. Piyade Alay�: Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Alay Emini (Halep) 

1. Tabur (Urfa): Binba��, Kola�as� (2 Adet), Tabur Kâtibi, Cerrah, Eczac�; 2. Tabur 

(Halep): Binba��, Kola�as� (2 Adet), Tabip, Cerrah; 3. Tabur (Halep): Binba��, 

Kola�as� (2 Adet), Tabur Kâtibi, Cerrah, Eczac� 

2. Süvari Alay� (Halep): Miralay (�slah F�rkas� Komutan Vekili), Kaymakam, 

Binba�� (2 Adet), Kola�as�, Kola�as� (Urfa), Baytar Kola�as� (2 Adet), Alay Kâtibi, 

�kinci Kâtip, Tabip, Cerrah 

Topçu Taburu 

Binba��, Kâtip, Yüzba�� 

Redif 4. Alay (Antakya): Miralay, 1. Tabur Binba��s�, Kola�as�, Kâtip, Binba�� 

(�dlip), Kola�as� (�dlip-2 Adet), Kâtip (�dlip) 

Redif 5. Alay: Miralay, Alay Kâtibi, 1. Tabur Binba��s�, Binba��, Kola�as�, Tabur 

Kâtibi; 2. Tabur Binba��s� (Kilis), Kola�as�, Tabur Kâtibi; 3. Tabur Binba��s� (Antep), 

Kola�as� (2 Adet), Tabur Kâtibi; 4. Tabur Binba��s� (Urfa), Kola�as�, Tabur Kâtibi 

Vilayet Zaptiye Alay� �daresi 

Reis (Alay Beyi), Tabur A�as�, �dare Emini, Hesap Emini, Bölük A�as� (2 Adet), 

Muavin 

Alay Ümera ve Zabitan�: Alay Beyi, �dare Emini, Halep Piyade Taburu A�as�, 

Hesap Emini, 1. Bölük A�as�, Muavin, 2. Bölük A�as�, Muavin, 3. Bölük A�as�, 

Muavin, 4. Bölük A�as�, Muavin, 5. Bölük A�as�, Muavin, 6. Bölük A�as�, Muavin, 

8. Süvari Bölük A�as� 

452


___________________________________________________________________________________�� 

Süvari Taburu: Süvari Tabur A�as�, Hesap Emini, 1. Bölük A�as�, Muavin, 2. Bölük 

A�as�, Muavin, 3. Bölük A�as�, Muavin, 4. Bölük A�as�, Muavin, 5. Bölük A�as�, 

Muavin, 6. Bölük A�as�, Muavin, 7. Bölük A�as�, Muavin 

Mara� Taburu: Mara� Taburu A�as�, Hesap Emini, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 

2. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavini, 2. Süvari Bölük 

A�as�, Muavini, 3. Süvari Bölük A�as�, Muavini, 4. Süvari Bölük A�as�, Muavini 

Urfa Taburu: Urfa Taburu A�as�, Hesap Emini, 1. Piyade Bölük A�as�, Muavini, 2. 

Piyade Bölük A�as�, Muavini, 1. Süvari Bölük A�as�, Muavini, 2. Süvari Bölük 

A�as�, Muavini, 3. Süvari Bölük A�as�, Muavini 

Vilayet Seyyar Taburu: Tabur A�as�, Hesap Emini, 1. Bölük A�as�, Muavini, 2. 

Bölük A�as�, Muavini, 3. Bölük A�as�, Muavini, 

H. 1293 

Komutan Vekili ve F�rka-i �slâhiye Komutan�: Mirliva Ahmet Mazhar Pa�a (Halep), 

Kurmay Ba�kan� Kaymakam (Halep) 

Halep Askeri F�rkas� Erkân ve Ümeras� 

Piyade 2. Alay: Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. 

Tabur Binba��s� (Meskene), 3. Tabur Binba��s� (Dir), Alay Emini (Halep) 

Piyade 5. Alay: Miralay (Mara�), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Feke), 2. 

Tabur Binba��s� (Mara�), 3. Tabur Binba��s� (Halep) 

Piyade 6. Alay: Miralay (Halep), 3. Tabur Binba��s� (Urfa) 

Redif 4. Alay: Miralay (Antakya), 1. Tabur Binba��s� (2 Adet-Antakya), 2. Tabur 

Binba��s� (Münhal), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Münhal) 

Redif 5. Alay: Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (2 Adet-Halep), 2. Tabur Binba��s� 

(Kilis), 3. Tabur Binba��s� (Antep), 4. Tabur Binba��s� (Urfa) 

Redif 6. Alay: Miralay (Adana), 3. Tabur Binba��s� (Mara�) 


Alay Beyi, �dare Emini 

1. Piyade Taburu: Tabur A�as� (Halep), Hesap Emini (Halep), 1. Bölük A�as� (Halep), 

1. Bölük Muavini (Antakya), 1. Bölük Jurnal Emini (Antep), 2. Bölük A�as� (Halep), 

2. Bölük Muavini (Halep), 2. Bölük Jurnal Emini (Halep), 3. Bölük A�as� (Kilis), 

3. Bölük Muavini (Halep), 3. Bölük Jurnal Emini (Bilan), 4. Bölük A�as� (Halep), 1. 

Bölük Muavini (Halep), 4. Bölük Jurnal Emini (Halep), 5. Bölük A�as� (Bâb), 5. Bölük 

Muavini (Halep), 5. Bölük Jurnal Emini (�dlip), 6. Bölük A�as� (Halep), 6. Bölük 

Muavini (Halep), 6. Bölük Jurnal Emini (Halep) 

Süvari Taburu: Tabur A�as� (Halep), Hesap Emini (Halep), 1. Bölük A�as� (Mare), 

1. Bölük Muavini (Antep), 1. Bölük Jurnal Emini (Mare), 2. Bölük A�as� (Halep), 2. 

Bölük Muavini (Halep), 2. Bölük Jurnal Emini (Halep), 3. Bölük A�as� (Antakya), 3. 

Bölük Muavini (Cisr-i �u�ûr), 3. Bölük Jurnal Emini (Antakya), 4. Bölük A�as� 

(�dlip), 1. Bölük Muavini (�skenderun), 4. Bölük Jurnal Emini (�dlip), 5. Bölük A�as� 

(�zziye), 5. Bölük Muavini (Reyhanîye), 5. Bölük Jurnal Emini (Bilan), 6. Bölük A�as� 

(Halep), 6. Bölük Muavini (Halep), 6. Bölük Jurnal Emini (Halep), 7. Bölük A�as� 

453

ORSAM 


� 

(Halep), 7. Bölük Muavini (�dlip), 7. Bölük Jurnal Emini (Kilis), 8. Bölük A�as� (Antep), 

8. Bölük Muavini (Kilis), 8. Bölük Jurnal Emini (Bâb) 

Seyyar Taburu: Tabur A�as� (Halep), Hesap Emini (Halep), 1. Bölük A�as� (Halep), 

1. Bölük Muavini (Halep), 1. Bölük Jurnal Emini (Halep), 2. Bölük A�as� (Halep), 2. 

Bölük Muavini (Halep), 2. Bölük Jurnal Emini (Halep) 

Mara� Sanca�� Taburu: Tabur A�as� (Mara�), Hesap Emini (Mara�), 1. Piyade Bölük 

A�as� (Mara�), 1. Piyade Bölük Muavini (Mara�), 1. Piyade Bölük Jurnal Emini (Mara�), 

2. Piyade Bölük A�as� (Mara�), 2. Piyade Bölük Muavini (Pazarc�k), 2. Piyade 

Bölük Jurnal Emini (And�r�n), 1. Süvari Bölük A�as� (Mara�), 1. Süvari Bölük Muavini 

(And�r�n), 1. Süvari Bölük Jurnal Emini (Pazarc�k), 2. Süvari Bölük A�as� (�slâhiye), 

2. Süvari Bölük Muavini (Hassa), 2. Süvari Bölük Jurnal Emini (�slâhiye), 3. 

Süvari Bölük A�as� (Elbistan), 3. Süvari Bölük Muavini (Bulan�k), 3. Süvari Bölük 

Jurnal Emini (Elbistan), 4. Süvari Bölük A�as� (Zeytun), 4. Süvari Bölük Muavini 

(Mara�), 4. Süvari Bölük Jurnal Emini (Zeytun) 

Urfa Sanca�� Taburu: Tabur A�as� (Urfa), Hesap Emini (Urfa), 1. Piyade Bölük 

A�as� (Urfa), 1. Piyade Bölük Muavini (Urfa), 1. Piyade Bölük Jurnal Emini (Urfa), 2. 

Piyade Bölük A�as� (Birecik), 2. Piyade Bölük Muavini (Rumkale), 2. Piyade Bölük 

Jurnal Emini (Birecik), 1. Süvari Bölük A�as� (Urfa), 1. Süvari Bölük Muavini (Urfa), 

1. Süvari Bölük Jurnal Emini (Urfa), 2. Süvari Bölük A�as� (Rumkale), 2. Süvari Bölük 

Muavini (Urfa), 2. Süvari Bölük Jurnal Emini (Rumkale), 3. Süvari Bölük A�as� 

(Suruç), 3. Süvari Bölük Muavini (Suruç), 3. Süvari Bölük Jurnal Emini (Urfa), 3. 

Seyyar Bölük A�as� (Urfa), 3. Seyyar Bölük Muavini (Urfa), 3. Seyyar Bölük Jurnal 

Emini (Münhal) 

H. 1299 

5. Ordu Halep F�rkas� Komutan� Vekili Mirliva Mehmet Ali Pa�a (Halep), Kurmay 

Ba�kan� Kaymakam (Halep) 

27. Süvari Alay� (Halep): Miralay (Münhal), Kaymakam, Birinci Binba��, �kinci Binba��, 

Ba� Baytar Binba��, Alay Emini 

Nizamiye 36. Piyade Alay�: Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur 

Binba��s� (Halep) 

Nizamiye 37. Piyade Alay�: Kaymakam (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 3. Tabur 

Binba��s� (Dir), Alay Emini (Halep) 

Nizamiye 40. Piyade Alay�: Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 2. Tabur 

Binba��s� (Feke) 

1. Seyyar Topçu Taburu: Binba�� (Halep), Baytar Binba�� (Halep) 

Halep Hastanesi: Birinci Tabip (Münhal), �kinci Tabip Kola�as�, Müdür Kola�as�, 

Süvari Tabip, Birinci Eczac�, Tabip Yüzba��, �kinci Eczac�, Birinci Cerrah, Tabip Kola�as�, 

�kinci Cerrah, Cerrah (2 Adet), �mam, Kâtip, Süvari Cerrah�, Piyade Cerrah�, 

Taliye Cerrah� 

Vilayet Redif Taburlar� 

5. Ordu Redif Mukaddem 12. Kolordu 24. F�rka 

F�rka Komutan Vekili Mirliva Hac� Arif Pa�a (Halep) 

454


___________________________________________________________________________________�� 

47. Liva Komutan Vekili …….. 

93. Halep Alay�: Miralay, Kaymakam, 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis Taburu 

Binba��s�, 3. Antakya Taburu Binba��s�, 4. �skenderun Taburu Binba��s� 

94. Lazkiye Alay�: 3. �dlip Taburu Binba��s�, 4. Mare Taburu Binba��s� 

48. Liva Komutan Vekili Miralay Mustafa Sati’ Bey (Urfa) 

95. Urfa Alay�: Miralay, Kaymakam, 1. Urfa Taburu Binba��s�, 2. Antep Taburu Binba��s�, 

3. Mara� Taburu Binba��s�, 4. Birecik Taburu Binba��s� 

96. Adana Alay�: 3. Elbistan Taburu Binba��s� 

5. Ordu Redif Tali 38. Kolordu 136. F�rka 

Komutan� Ferik Hüseyin Vasfi Pa�a (Urfa) 





143. Urfa Alay�: Kaymakam, 1. Urfa Taburu Binba��s�, 2. Antep Taburu Binba��s�, 3. 

Mara� Taburu Binba��s�, 4. Birecik Taburu Binba��s� 

144. Adana Alay�: Kaymakam (Elbistan), 3. Elbistan Taburu Binba��s� 

Vilayet Jandarma Alay� 

Jandarma Komutan Vekili Miralay Tahir Bey 

Alay Emini 

Süvari Taburu: Binba��, Tabur Kâtibi 

Piyade Taburu: Binba��, Tabur Kâtibi 

H. 1300 

5. Ordu Halep F�rkas� 

Komutan Vekili Mirliva Mehmet Ali Pa�a (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Kaymakam (Halep) 

27. Süvari Alay� (Halep): Miralay (Münhal), Kaymakam, Birinci Binba��, �kinci Binba��, 

Ba� Baytar Binba��, Alay Emini 

Nizamiye 36. Piyade Alay�: Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur 

Binba��s� (Halep) 


Binba��s� (Dir), Alay Emini (Halep) 

Nizamiye 40. Piyade Alay�: Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 2. Tabur 

Binba��s� (Feke) 


Halep Hastanesi: Birinci Tabip (Münhal), �kinci Tabip Kola�as�, Müdür Kola�as�, 

Süvari Tabip, Birinci Eczac�, Tabip Yüzba��, �kinci Eczac�, Birinci Cerrah, Tabip Kola�as�, 

�kinci Cerrah, Cerrah (2 Adet), �mam, Kâtip, Süvari Cerrah�, Piyade Cerrah�, 

Taliye Cerrah� 

455

ORSAM 


� 


5. Ordu Redif Mukaddem 12. Kolordu 24. F�rka 

Komutan Vekili Mirliva Hac� Arif Pa�a (Halep) 









5. Ordu Redif Tali 38. Kolordu 136. F�rka 

Komutan� Ferik Hüseyin Vasfi Pa�a (Urfa) 







144. Adana Alay�: Kaymakam (Elbistan), 3. Elbistan Taburu Binba��s� 


Jandarma Komutan� Mirmiran 793 �ahin Pa�a 

Merkez Süvari Binba��s�, Merkez Piyade Binba��s�, Alay Emini, Polis Yüzba��s� 

Alay�n Toplam Mevcudu 

Rütbe Binba�� Kola�as� Yüzba�� Mülaz�m Polis Nefer 

Adet 3 2 22 44 80 1.441 

H. 1302 



Kurmay Ba�kan� Mirliva Refet Pa�a (Halep) 

793 Osmanl� ta�ra te�kilat�nda en büyük idarî birim olan eyaletin askerî ve idarî bak�mdan en üst düzey 

yetkilisine mîrmîrân ya da beylerbeyi denmektedir. Beylerbeyilere ayn� zamanda “vali” de denmekteydi. 

Bununla birlikte “vali” teriminin kullan�l��, daha çok XIX. yüzy�lda, idarî te�kilatta yap�lan 

birtak�m de�i�iklikler sonucunda yayg�nl�k kazanm��t�r. Bkz. Mehmet �p�irli, “Beylerbeyi”, D�A, VI, 

�stanbul 1992, s.69. 

456


___________________________________________________________________________________�� 

27. Süvari Alay� (Halep) 

Miralay, Kaymakam, Birinci Binba��, �kinci Binba��, Ba� Baytar Binba��, Alay Emini 

Nizamiye 36. Piyade Alay�: Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� 

(Zor), 4. Tabur Binba��s� (Halep), Alay Emini (Halep) 


Binba��s� (Halep), Alay Emini (Halep) 

Nizamiye 40. Piyade Alay�: 1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 2. Tabur Binba��s� (Halep) 


Halep Askeri Hastanesi: Birinci Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Kola�as�, Müdür 

Kola�as�, Birinci Eczac�, Birinci Cerrah, �kinci Eczac�, �mam, Kâtip 


5. Kolordu Redif Mukaddem 12. Kolordu 24. F�rka 


47. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Safvet Pa�a (Halep) 

93. Halep Alay�: Miralay (Münhal), Kaymakam, 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis 

Taburu Binba��s�, 3. Antakya Taburu Binba��s�, 4. �skenderun Taburu Binba��s� 






5. Kolordu Redif Talia 38. Kolordu 136. F�rka 

Komutan� Ferik �akir Pa�a (Urfa) 

71. Liva Komutan� Mirliva Naci Pa�a 

141. Halep Alay�: Kaymakam, 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis Taburu Binba��s�, 

3. Antakya Taburu Binba��s�, 4. �skenderun Taburu Binba��s� 


72. Liva 



144. Adana Alay�: Kaymakam, 3. Elbistan Taburu Binba��s� 


Jandarma Komutan� Miralay (Münhal) 

Merkez Süvari Binba��s�, Merkez Piyade Binba��s�, Alay Emini 

457

ORSAM 


� 


Rütbe Binba�� Tabur Kâtibi Yüzba�� Mülaz�m Nefer 

Adet 4 4 22 44 1.444 

Polisler: Polis Yüzba��s�, Polis (80 Adet) 

H. 1303 

ASKER� FIRKA 




Miralay, Kaymakam, Birinci Binba��, �kinci Binba��, Ba� Baytar Binba��, Alay Emini 

Nizamiye 36. Piyade Alay� 

Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur Binba��s� 

(Zor), Alay Emini (Halep) 


Kaymakam (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 3. Tabur Binba��s� (Halep), Alay 

Emini (Halep) 


1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 2. Tabur Binba��s� (Halep) 

1. Seyyar Topçu Taburu 

Binba�� (Halep), Baytar Binba�� (Halep) 

Halep Askeri Hastahanesi 

Birinci Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Kola�as�, Üçüncü Tabip Kola�as�, Müdür 

Kola�as�, Birinci Eczac�, Birinci Cerrah, �kinci Eczac�, �kinci Cerrah, �mam, Kâtip 


5. Kolordu Redif Mukaddem 12. Kolordu 24. F�rka 

Komutan Vekili Mirliva Hac� Arif Pa�a 


93. Halep Alay� 

Miralay (Münhal), Kaymakam, 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis Taburu Binba��s�, 


94. Lazkiye Alay� 

3. �dlip Taburu Binba��s�, 4. Mare Taburu Binba��s� 


95. Urfa Alay� 

Miralay, Kaymakam, 1. Urfa Taburu Binba��s�, 2. Antep Taburu Binba��s�, 3. Mara� 

Taburu Binba��s�, 4. Birecik Taburu Binba��s� 

458


___________________________________________________________________________________�� 

96. Adana Alay� 

3. Elbistan Taburu Binba��s� 

5. Ordu Redif TaliA 38. Kolordu 136. F�rka 

Komutan� Ferik �akir Pa�a (Urfa) 

71. Liva Komutan� Mirliva Naci Pa�a 


Kaymakam, 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis Taburu Binba��s�, 3. Antakya Taburu 

Binba��s�, 4. �skenderun Taburu Binba��s� 



72. Liva 


Kaymakam, 1. Urfa Taburu Binba��s�, 2. Antep Taburu Binba��s�, 3. Mara� Taburu 

Binba��s�, 4. Birecik Taburu Binba��s� 


Kaymakam, 3. Elbistan Taburu Binba��s� 


Jandarma Komutan� Miralay Agâh Bey 

Merkez Süvari Taburu Binba��s�, Piyade Taburu Binba��s�, Alay Emini 


Rütbe Binba�� Tabur Kâtibi Yüzba�� Mülaz�m Nefer 

Adet 4 4 23 46 1.477 

H. 1305 


5. Ordu 10. Halep F�rkas� 

Komutan� Ferik Ali Sar�m Pa�a (Halep) 

10. F�rka Kurmay Ba�kan� Binba�� (Halep) 

20. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Ali Pa�a (Halep) 


Miralay, Kaymakam, Binba��, Ba� Baytar Binba��, Alay Emini 


Miralay (Siroz), Kaymakam (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 4. Tabur Binba��s� 

(Halep) 


Miralay (Dir), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 3. Tabur Binba��s� (Zor), Alay Emini (Halep) 


459

ORSAM 


� 

Miralay (Halep), Kaymakam (�am), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� 

(Halep) 


Binba�� (Halep) 


Birinci Tabip Binba��, Müdür Kola�as�, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, Kâtip, Birinci 

Eczac�, �kinci Eczac�, �mam 

Vilayet Redif Te�kilat� 

5. Kolordu Redif S�n�f� Mukaddem 24. F�rka 

Komutan Vekili Mirliva Hac� Arif Pa�a 

47. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Safvet Pa�a 


Miralay, Kaymakam, 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis Taburu Binba��s� (Münhal), 




48. Liva Komutan� Mirliva �smail Pa�a (Urfa) 

95. Urfa Mukaddem Alay� 

Miralay, Kaymakam, 1. Urfa Taburu Binba��s�, 2. Antep Taburu Binba��s�, 3. Mara� 

Taburu Binba��s�, 4. Birecik Taburu Binba��s� (Münhal) 

96. Adana Mukaddem Alay� 

1. Adana Taburu Binba��s�, 2. Tarsus Taburu Binba��s�, 3. Elbistan Taburu Binba��s�, 

4. Kozan Taburu Binba��s� 

5. Kolordu 36. Redif Talia F�rkas� 

Komutan� Ferik (Münhal) (Urfa) 

71. Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a 


Kaymakam (Antakya), 1. Halep Taburu Binba��s�, 2. Kilis Taburu Binba��s�, 3. Antakya 

Taburu Binba��s�, 4. �skenderun Taburu Binba��s� 



72. Liva Komutan� Mirliva Naci Pa�a (Adana) 

143. Urfa Tali Alay� 

Kaymakam, 1. Urfa Taburu Binba��s�, 2. Antep Taburu Binba��s�, 3. Mara� Taburu 

Binba��s�, 4. Birecik Taburu Binba��s� 


Kaymakam, 1. Adana Taburu Binba��s�, 2. Tarsus Taburu Binba��s�, 3. Elbistan Taburu 

Binba��s�, 4. Kozan Taburu Binba��s� 

460


___________________________________________________________________________________�� 


Jandarma Komutan� Miralay Ferit Bey 

Merkez Süvari Taburu Binba��s�, Piyade Taburu Binba��s�, Alay Emini 


Rütbe Binba�� Tabur Kâtibi Yüzba�� Mülaz�m Tahsildar ve Nefer 

Adet 4 4 23 46 1.582 

H. 1306 


5. Ordu 10. F�rka 

Komutan� Ferik Ali Sar�m Pa�a (Halep) 


20. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Ali Pa�a (Mara�) 


Miralay, Kaymakam, Binba��, Alay Emini (Münhal) 


Miralay (Siroz), Kaymakam (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� 

(Zeytun) 


2. Tabur Binba��s� (Zor), 3. Tabur Binba��s� (Halep), Alay Emini (Halep) 


Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Feke), 2. Tabur Binba��s� (Halep) 


Kaymakam (Halep), Binba�� (Halep) 

24. Mukaddem Redif F�rkas� 



93. Halep Mukaddem Alay� 


(Kilis), 3. Tabur Binba��s� (Antakya), 4. Tabur Binba��s� (�skenderun) 

94. Lazkiye Mukaddem Alay� 

Miralay (Lazkiye), Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� 

(Cebele), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 

48. Liva Komutan� Mirliva �smail Hakk� Pa�a (Urfa) 


Miralay (Urfa), Kaymakam (Urfa), 1. Tabur Binba��s� (Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Antep), 

3. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Birecik) 

461

ORSAM 


� 


Miralay (Adana), Kaymakam (Adana), 1. Tabur Binba��s� (Adana), 2. Tabur Binba��s� 

(Tarsus), 3. Tabur Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Kozan) 

5. Kolordu 36. Redif Talia F�rkas� 

Komutan� Ferik Mustafa Cavit Pa�a (Urfa) 

71. Talia Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a (Lazkiye) 


Kaymakam (Antakya), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Kilis), 3. Tabur 

Binba��s� (Antakya), 4. Tabur Binba��s� (�skenderun) 


Kaymakam (�dlip), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 3. Tabur 

Binba��s� (Lazkiye), 4. Tabur Binba��s� (Lazkiye) 

72. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Naci Pa�a (Adana) 

143. Urfa Talia Alay� 

Kaymakam (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Antep), 3. Tabur 

Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Birecik) 


Kaymakam (Elbistan), 1. Tabur Binba��s� (Adana), 2. Tabur Binba��s� (Tarsus), 3. 

Tabur Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Kozan) 


Birinci Tabip Vekili Binba��, �kinci Tabip Sa� Kola�as�, Üçüncü Tabip Sol Kola�as�, 

Müdür Sol Kola�as�, Kâtip, Birinci Eczac�, Birinci Cerrah, �kinci Eczac�, �kinci Cerrah, 

Üçüncü Eczac�, Üçüncü Cerrah, �mam 


Jandarma Komutan� Miralay Mehmet Ferit Bey 

�dare Emini 

1. Piyade Taburu (Halep) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Yüzba��s� (Antep), 1. Piyade Mülaz�m Evveli, 1. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antep), 3. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli (Bilan), 4. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük 

Mülaz�m Sanisi 

2. Süvari Tabur (Halep) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli (Mare), 2. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 3. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (�skenderun), 4. Bölük Yüzba��s� (Bâb), 4. Bölük Mülaz�m Evveli, 

4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Cebel-i Sem’ân), 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Harim), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Mülaz�m Ev- 

462


___________________________________________________________________________________�� 

veli, 7. Bölük Mülaz�m Sanisi, 8. Bölük Yüzba��s�, 8. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 

8. Bölük Mülaz�m Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s� (Münhal-Rakka), 9. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Rakka), 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (Meskene) 

3. Tabur (Mara�) 

Binba��, Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Yüzba��s�, Piyade 1. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Münhal), Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Elbistan), 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� (Elbistan), 1. 

Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölü�ü 

Yüzba��s� (Pazarc�k), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Sanisi, 3. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü- 

�ü Mülaz�m Sanisi (Münhal-And�r�n) 

4. Tabur (Urfa) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s�, 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� (Suruç), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli 

(Birecik), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari Bölü�ü 

Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� 

(Rumkale), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi 

Jandarma Alay� Ümera ve Zabitan Mevcudu 

Birlik 

Süvari Piyade Toplam 

1. Piyade Taburu 0 328 3281 

2. Süvari Taburu 433 0 433 

3. Mara� Taburu 146 127 274 

4. Urfa Taburu 97 128 226 

Tahsil F�rkas� Bölü�ü 55 46 101 

Vilayet Merkezinde Geçici Görevliler 0 40 40 

Toplam 742 670 1402 

H. 1307 


5. Ordu Nizamiye 10. F�rkas� 

Komutan Ferik Ali Sar�m Pa�a (Halep) 




Miralay, Kaymakam, Binba��, Alay Emini (Münhal) 


Miralay (Siroz), Kaymakam (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� 

(Zeytun) 



463

ORSAM 


� 


Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Feke), 2. Tabur Binba��s� (Halep) 

Seyyar 1. Alay 1. Topçu Taburu 


24. Mukaddem Redif F�rkas� 


47. Liva Komutan� Mirliva Musa Kaz�m Pa�a (Halep) 





Miralay (Lazkiye), Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� 

(Cebele), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 

48. Liva Komutan� Mirliva �smail Hakk� Pa�a (Urfa) 







5. Ordu 36. Redif Talia F�rkas� 

Komutan� Ferik Mustafa Cavit Pa�a (Urfa) 

71. Talia Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a (Lazkiye) 





Kaymakam (�dlip), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� (Cebele), 3. Tabur 

Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 

72. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Naci Pa�a (Adana) 







Askeri Hastahane 

Birinci Tabip Vekili Binba��, �kinci Tabip Kola�as�, Üçüncü Tabip Kola�as�, Müdür, 

Kâtip, Birinci Eczac�, Birinci Cerrah, �kinci Eczac�, �kinci Cerrah, Üçüncü Eczac�, 

Üçüncü Cerrah, �mam 

464


___________________________________________________________________________________�� 



�dare Emini 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Yüzba��s� (Antep), 1. Piyade Mülaz�m Evveli (Mara�), 

1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Antakya), 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antep), 

3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Mara�), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 5. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi 

2. Süvari Tabur (Halep) 


Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli (Mare), 2. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 3. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (�skenderun), 4. Bölük Yüzba��s� (Bâb), 4. Bölük Mülaz�m Evveli, 

4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s� (Münbiç), 5. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cebel-i Sem’ân), 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Harim), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 7. Bölük Mülaz�m Sanisi, 8. Bölük Yüzba��s� (Mara�), 8. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Bilan), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 9. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Rakka), 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (Meskene) 



(Münhal), Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari 

Bölü�ü Mülaz�m Evveli (And�r�n), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 3. 

Süvari Bölü�ü Yüzba��s� (Elbistan), 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü 

Mülaz�m Sanisi (Münhal) 



Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� (Suruç), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli 

(Birecik), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari Bölü�ü 

Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Süvari Bölü�ü 

Yüzba��s� (Rumkale), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Sanisi 

Jandarma Alay� Genel Mevcudu 

Rütbe 

Alay 

�dare Tabur 

Mülaz�m 

Binba�� Yüzba�� 

Komutan� Emini Kâtibi Evvel 

Mülaz�m 

Sani 

Tahsildar ve 

Silahendaz794 Neferi 

Muvakkat 

Piyade 

Neferi 

Toplam 

Adet 1 4 1 4 23 22 22 1.283 40 1.402 

794 Tüfekli asker. 

465

ORSAM 


� 

H. 1308 



Komutan� Ferik Sabit Pa�a (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Albay 

19. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Lütfi Pa�a (Halep) 



Miralay, Kaymakam, 1. Binba��, 2. Binba�� (Münhal), Alay Emini (Münhal), Alay 

Kâtibi 

36. Piyade Alay� 

Kaymakam (Mara�), Alay Emini (Halep), Alay Kâtibi (Halep), 1. Tabur Binba��s� 

(Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 




Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Feke), 2. Tabur Binba��s� (Halep), Alay Emini 

(Halep) 


Baytar Kaymakam (Halep), Tabur Binba��s� (Halep) 

5. Ordu 24. Halep Redif Mukaddem F�rkas� 



48. Liva Komutan� Mirliva Necip Pa�a (Urfa) 





Miralay (Lazkiye), Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur Binba- 

��s� (Halep), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 







5. Ordu 36. Redif Talia F�rkas� 

Komutan� Ferik �evket Pa�a 

466


___________________________________________________________________________________�� 

71. Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a (Lazkiye) 

72. Liva Komutan� Mirliva Ahmet Naci Pa�a (Adana) 

141. Halep Talia Alay� 



142. Lazkiye Talia Alay� 

Kaymakam (�dlip), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� (Halep), 3. Tabur 

Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 




144. Adana Talia Alay� 




Birinci Tabip Kaymakam, Tabip Sa� Kola�as�, Tabip Sol Kola�as�, Müdür, Kâtip, 

�mam, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, Üçüncü Cerrah, Birinci Eczac�, �kinci Eczac�, 

Üçüncü Eczac� 

Vilayet Jandarma Alay� (Halep) 


Alay Emini 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Antep), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Antakya), 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antep), 3. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli (�dlip), 4. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi 

2. Tabur (Halep) 


Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (Antakya), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Münbiç), 3. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Bilan), 4. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 4. Bölük Mülaz�m Evveli (Rakka), 4. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Harim), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Mülaz�m Evveli, 7. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 8. Bölük Yüzba��s�, 8. Bölük Mülaz�m Evveli, 8. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 9. Bölük Mülaz�m Evveli, 9. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Mare) 



(Münhal), Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 2. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Zeytun), 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

467

ORSAM 


� 

Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü- 

�ü Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 3. Süvari Bölü�ü 

Yüzba��s� (Elbistan), 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Sanisi 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s� (Suruç), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 

1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� (Rumkale), 2. Piyade Bölük Mülaz�m 

Evveli (Birecik), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 

1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Süvari 

Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Sanisi, Misafir Mülaz�m Sanisi (Cebel-i Sem’ân) 


Rütbe 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Komutan 1 - 1 

Alay Emini 1 - 1 

Binba�� 1 3 4 

Tabur Kâtibi 1 3 4 

Yüzba�� 9 14 23 

Mülaz�m Evvel 9 14 23 

Mülaz�m Sani 9 14 23 

Çavu� 36 56 92 

Bölük Emini 9 14 23 

Onba�� 73 70 143 

Nefer 475 489 964 

Tahsildar 46 55 101 

Toplam 670 732 1.402 

H. 1309 



Komutan� Ferik Mehmet Sabit Pa�a (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Binba�� 




Miralay, Kaymakam, 1. Binba��, 2. Binba��, Alay Emini, Alay Kâtibi (Münhal) 


Kaymakam (Mara�), Alay Emini (Halep), Alay Kâtibi(Halep), 1. Tabur Binba��s� 

(Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 

468


___________________________________________________________________________________�� 


2. Tabur Binba��s� (Zor), 3. Tabur Binba��s� (Lazkiye-Münhal), Alay Emini (Halep) 


Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Halep), Alay Emini 

(Halep) 






48. Liva Komutan� Mirliva Nazif Pa�a (Urfa) 





3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 





3. Tabur Binba��s� (Elbistan) 

5. Ordu 36. Urfa Redif Tali F�rkas� 

Komutan� Ferik Emin Pa�a 

71. Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a (Lazkiye) 






Kaymakam (�dlip), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 


Kaymakam (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Münhal-Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Antep), 3. 

Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Birecik) 


Kaymakam (Elbistan), 3. Tabur Binba��s� (Elbistan) 


Birinci Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Binba��, Tabip Kola�as�, Müdür Emekli Kola�as�, 

Kâtip, �mam, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, Üçüncü Cerrah, Birinci Eczac�, 

�kinci Eczac�, Üçüncü Eczac� 


Jandarma Komutan� Miralay Mehmet Nesib Bey, Alay Emini 

469

ORSAM 


� 



Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi 

(Antakya), 3. Bölük Yüzba��s� (Antep), 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antep), 3. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli (�dlip), 4. Bölük 


Sanisi 

2. Süvari Taburu (Halep) 



Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Münbiç), 3. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (Bilan), 4. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 4. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Rakka), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 

5. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Harim), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 7. Bölük Mülaz�m Sanisi, 8. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 8. Bölük Mülaz�m 

Evveli (�skenderun), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 9. Bölük 

Mülaz�m Evveli, 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (Mare) 



(Halep), Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Zeytun), 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 

1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 3. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� 

(Elbistan), 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi 

4. Taburu (Urfa) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s� (Suruç), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 

1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� (Rumkale), 2. Piyade Bölük Mülaz�m 

Evveli (Birecik), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 

1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Süvari 

Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Sanisi, Misafir Mülaz�m Sanisi (Cebel-i Sem’ân) 


Piyade Süvari Toplam 

Rütbe 

Adet Adet Adet 

Komutan 1 - 1 


Binba�� 1 3 4 


Yüzba�� 9 14 23 



Çavu� 36 56 92 


470


___________________________________________________________________________________�� 

Onba�� 73 70 143 

Nefer 475 489 964 


Toplam 670 732 1.402 

H. 1310 



Komutan� Ferik Mehmet Sabit Pa�a (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Kaymakam 




Miralay, Kaymakam, 1. Binba��, 2. Binba��, Alay Emini, Alay Kâtibi 


Miralay (Halep), Kaymakam (Mara�), Alay Kâtibi, 1. Tabur Binba��s� (Zeytun) 


2. Tabur Binba��s� (Zor), 3. Tabur Binba��s� (Adana), Alay Emini (Halep) 


Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Feke) 


Miralay (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), Alay Emini 

(Halep) 

Seyyar Topçu 1. Alay 1. Tabur 



Komutan� Ferik Mehmet Salim Pa�a (Halep) 


48. Liva Komutan� Mirliva Nazif Pa�a (Halep) 





3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 



3. Tabur Binba��s� (Münhal-Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Birecik) 

96. Adan Mukaddem Alay� 

3. Tabur Binba��s� (Elbistan) 

471

ORSAM 


� 

5. Ordu 36. Urfa Redif Talia F�rkas� 

Komutan� Ferik Emin Pa�a 

71. Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a (Laziye) 






Kaymakam (�dlip), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 



Binba��s� (Mara�-Münhal), 4. Tabur Binba��s� (Birecik) 


Kaymakam (Elbistan), 3. Tabur Binba��s� (Elbistan) 


Birinci Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Binba��, Tabip Kola�as�, Müdür Emekli Kola�as�, 

Kâtip Vekili, �mam, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, Üçüncü Cerrah, Birinci Eczac�, 

�kinci Eczac�, Üçüncü Eczac� 


Jandarma Komutan� Miralay Mehmet Nesib Bey 

Alay Emini 





Sanisi (Antep), 4. Bölük Yüzba��s� (Bilan), 4. Bölük Mülaz�m Evveli (�dlip), 4. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük Mülaz�m 

Sanisi 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Bâb), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s� (Vali Yaveri), 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Münbiç), 3. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 4. Bölük Yüzba��s� (Antakya), 4. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Rakka), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Münhal), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. 

Bölük Mülaz�m Evveli (Harim), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antakya), 7. Bölük Yüzba- 

��s�, 7. Bölük Mülaz�m Evveli, 7. Bölük Mülaz�m Sanisi (Harim), 8. Bölük Yüzba��s�, 

8. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s� 

(Münhal), 9. Bölük Mülaz�m Evveli, 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (Rakka) 

472


___________________________________________________________________________________�� 



(Halep), Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Zeytun), 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� (Elbistan), 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Zeytun), 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 

2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Pazarc�k), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 

3. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü 

Mülaz�m Sanisi (And�r�n) 



Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� (Birecik), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli 

(Suruç), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari 

Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Birecik), 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Süvari 

Bölü�ü Yüzba��s� (Rumkale), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Suruç), 2. Süvari 

Bölü�ü Mülaz�m Sanisi 


Rütbe 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Komutan 1 - 1 


Binba�� 1 3 4 


Yüzba�� 9 12 21 



Çavu� 36 56 92 


Onba�� 73 70 143 

Nefer 475 489 964 


Toplam 670 730 1.400 

H. 1312 



Komutan� Ferik �brahim Ethem Pa�a (Halep) 


19. Liva Komutan� (Münhal-Halep) 


473

ORSAM 


� 


Miralay, Kaymakam (Münhal), 1. Tabur Binba��s� (Münhal), 2. Tabur Binba��s� 

(Münhal), Tabip Binba��, Baytar Binba��, Alay Emini (Münhal), Alay Kâtibi 


2. Tabur Binba��s� (Halep), 3. Tabur Binba��s� (Adana), Alay Emini (Halep) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Feke), 3. Tabur Binba��s� 

(Zor), 4. Tabur Binba��s� (Halep) 


Miralay (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), Alay Müftüsü 

30. Seyyar Topçu Alay� 

Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Halep) 

5. Süvari Topçu Taburu 


5. Ordu 24. Halep Redif F�rkas� 

Komutan� Mehmet Salim Pa�a (Halep) 

24. F�rka Kurmay Ba�kan� Miralay (Halep) 

24. F�rka Kurmay �kinci Ba�kan� Binba�� (Halep) 


48. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Nazif Pa�a (Halep) 

93. Mukaddem Alay� 




Miralay (Lazkiye), Kaymakam (�dlip), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba- 

��s� (Cebele), 3. Tabur Binba��s� (�dlip), 4. Tabur Binba��s� (Mare) 


Miralay (Urfa), Kaymakam (Münhal-Halep), 1. Tabur Binba��s� (Urfa), 2. Tabur Binba��s� 

(Münhal-Antep), 3. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� (Birecik) 


Miralay (Adana), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Antep), 2. Tabur Binba��s� 



Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Müdür Kola�as�, Birinci 

Eczac�, �kinci Eczac�, Eczac� (2 Adet), Kâtip, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, Cerrah (2 

Adet) 


Jandarma Komutan� Miralay Mehmet Nesib Bey, Alay Emini 




474


___________________________________________________________________________________�� 


Sanisi (Mare), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli (�dlip), 4. Bölük 


Sanisi 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Bâb), 1. Bölük Mülaz�m Evveli (Bilan), 1. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Vali Yaveri), 2. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 2. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi (Münbiç), 3. Bölük Yüzba��s� (Vali Yaveri), 3. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Cisr-i �u�ûr), 3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antakya), 4. Bölük Yüzba- 

��s� (Münhal), 4. Bölük Mülaz�m Evveli (Münhal), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. 

Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 6. 

Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 6. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Mülaz�m Evveli (Harim), 7. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Harim), 8. Bölük Yüzba��s�, 8. Bölük Mülaz�m Evveli, 8. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s� (Rakka), 9. Bölük Mülaz�m Evveli (Rakka), 9. Bölük Mülaz�m 

Sanisi 



(Halep), Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi (Halep), 2. Bölük Yüzba��s� (Halep), 2. Bölük 

Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� (Elbistan), 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Zeytun), 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 

2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Pazarc�k), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 

3. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü 

Mülaz�m Sanisi (And�r�n) 









Rütbe 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Binba�� 1 3 4 



Yüzba�� 9 12 21 



Çavu� 36 56 92 


Onba�� 73 70 143 

475

ORSAM 


� 

Nefer 475 489 964 


Toplam 669 730 1.399 

H. 1313 



Komutan� Ferik �brahim Ethem Pa�a (Halep) 


19. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Lütfü Pa�a (Halep) 



2. Tabur Binba��s� (Adana), 3. Tabur Binba��s� (Feke), Alay Emini (Halep) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Zor), 3. Tabur Binba��s� 

(Halep), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun), Alay Emini (Halep) 


Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Halep), Alay Emini 

(Halep), Alay Müftüsü 

27. Süvari Alay� 

Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Münhal-Halep), 2. Tabur 

Binba��s� (Münhal-Halep), Tabip Binba�� (Halep), Baytar Binba�� (Halep) 

15. Topçu Livas� Komutan� Mirliva �evket Pa�a (Halep) 

30. Topçu Alay� 



Komutan� Mehmet Salim Pa�a (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Binba�� 

37. Liva Komutan� Mirliva Mustafa Nuri Pa�a (Halep) 

38. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Nazif Pa�a (Urfa) 


Miralay (Münhal-Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara), 2. Tabur Binba��s� 

(Halep-Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 


Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� (Sahyun), 3. 

Tabur Binba��s� (Cebel-i Sem’ân), 4. Tabur Binba��s� (Münhal-�dlib) 


Miralay (Urfa), 1. Tabur Binba��s� (Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Birecik), 3. Tabur Binba��s� 

(Münhal-Suruç), 4. Tabur Binba��s� (Rumkale) 

476


___________________________________________________________________________________�� 

76. Antep Alay� 

Kaymakam (Antep), 1. Tabur Binba��s� (Antep), 2. Tabur Binba��s� (K�z�lhisar), 3. 

Tabur Binba��s� (Kilis), 4. Tabur Binba��s� (A’zâz) 

5. Ordu 20. Adana Redif F�rkas� 

Komutan� Ferik Mehmet Emin Pa�a 

40. Liva Komutan� Mirliva Ziver Pa�a (Mara�) 

79. Mara� Alay� 

Miralay (Mara�- Münhal), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Pazarc�k), 

3. Tabur Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 

80. �skenderun Alay� 

Kaymakam (�skenderun), 1. Tabur Binba��s� (�skenderun), 2. Tabur Binba��s� (Antakya), 

3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Ordu) 

17. Redif F�rkas� 34. Liva 68. Hama Alay� 

4. Tabur Binba��s� (Mare) 


Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Müdür Emekli Kola�as�, 

Birinci Eczac�, �kinci Eczac�, Kâtip, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, �mam 


Jandarma Komutan� Miralay Süleyman Dervi� Bey 

Alay Emini 


Binba�� (Münhal), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Antep), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 

1. Bölük Mülaz�m Sanisi (Vali Yaveri), 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Bilan), 2. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Antep), 3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Mare), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Cisr-i �u�ûr), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük 

Mülaz�m Evveli (�skenderun), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Bâb), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (Münhal), 2. Bölük Yüzba��s� (Antep), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Antep), 3. Bölük Yüzba��s� (Vali Ba� Yaveri), 3. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Antakya), 3. Bölük Mülaz�m Sanisi, 4. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 4. Bölük 

Mülaz�m Evveli, 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 5. 

Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi, 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük 

Mülaz�m Evveli (�skenderun), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s� (Harim), 

7. Bölük Mülaz�m Evveli (Rakka), 7. Bölük Mülaz�m Sanisi (Harim), 8. Bölük Yüzba- 

��s� (Mare), 8. Bölük Mülaz�m Evveli, 8. Bölük Mülaz�m Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s�, 9. 

Bölük Mülaz�m Evveli, 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cebel-i Sem’ân) 

477

ORSAM 


� 


Binba��, Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Yüzba��s�, Piyade 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 

Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. 


Mülaz�m Sanisi (Zeytun), 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli (Pazarc�k), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 3. Süvari Bölü�ü 

Yüzba��s�, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (And�r�n) 






Bölü�ü Yüzba��s� (Rumkale), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Münhal-Suruç), 

2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi 


Rütbe 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Binba�� 1 3 4 



Yüzba�� 10 14 24 



Çavu� 36 56 92 


Onba�� 73 70 143 

Nefer 475 489 964 


Toplam 669 730 1.399 

H. 1314 

Askeri F�rka 

Halep-Adana ve Havalisi Fevkalade Umum Komutanl�� 

Komutan Mü�ir �brahim Ethem Pa�a 


Komutan� Ferik Mehmet �ehabettin Pa�a (Halep) 



478


___________________________________________________________________________________�� 


Miralay (Halep), Kaymakam (Adana), Alay Emini (Adana), 1. Tabur Binba��s� 

(Münhal), 2. Tabur Binba��s� (Adana), 3. Tabur Binba��s� (Feke), 4. Tabur Binba��s� 

(Zeytun) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Alay Emini (Halep), Alay Müftüsü (Halep), 1. 

