Agata Wesołowska - artykuł opublikowany na III Konferencji SCENO

Zeszyty Naukowe 8 

Krajowe oraz transnacjonalne poradnictwo 

i doradztwo zawodowe w dobie informatyzacji 

Agata Wesołowska 

Streszczenie 

Poniższy tekst prezentuje cele oraz zadania poradnictwa i doradztwa zawodowego - ujmowanych 

jako element kształcenia ustawicznego, edukacji na odległość, a także edukacji medialnej – 

w czasach potęgującej się komputeryzacji. Przedstawione w nim zostały najistotniejsze zinformatyzowane 

metody i techniki pracy stosowane w indywidualnej oraz grupowej działalności 

doradczej, rozwinięte pod wpływem dynamicznie zachodzących procesów na rynku pracy i w 

obrębie systemu edukacyjnego, takich jak: transnacjonalizacja, digitalizacja, rozkwit nowych 

technologii i tzw. kompetencji medialnych, multikulturowość, uelastycznianie, wreszcie rozwój 

edukacji permanentnej, propagowanej przez Unię Europejską w odnowionej Strategii Lizbońskiej. 

W artykule przybliżono europejski wymiar współczesnego doradztwa i poradnictwa zawodowego 

oraz omówiono kluczowe programy współpracy międzynarodowej. Ponadto zostały 

przedstawione konkretne przykłady inicjatyw wykorzystujących nowoczesne narzędzia techniczno-technologiczne 

w systemie poradnictwa i doradztwa zawodowego. Niniejszy artykuł zamyka 

próba refleksji nad możliwym kształtem owego systemu w przyszłości. 

Słowa kluczowe: doradztwo/poradnictwo zawodowe, edukacja humanistyczna, oświata dorosłych, 

edukacja i kompetencje medialne, technologia edukacyjna, system multimedialny, kształcenie 

na odległość, doradztwo międzykulturowe, projekty wspólnotowe, zinformatyzowana 

działalność doradcza. 

1. Wprowadzenie 

Współczesna kultura i rosnące wymogi cywilizacyjne stanowią źródło kolejnych 

wyzwań wobec systemów edukacyjnych, w tym poradnictwa/doradztwa zawodowego 1 . 

Ekspansja wizualnych środków przekazu sprawia, że narastająca ilość różnorodnych 

informacji nie zawsze skorelowana jest z pogłębieniem zrozumienia otaczającego nas 

świata, zaś „kultura druku” wraz ze swoją ścisłością, uporządkowaniem, dosłownością, 

myśleniem przyczynowo-skutkowym, monizmem i paradygmatem obiektywistycznym 

ulega licznym i doniosłym przekształceniom 2 . 

W związku z tym, że w rzeczywistości postindustrialnej nastąpiło przejście jakościowe 

od modelu doradztwa „prowadzącego” (guidance) w stronę modelu wspierają- 

1 J. Skrzypczak, Nowe technologie edukacyjne w dydaktyce dorosłych i ich możliwości, [w:] T. 

Aleksander (red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, Toruń, Wydawnictwo Adam 

Marszałek, 1997, s. 139 i nast. 

2 Tamże. Por. M. McLuhan, Wybór pism, Warszawa, WAiF, 1975; J. Derrida, Of Grammatology, 

Baltimore&London, 1976; G. Ulmer, Teletheory, Grammatology in the Age of Video, New 

York and London, 1989.

66 Agata Wesołowska 

cego rozwój (counselling), współczesne doradztwo/poradnictwo zawodowe zaczęło 

sytuować się w głównym nurcie tzw. poradnictwa życiowego 3 . Obecnie możemy obserwować 

proces pogłębiania się różnorodnych dystansów międzyludzkich, interpretowanych 

zarówno w kategoriach czysto fizykalnych (przestrzennych), jak i metaforycznych 

– jako fragmentaryczność czasu 4 . Nasilają się dysproporcje w poziomie: 

wykształcenia, stanu posiadania czy poczucia bezpieczeństwa 5 . Widoczny jest brak 

linearnie pojmowanej tradycji, a nawet wewnętrznie spójnej indywidualnej biografii, 

także zawodowej, co implikuje rosnące zapotrzebowanie na w pełni profesjonalną 

pomoc, również z zakresu poradnictwa i doradztwa zawodowego, a szerzej – zapotrzebowanie 

na edukację dorosłych, w tym medialną, opartą na nowoczesnych technologiach 

telekomunikacyjnych, która jednocześnie respektowałaby fundamentalne wartości 

humanistyczne 6 . 

Humanizm w społeczeństwie informacyjnym i w gospodarce opartej na wiedzy 

obejmuje nie tylko treści stricte filozoficzne (aksjologiczne) czy treści pozostałych 

nauk społecznych, lecz także wytwory, jakie powstały wskutek zastosowania nowych 

technologii 7 . Dzisiejsza teoria i praktyka edukacyjna, do której bez wątpienia należy 

poradnictwo/doradztwo zawodowe, zawiera zatem zarówno wartości uniwersalne, 

absolutne i transcendentne, jak i te o charakterze utylitarnym oraz konsumpcyjnym 8 . 

Współczesna edukacja humanistyczna dotyczy więc także analiz mass mediów, technologii 

informacyjno-komunikacyjnych i edukacji medialnej, zaś międzynarodowa sieć 

komputerowa stanowi z jednej strony nośnik postprzemysłowej kultury, z drugiej natomiast 

wytwarza jej dobra, w znacznej mierze wpływając na kształt ponowoczesnego 

świata 9 . 

3 A. Kargulowa, O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu, Warszawa, 

PWN, 2007, s. 9-11. Por. tejże, Poradnictwo jako wiedza i system działań. Wstęp do 

poradoznawstwa, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1986. Zob. też A. 

Kargulowa i M. Jędrzejczak (red.), Perspektywy rozwoju teorii i praktyki poradnictwa, 

t. I, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988. 

4 Zob. O. Czerniawska, Edukacja dorosłych w aspekcie czasu