Tabur Binba��s� (Zor), 2. Tabur Binba��s� (Mara�-Münhal), 3. Tabur Binba��s� 

(Zeytun), 4. Tabur Binba��s� (Halep) 

5. Ordu Halep Süvari Komutanl�� 

Komutan Padi�ah Yaveri Ferik �zzet Pa�a (Halep) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Baytar Binba�� (Halep), Binba�� (Halep) 





Komutan� Ferik Bekir Pa�a (Halep) 

Kurmay Heyeti (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyetinde Görevli Kola�as�, Kurmay Heyeti 

Mülhak� Mülaz�m Evvel (2 Adet) 



Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara), 2. Tabur Binba��s� (Halep- 

Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 



Tabur Binba��s� (Cebel-i Sem’ân), 4. Tabur Binba��s� (Münhal-�dlib) 

38. Liva Komutan� Mirliva Sabit Pa�a (Urfa) 

Liva’ya Mülhak Mülaz�m Sani (Urfa) 



(Suruç), 4. Tabur Binba��s� (Rumkale) 



Tabur Binba��s� (Kilis), 4. Tabur Binba��s� (A’zâz-Münhal) 


Komutan� Ferik �akir Pa�a 

Kurmay Ba�kan� Binba�� (Adana) 

479

ORSAM 


� 




3. Tabur Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun- Münhal) 







Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Müdür Emekli Kola�as�, 

Birinci Eczac�, �kinci Eczac�, Kâtip, Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, �mam 


Jandarma Komutan� Miralay Ahmet Bey 

Alay Emini 


Binba�� (Münhal), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Antep), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 

1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (Cisr-i �u�ûr), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 

2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s� (Antakya), 3. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Antep), 3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Bilan), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 5. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi 




Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 3. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Harim), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli, 4. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 5. Bölük Mülaz�m Evveli (Vali Yaveri), 5. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 6. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 6. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 

6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Münbiç), 7. Bölük Mülaz�m Sanisi, 8. Bölük Yüzba��s� (Mare), 8. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Mare), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi, 9. Bölük Yüzba��s�, 9. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Rakka), 9. Bölük Mülaz�m Sanisi, Misafir Mülaz�m Sani (2 Adet) 


Binba�� (Münhal), Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Yüzba��s�, Piyade 1. Bölük Mülaz�m 

Evveli, Piyade 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 

1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� (Elbistan), 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 1. Süvari 

Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Zeytun), 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli (Pazarc�k), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 3. Süvari Bölü- 

�ü Yüzba��s�, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi 

(And�r�n) 

480


___________________________________________________________________________________�� 









Rütbe 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Binba�� 1 3 4 



Yüzba�� 10 14 24 



Çavu� 36 56 92 


Onba�� 73 70 143 

Nefer 475 489 964 


Toplam 669 730 1.399 

H. 1315 



Komutan Ferik Ali Muhsin Pa�a 

Kurmay Heyeti Kurmay Heyeti Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyetinde Görevli 

Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Piyade Mülaz�m Evvel 


Komutan� Ferik Mehmet �ehabettin Pa�a 

Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� 

Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Sani 


Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba�� 

481

ORSAM 


� 


Miralay (Halep), Kaymakam (Adana), Alay Emini (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 

2. Tabur Binba��s� (Adana), 3. Tabur Binba��s� (Feke), 4. Tabur Binba��s� (Münhal) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Alay Emini (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 

2. Tabur Binba��s� (Zor-Münhal), 3. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur Binba��s� 

(Zetun) 




Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Binba�� (Halep) 





Komutan� Ferik Bekir S�dk� Pa�a (Halep) 

Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kola�as�, Kurmay Heyetinde Görevli 

Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel 



Miralay (Halep), Alay Kâtibi (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara), 2. Tabur 

Binba��s� (Halep-Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 



Tabur Binba��s� (Cebel-i Sem’ân), 4. Tabur Binba��s� (�dlib) 








Tabur Binba��s� (Kilis), 4. Tabur Binba��s� (A’zâz-Münhal) 



Kurmay Ba�kan� Binba�� (Adana) 

482


___________________________________________________________________________________�� 




3. Tabur Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun- Münhal) 







Ba� Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Süvari Tabibi, Birinci Müdür 

Kola�as�, Ba� Eczac�, �kinci Eczac�, Kâtip, Ba� Cerrah, �kinci Cerrah, �mam 


Jandarma Komutan� Miralay Mustafa Bey 

Misafir Miralay (2 Adet) 


Binba��, Alay Emini, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Antep), 1. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 3. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s� (Cisr-i �u�ûr), 4. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 4. Bölük Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s� (Bilan), 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 

5. Bölük Mülaz�m Sanisi, 6. Bölük Yüzba��s� (Sahiller), 6. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Sahiller), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller) 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Bâb), 1. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 

1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 

2. Bölük Mülaz�m Sanisi (�dlip), 3. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (Harim), 4. Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Mülaz�m Evveli (Kilis), 4. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Yüzba��s� (�dlip), 5. Bölük Mülaz�m Evveli (Vali Yaveri), 

5. Bölük Mülaz�m Sanisi (K�r�khan), 6. Bölük Yüzba��s�, 6. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Münhal), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi, 7. Bölük Yüzba��s� (Mare), 7. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Münbiç), 7. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 8. Bölük Yüzba��s� (Münhal), 

8. Bölük Mülaz�m Evveli (Antep), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller), 9. Bölük Yüzba��s� 

(Rakka), 9. Bölük Mülaz�m Evveli, 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (�stanbul’da), Misafir 

Mülaz�m Sani (2 Adet) 



Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. 


Mülaz�m Sanisi (Zeytun), 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m 

Evveli (Pazarc�k), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k), 3. Süvari Bölü�ü 

483

ORSAM 


� 

Yüzba��s�, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli, 3. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi (And�r�n) 



Sanisi, 2. Bölük Yüzba��s� (Birecik), 2. Bölük Mülaz�m Evveli (Suruç), 2. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölü�ü Yüzba��s�, 1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Birecik), 

1. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölü�ü Yüzba��s� (Rumkale), 2. 

Süvari Bölü�ü Mülaz�m Evveli (Suruç), 2. Süvari Bölü�ü Mülaz�m Sanisi 


Rütbe 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Binba�� 1 3 4 

Alay Emini 1 1 2 


Yüzba�� 9 15 24 



Çavu� 38 58 96 


Onba�� 79 74 153 

Nefer 522 524 1.046 

Toplam 679 722 1.401 

H. 1316 



Komutan Vekili Padi�ah Yaveri Ferik Ali Muhsin Pa�a 

Kurmay Heyeti Kurmay Heyeti Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyetinde Görevli 

Binba�� (2 Adet), Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel 


Komutan� Ferik Bekir S�tk� Pa�a 

Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kaymakam 



Miralay (Halep), Kaymakam (Münhal), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� 

(Mara�), 3. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 

484


___________________________________________________________________________________�� 



(Adana), 3. Tabur Binba��s� (Haçin), 4. Tabur Binba��s� (Halep) 




Miralay (Münhal-Halep), Kaymakam (Halep), Binba�� (Halep) 



Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�) 


Komutan� Ferik Osman Seyfi Pa�a (Halep) 

Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyetinde Görevli Yüzba�� (2 Adet) 



Miralay (Halep), Alay Kâtibi (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara), 2. Tabur 

Binba��s� (Halep-Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 





Liva’ya Mülhak Yüzba�� (Urfa) 







20. Adana Redif F�rkas� 


Kurmay Ba�kan� Kola�as� (Adana), Kurmay Heyetine Mülhak Kola�as� (Adana), 

Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� (Adana) 

40. Liva Komutan� Mirliva Rüstem Pa�a (Mara�) 

Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� (Mara�) 


Miralay (Münhal-Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Pazarc�k), 

3. Tabur Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 

485

ORSAM 


� 







Birinci Tabip Miralay, Topçu Tabibi Kaymakam, Tabip Binba�� (2 Adet), Süvari Tabibi, 

Müdür Kola�as�, Ba� Eczac�, Eczac�, Kâtip, Ba� Cerrah, �kinci Cerrah 


Jandarma Komutan� Hac� �brahim Bey 

Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep) Misafir Alaybeyi (2 Adet), Alay Emini, Misafir 


Alay Meclisi Heyeti Reis: Jandarma Komutan�, Üyeler: Binba�� (2 Adet), Alay Emini, 

Tabur Kâtibi, Yüzba�� (2 Adet), Mülaz�m Evvel (2 Adet), Mülaz�m Sani 

Alay Divan� Harbi Reis: Binba��, Üyeler: Tabur Kâtibi, Yüzba��, Mülaz�m Evvel 

1. Merkez Piyade Taburu (Halep) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Antep), 2. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Yüzba��s�, 

4. Bölük Yüzba��s� (Antakya), 5. Bölük Yüzba��s� (Bilan), 6. Bölük Yüzba��s� 

(Sahiller), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Bâb), 4. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 6. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Antakya), 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Bâb), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antakya), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi, 6. 

Bölük Mülaz�m Sanisi 

Merkez 2. Süvari Taburu (Halep) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 

4. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), 5. Bölük Yüzba��s� (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük 

Yüzba��s� (�dlib), 7. Bölük Yüzba��s�, 8. Bölük Yüzba��s� (�stanbul’dan Gelmedi), 9. 

Bölük Yüzba��s�, 1. Bölük Mülaz�m Evveli (Sahiller), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. 

Bölük Mülaz�m Evveli (Kilis), 4. Bölük Mülaz�m Evveli (Antep), 5. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Vali Yaveri), 6. Bölük Mülaz�m Evveli (Kilis), 7. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Rakka), 8. Bölük Mülaz�m Evveli (�dlib), 9. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller), 4. Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 5. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi 

(Mare), 7. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cebel-i Sem’ân), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi (Harim), 

9. Bölük Mülaz�m Sanisi (�stanbul’da), Misafir Mülaz�m Sani (2 Adet) 

3. Mara� Taburu (Mara�) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Yüzba��s�, 2. Piyade Yüzba��s�, 1. Süvari Yüzba��s�, 

2. Süvari Yüzba��s�, 3. Süvari Yüzba��s� (Elbistan), 1. Piyade Mülaz�m Evveli (Pazarc�k), 

2. Piyade Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Mülaz�m Evveli, 2. Süvari Mülaz�m Evveli 

(And�r�n), 3. Süvari Mülaz�m Evveli, 1. Piyade Mülaz�m Sanisi (Zeytun), 2. Piyade 

486


___________________________________________________________________________________�� 

Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Mülaz�m Sanisi, 3. Süvari Mülaz�m 

Sanisi 

4. Urfa Taburu (Urfa) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s�, 2. Piyade Bölük Yüzba��s�, 1. Süvari 

Bölük Yüzba��s�, 2. Süvari Bölük Yüzba��s� (Rumkale), 1. Piyade Mülaz�m Evveli, 

2. Piyade Mülaz�m Evveli (Suruç), 1. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Birecik), 2. Süvari 

Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Piyade Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Mülaz�m Sanisi, 1. 

Süvari Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Mülaz�m Sanisi 

Taburlar�n Mürettebat� 

Birlik 

Piyade 

Nefer 

Süvari 

Nefer 

Ümera ve Subay 

Adet 

Toplam 

Adet 

1. Merkez Taburu 406 40 24 470 

2. Merkez Taburu 0 404 32 436 

3. Mara� Taburu 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 122 90 14 226 

Toplam 650 669 87 1.406 

Birlik 

Bölükler 

Piyade 

Bölük 

Süvari 

Bölük 

Toplam 

Bölük 

1. Merkez Taburu 5 1 6 

2. Merkez Taburu - 9 9 

3. Mara� Taburu 3 2 5 

4. Urfa Taburu 2 2 4 

Toplam 10 14 24 

Rütbe 

Jandarma Alay� Mürettebat� 

Piyade 

Adet 

Süvari 

Adet 

Toplam 

Adet 

Jandarma Komutan� - - 1 

Misafir Alay Beyi - - 2 

Binba�� - - 4 

Alay Emini - - 1 

Tabur Kâtibi - - 4 

Yüzba�� 10 14 24 



Çavu� 40 56 96 


Onba�� 81 70 151 

Nefer 519 529 1048 

Toplam 680 726 1.406 

487

ORSAM 


� 

H. 1317 




Kurmay Heyeti Kurmay Heyetinde Görevli Binba�� (2 Adet), Kurmay Heyeti Mülhak� 

Yüzba�� (2 Adet), Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel 




Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Sani 


Liva Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Evvel (Halep) 






(Adana), 3. Tabur Binba��s� (Haçin), 4. Tabur Binba��s� (Halep) 




Miralay (Münhal-Halep), Kaymakam (Münhal-Halep), Binba�� (Halep), Binba�� (Halep), 

Alay Emini (Halep) 


Yaveri Harp Mülaz�m� (Halep) 


Kaymakam (Halep), Yaveri Harp Mülaz�m� (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. 

Tabur Binba��s� (Mara�) 



Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyeti Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyetinde 

Görevli Yüzba��, Kurmay Heyetinde Görevli Mülaz�m Sani (2 Adet) 





488


___________________________________________________________________________________�� 





Liva’ya Mülhak Yüzba�� (Urfa) 


Miralay (Urfa), 1. Tabur Binba��s� (Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Suruç), 3. Tabur Binba- 

��s� (Birecik), 4. Tabur Binba��s� (Rumkale) 


1. Tabur Binba��s� (Antep), 2. Tabur Binba��s� (K�z�lhisar), 3. Tabur Binba��s� (Kilis), 

4. Tabur Binba��s� (A’zâz) 




Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� (Adana) 

40. Liva Komutan� Mirliva (Münhal-Mara�) 




3. Tabur Binba��s� (Münhal-Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 



3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Münhal-Ordu) 




Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Müdür Kola�as�, Birinci 

Eczac� Yüzba��, Kâtip, Eczac�lar (3 Adet), Birinci Cerrah, Cerrahlar (3 Adet) 


Jandarma Komutan� Mustafa Bey 

Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep)Alaybeyi (3 Adet), Alay Emini, Misafir Alay 

Beyi (3 Adet), Misafir Yüzba��, Misafir Mülaz�m Sani (2 Adet) 

Alay Meclisi Heyeti Reis: Jandarma Komutan�, Üyeler: Binba��, Alay Emini, Tabur 

Kâtibi, Yüzba�� (2 Adet), Mülaz�m Evvel (3 Adet) 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Yüzba��s� 

(Bâb), 4. Bölük Yüzba��s� (�dlib), 5. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), 6. Bölük Yüzba��s� 

(Sahiller), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Antakya), 4. Bölük Mülaz�m Evveli (Bilan), 5. Bölük Mülaz�m Evveli (�sken- 

489

ORSAM 


� 

derun), 6. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antep), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i 

�u�ûr), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi 

2. Merkez Süvari Taburu (Halep) 

Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Rakka), 2. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Yüzba��s� 

(Kilis), 4. Bölük Yüzba��s� (Antep), 5. Bölük Yüzba��s�, 6. Bölük Yüzba��s�, 7. 

Bölük Yüzba��s�, 8. Bölük Yüzba��s�, 9. Bölük Yüzba��s� (Münbiç), 1. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (Kilis), 4. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Antep), 5. Bölük Mülaz�m Evveli, 6. Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 7. 

Bölük Mülaz�m Evveli (Münbiç), 8. Bölük Mülaz�m Evveli (Mare), 9. Bölük Mülaz�m 

Evveli (Sahiller), 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi (Bâb), 3. Bölük 

Mülaz�m Sanisi (Bilan), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Münhal), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi 

(Harim), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller), 7. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cebel-i 

Sem’ân), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller), 9. Bölük Mülaz�m Sanisi, Misafir Mülaz�m 

Sani (Sahiller), Misafir Mülaz�m Sani 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Yüzba��s�, 2. Piyade Yüzba��s� (Zeytun), 1. Süvari 

Yüzba��s� (Elbistan), 2. Süvari Yüzba��s�, 3. Süvari Yüzba��s� (Pazarc�k), 1. Piyade 

Mülaz�m Evveli, 2. Piyade Mülaz�m Evveli (And�r�n), 1. Süvari Mülaz�m Evveli, 2. 

Süvari Mülaz�m Evveli (Elbistan), 3. Süvari Mülaz�m Evveli (Zeytun), 1. Piyade Mülaz�m 

Sanisi, 2. Piyade Mülaz�m Sanisi, 3. Piyade Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k) 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s�, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� 

(Rumkale), 1. Süvari Bölük Yüzba��s�, 2. Süvari Bölük Yüzba��s�, 1. Piyade Mülaz�m 

Evveli (Suruç), 2. Piyade Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Münhal), 

2. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Birecik), 1. Piyade Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Mülaz�m 

Sanisi (Harran), 1. Süvari Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Mülaz�m Sanisi 

Birlik 

Alay�n Genel Mürettebat� 

Piyade Süvari Piyade Süvari 

Bölük Bölük Nefer Nefer 


Adet 

Toplam 

Adet 

1. Merkez Piyade Taburu 5 1 406 40 24 470 

2. Merkez Süvari Taburu 0 9 0 404 32 436 

3. Mara� Taburu 3 2 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 2 122 90 14 226 

Misafirler 0 0 0 0 6 6 

Toplam 10 14 650 669 93 1.412 

H. 1318 




490


___________________________________________________________________________________�� 

Kurmay Heyeti Kurmay Heyetinde Görevli Kaymakam, Kurmay Heyetinde Görevli 

Binba��, Komutanl�k Refakatinde Görevli Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba�� 

(2 Adet) 



Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Sani 

19. Liva Komutan� Mirliva Sabit Pa�a (Halep) 

Liva Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani (Halep) 






(Adana), 3. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur Binba��s� (Haçin) 

14. Süvari Livas� Komutan� Mirliva Hakk� Pa�a (Halep) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Binba�� (Halep), Binba�� (Halep), Alay Emini 

(Halep), Alay Kâtibi (Halep) 








Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyeti Ba�kan� Kola�as�, Kurmay Heyetine Mülhak 



Kurmay Heyetine Mülhak Kola�as� (Halep) 





Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� (Münhal- 

Sahyun), 3. Tabur Binba��s� (Münhal-Cebel-i Sem’ân), 4. Tabur Binba��s� (�dlib) 



491

ORSAM 


� 





Kaymakam (Münhal), 1. Tabur Binba��s� (Antep), 2. Tabur Binba��s� (K�z�lhisar), 3. 





Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m (Adana) 

40. Liva Komutan� Mirliva �smet Pa�a (Mara�) 




3. Tabur Binba��s� (Münhal-Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 


Kaymakam (�skenderun), 1. Tabur Binba��s� (�skenderun), 2. Tabur Binba��s� (�skenderun), 

3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Münhal-Ordu), Alay Emini 

(�skenderun), Tabur Kâtibi (�skenderun) 




Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba�� (2 Adet), Tabip Kola�as�, 

Kehhal 795 Yüzba��, Müdür Kola�as�, Birinci Eczac� Kola�as�, Kâtip, Eczac�lar (3 

Adet), Birinci Cerrah, Cerrahlar (3 Adet) 



Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep) Alaybeyi (3 Adet), Alay Emini, Misafir Vali 

Yaveri Yüzba��, Misafir Yüzba��, Misafir Mülaz�m Sani (2 Adet) 


Kâtibi, Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s� (Antep), 2. Bölük Yüzba��s� (Antep), 3. Bölük 

Yüzba��s� (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s� (Harim), 5. Bölük Yüzba��s�, 6. Bölük Yüzba- 

��s� (Sahiller), 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük Mülaz�m 

Evveli, 4. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 5. Bölük Mülaz�m Evveli (Bilan), 6. 

Bölük Mülaz�m Evveli (Antakya), 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 

795 Göz Hastal�klar� Uzman� 

492


___________________________________________________________________________________�� 

3. Bölük Mülaz�m Sanisi (Bâb), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antakya), 5. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller) 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Yüzba��s�, 3. Bölük Yüzba��s� (Kilis), 

4. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Yüzba��s� (Antakya), 6. Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük 

Yüzba��s�, 8. Bölük Yüzba��s� (Rakka), 9. Bölük Yüzba��s�, 1. Bölük Mülaz�m Evveli 

(�dlib), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 4. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Mara�), 5. Bölük Mülaz�m Evveli (Münhal), 6. Bölük Mülaz�m Evveli, 

7. Bölük Mülaz�m Evveli (Münbiç), 8. Bölük Mülaz�m Evveli (Mare), 9. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Münhal), 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. 

Bölük Mülaz�m Sanisi, 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Kilis), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi 

(�dlib), 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cisr-i �u�ûr), 7. Bölük Mülaz�m Sanisi (Cebel-i 

Sem’ân), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller), 9. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antep), Misafir 

Mülaz�m Sani, Misafir Mülaz�m Sani (Bilan) 



(Zeytun), 1. Süvari Bölük Yüzba��s� (Elbistan), 2. Süvari Bölük Yüzba��s�, 3. Süvari 

Bölük Yüzba��s� (Pazarc�k), 1. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Piyade Bölük Mülaz�m 

Evveli (And�r�n), 1. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Münhal), 2. Süvari Bölük 

Mülaz�m Evveli (Elbistan), 3. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Zeytun), 1. Süvari Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 2. Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi 

(Pazarc�k) 



(Rumkale), 1. Süvari Bölük Yüzba��s�, 2. Süvari Bölük Yüzba��s�, 1. Piyade Bölük 

Mülaz�m Evveli (Suruç), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Süvari Bölük Mülaz�m 

Evveli (Münhal-Birecik), 2. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Birecik), 1. Piyade Bölük 

Mülaz�m Sanisi, 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi (Harran), 1. Süvari Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 2. Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi 

Birlik 

1. Merkez Piyade Taburu 

2. Merkez Süvari Taburu 



493 

Ümera 

ve Subay Toplam 

Bölük Bölük Nefer Nefer Adet Adet 

5 1 406 40 24 470 

0 9 0 404 32 436 

3. Mara� Taburu 3 2 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 2 122 90 14 226 


Toplam 10 14 650 669 93 1.412

ORSAM 


� 

H. 1319 




Kurmay Heyeti Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Binba��, Komutanl�k Refakatinde 

Görevli Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� 

Mülaz�m 



Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel (2 Adet) 

19. Liva Komutan� Mirliva Sabit Pa�a (Mara�) 

Liva Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani (Mara�) 

37. Nizamiye Alay� 


(Zeytun), 3. Tabur Binba��s�, 4. Tabur Binba��s� (Mara�), Zeytun Komutan� Binba�� 

(Zeytun) 



(Adana), 3. Tabur Binba��s� (Halep), 4. Tabur Binba��s� (Haçin) 

14. Süvari Livas� Komutan� Mirliva Hakk� Pa�a (Halep) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Binba�� (Münhal), Binba�� (Halep), Alay Emini 

(Halep), Alay Kâtibi (Münhal) 












494


___________________________________________________________________________________�� 





Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� (Münhal- 

Sahyun), 3. Tabur Binba��s� (Cebel-i Sem’ân), 4. Tabur Binba��s� (�dlib) 

38. Liva Komutan� Mirliva Mehmet Lütfü (Urfa) 

Liva’ya Mülhak Mülaz�m Sani (Münhal-Urfa) 





Kaymakam (Münhal), 1. Tabur Binba��s� (Antep), 2. Tabur Binba��s� (K�z�lhisar), 3. 





Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani (Adana) 


Miralay (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Pazarc�k), 3. Tabur 

Binba��s� (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 

80. �skenderun Livas� 

Komutan� Mirliva �smet Pa�a (�skenderun) 

Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� (�skenderun) 

Kaymakam (�skenderun), 1. Tabur Binba��s� (Münhal), 2. Tabur Binba��s� (Antakya), 

3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Ordu), Alay Emini (�skenderun), Tabur 

Kâtibi (�skenderun) 


Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Operatör Kola�as�, 

Kehhal Yüzba��, Müdür Kola�as�, Birinci Eczac� Kola�as�, Kâtip, Eczac�lar (3 Adet), 

Birinci Cerrah, Cerrahlar (4 Adet) 



Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep) Alaybeyi (3 Adet), Alay Emini 


Kâtibi, Yüzba�� (2 Adet), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani 


Binba�� (Halep), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Yüzba��s� (Harim), 3. 

Bölük Yüzba��s� (Kilis), 4. Bölük Yüzba��s�, 5. Bölük Yüzba��s� (�dlib), 6. Bölük Yüz- 

495

ORSAM 


� 

ba��s�, 1. Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 3. Bölük Mülaz�m Evveli, 

4. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 5. Bölük Mülaz�m Evveli (Bilan), 6. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Antakya), 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Bâb), 4. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antakya), 5. Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Sahiller) 


Binba�� (Halep), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, 2. Bölük Yüzba��s� (Vali Yaveri), 3. 

Bölük Yüzba��s�, 4. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), 5. Bölük Yüzba��s� (Antep), 6. 

Bölük Yüzba��s�, 7. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), 8. Bölük Yüzba��s� (Antakya), 9. 

Bölük Yüzba��s� (Rakka), 1. Bölük Mülaz�m Evveli (�dlib), 2. Bölük Mülaz�m Evveli, 

3. Bölük Mülaz�m Evveli (Münbiç), 4. Bölük Mülaz�m Evveli, 5. Bölük Mülaz�m Evveli 

(Bâb), 6. Bölük Mülaz�m Evveli, 7. Bölük Mülaz�m Evveli (�skenderun), 8. Bölük 

Mülaz�m Evveli (Cisr-i �u�ûr), 9. Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Bölük Mülaz�m Sanisi, 2. 

Bölük Mülaz�m Sanisi (Antep), 3. Bölük Mülaz�m Sanisi, 4. Bölük Mülaz�m Sanisi 

(Kilis), 5. Bölük Mülaz�m Sanisi, 6. Bölük Mülaz�m Sanisi (Mare), 7. Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Cebel-i Sem’ân), 8. Bölük Mülaz�m Sanisi (Antep), 9. Bölük Mülaz�m Sanisi, 

Misafir Yüzba�� (Halep), Misafir Mülaz�m Sani (Bilan) 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s� (Elbistan), 2. Piyade Bölük Yüzba��s� 

(Zeytun), 1. Süvari Bölük Yüzba��s� (Münhal), 2. Süvari Bölük Yüzba��s�, 3. Süvari 

Bölük Yüzba��s� (Pazarc�k), 1. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli, 2. Piyade Bölük Mülaz�m 

Evveli, 1. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Münhal), 2. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli 

(Elbistan), 3. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli (Münhal), 1. Piyade Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi, 1. Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi (Münhal), 2. 

Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi, 3. Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi (Pazarc�k) 


Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s� (Münhal), 2. Piyade Bölük Yüzba��s� 

(Rumkale), 1. Süvari Bölük Yüzba��s�, 2. Süvari Bölük Yüzba��s�, 1. Piyade Bölük 

Mülaz�m Evveli (Suruç), 2. Piyade Bölük Mülaz�m Evveli (Rumkale), 1. Süvari Bölük 

Mülaz�m Evveli (Birecik), 2. Süvari Bölük Mülaz�m Evveli, 1. Piyade Bölük Mülaz�m 

Sanisi, 2. Piyade Bölük Mülaz�m Sanisi (Harran), 1. Süvari Bölük Mülaz�m 

Sanisi (Münhal), 2. Süvari Bölük Mülaz�m Sanisi (Münhal), Misafir Mülaz�m Sani 

(Birecik) 


Ümera 


Birlik 





3. Mara� Taburu 3 2 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 2 131 116 14 261 


Toplam 10 14 659 697 90 1.445 

496


___________________________________________________________________________________�� 

H. 1320 




Kurmay Heyeti Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Binba��, Kurmay Heyeti 

Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 



Kurmay Heyeti (Halep) 

Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel (2 Adet) 

19. Liva Komutan� Mirliva Sabit Pa�a (Mara�) 



Miralay (Mersin), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Zor), 1. Tabur Tabibi Binba�� 

(Halep), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Zeytun), 3. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur 

Binba��s� (Çukur Zemin), Zeytun Komutan� Kaymakam (Zeytun) 



(Adana), 3. Tabur Binba��s� (Halep), 3. Tabur Tabibi Binba�� (Halep), 4. Tabur Binba- 

��s� (Haçin) 

14. Süvari Livas� 

Liva Komutan� Mirliva (Münhal-Halep) 



(Halep), Baytar Binba�� (2 Adet-Halep), Alay Emini (Halep), Kola�as� (Halep), Alay 

Kâtibi (Halep) 

15. Topçu Livas� Komutan� Mirliva (Münhal-Halep) 



Kaymakam (Münhal-Halep), Yaveri Harp Mülaz�m� (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 

2. Tabur Tabibi Miralay (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Tabibi 

Kaymakam (Halep) 





497

ORSAM 


� 















Kaymakam (Antep), Antep �lave Alay Komutan� Binba�� (Antep), 1. Tabur Binba��s� 

(Antep), 2. Tabur Binba��s� (K�z�lhisar), 3. Tabur Binba��s� (Kilis), 4. Tabur Binba��s� 

(A’zâz) 



Komutan Vekili Mirliva Hamdi Pa�a (Adana), Kurmay Ba�kan� Miralay (Adana), 

Kurmay Heyetine Mülhak Kola�as� (Adana), Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m 

(Münhal-Adana) 


Miralay (Mara�), Mara� �lave Alay Komutan� Binba�� (Mara�), 1. Tabur Binba��s� 

(Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Pazarc�k), 3. Tabur Binba��s� (Münhal-Elbistan), 

4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 


Komutan� Mirliva �smet Pa�a (�skenderun) 

Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani (�skenderun) 


3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Ordu), Alay Emini (�skenderun), 

Tabur Kâtibi (�skenderun) 

Halep 3. Kuvve-i Müfreze Heyetini Olu�turan 37. Alay 1. Tabur 

Komutan Kaymakam, Kola�as�, Kâtip 


Birinci Tabip Miralay, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba�� (2 Adet), Operatör Kola- 

�as�, Kehhal Yüzba��, Müdür Kola�as�, Birinci Eczac� Kola�as�, Kâtip, Eczac�lar (3 

Adet), Birinci Cerrah, Cerrahlar (2 Adet) 


Jandarma Komutan� Mirliva Mehmet Rü�tü Pa�a 

Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep) Alaybeyi (2 Adet), Binba��, Alay Emini 

498


___________________________________________________________________________________�� 

Alay Meclisi Heyeti Reis (Jandarma Komutan�), Üyeler: Binba��, Alay Emini, Tabur 

Kâtibi, Yüzba�� (3 Adet), Mülaz�m Evvel (2 Adet), Mülaz�m Sani 


Tabur Binba��s� (Halep), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, 2. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel (Münhal), Mülaz�m Sani, 3. Bölük Yüzba��s�, 

Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), Mülaz�m 

Evvel (�skenderun), Mülaz�m Sani (Antakya), 5. Bölük Yüzba��s� (Antep), Mülaz�m 

Evvel (Bilan), Mülaz�m Sani (Halep), 6. Bölük Yüzba�� (Sahiller), Mülaz�m Evvel 

(Antakya), Mülaz�m Sani (Sahiller), Taburda Misafir Yüzba�� (Halep) 


Tabur Binba��s�, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel (�dlib), Mülaz�m 

Sani, 2. Bölük Yüzba��s� (Harim), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Antep), 3. Bölük 

Yüzba��s� (Münhal-Kilis), Mülaz�m Evvel (Münbiç), Mülaz�m Sani, 4. Bölük Yüzba- 

��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s� (�dlip), Mülaz�m Evvel 

(Bâb), Mülaz�m Sani, 6. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel (Vali Yaveri), Mülaz�m 

Sani (Mare), 7. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), Mülaz�m Evvel (�skenderun), Mülaz�m 

Sani (Cebel-i Sem’ân), 8. Bölük Yüzba��s� (Antakya), Mülaz�m Evvel (Cisr-i �uur), 

Mülaz�m Sani (antep), 9. Bölük Yüzba��s� (Rakka), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, Misafir Yüzba��, Misafir Mülaz�m Sani 


Tabur Binba��, Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Yüzba��s� (Münhal-Elbistan), Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani, Piyade 2. Bölük Yüzba�� (Zeytun), Mülaz�m Evvel (Halep), 

Mülaz�m Sani (Münhal), 1. Süvari Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel (Elbistan), Mülaz�m 

Sani, 3. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Pazarc�k), Mülaz�m Evvel (Münhal), Mülaz�m 

Sani (Pazarc�k) 


Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel 

(Suruç), Mülaz�m Sani, 2. Piyade Bölük Yüzba��s� (Rumkale), Mülaz�m Evvel 

(Rumkale), Mülaz�m Sani (Harran), 1. Süvari Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel (Birecik), 

Mülaz�m Sani, 2. Süvari Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani 

Birlik 



499 

Ümera 





3. Mara� Taburu 3 2 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 2 131 116 14 261 


Toplam 10 14 659 697 88 1.443

ORSAM 


� 

H. 1321 




Kurmay Heyeti Kurmay Ba�kan� Miralay, Kurmay Kaymakam, Komutanl�k Refakatinde 

Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel 



Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Ba�kan� Muavini 

Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel (2 Adet) 




Miralay (Mersin), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Zor), 1. Tabur Tabibi Binba�� 

(Halep), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Zeytun), 3. Tabur Binba��s� (Mara�), 4. Tabur 

Binba��s� (Çukur Zemin), Zeytun Komutan� Kaymakam (Zeytun) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 1. Tabur Tabibi 

Binba�� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Adana), 3. Tabur Binba��s� (Halep), 3. Tabur 

Tabibi Binba�� (Halep), 4. Tabur Binba��s� (Haçin) 

14. Süvari Livas� Komutan� Mirliva (Münhal) 



(Halep), Baytar Binba�� (2 Adet-Halep), Alay Emini (Münhal-Halep), Kola�as� (Halep), 

Alay Kâtibi (Halep) 

15. Topçu Livas� Komutan� Mirliva (Münhal-Halep) 




Tabur Tabibi Miralay (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 1. Tabur Tabibi Kaymakam 

(Halep) 


Komutan� Ferik Hasan Basri Pa�a (Halep) 


Mülaz�m Evvel, Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani 


Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m (Halep) 

500


___________________________________________________________________________________�� 










Miralay (Urfa), 1. Tabur Binba��s� (Münhal-Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Suruç), 3. Tabur 

Binba��s� (Birecik), 4. Tabur Binba��s� (Rumkale) 


Kaymakam (Antep), Antep �lave Alay Komutan� (Münhal-Antep), 1. Tabur Binba��s� 

(Münhal-Antep), 2. Tabur Binba��s� (K�z�lhisar), 3. Tabur Binba��s� (Kilis), 4. Tabur 

Binba��s� (A’zâz) 







Miralay (Mara�), Mara� �lave Alay Komutan� Binba�� (Mara�), 1. Tabur Binba��s� 

(Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Pazarc�k), 3. Tabur Binba��s� (Münhal-Elbistan), 

4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 


Komutan� Mirliva Sabit Pa�a (�skenderun) 








Birinci Tabip Miralay, Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, Operatör 

Kola�as�, Kehhal Yüzba��, Yüzba�� (2 Adet), Müdür Kola�as�, Birinci Eczac� Kola�as�, 

Kâtip, Eczac�lar (4 Adet), Birinci Cerrah, Cerrahlar (4 Adet) 


Jandarma Komutan� Ferik Hasan Tahsin Pa�a 

Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep) Alaybeyi, Binba�� (2 Adet), Alay Emini 

501

ORSAM 


� 

Alay Meclisi Heyeti Reis (Jandarma Komutan�), Üyeler: Merkez 1. Piyade Binba��s�, 

Merkez 2. Süvari Binba��s�, Alay Emini, Piyade Yüzba�� (2 Adet), Süvari Yüzba��, 

Piyade Mülaz�m Evvel, Süvari Mülaz�m Evvel (2 Adet) 


Tabur Binba��s� (Halep), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, 2. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 3. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani (Kilis), 4. Bölük Yüzba��s� (Bilan), Mülaz�m Evvel (�skenderun), 

Mülaz�m Sani (Antakya), 5. Bölük Yüzba��s� (Antep), Mülaz�m Evvel 

(Bilan), Mülaz�m Sani, 6. Bölük Yüzba�� (Sahiller), Mülaz�m Evvel (Sahiller), Mülaz�m 

Sani (Sahiller), Taburda Misafir Yüzba��, Taburda Misafir Vali Yaveri Yüzba�� 


Tabur Binba��s�, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 2. 

Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 3. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, 

Mülaz�m Sani (Bâb), 4. Bölük Yüzba��s� (Kilis), Mülaz�m Evvel (Münhal-Kilis), Mülaz�m 

Sani (Kilis), 5. Bölük Yüzba��s� (�dlip), Mülaz�m Evvel (Cisr-i �u�ûr), Mülaz�m 

Sani (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük Yüzba��s� (Mara�), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 7. 

Bölük Yüzba��s� (Harim), Mülaz�m Evvel (Kara Turan Noktas�), Mülaz�m Sani (Sar� 

Burç Noktas�), 8. Bölük Yüzba��s� (Antakya), Mülaz�m Evvel (Rakka), Mülaz�m Sani 

(Mara�), 9. Bölük Yüzba��s� (�skenderun), Mülaz�m Evvel (Münbiç), Mülaz�m Sani 

(Mare), Misafir Yüzba�� 


Tabur Binba��, Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Yüzba��s�, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, Piyade 2. Bölük Yüzba�� (Pazarc�k), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani 

(Mara�), 1. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m 

Sani (Zeytun), 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (And�r�n), Mülaz�m Evvel 

(Mara�), Mülaz�m Sani (Pazarc�k), 3. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal), Mülaz�m 

Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep) 


Tabur Komutan� Binba�� (Halep), Tabur Kâtibi (Urfa), 1. Piyade Bölük Yüzba��s� 

(Rumkale), Mülaz�m Evvel (Urfa), Mülaz�m Sani (Urfa), 2. Piyade Bölük Yüzba��s� 

(Münhal), Mülaz�m Evvel (Birecik), Mülaz�m Sani (Urfa), 1. Süvari Bölük Yüzba��s� 

(Urfa), Mülaz�m Evvel (Suruç), Mülaz�m Sani (Urfa), 2. Süvari Bölük Yüzba��s� (Urfa), 

Mülaz�m Evvel (Münhal), Mülaz�m Sani (Urfa) 

Birlik 





Adet 

Toplam 

Adet 



3. Mara� Taburu 2 3 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 3 131 116 14 261 


Toplam 10 15 659 697 88 1444 

502


___________________________________________________________________________________�� 

H. 1322 



Komutan Vekili Ferik Bekir S�tk� Pa�a 


Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel 



Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Ba�kan� Muavini 

Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel (2 Adet) 




Miralay (Münhal-Mersin), Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Münhal-Mara�), 

1. Tabur Tabibi Binba�� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Zeytun), 3. Tabur Binba��s� 

(Zor), 4. Tabur Binba��s� (Çukur Zemin), Zeytun Komutan� Kaymakam (Zeytun) 


Miralay (Münhal-Halep), Kaymakam (Münhal-Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 1. 

Tabur Tabibi Binba�� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Adana), 3. Tabur Binba��s� (Süveydiye), 

3. Tabur Tabibi Binba�� (Halep), 4. Tabur Binba��s� (Haçin) 

14. Süvari Livas� Komutan� Mirliva (Münhal-Halep) 



(Halep), Baytar Binba�� (Halep), Alay Emini (Münhal-Halep), Kola�as� (Halep), 

Alay Kâtibi (Halep) 

15. Topçu Livas� Komutan� Mirliva Hasan Tevfik Pa�a (Halep) 

Yaveri Harp Mülaz�m Evvel (Halep) 


Kaymakam (Halep), Yaveri Harp Mülaz�m� (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Münhal- 

Halep), 2. Tabur Tabibi Miralay (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 1. Tabur Tabibi 




Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyeti Ba�kan� Kola�as�, Kurmay Kola�as�, Kurmay 

Heyetine Mülhak Mülaz�m Evvel, Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani 

(Mülhak) 

503

ORSAM 


� 


Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Evvel (Halep) 


Miralay (Münhal-Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara) (188), 2. Tabur Binba- 

��s� (Halep-Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 




38. Liva Komutan� Mirliva (Münhal-Urfa) 








(A’zâz) 







Miralay (Münhal-Mara�), Mara� �lave Alay Komutan� Binba�� (Mara�), 1. Tabur 

Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Pazarc�k), 3. Tabur Binba��s� (Münhal- 

Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 










Birinci Tabip Vekili Kaymakam, Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Binba��, Tabip Binba��, 

Operatör Kola�as�, Kehhal Kola�as�, Tabip Yüzba�� (3 Adet), Müdür Kola�as�, 

Birinci Eczac� Kola�as�, Kâtip, Eczac� Mülaz�m Evvel, Eczac�lar (3 Adet), Birinci Cerrah, 

Cerrahlar (4 Adet) 


Jandarma Komutan� Miralay Yahya Hayati Bey 

504


___________________________________________________________________________________�� 

Jandarma Alay�nda Misafirler (Halep) Padi�ah Yaverlerinden Miralay, Alaybeyi, 

Binba��, Alay Emini 

Alay Meclisi Heyeti Reis (Alay Komutan�), Üyeler: Merkez Piyade 1. Tabur Komutan�, 

Merkez 2. Süvari Tabur Komutan�, Alay Emini, Piyade Bölük Komutan�, Piyade 

Bölük Komutan�, Süvari Bölük Komutan�, Piyade Mülaz�m Evveli, Süvari Mülaz�m 

Evveli 


Tabur Komutan� Binba�� (Halep), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani, 2. Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, Üçüncü Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Kilis), 4. 

Bölük Komutan� Yüzba�� (Bilan), Mülaz�m Evvel (�skenderun), Mülaz�m Sani (Antakya), 

5. Bölük Komutan� Yüzba�� (Antep), Mülaz�m Evvel (Bilan), Mülaz�m Sani, 

6. Bölük Komutan� Yüzba�� (Sahiller), Mülaz�m Evvel (Sahiller), Mülaz�m Sani (Sahiller), 

Taburda Misafir Yüzba��, Taburda Misafir Mülaz�m Evvel, Taburda Misafir 



Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, 

Mülaz�m Sani, 2. Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 3. Bölük 

Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Bâb), 4. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Kilis), Mülaz�m Evvel (Kilis), Mülaz�m Sani (Kilis), 5. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(�dlip), Mülaz�m Evvel (Cisr-i �u�ûr), Mülaz�m Sani (Cisr-i �u�ûr), 6. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 7. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Harim), Mülaz�m Evvel (Kara Turan Noktas�), Mülaz�m Sani (Sar� Burç Noktas�), 8. 

Bölük Komutan� Yüzba�� (Antakya), Mülaz�m Evvel (Rakka), Mülaz�m Sani (Mara�), 

9. Bölük Komutan� Yüzba�� (�skenderun), Mülaz�m Evvel (Münbiç), Mülaz�m Sani 

(Mare), Misafir Yüzba�� 


Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani, Piyade 2. Bölük Komutan� Yüzba�� (Pazarc�k), Mülaz�m Evvel 

(Halep), Mülaz�m Sani, 1. Süvari Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani (Zeytun), 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (And�r�n), Mülaz�m Evvel, 

Mülaz�m Sani (Pazarc�k), 3. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep-Vali Yaveri), 

Mülaz�m Evvel (Münhal), Mülaz�m Sani (Halep) 


Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani, 2. Piyade Bölük Komutan� Yüzba�� (Suruç), Mülaz�m Evvel 

(Birecik), Mülaz�m Sani, 1. Süvari Bölük Komutan� Yüzba��, Mülaz�m Evvel 

(Rumkale), Mülaz�m Sani, 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba��, Vali Yaveri Mülaz�m 


505

ORSAM 


� 

Birlik 


Piyade Süvari Piyade Süvari Ümera ve Subay Toplam 




3. Mara� Taburu 2 3 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 3 131 116 14 261 


H. 1323 


Toplam 10 15 659 697 89 1445 




Kaymakam, Kurmay Heyeti Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel 




Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel 

19. Liva Komutan� Mirliva �smet Pa�a (Mersin) 

Miralay (Mara�), Miralay (Zeytun), Liva Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Sani 

(Mara�) 


Miralay (Münhal-Mersin), Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Zeytun), 1. Tabur 

Tabibi Binba�� (Zeytun), 2. Tabur Binba��s� (Mara�), 3. Tabur Binba��s� (Zor), 4. Tabur 

Binba��s� (Çukur Zemin) 


Miralay (Münhal-Halep), Kaymakam (Münhal-Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 1. 

Tabur Tabibi Binba�� (Halep), 2. Tabur Binba��s� (Halep), 3. Tabur Kaymakam� (Süveydiye), 

3. Tabur Tabibi Binba�� (Süveydiye), 4. Tabur Binba��s� (Haçin) 



Miralay (Halep), 1. Binba�� (Halep), 2. Binba�� (Halep), Baytar Binba�� (Halep), Alay 

Emini (Münhal-Halep), Kola�as� (Halep), Alay Kâtibi (Halep) 

15. Topçu Livas� Komutan� Mirliva Tevfik Pa�a (Halep) 

Yaveri Harp Mülaz�m Evvel 

506


___________________________________________________________________________________�� 



Tabur Tabibi Miralay (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Mara�), 1. Tabur Tabibi 




Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyetin Ba�kan� Kaymakam, Kurmay Heyetine 

Mülhak Mülaz�m Evvel, Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Sani 


Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� (Halep) 


Miralay (Münhal-Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara) (188), 2. Tabur Binba- 

��s� (Halep-Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 




38. Liva Komutan� Mirliva Hamdi Pa�a (Urfa) 








(A’zâz) 



Komutan Vekili Mirliva Ali Pa�a (Adana), Kurmay Ba�kan� Miralay (Adana), Kurmay 

Kola�as� 



Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Pazarc�k), 3. Tabur Binba��s� (Münhal- 








507

ORSAM 


� 




Birinci Tabip Vekili Kaymakam, Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Binba��, Operatör 

Kola�as�, Kehhal Kola�as�, Tabip Yüzba�� (4 Adet), Müdür Kola�as�, Birinci Eczac� 

Kola�as�, Kâtip, Eczac� Mülaz�m Evvel, Eczac�lar (3 Adet), Birinci Cerrah, Cerrahlar 

(4 Adet) 




Binba��, Alay Emini 


Merkez 2. Süvari Tabur Komutan�, Alay Emini, Piyade Bölük Komutan� (Münhal), 

Piyade Bölük Komutan�, Piyade Mülaz�m Evveli, Süvari Mülaz�m Evveli 


Tabur Komutan� Binba�� (Halep), Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal), 

Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 2. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani, Üçüncü Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel, 

Mülaz�m Sani (Kilis), 4. Bölük Komutan� Yüzba�� (Bilan), Mülaz�m Evvel (Urfa), 

Mülaz�m Sani (Antakya), 5. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, 6. Bölük Komutan� Yüzba�� (Sahiller), Mülaz�m Evvel (Sahiller), Mülaz�m 

Sani (Sahiller), Taburda Misafir Yüzba�� (Halep), Taburda Misafir Mülaz�m Evvel 

(Halep), Taburda Misafir Mülaz�m Sani (2 Adet-Halep) 


Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal-Halep), 

Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep), 2. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), 

Mülaz�m Evvel (Harim), Mülaz�m Sani (Halep), 3. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Rakka), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (�dlip), 4. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Antep), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep), 5. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Halep), Mülaz�m Evvel (Antep), Mülaz�m Sani (Halep), 6. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Münhal), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep), 7. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Halep), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Cisr-i �u�ûr), 8. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Antakya), Mülaz�m Evvel (Bâb), Mülaz�m Sani (Mara�), 9. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (�skenderun), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep), Misafir 

Yüzba�� (Halep) 

3. Mara� Taburu 

Tabur Komutan� Binba�� (Mara�), Tabur Kâtibi, Piyade 1. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Elbistan), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m Sani (Pazarc�k), Piyade 2. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (Halep-Alay Kaleminde), Mülaz�m Sani (Mara�), 

1. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m 

Sani (Zeytun), 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (And�r�n), 

Mülaz�m Sani (And�r�n), 3. Süvari Bölük Komutan� Binba�� (Halep), Mülaz�m 

Evvel (Münhal), Mülaz�m Sani (Mara�) 

508


___________________________________________________________________________________�� 

4. Urfa Taburu 

Tabur Komutan� Binba�� (Urfa), Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Urfa), Mülaz�m Evvel (Urfa), Mülaz�m Sani (Urfa), 2. Piyade Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Suruç), Mülaz�m Evvel (Rumkale), Mülaz�m Sani (Urfa), 1. Süvari Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Urfa), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep), 2. Süvari 

Bölük Komutan� Yüzba�� (Urfa), Vali Yaveri Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani 

(Halep) 

Birlik 


Piyade Süvari Piyade Süvari Ümera ve Subay Toplam 




3. Mara� Taburu 2 3 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 3 131 116 14 261 


H. 1324 


Toplam 10 15 659 697 89 1445 



Kurmay Heyeti Kurmay Ba�kan� Miralay, Kurmay Kaymakam, Kurmay Heyeti 

Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel 



Kurmay Heyeti (Halep) F�rka Kurmay Heyetine Memur Binba��, Kurmay Heyeti 

Mülhak� Yüzba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel 

19. Liva Komutan� Mirliva �smet Pa�a (Mersin) 

Liva Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Sani (Mara�) 


Miralay (Münhal-Yemen), Kaymakam (Münhal-Yemen), 1. Tabur Binba��s� (Münhal-Yemen), 

1. Tabur Tabibi (Münhal-Yemen), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Yemen), 

3. Tabur Binba��s� (Zor), 4. Tabur Binba��s� (Yemen), Zeytun Komutan� (Münhal- 

Zeytun) 


Miralay (Münhal-Yemen), Kaymakam (Münhal-Yemen), 1. Tabur Binba��s� (Yemen), 

1. Tabur Tabibi Binba�� (Yemen), 2. Tabur Binba��s� (Yemen), 3. Tabur Binba- 

��s� (Münhal-Yemen), 3. Tabur Tabibi Binba�� (Yemen), 4. Tabur Binba��s� (Yemen) 

509

ORSAM 


� 



Miralay (Halep), Kaymakam (Münhal-Halep), Binba�� (Münhal-Halep), Alay Emini 

(Halep) 

15. Topçu Livas� Komutan� Mirliva Tevfik Pa�a (Halep) 

Yaveri Harp (Münhal-Halep) 


Miralay (Halep), Kaymakam (Halep), Yaveri Harp Mülaz�m� (Halep), 1. Tabur Binba��s� 

(Halep), 2. Tabur Tabibi Miralay (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Münhal-Mara�), 

1. Tabur Tabibi Kaymakam (Halep) 



Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyetine Memur Miralay, Kurmay Heyetine Memur 

Yüzba��, Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m Evvel (2 Adet) 


Askeralma Kalemine Memur Alay Emini, Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� 







38. Liva Komutan� Mirliva (Münhal-Urfa) 

Askeralma Kalemine Memur Alay Emini, Liva’ya Mülhak Mülaz�m Sani (Urfa) 



��s� (Suruç), 4. Tabur Binba��s� (Rumkale) 






Komutan Vekili (Münhal-Adana), Kurmay Ba�kan� Kola�as� (Adana), Kurmay Heyeti 

Mülhak� (Münhal-Adana) 



Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Pazarc�k), 3. Tabur Binba��s� (Münhal- 


510


___________________________________________________________________________________�� 





3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Ordu), Alay Emini (Münhal- 

�skenderun) 




Birinci Tabip Mirliva Aziz Pa�a, �kinci Tabip Kaymakam, Tabip Binba�� (2 Adet), 

Operatör Kola�as�, Tabip Kola�as� (2 Adet), Tabip Yüzba�� (7 Adet), Birinci Eczac� 

Kola�as�, �kinci Eczac� Mülaz�m Evvel, Eczac� (2 Adet), Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, 

Cerrahlar (3 Adet), T�marc�, Kâtip, Müdür Kola�as�, �mam, Esvap Emini, Hastalar 

A�as� Mülaz�m Sani, Ba� Hademe Mülaz�m Sani, Vekilharç 




Binba��, Binba��, �dare Emini (Münhal) 


Merkez 2. Süvari Tabur Komutan�, �dare Emini (Münhal), Piyade Bölük Komutan� 

(Münhal), Piyade Bölük Komutan�, Piyade Mülaz�m Evveli, Süvari Mülaz�m 

Evveli 


Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal), Mülaz�m 

Evvel, Mülaz�m Sani, 2. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m 

Sani, Üçüncü Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (Kilis), Mülaz�m 

Sani (Kilis), 4. Bölük Komutan� Yüzba�� (Kilis), Mülaz�m Evvel (Urfa), Mülaz�m 

Sani (Bilan), 5. Bölük Komutan� Yüzba�� (Antep), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m 

Sani (Halep), 6. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal-Sahiller), Mülaz�m Evvel (Sahiller), 

Mülaz�m Sani (Sahiller), Taburda Misafir Mülaz�m Evvel (Halep), Taburda Misafir 

Mülaz�m Sani (2 Adet-Halep-Urfa) 


Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal-Halep), 


Mülaz�m Evvel (Harim), Mülaz�m Sani (Halep), 3. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), 

Mülaz�m Evvel (Cisr-i �u�ûr), Mülaz�m Sani (Bâb), 4. Bölük Komutan� Yüzba�� (�skenderun), 

Mülaz�m Evvel (Antep), Mülaz�m Sani (Kilis), 5. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Münhal-Kilis), Mülaz�m Evvel (Bilan), Mülaz�m Sani (Harim), 6. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Münhal), Mülaz�m Evvel (Antakya), Mülaz�m Sani (Antakya), 7. Bölük 

Komutan� Yüzba�� (Harim), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Halep), 8. Bölük 

Komutan� Yüzba�� (Antakya), Mülaz�m Evvel (Rakka), Mülaz�m Sani (Halep), 9. 

511

ORSAM 


� 

Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (�dlip), 

Misafir Yüzba�� (Mara�) 



(Elbistan), Mülaz�m Evvel (Münhal-Mara�), Mülaz�m Sani (Pazarc�k), Piyade 2. Bölük 

Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (Halep-Alay Kaleminde), Mülaz�m 

Sani (Mara�), 1. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (Mara�), 

Mülaz�m Sani (Zeytun), 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel 

(And�r�n), Mülaz�m Sani (And�r�n), 3. Süvari Bölük Komutan� Binba�� (Halep), Mülaz�m 

Evvel (Münhal-Urfa), Mülaz�m Sani (Mara�) 


Tabur Komutan� Binba�� (Mara�), Tabur Kâtibi (Mara�), 1. Piyade Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m Sani (Mara�), 2. Piyade Bölük 

Komutan� Yüzba�� (Kilis), Mülaz�m Evvel (Rumkale), Mülaz�m Sani (Birecik), 1. 

Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Birecik), Mülaz�m Evvel (Birecik), Mülaz�m Sani 

(Münhal-Birecik), 2. Süvari Bölük Komutan� Yüzba�� (Birecik), Vali Yaveri Mülaz�m 


Birlik 

Alay�n Genel Mürettebat� (165) 




Adet 

Toplam 

Adet 



3. Mara� Taburu 2 3 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 3 131 116 14 261 


Toplam 10 15 659 697 88 1444 

H. 1326 



Komutan Vekili Birinci Ferik Bekir S�tk� Pa�a 

Kurmay Heyeti Kurmay Ba�kan� Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Evvel, 

Komutan Maiyet Memuru Süvari Kola�as� 


Komutan� Birinci Ferik Bekir S�tk� Pa�a 

Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Ba�kan� Binba��, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Evvel, Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m 

Halep Müfreze Heyeti (Nizamiye 37. Alay 1. Tabur 1. ve 2. Bölükleri) 

Komutan Kaymakam, Kâtip 

512


___________________________________________________________________________________�� 

Humre Hara-y� Hümayunu Müdürü Kaymakam 

19. Nizamiye Piyade Livas� 

Komutan� Mirliva �smet Pa�a (Beyrut) 

Kurmay Heyeti Mülhak� Mülaz�m Sani (Yemen) 

Zeytun Komutan� Kaymakam (Zeytun), 3. Tabur Binba��s� (Zeytun), 1. Tabur Binba- 

��s� (Zor) 

25. Alay Süvari Müfrezesi Komutan Kaymakam (Urfa) 

30. Alay Süvari Müfrezesi Komutan Binba�� (Halep) 

26. Topçu Alay� Komutan Kaymakam (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep), 2. Tabur 

Binba��s� (Mara�) 


Komutan� Ferik Hasan Basri Pa�a 

Kurmay Heyeti (Halep) Kurmay Heyetine Memur Miralay, Kurmay Heyetine Memur 

Binba��, Kurmay Heyetine Memur Kola�as�, Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m 

Evvel, Kurmay Heyetine Mülhak Mülaz�m 

37. Liva Komutan� Mirliva (Münhal) (Halep) 

Askeralma Kalemine Memur Alay Emini (Halep), Kurmay Heyetine Mülhak Yüzba�� 


Komutan Miralay (Halep), 1. Tabur Binba��s� (Halep-Farafara) (172), 2. Tabur Binba- 

��s� (Halep-Karl�k), 3. Tabur Binba��s� (Münhal) (Bâb), 4. Tabur Binba��s� (Dir) 


Komutan Kaymakam (Lazkiye), 1. Tabur Binba��s� (Lazkiye), 2. Tabur Binba��s� 

(Münhal) (Sahyun), 3. Tabur Binba��s� (Cebel-i Sem’ân), 4. Tabur Binba��s� (�dlib) 

38. Liva Komutan� Mirliva Halit Pa�a (Urfa) 

Askeralma Kalemine Memur Alay Emini (Urfa), Liva’ya Mülhak Mülaz�m Evvel 

(Urfa) 


Komutan Miralay (Urfa), 1. Tabur Binba��s� (Urfa), 2. Tabur Binba��s� (Suruç), 3. 

Tabur Binba��s� (Birecik), 4. Tabur Binba��s� (Rumkale) 


Komutan Kaymakam (Antep), 1. Tabur Binba��s� (Antep), 2. Tabur Binba��s� 

(K�z�lhisar), 3. Tabur Binba��s� (Kilis), 4. Tabur Binba��s� (A’zâz) 



Mirliva Ali Pa�a (Adana), Kurmay Ba�kan� Kola�as� (Adana) 

513

ORSAM 


� 


Komutan� Miralay (Mara�), 1. Tabur Binba��s� (Mara�), 2. Tabur Binba��s� (Pazarc�k), 

3. Tabur Binba��s� (Münhal) (Elbistan), 4. Tabur Binba��s� (Zeytun) 




Kaymakam (�skenderun), 1. Tabur Binba��s� (�skenderun), 2. Tabur Binba��s� (Münhal) 

(Antakya), 3. Tabur Binba��s� (Harim), 4. Tabur Binba��s� (Ordu) 


Birinci Tabip Mirliva Aziz Pa�a, Birinci Tabip Kaymakam, �kinci Tabip Binba��, Tabipler 

(1 Binba��, 5 Kola�as�, 11 Yüzba��), Birinci Eczac� Kola�as�, �kinci Eczac� Mülaz�m 

Evvel, Eczac�lar (3 Adet), Birinci Cerrah, �kinci Cerrah, Cerrahlar (3 Adet), 

T�marc�, Müdür (Mütekaid Kola�as�), �mam, Esvap Emini, Hastalar A�as�, Ba� Hademe, 

Vekil Harç 



Jandarma Alay�nda Misafirler Padi�ah Yaverlerinden Alaybeyi, Mülaz�m Evvel, 

Mülaz�m Sani 


Merkez Süvari 2. Tabur Komutan�, �dare Emini, Piyade 3. Bölük Komutan�, 

Süvari 1. Bölük Komutan�, Süvari 3. Bölük Mülaz�m�, Piyade 5. Bölük Mülaz�m� 

Merkez 1. Piyade Taburu (Halep) 

Tabur Komutan� Binba�� (Halep), �dare Emini, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Münhal) (Halep), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani, 2. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Halep), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Cebel-i Sem’ân), Üçüncü Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (Kilis), Mülaz�m Sani (Halep), 4. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Antep), Mülaz�m Evvel (Urfa), Mülaz�m Sani (Bilan), 5. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Kilis), Mülaz�m Evvel, Mülaz�m Sani (Halep), 6. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Münhal ), Mülaz�m Evvel (Sahiller), Mülaz�m Sani (Sahiller) 

Merkez 2. Süvari Taburu 

Tabur Komutan� Binba��, Tabur Kâtibi, 1. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m 

Evvel (�dlip), Mülaz�m Sani (Halep), 2. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m 

Evvel (Münbiç), Mülaz�m Sani (Halep), 3. Bölük Komutan� Yüzba�� (Rakka), 


Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Kilis), 5. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal), 

Mülaz�m Evvel (Antep), Mülaz�m Sani (Halep), 6. Bölük Komutan� Yüzba�� (Münhal), 

Mülaz�m Evvel (Antakya), Mülaz�m Sani (Antakya), 7. Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Harim), Mülaz�m Evvel (Harim), Mülaz�m Sani (Halep), 8. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Antakya), Mülaz�m Evvel (Rakka), Mülaz�m Sani (Halep), 9. Bölük Komutan� 

Yüzba�� (�skenderun), Mülaz�m Evvel (Halep), Mülaz�m Sani (Antep) 



(Elbistan), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m Sani (Mara�), Piyade 2. Bölük Komuta- 

514


___________________________________________________________________________________�� 

n� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (Münhal), Mülaz�m Sani (Mara�), Süvari 1. Bölük 

Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m Sani (Zeytun), 

Süvari 2. Bölük Komutan� Yüzba�� (Mara�), Mülaz�m Evvel (Mara�), Mülaz�m Sani 

(Pazarc�k), Süvari 3. Bölük Komutan� Yüzba�� (Halep), Mülaz�m Evvel (And�r�n), 

Mülaz�m Sani (Mara�) 


Tabur Komutan� Binba�� (Urfa), Tabur Kâtibi, 1. Piyade Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Urfa), Mülaz�m Evvel (Urfa), Mülaz�m Sani (Urfa), 2. Piyade Bölük Komutan� Yüzba�� 

(Bilan), Mülaz�m Evvel (Birecik), Mülaz�m Sani (Urfa), 1. Süvari Bölük Komutan� 

Yüzba�� (Urfa), Mülaz�m Evvel (Münhal) (Urfa), Mülaz�m Sani (Birecik), 2. Süvari 

Bölük Komutan� Yüzba�� (Urfa), Vali Yaveri Mülaz�m Evvel (Urfa), Mülaz�m 

Sani (Urfa) 


Birlik 

Piyade Süvari Süvari Piyade Ümera ve Subay Toplam 




3. Mara� Taburu 2 3 122 135 17 274 

4. Urfa Taburu 2 2 131 116 14 261 


Toplam 10 14 698 656 75 1439 

515

ORSAM 


� 

6- V�LAYET�N RUHAN� L�DERLER� 

Halep Vilayet Merkezi Ruhani Liderleri 

Rum-Katolik Metropoliti: Bolis Hatem Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293- 

1295-1299-1300-1302-1303), Kirillos Efendi (1303-1305-1306-1307-1308-1309-1310- 

1312-1313-1314-1315-1316-1317-1318-1319-1320), Dimitriyus Kaz� Efendi (1323- 

1324-1326) 

Rum Metropoliti: Nemyotyoz Efendi (1285), Timyos Efendi (1286-1287), 

Cerasimos Efendi (1293), Huri Hanna Efendi (1295), Dorotiyus Efendi (1299-1300- 

1302-1303-1305) 

Rum-Ortodoks Milleti Reisi: Grigoryus Efendi (1309-1310) 

Rum-Ortodoks Metropoliti: Nektaryus Efendi (1312-1313-1314-1315-1316-1317), 

�stefanos Efendi (1322-1323-1324-1326) 

Ermeni-Katolik Metropoliti: Kirkor Efendi (1285-1286-1287), Grigoryus Balit 

Efendi (1288-1290), Metropolit Vekili Sekbas Efendi (1295), Grigoryus Efendi 

(1299-1300-1302-1303-1305-1306-1307-1308-1309-1310-1312-1313-1314-1315), Metropolit 

Vekili Kas 796 Ohannes Efendi (1316), Avadis Türkyan Efendi (1317-1318), 

Metropolit Vekili Vartebid Yohanna Efendi (1319-1320), Ogustinus Sayig Efendi 

(1323-1324-1326) 

Ermeni Metropoliti: M�g�rdiç Efendi (1285–1286–1287–1288) 

Ermeni Murahhas�: Murahhas Vekili Rimatyus Efendi (1290), Agop Efendi 

(1293), Murahhas Vekili Mosis Efendi (1295), Murahhas Vekili Dronyan Rahip 

Mefakiye Efendi (1305), Kemerkeçyan Mosis Efendi (1306-1307), Murahhas Vekili 

Dir Matyus Efendi (1312), Bedros Efendi (1313-1314-1315-1316-1317), Karabet 

Efendi (1323-1324-1326) 

Süryani-Katolik Milleti Metropoliti: Corci �elhud Efendi (1285-1286-1287-1288), 

Efram Rahmani Efendi (1313-1314-1315-1316-1318-1319-1320), 

Süryani-Katolik Patri�i: Cebrail Efendi (1295), Cercuyus Efendi (1299-1300-1302- 

1303) Agnatyus Cercis Efendi (1305-1306-1307-1308-1309), Patrik Vekili Huri Cebrail 

�akir Efendi (1317) 

Marunî-Katolik Metropoliti: Yusuf Nazar (Matar) Efendi (1285-1286-1287-1288- 

1290-1293-1295) 

Marunî Metropoliti: Poles Efendi (1303), Cermans Efendi (1312), Yusuf Diyab 

Efendi (1320-1321-1322-1323-1324-1326) 

796 Papaz, ke�i�. 

516


___________________________________________________________________________________�� 

Latin Reisi: Patris Ludvidikus Efendi (1288-1290) 

Musevi Hahamba��: Musa Efendi (1288-1290), �brahim Devik Efendi (1305-1306- 

1307-1308-1309-1310-1312), Hahamba�� Vekili Salamon Safdî Efendi (1313-1314- 

1315-1316-1317-1318-1319-1320-1321-1322), Hahamba�� Vekili Yakup Efendi Derik 

(1324), Hezk�ya Sapatay Efendi (1326) 

Keldani Milleti Reisi: Kas (Huri-1314) Polis Avdo Efendi (1306-1307-1308-1309- 

1310-1312-1314-1315-1316), Kas Betros Aziz Efendi (1317-1318-1319-1320-1321-1322- 

1323-1324-1326) 

Protestan Cemaati Vekili: Kirkor A�a (1314-1317-1318-1319-1320-1321-1322-1323- 

1324-1326), Manuk A�a (1315-1316) 

Antep’te Bulunan Ruhani Liderler 

Katolik Murahhas�: Artin Vartabet Efendi (1287-1288-1290), Agop Efendi (1293- 

1295) 

Protestan Reisi: Kirkor Efendi (1287-1288-1290-1293-1295) 

Kilis’te Bulunan Ruhani Liderler 

Katolik Milleti Murahhas�: Bogos Efendi (1285-1286-1287), M�g�rdiç Efendi (1288- 

1290), 

Ohannes Efendi (1290) 

Katolik Metropoliti: Avanis Efendi (1293-1295) 

Ermeni Milleti Reisi: Diravanis Efendi (1285), Ohannes Efendi (1286-1287) 

Protestan Milleti Reisi: Tomas Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293), Melomas 

Efendi (1295) 

Rum Milleti Reisi: Abdullah Huri Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Cisr-i �u�ûr’da Bulunan Ruhani Liderler 

Reis Vekili Vartanas Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Mara�’ta Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Milleti Murahhas�: M�g�rdiç Efendi (1285-1286-1287) 

Katolik Milleti Piskoposu: Bedros �lyan Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293- 

1295) 

Protestan Milleti Reisi: Mansur Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Zeytun’da Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Milleti Metropoliti: M�g�rdiç Efendi (1285-1286-1287) 

517

ORSAM 


� 

Ermeni Milleti Murahhas�: Artin Efendi (1286) 

Katolik Milleti Murahhas�: Kigos Efendi (1285-1286), Antuan Efendi (1288-1290- 

1293-1295) 

Urfa’da Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Milleti Murahhas�: Kirkor Efendi (1285-1286-1287) 

Süryani Milleti Reisi: Cebrail Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Süryani-Katolik Milleti Reisi: Bedros Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Katolik Milleti Reisi: Basilus Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Protestan Milleti Reisi: Badris Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Latin Milleti Reisi: Encilo Efendi (1285-1286-1287-1288-1290-1293-1295) 

Birecik’te Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Milleti Reisi: Dir Agop Efendi (1285-1286-1287) 

Katolik Milleti Reisi: Dir Hokaz Efendi (1285-1286-1287-1288-1290), Vinto Hügan 

Efendi (1293), Berhokar Efendi (1295) 

Adana’da Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Milleti Murahhas�: Tavid Varytabet Efendi (1285), Ohan Efendi (1286) 

Katolik Milleti Reisi: Adhan Vartabet Efendi (1285) 

Tarsus’ta Bulunan Ruhani Liderler 

Rum Milleti Metropoliti: E�mus Efendi (1285-1286) 

Ermeni Milleti Metropoliti: David Efendi 1285-1286 

Katolik Milleti Reisi: Kasrohan Efendi (1285-1286) 

Kars-� Dulkadiriye’de Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Murahhas�: Ohan Efendi (1285-1286) 

Haçin’de Bulunan Ruhani Liderler 

Ermeni Milleti Piskoposu: Bedros Efendi (1285-1286) 

518


___________________________________________________________________________________�� 

7- HALEP V�LAYET�NDE BULUNAN KONSOLOSLUKLAR 

a. Vilayet Merkezinde Bulunan Konsolosluklar 

1284 

Fransa ve �ran Devletleri 

Konsolos: Mösyö Bertran, Kanç�lar 797: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

�talya Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Pavlon, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

�ngiltere Devleti 

Konsolos: Mr. Skayn, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

Avusturya Devleti 

General Konsolos: Mösyö Moyiz De Peçeto, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

Prusya ve Rusya Devletleri 

Konsolos: Mösyö Rafael Peçeto, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

Belçika ve Amerika Devletleri 

Konsolos: Mösyö Helik De Peçeto, Tercüman: 1 Ki�i 

Portekiz Devleti 

Konsolos: Mösyö Andre Markopoli 

�spanya Devleti 

Konsolos: Mösyö Nikola Markopoli, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

Danimarka Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Danyal De Peçeto, Tercüman: 1 Ki�i 

�sveç Devleti 

Vis Konsolos: Mösyö Jozef De Peçoto, Tercüman: 1 Ki�i 

1285-1286 

Fransa Devletleri 

Konsolos: Mösyö Bertran, Konsolos Vekili: 1 Ki�i, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Simonditi, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 

797 Elçilik ve konsolosluklarda kay�t ve tescil gibi idari i�leri yürüten görevli. 

519

ORSAM 


� 


Konsolos: Mr. Skayn 








Konsolos: Mösyö Andre Markopoli 







1287-1288 


Konsolos: Mösyö Bertran, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 2 Ki�i 




Konsolos: Mr. Skayn, Tercüman: 4 Ki�i 

Avusturya ve Hollanda Devleti 






�ran Devleti 

�ehbender: Mirza �ükrullah A�a, Tercüman: 2 Ki�i 

520


___________________________________________________________________________________�� 


Vis Konsolos: Mösyö Andre Markopoli, Tercüman: 2 Ki�i 





�sveç Devleti (1288’de Norveç ile beraber) 


1290 





Rusya Devleti 

Konsolos: Mösyö Bodanon, Tercüman: 2 Ki�i 

�ngiltere ve Yunan Devletleri 

Konsolos: Mösyö Metraskin, Tercüman: 3 Ki�i 

Avusturya-Macaristan ve Hollanda 

Konsolos: General Mösyö Moyiz De Peçoto, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 3 Ki�i 

Almanya Devletleri 



Ba� �ehbender: Mirza �ükrullah Bey, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Frederik Poha, Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Andre Markopoli, Tercüman: 2 Ki�i 




Konsolos Vekili: Mösyö Danyal De Peçeto 

521

ORSAM 


� 


Vis Konsolos: Mösyö Jozef De Peçoto 

1293 



Rusya Devleti 

Konsolos: Mösyö Bodanon, Tercüman: 2 Ki�i 




Konsolos: Mr. Skayn, Tercüman: 4 Ki�i 

Avusturya-Macaristan Devleti 



Konsolos: Mösyö Ganz Peçeto, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 4 Ki�i 



Amerika Devletleri 

Konsolos Memuru: Mösyö Frederik Poha, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Andre Markopoli, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Nikola Markopoli, Tercüman: 3 Ki�i 




Vis Konsolos Vekili: Mösyö Danyal De Peçeto, Tercüman: 2 Ki�i 

Yunan Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Dimitri, Tercüman: 2 Ki�i 

522


___________________________________________________________________________________�� 

1295-1299-1300 


Konsolos: Mösyö Movic, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 2 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Alberici, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 4 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Patrik Hendersom, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 4 Ki�i 

Rusya Devleti (1300 Hariç) 

Konsolos: Mösyö Nikola Yovanof, Tercüman: 2 Ki�i 




Konsolos: Mösyö Yakop Zolenger, Tercüman: 4 Ki�i 








Konsolos: Mösyö Nikola Markopoli, Kanç�lar: 1 Ki�i , Tercüman: 4 Ki�i 

Danimarka Devleti (1300 Hariç) 

Vis Konsolos Vekili: Mösyö Danyal De Peçeto, Tercüman: 2 Ki�i 

Yunan Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Dimitri Sevayidis, Tercüman: 2 Ki�i 

1302 


Konsolos: Mösyö Elgrid Periti, Tercüman: 2 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Enriko Vito, Tercüman: 2 Ki�i 

523

ORSAM 


� 


Konsolos: Mösyö Patrik Hendersom, Konsolos Vekili: Mösyö Mi�el Huri, Tercüman: 4 Ki�i 

Rusya Devleti 

Konsolos: Mösyö Yakimyanski, Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos: General Mösyö Moyiz De Peçoto, Tercüman: 4 Ki�i 




�ehbender Vekili: Mösyö Moyiz De Peçoto, Tercüman: 4 Ki�i 







�sveç ve Norveç Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Jozef De Peçoto, Tercüman: 1 Ki�i 

Yunan Devleti 


1303 


Konsolos: Mösyö Elgrid Periti, Tercüman: 2 Ki�i 





Rusya Devleti 




524


___________________________________________________________________________________�� 




Ba� �ehbender: Mirza Abdullah Han, Tercüman: 4 Ki�i 









Yunan Devleti 


1305 


Konsolos: Mösyö Cilber, Tercüman: 2 Ki�i 





Rusya Devleti 








Amerika Devleti 


525

ORSAM 


� 







Yunan Devleti 


1306-1307-1308-1309-1310 






Konsolos: Mösyö Tomas Samson Çiko, Vekili: Mösyö Mi�el Huri, Tercüman: 4 Ki�i 

Rusya Devleti 








Amerika ve Belçika Devletleri 








526


___________________________________________________________________________________�� 

Yunan Devleti 


1310 




Konsolos: Mösyö Enriko Vito, K 1 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Tomas Samson Çiko, Vekili: Mösyö Mi�el Huri, Tercüman: 4 Ki�i 

Rusya Devleti 







Ba� �ehbender: R�za Bey, Tercüman: 2 Ki�i 









Yunan Devleti 


1312 


Konsolos: Mösyö Lere, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 2 Ki�i 

Rusya Devleti 


527

ORSAM 


� 


Konsolos: Mösyö Enriko Vito, Kanç�lar: 1 Ki�i , Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Katoni, Konsolos Vekili: Mösyö Mi�el Huri, Tercüman: 4 Ki�i 

Avusturya-Macaristan 

Konsolos: Mösyö Jozef Bertram, Tercüman: 4 Ki�i 




Ba� �ehbender: Mösyö Azre Kebay, Tercüman: 2 Ki�i 









Yunan Devleti 


1313 


Konsolos: Mösyö Elbirlere, Tercüman: 4 Ki�i 

Rusya Devleti 

Konsolos: Mösyö Mi�el Yakimyanski, Tercüman: 1 Ki�i 




Konsolos Vekili: Mösyö Hanri Dé Barenham, Tercüman: 3 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Jan Bertran, Tercüman: 3 Ki�i 

528


___________________________________________________________________________________�� 










Konsolos: Mösyö Corc Markopoli (Muvakkat), Tercüman: 3 Ki�i 



Yunan Devleti 


1314 


Konsolos: Mösyö H. Bunyon, Tercüman: 4 Ki�i 

Rusya Devleti 







Vis Konsolos: Mösyö Jan Bertran, Tercüman: 3 Ki�i 







529

ORSAM 


� 




Konsolos: Mösyö Corc Markopoli, Tercüman: 3 Ki�i 



Yunan Devleti 


Flemenk Devleti 

Vis Konsolos: Mösyö Albert Poha 

1315 



Rusya Devleti 







Konsolos: Mösyö Fon Rohem, Tercüman: 3 Ki�i 




Ba� �ehbender: Mösyö Azre Robin Kebay, Tercüman: 3 Ki�i 







530


___________________________________________________________________________________�� 


Vis Konsolos: Mösyö Albert Poha, Tercüman: 3 Ki�i 

1316 



Rusya Devleti 

Konsolos Vekili: Prens �akovski, Tercüman: 1 Ki�i 


















Vis Konsolos: Mösyö Albert Poha, Tercüman: 3 Ki�i 

1317 



Rusya Devleti 

General Konsolos: Mösyö Grigoroviç, Tercüman: 1 Ki�i 

531

ORSAM 


� 


Konsolos: Mösyö Adolf Sola, Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Dorken, Tercüman: 3 Ki�i 




Konsolos: Mösyö Emil Zolker, Tercüman: 1 Ki�i 










Konsolos Vekili: Mösyö Albert Poha, Tercüman: 1 Ki�i 

1318-1319 



Rusya Devleti 

General Konsolos: Mösyö Grigoroviç 


General Konsolos: Mösyö Ferdinando Degoi Zoita, Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Hanri Dé Barenham, Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Aleksander Pi�a Dé Gizetzam, Tercüman: 4 Ki�i 



532


___________________________________________________________________________________�� 











1320 



Rusya Devleti 

General Konsolos: Mösyö Grigoroviç, Kanç�lar: 1 Ki�i, Ba� Tercüman: 1 Ki�i, Konsolosluk 

Kâtibi: 1 Ki�i, Tercüman: 1 Ki�i 


General Konsolos: Mösyö Ferdinando Degoi Zoita, Vekili: Adolf Sola, Tercüman: 4 Ki�i 

�ngiltere ve Yunanistan Devletleri 



Konsolos: Mösyö Aleksander Pi�a Dé Gizetzam, Kanç�lar: 1 Ki�i, Konsolosluk Kâtibi: 

1 Ki�i, Tercüman: 4 Ki�i 









533

ORSAM 


� 





1321 



Rusya Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Litokin, Kanç�lar: 1 Ki�i, Ba� Tercüman: 1 Ki�i 


General Konsolos: Mösyö Ferdinando Degoi Zoita, Vekili: Adolf Sola, Tercüman: 4 Ki�i 




Konsolos: Mösyö Aleksander Pi�a Dé Gizetzam, Tercüman: 4 Ki�i 






Konsolos: Mösyö Frederik Poha, Tercüman (Amerika): 2 Ki�i, Tercüman (Belçika): 2 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Andre Markopoli, Tercüman: (Münhal) 





1322 


Konsolos Vekili: Mösyö Arnol, Kanç�lar Vekili: 1 Ki�i, Tercüman: 2 Ki�i 

534


___________________________________________________________________________________�� 

Rusya ve S�rp Devletleri 

General Konsolos: Mösyö Korogolof, Kanç�lar ve Ba� Tercüman: 1 Ki�i 


General Konsolos Vekili: Mösyö Adolf Sola, Tercüman: 4 Ki�i 




Konsolos: Mösyö Eksanto Polo, Tercüman: 4 Ki�i 




�ehbender: Mirza Sad�k Han, Tercüman: 3 Ki�i 

Amerika-Belçika ve Küba Devletleri 








1323 











535

ORSAM 


� 


Geçici Konsolos Vekili: Mösyö Buke, Tercüman: 3 Ki�i 











1324 








Konsolos: Mösyö Hanri Z. Lonkores, Tercüman: 3 Ki�i 




Geçici Konsolos Vekili: Mösyö Buke, Tercüman: 2 Ki�i 







536


___________________________________________________________________________________�� 





1326 


Konsolos Vekili: Mösyö Rokforiye, Tercüman: 3 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö �alkod Nikof, Kanç�lar ve Ba� Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Gazorelli, Tercüman ve Konsolos Vekili: 1 Ki�i, Tercüman: 4 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Hanri Z. Lonkores, Tercüman: 2 Ki�i 




General Konsolos: Mösyö Refon Ni�indrof, Tercüman: 4 Ki�i 


�ehbender: Lion Bey Acemiyan, Tercüman: 4 Ki�i 









b. Kazalarda Bulunan Konsolosluklar 

�skenderun 

1284–1285 

537

ORSAM 


� 

Fransa Devleti 

Konsolos Vekili: Philip Garalli, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Gar�an, Tercüman: 1 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Kolachky, Tercüman: 1 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Belganti, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Merkoladi, Tercüman: 1 Ki�i 

1286-1287 




Konsolos Vekili: Münhal, Tercüman: 3 Ki�i 

Rus Devletleri 

Vis Konsolos : Mösyö Dariof, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 2 Ki�i 

Avusturya ve Macaristan Devleti 



Vis Konsolos : Mösyö Belganti, Tercüman: 2 Ki�i 

Amerika Devleti (1287’de �sveç ve Norveç Devletleri ile beraber) 

Konsolos Vekili: Mösyö Mebros, Tercüman: 1 Ki�i 

1288 




Konsolos Vekili: Münhal, Tercüman: 2 Ki�i 

Yunanistan Devletleri 

Vis Konsolos: Mösyö Delnardiyo 

538


___________________________________________________________________________________�� 


Vis Konsolos: Mösyö Dariof, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Kolachky, Tercüman: 1 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Esber Dehroni, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Jovani Lopy 

Amerika ve �sveç Devletleri 

Konsolos Vekili: Mösyö David Lomiromizo, Kanç�lar: 1 Ki�i, Tercüman: 3 Ki�i 

1290 




Konsolos Vekili: Mösyö Emil Frank, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Delnardiyo 


Vis Konsolos : Mösyö Dariof, Tercüman: 1 Ki�i 




Vis Konsolos : Mösyö E. Joseph Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 


�ehbender Vekili: Anton Hanna Benna, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Jovani Lopy, Tercüman: 1 Ki�i 

Almanya Devleti 

Konsolos Vekili: Mösyö Emil Frank 


Konsolos Vekili: Mösyö Tony, Tercüman: 1 Ki�i 

539

ORSAM 


� 

1293 






Vis Konsolos : Mösyö Agustin Katoni, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Kobdan, Tercüman: 1 Ki�i 




Vis Konsolos : Mösyö E. Joseph Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 





1295 


Konsolos Vekili : Philip Garalli, Tercüman: 1 Ki�i 

�ngiltere, Yunanistan, �sveç, Norveç ve Hollanda Devletleri 

Konsolos Vekili: Mösyö Agustin Katoni, Tercüman: 2 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Kolachky, Tercüman: 2 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö E. Joseph Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 





540


___________________________________________________________________________________�� 



1299–1300 



�ngiltere, �sveç ve Hollanda Devletleri 



Konsolos Memuru: Mösyö E. Joseph Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 

Almanya ve Amerika Devletleri 

Konsolos Memuru: Mösyö Emil Frank, Tercüman: 1 Ki�i 


�ehbender Vekili : Anton Hanna Benna, Tercüman: 1 Ki�i 



1302–1309 



�ngiltere, �sveç ve Hollanda Devletleri 


�talya, Avusturya ve Macaristan Devleti 

Konsolos Memuru: Mösyö E. Joseph Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Thedor Belfanti, Tercüman: 1 Ki�i 






Konsolos Memuru : Mösyö Aten Kobidan, Tercüman: Polis Efendi Kasya 

541

ORSAM 


� 

1310–1314 


Konsolos: Amdide Lonjuvil, Tercüman: 2 Ki�i 

�ngiltere, �sveç, Norveç ve Hollanda Devletleri 

Vis Konsolos: Mösyö Agustin Katoni, Tercüman: 1 Ki�i 

�talya, Avusturya ve Macaristan Devleti 

Vis Konsolos: Mösyö E. Joseph Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 




�ehbender Vekili: Anton Benna Efendi, Tercüman: 1 Ki�i 




Konsolos Memuru: Mösyö Danyal Walkir 

Yunanistan Devleti 

Konsolos: Mösyö Galmaki Mayistire 

1315 


Konsolos: Münhal, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Luiji Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 




Vis Konsolos: Mösyö Emil Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 




�ehbender Vekili: Anton Benna, Kanç�lar: Jorgi Efendi �sa, Tercüman: 1 Ki�i 

542


___________________________________________________________________________________�� 


Konsolos: Mösyö Washington, Tercüman: 3 Ki�i 



1316–1317 


Konsolos: Mösyö Jiyakopy, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Luiji Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 




Vis Konsolos : Mösyö Emil Levanti, Tercüman: 2 Ki�i 






Konsolos: Mösyö Washington, Tercüman: 2 Ki�i 




Konsolos Vekili: Mösyö Emil Mechille, Tercüman: 2 Ki�i 

1318 


Konsolos: Mösyö Vesine, Tercüman: 2 Ki�i 





543

ORSAM 


� 








Konsolos: Mösyö Wilyam R. Dapolis, Tercüman: 2 Ki�i 





1319–1322 


Vis Konsolos: Mösyö Mersine, Tercüman: 2 Ki�i 



�ngiltere, �sveç, Norveç ve Hollanda Devletleri �le Yunan Uyruklular�n Maslahatgüzar� 







�ehbender Vekili: Anton Benna, Kanç�lar: Jorgi Efendi �sa, Tercüman: �sa Efendi Yakup 


Konsolos: Mösyö Wilyam R. Davis, Tercüman: 3 Ki�i 





544


___________________________________________________________________________________�� 

1323–1326 


Vis Konsolos: Mösyö Dilanda, Tercüman: 2 Ki�i 



�ngiltere, �sveç, Norveç ve Hollanda Devletleri �le Yunan Uyruklular�n Maslahatgüzar� 

Vis Konsolos: Mösyö Agustin Katoni 






�ehbender Vekili: Anton Bey Benna, Kanç�lar: Nimetullah Efendi Felah, Tercüman: 1 Ki�i 


Konsolos: Mösyö Hiseb Jacsin, Vis Konsolos: Mösyö David Lorimer, Tercüman ve 

Kâtip: Loranzo Efendi Menshy 


Vis Konsolos: Mösyö Sas Karoy Haskoli, Konsolos Vekili: Mösyö Sifolli, Tercüman: 3 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Luiji Levanti Haskoli, Tercüman: 2 Ki�i 

Belçika Devleti 

Vis Konsolos: Mösyö Joseph Katoni, Tercüman: 1 Ki�i 

Antakya 

1284 


Vis Konsolos: Mösyö �skender Bones, Tercüman: 1 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Be��are Numa 


Vis Konsolos: Hoca Mihail 

545

ORSAM 


� 

1285 




Vis Konsolos: Mösyö Be��are Numa, Tercüman: 2 Ki�i 

1286–1287 




Vis Konsolos: Mösyö Joseph Dewik 



1288 




Vis Konsolos: Mösyö Joseph Dewik 




Vis Konsolos: Mösyö Wilyam Lopy 

1290 




Vis Konsolos: Mösyö Joseph Dewik, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Micharmagme, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Wilyam Lopy 

546


___________________________________________________________________________________�� 


�ehbender: Mösyö Musa �ntiya, Tercüman: 2 Ki�i 

1293 






Vis Konsolos: Mösyö Be�arre, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos : Mösyö Wilyam Lopy, Tercüman: 1 Ki�i 


Vis Konsolos Vekili: Hoca �lyan, Tercüman: 2 Ki�i 



1295 


Vis Konsolos: Mösyö Joseph Dewik, Tercüman: Nikola Abrahim Efendi 


Konsolos Vekili: Hoca Be�arre Efendi, Tercüman: 2 Ki�i 


Konsolos Vekili: Mösyö Wilyam Lopy, Tercüman: 2 Ki�i 



1299–1318 


Vis Konsolos: Mösyö Alber Poton, Konsolos Memuru: Mösyö Be�are, Tercüman: 2 Ki�i 




Vis Konsolos : Mösyö Mardiros A�a Misakyan (Osmanl� Tebas�), Tercüman: 1 Ki�i 

547

ORSAM 


� 





1319–1320 


Vis Konsolos: Mösyö Alber Poton, Tercüman: 2 Ki�i 

�ngiltere Devletleri �le Yunanistan Maslahatgüzar� 

Vis Konsolos: Mösyö David Dewik, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Mardiros Misakyan, Tercüman: 2 Ki�i 

1321–1323 


�ehbender: Münhal, Tercüman: 2 Ki�i 



1321–1326 


Vis Konsolos: Mösyö Alber Poton, Tercüman: 2 Ki�i 

�ngiltere Devletleri �le Yunanistan Maslahatgüzar� 

Vis Konsolos: Mösyö David Dewik, Tercüman: 1 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Mardiros A�amisakyan, Tercüman: 1 Ki�i 

Urfa 

1284–1286 


Konsolos Vekili: Mösyö Arman Martin 

1290 


�ehbender: Hac� Harun Efendi Deyan 

548


___________________________________________________________________________________�� 

1293 


Vis Konsolos: Mösyö Arman Martin, Tercüman: 1 Ki�i 

1299–1308 


�ehbender: Hac� Harun Efendi Deyan, Tercüman: 2 Ki�i 


Vis Konsolos: Mösyö Arman Martin, Tercüman: 1 Ki�i 

1309–1310 


�ehbender: Hac� Harun Efendi Deyan, Tercüman: 2 Ki�i 

1312–1326 


�ehbender: Hac� Bekir Bey, Tercüman: 1 Ki�i 

Mara� 

1287–1290 


Vis Konsolos: Mösyö Samuel Pecheto, Tercüman: 1 Ki�i 

1295 


Konsolos Memuru: Mösyö Nicomry, Tercüman: 3 Ki�i 

1299–1305 


Konsolos: Mösyö Henry Mavrini, Tercüman: 3 Ki�i 

1306–1310 


Konsolos: Mösyö Henry Mavrini 

549

ORSAM 


� 

1316 


Konsolos: Mösyö White 

1326 


Konsolos: Mösyö Balanshon, Tercüman: 1 Ki�i 

Antep 

1284–1285 

Fransa 

Vis Konsolos: Mösyö Costini, Tercüman: 1 Ki�i 

1286–1288 



1290 


Vis Konsolos: Mösyö Dimitraki Seviyadis, Tercüman: 2 Ki�i 


�ehbender: Nazar A�a, Tercüman: 1 Ki�i 



1293 


Vis Konsolos: Mösyö Dimitraki Seviyadis, Tercüman: 2 Ki�i 



1295 


Konsolos Vekili: Mösyö Dimitraki Seviyadis 


Konsolos Memuru: Mösyö Nicomry 

550


___________________________________________________________________________________�� 



1299 

Fransa Devleti (Mara� Konsolos Memurlu�u Antep ile birle�mi�tir) 

Konsolos Vekili: Mösyö Kilyom Victor, Tercüman: 1 Ki�i 




Konsolos Memuru: Mösyö Thilman Truwerch, Tercüman: 1 Ki�i 



1300–1305 

Fransa Devleti (Mara� Konsolos Memurlu�u Antep ile birle�mi�tir) 

Konsolos Vekili: Mösyö Kilyom Victor, Tercüman: 1 Ki�i 





1306–1310 


Konsolos: Mösyö Sormabiya, Tercüman: 2 Ki�i 





551

ORSAM 


� 

8- HALEP V�LAYET�NDE OKULLAR 

a. Vilayet Merkezinde Bulunan Okullar 

1286 Y�l� 

Sanayi Mektebi: Mektep Hocas�, Müdür, Terzi Ustas�, Terzi Çavu�u (4 

Adet), Onba�� (4 Adet), Kâtip, Kundurac� Ustas� (2 Adet), Kundurac� Çavu�u (2 

Adet), Onba�� (4 Adet) 

1287 Y�l� 

Sanayi Mektebi: �daresi: Müdür, Hoca, �malat Terzisi, Terzi Çavu�u (2 

Adet), Çavu� Vekili (2 Adet), Tezgâh Ustas�, Tezgâh Çavu�u, Kâtip, Kundura �malat 

Müdürü, Kundurac� Çavu�u, Çavu� Vekili (2 Adet), Marangoz Ustas�, Çavu� Vekili 

(2 Adet), ��çi Ba��, Talebe (88 Adet) 

1288 Y�l� 

Vilayet Sanayi Mektebi: Müdür, Hoca, Terzi �malat Müdürü, Çavu�, Çavu� 

Vekili (3 Adet), Kâtip, Kundura �malat Müdürü, Çavu�, Çavu� Vekili (2 Adet), ��çi 

Ba��, Talebe (60 Adet) 

1290 Y�l� 

Sanayi Mektebi �daresi: Müdür, �malat Müdürü, Terzi Ba��, Sand�k Emini, 

Kâtip, Mektep Hocas�, ��çi Ba�� 

1302 Y�l� 

Halep Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Hat Muallimi, 

Frans�zca Muallimi, Talebe Mevcudu: 154 

1303 Y�l� 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Riyaziye Muallimi Kola�as�, Müdür Yüzba- 

��, Dâhiliye Zabiti Yüzba��, Lisan Muallimi Mülaz�m Evvel, �mla Hocas� Mülaz�m 

Sani, Co�rafya Hocas� Mülaz�m Sani, Dâhiliye Zabiti Mülaz�m Sani (2 Adet), Arapça 

Hocas�, Farsça Hocas� (Münhal), Hüsn-ü Hat Muallimi, Talebe Mevcudu: 84 

Halep Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Hat Muallimi, 

Frans�zca Muallimi, Talebe Mevcudu: 90 

1305 Y�l� 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Riyaziye Muallimi Kola- 

�as�, Dâhiliye Zabiti Yüzba��, Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, Dâhiliye Zabiti Mülaz�m 

Evvel (2 Adet), Frans�zca Muallimi (Münhal), Dâhiliye Zabiti (Münhal), Arapça 

Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Türkçe Hat Muallimi, Kavaid-i Osmaniye 

Muallimi, Türkçe �mla Muallimi (Münhal), Talebe Mevcudu: 4. Sene: 18, 3. Sene: 51, 

2. Sene: 70, 1. Sene: 61, Toplam: 200, Hademe: 6 Adet 

Halep Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü 

Muallim, Frans�zca Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, 

Kap�c�, Talebe Mevcudu: 98 

552


___________________________________________________________________________________�� 

1306 Y�l� 

Halep Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Frans�zca 

Muallimi, Üçüncü Muallim, Hüsn-ü Hat Muallimi, Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, 

Kap�c� 


�as�, Dâhiliye Zabiti Yüzba��, Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, Dâhiliye Zabiti Mülaz�m 

Evvel (2 Adet), Arapça Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Türkçe Hat Muallimi, 

Kavaid-i Osmaniye Muallimi, Türkçe �mla Muallimi, Talebe Mevcudu: 4. Sene: 

34, 3. Sene: 46, 2. Sene: 80, 1. Sene: 72, Toplam: 232 

1307 Y�l� 


�as�, Co�rafya Muallimi Mülaz�m Evvel, Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, Dâhiliye 

Zabiti Yüzba��, Dâhiliye Zabiti Mülaz�m Evvel (2 Adet), Dâhiliye Zabiti, Arapça 

Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Türkçe Hat Muallimi, Kavaid-i Osmaniye Muallimi, 

Türkçe �mla Muallimi, Talebe Mevcudu: 4. Sene: 30, 3. Sene: 56, 2. Sene: 65, 

1. Sene: 76, Toplam: 227 

Halep Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü 

Muallim, Frans�zca Muallimi, Hüsn-ü Hat ve �mla Muallimi, Resim Muallimi Mülaz�m 

Evvel, Sülüs Hatt� Muallimi, Bevvab 

1308 Y�l� 

Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür (Münhal); Muallimler: Riyaziye Muallimi 

Kola�as�, Arapça Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Kavaid-i Osmaniye Muallimi, 

Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, Türkçe Hat Muallimi, Türkçe �mla Muallimi, Türkçe 

Lisan Muallimi Mülaz�m Evvel, Co�rafya Muallimi Mülaz�m Sani; Dâhiliye Zabitleri: 

Yüzba��, Mülaz�m Evvel (2 Adet); Talebe Mevcudu: 4. Sene: 31, 3. Sene: 37, 

2. Sene: 55, 1. Sene: 46, �htiyat S�n�f�: 34, Toplam Talebe: 203 

Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallimi, Hüsn-ü Hat ve 

�mla Muallimi, Resim Muallimi Mülaz�m Evvel, Üçüncü Muallim, Frans�zca Muallimi, 

Sülüs Hatt� Muallimi, Bevvab, Talebe Mevcudu: 130 

1309 Y�l� 

Halep Askeri �dadi Mektebi: Müdür ve Tarih-Hesap Muallimi, Arapça Muallimi, 

Farsça Muallimi, Co�rafya Muallimi, Kavaid-i Osmanî Muallimi, Frans�zca 

Muallimi, Resim Muallimi, Rika Muallimi, �mam, Mubass�r; Talebe Mevcudu: 50 

Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�; Muallimler : Lisan Muallimi 

Yüzba��, Resim Muallimi Yüzba��, Co�rafya Muallimi Yüzba��, Riyaziye Muallimi 

(Münhal), Arapça Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, 

Kavaid Muallimi, �mla Muallimi, Dâhiliye Zabitleri: Yüzba��, Mülaz�m Evvel (3 

Adet), Talebe Mevcudu: 4. Sene: 14, 3. Sene: 31, 2. Sene: 36, 1. Sene: 48, �htiyat S�n�f�: 

36, Toplam Talebe: 165, Hademeler: Ba� Hademe, Hademe (4 Adet), Kap�c� 

Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallimi, Hüsn-ü Hat ve 

�mla Muallimi, Resim Muallimi, Üçüncü Muallim (Münhal), Frans�zca Muallimi, 

Sülüs Hatt� Muallimi, Bevvab, Talebe Mevcudu: 120 

553

ORSAM 


� 

1310 Y�l� 

Mülkiye �dadi Mektebi: Müdür ve Tarih-i Umumi ve Tabii Muallimi, Arapça 

Muallimi, Farsça Muallimi, Osmanl� Lisan� Muallimi, “Hendese, Frans�zca ve 

Hesap” Muallimi, Resim Muallimi, Rika Muallimi, �mam ve Mubass�r, Mubass�r, 

Talebe Mevcudu 55 

Mülkiye Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallimi, �kinci Muallimi, Resim Muallimi, 

Hüsn-ü Hat ve �mla Muallimi, Üçüncü Muallim (Münhal), Frans�zca Muallimi, 

Sülüs Hatt� Muallimi, Bevvab, Talebe Mevcudu 120 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Lisan Muallimi Yüzba��, 

Resim Muallimi Yüzba��, Co�rafya Muallimi Yüzba��, Riyaziye Muallimi Yüzba��, 

Arapça Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Kavaid Muallimi, 

�mla Muallimi, Dâhiliye Zabiti Yüzba��, Dâhiliye Zabiti Mülaz�m Evvel (3 Adet); 

Talebe Mevcudu: 4. Sene: 14, 3. Sene: 31, 2. Sene: 36, 1. Sene: 38, �htiyat S�n�f�: 36; 

Toplam Talebe: 155, Hademeler: Ba� Hademe, Hademe (4 Adet), Kap�c� 

1312 Y�l� 

Mülkiye �dadi Mektebi: Müdür, Muavini (2 Adet), Kâtip, �mam, Haf�z-� 

Keteb ve Depo Memuru, Ba� Mubass�r, Tabip (Binba��), Mubass�r (2 Adet), Eczac�, 

Ambar Memuru; Talim Heyeti: Kimya ve Kavanin Muallimi, Edebiyat ve �n�a Muallimi, 

Frans�zca Muallimi (2 Adet), Hesap ve Defter Usulü Muallimi, Arapça Muallimi, 

Ulum-� Diniye Muallimi, Türkçe ve Hendese Muallimi, Arapça ve Farsça Muallimi, 

Hikmet Muallimi (Binba��), Tarih-Cebir ve Co�rafya Muallimi, Resim Muallimi, 

Hüsn-ü Hat Muallimi; Talebe Mevcudu: 85 Yat�l�, 66 Gündüzcü, Toplam: 151, 

Hademe: 10 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Arapça Muallimi (2 Adet), 

Farsça Muallimi, Co�rafya Muallimi Yüzba��, Frans�zca Muallimi Yüzba��, Resim 

Muallimi Yüzba��, Riyaziye Muallimi Yüzba��, �mla Muallimi, Kavaid-i Osmaniye 

Muallimi, Türkçe Hat Muallimi (Münhal), Dâhiliye Zabiti Yüzba��, Dâhiliye Zabiti 

Mülaz�m Evvel (2 Adet); Talebe Mevcudu: 4. Sene: 21, 3. Sene: 46, 2. Sene: 79, 1. 

Sene: 87, �htiyat S�n�f�: 88, Toplam Talebe: 321; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c� (6 

Adet) 

1313 Y�l� 

Mülkiye �dadi Mektebi: �dare ve Talim Heyeti: Müdür ve Diyanet-Kimya 

Muallimi, Birinci Muavin ve Cevir-Kavanin-Tarih-Malumat-� Fenniye Muallimi, 

�kinci Muavin ve Hikmet-i Tabiiye-Mevalid-Co�rafya Muallimi, Üçüncü Muavin ve 

Osmanl�ca-Hendese-Makine Muallimi, Arapça Muallimi, Arapça ve Farsça Muallimi, 

Frans�zca Muallimi (2 Adet), Mektep �daresi Kâtibi ve Mübaya Memuru-Hesap- 

Defter Usulü Muallimi, Ulum-� Diniye Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Resim Muallimi, 

Tabip (Binba��), �mam ve Mubass�r, Ambar Memuru, Depo Memuru, Eczac�; 

Talebe Mevcudu: 46 Yat�l� (23 Ücretli, 23 Ücretsiz), 79 Gündüzcü, 1, Toplam: 126, 

Hademe: 13 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Hademe, Talebe: 91 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, Bevvab, Talebe: 80 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, “Co�rafya, Hendese ve �slam 

Tarihi” Muallimi Yüzba��, Frans�zca Muallimi Yüzba��, Resim ve Frans�zca Hat 

554


___________________________________________________________________________________�� 

Muallimi Yüzba��, Hesap ve Defter Usulü Muallimi Yüzba��, Dâhiliye Zabiti ve 

Türkçe �mla Muallimi Yüzba��, Dâhiliye Zabiti ve Türkçe �mla Muallimi Yüzba��, 

Dâhiliye Zabiti ve Türkçe Esma Muallimi Mülaz�m Evvel, “Dâhiliye Zabiti, Hikâye, 

Türkçe Esma ve Türkçe Mütalaa” Muallimi, Arapça Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, 

“Kavaid-i Osmaniye, �lmihal, Osmanl� Alfabesi” Muallimi, Türkçe �mla Muallimi, 

Türkçe Hüsn-ü Hat Muallimi; Talebe Mevcudu: 4. Sene: 27, 3. Sene: 65, 2. Sene: 

98, 1. Sene: 68, �htiyat S�n�f�: 140, Toplam Talebe: 398; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, 

Hademeler (5 Adet) 

1314 Y�l� 

Mülkiye �dadi Mektebi: �dare Heyeti: Müdür, Birinci Muavin, �kinci Muavin, 

Üçüncü Muavin, Kâtip, Tabip, Depo ve Ambar Memuru, Mubayaa Memuru, 

�mam ve Mubass�r; Talim Heyeti: Ulum-� Diniye ve F�k�h Muallimi, Arapça ve 

Farsça Muallimi, Frans�zca Muallimi (2 Adet), “Kozmografya, Nazari Hesap ve Malumat-� 

Fenniye” Muallimi, “Tarih, Kavanin, Edebiyat ve Kimya” Muallimi, “Co�rafya, 

Türkçe ve Hikmet-i Tabiiye” Muallimi, “Hendese, Makine ve Mevalid” Muallimi, 

“�n�a, Kitabet, Hesap ve Defter Usulü” Muallimi, Resim Muallimi, Hüsn-ü Hat 

Muallimi; Talebe Mevcudu: 46 Yat�l� (23 Ücretli, 23 Ücretsiz), 79 Gündüzcü, Toplam: 

125, Hademe: 13 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Hademe, Talebe: 120 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, Bevvab, Talebe: 115 



Muallimi Yüzba��, Hesap ve Defter Usulü Muallimi Yüzba��, Dâhiliye Zabiti ve 

Türkçe �mla Muallimi Yüzba��, Dâhiliye Zabiti ve Türkçe �mla Muallimi Yüzba��, 

Dâhiliye Zabiti ve Türkçe Esma Muallimi Mülaz�m Evvel, “Dâhiliye Zabiti, Hikaye, 

Türkçe Esma ve Türkçe Mukaleme” Muallimi, “Dâhiliye Zabiti, Osmanl�ca Elifba, 

Hikaye-i Esma” Muallimi Mülaz�m Evvel, Arapça Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, 

Kavaid-i Osmaniye ve �lmihal Muallimi, Kitabet ve Türkçe �mla Muallimi, 

Türkçe Hüsn-ü Hat Muallimi; Talebe Mevcudu: 4. Sene: 55, 3. Sene: 73, 2. Sene: 90, 1. 

Sene: 88, �htiyat S�n�f�: 101, Toplam Talebe: 407; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, 

Hademeler (5 Adet) 

1315 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip, Kâtip, �mam ve Mubass�r, Depo ve Ambar Mubayaa 

Memuru Talim Heyeti: “Müsellesat, Kozmografya, Malumat-� Naf�a, Cebir, Resmi 

Kitabet” Muallimi, “Mevalid, Kimya, Makine” Muallimi, “Edebiyat, Ahlak, Hikmeti 

Tabiiye, Defter Usulü” Muallimi, Tarih ve Co�rafya Muallimi, Arapça Muallimi, 

“Akaid, F�k�h, Farsça” Muallimi, Arapça Muallimi, Kavanin ve Servet Muallimi, 

“�n�a ve Kitabet, Hesap, Hendese” Muallimi, Frans�zca Muallimi, Frans�zca ve 

Türkçe Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Resim Muallimi; Talebe Mevcudu: 7 S�n�f 

(53 Yat�l�, 55 Gündüzcü) Toplam: 108, Hademe: 6 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Hademe, Talebe: 

127 Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, Hüsn-ü Hat Muallimi, Birinci Muallim 

Muavini, Mubass�r, Talebe: 126 

555

ORSAM 


� 



Muallimi Yüzba��, Dâhiliye Zabiti ve Türkçe �mla Muallimi Yüzba��, “Dâhiliye Zabiti, 

Hikâye, Türkçe Esma ve Türkçe Mukaleme” Muallimi, Arapça Muallimi (2 

Adet), Farsça Muallimi, Kavaid-i Osmaniye ve �lmihal Muallimi, Türkçe Hüsn-ü 

Hat Muallimi; Talebe Mevcudu: 4. Sene: 47, 3. Sene: 56, 2. Sene: 100, 1. Sene: 91, �htiyat 

S�n�f�: 93, Toplam: 397; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 

1316 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip (Binba��), Kâtip, �mam, Ambar ve Depo Memuru 

Talim Heyeti: “Cebir, Resmi Kitabet, �lm-i Servet Milel 798” Muallimi, “Edebiyat, 

Ahlak, Hikmet-i Tabiiye, Defter Usulü” Muallimi, “Müsellesat, Kozmografya, 

Mevalid, Kimya, Makine, Malumat-� Nafia” Muallimi, Tarih ve Co�rafya Muallimi, 

Arapça Muallimi, “Akaid, F�k�h, Türkçe, Farsça” Muallimi, Arapça Muallimi, 

“Kavanin, Türkçe, Servet” Muallimi, “�n�a ve Kitabet, Hesap, Hendese” Muallimi, 

Frans�zca Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Resim Muallimi, Ermenice Muallimi; 

Talebe Mevcudu: 7 S�n�f (56 Yat�l�, 60 Gündüzcü) Toplam: 116, Hademe: 6 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Hademe; Talebe: 127 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, Hüsn-ü Muallimi, Birinci Muallim Muavini, 

Mubass�r, Talebe: 126 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür (Münhal), “Co�rafya, Hendese ve 

�slam Tarihi” Muallimi Yüzba��, Frans�zca Muallimi (Münhal), Resim ve Frans�zca 

Hüsn-ü Hat Muallimi Yüzba��, Dâhiliye Zabiti ve Türkçe �mla Muallimi Yüzba��, 

“Dâhiliye Zabiti, Hikâye, Türkçe Esma ve Türkçe Mukaleme” Muallimi, Arapça 

Muallimi (2 Adet), Farsça Muallimi, Kavaid-i Osmaniye ve �lmihal Muallimi, Türkçe 

Hüsn-ü Hat Muallimi; Talebe Mevcudu: 4. Sene: 37, 3. Sene: 66, 2. Sene: 108, 1. Sene: 

68, �htiyat S�n�f�: 64, Toplam Talebe: 343; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler 

(5 Adet) 

1317 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip (Binba��), Kâtip, Ambar ve Depo Memuru, �mam, Hademe 

(9 Adet); Talim Heyeti: “Cebir, Nazari Hesap, Servet” Muallimi, Frans�zca 

Muallimi, Ulum-� Diniye Muallimi, Frans�zca Muallimi, “Müsellesat, Kozmografya, 

Mevalid, Kimya, Makine, Malumat-� Nafia, H�fz�s�hha” Muallimi, “Edebiyat, Ahlak, 

Hikmet, Defter Usulü” Muallimi, Tarih ve Co�rafya Muallimi, Arapça Muallimi, 

“Arapça, Farsça, Türkçe” Muallimi, “�n�a ve Kitabet, Kitabet-i Resmiye, Hendese ve 

Resim” Muallimi, “Kavanin Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Ameli Hesap Muallimi, 

Ermenice Muallimi 1314–1315 Talebe Mevcudu; Ücretli Yat�l� Müslim: 26 Gayrimüslim: 

0; Ücretsiz Yat�l� Müslim: 18 Gayrimüslim: 1; Gündüzcü Müslim: 63 

Gayrimüslim: 7; Toplam Müslim: 107 Gayrimüslim: 8 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Üçüncü Muallime, 

Dördüncü Muallime; Talebe Mevcudu: Talebe: 121 Hademe: 1 

798 Milli iktisat, ekonomi dersi. 

556


___________________________________________________________________________________�� 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Rik’a 

Muallimi, Sülüs Muallimi Talebe: 128, Hademe: 1 

�rfaniye Mektebi: Birinci Muallim Vekili, �kinci Muallim, Rik’a Muallimi, 

Talebe: 60, Hademe: 1 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Co�rafya ve Hendese Muallimi 

Yüzba��, Dâhiliye Zabiti (1 Yüzba��–2 Mülaz�m Evvel, 1 Mülaz�m Sani), Riyaziye 

Muallimi Mülaz�m Sani, Resim Muallimi Mülaz�m Sani, Lisan Muallimi (Münhal); 

�lim Heyeti: Arapça Hocas� (2 Adet), Farsça Hocas�; Mülkiye Heyeti: �n�a ve 

�mla Muallimi, Kavaid-i Osmanî Muallimi, Tarih ve Türkçe Hat Muallimi; Talebe 

Mevcudu: 3. Sene: 33, 2. Sene: 66, 1. Sene: 119, �ptidai 2. Sene: 83, �ptidai 1. Sene: 60, 

Toplam Talebe: 361; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 

1318 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip (Binba��), Kâtip, Mubass�r, Ambar ve Depo Memuru, 

�mam, Mubayaa Memuru, Hademe (9 Adet); Talim Heyeti: “Cebir, Nazari Hesap, 

Servet, Edebiyat ve Ahlak” Muallimi, Ulum-� Diniye Muallimi, Frans�zca Muallimi 

(2 Adet), “Müsellesat, Kozmografya, Mevalid, Kimya, Makine, Malumat-� Nafia, 

H�fz�s�hha” Muallimi, “Kavanin, Hikmet, Usul-ü Defter” Muallimi, Tarih ve Co�rafya 

Muallimi, Arapça Muallimi, “Arapça, Farsça, Türkçe” Muallimi, “�n�a ve Kitabet, 

Kitabet-i Resmiye, Hendese ve Resim” Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Ameli 

Hesap Muallimi, Ermenice Muallimi; 1315–1316 Talebe Mevcudu: Ücretli Yat�l� 

Müslim: 28, Gayrimüslim: 0; Ücretsiz Yat�l� Müslim: 20 Gayrimüslim: 1; Gündüzcü 

Müslim: 100 Gayrimüslim: 12; Toplam Müslim: 143 Gayrimüslim: 13 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Talebe Mevcudu: 

Talebe: 88; Hademe: 1 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Rik’a Muallimi, Talebe: 

140, Hademe: 1 

�rfaniye Mektebi: Birinci Muallim Vekili, �kinci Muallim, Rik’a Muallimi, 


Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Co�rafya ve Hendese Muallimi 

Yüzba��, Dâhiliye Zabiti (1 Yüzba��–2 Mülaz�m Sani), Riyaziye Muallimi Mülaz�m 

Sani, Resim Muallimi (Münhal), Lisan Muallimi Mülaz�m Sani; �lim Heyeti: 

Arapça Hocas� (2 Adet), Farsça Hocas�; Mülkiye Heyeti: �n�a ve �mla Muallimi, 

Kavaid-i Osmanî Muallimi, Tarih ve Türkçe Hat Muallimi; Talebe Mevcudu: 3. Sene: 

30, 2. Sene: 68, 1. Sene: 113, �ptidai 2. Sene: 83, �ptidai 1. Sene: 72, Toplam Talebe: 

366; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 

1319 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip (Yüzba��), Kâtip, �mam, Ambar ve Depo Memuru, Mubass�r, 

Mubayaa Memuru; Talim Heyeti: Kitabet-i Resmiye Muallimi, “Edebiyat, 

Cebir, Servet, Kavanin, Frans�zca” Muallimi, “Mevalid, Fizik, Mekanik, Kimya, 

H�fz�s�hha, Kozmografya” Muallimi, Tarih ve Co�rafya Muallimi, “F�k�h, Akaid, 

Arapça, Farsça” Muallimi, Arapça Muallimi, Ulum-� Diniye Muallimi, Frans�zca 

Muallimi, “Osmanl�ca, Ameli Hesap, Usul-ü Defter” Muallimi, Hüsn-ü Hat Mualli- 

557

ORSAM 


� 

mi, Resim Muallimi, Ermeni Lisan� Muallimi, “Müsellesat, Hendese, Nazari Hesap, 

Malumat-� Nafia, �lm-i Ahlak” Muallimi (Münhal), “Hendese-i Ziraiye, Zirai Co�rafya, 

Zirai Defter Usulü, Ameliyat-� Zirai” Muallimi (Numune Tarlas� Müdür Muavini); 

�htiyat S�n�f� Muallimleri: Muallim (5 Adet), Mubass�r ve Muallim; Talebe 

Mevcudu: Ücretli Yat�l�: 28, Ücretsiz Yat�l�: 23, Gündüzcü: 162, Toplam: 213; Hademe: 

10 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Dâhiliye Zabiti (1 Mülaz�m 

Evvel, 1 Mülaz�m Sani), Riyaziye Hocas� Mülaz�m Sani, Resim Hocas� Mülaz�m 

Sani, Frans�zca Hocas� Mülaz�m Sani, Co�rafya ve Hendese Hocas� Mülaz�m Sani, 

Dâhiliye Yüzba�� (Münhal), Dâhiliye Mülaz�m� (Münhal); �lim Heyeti: Arapça Hocas� 

(2 Adet), Farsça Hocas�; Mülkiye Heyeti: Kavaid-i Osmanî Hocas� (Münhal), 

Tarih ve Türkçe Hat Hocas�, �mla Hocas� (Münhal); Talebe Mevcudu: 3. Sene: 59, 2. 

Sene: 74, 1. Sene: 132, �ptidai 2. Sene: 135; Toplam Talebe: 400; Hademeler: Ba� Hademe, 

Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime; Talebe Mevcudu: 

Talebe: 110 Hademe: 2 

�ptidaiye Mektepleri 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 70, Hademe: 1 

Rehber-i Fiyuzat Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 100, Hademe: 1 

Mutaf Ahmet Pa�a Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 117 Hademe: 1 

Hac� Musa Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 55, Hademe: 1 

Mukaddimiye Mektebi: Muallim, Talebe: 56, Hademe: 1 

�rfaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 40, Hademe: 1 

�smailiye Mektebi: Muallim, Talebe: 50, Hademe: 1 

Sultaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 75, Hademe: 1 

�ehrverdi Mektebi: Muallim, Talebe: 20, Hademe: 1 

Halep Merkezde Mevcut �slam S�byan Mektepleri: Adet: 65, Talebe: 2.934 

1320 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip (Yüzba��), Kâtip, �mam, Ambar ve Depo Memuru, Mubass�r, 

Mubayaa Memuru; Talim Heyeti: Kitabet-i Resmiye Muallimi, “Edebiyat, 

Cebir, Servet, Kavanin, Frans�zca” Muallimi, “Mevalid, Fizik, Mekanik, Kimya, 

H�fz�s�hha, Kozmografya” Muallimi, Tarih ve Co�rafya Muallimi, “F�k�f, Akaid, 

Arapça, Farsça” Muallimi, Arapça Muallimi, Ulum-� Diniye Muallimi, Frans�zca 

Muallimi, “Osmanl�ca, Ameli Hesap, Usul-ü Defter” Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, 

Resim Muallimi, Ermeni Lisan� Muallimi, “Müsellesat, Hendese, Nazari Hesap, 

Malumat-� Nafia, �lm-i Ahlak” Muallimi (Münhal), “Hendese-i Ziraiye, Zirai Co�rafya, 

Zirai Defter Usulü, Ameliyat-� Zirai” Muallimi (Numune Tarlas� Müdür Muavini), 

Kavanin” Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Resim Muallimi, Ermeni Lisan� 

Muallimi. �htiyat S�n�f� Muallimleri: Muallim (5 Adet), Mubass�r ve Muallim; Talebe 

Mevcudu: Ücretli Yat�l�: 28, Ücretsiz Yat�l�: 23, Gündüzcü: 162, Toplam: 213; 

Hademe: 10 

Sanayi Mektebi: Müdür, Muhasebe Memuru ve Sand�k Emini, Tedrisat Muallimi, 

Depo Memuru, Talebe Adedi: 160 

558


___________________________________________________________________________________�� 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Dâhiliye Yüzba��s� ve Müdür Vekili, Dâhiliye 

Zabiti (1 Mülaz�m Evvel, 1 Mülaz�m Sani), Riyaziye Hocas� (Münhal), Resim Hocas� 

Mülaz�m Evvel, Frans�zca Hocas� (Münhal), Co�rafya ve Hendese Hocas� Mülaz�m 

Sani, Dâhiliye Mülaz�m� (Münhal); �lim Heyeti: Arapça Hocas� (2 Adet), Farsça 

Hocas�; Mülkiye Heyeti: Kavaid-i Osmanî Hocas� (Münhal), Tarih ve Türkçe Hat 

Hocas�, �mla Hocas� (Münhal); Talebe Mevcudu: 3. Sene: 59, 2. Sene: 74, 1. Sene: 

132, �ptidai 2. Sene: 135; Toplam Talebe: 400; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler 

(4 Adet) 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci ve �kinci Muallime; Talebe Mevcudu: Talebe: 

110; Hademe: 2 











Halep Merkezde Mevcut �slam S�byan Mektepleri: Adet: 65, Talebe: 2.934 

1321 Y�l� 

Mülkiye �dadi Mektebi: �dare Heyeti: Müdür, �kinci Müdür, Birinci Muavin, 

�kinci Muavin, Üçüncü Muavin, Tabip (Yüzba��), Kâtip ve Mubayaa Memuru, 

�mam, Ambar ve Depo Memuru, �dadi Mubass�r�, Ziraat �ube Mubass�r�, �htiyat 

S�n�flar� Mubass�r�; �dadi Talim Heyeti: Kitabet-i Resmiye Muallimi, “Mevalid, Servet, 

Ahlak, Hendese, Frans�zca” Muallimi, “Mekanik, Fizik, Kimya, Müsellesat, 

Kozmografya, Hendese” Muallimi, “Tarih, Co�rafya, Cebir” Muallimi, “Akaid, 

Usul-i Tahrir, Arapça, Farsça” Muallimi, “Usul-ü Defter, Nazari Hesap, Türkçe” 

Muallimi, Arapça Muallimi, Ulum-u Diniye ve Ahlak Muallimi, Frans�zca Muallimi, 

“Co�rafya, �lm-i �n�a, Hesap �lmi, Malumat-� Ziraiye, Kavanin” Muallimi, Hüsn-ü 

Hat Muallimi, Resim Muallimi, Ermeni Lisan� Muallimi; Ziraat �ubesi Talim Heyeti: 

“Ziraat Dersleri, Ameliyat-� Ziraiye, Sanayi-i Ziraiye” Muallimi, “�lm-i Servet-i 

Ziraiye, Ziraat Makineleri, Zirai Nebatat” Muallimi, Hendese-i Ameliye-i Ziraiye 

Muallimi, Mevalid-i Salise Muallimi, “Hikmet ve Kimya’n�n Ziraat’a Tatbiki, Hayvanat-� 

Ziraiye, H�fz�s�hha-i Hayvanat, Fen-i �htina” Muallimi, Co�rafya-i Zirai, 

Zirai Usul-ü Defteri Muallimi; �htiyat S�n�flar� Talim Heyeti: �lmihal Muallimi, 

“Kur’an-� Kerim, Tecvit, Arapça, Hüsn-ü Hat” Muallimi, “Kur’an-� Kerim, Tecvit, 

Tarih, K�raat” Muallimi, “�mla, Arapça, Kavaid” Muallimi “Hesap, Co�rafya, Malumat-� 

Nafia” Muallimi, Frans�zca Mullimi; Talebe Mevcudu: �dadi Ücretli Yat�l�: 

33, Ücretsiz Yat�l�: 7, Gündüzcü: 131, Toplam: 171; Ziraat �ubesi Ücretli Yat�l�: -, 

Ücretsiz Yat�l�: 14, Gündüzcü: 1, Toplam: 15; �htiyat S�n�flar� Ücretli Yat�l�: 2, Ücretsiz 

Yat�l�: -, Gündüzcü: 98, Toplam: 100; Toplam Ücretli Yat�l�: 35, Ücretsiz Yat�l�: 21, 

Gündüzcü: 230, Toplam: 286; Hademe: 12 

559

ORSAM 


� 

Sanayi Mektebi: �dare Komisyonu: Birinci Reis: Maarif Müdürü, �kinci Reis, 

Üyeler (6 Adet); �dare Heyeti: Müdür, Muhasebe Kâtibi ve Sand�k Emini, Kâtip ve 

Depo Memuru, Tedrisat Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Birinci Mubass�r, �kinci 

Mubass�r ve Depo Memuru Muavini; �malat Ustalar�: Terzi Ustas�, Kundurac� Ustas�, 

Marangoz Ustas�, Çorapç� Ustas�; Talebe Adedi: 160 Hademe: 2 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci, �kinci Muallime; Talebe: 168, Hademe: 2 

Selimiye K�z Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime; Talebe: 36 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: Müdür Kola�as�, Dâhiliye Zabiti (1 Yüzba��, 

2 Mülaz�m Evvel), Riyaziye Hocas� Mülaz�m Sani, Resim Hocas� Mülaz�m Evvel, 

Frans�zca Hocas� Mülaz�m Sani, Co�rafya ve Hendese Hocas� Mülaz�m Sani, Dâhiliye 

Mülaz�m�; �lim Heyeti: Arapça Hocas� (2 Adet), Farsça Hocas�; Mülkiye Heyeti: 

Kavaid-i Osmanî Hocas�, Tarih ve Türkçe Hat Hocas�, �mla Hocas�; Talebe Mevcudu: 

4. Sene: 41, 3. Sene: 37, 2. Sene: 55, 1. Sene: 68, �ptidai 2. Sene: 47; Toplam Talebe: 

248, Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (4 Adet), 








Sultaniye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 103, Hademe: 1 



Defteremini Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 68, Hademe: 1 

Tavva� Mektebi: Muallim, Talebe: 33, Hademe: 1 

Akrab Mektebi: Muallim, Talebe: 75, Hademe: 1 

Muhteseb Mektebi: Muallim, Talebe: 87, Hademe: 1 

Halep Merkezde Mevcut �slam S�byan Mektepleri: Adet: 75, Adedi: 2.934 

















Protestan K�z Mektebi (Hendek Tarikinde, �ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

560


___________________________________________________________________________________�� 


�srail �irketi Erkek Mektebi (Han El-Harir’de, Rü�tiye Derecesinde) 


Haham Yakub Devik Erkek Mektebi (Musabin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham Musa Erkek Mektebi (Musabin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham Azre�bube Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham Abraham Melin Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 


Ferci Musevi Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

�ebuni Musevi Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

Canani Musevi Erkek Mektebi (Bahsita’da, �ptidai Derecesinde) 

1322 Y�l� 


Üçüncü Muavin, Tabip (Kola�as�), Kâtip ve Mubayaa Memuru, �mam, Ambar 

ve Depo Memuru, �dadi Mubass�r�; �dadi Talim Heyeti: Tahrir Usulü Muallimi, 

“Mekanik, Fizik, Kavanin, Servet, Kitabet-i Resmiye” Muallimi, Tarih ve Co�rafya 

Muallimi, “Akaid, Arapça, Farsça” Muallimi, “Usul-i Defteri, Türkçe, Co�rafya” 


“Mevalid-i Salise, Kimya, Türkçe, Hesap, �lm-i E�ya” Muallimi, “Frans�zca, Kozmografya, 

Cebir, Resim, Müsellesat” Muallimi, “Hesap, Hendese, Malumat-� Ziraiye 

ve S�hhiye” Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Ermenice Muallimi; Ziraat �ubesi 

Talim Heyeti: “Zirai Sanayi, �lm-i Servet, Zirai Co�rafya, Zirai Defter Usulü, Zirai 

Ameliye” Muallimi, Ziraat Makineleri Vekili, Fen-i E�car Vekili, “Zirai Ameliye, 

Fen-i �htina, Zirai Nebatat” Vekili, “Hikmet, Zirai Kimya, Mevalid-i Salise” Vekili, 

�lm-i Ahval-i Cev (144) Vekili, Ziraat Mubass�r�; �htiyat S�n�flar� Talim Heyeti: Birinci 

Muallim, Muallim (3 Adet), Muallim ve Mubass�r; 1319–1320 Senesi Talebe 

Mevcudu; Ücretli Yat�l�: 18, Ücretsiz Yat�l�: 20, Gündüzcü: 243, Toplam: 281 

Sanayi Mektebi: �dare Heyeti: Müdür (Münhal), Muhasebe Kâtibi ve Sand�k 

Emini, Depo Memuru, Tedrisat Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Birinci Mubass�r, 

�kinci Mubass�r ve Depo Memuru Muavini; �malat Ustalar�: Terzi Ustas�, Kundurac� 

Ustas�, Marangoz Ustas�, Çorapç� Ustas�; Talebe Adedi: 60 Hademe: 2 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci ve Hüner Muallimesi, �kinci Muallime, �htiyat 

Muallimesi, Birinci Muallime Muavinesi, �kinci Muallimesi Muavinesi, �htiyat 

Muallimesi Muavinesi, Diki� Muallimesi, Nak�� Muavinesi; 1319–1320 Senesi Talebe 

Mevcudu: Talebe: 180; Hademe: 2 

Selimiye K�z Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Talebe: 36 


2 Mülaz�m Sani, 1 Mülaz�m), Riyaziye Hocas� (Münhal), Resim Hocas� Mülaz�m 

Evvel, Frans�zca Hocas� Mülaz�m Sani, Co�rafya ve Hendese Hocas� Mülaz�m Sani; 

�lim Heyeti: Arapça Hocas� (2 Adet), Farsça Hocas�; Mülkiye Heyeti: Kavaid-i Osmanî 

Hocas�, Tarih ve Türkçe Hat Hocas�, �mla Hocas�; Talebe Mevcudu: 4. Sene: 

17, 3. Sene: 41, 2. Sene: 42, 1. Sene: 65, �ptidai 2. Sene: 61;Toplam Talebe: 226: Hademeler: 

Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 

561

ORSAM 


� 




Mutaf Ahmet Pa�a Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe 135 Hademe 1 




Sultaniye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 103, Hademe: 1 







Çehartekke Mektebi: Muallim, Talebe: 62, Hademe: 1 

Halep Merkezde Mevcut �slam S�byan Mektepleri: Adet: 75 Talebe: 2.934 

Hususi Mektepler 

�emsü’l-Maarif Mektebi: �dare Heyeti: Birinci Müdür, �kinci Müdür, Tabip 

Yüzba��, Birinci Mubass�r, �kinci Mubass�r, Hademe (2 Adet); Talebe: 70 (�ptidai ve 

Rü�tiye Derecesinde), Talim Heyeti: Hesap ve Ahlak Muallimi, Türkçe ve Tarih 

Muallimi, Ulum-u Diniye ve Arapça Muallimi, Co�rafya Muallimi, Kavaid-i Türkiye 

ve Kitabet Muallimi (Mülaz�m Evvel), Frans�zca Muallimi, �ngilizce Muallimi, 

Hat Muallimi 

Numune-i Terakki Mektebi: Müdür, Türkçe Muallimi, Hademe, Talebe: 

200, (�ptidai ve Rü�tiye Derecesinde) 

�emsü’t-Terakki Mektebi: Müdür, Muallim; Talebe: 33 (�ptidai Derecesinde) 



















�srail �irketi Erkek Mektebi (Hal El-Harir’de, Rü�tiye Derecesinde) 

562


___________________________________________________________________________________�� 


Haham Yakub Devik Erkek Mektebi (Musabin’de, �ptidai Derecesinde) 



Haham Abraham Melin Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 


Ferci Musevi Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 



1323 Y�l� 



ve Depo Memuru, �dadi Mubass�r�; �dadi Talim Heyeti: Tahrir Usulü Muallimi, 

“Mekanik, Fizik, Kavanin, Servet, Kitabet-i Resmiye” Muallimi, Tarih ve Co�rafya 

Muallimi, “Akaid, Arapça, Farsça” Muallimi, “Usul-i Defteri, Türkçe, Co�rafya” 


“Mevalid-i Salise, Kimya, Türkçe, Hesap, �lm-i E�ya” Muallimi, “Frans�zca, Kozmografya, 

Cebir, Resim, Müsellesat” Muallimi, “Hesap, Hendese, Malumat-� Ziraiye 

ve S�hhiye” Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Ermenice Muallimi; �htiyat S�n�flar� 

Muallim Heyeti: Birinci Muallim, Muallim (3 Adet), Mubass�r; 1320–1321 Senesi 

Talebe Mevcudu: Ücretli Yat�l�: 18, Ücretsiz Yat�l�: 20, Gündüzcü: 243, Toplam: 281 

Sanayi Mektebi: �dare Heyeti: Müdür Vekili, Muhasebe Kâtibi, Depo Memuru, 

Tedrisat Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, Birinci Mubass�r, �kinci Mubass�r 

ve Depo Memuru Muavini: �malat Ustalar�: Kundurac� Ustas�, Mensucat Ustas�, 

Marangoz Ustas�; Talebe Adedi: 90; Hademe: 2 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci ve Hüner Muallimesi, �kinci Muallime, �htiyat 

Muallimesi, Birinci Muallime Muavinesi, �kinci Muallimesi Muavinesi, �htiyat 

Muallimesi Muavinesi, Diki� Muallimesi, Nak�� Muavinesi; 1320–1321 Senesi Talebe 

Mevcudu: Talebe: 180; Hademe: 2 

Selimiye K�z Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime; Talebe: 36 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: �dare Heyeti: Müdür Kola�as�, Dâhiliye Zabiti 

(1 Yüzba��, 1 Mülaz�m Sani, 1 Mülaz�m), Riyaziye Hocas� (Münhal), Resim Hocas� 

Mülaz�m Evvel, Frans�zca Hocas� Mülaz�m Sani, Co�rafya ve Hendese Hocas� 

Mülaz�m Sani; �lim Heyeti: Arapça Hocas� (2 Adet), Farsça Hocas�; Mülkiye Heyeti: 

Kitabet ve Kavaid Hocas�, Tarih ve Türkçe Hat Hocas�, �mla Hocas�; Talebe Mevcudu: 

4. Sene: 40, 3. Sene: 31, 2. Sene: 38, 1. Sene: 84, �ptidai 2. Sene: 58; Toplam Talebe: 

251; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 




Mutaf Ahmet Pa�a Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 45, Hademe: 1 


�rfaniye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Talebe: 35, Hademe: 1 


563

ORSAM 


� 

Mukaddemiye Mektebi: Muallim, Talebe: 47, Hademe: 1 








Halep Merkezde Mevcut S�byan Mektepleri: Adet: 75, Talebe Adedi: 2.934 



Yüzba��, Birinci Mubass�r, �kinci Mubass�r, Hademe (2 Adet); Talebe: 70 (�ptidai ve 

Rü�tiye Derecesinde), Talim Heyeti: Hesap ve Ahlak Muallimi, Türkçe ve Tarih 

Muallimi, Ulum-u Diniye ve Arapça Muallimi, Co�rafya ve Türkçe Muallimi, 

“Kavaid-i Türkiye ve Kitabet Muallimi (Mülaz�m Evvel), Frans�zca Muallimi, �ngilizce 

Muallimi, Hat Muallimi 



















�srail �irketi Erkek Mektebi (Hal El-Harir’de, Rü�tiye Derecesinde) 


Haham Mamiye Erkek Mektebi (Musabin’de, �ptidai Derecesinde) 



Haham �brahim Melin Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 


Ferec Musevi Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 



564


___________________________________________________________________________________�� 

1324 Y�l� 



Memuru, Depo Memuru, �dadi Mubass�r�; �dadi Talim Heyeti: Edebiyat Muallimi, 

“Mekanik, Fizik, Kavanin, Servet, Mevalid-i Selase, H�fz�s�hha, Kimya” Muallimi, 

�slam Tarihi Muallimi, Tarih ve Co�rafya Muallimi, “Akaid, Arapça, Farsça” Muallimi, 

“Usul-i Defteri, Türkçe Kitabet, Co�rafya” Muallimi, Arapça Muallimi, “Ulumu 

Diniye ve Ahlak, Mant�k” Muallimi, Frans�zca Muallimi, Türkçe ve Hesap Muallimi, 

“Frans�zca, Kozmografya, Hendese, Resim, Müsellesat” Muallimi, “Hesap, 

Cebir, Müsellesat, Malumat-� Ziraiye ve S�hhiye” Muallimi, Hüsn-ü Hat Muallimi, 

Ermenice Muallimi; �htiyat S�n�flar� Talim Heyeti: Birinci Muallim, Muallim (3 

Adet), Mubass�r; 1321–1322 Senesi Talebe Mevcudu: Ücretli Yat�l�: 43, Ücretsiz Yat�l�: 

19, Gündüzcü: 168, Toplam: 230 

Sanayi Mektebi: �dare Heyeti: Müdür, Muhasebe Kâtibi ve Sand�k Emini, 

Tedrisat Muallimi, Mubass�r; �malat: Mensucat Ustas�: Talebe Adedi: 40 Hademe: 2 

Yat�l� Sanayi Mektebi �dare Komisyonu: Reis: Maarif Müdürü, Üyeler (3 Adet), 

Kâtip 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci ve Hüner Muallimesi, �kinci Muallime, Üçüncü 

Muallime, Birinci Muallime Muavinesi, �kinci Muallimesi Muavinesi, Üçüncü Muallime 

Muavinesi, Hüner Muallimesi Muavinesi; 1321–1322 Senesi Talebe Mevcudu: 


Selimiye K�z Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Nak�� Muallimesi 



3 Mülaz�m Sani, 1 Münhal), Resim Hocas� Mülaz�m Evvel, Riyaziye Hocas� (Münhal), 

Riyaziye Hocas� (Münhal), Lisan Muallimi Mülaz�m Sani, Co�rafya Muallimi 

Mülaz�m Sani, Hesap Muallimi Mülaz�m Sani, Kavaid Muallimi (Münhal), Frans�zca 

Muallimi (Münhal), Jimnastik Muallimi (Münhal); �lim Heyeti: Arapça Hocas� (2 

Adet), Farsça Muallimi; Mülkiye Heyeti: Kitabet ve Kavaid Muallimi, �mla Muallimi, 

Tarih ve Hat Muallimi: Talebe Mevcudu: 5. Sene: 30, 4. Sene: 20, 3. Sene: 20, 2. 

Sene: 46, 1. Sene: 120; Toplam Talebe: 23; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademe 

(5 Adet) 


Mutaf Ahmet Pa�a Mektebi: Müdür, Muallim (4 Adet), Talebe: 115, Hademe: 1 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Seyyar Muallimi, Talebe: 145, Hademe: 1 


Muhteseb Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Ö�retmen, Talebe: 


Akrab Mektebi: Muallim, Seyyar Muallimi, Talebe: 85, Hademe: 1 

Rukban Mektebi: Muallim, Seyyar Muallimi, Talebe: 55, Hademe: 1 



Osmaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 50, Hademe: 1 

�abaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 35, Hademe: 1 

Zeynebiye Mektebi: Muallim, Talebe: 65, Hademe: 1 

Behram Pa�a Mektebi: Muallim, Talebe: 55, Hademe: 1 

565

ORSAM 


� 

Eba Yahya Mektebi: Muallim, Talebe: 58, Hademe: 1 

Marmaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 35, Hademe: 1 

Burhan El-Füyuzat Mektebi: Müdür, Muallim (2 Adet), Talebe: 45, Hademe: 1 

Hamevi Mektebi: Muallim, Talebe: 75, Hademe: 1 

Halep Merkezde Mevcut S�byan Mektepleri: Adet: 87, Talebe Adedi: 2.929 

Halep Merkezde Mevcut K�z Mektepleri: Adet: 23, Talebe Adedi: 700 



Birinci Mubass�r, �kinci Mubass�r, Hademe (2 Adet), Talebe: 120 (�ptidai ve Rü�tiye 

Derecesinde); Talim Heyeti: Hesap ve Ahlak Muallimi, Türkçe ve Co�rafya Muallimi, 

“Kavaid-i Türkiye, Kitabet, Tarih, Hendese” Muallimi (Mülaz�m Evvel), �ngilizce 

Muallimi, Frans�zca Muallimi, Frans�zca Hat ve Resim Muallimi, Hat Muallimi, 

Arapça K�raat ve �mla Muallimi, �htiyat Muallimi 



















�srail �irketi Erkek Mektebi (Han El-Harir’de, Rü�tiye Derecesinde) 



Ferec Musevi Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 



Haham Mamiye Erkek Mektebi (Musabin’de, �ptidai Derecesinde) 


Haham �brahim Melin Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

1326 Y�l� 

Yat�l� Mülkiye �dadi Mektebi: Memurlar�: Müdür, Birinci Muavin, �kinci 

Muavin, Üçüncü Muavin, Tabip S�hhiye Müfetti�i, Kâtip ve Muayene Memuru, 

�mam, Ambar Memuru, Depo Memuru, �dadi Mubass�r� (2 Adet); �dadi Talim Heyeti: 

Edebiyat Muallimi, “Mekanik, Fizik, Kavanin, Servet, Mevalid-i Selase, 

566


___________________________________________________________________________________�� 

H�fz�s�hha, Kimya” Muallimi, �slam Tarihi Muallimi, “Tarih, Co�rafya, Hesap” Muallimi, 

Arapça Muallimi, “Akaid, Arapça, Farsça” Muallimi, “Vusul-i Defteri, Kitabet, 

Türkçe, Co�rafya” Muallimi, “Ulum-u Diniye, Ahlak, Mant�k” Muallimi,”Türkçe 

ve Hesap” Muallimi, Frans�zca Muallimi, “Frans�zca, Kozmografya, 

Hendese, Resim” Muallimi, “Hesap, Cebir, Müsellesat, Malumat-� Ziraiye ve S�hhiye” 

Muallimi (Münhal), Hüsn-ü Hat Muallimi, Rumca Muallimi; �htiyat S�n�flar� 

Muallim Heyeti: Birinci Muallim, Muallim (2 Adet), Mubass�r; 1323–1324 Senesi 

Talebe Mevcudu: Ücretli Yat�l�: 43 Ücretsiz Yat�l�: 19, Gündüzcü: 168, Toplam: 230 

Sanayi Mektebi: �dare Heyeti: Müdür, �mam; �malat: Hal� Muallimi; Talebe 

Adedi: 52; Hademe: 1; A�ç�: 1 

K�z Rü�tiye Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Üçüncü Muallime, 

Birinci Muallime Muavinesi, Hüner Muallimesi, Muallime Muavinesi; 1323–1324 

Senesi Talebe Mevcudu: Talebe: 129, Hademe: 2 

Selimiye K�z Mektebi: Birinci Muallime, �kinci Muallime, Nak�� Muallimesi, 

Hüner Muallimesi, Muallime Muavinesi; Talebe: 29, Hademe: 2 

Halep Askeri Rü�tiye Mektebi: �dare Heyeti: Müdür Kola�as�, Dâhiliye Zabiti 

(1 Yüzba��, 2 Mülaz�m Evvel, 1 Mülaz�m Sani, 1 Münhal); Talim Heyeti: Arapça 

Muallimi, Osmanl�ca �mla Muallimi, Kitabet ve Kavaid Muallimi, Arapça Muallimi, 

Farsça Muallimi, Resim Muallimi (Yüzba��), Riyaziye Muallimi (Mülaz�m Evvel), 

Kitabet ve Kavaid Muallimi (Mülaz�m Evvel), Lisan Muallimi (Mülaz�m Evvel), Riyaziye 

Muallimi (Mülaz�m Sani), Türkçe Hat Muallimi, Riyaziye Muallimi (Münhal), 

Jimnastik Muallimi (Münhal), Co�rafya Muallimi (Münhal), Lisan Muallimi 

(Münhal); Talebe Mevcudu: 5. Sene: 7, 4. Sene: 17, 3. Sene: 26, 2. Sene: 51, 1. Sene: 

28; Toplam: 129; Hademeler: Ba� Hademe, Kap�c�, Hademeler (5 Adet) 


Mutaf Ahmet Pa�a Mektebi: Müdür, Muallim (4 Adet), Talebe: 115, Hademe: 1 

Feyziye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Seyyar Muallimi, Talebe: 145, Hademe: 1 


Muhteseb Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Talebe: 



Atabeyiyye Mektebi: Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Talebe: 

82, Hademe: 1 

Rukban Mektebi: Muallim, Talebe: 55, Hademe: 1 



Osmaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 50, Hademe: 1 

�abaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 35, Hademe: 1 

Zeynebiyye Mektebi: Muallim, Talebe: 65, Hademe: 1 

Behram Pa�a Mektebi: Muallim, Talebe: 55, Hademe: 1 

Abayc� Mektebi: Muallim, Talebe: 58, Hademe: 1 

Karamaniye Mektebi: Muallim, Talebe: 35, Hademe: 1 

Burhan El-Fiyüzat Mektebi: Müdür, Muallim (2 Adet), Talebe: 45, Hademe: 1 

Hemevi Mektebi: Muallim, Talebe: 75, Hademe: 1 

Halep Merkezdeki Mevcut S�byan Mektepleri: Adet: 87, Talebe: 3.929

ORSAM 


� 

Halep Merkezdeki K�z Mektepleri: Adet: 23, Talebe Adedi: 700 


�emsü’l-Maarif Mektebi: �dare Heyeti: Müdür, Tabip Yüzba��, Mubass�r: 3 

Hademe: 2 Talebe: 130 (�ptidai ve Rü�tiye Derecesinde); Talim Heyeti: Kuran- 

� Kerim ve Ulum-u Diniye Muallimi, “Hesap, Ahlak ve Mesail-i Tabiiye” Muallimi, 

“Türkçe, Co�rafya ve Hendese” Muallimi, “Kavaid-i Türkiye, Kitabat, Tarih ve 

Farsça” Muallimi, Tarih ve Nahu-� Osmanî Muallimi, Nahu ve Arapça Muallimi, 

�ngilizce Muallimi, Frans�zca Muallimi, Frans�zca Hat ve Resim Muallimi, Di�er 

Frans�zca Muallimi, Hat Muallimi, K�raat-� Arabî ve �mla Muallimi, �htiyat Muallimi 

�emsü’t-Terakki Mektebi: �dare Heyeti: Müdür, �kinci Müdür, Doktor 

(Yüzba��), Mubass�r (2 Adet), Hademe (3 Adet); Talebe: 100 (�ptidai ve Rü�tiye 

Derecesinde); Talim Heyeti: “Hesap, Ahlak Hüsn-ü Hat, Türkçe, Frans�zca ve Resim” 

Muallimi, “Ulum-� Diniye, Arapça, K�raat-� Arabî ve �mla” Muallimi, Kur’an-� 

Kerim ve Tecvid Muallimi, “Türkçe, Makaleme, Türkçe K�raat ve �mla” Muallimi, 

Co�rafya Muallimi, Kavaid-i Osmaniye Muallimi, Farsça Muallimi, Tarih Muallimi, 

�ngilizce Muallimi, Frans�zca Muallimi, �htiyat Muallimi 



















�srail �irketi Erkek Mektebi (Hal El-Cerir’de, Rü�tiye Derecesinde) 



Ferec Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

��yuni Erkek Mektebi (Ceb-i Esedullah’ta, �ptidai Derecesinde) 

Canani Erkek Mektebi (Bahsita’da, �ptidai Derecesinde) 

Haham Mamiye Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham Musevi Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

Haham �brahim Selyen Erkek Mektebi (Musayin’de, �ptidai Derecesinde) 

568


___________________________________________________________________________________�� 

b. Kazalarda Bulunan Okullar 

ANTEP KAZASI 

A. �ptidai 799 Mektepler 

Hamidiye Mektebi 

1318 : 1 Muallim, 65 Talebe. 





1323-1324 : 2 Muallim, 75 Talebe. 


Mecidiye Mektebi 









Mahmudiye Mektebi 








Selimiye Mektebi 







Orhaniye Mektebi 


799 �lkokullar.

ORSAM 


� 








Ural Köyü Mektebi 








Süleymaniye Mektebi 





Osmaniye Mektebi 





Lohan Köyü Mektebi 



B. Rü�tiye 800 Mektepleri 

Antep Mülki Rü�tiye Mektebi 

1308-1313 : 4 Muallim. 

1314 : 3 Muallim. 

1315-1316 : 3 Muallim, Talebe Say�s�: 163 

1317 : 3 Muallim, Talebe Say�s�: 109 




800 Ortaokullar. 

570


___________________________________________________________________________________�� 


1322 : 4 Muallim, 1 kap�c�, Talebe Say�s�: ? 801 

1323 : 4 Muallim, 1 kap�c�, Talebe Say�s�: 103 

1324 : 4 Muallim, 1 kap�c�, Talebe Say�s�: 110 

1326 : 4 Muallim, 1 kap�c�, Talebe Say�s�: ? 

K�z Rü�tiye Mektebi 

1326 : Muallim Fatma Han�m ve 51 K�z Talebe. 

C. Gayrimüslim Okullar� 

Gayrimüslim Okullar� (1321-1322) 

S�ra No Mektebin Ad� Cinsi Talebe Say�s� 

801 








7 Protestan Mektebi Erkek 133 Zincirli Mahallesi Yan�nda 





12 Ermeni Vartanyan Mektebi Erkek 110 Hayik Zimyanda 

13 Ermeni Adananakan Mektebi Erkek 150 Hayik Zimyanda 

14 Ermeni Eytamhane Mektebi Erkek 25 Hayik Zimyanda 

15 Ermeni Haykano�yan Mektebi K�z 250 Hayik Zimyanda 




19 Ermeni Horpsmiyan Mektebi K�z 45 �bn-i Eyüp

ORSAM 


� 









572 








13 Ermeni Adananakan Mektebi Erkek 170 Hayik 







Gayrimüslim Okullar� (1326) 















13 Ermeni Adananakan Mektebi Erkek 181 Hayik


___________________________________________________________________________________�� 







K�L�S KAZASI 

A. Rü�tiye Mektepleri 

Kilis Mülki Rü�tiye Mektebi 

1308 : 2 Muallim. 

1309-1310 : 2 Muallim, 1 Kap�c�. 

1312 : 2 Muallim. 

1316 : 2 Muallim, 1 Kap�c� ve 58 Talebe. 

1317-1319 : 3 Muallim, 1 Kap�c� ve 83 Talebe. 

1320 : 3 Muallim ve 85 Talebe. 





B. Gayrimüslim Okullar� 



Muallimin Ad� 

1 Protestan Mektebi Erkek 22 Kostanyan 

2 Protestan Mektebi K�z 40 Maryan Bedevyan 

3 Protestan Mektebi K�z 50 Deyafe Basmaciyan 

4 Protestan Mektebi K�z 45 Kostanyan K�z� Servar�n 

5 Ermeni Mektebi Erkek 90 Ohannes Osbiyan 

6 Ermeni Mektebi K�z 85 Ohan Yenikomi�yan 

7 Ermeni Mektebi K�z 40 Derhayan Ebru 

8 Ermeni Mektebi K�z 60 Zahir Kö�kriyan 

9 Musevi Mektebi Erkek 30 �brahim Deyan 

10 Musevi Mektebi Erkek 20 Musa Dedbek

ORSAM 


� 




574 



3 Katolik Mektebi Erkek 15 Ohannes Kasaryan Efendi 

4 Katolik Mektebi K�z 55 Filomenafer Nakliyan 



7 Protestan Mektebi K�z 30 Flora Kostanyan 


9 Ermeni Mektebi Erkek 30 Artin Ni�anyan 


11 Ermeni Mektebi K�z 20 Zarohmi Kefi�keryan 

12 Ermeni Mektebi K�z 25 Rahil Kefi�keryan 

13 Ermeni Mektebi K�z 15 Vardi Kebabciyan 






3 Katolik Mektebi Erkek 15 Ohannes Halafa Efendi 

4 Katolik Mektebi K�z 52 Vir�enya 


6 Protestan Mektebi K�z 29 Mirim Muradyan 


8 Ermeni Mektebi Erkek 5 Ohannes Biramyan 





13 Ermeni Mektebi K�z 9 Arosyak Balyozyan 

14 Ermeni Mektebi K�z 21 Sayd Nalbantyan 

15 Ermeni Mektebi K�z 20 Stanik Antonyan 

16 Musevi Mektebi Erkek 85 �lyahu E�kenazi


___________________________________________________________________________________�� 

�SKENDERUN KAZASI 

A. �ptidai Mektepler 

�skenderun 1. �ptidai Mektebi 





�skenderun 2. �ptidai Mektebi 




�skenderun K�z �ptidai Mektebi 

1320-1322 : 2 Muallim (Bayan), 55 K�z Talebe. 

1323-1324 : 1 Muallim (Bayan), 75 K�z Talebe. 

1326 : 2 Muallim (Bayan), 72 K�z Talebe. 

Arsuz Nahiyesi �ptidai Mektepleri 

Akçal� (A�cal�) Köyü �ptidai Mektebi 



1321-1322 : 1 Muallim. 



Özcüler (Alahop) Köyü �ptidai Mektebi 



1321-1322 : 1 Muallim. 



Kiliseönü Köyü �ptidai Mektebi 


1321-1322 : 1 Muallim. 


Karaa�aç Köyü �ptidai Mektebi 



1321-1322 : 1 Muallim. 

1323-1324 : 1 Muallim, 25 Talebe.

ORSAM 


� 

B. Rü�tiye Mektepleri 

�skenderun Mülki Rü�tiye Mektebi 

1309 : 1 Muallim. 

1310 : 1 Muallim ve 37 Talebe 


1313 : 1 Muallim, 1 Kap�c� ve 25 Talebe 

1314-1316 : 3 Muallim, 1 Kap�c� ve 30 Talebe 

1317-1318 : 3 Muallim ve 40 Talebe 

1319-1324 : 2 Muallim ve 35 Talebe 


S�ra 

No 

C. Gayrimüslim Okullar� 


Mektebin Ad� Cinsi Talebe 

Say�s� 

576 


1 Rum Ortodoks Mektebi Erkek 98 Corci Efendi 

2 Ermeni Ortodoks Mektebi Erkek 82 �skender Efendi 

3 Ermeni Ortodoks Mektebi K�z 41 �skender Efendi 

4 Kartisli Köyü Ermeni Protestan Mektebi Erkek 25 Osip Efendi 

Dirmanasyan 




1 Rum Ortodoks Mektebi Erkek 102 Corci Efendi 

2 Ermeni Ortodoks Mektebi Erkek 85 �skender Efendi 

3 Ermeni Ortodoks Mektebi K�z 35 �skender Efendi 

4 Kartisli Köyü Ermeni Protestan Mektebi Erkek 30 Osip Efendi 

ANTAKYA KAZASI 


Habip Neccar Mektebi 






1324-1326 : 1 Muallim, 40 Talebe.


___________________________________________________________________________________�� 

Köprüba�� Mektebi 








Affan Mektebi 








Saha Mektebi 








Dörtayak Mektebi 









Süveydiye Nahiyesi �ptidai Mektepleri 

Lu�ya Köyü Mektebi 






1323-1324 : 1 Muallim, 25 Talebe.

ORSAM 


� 


Mi�rakiye Köyü Mektebi 






Mu�eyrun Köyü Mektebi 








Celiye Köyü Mektebi 






Karamurt Nahiyesi �ptidai Mektepleri 

Abdi Köyü Mektebi 







Menkuliye Köyü Mektebi 






Telil Henbelas Köyü Mektebi 




578


___________________________________________________________________________________�� 


Sayl�ca Köyü Mektebi 




1322-1323 : 1 Muallim, 17 Talebe 



Harbiye Nahiyesi �ptidai Mektepleri 

Dersuniye Köyü Mektebi 







Ferye Köyü Mektebi 







Yaktu Köyü Mektebi 







Ba�dadiye Köyü Mektebi 





1323 : 1 Muallim, 09 Talebe 


1326 : 1 Muallim, 06 Talebe.

ORSAM 


� 


Antakya Mülki Rü�tiye Mektebi 

1308-1312 : 4 Muallim. 

1313-1315 : 4 Muallim, 1 Kap�c�. 

1316-1317 : 3 Muallim, 1 Kap�c� 52 Talebe. 



1323 : 4 Muallim, 1 Kap�c�, 55 Talebe. 



�DL�P KAZASI 

S�ra 

No 

A. Gayrimüslim �ptidai Okullar� 



580 

Talebe 

Say�s� 


1 Rum Ortodoks Mektebi Erkek 25 Botrus Hori Efendi 

2 �ngiliz Protestan Cemaati Mektebi 

Erkek 20 Yusuf Efendi 


S�ra 

No 


Talebe 

Say�s� 

1 Rum Ortodoks Mektebi Erkek 27 Münhal 


2 Rum Protestan Mektebi Erkek 23 Yusuf Abbut Efendi 


S�ra 

No 


Talebe 

Say�s� 


1 Rum Ortodoks Mektebi Erkek 30 �emas Pol�s Efendi 

2 Rum Protestan Mektebi Erkek 10 Yusuf Abbut Efendi 

3 Rum Protestan Mektebi K�z 6 Yusuf Abbut Efendi 


�dlip Mülkiye Rü�tiye Mektebi 


1317-1318 : 1 Muallim ve 28 Talebe. 

1319 : 2 Muallim ve 49 Talebe.


___________________________________________________________________________________�� 






HAR�M KAZASI 


Harim �ptidai Mektebi 






Kefri Teharim Mülkiyr Rü�tiye Mektebi 

1309 : 1 Muallim ve 1 Kap�c�. 

1310 : 2 Muallim. 





RAKKA KAZASI 


Rakka �ptidai Mektebi 




Rakka Mülkiye Rü�tiye Mektebi 






1322 : 2 Muallim, 1 kap�c� ve 35 Talebe. 

1326 : 2 Muallim, 1 kap�c� ve 20 Talebe.

ORSAM 


� 

BELEN KAZASI 


Belen �ptidai Mektebi 




1322 : 1 Muallim, 32 Talebe 




Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308-1310 : 1 Muallim ve 1 Kap�c�. 

1312 : 2 Muallim. 

1313 : 1 Muallim. 











MARE KAZASI 


Mare Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308 : 2 Muallim, 1 Kap�c�. 

1309 : 2 Muallim. 


1312-1313 : 2 Muallim. 

1314 : 2 Muallim, 1 Kap�c�. 








582


___________________________________________________________________________________�� 

BÂB KAZASI 


Bâb Mülkiye Rü�tiye Mektebi 


1312-1313 : 2 Muallim. 


1315-1316 : 2 Muallim. 









C�SR-� �U�ÛR KAZASI 


Cisr-i Yukar� Mahallesi Mektebi 




Cisr-i �imaliye Mahallesi Mektebi 




Be�lemun Köyü Mektebi 






Batibat Köyü Mektebi 



1324-1326 : 1 Muallim, 11 Talebe.

ORSAM 


� 

Canudiye Köyü Mektebi 



Bedama Nahiyesi Mektebi 



Kaston Köyü Mektebi 


Kaniye Köyü Latin Mektebi 





Kaniye Köyü Latin K�z Mektebi 

1326 : 1 Bayan Muallim, 15 K�z Talebe. 

Yakubiye Köyü Ermeni Mektebi 





Yakubiye Köyü Ermeni K�z Mektebi 

1326 : 1 Bayan Muallim, 11 Talebe. 

Cisir Mektebi 


Cisr-i �u�ûr Kazas� Ordu Nahiyesi Mektepleri 

Ordu �ptidai Mektebi 


Ordu �ptidai K�z Mektebi 


Rum Milleti Mektebi 


Caksuniye Köyü Mektebi 


584


___________________________________________________________________________________�� 

Ordu Camii Arap Mektebi 


Ordu Camii Arap K�z Mektebi 


Eski Cami Köyü Mektebi 


Eski Cami Köyü K�z Mektebi 

1326 : 1 Bayan Muallim, 25 Talebe. 

A�a�� Terzi Köyü Mektebi 


Halisma Köyü Mektebi 


Kendun Köyü Mektebi 





Hisarc�k Köyü Mektebi 




K��lak Köyü Mektebi 





Sanfur Köyü Mektebi 


Karacurin Köyü Mektebi 


Tamamiye Köyü Mektebi 





ORSAM 


� 


Karaköse Köyü Mektebi 





Bezge Köyü Mektebi 




K�rkb�çak Köyü Mektebi 


Yenice Köyü Mektebi 




�rice Köyü Mektebi 


Cisr-i �u�ûr Kazas� Mazik Nahiyesi Mektepleri 

Mazik �ptidai Mektebi 




B. Rü�tiye Mektepleri: 

Cisr-i �u�ûr Mülkiye Rü�tiye Mektebi 


1312-1316 : 2 Muallim. 


1318 : 2 Muallim. 





1323 2 Muallim, 1 kap�c� ve 48 Talebe. 



586


___________________________________________________________________________________�� 

Ordu Nahiyesi Mülkiye Rü�tiye Mektebi 




C. Gayrimüslim �ptidai Okullar� 

Gayrimüslim �ptidai Okullar� (1321) 




1 Katolik Mektebi Erkek 30 Kesb Köyü Avadis Efendi 

2 Katolik Mektebi K�z 15 Kesb Köyü Mir Haliye Han�m 

3 Ermeni Mektebi Erkek 40 Kesb Köyü Ohannes Efendi 

4 Ermeni Mektebi K�z 25 Kesb Köyü Hatun Han�m 

5 Protestan Mektebi Erkek 65 Kesb Köyü Agop Efendi 

6 Protestan Mektebi K�z 34 Kesb Köyü Meryem Han�m 

Gayrimüslim �ptidai Okullar� (1322-1323) 







4 Protestan Mektebi K�z 27 Kesb Köyü Hatun Han�m 


6 Ermeni Mektebi K�z 37 Kesb Köyü Meryem Han�m 








4 Protestan Mektebi K�z 30 Kesb Köyü Meryem Han�m 


6 Ermeni Mektebi K�z 21 Kesb Köyü Hatun Han�m

ORSAM 


� 



588 



1 Katolik Mektebi Erkek 30 Kesb Köyü Serkis ve Edvar Efendi 

2 Katolik Mektebi K�z 12 Kesb Köyü Roza Han�m 

3 Latin Mektebi Erkek 15 Kesb Köyü Edvar Efendi 

4 Ermeni Mektebi Erkek 40 Kesb Köyü Steyad Efendi 

5 Ermeni Mektebi K�z 20 Kesb Köyü Mono�e Han�m 

6 Protestan Mektebi Erkek 30 Kesb Köyü Avadis Efendi 

7 Protestan Mektebi K�z 20 Kesb Köyü Rike Han�m 

8 Ermeni Mektebi Erkek 25 Karaturan Haji Efendi 

9 Latin Mektebi Erkek 10 Karaturan �ükrü Efendi 

10 Protestan Mektebi Erkek 15 �kizoluk Bedros Efendi 

11 Latin Mektebi Erkek 10 Ç�narc�k Ohannes Efendi 

CEBEL-� SEM’ÂN KAZASI 


Andan Köyü Mektebi 





Kefir Da’il Köyü Mektebi 




1326 Cebel-i Sem’ân Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

MÜNB�Ç KAZASI 


Ta�l� Höyük Köyü Mektebi 







___________________________________________________________________________________�� 

Arap Hasan Köyü Mektebi 




Hafse Köyü Mektebi 




Hamidiye �ptidai Mektebi 

1308-1312 : 2 Muallim, 1 Kap�c�. 


Hamidiye Rü�tiye Mektebi 

1313 : 2 Muallim. 










Urfa Merkez Livaya Ba�l� Kazalar�n 

Okul ve Kadrolar� 

URFA KAZASI 

D. �ptidai Mektepler 

�rfaniye Mektebi: 

1315–1316 : 2 Muallim, 105 Talebe. 

1317–1320 : 2 Muallim. 





Feyziye Mektebi: 

1315–1316 : 2 Muallim,65 Talebe. 

1317–1320 : 2 Muallim. 


ORSAM 


� 


Hayriye Mektebi: 


1317–1319 : 4 Muallim. 

1320 : 2 Muallim. 





Sadiye Mektebi: 



1317–1320 : 2 Muallim. 


K�z Mektebi: 

1321 : 1 Muallime, 50 K�z Talebe. 



1324–1326 : 3 Muallime, 1 Hademe ve 48 K�z Talebe. 

E. Rü�tiye Mektebi 

Urfa Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308–1310 : Birinci Muallim, �kinci Muallim ve Kap�c�. 

1312–1313 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Rika Muallimi ve Kap�c�. 

1314 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Rika Muallimi ve Kap�c�. 

Talebe Say�s�: 67 

1315–1317 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Rika Muallimi ve Kap�c�. 

Talebe Say�s�: 55 

F. �dadi Mektebi 

Urfa Mülkiye �dadi Mektebi 

1318 : Birinci Muallim, �kinci Muallim ve Rika Muallimi. 

1319–1320 : Müdür, Birinci Muallim, �kinci Muallim ve Rika Muallimi. 

1321 : Müdür, Kitabet, Ziraat, Tarih, Türkçe, E�ya Bilimi, H�fz�z S�hha, 

Frans�zca, Arapça, Farsça, Ahlak, Resim, Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, 

Usul Defteri, Hesap, Co�rafya Muallimleri. Gözetmen Say�s�: 1 Hademe 

Say�: 3, Müslüman Talebe Say�s�: 82, Gayrimüslim Talebe Say�s�: 

28 

590


___________________________________________________________________________________�� 

1322 : Müdür, Kitabet, Ziraat, Tarih, Türkçe, Frans�zca, Arapça, Farsça, 

Ahlak, Resim, Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, Hesap ve Co�rafya Muallimleri. 

Gözetmen Say�s�: 1, Hademe Say�: 2, Talebe Say�s�: 85 

1323 : Müdür, Kitabet, Ziraat, Tarih, Türkçe, Frans�zca, Arapça, Farsça, 

Ahlak, Resim, Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, Hesap ve Co�rafya Muallimleri. 

Hademe Say�: 2, Talebe Say�s�: 96 

1324 : Müdür, Kitabet, Ziraat, Tarih, Türkçe, Frans�zca, Farsça, Arapça, 

Ahlak, Resim, Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, Hesap, Hendese ve Co�rafya 

Muallimleri. 


1326 : Müdür, Kitabet, Ziraat, Tarih, Frans�zca, Farsça, Ahlak, Resim, 

Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, Arapça, Hesap, Hendese ve Co�rafya Muallimleri. 


G. Sanayi Mektebi 

Urfa Sanayi Mektebi 

1324–1326 : Müdür, Ders Muallimi, Marangoz Muallimi, Demirci Muallimi ve 

Kundurac� Muallimi. 

Sanayi Mektebi Komisyonu: 

1324–1326 :Ba�kan (Mutasarr�f Bey), Üyeler; 2.Ba�kan (Müftü Efendi), Ziraat 

Bankas� Memuru, Sanayi Mektebi Müdürü, Kâtip ve 5 ki�ilik üye. 

B�REC�K KAZASI 


Birecik �ptidai Mektebi 






Birecik Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308–1314 : 3 Muallim, 1 Kap�c�. 

1315–1319 : 3 Muallim, 1 Kap�c� ve 55 Talebe. 


ORSAM 


� 





Nizip Rü�tiye Mektebi 





RUMKALE KAZASI 


Rumkale Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308–1312 : 2 Muallim, 1 Kap�c�. 



1320–1322 : 3 Muallim, 1 Kap�c�, 60 Talebe. 


1324–1326 : 2 Muallim, 1 Kap�c�, 43 Talebe. 

SURUÇ KAZASI 


Merkez �ptidai Mektebi 







1324–1326 : 1 Muallim 

Ziyaret Köyü �ptidai Mektebi 






1324–1326 : 1 Muallim 

Karaköy �ptidai Mektebi 


592


___________________________________________________________________________________�� 




1324–1326 : 1 Muallim 

�avk Köyü �ptidai Mektebi 






1324–1326 : 1 Muallim 

Arslanta� Köyü �ptidai Mektebi 

1317 : 1 Muallim,43 Talebe. 


1321 : 1 Muallim,30 Talebe. 


1324–1326 : 1 Muallim. 

Mara� Merkez Livaya Ba�l� Kazalar�n 

Okul ve Kadrolar� 

MARA� KAZASI 


Darü’l-Hamd Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 




Gül�en-i Edep Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 




Edebiye Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 



1324–1326 : 1 Muallim, 40 Talebe.

ORSAM 


� 

Hayriye Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 




Naciye Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 






Kandahar Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 





Necmü’l-Maarif Mektebi : 

1318 : 1 Muallim. 




�emsü’l-Maarif Mektebi 





Hamidiye Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 



K�z Mektebi 

1322–1323 : 1 Muallime ve 35 K�z Talebe. 

1324-1326.1 : 1 Muallime ve 50 K�z Talebe. 

B. Rü�tiye Mektebi 

Mara� Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Rika Muallimi ve Kap�c�. 

594


___________________________________________________________________________________�� 

Talebe Mevcudu: 220 

1309 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Rika Muallimi ve 

Kap�c�. Talebe Mevcudu: 220 

1310 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Rika Muallimi ve 

Kap�c�. Talebe Mevcudu: 186 

1312 : Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Frans�zca Muallimi, 

Rika Muallimi ve Kap�c�. 

1313–1317 : 1 Müdür, Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Frans�zca 

Muallimi, Rika Muallimi ve 1 Kap�c�. 

1318–1319 : 1 Müdür, Birinci Muallim, �kinci Muallim, Üçüncü Muallim, Rika 

Muallimi, Akide Muallimi ve 1 Kap�c�. 

C. �dadi Mektebi 

Mara� �dadi Mülkiye Mektebi 

1320 : 1 Müdür, 2 Muavin, 5 Muallim, 1 Gözetmen. 

1321 : 1 Müdür, 1 Muavin, 8 Muallim, 2 Hademe, 1 Gözetmen. 

1322 : 1 Müdür, 7 Muallim,1 Hademe, 1 Gözetmen. 

1323–1326 : 1 Müdür, 8 Muallim ve 2 Hademe. 

Ö�retilen Dersler : Kitabet, Osmanl� Dili, E�ya Bilimi, Ziraat, Tarih, Frans�zca, 

Farsça Dili, Ahlak, Resim, Hüsn-ü Hat, Din Bilgisi, Ahlak Bilgisi, Usul Defteri, Frans�zca 

Dili, Ermenice Dili, Arapça Dili, Türkçe, Cebir, Hesap (Teorik ve Pratik), Hendese, 

Co�rafya ve Jimnastik. 

1324- Talebe Mevcudu 

Seneler Talebe say�s� 

Birinci Sene 37 

�kinci Sene 30 

Üçüncü Sene 26 

Dördüncü Sene 13 

Be�inci Sene 15 

Yekûn 121 

1326- Talebe Mevcudu 

Seneler Talebe say�s� 

Birinci Sene 43 

�kinci Sene 27 

Üçüncü Sene 26 

Dördüncü Sene 18 

Be�inci Sene 8 

Yekûn 120

ORSAM 


� 

S�ra 

No 

D. Gayrimüslim Okullar 

1324- Gayrimüslim Okullar� 


596 

Talebe 

Say�s� 

1 �ptidai Katolik Mektebi Erkek 200 Hatuniye 

2 �ptidai Katolik Mektebi K�z 100 Hatuniye 


3 Rü�tiye Ermeni Mektebi Erkek 75 �ekerli Caddesinde 

4 �ptidai Ermeni Mektebi K�z 35 �ekerli Caddesinde 

5 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 80 �ekerli Caddesinde 


7 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 80 Kale Alt� 

8 �ptidai Ermeni Mektebi K�z 50 Kale Alt� 

9 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 100 Torakl� 

10 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 100 Çar��ba�� 

11 Yüksek Protestan Mektebi Erkek 12 Zonbatanl� 

12 Yüksek Protestan Mektebi K�z 100 Zonbatanl� 

13 Rü�tiye Protestan Mektebi Erkek 100 Bahtiyar Yoku�u 

14 �ptidai Protestan Mektebi Erkek 300 Bahtiyar Yoku�u 

15 �ptidai Protestan Mektebi Erkek 200 �ekerdere 

16 �ptidai Protestan Mektebi K�z 80 �ekerdere 

17 �ptidai Protestan Mektebi Erkek 100 Akdere 

18 �ptidai Protestan Mektebi K�z 50 Akdere 

19 Rü�tiye Latin Mektebi Erkek 50 Çukuroba 

20 �ptidai Latin Mektebi K�z 75 Çukuroba 

21 �ptidai Latin Mektebi K�z 75 Çukuroba 

22 �ptidai Yahudi Mektebi Erkek 25 �ekerdere 

S�ra 

No 

1326- Gayrimüslim Okullar� 


Talebe 

Say�s� 

1 Yüksek Protestan Mektebi Erkek 15 Sar�veli 

2 Yüksek Protestan Mektebi K�z 95 Sar�veli 


3 Rü�tiye Protestan Mektebi Erkek 100 Bahtiyar Yoku�u 

4 �ptidai Protestan Mektebi Erkek 200 Bahtiyar Yoku�u


___________________________________________________________________________________�� 

5 �ptidai Protestan Mektebi Erkek 150 �ekerdere 

6 �ptidai Protestan Mektebi K�z 85 �ekerdere 

7 �ptidai Protestan Mektebi Erkek 95 Akdere 

8 �ptidai Protestan Mektebi K�z 50 Akdere 

9 Rü�tiye Ermeni Mektebi Erkek 75 �ekerli Caddesinde 


11 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 85 �ekerli Caddesinde 


13 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 75 Kale Alt�nda 

14 �ptidai Ermeni Mektebi K�z 50 Kale Alt�nda 

15 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 95 Kümbet 

16 �ptidai Ermeni Mektebi Erkek 100 Çar��ba��’nda 

17 �ptidai Katolik Mektebi Erkek 150 Hatuniye Caddesi 

18 �ptidai Katolik Mektebi K�z 100 Hatuniye Caddesi 

19 Rü�tiye Latin Mektebi Erkek 100 Abaraba��’nda 

20 Rü�tiye Latin Mektebi K�z 150 Abaraba��’nda 

21 �ptidai Yahudi Mektebi Erkek 25 �ekerli 

ELB�STAN KAZASI 






1324 : 1 Muallim. 



Elbistan Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1308–1310 : 3 Muallim ve 1 Kap�c�. 

1312 : 4 Muallim. 

1313–1314 : 3 Muallim ve 1 Kap�c�. 

1316 : 4 Muallim ve 1 Kap�c�. 



1320–1321 : 2 Muallim ve 81 Talebe. 

1322–1323 : 3 Muallim, 1 Kap�c� ve 85 Talebe. 

1324 : 2 Muallim.

ORSAM 


� 


ANDIRIN KAZASI 






And�r�n Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 

1319–1323 : 2 Muallim. 

Göksun Mülkiye Rü�tiye Mektebi 

1318 : 1 Muallim. 

1319–1320 : 2 Muallim. 

598


___________________________________________________________________________________�� 

9- HALEP V�LAYET�N�N E�RAF VE �LER�GELENLER� 

Nakibü’l-E�raf Kaymakam� Sayyadizade Seyit Mehmet Ebu’l-Hadi 

(Sadr-� Rumeli Payesi) 

Maliye Meclisi Üyesi Sayyadizade Seyit Abdülrezzak (Sadr-� Anadolu) 

Mukayy�dzade Mehmet Mirat (Edirne Paye-i Mücerredi) 

Mara�izade Hac� Hasan (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Müftüzade �eyh Mehmet Efendi (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Talaszade �eyh Mehmet (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Keyyalizade �eyh �smail (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Zerkazade �eyh Mehmet (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Hayrullahzade �eyh Mehmet (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Nisanizade �eyh Nisan (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Huluyizade �eyh Mahmut Esad (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Keyyalizade �eyh �brahim (�zmir Paye-i Mücerredi) 

Maarif Nezareti Tefti� ve Muayene Heyeti Üyesi Kevkebizade Mesut Ebu Es-Suud 

(�zmir Paye-i Mücerredi) 

Cizyezade Mehmet Ataullah (Edirne Müderrisi) 

Keyyalizade �shak (Bursa Müderrisi) 

Keyyalizade Abdülcabbar (Bursa Müderrisi) 

Emirizade Musa (Müderris) 

�hlasizade �eyh Abdullah Esad (Bursa Müderrisi) 

Hayrullahzade Abdülkadir (Edirne Müderrisi) 

Mukayy�dzade Mehmet Arif (Kibar-� Müderrisin) 

Mukayy�dzade Mehmet Fazlullah (Edirne Müderrisi) 

Müezzinzade �eyh Abdülkadir (Revs Müderrisi) 

Zaptiye Naz�r� Güranizade Ahmet �efik Pa�a (Vezir) 

Cemiyet-i Rüsumiye Üyesi Sayyadizade Seyit Hasan Halit Bey (Bâlâ) 

Temyiz Mahkemesi Üyesi Güranizade Hüsnü Bey (Bâlâ) 

Sayyadizade Mustafa Bey (Bâlâ) 

Evkaf �dare Meclisi Üyesi ve Umum Vilayetler Evkaf �dareleri Müfetti�i Niyalzade 

Hac� Ahmet Kadri Bey (Ulâ) 

Telgraf ve Posta Mektupçusu Bekir S�dk� Bey (Ulâ) 

Adana Vali Muavini Nasri Bey (Ulâ) 

�ura-y� Devlet Üyesi Selim Ra’d Efendi (Ulâ) 

�ehremaneti Meclis Üyesi Nasrullah Antakî Efendi (Ulâ) 

Bâb ve Alay Seraskeri Divan� Harp-� Mahsus Müdde-i Umumili�i Ba�kâtibi 

Hasrizade Be�ir Mecdi Efendi (Ulâ) 

Mellahzade Mehmet Mer’i Pa�a (Rumeli Beylerbeyi) 

Cabbarizade Mehmet Nafi Pa�a (Mirmiran) 

Cabbarizade Mehmet Esad Pa�a (Mirmiran) 

Hamevizade Abdurrahman Hilmi Efendi (Ulâ Sanisi) 

Dellalba��zade Ha�im Efendi (Ulâ Sanisi) 

Zaptiye Nezareti Tahkiki Memuru Hasrizade Mehmet Helal Efendi (Ulâ Sanisi)

ORSAM 


� 

Corci Antakî Efendi (Ulâ Sanisi) 

Emin Antakî Efendi (Ulâ Sanisi) 

Amedi Divan� Halifelerinden Niyalzede Mehmet Cemil Efendi (Ulâ Sanisi) 

Yoraniye �ehbenderi Be�ir Antakî Efendi (Ulâ Sanisi) 

Halep Mevlevi Postni�ini Amil Çelebi’nin o�lu Kemal Bey (Ulâ Sanisi) 

�ükrü Vekil Efendi (Mütemayiz) 

Müderriszade Hasan Tahsin Bey (Mütemayiz) 

Halep Dava Vekillerinden Toros Zeki Efendi (Mütemayiz) 

Fethullah Hayat Efendi (Mütemayiz) 

Saram Bey-Yanbolu �imendifer Hatt� Komiseri Antuan Hayat Efendi (Mütemayiz) 

Musul Mektubi Muavini Safvet Bey (Mütemayiz) 

Ba�dat Vilayeti Emlak-� Seniye Muhasebecisi Selim Zalom Efendi (Mütemayiz) 

Zaptiye Nezareti Mektubi Kalemi Mümeyyizi Cabbarizade �hsanullah Efendi 

(Mütemayiz) 

Basra Hazine Dava Vekillerinden Yusuf Diyab Efendi (Mütemayiz) 

Beyazidzade Nuri Efendi (Saniye) 

Müderriszade Sabit Efendi (Saniye) 

Abdiefendizade Hasan R�za Efendi (Saniye) 

Kudsizade Takiyyüddin Efendi (Saniye) 

Rukbizade Mehmet R�fat Efendi (Saniye) 

�ehremaneti Meclisi Üyesi Zeki Megamiz Efendi (Saniye) 

�erifzade Mehmet Hasib Bey (Saniye) 

Dersaadet Dava Vekillerinden Dergezenlizade Hasan R�za Efendi (Saniye) 

Halep Dava Vekillerinden Corci Aç�kba� Efendi (Saniye) 

Güranizade Mahmut Efendi (Saniye) 

Keyyalizade Mehmet Faiz Efendi (Saniye) 

Basil Antakî Efendi (Saniye) 

Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi Halifelerinden Niyalzade Hac� Hikmet Bey 

(Saniye) 

�erifzade Hasan Bey (Saniye) 

Müderriszade Ahmet Zarif Efendi (Salise) 

Suriye Vilayeti Mektubi Muavini �shakzade Halil Efendi (Salise) 

Müderriszade Hasib Efendi (Salise) 

Selanik �stinaf Mahkemesi Ba�kâtibi Kâtipzade Be�ir Efendi (Salise) 

Cerrahkatayezade Mehmet Be�ir Efendi (Salise) 

Cerrahkatayezade Mehmet Nuri Efendi (Salise) 

Haririzade Nuri Efendi (Salise) 

Corci Hayat Efendi (Salise) 

�brahimpa�azade Hakk� Bey (Salise) 

Eczac� Fethullah Riyal Efendi (Salise) 

Askeri Erzak Müteahhidi Musa Mün�i Efendi (Salise) 

Maliye Umum Muhasebe Tetkik Kalemi Halifelerinden Kalecizade Mehmet Efendi 

(Salise) 

�ehremaneti Meclisi Üyelerinden Bedii Nuri Bey (Salise) 

Müderriszade Mehmet Fuat Bey (Salise) 

M�s�r’da El-Ümran Gazetesi �mtiyaz Sahibi Abdülmesih Antakî Efendi (Salise) 

600


___________________________________________________________________________________�� 

Cemil Megamiz Efendi (Salise) 

�lyas Abidini Efendi (Salise) 

Abdullah Salim Efendi (Saniye) 

Halep Dava Vekillerinden �ükrü Esved Efendi (Salise) 

Telgraf ve Posta Nezareti Muhasebe Kalemi Kâtiplerinden Naci Efendizade 

Abdülgaffur Hamid Efendi (Salise) 

Radovi�te Kaymakam� Hasrizade Mustafa Sati Efendi (Salise) 

Cabbarizade Mehmet Fahir Efendi (Rabia) 

David Binto Efendi (Rabia) 

Keyyalizade Tahir Efendi 

Rufaizade Seyit Safvet Efendi 

Simontob Mün�i Efendi 

Kostaki Hamsi Efendi 

Süryani-Katolik Rahiplerinden Kas �lyas �elhat Efendi 

Mihail Mehmelci Efendi 

Habib �uravi Efendi 

Re�id Hayat Efendi 

Be�ir Belit Efendi 

Haf�zzade Ahmet A�a 

Hac� Hasan El-Bebenzade Hac� Abdülvahab Efendi 

ANTEP KAZASI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, 

N��AN VE MADALYA �LE TALT�F ED�LENLER 

Ad� 

Tahran Eski Sefiri Münif Pa�a 

Taiz Eski Mutasarr�f� M�sr�zade Arif 

Efendi 

Adana Eski Valisi Faik Pa�a 

Rütbe 

601 

Osmanî 

Mecidi 

Vezir 1 - 

Madalya 

Alt�n ve Gümü� �mtiyaz, 

Hicaz ve Girit Madalyalar� 

Ulâ 3 - - 

Rumeli Beylerbeyi 

2 1 - 

Battal Beyzade Tahir Bey Mütemayiz - - Hicaz Madalyas� 

Cenanizade Mehmet Ali Bey Salise - - - 

Fazl� A�azade Nuri Bey Salise - - - 

�eyhzade Abdullah Efendi Salise - - - 

Çetcizade Hac� Abdullah Efendi Salise - - - 

Kethüdazade Mustafa Efendi Salise - - - 

Ist�rapzade Mehmet Ali Cevdet Efendi Salise - - - 

Müfüzade Hasan Efendi Salise - - -

ORSAM 


� 

Hanefizade Hac� Abdurrahman Efendi Salise - - - 

Muharremzade Mustafa Lebip Efendi Kap�c�ba�� - - - 

Ermeni Murahhas Vekili Ser piskopos 

Karabet Efendi 

602 

- - 3 - 

M�s�rl�zade Abdullah Efendi Müderris - - - 

Reji Nezareti Muavini �smail Cenabi 

Bey 

Ula - - - 

Sümbeki Kaymakam� Halit Efendi Saniye - - - 

Beyo�lu Bidayet Mahkemesi 

Müstant�k Üyesi �hsan Bey 

�sti�are Odas� Muavinlerinden �evket 

Cenabi Bey 

Saniye - 4 - 

Saniye 4 3 �ftihar Madalyas� 

K�L�S KAZASI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, N��AN VE 

MADALYA �LE TALT�F ED�LENLER 

Ad� 

Düyun-i Umumiye Komiseri Mehmet 

Sait Bey Bâlâ 1 1 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Alt�n ve Gümü� �mtiyaz 

Madalyas�, Alt�n 

Liyakat Madalyas� 

Necef Kaymakam� Ra�it Pa�a Mîrmîran 802 - - - 

Sait A�azade Selim A�a �stabl-� Amire 803 - 3 - 

Hüseyin Hilmi Efendi �stabl-� Amire - - - 

Hocazade Abdurrahman Efendi Müderrisin Kibar - - 

Gümü� Liyakat madalyas� 

Hac� Fazl� A�azade Yusuf A�a Rabia - - - 

Canboatzade Hac� Yusuf Bey Hamise - - - 

Hocazade �brahim Efendi Mus�la-i Sahn - - - 

Hocazade Mehmet Münir Efendi Mus�la-i Sahn - - - 

802 Beylerbeyi. 

803 Kap�c�ba��’ndan yukar� ve Emirü’l-Ümera payesinden a�a�� mülkiye rütbesidir.


___________________________________________________________________________________�� 

Salih Efendizade As�m Efendi Bursa Müderrisi - - - 

Hac� Abdülselam Efendizade Ahmet 

Efendi 

Hac� Abdülselam Efendizade Ha�met 

Efendi 

Edirne Müderrisi - - 

Müderris - - - 

As�m Efendi Bursa Müderrisi - - - 

ANTAKYA KAZASI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, N��AN VE 


Ad� 

603 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Bereketzade Hac� R�fat Efendi Ula Sanisi 3 3 - 

Halef A�azade Hac� Abdulvahit A�a Ula Sanisi - - - 

Bereketzade Rafet Efendi Saniye - 5 - 

Müftüzade Hac� Mehmet Efendi Saniye - - - 

Nakipzade Muhyettin Pa�a Mirmiran - - - 

Resulzade Mehmet A�a Salise - - - 

Bereketzade Hasan Raif Bey Salise - - - 

Tosyuvi Müftüzade Hac� Ne�et Efendi Salise - - - 

Balc�zade Hac� Fehmi Efendi Salise - - - 

Balc�zade Hac� Ziya Efendi Salise - - - 

Dâhiliye Nezareti Eski Mektubi Kalemlerinden 

Halef A�azade Mustafa Süreyya Bey 

Bâb-� Âli �sti�are Odas� Muavinlerinden 

Bereketzade Selahattin Suphi Bey 

Salise - - - 

Salise - - - 

Mardinzade Hanna Efendi Salise - - - 

Civelekzade Hac� Mustafa A�a - - 3 - 

Çeçenzade Hac� Abdulcelil Efendi Mus�la-i Sahn 

Sand�kl� Eski Naibi Cemalizade Mehmet Nihat 

Efendi 

Nakibü’l-e�raf Kaymakam� Resulzade Seyit 

Ahmet Naci Efendi 

Mus�la-i Sahn - - - 

Mus�la-i Süleymaniye 

Müftüzade Hac� Galip Efendi Mus�la-i Süleymaniye 

- - - 

- - -

ORSAM 


� 

Kâtipzade Kaz�m Efendi Müderris - - - 

Re�it A�azade Hac� Nihat Efendi Müderris - - - 

Re�it A�azade Hac� Re�it Efendi Müderris - - - 

Sipahizade Hac� Bekir Efendi Müderris - - - 

Kâtipzade Kaz�m Efendi Müderris - - - 

Mardiros Efendi Müderris - - - 

Süveydiyeli Mecuzade Süleyman A�a - - 5 - 

MARE KAZASI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, 

N��AN VE MADALYA �LE TALT�F ED�LENLER 

Ad� 

604 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Sayyadizade Mustafa Pa�a Rumeli Beylerbeyi - - - 

Nakibü’l-E�raf Kaymakam� Harekizade 

Nevres Pa�a 

Mirmiran 3 2 - 

Harekizade Hac� Mehmet Efendi Mütemayiz - - - 

Harekizade Hac� Ahmet Efendi Salise - - - 

Harekizade Hac� Sami Bey Salise - - - 

Han�eyhvanl� Hac� Faris Efendi Rabia - - - 

Mevali �eyhi Abdülkerim Bey Kap�c� Ba�� - - - 

Han�eyhvanl� �brahim A�a Necim - - 4 - 

Han�eyhvanl� Mehmet �bri� Efendi - - 4 - 

Hedidi �eyhi Salih El-Çarh - - 4 - 

Anze �eyhlerinden �eyh Ferhan - - 5 - 

Seyyit Ali El-Hezzam Hz. Torunlar�ndan 

Seyyit Mehmet Ali Ef. 

- - 3 - 

�eyh Ah El-Fil Efendi - - 5 - 

�eyh Mehmet Dervi� Efendi - - 5 -


___________________________________________________________________________________�� 

C�SR-� �UGUR VE RAKKA KAZALARI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN 

RÜTBE, N��AN VE MADALYA �LE TALT�F ED�LENLER 

Ad� 

Nakibü’l-E�raf Kaymakam� Hac� Mehmet 

Efendizade �eyh Ahmet Efendi 

605 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

�zmir Payesi - - - 

Derkö�eli Bereketzade Abdülkadir Efendi Bursa Müderrisi - - - 

Derkö�eli Bereketzade Ahmet Efendi Bursa Müderrisi - - - 

A�iret �eyhlerinden Hüveyyid El-�ela� A�a 

(Rakka) 

Zor Sanca�� Eski Belediye Reisi �brahim Bey 

(Rakka) 

- - 4 - 

Rabia - - - 

URFA SANCA�I E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, N��AN VE 


Ad� 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

�eyhzade Hüseyin Pa�a Mirmiran - - - 

Hammudizade Mehmet Hilmi Pa�a Mirmiran - 3 - 

Hac� Hüseyin A�azade Mustafa Lami Bey Mütemayiz - - - 

Hamevizade Mehmet Bey Mütemayiz - - - 

Temiz Mahkemesi Üyelerinden Mehmet Mazhar 

Efendi 

�uray� Devlet Üyelerinden Mahmut Nedim 

Pa�a 

Mender Anadolu - 1 - 

Rumeli 2 1 - 

�eyh Hasan Enendi �zmir Payesi - - - 

Mamuzade Hac� Mahmut A�a Ula Sanisi - 3 - 

Kürekçizade Mahmut Nedim Efendi Kab�c�ba�� - - - 

Hac� Kamilzade Hac� Bak�r Efendi Saniye - - - 

Nakibü’l-E�raf Hac� Seyit Ahmet Efendi - 3 - - 

Müftü �eyh Müslim Efendizade Ömer Efendi Müderris - - - 

Çaykap� Nahiyesi E�raf�ndan Nebi Beyzade 

Hüseyin Pa�a 

Mirmiran - - - 

Kürekçizade Osman Remzi Efendi Salise - - -

ORSAM 


� 

Eski Evkaf Müdürü Mustafa Efendi Salise - - - 

Süryani Kadim Milletinden Aru� Efendi Salise - - - 

Hac� Hüseyin A�azade Halil A�a Salise - - - 

Cebrail Numan Efendi Salise - - - 

B�REC�K VE RUMKALE KAZALARI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN 


Ad� 

606 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Hac� Zekeriya Efendi (Birecik) Rabia - - - 

Latifzade Re�it Efendi (Rumkale) - - 5 - 

MARA� SANCA�I E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, N��AN VE 


Ad� 

�uray� Devlet Maliye Dairesi Üyelerinden 

Bayaz�tzade Hüseyin Naz�m Bey 

�stanbul Adliyesi �stinaf Cinayet K�sm� 

Ba�kan� Necipefendizade Hilmi Bey 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Bâlâ 2 1 - 

Bâlâ 2 1 - 

Erzurum Valisi Ataullah Bey Bâlâ 3 2 - 

�stanbul Tetkikat-i �er’iye Azas�ndan 

�emiefendizade Lemi Efendi 

Erzincan Sanca�� Mutasarr�f� Bayaz�tzade 

Mahmut Pa�a 

Bursa Çiftlik Hümayun Naz�r� 

Mesutefendizade Sadi Efendi 

Diyarbak�r Vali Vekili Bayaz�tzade Mahmut 

Arif Pa�a 

Evkaf Hümayun Ba�veznedar� 

Emirmahmutzade Huldi Efendi 

Van ve Bitlis Vilayetleri Adliye Müfetti�i 

Av�arzade �smail Semi Bey 

Harameyin 2 1 - 

Mirmiran - - - 

�stanbul - - - 

Rumeli Beylerbeyi 2 - - 

Ula Sanisi 3 3 - 

Mütemayiz - - - 

Bayaz�tzade Mehmet Lütfi Bey Mütemayiz 4 - - 

Harlafyan Agub Efendi Mütemayiz 3 - - 

Karahisar Sanca�� Tahrirat Müdürü Mütemayiz - - -


___________________________________________________________________________________�� 

Bayaz�tzade Süleyman Bey 

Kazganc�zade Yahya Efendi Müderris - - - 

Bayaz�tzade Sait Bey Kap�c�ba�� - - - 

Suruç Kazas� Kaymakam� Bayaz�tzade 

Yaver Bey 

Kozan Sanca�� Tahrirat Müdürü 

Kuraefendizade Talat Efendi 

Bahçe Kazas� Kaymakam� Bayaz�tzade 

Yaver Bey 

607 

Saniye 4 - Gümü� Liyakat 

Saniye 4 - - 

Saniye - - - 

Bilezikciyan Nazrit Efendi Saniye - - - 

Bayaz�tzade Abdülkadir Pa�a Mirmiran - - - 

Bayaz�tzade Mehmet Rü�tü Bey Salise - - - 

Ramazanzade Halil Efendi Salise - - - 

K�sakürekzade Mustafa Remzi Bey Salise - - - 

Ahmetpa�azade Musa Kaz�m Bey Salise - - - 

Ahmetpa�azade Feyzi Bey Salise - - - 

Muzmanzade Halil Süreyya Efendi Salise - - - 

Urfa Vergi Memuru Necipefendizade 

Dervi� Efendi 

Adana Vilayeti Sand�k Emini 

Muzmanzade Ali Mümtaz Efendi 

Salise - - - 

Salise - - - 

Herlakyan Avadis A�a Salise - - - 

Askeri Erzak Müteahhidi Herlakyanzade 

Agop Efendi 

Salise - - - 

Bilezikciyan Ermanak Efendi Salise - - - 

Bilezikciyan Nazrit Efendi Salise - - - 

Herlakyan Abrahim Efendi Salise - - - 

Herlakyan Osep Efendi Salise - - - 

Herlakyan Kirkor Efendi Salise - - - 

Bocanyanzade Tabip Estefan Efendi Salise - - - 

Dedezade Veysel Efendi Salise - - - 

Bayaz�tzade Feyzi Bey Salise - - - 

Dedezade Ömer Lütfi Eendi Salise - - - 

A��ar Kaymakam� Karaköçekzade Mahmut 

Efendi 

Rabia - - - 

Ayd�n Sanca�� Evkaf Müdürü �evket Rabia - - -

ORSAM 


� 

Efendizade Ahmet Efendi 

Eski Belediye Kâtibi Hayri Efendi Rabia - - - 

Mevlevi Postni�ini Selim Dede Efendi - 4 4 - 

ZEYTUN KAZASI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, N��AN VE 


Ad� 

608 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

�orbac�zade Gararos A�a - - 4 - 

Nazret A�a - - 5 - 

ELB�STAN KAZASININ E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN 


Ad� 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Akka Eski Naibi Halil Esat Efendi Devriye Mevalisi - - - 

Halep Vilayeti Mektubi Mümeyyizi Seyit 

Ahmet Efendi 

Saniye - 5 Hicaz Madalyas� 

Emekli �lmiyelerden Ali R�za Efendi Edirne Payesi - - - 

Hudeyde Ticaret Eski Ba�kan� Ali Efendi Saniye - - - 

Ardahan E�raf�ndan Ali Efendi Salise 4 - - 

�shak Hakk� Efendi Salise - - - 

Sabit Efendizade Mevlüt Efendi Rabia - - - 

Mara� Naibi Ömer Hulusi Efendi Müderris - - - 

Haçin ve Çal Naibi Mustafa Kamil Efendi Ru’s - - - 

Zor Eski Naibi Ahmet Efendi Mus�la-i Sahn - - Hicaz Madalyas� 

Trablus�am Eski Naibi Ali Naili Efendi Mus�la-i Sahn - - - 

Elbistan Eski Naibi Mustafa Feyzi Efendi Müderris - - - 

Zor Eski Naibi Ömer Hulusi Efendi Müderris - - - 

�DL�P KAZASININ E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN 


Ad� 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Keyyalizade Mahmut Pa�a Mirmiran 3 - -


___________________________________________________________________________________�� 

Erihal� Müftüzade Mehmet Nuri Efendi Edirne Payesi 3 4 - 

Nakibü’l-E�raf Kaymakam� Keyyalizade Tahir 

Efendi 

609 

�zmir Payesi 3 - - 

Keyyalizade Muhyettin Efendi Mütamayiz 4 3 - 

Keyyalizade Abdulbari Efendi Bursa Müderrisi - - - 

Sayyadizade Seyit Mehmet Hümeyyis Efendi Salise - - - 

Martinizade �eyh Ha�im Efendi Müderris - - - 

Martinizade �eyh Ömer Efendi b. Yasin 

Efendi 

Müderris - - - 

Abdulkerimzade �efik Efendi Müderris - - - 

�sazade Mehmet Meri Efendi Müderris - - - 

Martinizade Mehmet Bereket Efendi Edirne Payesi - - - 

Cuhazade Nuri Efendi Müderris - - - 

Erihal� Abdülkerimzade Hac� Numan Efendi Müderris - - - 

Erihal� Abdülkerimzade �efik Efendi Müderris - - - 

Erihal� Harputluzade Esat Efendi Müderris - - - 

�dlipli Ubeysizade Meri Efendi Müderris - - - 

�SKENDERUN KAZASI E�RAFI VE PAD��AH TARAFINDAN RÜTBE, N��AN 

VE MADALYA �LE TALT�F ED�LENLER 

Ad� 

Rütbe 

Osmanî 

Mecidi 

Madalya 

Abu’n-Nur Efendi Salise - - - 

Sami Efendi Zerik Salise - - - 

Hani Efendi Zerik Salise - - - 

Abdullah Menini Efendi Salise - - - 

Seman Say�� - - 4 - 

Pol�s Kasya Efendi - - 4 - 

Mehmet Osman Efendi - - 5 - 

Dervi� Efendi Arsuzi 

- - - 

Sanayi Madalyas�

ORSAM 


� 

10- HALEP V�LAYET�NDE BULUNAN KUTSAL MAKAM VE 

TÜRBELER 

Halep Vilayetindeki Resul ve Enbiya Türbeleri 

Hz. Zekeriya (Halep’te Büyük Emevi Camiinde) 

Hz. Kaleb b. Lokya (Halep’te Saht- Beze Mahallesinde) 

Hz. Bankus (Halep’te Bankuse Camiinde) 

Hz. �em’un (Halep’te Sevike-i Ali Mahallesinde) 

Hz. Habib El-Neccar (Antakya’da Büyük Cami’de) (Hz. �sa Taraflar�ndan Resul idi) 

Sahabe ve Ehli Beyt-i Kiram 

Temim El-Dari (�dlip Kazas�nda) 

Abdurrahman b. Ebubekir (�dlip Kazas�nda) 

Amro b. El-As (�dlip Kazas�nda) 

Abdurrahman b. Avf (Kilis’in Com Nahiyesinde) 

Muhammed El-Ensari (Kilis’te) 

Kâtip-i Vahiy Peygamberi �er Habil b. Cesne (Kilis’te) 

Mikdad b. Esved (Kilis’te) 

Hz. Ali’nin biraderi Hz. �eyh Akil (Bâb Kazas�nda) 

�mam Cafer (Bâb Kazas�nda) 

Seyyid Ali Cevad (Halep’te Bankuse Kap�s� Civar�nda Atabey Tekkesinde, �mam 

Cafer’in Biraderidir) 

Cabir El-Ensari (Urfa Merkez’de) 

Ebu Abide b. El-Cerrah (Urfa Merkez’de) 

Sa’d b. Ebi Vakkas (Urfa’n�n Rumkale Kazas�nda) 

Malik b. E�ter (Mara� Kazas�nda) 

Melikler 

Emevi Meliklerinden Süleyman b. Abdülmelik (Mercidab�k Köyünde) 

Emevi Meliklerinden Ömer b. Abdülaziz (Mare’nin Deyr-i Sem’ân Harabesinde) 

Hemdani Meliklerinden Sadüddevle (Halep’te Cebel-i Hu�’un ete�inde) 

Beni Merdas Meliklerinden Mahmut (Halep �ç Kale’de) 

Beni Merdas Meliklerinden Atiye b. Salih (Halep �ç Kale’de) 

Atabey Meliklerinden Melik Salih (Halep �ç Kale’de) 

Beni Merdas Meliklerinden Nasr b. Mahmut (Halep �ç Kale’de) 

Selçuklu Meliklerinden R�dvan (Halep’te Salihin Türbesinde) 

Selçuklu Meliklerinden Alparslan (Halep Kalesinde) 

Eyyübi Meliklerinden Melik Zahir G�yaseddin Osman (Sultaniye Medresesinde) 

Eyyübi Meliklerinden Melik Aziz (Halep Kalesinde) 

Çerkez Meliklerinden Sultan Gavri (Halep’te Baba Bayram Tekkesi Önünde) 

Büyük Evliya ve �mamlar 

Hz. �eyh Abdulkadir Geylani’nin o�lu �eyh Salih (Halep’te Firdevs Camiinde) 

�eyh Ebubekir El-Vefai (Halep’in Kuzeyinde Özel Yerinde) 

610


___________________________________________________________________________________�� 

Hz. Seyyid Nesimi (Halep’te Ferafere Mahallesinde) 

�eyh Abdülcevad Geyyali (Halep’te Sevike Han�m Mahallesinde) 

�eyh Cüneyd Es-Satic (Bâb Kazas� Merkezinde) 

�eyh Akil El-Müncebi (Münbiç’te) 

Hz. �mam Bak�r (Urfa Haricinde) 

�eyh Sadedin Cebavi (Birecik Kasabas�nda) 

�mam Yusuf Sekkaki (Birecik Kasabas�nda) 

�eyh Yusuf Er-Ruci (�dlip Merkez’de) 

Halep Vilayetinde Bulunan Kutsal Enbiya Makamlar� 

Hz. �brahim (Halep’in �ç Kalesinde) 

Hz. H�z�r (Halep �ç Kale ile Bâb El-Nas�r’da) 

Hz. Hud (�dlip Kazas�nda) 

Hz. Eyüb (�dlip Kazas�nda) 

Hz. Yu�i (Mare Kazas�nda) 

Hz. Urya (Kilis Merkez’de) 

Hz. Davud (Kilis Merkez’de) 

Hz. Hezk�l (Bâb Kazas�, Tadef Köyünde) 

Hz. �brahim (Urfa Merkez’de) 

Hz. Eyüb (Urfa Merkez’de) 

Ehli Beyt ve Ashab-� Kiram 

Me�hed-i �mam Hz. Hüseyin 804 (Halep’te Cebel-i El-Hu� ete�inde) 

Ma�ire b. �eabe (Antakya’da Harbiye taraf�nda) 

Hasan El-Basri (Antakya’da Harbiye taraf�nda) 

804 Hz. Hüseyin’in kafas�n� Kerbela’dan alarak M�s�r’a getirenler Halep’e u�rad�klar�nda, mübarek 

kafas�n� koyduklar� yer üzerine yap�lm�� ve Me�hed ad�yla ünlenmi� bir dairedir. 

611

ORSAM 


� 

11- HALEP V�LAYET�NDEK� KÜTÜPHANELER 

Halep �ehrinde Mevcut Kütüphaneler 805 

KÜTÜPHANE ADI C�LT SAYISI 

Ahmediye Medresesi Kütüphanesi 1467 

Osmaniye Camisi Kütüphanesi 1242 

Mevlevihane Kütüphanesi 1228 

Emevi Camisi Kütüphanesi 807 

Bahaiye Medresesi Kütüphanesi 70 

�smailiye Medresesi Kütüphanesi 51 

Kurnasiye Medresesi Kütüphanesi 21 

Antep �ehrinde Mevcut Kütüphaneler 

612 

Toplam 4.886 


Zülkadriye Kütüphanesi 3.500 

Safer Pa�a Kütüphanesi 1.500 

Mehmet Çelebi Kütüphanesi 1.000 

Hüseyin Pa�a Kütüphanesi 800 

Osmaniye Kütüphanesi 800 

Mevlevihane Kütüphanesi 1000 

Zülmiye Kütüphanesi 500 

Urfa �ehrinde Mevcut Kütüphaneler 

Toplam 9.100 


R�dvaniye Kütüphanesi 700 

�hlasiye Kütüphanesi 540 

Rehimiye Kütüphanesi 390 

Kutbettin Kütüphanesi 330 

Süleymaniye Kütüphanesi 310 

�brahimiye Kütüphanesi 300 

Sakibiye Kütüphanesi 190 

Halil Rahman Kütüphanesi 150 

Hayderiye Kütüphanesi 60 

�abaniye Kütüphanesi 40 

805 1326 tarihli Halep Vilayet Salnamesi. 

Toplam 3.010


___________________________________________________________________________________�� 

12- HALEP V�LAYET� POSTA HAREKETLER� 

Gelen Posta Günleri 806 

Her hafta Cumartesi günü Karayoluyla �stanbul, Suriye, Diyarbak�r, Mara� 

ve Urfa postalar� gelmektedir. 

Her hafta Pazartesi günü H�div Vapurlar�yla deniz yolundan Beyrut, �skenderiye, 

Adana, Mersin ve Avrupa postalar� gelmektedir. 

Her hafta Cuma günü karayolu ile Zor Sanca�� postalar� gelmektedir. 

Her on be� günde bir Cumartesi günleri Frans�z Vapuruyla �stanbul postalar� 

gelmektedir. 

Her on be� günde bir Per�embe günleri Nemçe (Avusturya) Vapuruyla Beyrut, 

�skenderiye, �zmir ve �stanbul Postalar� gelmektedir. 

Giden Posta Günleri 

Her hafta Cumartesi günü karayoluyla �stanbul, Suriye, Diyarbak�r, Kilis, 

Antep, Mara�, Urfa, Birecik ve Zor Sanca�� postalar� gitmektedir. 

dir. 

Her hafta Pazartesi günü �skenderun, Antakya ve Belen postalar� gitmekte- 

Her on be� günde bir Pazartesi günleri Nemçe (Avusturya) Vapuruyla �stanbul, 

Beyrut, �skenderiye ve Avrupa postalar� gelmektedir. 

Her on be� günde bir Çar�amba günleri Frans�z Vapuruyla �stanbul, �zmir, 

Mersin ve Avrupa postalar� gelmektedir. 

Her on be� günde bir Çar�amba günleri Frans�z Vapuruyla Lazkiye, 

Trablus�am, Beyrut, �skenderiye ve Avrupa postalar� gelmektedir. 

806 Bu bilgiler 1313 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s. 299’dan al�nm��t�r. 

613

ORSAM 


� 

13- HALEP V�LAYET�N�N BÜTÇES� 

HALEP V�LAYET� 1289 YILI BÜTÇES�807 Maa� ve Masraflar Gelirler 

Gider Kese Kör Kuru� Gelir Kese Kör Kuru� 

Dâhiliye 14.623 318 Vergi 19.153 190 

Maliye 6.800 347 Askerlik Bedeli 2.074 211 

�er’iye 2.134 400 A�nam 9.568 213 

Genel Gider 468 288 A�ar 41.232 265 

Ticaret 1.361 440 Di�er Gelirler 4.680 58 

Sancak 

Toplam 25.089 73 Toplam 77.208 386 

HALEP V�LAYET�N�N 1298 YILI BÜTÇES� 808 

Di�er Gelirler 

A�ar A�nam ve Deve 

Vergisi 

614 

Bedel-i Askeri Vergisi 

Halep 1.357.320 13.633.570 4.160.573 691.304 6.524.777 

Mara� 336.681 2.034.375 1.300.281 454.110 1.262.197 

Urfa 301.188 2.643.005 1.456.616 193.472 1.501.419 

Toplam 1.995.318 18.310.950 6.917.470 1.338.886 9.288.393 

Varidat 

Mesarifat 

Fazlas� 


808 1300 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.115 


M�ZAN 809 

37.851.017 

14.937.492 

22.913.525


___________________________________________________________________________________�� 

Liva 




Vergisi 

615 


Halep 972.236 9.963.284 4.937.064 696.796 6.754.671 

Mara� 262.925 1.868.720 1.226.903 458.389 1.266.092 

Urfa 171.533 1.836.199 2.206.508 193.611 1.513.965 

Toplam 1.406.694 13.648.203 8.370.475 1.348.796 9.534.278 

Liva 

Varidat 

Mesarifat 

Fazlas� 

M�ZAN 811 

34.308.896 

15.525.110 

18.783.786 




Vergisi 


Halep 1.587.887 10.280.078 4.532.591 764.634 6.665.302 

Mara� 159.900 1.905.000 1.302.000 504.167 1.288.070 

Urfa 34.264 2.206.351 2.425.839 197.194 1.520.696 

Toplam 1.780.051 14.139.429 8.260.430 1.466.995 9.474.068 

Varidat 

Mesarifat 

Fazlas� 





M�ZAN 813 

25.120.973 

14.232.222 

10.888.751

ORSAM 


� 

Liva 

HALEP V�LAYET�N�N 1304 RUM� YILI BÜTÇES� 814 



Vergisi 

616 


Halep 837.246 14.299.786 5.437.285 919.451 7.158.250 

Mara� 118.700 2.260.000 1.352.698 438.850 1.538.740 

Urfa 34.450 3.909.985 2.213.578 197.416 1.696.810 

Toplam 990.396 20.569.771 9.003.561 1.555.717 10.393.820 

Liva 

Varidat 

Mesarifat 

Fazlas� 

M�ZAN 815 

42.513.266 

11.461.852 

31.051.414 




Vergisi 


Halep 3.233.335 12.714.312 5.797.846 1.140.840 8.222.365 

Mara� 605.000 2.600.000 1.390.000 587.000 1.812.500 

Urfa 721.573 3.283.549 2.275.223 263.222 1.830.850 

Toplam 4.559.908 19.597.861 9.463.069 1.991.062 11.865.715 

Varidat 

Mesarifat 

Fazlas� 





M�ZAN 817 

46.677.215 

12.061.582 

34.615.633


___________________________________________________________________________________�� 

Sancak Di�er Gelirler 



Vergisi 

617 


Halep 2.233.335 3.714.312 5.797.846 1.140.840 8.222.265 

Mara� 605.000 2.600.000 1.390.000 587.000 1.812.500 

Urfa 721.573 3.283.549 2.275.223 263.222 1.830.850 

Toplam 4.559.908 9.597.861 9.463.069 1.991.062 11.866.715 

Varidat 

Mesarifat 

Fazlas� 

M�ZAN 819 

46.677.215 

12.061.582 

34.615.633 


Gelir Masraflar Fazlas� 

48.770.600 

11.338.432 

37.432.168 

HALEP V�LAYET�N�N 1306 RUM� YILI BÜTÇES�821 Asl� Masraflar Fazla Tahsili Bakaya 

151.045.655 

Kaza Ad� 

11.143.651 

139.902.094 

49.010.590 

HALEP SANCA�ININ 1307 RUM� YILI GEL�RLER� 822 

A�ar Hâs�lat� 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

102.035.065 

TOPLAM 

Halep 72.000 597.773 517.703 1.888.044 614.500 3.690.020 

Antep 1.087.648 212.786 301.300 1.088.341 388.391 3.789.467 

Kilis 1.478.257 522.833 83.593 975.986 330.643 3.391.312 





822 1310 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.270.

ORSAM 


� 

�skenderun 275.868 51.658 31.629 203.860 269.409 832.424 

Antakya 1.466.459 162.533 143.381 948.088 258.075 2.978.537 

�dlip 1.104.479 176.599 11.777 587.331 280.056 2.160.243 

Harim 990.300 181.530 0 463.375 82.263 1.717.468 

Cisr-i �u�ûr 591.030 120.624 64.022 361.790 131.000 1.268.966 

Mare 319.687 390.225 1.037 231.667 15.500 958.116 

Bâb 557.711 405.272 0 284.392 116.949 1.364.324 

Bilan 187.180 63.259 25.666 166.720 60.739 504.564 

Cebel-i Sem’ân 563.233 311.066 0 312.799 6.491 1.193.589 

Münbiç 48.397 289.842 0 108.657 19.117 466.013 

Rakka 78.700 511.969 0 138.062 66.750 795.482 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

8.820.949 3.997.970 1.180.608 7.759.115 2.640.885 24.399.529 

MARA� SANCA�ININ 1307 RUM� YILI GEL�RLER� 823 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

618 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 800.000 235.000 295.000 545.000 413.400 2.288.400 

Elbistan 500.000 335.000 32.000 520.000 118.900 1.505.900 

Zeytun 180.000 165.000 195.000 67.500 44.700 652.200 

And�r�n 210.000 175.000 55.000 132.500 43.800 616.300 

Pazarc�k 310.000 305.000 0 270.000 52.000 937.000 

TOPLAM 2.000.000 1.215.000 577.000 1.535.000 672.800 5.999.800 

Kaza Ad� 

URFA SANCA�ININ 1307 RU� YILI GEL�RLER� 824 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 74.167 1.006.386 227.148 951.071 147.913 3.395.356 

Birecik 323.556 129.762 23.592 270.175 40.955 788.041 

Rumkale 358.131 166.838 12.814 326.483 10.712 874.980 

Suruç 585.656 662.690 703 393.817 25.777 1.679.967 

TOPLAM 1.341.511 1.965.676 264.259 1.941.547 225.358 6.738.346 




___________________________________________________________________________________�� 

Kaza Ad� 

HALEP V�LAYET�N�N 1307 RUM� YILI G�DERLER� 825 

Maliye 

619 

Adliye 

Dâhiliye 

�er’iye 

Kuru� Kuru� Kuru� Kuru� 

Halep 1.768.005 269.030 963.862 82.004 

Antep 96.314 22.100 48.579 28.800 

Kilis 95.088 22.120 63.567 28.800 

�skenderun 32.069 25.090 53.329 22.800 

Antakya 121.122 22.100 57.880 28.800 

�dlip 48.941 22.070 42.679 19.800 

Harim 40.040 22.090 47.449 11.300 

Cisr-i �u�ûr 43.966 22.070 47.079 14.300 

Mare 61.435 22.060 33.729 15.980 

Bâb 41.605 22.070 37.779 17.300 

Bilan 28.970 23.860 38.209 14.300 

Cebel-i Sem’ân 33.140 0 22.679 11.300 

Münbiç 31.330 0 33.593 8.300 

Rakka 35.500 0 25.679 7.100 

TOPLAM 

2.477.527 

594.660 

1.515.682 

HALEP V�LAYET�N�N 1307 RUM� YILI G�DERLER� GENEL TOPLAMI 826 

Sancak 

317.884 

Maliye Adliye Dâhiliye �er’iye 


Halep 2.477.527 594.660 1.515.682 317.884 

Mara� 443.323 205.004 334.960 107.782 

Urfa 450.797 180.406 249.554 69.123 

Toplam 

3.371.647 980.220 

Genel Toplam 6.946.862 



2.100.206 

494.789

ORSAM 


� 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

620 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

TOPLAM 

Halep 185.000 1.250.000 511.005 2.384.305 1.028.792 5.358.102 

Antep 1.307.000 230.000 300.800 1.085.100 226.200 3.149.100 

Kilis 1.800.000 550.000 80.000 1.000.000 131.000 3.561.000 

�skenderun 848.233 65.355 36.483 197.807 151.513 1.299.391 

Antakya 1.405.700 171.719 148.000 917.500 185.700 2.828.619 

�dlip 1.438.000 185.000 12.000 589.331 352.999 2.577.330 

Harim 1.000.000 250.000 0 459.135 69.000 1.778.135 

Cisr-i �u�ûr 620.000 125.000 64.000 376.000 52.250 1.237.250 

Mare 550.000 400.000 800 284.719 17.000 1.252.519 

Bâb 1.000.000 500.000 0 285.000 21.000 1.806.000 

Bilan 184.042 69.097 26.111 155.017 44.152 478.419 

Cebel-i Sem’ân 900.000 360.000 0 252.890 12.850 1.525.640 

Münbiç 111.305 320.000 0 129.313 21.272 581.890 

Rakka 176.997 764.172 0 138.063 86.195 1.165.427 

TOPLAM 11.526.277 5.249.343 1.179.199 8.254.180 2.398.823 28.598.822 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 723.257 213.794 300.333 534.245 352.147 2.123.776 

Zeytun 177.565 164.647 193.639 67.085 20.162 623.098 

Elbistan 778.508 340.718 31.408 468.244 40.585 1.659.463 

And�r�n 229.133 158.501 53.115 137.715 16.761 595.225 

Pazarc�k 304.624 299.008 0 389.006 25.000 1.017.638 

TOPLAM 2.213.087 1.176.668 578.495 1.596.295 454.655 6.019.200 

827 1312 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.308-311. 

828 1312 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.308-311.


___________________________________________________________________________________�� 

Kaza Ad� 

URFA SANCA�ININ 1310 RUM� YILI GEL�RLER� 829 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

621 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 1.336.775 1.085.028 226.519 960.688 254.675 3.863.685 

Birecik 395.219 141.155 24.185 274.097 70.103 904.759 

Rumkale 463.069 210.616 11.703 331.809 16.075 1.033.272 

Suruç 408.696 896.143 703 395.197 8.356 1.709.095 

TOPLAM 2.603.759 2.332.942 263.110 1.961.791 349.209 7.510.811 

Kaza Ad� 

HALEP SANCA�I 1310 RUM� YILI G�DERLER� 830 

Maliye 

Adliye 

Dâhiliye 

�er’iye 


Halep 491.545 369.030 1.062.569 82.904 

Antep 46.085 22.100 48.828 28.800 

Kilis 72.261 22.120 62.778 22.800 

�skenderun 29.566 25.090 53.628 22.800 

Antakya 40.140 22.100 55.688 29.075 

�dlip 39.570 22.070 42.278 19.800 

Harim 40.040 22.090 47.448 11.300 

Cisr-i �u�ûr 42.213 22.070 47.078 14.300 

Mare 49.435 22.060 33.728 15.980 

Bâb 40.940 22.070 37.778 17.300 

Bilan 28.470 23.860 38.928 14.300 

Cebel-i Sem’ân 33.140 0 22.678 11.300 

Münbiç 34.930 0 23.592 8.300 

Rakka 39.100 0 25.728 7.100 

TOPLAM 

1.027.434 



594.660 

1.602.627 

306.059

ORSAM 


� 

Sancak 

Halep 

HALEP V�LAYET�N�N 1310 RUM� YILI G�DERLER� 

GENEL TOPLAMI 831 

Maliye Adliye Dâhiliye �er’iye 


1.027.434 

594.660 

622 

1.602.627 

306.059 

Mara� 246.584 202.526 353.893 107.782 

Urfa 248.023 180.456 246.540 96.123 

Genel TOPLAM 1.522.041 

Kaza Ad� 

977.642 

2.203.060 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

509.964 

TOPLAM 

Halep 152.000 1.240.000 532.000 1.980.000 1.975.000 5.879.000 

Antep 1.085.600 245.238 301.151 1.075.000 248.000 2.954.989 

Kilis 1.350.000 577.500 76.000 972.500 170.800 3.146.800 

�skenderun 150.891 62.261 37.223 208.254 554.351 1.209.982 

Antakya 1.032.782 178.000 147.300 916.800 253.000 2.527.882 

�dlip 1.030.000 195.000 12.000 588.000 140.000 1.965.800 

Harim 670.000 243.096 0 459.964 55.211 1.428.272 

Cisr-i �u�ûr 560.000 122.000 64.000 375.000 83.000 1.204.000 

Mare 455.000 425.000 700 278.941 19.916 1.179.557 

Bâb 650.000 380.000 0 287.650 32.112 1.349.762 

Bilan 185.970 87.959 26.111 155.347 47.430 502.818 

Cebel-i Sem’ân 650.000 350.000 0 257.871 6.000 1.263.871 




___________________________________________________________________________________�� 

Münbiç 95.000 301.000 0 129.426 8.400 533.828 

Rakka 126.996 764.172 0 205.952 80.785 1.177.906 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

8.394.241 5.011.227 1.196.486 7.890.708 3.671.007 26.163.671 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

623 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 740.820 211.794 302.333 535.245 357.500 2.147.692 

Zeytun 177.565 165.500 193.639 70.410 22.800 629.914 

Elbistan 788.600 342.718 31.408 471.044 41.000 1.675.770 

And�r�n 230.500 160.000 54.500 139.500 20.300 604.800 

Pazarc�k 310.000 300.000 0 378.000 22.000 1.010.000 

TOPLAM 2.247.485 1.180.012 581.880 1.594.199 464.600 6.068.176 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 1.236.627 1.134.647 229.224 963.340 207.764 3.771.605 

Birecik 372.611 140.749 24.444 274.923 69.168 881.896 

Rumkale 348.930 211.561 11.703 331.396 33.202 929.793 

Suruç 323.000 875.724 703 386.978 9.818 1.596.225 

TOPLAM 2.281.169 2.362.682 266.086 1.956.639 312.953 7.179.521 



ORSAM 


� 




Halep 

1.596.668 

594.660 

1.906.743 

624 

91.475 

Di�er Giderler 

819.111 

TOPLAM 

5.008.657 

Mara� 266.852 202.526 359.893 26.500 150.766 1.006.537 

Urfa 278.248 180.456 246.540 28.200 175.149 908.597 

Genel 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

2.141.768 

977.642 

2.513.176 

146.175 

1.145.026 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

6.923.787 

TOPLAM 

Halep 217.341 1.281.187 531.448 1.997.238 1.058.971 5.086.185 

Antep 1.228.731 269.747 299.522 1.068.783 148.000 3.014.783 

Kilis 1.310.830 653.596 76.557 985.672 70.800 3.097.454 

�skenderun 333.744 51.813 55.100 213.470 25.000 679.127 

Antakya 1.067.771 162.313 140.927 900.245 159.000 2.430.259 

�dlip 945.980 202.265 11.000 578.802 90.000 1.828.047 

Harim 738.652 261.565 0 442.897 55.212 1.498.326 

Cisr-i �u�ûr 528.338 159.886 66.704 375.152 33.000 1.163.080 

Mare 430.670 483.940 703 276.881 19.916 1.212.110 

Bâb 308.180 519.981 0 289.278 32.112 1.149.551 

Bilan 189.131 90.052 26.259 155.671 45.431 506.544 

Cebel-i Sem’ân 665.878 341.430 0 262.112 9.000 1.278.420 

Münbiç 108.340 412.863 0 188.731 94.004 803.938 




___________________________________________________________________________________�� 

Rakka 88.047 975.867 0 205.952 60.784 1.330.650 

TOPLAM 

8.161.636 5.866.505 1.208.219 7.940.884 1.901.230 25.018.474 

HALEP SANCA�ININ 1312 RUM� YILI G�DERLER� 837 

Kaza Ad� Maliye Adliye Dâhiliye �er’iye 

625 


TOPLAM 

Halep 949.575 369.030 1.366.685 89.240 807.537 3.582.067 

Antep 51.215 22.100 48.728 28.800 6.877 157.720 

Kilis 91.968 22.120 62.778 22.800 2.565 202.231 

�skenderun 29.569 25.090 53.628 22.800 - 131.087 

Antakya 59.730 22.100 55.188 29.075 2.138 168.731 

�dlip 75.810 22.070 42.278 21.348 - 161.506 

Harim 41.840 22.090 47.448 11.300 - 122.678 

Cisr-i �u�ûr 45.266 22.070 47.078 14.300 - 128.714 

Mare 59.035 22.060 33.728 15.980 - 130.803 

Bâb 41.924 22.070 27.778 17.300 - 119.072 

Bilan 28.470 23.860 38.928 14.300 - 105.558 

Cebel-i Sem’ân 33.140 - 22.678 11.300 - 67.118 

Münbiç 39.930 - 23.592 8.300 - 71.822 

Rakka 24.100 - 25.728 11.900 - 61.728 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

1.571.572 

594.660 

1.906.743 

318.743 

819.117 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


5.210.835 

TOPLAM 

Mara� Merkez 740.000 215.000 302.500 536.000 362.000 2.155.500 

Zeytun 177.000 160.000 193.800 70.500 7.000 608.300 

Elbistan 750.000 343.000 31.500 471.500 32.500 1.628.500 

And�r�n 220.000 162.000 55.000 139.500 12.500 589.000 

Pazarc�k 300.000 301.000 0 378.500 14.500 994.000 

TOPLAM 2.187.000 1.181.000 582.800 1.596.000 428.500 5.975.300 


838 1314 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.318

ORSAM 


� 

MARA� SANCA�ININ 1312 RUM� YILI G�DERLER� 839 


626 


TOPLAM 

Mara� Merkez 150.786 114.266 221.001 46.582 149.332 681.976 

Zeytun 22.796 22.070 45.188 15.300 - 105.354 

Elbistan 37.770 22.090 35.828 21.300 1.434 118.422 

And�r�n 26.700 22.070 31.338 12.300 - 92.408 

Pazarc�k 28.800 22.070 26.538 12.300 - 89.708 

TOPLAM 266.852 202.566 359.893 107.782 150.766 1.087.859 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 1.099.601 1.365.619 227.113 959.494 249.912 3.900.739 

Birecik 405.368 144.427 24.519 275.357 312.791 1.162.462 

Rumkale 401.560 224.476 11.852 333.487 57.447 1.028.822 

Suruç 385.516 890.001 703 391.401 26.841 1.694.462 

TOPLAM 2.292.045 2.624.523 264.187 1.959.739 645.991 7.786.485 

URFA SANCA�ININ 1312 RUM� YILI G�DERLER� 841 



TOPLAM 

Urfa Merkez 179.422 114.246 157.706 42.582 175.149 669.105 

Birecik 31.860 22.070 34.008 24.300 - 112.238 

Rumkale 31.170 22.070 27.398 16.941 - 97.579 

Suruç 35.796 22.070 27.428 12.300 - 97.594 

TOPLAM 278.248 180.456 246.540 96.123 175.149 976.516 





___________________________________________________________________________________�� 

Sancak 

Halep 

HALEP V�LAYET�N�N 1312 RUM� YILI GEL�RLER� 842 

GENEL TOPLAMI 


8.161.636 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

5.866.505 

Askerlik 

Bedelleri 

1.208.219 

627 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

7.940.884 


1.901.230 

TOPLAM 

25.018.474 

Urfa 2.292.045 2.624.523 264.187 1.959.739 645.991 7.786.485 

Mara� 2.187.000 1.181.000 582.800 1.596.000 428.500 5.975.300 

Genel 

TOPLAM 

12.640.681 9.672.028 2.055.206 11.496.623 2.975.721 38.840.259 




Halep 

1.571.572 

594.660 

1.906.743 

318.743 

Di�er 

Giderler 

819.117 

TOPLAM 

5.210.835 

Urfa 278.248 180.456 246.540 96.123 175.149 976.516 

Mara� 266.852 202.566 359.893 107.782 150.766 1.087.859 

Genel 

TOPLAM 

2.116.672 

977.682 



2.513.176 

522.648 

1.145.032 

7.275.210

ORSAM 


� 

HALEP SANCA�ININ 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI GEL�RLER� 844 

Kaza Ad� 


A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

628 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

TOPLAM 

Halep 130.687 1.470.000 514.673 2.449.001 1.152.753 5.717.114 

Antep 1.304.743 318.660 291.699 1.034.872 287.550 3.237.524 

Kilis 1.500.000 715.680 72.704 929.540 197.305 3.415.229 

�skenderun 559.274 59.648 49.667 224.514 149.650 1.042.753 

Antakya 1.045.000 166.464 145.573 853.388 197.117 2.427.542 

�dlip 1.201.886 219.848 11.000 566.045 157.544 2.156.323 

Harim 800.000 257.184 0 431.590 58.069 1.546.843 

Cisr-i �u�ûr 566.250 170.152 64.149 366.661 55.937 1.223.149 

Mare 598.865 503.540 814 266.708 64.411 1.424.338 

Bâb 703.512 490.040 0 307.664 65.231 1.566.447 

Bilan 191.385 94.000 25.852 146.127 42.501 499.865 

Cebel-i Sem’ân 655.000 366.588 0 256.987 38.321 1.316.896 

Münbiç 80.648 384.268 0 127.951 28.100 620.966 

Rakka 95.000 945.788 0 189.200 86.125 1.316.113 

TOPLAM 

9.432.249 6.161.860 1.176.131 8.170.248 2.580.614 27.521.102 

HALEP SANCA�ININ 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI G�DERLER� 845 



TOPLAM 

Halep 770.680 318.830 1.149.493 76.504 807.531 3.123.038 

Antep 57.502 21.190 44.200 29.300 6.877 159.069 

Kilis 78.659 21.180 54.652 21.200 2.565 178.256 

�skenderun 30.046 24.190 46.600 21.200 - 122.036 

Antakya 64.539 21.190 50.200 26.600 2.138 164.667 

�dlip 68.842 20.180 38.152 15.700 - 153.974 

Harim 44.810 21.190 51.932 11.200 - 129.132 

Cisr-i �u�ûr 43.042 21.180 42.952 13.300 - 120.474 

Mare 72.502 21.176 29.680 15.388 - 138.746 

844 1316 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.328; 1317 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.352; 1318 tarihli 

Halep Vilayet Salnamesi s.369.; 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.387. 

845 1316 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.329; 1317 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.352.; 1318 tarihli 

Halep Vilayet Salnamesi s.370.; 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.388.


___________________________________________________________________________________�� 

Bâb 45.242 21.180 34.480 13.300 - 114.202 

Bilan 25.810 21.976 91.900 13.300 - 153.986 

Cebel-i Sem’ân 38.130 - 21.100 10.300 - 69.530 

Münbiç 32.810 - 21.100 8.820 - 62.110 

Rakka 38.630 - 23.500 11.800 - 73.930 

TOPLAM 

1.421.264 

535.462 

1.629.941 

629 

287.392 

819.111 

4.693.170 

MARA� SANCA�ININ 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI GEL�RLER� 846 

Kaza Ad� 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 620.000 220000 305.000 371.000 381.000 1.897.000 

Zeytun 120.000 145.000 175.000 36.000 7.700 483.700 

Elbistan 580.000 360.000 32.000 219.000 23.500 1.214.500 

And�r�n 190.000 170.000 40.000 81.000 7.300 488.300 

Pazarc�k 230.000 310.000 0 190.000 10.200 740.200 

TOPLAM 1.740.000 1.205.000 552.000 897.000 429.700 4.823.700 

MARA� SANCA�ININ 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI G�DERLER� 847 



TOPLAM 

Mara� Merkez 134.370 95.818 171.413 43.482 149.332 594.415 

Zeytun 38.888 21.180 57.900 16.700 - 134.668 

Elbistan 32.300 21.190 32.640 19.400 1.434 106.964 

And�r�n 26.280 21.180 28.800 11.300 - 87.560 

Pazarc�k 26.780 21.180 24.000 11.300 - 83.260 

TOPLAM 258.618 180.548 314.753 102.182 150.766 1.006.867 




Halep Vilayet Salnamesi s.370.; 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.388.

ORSAM 


� 

URFA SANCA�ININ 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI GEL�RLER� 848 

Kaza Ad� 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

630 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 851.263 980.832 227.556 774.830 24.040 3.184.886 

Birecik 380.774 180.540 24.333 265.222 71.358 922.227 

Rumkale (Nizip) 388.943 253.656 11.852 328.678 45.500 1.028.629 

Suruç 404.755 1.063.344 703 382.291 17.494 1.868.687 

Harran 202.280 661.000 444 133.884 241 997.849 

TOPLAM 2.228.015 3.139.372 264.888 1.895.005 474.998 8.002.278 

URFA SANCA�ININ 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI G�DERLER� 849 



TOPLAM 

Urfa Merkez 161.516 93.430 178.038 39.482 175.149 647.615 

Birecik 50.330 21.210 28.800 22.700 - 123.040 

Rumkale (Nizip) 30.200 21.210 24.000 15.941 - 91.351 

Suruç 36.250 21.210 24.000 12.200 - 93.660 

Harran 34.000 - 24.000 1.641 - 59.641 

TOPLAM 312.296 157.060 278.838 91.964 175.149 1.015.307 

HALEP V�LAYET�N�N 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI GEL�RLER� 850 

GENEL TOPLAMI 

Sancak 

Halep 


9.432.249 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

6.161.860 

Askerlik 

Bedelleri 

1.176.131 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

8.170.248 


2.580.614 

TOPLAM 

27.521.102 




Halep Vilayet Salnamesi s.369.; 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.387. (��lem hatalar� salnamelerden 

kaynaklanmaktad�r.) 

850 1316 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.328. 1317 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.352.; 1318 tarihli 

Halep Vilayet Salnamesi s.369.; 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.387. (��lem hatalar� salnamelerden 

kaynaklanmaktad�r.)


___________________________________________________________________________________�� 

Urfa 2.228.015 3.139.372 264.888 1.895.005 474.998 8.002.278 

Mara� 1.740.000 1.205.000 552.000 897.000 429.700 4.823.700 

Genel 

TOPLAM 

13.400.264 10.506.232 1.993.019 10.962.253 3.485.312 40.347.080 

HALEP V�LAYET�N�N 1313, 1314, 1315, 1316 RUM� YILLARI G�DERLER� 



Halep 

1.421.264 

535.462 

1.629.941 

631 

287.292 


819.111 

TOPLAM 

4.693.170 

Urfa 312.296 157.060 278.838 91.964 175.149 1.015.307 

Mara� 258.618 180.548 214.753 102.182 150.766 1.006.867 

Genel 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

1.992.178 

873.070 

2.223.532 

481.538 

1.145.026 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

6.715.344 

TOPLAM 

Halep 132.395 505.224 503.598 2.370.009 851.143 4.262.369 

Antep 1.652.300 321.732 300.000 858.500 266.000 3.399.532 

851 1316 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.329. 1317 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.352.; 1318 tarihli 

Halep Vilayet Salnamesi s.369.; 1319 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.387-388. 


ORSAM 


� 

Kilis 1.844.058 637.032 89.000 800.000 1.308.000 3.669.090 

�skenderun 692.121 63.892 45.520 217.564 114.078 1.733.075 

Antakya 1.174.025 147.976 190.000 640.000 123.000 2.275.001 

�dlip 1.558.410 248.884 11.111 522.435 128.435 2.469.275 

Harim 871.378 218.104 0 365.735 60.457 1.515.674 

Cisr-i �u�ûr 795.279 198.044 70.000 294.000 44.504 1.401.827 

Mare 1.037.000 346.160 814 247.500 26.955 1.658.429 

Bâb 967.860 263.996 0 254.131 50.322 1.526.309 

Bilan 277.955 122.108 29.683 122.307 33.592 586.6445 

Cebel-i Sem’ân 963.759 221.422 0 225.508 26.437 1.437.136 

Münbiç 107.463 212.108 0 128.106 7.216 454.893 

Rakka 165.000 338.920 0 190.625 57.100 751.645 

TOPLAM 

12.229.003 3.845.612 1.230.726 7.237.420 3.097.239 27.650.000 

HALEP SANCA�ININ 1317 RUM� YILI G�DERLER� 853 


632 


TOPLAM 

Halep 770.680 318.830 1.149.493 76.504 807.531 3.123.038 

Antep 57.502 21.190 44.200 29.300 6.877 159.069 

Kilis 78.659 21.180 54.652 21.200 2.565 178.256 

�skenderun 30.046 24.190 46.600 21.200 - 122.036 

Antakya 64.539 21.190 50.200 26.600 2.138 164.667 

�dlip 68.842 20.180 38.152 15.700 - 153.974 

Harim 44.810 21.190 51.932 11.200 - 129.132 

Cisr-i �u�ûr 43.042 21.180 42.952 13.300 - 120.474 

Mare 72.502 21.176 29.680 15.388 - 138.746 

Bâb 45.242 21.180 34.480 13.300 - 114.202 

Bilan 25.810 21.976 91.900 13.300 - 153.986 

Cebel-i Sem’ân 38.130 - 21.100 10.300 - 69.530 

Münbiç 32.810 - 21.100 8.820 - 62.110 

Rakka 38.630 - 23.500 11.800 - 73.930 

TOPLAM 

1.421.264 

535.462 


1.629.941 

287.392 

819.111 

4.693.170


___________________________________________________________________________________�� 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

633 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 879.730 291.756 260.000 397.500 329.500 2.158.486 

Zeytun 3.746 208.984 150.000 53.000 14.000 429.720 

Elbistan 612.002 468.756 27.000 254.500 43.000 1.605.258 

And�r�n 283.026 180.020 40.000 90.500 18.500 612.046 

Pazarc�k 432.080 439.048 185 211.500 16.000 1.098.813 

TOPLAM 2.210.584 1.588.564 477.185 1.007.000 421.000 5.704.333 

MARA� SANCA�ININ 1317 UM� YILI G�DERLER� 855 



TOPLAM 

Mara� Merkez 134.370 95.818 171.413 43.482 149.332 594.415 

Zeytun 38.888 21.180 57.900 16.700 - 134.668 

Elbistan 32.300 21.190 32.640 19.400 1.434 106.964 

And�r�n 26.280 21.180 28.800 11.300 - 87.560 

Pazarc�k 26.780 21.180 24.000 11.300 - 83.260 

TOPLAM 258.618 180.548 314.753 102.182 150.766 1.006.867 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 888.778 306.584 207.520 608.216 236.085 2.291.284 

Birecik 442.898 129.032 19.259 240.632 80.868 952.689 

Rumkale (Nizip) 435.058 255.964 9.852 255.991 30.286 987.151 

Suruç 525.587 517.904 444 230.079 21.457 1.095.971 

Harran 170.403 386.452 444 128.884 18.659 704.842 

TOPLAM 2.502.724 1.640.036 237.520 1.564.302 387.355 6.338.937 




ORSAM 


� 

URFA SANCA�ININ 1317 RUM� YILI G�DERLER� 857 


634 


TOPLAM 

Urfa Merkez 161.516 93.430 178.038 39.482 175.149 647.615 

Birecik 50.330 21.210 28.800 22.700 - 123.040 

Rumkale (Nizip) 30.200 21.210 24.000 15.941 - 91.351 

Suruç 36.250 21.210 24.000 12.200 - 93.660 

Harran 34.000 - 24.000 1.641 - 59.641 

Sancak 

Halep 

TOPLAM 312.296 157.060 278.838 91.964 175.149 1.015.307 


GENEL TOPLAMI 


12.239.003 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

3.845.612 

Askerlik 

Bedelleri 

1.230.726 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

7.237.420 


3.097.239 

TOPLAM 

27.650.000 

Urfa 2.502.724 1.640.036 237.520 1.564.302 387.355 6.331.937 

Mara� 2.210.584 1.588.564 477.185 1.007.000 421.000 5.704.333 

Genel 

TOPLAM 

18.029.072 7.286.122 1.959.861 9.645.033 3.905.594 40.835.682 




___________________________________________________________________________________�� 




Halep 

1.421.264 

535.462 

1.629.941 

635 

287.292 


819.111 

TOPLAM 

4.693.170 

Urfa 312.296 157.060 278.838 91.964 175.149 1.015.307 

Mara� 258.618 180.548 214.753 102.182 150.766 1.006.867 

Genel 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

1.992.178 

873.070 

2.223.532 

481.538 

1.145.026 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

6.715.344 

TOPLAM 

Halep 132.395 505.224 503.598 2.370.009 851.143 4.262.369 

Antep 1.652.300 321.732 300.000 858.500 266.000 3.399.532 

Kilis 1.844.058 637.032 89.000 800.000 1.308.000 3.669.090 

�skenderun 692.121 63.892 45.520 217.564 114.078 1.733.075 

Antakya 1.174.025 147.976 190.000 640.000 123.000 2.275.001 

�dlip 1.558.410 248.884 11.111 522.435 128.435 2.469.275 

Harim 871.378 218.104 0 365.735 60.457 1.515.674 

Cisr-i �u�ûr 795.279 198.044 70.000 294.000 44.504 1.401.827 

Mare 1.037.000 346.160 814 247.500 26.955 1.658.429 

Bâb 967.860 263.996 0 254.131 50.322 1.526.309 

Bilan 277.955 122.108 29.683 122.307 33.592 586.6445 

859 1320 tarihli Halep Vilayet Salnamesi s.395. Vilayetin giderleri 1321, 1322, 1323, 1324 ve 1325 salnamelerinde 

de ayn�d�r. Bu nedenle buradan sonra gider tablolar� verilmeyecektir. 


ORSAM 


� 

Cebel-i Sem’ân 963.759 221.422 0 225.508 26.437 1.437.136 

Münbiç 107.463 212.108 0 128.106 7.216 454.893 

Rakka 165.000 338.920 0 190.625 57.100 751.645 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

12.229.003 3.845.612 1.230.726 7.237.420 3.097.239 27.650.000 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

636 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 879.730 291.756 260.000 397.500 329.500 2.158.486 

Zeytun 3.746 208.984 150.000 53.000 14.000 429.720 

Elbistan 612.002 468.756 27.000 254.500 43.000 1.605.258 

And�r�n 283.026 180.020 40.000 90.500 18.500 612.046 

Pazarc�k 432.080 439.048 185 211.500 16.000 1.098.813 

TOPLAM 2.210.584 1.588.564 477.185 1.007.000 421.000 5.704.333 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 888.778 306.584 207.520 608.216 236.085 2.291.284 

Birecik 442.898 129.032 19.259 240.632 80.868 952.689 

Rumkale (Nizip) 435.058 255.964 9.852 255.991 30.286 987.151 

Suruç 525.587 517.904 444 230.079 21.457 1.095.971 

Harran 170.403 386.452 444 128.884 18.659 704.842 

TOPLAM 2.502.724 1.640.036 237.520 1.564.302 387.355 6.338.937 




___________________________________________________________________________________�� 

Sancak 

Halep 


GENEL TOPLAMI 


12.239.003 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

3.845.612 

Askerlik 

Bedelleri 

1.230.726 

637 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

7.237.420 


3.097.239 

TOPLAM 

27.650.000 

Urfa 2.502.724 1.640.036 237.520 1.564.302 387.355 6.331.937 

Mara� 2.210.584 1.588.564 477.185 1.007.000 421.000 5.704.333 

Genel 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

18.029.072 7.286.122 1.959.861 9.645.033 3.905.594 40.835.682 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

TOPLAM 

Halep 131.395 860.290 503.598 2.370.009 851.143 4.717.435 

Antep 1.679.189 285.536 300.000 858.500 266.000 3.389.225 

Kilis 2.076.196 666.752 89.000 800.000 1.308.000 3.939.948 

�skenderun 637.082 61.272 45.520 217.564 114.078 1.075.507 

Antakya 1.448.834 124.892 195.430 770.000 103.000 2.662.156 

�dlip 1.822.535 222.218 11.111 522.435 128.435 2.707.864 

Harim 1.122.678 217.888 0 341.921 60.457 1.742.944 

Cisr-i �u�ûr 910.473 174.816 70.000 294.000 44.504 1.493.783 

Mare 1.002.444 310.016 814 247.500 26.855 1.587.729 

Bâb 967.860 248.264 0 251.682 50.322 1.518.128 

Bilan 277.955 107.812 29.683 122.307 33.592 574.349 



ORSAM 


� 

Cebel-i Sem’ân 963.759 257.232 0 222.029 26.427 1.469.457 

Münbiç 107.463 274.429 0 19.468 7.216 408.583 

Rakka 165.000 251.024 0 35.316 57.100 507.440 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

13.315.764 4.057.522 1.245.156 7.073.731 3.097.231 28.789.412 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

638 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 879.730 291.756 260.000 397.500 329.500 2.158.486 

Zeytun 3.746 208.984 150.000 53.000 14.000 429.720 

Elbistan 612.002 468.756 27.000 254.500 43.000 1.605.258 

And�r�n 283.026 180.020 40.000 90.500 18.500 612.046 

Pazarc�k 432.080 439.048 185 211.500 16.000 1.098.813 

TOPLAM 2.210.584 1.588.564 477.185 1.007.000 421.000 5.704.333 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 888.778 306.584 207.520 608.216 236.085 2.291.284 

Birecik 442.898 129.032 19.259 240.632 80.868 952.689 

Rumkale (Nizip) 435.058 255.964 9.852 255.991 30.286 987.151 

Suruç 525.587 517.904 444 230.079 21.457 1.095.971 

Harran 170.403 386.452 444 128.884 18.659 704.842 

TOPLAM 2.502.724 1.640.036 237.520 1.564.302 387.355 6.338.937 




___________________________________________________________________________________�� 

Sancak 

Halep 


GENEL TOPLAMI 


13.315.764 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

4.057.522 

Askerlik 

Bedelleri 

1.245.756 

639 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

7.073.731 


3.097.239 

TOPLAM 

28.789.412 

Urfa 2.502.724 1.640.036 237.520 1.564.302 387.355 6.321.937 

Mara� 2.210.584 1.588.564 477.185 1.007.000 421.000 5.704.333 

Genel 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

18.029.072 7.286.122 1.959.861 9.645.033 3.905.594 40.835.682 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

TOPLAM 

Halep 181.752 500.000 508.080 1.899.236 813.911 3.942.979 

Antep 1.800.000 290.000 300.000 780.000 276.700 3.446.700 

Kilis 2.143.078 703.122 72.260 740.000 162.618 3.821.078 

�skenderun 527.431 63.284 47.920 221.920 135.022 995.410 

Antakya 1.700.000 140.000 170.000 691.000 210.000 2.911.000 

�dlip 1.500.000 230.000 12.500 515.000 171.000 2.428.500 

Harim 1.150.000 225.000 0 330.000 83.145 1.788.145 

Cisr-i �u�ûr 795.200 198.000 72.000 294.100 43.540 1.403.340 

Mare 1.100.000 240.000 800 249.300 34.500 1.724.600 

Bâb 900.000 260.000 0 240.000 72.700 1.472.700 

Bilan 277.811 82.471 32.785 123.895 35.827 730.270 



ORSAM 


� 

Cebel-i Sem’ân 858.006 296.376 0 213.528 28.805 1.396.715 

Münbiç 120.000 200.000 0 128.500 4.609 453.109 

Rakka 235.000 340.000 - 190.625 48.400 814.025 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

13.288.278 3.868.253 1.216.345 6.617.437 2.164.551 27.1554.864 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

640 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 820.000 250.000 277.000 395.700 341.596 2.084.996 

Zeytun 175.000 175.000 154.000 54.100 125.000 570.600 

Elbistan 620.000 340.000 33.000 229.600 39.887 1.262.487 

And�r�n 285.000 165.000 88.700 95.500 17.816 652.016 

Pazarc�k 395.000 450.000 0 207.200 11.880 1.064.080 

TOPLAM 2.295.000 1.380.000 553.400 982.210 423.679 5.634.179 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 865.209 308.720 226.249 587.766 216.768 2.204.712 

Birecik 310.596 134.632 22.926 223.639 113.393 805.186 

Rumkale (Nizip) 388.069 247.048 11.250 249.126 59.632 955.125 

Suruç 372.058 686.252 444 328.126 16472 1.403.352 

Harran 184.091 390.476 444 39.733 7642 622.386 

TOPLAM 2.120.023 1.767.128 261.313 1.428.390 413.907 5.990.761 




___________________________________________________________________________________�� 

Sancak 

Halep 


GENEL TOPLAMI 


13.288.178 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

3.868.253 

Askerlik 

Bedelleri 

1.216.345 

641 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

6.617.437 


2.164.551 

TOPLAM 

27.154.864 

Urfa 2.120.023 1.767.128 261.313 1.428.390 413.907 5.990.761 

Mara� 2.295.000 1.380.000 553.400 982.100 423.679 5.634.179 

Genel 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

17.703.301 7.015.381 2.031.058 9.027.927 3.002.127 38.779.804 



A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

Di�er 

Gelirler 

TOPLAM 

Halep 100.625 959.500 680.000 1.900.000 924.461 4.564.586 

Antep 1.497.000 300.000 400.000 750.000 267.000 3.214.000 

Kilis 2.275.000 735.000 105.000 745.000 153.800 4.003.800 

�skenderun 750.000 63.284 47.920 231.753 135.022 1.217.979 

Antakya 1.500.500 145.000 226.000 701.000 220.500 2.793.000 

�dlip 1.800.000 250.000 30.000 517.000 200.081 2.787.081 

Harim 1.300.000 235.000 0 323.000 100.015 1.958.015 

Cisr-i �u�ûr 1.095.000 190.000 95.000 298.000 61.100 1.739.100 

Mare 1.151.000 435.504 800 250.600 36.048 1.873.952 

Bâb 985.000 290.000 0 235.000 89.120 1.599.120 



ORSAM 


� 

Bilan 312.000 94.332 54.950 123.369 39.597 624.242 

Cebel-i Sem’ân 1.025.000 296.376 0 213.528 28.805 1.563.709 

Münbiç 158.000 180.000 0 424.900 3.004 465.904 

Rakka 150.000 332.800 0 191.025 89.100 762.925 

TOPLAM 

Kaza Ad� 

14.099.135 4.496.796 1.629.670 6.591.172 2.347.653 29.167.416 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

642 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Mara� Merkez 950.000 254.228 400.334 394.200 324.000 2.323.762 

Elbistan 770.000 351.820 50.247 230.850 46.800 1.449.717 

Zeytun 185.000 180.500 204.830 54.014 16.800 641.144 

And�r�n 400.000 181.000 67.008 93.980 20.600 762.588 

Pazarc�k 475.000 360.000 504 204.350 14.500 1.054.354 

TOPLAM 2.780.000 1.327.548 722.923 977.394 422.700 6.230.565 

Kaza Ad� 



A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 670.000 345.348 226.249 563.369 281.636 2.086.602 

Birecik 490.000 142.204 22.926 222.491 136.152 1.013.773 

Rumkale (Nizip) 475.000 253.888 11.250 230.162 51.922 1.022.222 

Suruç 341.000 531.276 444 328.242 13.679 1.214.641 

Harran 195.000 348.880 444 39.733 2.831 586.888 

TOPLAM 2.171.000 1.621.596 261.313 1.383.997 486.220 5.924.126 




___________________________________________________________________________________�� 

Sancak 

Halep 


GENEL TOPLAMI 


14.099.125 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

4.496.796 

Askerlik 

Bedelleri 

1.629.670 

643 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

6.594.172 


2.347.653 

TOPLAM 

29.167.416 

Urfa 2.780.000 1.621.596 261.313 1.383.997 486.220 5.924.126 

Mara� 2.171.000 1.327.548 722.923 977.394 422.700 6.230.565 

Genel 

TOPLAM 

19.050.125 7.445.940 2.613.906 8.955.563 3.256.573 41.322.107 

HALEP SANCA�ININ 1324 RUM� YILININ GEL�RLER BÜTÇES� 876 

Kaza Ad� 


A�nam ve 

Deve Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Esnaf 

Vergisi 

Di�er Varidatlar 

TOPLAM 

Halep 185.000 851.328 730.598 2.314.348 1.025.606 5.106.880 

Antakya 1.271.000 188.700 283.000 694.500 246.000 2.683.200 

Antep 1.500.000 280.000 511.000 780.528 348.302 3.419.830 

Kilis 2.450.000 650.000 150.000 800.000 161.425 4.211.425 

�dlip 1.650.000 225.000 18.250 480.000 204.903 2.578.153 

Bâb 970.000 180.000 -- 220.000 98.282 1.468.282 

Cisr-i �u�ûr 900.000 190.000 95.000 298.000 57.700 1.540.700 

Harim 1.150.000 200.000 500 278.000 66.637 1.695.137 

Belen 315.976 102.288 54.550 221.629 35.827 730.270 

�skenderun 518.136 66.212 80.200 228.539 176.635 1.069.722 

Mare 1.025.000 370.000 500 237.500 47.500 1.680.500 

Münbeç 208.754 298.728 -- 157.601 7.644 672.727 



ORSAM 


� 

Rakka 200.000 380.000 -- 228.284 80.459 888.743 

Cebel Sem’an 1.050.000 240.000 -- 210.000 39.500 1.539.500 

TOPLAM 

13.393.866 

4.222.256 

1.923.598 

644 

7.148.929 

2.596.420 

MARA� SANCA�ININ 1324 RUM� YILININ GEL�RLER BÜTÇES� 877 

Kaza Ad� 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Esnaf 

Vergisi 


29.285.069 

TOPLAM 

Mara� Merkez 1250000 270000 550000 295000 396.000 2.761.000 

Elbistan 1090000 380000 47000 200000 53.000 1.770.000 

Zeytun 210000 180000 295000 58470 28.500 771.970 

Göksun 380000 175000 81000 94500 25.500 756.000 

Pazarc�k 715000 410000 1200 165000 23.000 1.314.200 

TOPLAM 3645000 1415000 974200 812970 526.000 7.373.170 

URFA SANCA�ININ 1324 RUM� YILININ GEL�RLER BÜTÇES� 878 

Kaza Ad� 


A�nam ve 

Deve 

Vergisi 

Askerlik 

Bedelleri 

Emlak ve 

Esnaf 

Vergisi 


TOPLAM 

Urfa Merkez 1068000 313000 397000 558500 216200 2552700 

Birecik 530000 155000 44000 222000 125000 1076000 

Rum Kale (Nizip) 595000 267000 25000 224000 41800 1152800 

Suruç 490000 497000 600 284000 11000 1272600 

Harran 275000 253000 60 40000 3600 572200 

TOPLAM 2958000 1485000 467200 1318500 397600 6626300 




___________________________________________________________________________________�� 

HALEP V�LAYET�N�N 1324 RUM� YILININ GEL�RLER BÜTÇES�N�N GENEL 

TOPLAMI 879 

Sancak 

Halep 

A�ar 

Hâs�lat� 

13.393.866 

A�nam ve 

Deve Vergisi 

4.222.256 

Askerlik 

Bedelleri 

1.923.598 

645 

Emlak ve 

Temettu 

Vergisi 

7.148.929 

Di�er 

Gelirler TOPLAM 

2.596.420 

29.285.069 

Mara� 3.645.000 1.415.000 974.200 812.970 526.000 7.373.170 

Urfa 2.958.000 1.485.000 467.200 1.318.500 397.600 6.626.300 

Genel 

TOPLAM 

19.996.866 7.122.256 3.364.998 9.280.399 3.520.020 43.284.539 


ORSAM 


� 

III. KAYNAKÇA 

A-Salnâmeler: 

H.1325 tarihli Musul Vilayet Salnamesi, Musul Vilayet Matbaas�. 

H.1284 (1866) Def’a 1; Halep Vilayet Matbaas�, 204 Sayfa. 

































B- Ara�t�rma Eserler (Kitap ve Makaleler): 

“Sâl-nâme”, �slam Ansiklopedisi, X, �stanbul 1967, s.134-136. 

Abac�, Nurcan, Bursa �ehrinde Osmanl� Hukukunun Uygulanmas� (17. 

Yüzy�l), T.C. Kültür Bakanl�� Yay�nlar�, Ankara 2001. 

Aky�lmaz, Gül, “Osmanl� Devletinde Reaya Kavram� ve Devlet-Reaya �li�kileri”, 

Osmanl�, 4, Yeni Türkiye Yay�nlar�, Ankara 1999, s.40-54. 

Ali R�za, Atlasl� Memâlik-i Osmaniye Co�rafyas�, 1. Bask�, �stanbul 1318. 

Altunda�, �inasi, “Selim I”, �A, X, Eski�ehir 1997, s.423-434. 

646


___________________________________________________________________________________�� 

Ankara Vilayeti Salnamesi: 1325 (1907), Ankara Enstitüsü Vakf� Yay�nlar�, 

Ankara 1995. 

Ar�ba�, Sebahattin, “Ba�lang�çtan II. Me�rutiyet’e Kadar Osmanl�larda 

S�byan Mektepleri (�lkö�retim Okullar�)”, Yeni Türkiye 701 Osmanl� Özel Say�s� II: 

Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, s.711-716. 

Barkan, Ömer Lütfi, “H. 1079-1080 (1669-1670) Malî Y�l�na Ait Bir Osmanl� 

Bütçesi ve Ekleri”, �stanbul Üniversitesi, �ktisat Fakültesi Mecmuas�, XXII/1-4, 

�stanbul 1984, s.389-412. 

Barkan, Ömer Lütfi, “H. 933-934 (M. 1527-1528) Malî Y�l�na Ait Bir Bütçe Örne�i”, 

�stanbul Üniversitesi, �ktisat Fakültesi Mecmuas�, XV/1-4, �stanbul 1955, 

s.251-329. 

1980. 

Barkan, Ömer Lütfi, Türkiye’de Toprak Meselesi, Toplu Eserler, I, �stanbul 

Canard, M., “Ayntab”, Encyclopedia of Islam, I, 791a. 

Çad�rc�, Musa, “Osmanl� �mparatorlu�u’nda Eyalet ve Sancaklarda Meclislerin 

Olu�turulmas� (1840-1864)”, Yusuf Hikmet Bayur’a Arma�an, Ankara 1985, 

s.257-277. 

Çad�rc�, Musa, “Tanzimat’�n �lan� S�ralar�nda Türkiye’de Yönetim (1826- 

1839)”, Belleten, 51/201 (1987), s.1215-1240. 

Çad�rc�, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik 

Yap�s�, TTK Yay�nlar�, 2. Bask�, Ankara 1997 

Çakar, Enver, XVI. Yüzy�lda Haleb Sanca�� (1516-1566), Elaz�� 2003. 

Darkot, Besim, “Mara�”, �A, 7, Eski�ehir 1997, s.310-312. 

Demirel, Ömer, “1700-1730 Tarihlerinde Ankara’da Ailenin Niceliksel Yap�s�”, 

Belleten, LIV/211, (Aral�k 1990), Ankara 1991, s.950-951. 

Duman, Hasan, Osmanl� Salnameleri ve Nevsâlleri, I-II, Ankara 2000. 

Ebul-ulâ Mardin, “Kad�”, �A, VI, �stanbul 1977, s.42-46. 

Eken, Galip, “XVIII. Yüzy�l Ortalar�nda Antep’te Aile”, OTAM, 11, Ankara 

2000, 109-121. 

Eldem, Edhem-Goffman, Daniel-Masters, Bruce, Do�u ile Bat� Aras�nda 

Osmanl� Kenti: Halep, �zmir ve �stanbul, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2003. 

Erdem, Ali R�za, “XIX. Yüzy�lda Osmanl� �mparatorlu�u’nda E�itim: II. 

Mahmud ve Tanzimat Döneminde �lkö�retimde Yap�lan Yenilikler ve De�erlendirmesi”, 

Yeni Türkiye 701 Osmanl� Özel Say�s� II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 

2000, s.754-763. 

Ergenç, Özer, “Osmanl� Klasik Düzeni ve Özellikleri Üzerine Baz� Aç�klamalar”, 

Osmanl�, 4, Yeni Türkiye Yay�nlar�, Ankara 1999, s.32-39. 

647

ORSAM 

Ergenç, Özer, 

Ergenç, Özer, 

lerinde Musul, 

lerinde Basra, 

648 

1885-1985 Türkiye Ekonomisinin 100 

Faroqhi, Suraiya, “al-Ruha: the Otoman and Modern Times”, Encyclopedia 

of Islam, VIII, 589a. 

Faroqhi, Suraiya, “Marash: In Otoman and Modern Times”, Encyclopedia of 

Islam, VI, 505b. 

Faroqhi, Suraiya, Men of Modest Substance: House Owners and House 

Property in Seventeenth-Century Ankara and Kayseri, Cambridge Universtiy 

Press, 1987. 

1997. 

Gravürlerle Türkiye V, Anadolu 2 

24, 25, 26 (2002); 33, 35 (2004); 36, 38 (2005), 42 (2007), Aljomhure Offsit, Halep, Suriye. 

Haritâni, Mahmud, “Halep”, 

2006, s.149-160. 

1990. 

, Çeviren: Mustafa Macit 

25/39, Ankara 

Os Ankara 

Honigmann, E., “al-Ruha: in pre-Islamic Times and the Islamic Peirod up to 

the Ottomans”, Encyclopedia of Islam, VIII, 589a. 

Honigmann, E., “Marash: History up to the Otoman Period”, Encyclopedia 

of Islam, VI, 505b.


___________________________________________________________________________________�� 

Honigmann, E., “Mara�”, �A, 7, Eski�ehir 1997, s.312-315. 

Honigmann, E., “Urfa”, �A, 13, Eski�ehir 1997, s.50-57. 

�nalc�k, Halil, “Der osmanische Sultan (Osmanl� Padi�ah�)”, Zeitschrift der 

Staatswissenshaftlichen Fakultät, Band: XIII, No: 4 (Dezember 1958), 58-79. 

�nalc�k, Halil, Osmanl� �mparatorlu�u: Klasik Ça� (1300-1600), Yap� Kredi 

Yay�nlar�, �stanbul 2005. 

�nalc�k, Halil, Osmanl� �mparatorlu�u’nun Ekonomik ve Soysal Tarihi, I, 

Editör: Halil �nalc�k-Donald Quataert, Eren Yay�nlar�, �stanbul 2000. 

�zgöer, Ahmet Zeki, “Osmanl� Salnâmelerinin �ehir Tarihi Bak�m�ndan 

Önemi”, Türkiye Ara�t�rmalar� Literatür Dergisi: Türk �ehir Tarihi, 3/6, 2005, 

s.539-552. 

Kamûsü’l-a‘lâm, III, T�pk�bas�m Ka�gar Ne�riyat, Ankara 1996. 

Kamûs-� Türkî, T�pk�bas�m Ça�r� Yay�nlar�, �stanbul 2004. 

Kankal, Ahmet, “17. ve 18. Yüzy�llarda Kuzey-Bat� Anadolu’da Sosyal Hayat 

(�er’iyye Sicillerine Göre)”, Tarih �ncelemeleri Dergisi, XV, �zmir 2000, s.31-74. 

Karahano�ullar�, Onur, Türkiye’de �darî Yarg� Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara 

2005. 

Karaka�, Mehmet, “Tanzimat Sürecinde E�itimde Modernle�me”, Yeni Türkiye 

701 Osmanl� Özel Say�s� II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, s.764- 

776. 

Kemâl al-Dîn �brahim al-‘Adîm, Bugyat at-Talab fî Tarîh Halab, Yay�nlayan: 

Ali Sevim, TTK Bas�mevi, Ankara 1976. 

Kenano�lu, Macit, Osmanl� Millet Sistemi: Mit ve Gerçek, �stanbul 2004. 

Keskin, Nuray E., Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi: Türkiye’de �llerin 

Yönetimi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay�nlanmam�� 

Doktora Tezi, Ankara 2007. 

K�l�ç, Selda, “Tanzimat Sonras� Osmanl� Vilayet Bütçeleri”, Tarih Ara�t�rmalar� 

Dergisi, 20/31, Ankara 2000, s.193-207. 

2001. 

Kireççi, Refik, Hatay Dinler ve Tarih Hazinesi, Color Ofset, �skenderun, 

Kunt, Metin, Sancaktan Eyalete, 1550-1650 Aras�nda Osmanl� Ümeras� ve �l 

�daresi, �stanbul 1978. 

Marcus, Abraham, The Middle East on the Eve of Modernity-Aleppo in the 

Eighteenth Century, Columbia University Press, New York 1989. 

Masters, Bruce, “Halep: Osmanl� �mparatorlu�u’nun Kervan Kenti”, Do�u 

ile Bat� Aras�nda Osmanl� Kenti, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2000, s.19-87. 

Masters, Bruce, “Halep”, D�A, 15, �stanbul 1997, s.244-247. 

649

ORSAM 


� 

Mobayyed, Amer Re�id, Halep Turahhib Bikum, Daru’l-Kalem Al-Arabi, 

Halep, Suriye Arap Cumhuriyeti, 2006. 

Ortayl�, �lber, “Osmanl� �ehirlerinde Mahkeme”, Prof. Dr. Bülent N. Esen’e 

Arma�an, A.Ü Hukuk Fakültesi Yay�nlar�, Ankara 1977, s.245-263. 

Ortayl�, �lber, “Osmanl�’da Millet Sistemi”, D�A, 30, �stanbul 2005, s.66-70. 

Ortayl�, �lber, Hukuk ve �dare Adam� Olarak Osmanl� Devleti’nde Kad�, 

Turhan Kitabevi, Ankara 1994. 

Ortayl�, �lber, Tanzimat Döneminde Osmanl� Mahallî �dareleri (1840-1880), 

TTK Yay�nlar�, Ankara 2000. 

s.521. 

1996. 

Osmanl� Yer Adlar�, Ba�bakanl�k Devlet Ar�ivi, Yay�n No: 21, Ankara, 2006, 

Örnekleriyle Türkçe Sözlük, 4 Cilt, Milli E�itim Bakanl�� Yay�n�, Ankara, 

Öz, Mehmet, “Osmanl� Klasik Döneminde Anadolu Kentleri”, Türkiye Ara�t�rmalar� 

Literatür Dergisi: Türk �ehir Tarihi, 3/6, 2005, s. 57-88. 

Öz, Mehmet, Osmanl�’da “Çözülme” ve Gelenekçi Yorumcular�, Dergâh 

Yay�nlar�, �stanbul 1997. 

Özde�er, Hüseyin, “Antep”, D�A, 13, �stanbul 1996, s.466-468. 

Özel, N. Bilge, “André Raymond: Arap �ehir Tarihinde Bir Dönüm Noktas�”, 

Türkiye Ara�t�rmalar� Literatür Dergisi: Türk �ehir Tarihi, 3/6, 2005, s.571-587. 

Öztürk, Mustafa, “1616 Tarihli Halep Avar�z-hane Defteri”, OTAM, 8, Ankara 

1997, s.249-293. 

Öztürk, Said, “1042-1045/1632-1635 Y�llar�na Ait Bosna Eyaleti Bütçesi”, 

Osmanl�, 3, Ankara 1999, s.158-168. 

Özvar, Erol, “Rum Eyaletine Ait H. 1043-44/M. 1634-1635 Tarihli ‘Bütçe’nin 

Tahlili”, Osmanl�, 3, Ankara 1999, s.150-157. 

Pakal�n, Mehmet Zeki, Tarihi Terimler ve Deyimler Sözlü�ü, 3 Cilt, Milli 

E�itim Bakanl�� Yay�n�, �stanbul 1988. 

Raymond, André, “The Population of Aleppo in the Sixteenth and 

Seventeenth Centuries According to Otoman Census Documents”, IJMES 

(International Journal of Middle East Studies), 16/4 (November 1984), pp.447-460. 

Raymond, André, Osmanl� Döneminde Arap Kentleri, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, 

2. Bsk., �stanbul 2000. 

Sahillio�lu, Halil, “Antakya”, D�A, 3, �stanbul 1991, s.228-232. 

Sauvaget, J., “Halab”, Encyclopedia of Islam, III, 85a. 

Sauvaget, J., “Halep”, �A, V/1, s.117-122. 

650


___________________________________________________________________________________�� 

Schick, Irvin Cemil, Bat�’n�n Cinsel K�y�s�: Ba�kal�kç� Söylemde Cinsellik 

ve Mekânsall�k, Tarih Vakf� Yurt Yay�nlar�, �stanbul 2000. 

Sezen, Tahir, Osmanl� Yer Adlar�, Ba�bakanl�k Devlet Ar�ivleri Genel Müdürlü�ü, 

Yay�n No: 21, Ankara, 2006. 

Sönmez, Ali, “Zaptiye Te�kilat�n�n Düzenlenmesi (1840–1869)”, Tarih Ara�t�rmalar� 

Dergisi, 25/39, Ankara 2006, s.199-219. 

Sönmez, Ali, Zaptiye Te�kilat�n�n Kurulu�u ve Geli�imi, Ankara Üniversitesi, 

Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay�nlanmam�� Doktora Tezi, Ankara 2005. 

Streck M.-Gibb H.A.R, “Antak�ya”, Encyclopedia of Islam, I, 516b. 

Syrett, Elena Frangakis, The Commerce of Symyna in Eighteenth Century 

(1700-1820), Athens 1992. 

1992. 

SYR�E, Le Ministe’re du Tourisme en Syrie, Dr. Sabah Qabbani, Dames, 

Tabako�lu, Ahmet, “Osmanl� �çtimaî Yap�s�n�n Ana Hatlar�”, Osmanl�, 4, 

Yeni Türkiye Yay�nlar�, Ankara 1999, s.17-31. 

Ta�, Hülya, “Osmanl� Merkez Bürokrasisi ve Belge Üretimi”, A Comparative 

Study of Historical Archives among Several Nations Annual Report 2006 / Çok 

Uluslu Kar��la�t�rmal� Ar�iv Ara�t�rmalar� Projesi 2006 Y�l� Bülteni, Tokyo, March 

2007, s.101-114 (Makalenin Japonca metni s.32-44). 

Ta�, Hülya, XVII. Yüzy�lda Ankara, TTK Yay�nlar�, Ankara 2006. 

Türkiye Mülki �dare Bölümleri (Belediyeler-Köyler), T.C. �çi�leri Bakanl�� 

Yay�n�, Yay�n No: 408, Ankara 1985. 

Tozlu, Necmettin, “Osmanl� �mparatorlu�u’nda Misyoner Okullar�”, Yeni 

Türkiye 701 Osmanl� Özel Say�s� II: Ekonomi ve Toplum, 6/32, Ankara 2000, 

s.787-797. 

Tuncel, Metin, “Kahramanmara�”, D�A, 24, �stanbul 2001, s.196-197. 

Uzunçar��l�, �smail Hakk�, Osmanl� Tarihi, c.2, TTK Yay�nlar�, Ankara 1988. 

Venzke, Margaret L., The Sixteenth Century Ottoman Sanjaq of Aleppo: A 

Study of Provencial Taxation, Bas�lmam�� Doktora Tezi, Columbia University, New 

York 1981. 

Weber, Max, �ehir: Modern Kentin Olu�umu, Editör: Don Matindale- 

Gertrud Neuwirt, Çeviren: Musa Ceylan, �stanbul 2000. 

Yaz�c�, Talip, “Halep”, D�A, 15, �stanbul 1997, s.239-244. 

Yorulmaz, �erife, “Osmanl�-Frans�z �li�kileri Çerçevesinde Osmanl� Topraklar�nda 

Aç�lan Frans�z Kültür Kurumlar� ve Bunlar�n Me�ruiyet Kazanmalar� (19-20. 

Yüzy�l Ba�lar�), OTAM, 11, Ankara 2000, s.697-768. 

Yücel, Ya�ar-Sevim, Ali, Türkiye Tarihi, c.2, TTK Yay�nlar�, Ankara 1990. 

651

ORSAM 


� 

IV. D�Z�N 

A 

A‘zâz, 34 

A’ne, 79, 149 

A’zâz, 30, 33, 84, 85, 128, 129, 149, 477, 479, 482, 

485, 489, 492, 495, 498, 501, 504, 507, 510, 513 

Abbasiler, 22, 26 

Abukalkal, 157 

Abukemal, 149, 150 

Acem, 73, 86, 108, 127, 142, 151 

Adana, 16, 33, 38, 59, 77, 98, 101, 103, 113, 119, 

127, 141, 142, 146, 147, 149, 179, 180, 181, 182, 

183, 274, 275, 277, 285, 286, 288, 289, 290, 292, 

293, 298, 448, 449, 453, 455, 456, 457, 459, 460, 

462, 464, 466, 467, 469, 471, 472, 474, 476, 477, 

478, 479, 481, 482, 484, 485, 488, 489, 490, 491, 

492, 494, 495, 497, 498, 500, 501, 503, 504, 506, 

507, 509, 510, 512, 513, 518, 599, 601, 607, 613 

Adananakan Mektebi, 63, 571, 572 

Adliye Camii, 108 

Afameye, 104 

Afrika, 13, 37, 62 

Afrin, 101, 103, 123, 124 

Af�in, 145, 436 

Ahmed b. Muhammed El-Hanife, 130 

Ahmediye Medresesi, 612 

Akad, 21 

Akdeniz, 16, 21, 23, 25, 34, 38, 45, 57, 58, 59, 71, 77, 

98, 101, 103, 104, 120, 122, 126, 127, 146 

Akka, 73, 608 

Akkoyunlu, 28 

Aksu, 29, 143, 148 

Aksungur, 79, 85, 90 

Alâeddin b. Keykubat, 145 

Alâüddevle, 84, 147 

Almanya, 53, 58, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 

528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 

539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 547, 548 

Alparslan, 22, 28, 79, 80, 90, 610 

Amanos, 76, 101, 103 

Amerika, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 

526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 

536, 537, 538, 539, 541, 542, 543, 544, 545, 549, 

550, 551 

Amerikan koleji, 115 

Amerikan misyonerleri, 115 

Amik, 30, 34, 84, 100, 101, 103, 104, 118 

Amiki, 152 

Anadolu, 13, 15, 21, 22, 23, 24, 25, 27, 28, 29, 30, 

31, 34, 36, 37, 44, 45, 47, 58, 61, 65, 72, 73, 74, 77, 

82, 98, 101, 103, 110, 117, 123, 133, 137, 143, 599, 

605, 647, 648, 649, 650 

Ana�inis, 74 

652 

And�r�n, 69, 141, 144, 147, 149, 150, 162, 163, 177, 

179, 180, 183, 287, 310, 439, 440, 441, 442, 443, 

444, 451, 454, 463, 465, 473, 475, 478, 480, 484, 

486, 490, 493, 502, 505, 508, 512, 515, 598, 618, 

620, 623, 625, 626, 629, 633, 636, 638, 640, 642 

André Raymond, 14, 44, 69, 650 

Ankara, 1, 2, 14, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 26, 27, 31, 32, 

34, 36, 37, 38, 42, 43, 44, 53, 54, 55, 57, 58, 62, 63, 

65, 67, 68, 84, 98, 149, 646, 647, 648, 649, 650, 

651 

Antakya, 5, 16, 25, 26, 27, 30, 31, 33, 34, 39, 41, 59, 

68, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 80, 82, 84, 85, 86, 99, 

100, 101, 102, 103, 104, 105, 109, 110, 111, 112, 

113, 114, 121, 122, 127, 131, 134, 149, 150, 153, 

154, 164, 176, 178, 180, 182, 285, 286, 287, 288, 

290, 291, 292, 293, 305, 308, 310, 314, 315, 316, 

317, 318, 319, 320, 321, 322, 355, 356, 357, 358, 

359, 360, 361, 449, 450, 451, 452, 453, 455, 456, 

457, 458, 459, 460, 461, 462, 464, 465, 466, 467, 

469, 470, 471, 472, 474, 475, 477, 480, 483, 486, 

489, 490, 492, 493, 495, 496, 498, 499, 501, 502, 

504, 505, 507, 508, 511, 514, 545, 580, 610, 611, 

613, 618, 619, 620, 621, 622, 624, 625, 628, 632, 

635, 637, 639, 641, 643, 650 

Antep, 5, 17, 25, 26, 27, 30, 31, 39, 41, 59, 62, 63, 66, 

68, 84, 85, 86, 99, 100, 102, 105, 106, 114, 115, 

116, 117, 133, 138, 139, 142, 144, 149, 150, 151, 

157, 164, 176, 178, 180, 182, 285, 286, 287, 288, 

289, 290, 291, 292, 293, 305, 308, 310, 319, 320, 

321, 322, 340, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 449, 

450, 451, 452, 453, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 

461, 462, 464, 465, 466, 467, 469, 470, 471, 472, 

474, 477, 479, 480, 482, 483, 485, 486, 489, 490, 

492, 493, 495, 496, 498, 499, 501, 502, 504, 505, 

507, 508, 510, 511, 513, 514, 517, 550, 551, 570, 

612, 613, 617, 619, 620, 621, 622, 624, 625, 628, 

631, 632, 635, 637, 639, 641, 643, 647, 650 

Anze, 137, 604 

Apamen, 34, 77 

Aram Suba, 110 

Arapkir, 45 

Arsuz, 102, 104, 127, 153, 394, 396, 397, 398, 399, 

400, 575 

Aspos, 59, 104 

Asur, 21, 26, 28, 29 

Asurî, 138 

Asya, 13, 14, 16, 37, 41, 51, 57, 71, 74, 84, 98, 102, 

106 

A��are, 149, 150 

Atabeg Zengi, 22 

Atabey Devleti, 6, 80 

Ate�gede, 135 

Atru� Camii, 108 

Avrupa, 13, 14, 15, 22, 57, 58, 74, 112, 137, 613


___________________________________________________________________________________�� 

Avusturya, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 

526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 

536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 

613 

Aynü’l-Arus, 140, 141 

Aynü’l-kibrit, 126 

Azerbaycan, 58 

Aziziye, 145, 147, 151 

B 

Baalbek, 79 

Bâb, 18, 34, 40, 61, 68, 77, 99, 100, 105, 106, 116, 

117, 133, 149, 150, 156, 164, 177, 178, 180, 182, 

267, 276, 287, 289, 310, 322, 328, 369, 370, 371, 

372, 451, 453, 454, 462, 465, 467, 470, 472, 475, 

476, 477, 479, 480, 482, 483, 485, 486, 488, 489, 

490, 491, 492, 495, 496, 498, 499, 501, 502, 504, 

505, 507, 508, 510, 511, 513, 583, 599, 603, 610, 

611, 618, 619, 620, 621, 622, 624, 625, 628, 629, 

632, 635, 637, 639, 641, 643 

Bâb-� Âlî, 267 

Babil, 75, 84, 85, 103, 135 

Ba�dat, 11, 20, 53, 60, 63, 70, 86, 90, 102, 106, 126, 

133, 136, 137, 600, 648 

Bahaiye Medresesi, 612 

Bakras, 85, 118, 119, 155 

Basra, 11, 20, 53, 102, 103, 130, 133, 600, 648 

Ba�kâtip, 334, 345, 346 

Bat� Anadolu, 34 

Batno, 34, 77 

Bayaz�t, 102, 119 

Baybars, 59, 86, 104, 112, 138 

Bayezidli, 47 

Bedreddin Y�ld�r�m, 81 

Behramiye Camii, 108 

Belçika, 53, 58, 519, 520, 521, 526, 527, 528, 529, 

530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 545 

Belen, 39, 82, 99, 100, 101, 105, 118, 119, 127, 155, 

164, 373, 374, 375, 376, 377, 392, 397, 582, 613, 

643 

Belih, 140, 141, 158 

Belk�s, 28, 34, 77, 138 

Beni Merdas devleti, 99 

Beni Rubeya, 149 

Bergama, 34, 71, 72, 73 

Bergama (kaza), 34 

Berkok, 86, 124, 129 

Bertiz, 142, 143, 161 

Besni, 30, 84, 138, 145 

Beypazar�, 34 

Beypazar� (kaza), 34 

Beyrut, 23, 24, 70, 112, 122, 130, 137, 144, 513, 613 

Bidayet Mahkemesi, 328, 356, 374, 380, 385, 388, 

416, 421, 425, 430, 433, 437, 440 

Biga yar�madas�, 34 

Bilan, 68, 85, 118, 119, 149, 150, 158, 176, 178, 181, 

184, 285, 286, 287, 305, 320, 321, 322, 451, 453, 

462, 465, 467, 470, 472, 475, 477, 480, 483, 486, 

653 

489, 490, 492, 493, 496, 499, 502, 505, 508, 511, 

514, 515, 618, 619, 620, 621, 622, 624, 625, 628, 

629, 632, 635, 637, 639, 642 

Bilanköy, 149, 152, 181, 183 

Binba��, 447 

Bingöl, 102, 138 

Birecik, 28, 32, 33, 34, 40, 52, 59, 69, 77, 85, 87, 102, 

104, 106, 134, 137, 138, 139, 148, 149, 150, 159, 

164, 177, 178, 181, 182, 285, 286, 287, 290, 291, 

292, 293, 305, 308, 310, 319, 320, 321, 322, 416, 

417, 418, 419, 451, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 

460, 461, 462, 463, 464, 465, 466, 467, 468, 469, 

470, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 478, 479, 481, 

482, 484, 485, 487, 489, 490, 492, 493, 495, 496, 

498, 499, 501, 502, 504, 505, 507, 512, 513, 515, 

518, 591, 606, 611, 613, 618, 621, 623, 626, 630, 

633, 634, 636, 638, 640, 642, 644 

Birsa, 28 

Bizans, 21, 25, 26, 28, 29, 30, 79 

Bo�a, 89, 91 

Bozabat, 135, 158 

Boza�a, 148, 162 

Bruce Masters, 13, 15, 21, 45 

Buhara, 74 

Bulan�k, 101, 147, 149, 150, 161, 177, 179, 180, 183, 

287, 445, 451, 454 

Burcu’r-R�sas, 116 

Bursa, 15, 32, 34, 58, 599, 603, 605, 606, 609, 646, 

648 

Bursa sanca��, 34 

Busayra, 149, 150 

Büyük �skender, 26, 132 

C 

Caber kalesi, 133 

Camustil, 142 

Can Polat Bey, 129 

Cebel-i Â’lâ, 35 

Cebel-i Akrâ, 35, 102, 383 

Cebel-i Âlâ, 46, 123 

Cebel-i Bari�a, 35 

Cebel-i Benî Alîm, 35 

Cebel-i Lübnan, 101, 103, 110 

Cebel-i Samâk, 35 

Cebel-i Sem’ân, 40, 69, 87, 100, 105, 106, 111, 120, 

150, 157, 164, 302, 378, 379, 462, 465, 468, 470, 

476, 477, 479, 482, 485, 486, 489, 490, 491, 493, 

495, 496, 498, 499, 501, 504, 507, 510, 513, 514, 

588, 618, 619, 620, 621, 622, 624, 625, 628, 629, 

632, 636, 638, 640, 642 

Cebrail, 130 

Ce�de, 152 

Cemase, 149 

Cerablus, 34, 77, 138, 159 

Cermanika Sezari, 143 

Cermanya, 77, 143 

Ceyhan, 29, 101, 103, 143, 145, 146, 147, 148 

Cezire, 73, 77, 78, 88, 98, 132, 133, 158

ORSAM 


� 

Cisr-i �u�ûr, 34, 40, 64, 77, 99, 100, 104, 105, 121, 

149, 150, 156, 164, 176, 178, 180, 182, 287, 290, 

291, 292, 293, 308, 322, 380, 381, 382, 383, 451, 

453, 462, 465, 467, 470, 472, 475, 477, 480, 483, 

486, 490, 493, 496, 502, 505, 508, 511, 517, 584, 

586, 618, 619,�620, 621, 622, 624, 625, 628, 632, 

635, 637, 639, 641, 643 

Cleopatra, 73, 74, 75, 76 

Com, 35, 128, 129, 404, 610 

Constantine Volney, 52 

Cubul, 110, 149, 150, 287, 307, 308, 309, 310, 372 

Culfa, 44, 58 

Cum, 153 

Cübul, 105, 178, 182, 285, 286, 287, 289 

Çakall�, 142, 152, 155, 160, 161 

Çald�ran, 23 

Çarp�n, 105, 152 

Çeçen, 145 

Çerkez, 44, 82, 86, 92, 95, 99, 110, 129, 132, 145, 

154, 610 

Çerkez Devleti, 99 

Çerkezce, 45, 99 

Ç 

D 

Dakyanos, 146 

Danimarka, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 523 

Danimarkal� Niebuhr 

Seyyah, 48 

Darende, 30, 32, 83, 84, 145 

Debba�hane, 107 

Defne, 75, 113 

Derbsâk, 35 

Derkü�, 157 

Devlet-i Etrak (Türk Devleti), 99 

Dicle, 28, 102 

Dimitriyus, 75, 76, 516 

Dir Zor, 106 

Dirruhbe, 149 

Diyadin, 102 

Diyarbak�r, 16, 23, 29, 30, 38, 44, 78, 80, 84, 85, 98, 

106, 126, 133, 135, 137, 606, 613 

Dögerli, 159 

Dukak, 80 

Dulkadir, 30, 82, 83 

Dulkadirli, 27, 30, 47 

Dulkadiro�lu, 23, 82, 84, 86, 145 

Dulkadriye, 30, 84 

Dülük, 26 

Dürzî, 24, 46, 123 

Edessa, 28, 134 

Efâmiye, 35 

E 

654 

Efsus, 145, 146, 162, 436 

Ege, 34 

Elaz��, 15, 16, 38, 98, 133, 141, 145, 647 

Elbistan, 30, 40, 52, 69, 82, 83, 84, 100, 102, 103, 

104, 141, 144, 145, 146, 147, 149, 150, 161, 162, 

164, 177, 179, 180, 183, 285, 286, 287, 293, 310, 

319, 320, 321, 322, 341, 432, 433, 434, 435, 436, 

450, 451, 454, 455, 456, 457, 459, 460, 462, 463, 

464, 465, 466, 467, 468, 469, 470, 471, 472, 473, 

474, 475, 477, 478, 480, 483, 485, 486, 489, 490, 

492, 493, 495, 496, 498, 499, 501, 504, 507, 508, 

510, 512, 514, 597, 608, 618, 620, 623, 625, 626, 

629, 633, 636, 638, 640, 642, 644 

El-Cezire, 133 

El-Farac b. Osman (El-Karmati), 130 

El-Karmati, 130 

Emevi, 22, 29, 31, 85, 86, 87, 108, 109, 110, 111, 131, 

132, 143, 610, 612 

Emevi Ulu Camii, 108 

Endahyus, 71, 72, 73, 74, 75, 76 

Eriha, 124, 125, 154, 391, 392 

Erkenez, 29, 143 

Ermeni, 30, 43, 44, 48, 52, 58, 59, 63, 64, 65, 66, 68, 

99, 111, 118, 141, 147, 165, 166, 167, 168, 169, 

170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 184, 185, 186, 

187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 

197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 

207, 208, 209, 210, 211, 212, 216, 217, 218, 219, 

220, 221, 222, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 

237, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 

248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 

258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 269, 

299, 332, 429, 516, 517, 518, 558, 559, 560, 562, 

564, 566, 568, 571, 572, 573, 574, 576, 584, 587, 

588, 596, 597, 602 

Erzurum, 102, 606 

Etraf-i �ehir, 161, 163 

Evliya Çelebi, 47 

Eytamhane Mektebi, 63, 571, 572, 573 

Eyyübiler, 22, 57 

Faroqhi, 14, 47, 48, 648 

Fat�mi, 31, 78, 79 

Fat�miler, 80 

Felemenk, 53, 58, 59 

F�rat, 21, 28, 71, 77, 85, 86, 100, 102, 103, 104, 116, 

117, 131, 132, 133, 137, 138, 139, 140, 148, 159 

F�rn�s, 145, 430, 432 

Fihrist-i Tevarih, 82 

Fihrist-i Vilayet-i Haleb, 18, 267 

Fikan Camii, 108 

Filiptros, 71 

Filistin, 62, 74 

Finike, 74 

Firdevs Camii, 108 

Flemenk, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537 

F


___________________________________________________________________________________�� 

Fransa, 24, 27, 53, 58, 60, 62, 63, 519, 520, 521, 522, 

523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 

533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 

543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551 

Tercüman Betros Efendi, 538 









Tercüman Abdulaziz Efendi, 541 





Vis Konsolos Vekili Mösyö Sodro, 544 

Vis Konsolos Vekili Mösyö Sodro, 545 


G 

Gal taifesi, 72 

Gayrimüslim, 37, 43, 44, 47, 51, 60, 63, 64, 65, 66, 

67, 68, 107, 121, 144, 171, 229, 268, 269, 270, 364, 

556, 557, 560, 562, 564, 566, 568, 571, 572, 573, 

574, 576, 580, 587, 588, 590, 596 

Germanicia, 29 

G�yaseddin Keyhüsrev, 30 

Girit, 73, 601 

Gotha, 135 

Göksun, 40, 84, 144, 145, 146, 147, 162, 163, 164, 

439, 442, 443, 444, 598, 644 

Gönen, 34 

Götüler Mahallesi, 135 

Göynük, 34 

Gripos, 76 

Grunebaum, 14 

Gülze, 128 

Gündüzlü, 30, 84, 120 

Güney Marmara ovalar�, 34 

Gürün, 145 

Habip Neccar, 576 

Habur, 149 

Haçin, 149, 181, 183, 485, 488, 491, 494, 497, 500, 

503, 506, 518, 608 

Haçl�lar, 80, 81, 85, 114, 117 

Halbisidis, 34, 77 

Halebü’�-�ehbâ 

Akça �ehir, 21 

Halep, 106, 267 

Halfeti, 138, 139, 159 

Halkalar, 35 

Halyoponit, 34, 77 

H 

655 

Hama, 32, 33, 34, 44, 78, 81, 87, 110, 121, 122, 130, 

131, 137, 449, 477, 480, 483, 486, 489, 492 

Hamdaniler, 22, 26, 77 

Hamdaniye, 5, 77, 110, 143 

Hamidiye Gureba Hastanesi, 107, 326, 366 

Harbiye, 122, 154, 579, 611 

Harim, 35, 39, 45, 46, 68, 85, 86, 99, 100, 102, 104, 

105, 121, 122, 123, 124, 149, 150, 155, 164, 176, 

178, 180, 182, 287, 310, 321, 322, 384, 385, 386, 

387, 462, 465, 467, 470, 472, 475, 477, 480, 483, 

486, 489, 490, 492, 495, 498, 499, 501, 502, 504, 

505, 507, 508, 511, 514, 581, 618, 619, 620, 621, 

622, 624, 625, 628, 632, 635, 637, 639, 641, 643 

Harput, 30, 83, 84, 106, 142 

Harran, 28, 40, 46, 52, 84, 123, 134, 135, 140, 141, 

159, 164, 251, 353, 427, 428, 490, 493, 496, 499, 

630, 633, 634, 636, 638, 640, 642, 644 

Hartlap, 161 

Hassa, 56, 94, 101, 131, 133, 149, 150, 177, 179, 180, 

183, 444, 445, 446, 454 

Hatuniye, 160, 596, 597 

Hayat Camii, 108 

Hayik, 63, 431, 571, 572, 573 

Haykano�yan Mektebi, 63, 571, 572, 573 

Helebî Amalike, 109 

Hezek, 152 

H�nz�r Burnu, 59, 104 

H�ristiyan, 44, 45, 48, 52, 60, 65, 106, 121, 141, 156, 

176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 217 

H�ristiyanlar, 25, 28, 44, 99 

H�sn�mansur, 30, 84 

Hicaz, 81, 601, 608 

Hindistan, 74, 106, 126 

Hirapolis, 34, 77, 131, 138 

Hitit, 21, 26, 29 

Hititliler, 143 

Hollanda, 520, 521, 523, 524, 525, 526, 527, 540, 

541, 542, 543, 544, 545 

Horasan, 28 

Horpsmiyan Mektebi, 63, 571, 572, 573 

Hudeyde, 608 

Hums, 32, 33 

Humus, 78, 80, 137 

Hurman, 145, 146, 162 

Hülagü, 82 

Hüsrev Bey (Pa�a) Camii, 109 

I. Mühürdad, 75 

I. Süleyman �ah, 30 

II. Abdülhamit, 119 

II. Bayezid, 23 

II. K�l�çarslan, 146 

Irak, 11, 44, 62, 72, 126, 133 

�brahim, 267 

I 

�

ORSAM 


� 

�brahim Halet Bey, 267 

Halep Mektubî Kalemi, 18, 267, 268 

�dlip, 39, 68, 99, 102, 105, 117, 120, 121, 124, 125, 

126, 149, 150, 154, 164, 176, 178, 180, 182, 285, 

287, 288, 291, 292, 308, 310, 321, 322, 387, 388, 

389, 390, 391, 392, 450, 451, 452, 453, 455, 456, 

457, 458, 459, 460, 461, 462, 464, 465, 466, 467, 

469, 470, 471, 472, 474, 475, 477, 480, 483, 499, 

502, 505, 508, 512, 514, 580, 610, 611, 618, 619, 

620, 621, 622, 624, 625, 628, 632, 635, 637, 639, 

641, 643 

�lbeyli, 156, 372 

�madeddin Zengi, 28, 80, 85, 111 

�ngiliz, 45, 47, 59, 60, 580 

�ngilizler, 26, 27, 30 

�ngiltere, 53, 58, 62, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 

525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 

535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 

545, 546, 547, 548 

�ran, 21, 22, 25, 58, 59, 74, 75, 76, 84, 133, 519, 520, 

521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 

531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 539, 540, 541, 

542, 543, 544, 545, 547, 548 

�skenderiye, 63, 112, 613 

�skenderun, 17, 24, 26, 34, 39, 41, 59, 68, 77, 79, 85, 

86, 87, 99, 100, 101, 104, 105, 114, 117, 118, 119, 

122, 123, 126, 127, 128, 143, 150, 153, 164, 285, 

286, 287, 290, 291, 292, 293, 308, 310, 319, 320, 

321, 322, 326, 392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 

399, 400, 453, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 

462, 464, 465, 466, 467, 469, 470, 471, 472, 474, 

475, 477, 480, 483, 486, 489, 492, 493, 495, 496, 

498, 499, 501, 502, 504, 505, 507, 508, 511, 514, 

537, 575, 576, 613, 618, 619, 620, 621, 622, 624, 

625, 628, 632, 635, 637, 639, 641, 643, 649 

�slâhiye, 86, 101, 116, 149, 150, 177, 179, 180, 183, 

444, 445, 447, 448, 449, 450, 451, 453, 454 

�slam, 7, 13, 14, 17, 22, 26, 27, 29, 41, 57, 67, 68, 81, 

99, 110, 112, 114, 115, 132, 133, 135, 151, 153, 

171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 

181, 182, 183, 184, 554, 555, 556, 558, 559, 560, 

562, 565, 567, 646 

�smailiye Medresesi, 612 

�spanya, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 

526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 

536, 537, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 

547, 548 

�stanbul, 7, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 21, 24, 26, 27, 29, 

30, 31, 42, 43, 45, 54, 55, 60, 62, 68, 72, 77, 79, 80, 

85, 86, 106, 137, 147, 452, 456, 483, 486, 606, 613, 

646, 647, 648, 649, 650, 651 

�stiratoniki, 71, 72 

�sveç, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 524, 525, 526, 527, 

528, 529, 530, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 

545 

�talya, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 

527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 

537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 

547 

656 

�zmir, 13, 15, 18, 36, 37, 58, 60, 62, 66, 268, 599, 

605, 609, 613, 647, 648, 649 

�zziye, 129, 149, 150, 177, 178, 180, 182, 404, 414, 

415, 453 

K 

Kafkas, 98 

Kafkaslar, 76 

Kahire, 11, 14, 15, 24, 63 

Kale-i Mazik, 149, 156 

Kaliruha, 134 

Kalka�andi, 28 

Kancalu, 163 

Kanserin Camii, 111 

Kanserin Kap�s�, 151 

Kansu Gavri, 110, 129 

Kanuni Sultan Süleyman, 86, 118, 149 

Kapav, 59, 104 

Kara Turan, 59, 104, 502, 505 

Kara Turan iskelesi, 59, 104 

Karabo�a, 80 

Karadeniz, 22, 71 

Karaisal�, 149, 180, 183 

Karamurt, 154, 578 

Karsi, 30, 84, 147, 149, 181, 183 

Kasponit, 34, 77 

Kâtip, 335, 336, 347 

Kaykan Camii, 110 

Kayseri, 14, 30, 83, 84, 113, 142, 147, 151, 648 

Keldani, 172, 173, 175, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 

190, 191, 192, 242, 243, 517 

Kepsud, 34 

Kertasras Mektebi, 63, 571, 572 

Kesb Köyü, 64, 65, 587, 588 

K�br�s, 101 

K�pti, 63, 165, 166, 168, 170, 171, 172, 173, 180, 184, 

185, 186, 189, 190, 194, 195, 196, 199, 200, 227, 

228, 248 

K�z�k, 152 

K�z�ldeniz, 23 

K�z�lhisar, 151, 477, 479, 482, 485, 489, 492, 495, 

498, 501, 504, 507, 510, 513 

Kildani, 44, 99, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171 

Kilikya, 30, 74, 78 

Kilis, 16, 33, 39, 41, 46, 59, 64, 68, 99, 100, 102, 105, 

106, 110, 117, 120, 128, 129, 149, 150, 152, 153, 

164, 176, 178, 180, 182, 285, 286, 287, 288, 290, 

291, 292, 293, 308, 310, 319, 320, 321, 322, 401, 

402, 403, 404, 405, 414, 450, 451, 452, 453, 454, 

455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 464, 465, 

466, 467, 469, 470, 471, 472, 474, 475, 477, 479, 

480, 482, 483, 485, 486, 489, 490, 492, 493, 495, 

496, 498, 499, 501, 502, 504, 505, 507, 508, 510, 

511, 512, 513, 514, 517, 573, 610, 611, 613, 617, 

619, 620, 621, 622, 624, 625, 628, 632, 635, 637, 

639, 641, 643 

Koyuk, 106, 116, 121, 158 

Koyuk A�a, 106


___________________________________________________________________________________�� 

Koyuk nehri, 106 

Kozan, 2, 38, 84, 86, 101, 149, 179, 181, 182, 183, 

285, 289, 448, 449, 450, 460, 462, 464, 466, 467, 

474, 607 

Kudüs, 25, 62, 74, 75, 81, 110 

Kurna, 102, 153 

Kurnasiye Medresesi, 612 

Ku�cu Ceridi, 163 

Küba, 53, 58, 535, 536, 537 

Küfe, 130 

L 

Latin, 17, 28, 44, 62, 63, 64, 65, 99, 141, 165, 166, 

167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 184, 

185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 194, 195, 

196, 197, 205, 206, 208, 209, 210, 211, 212, 218, 

230, 231, 232, 233, 234, 243, 255, 262, 517, 518, 

571, 572, 584, 588, 596, 597 

Lazkiye, 121, 122, 130, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 

461, 462, 464, 466, 467, 469, 471, 472, 474, 476, 

479, 482, 485, 489, 491, 495, 498, 501, 504, 507, 

510, 513, 613 

Lazoks, 72 

Levant �irketi, 45, 58 

Lismahya, 71 

Liva �dare Meclisi, 331, 344 

Lü’lü, 78, 80, 89, 90 

Lübnan, 71, 101 

M 

Ma’ratamasrin, 154, 155 

Maa� ve Masarif Kâtibi, 345, 346 

Macaristan, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 

529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 

539, 540, 541, 542, 543, 544, 545 

Makam Kap�s�, 151 

Makedonya, 71, 72, 74 

Malatya, 23, 30, 32, 33, 84, 149 

Malazgirt, 28, 30 

Mardin, 28, 31, 44, 63, 80, 133, 571, 572, 647 

Mare, 34, 39, 68, 77, 81, 85, 86, 100, 101, 105, 120, 

121, 129, 130, 149, 155, 164, 177, 178, 288, 290, 

291, 292, 293, 310, 321, 406, 407, 408, 409, 450, 

451, 453, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 

464, 465, 466, 467, 469, 470, 471, 472, 474, 475, 

477, 480, 483, 486, 489, 490, 492, 493, 496, 499, 

502, 505, 582, 610, 611, 618, 619, 620, 621, 622, 

624, 625, 628, 632, 635, 637, 639, 641, 643 

Maretü’n-Numan, 129, 130, 149, 150 

Marmara, 34 

Marunî, 44, 66, 99, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 

172, 173, 174, 176, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 

190, 191, 192, 206, 516, 560, 562, 564, 566, 568 

Mehdi, 130 

Mehrecan günü, 130 

Melik�ah, 30, 79, 90 

Merdas, 5, 78, 79, 85, 90, 99, 124, 610 

657 

Mersin, 59, 149, 180, 183, 277, 285, 290, 497, 500, 

503, 506, 509, 613 

Mervaniler, 29 

Merzaman, 139, 160, 421 

Mescid-i Aksa, 81 

Mesih �sa, 130 

Meskene, 102, 150, 452, 453, 463, 465 

Me�hed-i �erif, 108 

Mevlevihane, 141, 612 

Mezopotamya, 21, 29, 98 

M�s�r, 22, 23, 27, 30, 45, 60, 61, 62, 71, 72, 73, 74, 75, 

76, 79, 81, 82, 83, 84, 86, 88, 90, 99, 110, 117, 121, 

129, 130, 133, 600, 611 

Mihmandar Camii, 109 

Mo�ol, 22, 27, 28, 82 

Mo�ollar, 82 

Muhasebe Dairesi, 333, 345 

Muhasebeci, 327, 328, 331, 332, 333, 334, 344, 346 

Muizzüddevle, 79 

Mukavelat Muharriri, 356, 364, 370, 375, 381, 385, 

389, 393, 402 

Musevi, 49, 64, 65, 67, 117, 176, 177, 178, 179, 180, 

181, 182, 183, 184, 269, 517, 561, 563, 564, 566, 

568, 573, 574 

Musevi mektebi, 111 

Musul, 11, 17, 18, 20, 23, 53, 60, 77, 79, 80, 81, 85, 

106, 123, 133, 600, 646, 648 

Mutasarr�f Hasan Hüsnü Bey, 331, 343 

Mübeyyiz, 333, 345 

Müftü, 327, 328, 331, 332, 344 

Münbiç, 35, 40, 46, 68, 78, 81, 85, 86, 87, 100, 105, 

116, 131, 132, 133, 149, 150, 152, 157, 314, 315, 

316, 317, 318, 410, 411, 465, 467, 470, 472, 475, 

480, 483, 490, 493, 496, 499, 502, 505, 514, 611, 

618, 619, 620, 621, 623, 624, 625, 628, 629, 632, 

636, 638, 640, 642 

Müsevvid, 333, 345 

Müsikli, 152 

Müstantik, 356, 363, 364, 370, 375, 381, 385, 389, 

393, 402, 417, 422, 425, 430, 434, 438, 441 

N 

Nadirli, 142, 161 

Naib, 327, 328, 331, 332, 344 

Nas�rüddevle, 77 

Nasrane, 130 

Necim Kalesi, 81 

Nemçe, 613 

Nemrut, 84, 134, 135 

Nersisyan Mektebi, 63, 571, 572 

Nevruz günü, 130 

Nizip, 40, 99, 106, 116, 117, 137, 138, 151, 159, 160, 

164, 287, 310, 418, 419, 592, 630, 633, 634, 636, 

638, 640, 642, 644 

Norveç, 521, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 538, 

540, 542, 543, 544, 545 

Nureddin �ehid, 81, 85 

Nüfus Dairesi, 335, 347

ORSAM 


� 

Nüfus Memuru, 335, 336, 347 

O 

Ojeran, 34, 77 

Okçuizzettin, 153 

Ordu nahiyesi, 121 

Orkitos, 72 

Orta Anadolu, 34 

Orta Asya, 84 

Orta Sakarya havzas�, 34 

Ortado�u, 13, 14, 41, 51, 53, 62, 63, 69 

Orul, 151 

Osmaniye, 21, 26, 28, 29, 38, 101, 108, 149, 181, 

184, 287, 397, 445, 552, 553, 554, 555, 556, 565, 

567, 568, 570, 612, 646 

Osmaniye Camii, 108 

Osmanl�, 5, 7, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 

23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 35, 36, 37, 

41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 51, 52, 53, 54, 55, 57, 

58, 59, 60, 61, 62, 63, 66, 67, 68, 69, 70, 82, 83, 84, 

86, 87, 93, 98, 99, 105, 106, 109, 110, 128, 129, 

130, 134, 138, 143, 147, 149, 153, 307, 325, 367, 

397, 456, 547, 554, 555, 595, 646, 647, 648, 649, 

650, 651 

Oymaa�aç, 158 

Pari�a, 123, 155, 386 

Paro, 34, 77 

Payas, 30, 83, 84, 101, 127, 149, 179, 181, 182, 184, 

285, 287, 289, 397, 399, 448, 450 

Pazarc�k, 40, 52, 69, 101, 133, 138, 141, 145, 147, 

149, 150, 162, 164, 177, 179, 180, 183, 310, 437, 

438, 439, 451, 454, 463, 465, 468, 470, 473, 475, 

477, 478, 480, 483, 485, 486, 489, 490, 492, 493, 

495, 496, 498, 499, 501, 502, 504, 505, 507, 508, 

510, 512, 514, 515, 618, 620, 623, 625, 626, 629, 

633, 636, 638, 640, 642, 644 

Philaretos Brachamios, 28 

Piramos, 103 

Piyade Tahsildar�, 335, 347 

Polonyal� Simeon, 44 

Portekiz, 23, 53, 58, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 

525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 

535, 536, 537, 543, 544, 545 

Prens Philaretos, 30 

Protestan, 43, 44, 63, 64, 65, 66, 67, 99, 111, 124, 

141, 147, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 

173, 174, 175, 176, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 

190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 

200, 201, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 215, 

216, 219, 220, 221, 222, 230, 231, 232, 233, 234, 

237, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 252, 

253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 

263, 264, 517, 518, 560, 561, 562, 564, 566, 568, 

571, 572, 573, 574, 576, 580, 587, 588, 596, 597 

Prusya, 53, 58, 519, 520 

P 

658 

R 

Rahye, 81 

Rakka, 40, 69, 81, 85, 86, 100, 102, 105, 132, 133, 

147, 149, 150, 156, 158, 164, 238, 310, 412, 413, 

414, 463, 465, 467, 470, 472, 475, 477, 480, 483, 

486, 490, 493, 496, 499, 502, 505, 508, 511, 514, 

581, 605, 618, 619, 620, 621, 623, 625, 628, 629, 

632, 636,�638, 640, 642, 644 

Râvendân, 35 

Re’sü’l-Ayn, 150 

Redif, 369, 389, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 453, 

454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 464, 

466, 469, 471, 472, 474, 476, 477, 479, 480, 482, 

483, 485, 486, 488, 489, 491, 492, 494, 495, 497, 

498, 500, 501, 503, 504, 507, 510, 513 

Reisu’l-Ayin, 150 

Re�i, 116, 139, 151, 160, 421 

Reyhanîye, 45, 46, 123, 149, 150, 155, 177, 178, 180, 

356, 386, 414, 451, 453 

Roma, 21, 25, 26, 29, 74, 75, 76, 112, 138, 146 

Ruha, 28, 48, 98, 134, 648 

Ruhu’l-Kudüs, 130 

Rum, 32, 40, 43, 44, 54, 55, 62, 66, 71, 99, 111, 124, 

138, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 

173, 174, 176, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 

191, 192, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 

204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 

214,�215, 216, 217, 218, 222, 223, 224, 225, 226, 

227, 228, 230, 231, 232, 233, 234, 253, 254, 255, 

269, 516, 517, 518, 560, 562, 564, 566, 568, 576, 

580, 584, 644, 650 

Rum Katolik, 44, 99, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 

171, 172, 173, 174, 176, 184, 185, 186, 187, 188, 

189, 190, 191, 192, 196, 204, 205, 206, 207, 234, 

255 

Rum Ortodoks, 44, 99, 165, 166, 167, 168, 189, 190, 

191, 192, 196, 197, 199, 204, 206, 210, 214, 215, 

216, 217, 224, 225, 226, 228, 232, 233, 234, 253, 

254, 576, 580 

Rumeli, 74, 77, 267, 324, 327, 331, 343, 599, 601, 

604, 605, 606 

Rumkale, 30, 52, 69, 84, 99, 100, 134, 138, 149, 150, 

151, 159, 160, 177, 178, 181, 182, 285, 286, 287, 

310, 419, 420, 421, 422, 423, 451, 454, 463, 465, 

468, 470, 473, 475, 476, 478, 479, 481, 482, 484, 

485, 487, 489, 490, 492, 493, 495, 496, 498, 499, 

501, 502,�504, 505, 507, 509, 510, 512, 513, 592, 

606, 610, 618, 621, 623, 626, 630, 633, 634, 636, 

638, 640, 642 

Rusya, 53, 58, 62, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 

526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 

536, 537 

Sadüddevle, 78, 89, 90, 610 

Safevi, 28, 47, 59 

S


___________________________________________________________________________________�� 

Sahyun, 121, 476, 479, 482, 485, 489, 491, 495, 498, 

501, 504, 507, 510, 513 

Sak�p Saray, 135 

Salih, 130 

Samsat, 28, 77, 135, 149 

sancak, 34 

Sand�k Emini, 334, 335, 346, 355 

Sasani, 25, 29, 42, 82 

Sason, 45 

Sayda, 33 

Selahaddin Eyyübi, 28, 81, 85, 90 

Selanik, 72, 134, 600 

Selçuklu, 21, 22, 27, 30, 79, 85, 90, 99, 110, 146, 610 

Selefkiyan Devleti, 5, 71 

Selefkos, 71, 73, 74, 75, 76, 113, 114, 122 

Selevki devleti, 25 

Selmanpak, 148 

Sence, 149, 150 

Seyfüddevle, 77, 78, 85, 89, 109, 143 

Sezar Tabaryos, 114 

S�rbistan, 53, 58 

S�rp, 535, 536, 537 

Sidyom, 129 

Silesberya, 74 

Silokya, 34, 77 

Silvan, 78 

Sincar, 81 

Sir, 161 

Sis, 30, 32, 84, 86, 101 

Sivas, 16, 38, 98, 113, 141, 142, 145, 147 

Sivrihisar, 34 

Sivrihisar (kaza), 34 

Sultan �ah, 80 

Sultaniye, 154, 558, 559, 560, 562, 564, 610 

Sulukiye, 114 

Suriye, 11, 16, 21, 22, 24, 25, 26, 27, 29, 32, 34, 38, 

41, 44, 59, 60, 61, 62, 71, 72, 74, 76, 77, 98, 101, 

104, 108, 130, 133, 600, 613, 648, 650 

Suruç, 28, 33, 40, 52, 59, 69, 85, 134, 139, 140, 149, 

150, 160, 164, 177, 178, 181, 182, 287, 310, 353, 

424, 425, 426, 427, 451, 454, 463, 465, 468, 470, 

473, 475, 476, 478, 479, 481, 482, 484, 485, 487, 

489, 490, 492, 493, 495, 496, 498, 499, 501, 502, 

504, 505, 507, 509, 510, 513, 607, 618, 621, 623, 

626, 630, 633, 634, 636, 638, 640, 642, 644 

Süleyman �ah, 27, 133 

Süleymaniye, 151, 570, 603, 612 

Süryani, 28, 44, 66, 99, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 

171, 172, 173, 174, 175, 176, 184, 185, 186, 187, 

188, 189, 190, 191, 192, 196, 197, 206, 229, 239, 

240, 241, 242, 243, 516, 518, 560, 562, 564, 566, 

568, 601, 606 

Süveyde, 35 

Süveydiye, 34, 59, 77, 103, 104, 113, 114, 123, 154, 

158, 286, 287, 308, 320, 321, 322, 360, 361, 399, 

503, 506, 577 

Süvey� kanal�, 126 

Sykes-Picot, 24 

659 

�aka��, 152 

�am, 6, 14, 15, 23, 24, 32, 33, 57, 70, 71, 72, 74, 76, 

79, 80, 81, 82, 85, 86, 87, 88, 101, 108, 110, 117, 

130, 460 

�amiye, 34, 74, 77, 133, 158 

�attü’l-Arap, 102 

�ehsuvar Bey, 83, 84 

�ehsuvaro�lu Ali Bey, 86, 146, 147 

�ekeroba, 142, 161 

�eyhler, 152, 153, 159, 163 

�eyzer, 35 

�irez, 81 

� 

T 

Tabsak, 34, 77 

Tacüddevle, 79, 110 

Tahrirat Kalemi, 332, 344 

Tahrirat Müdürü, 327, 328, 331, 332, 344 

Tanbo�a Camii, 108 

Tarhala (kaza), 34 

Tarsus, 30, 32, 34, 38, 73, 84, 149, 180, 183, 277, 

285, 290, 460, 462, 464, 466, 467, 474, 518 

Tedmur, 81 

Teharim, 122, 155, 581 

Tekir, 145, 161 

Telba�er, 81 

Teozosyus, 72 

Tersanta, 63, 571, 572 

Texier, 47 

Tilba�ar, 151 

Timur, 22, 27, 28, 91, 92, 131, 140 

Timurlenk, 86, 128, 129 

Tokat, 58 

Toluno�ullar�, 22, 26 

Toros, 74, 101, 103, 118, 126, 600 

Trablus, 32, 33 

Trablus�am, 44, 59, 101, 599, 608, 613 

Trakya, 72, 73, 74 

Trifon, 75, 76 

Türk, 7, 11, 14, 15, 17, 25, 27, 30, 41, 44, 46, 51, 52, 

79, 80, 82, 84, 88, 99, 123, 145, 648, 649, 650 

Türkçe, 14, 45, 46, 48, 52, 66, 99, 112, 114, 118, 121, 

123, 128, 129, 140, 143, 277, 284, 291, 292, 293, 

295, 296, 299, 300, 310, 311, 325, 367, 372, 396, 

397, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 

561, 562, 563, 564, 565, 566, 567, 568, 590, 591, 

595, 650 

Türkiye, 11, 14, 15, 17, 18, 23, 24, 25, 26, 36, 41, 42, 

43, 47, 52, 53, 54, 57, 62, 67, 68, 156, 158, 268, 

295, 562, 564, 566, 568, 646, 647, 648, 649, 650, 

651 

Türkmân-� Haleb, 34 

Türkmen, 30, 44, 60, 79, 82, 83, 99, 104, 106, 124, 

128, 147, 149, 152, 154, 156 

Türkmen Celabi, 141 

Türkmen Halep, 149

ORSAM 


� 

Türkmen Nahiyesi, 152 

Türkmenler, 79, 82, 99, 124 

Ural Köyü, 570 

Urban, 110, 133, 137, 139, 159, 160, 330, 421 

Uzun Hasan, 83 

Ümit Burnu, 23 

Üzeyir, 34, 149 

U 

Ü 

V. Cuinet, 48 

Vartanyan Mektebi, 63, 571, 572 

Venedik, 58 

Venedikliler, 22, 57, 58 

Veznedar, 355 

Weber, 13, 651 

V 

W 

Y 

Yahudi, 25, 45, 48, 60, 68, 75, 76, 106, 110, 111, 165, 

166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 

176, 177, 179, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 

191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 

201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 

211, 212, 214, 215, 216, 218, 219, 222, 226, 227, 

228, 237, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 

248, 252, 253, 254, 255, 596, 597 

Yarpuz, 101, 145, 146, 149, 436 

660 

Yavuz Sultan Selim, 26, 30, 47, 86, 110, 129, 143 

Yemen, 81, 509, 513 

Yenice, 151, 159, 586 

Yenicekale, 142, 143, 161, 342, 343 

Yenikap�, 135 

Yeni�ehir, 46, 123, 124, 150, 153, 155 

Ye�ua, 116 

Yezidî, 139, 248 

Yunan, 71, 125, 129, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 

527, 528, 529, 530, 544, 545 

Yunanistan, 25, 53, 58, 73, 533, 534, 535, 536, 537, 

538, 539, 540, 542, 547, 548, 550, 551 

Z 

Zâviyetü’l-Bâre, 35 

Zayfe Hatun, 82, 108 

Zekeriya o�lu Yahya, 130 

Zeugma, 28, 34, 77 

Zeytun, 40, 52, 69, 103, 104, 105, 141, 144, 145, 146, 

147, 149, 150, 161, 164, 177, 179, 180, 183, 285, 

287, 310, 319, 320, 321, 322, 428, 429, 430, 431, 

432, 451, 454, 455, 457, 458, 459, 461, 463, 466, 

467, 468, 470, 471, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 

479, 480, 483, 484, 485, 486, 488, 489, 490, 491, 

492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 501, 

502, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 512, 

513, 514, 515, 517, 618, 620, 623, 625, 626, 629, 

633, 636, 638, 640, 642, 644 

Zincirli Mahallesi, 63, 571, 572, 573 

Zonbatanl�, 596 

Zor, 16, 38, 65, 86, 98, 102, 133, 149, 150, 279, 282, 

283, 287, 308, 309, 451, 452, 457, 458, 459, 461, 

463, 466, 469, 471, 474, 476, 479, 482, 485, 488, 

491, 494, 497, 500, 503, 506, 509, 513, 605, 608, 

613 

Zülkadriye, 149, 612

ORSAM 

orsam.org.tr

20121016_Halepe-book

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?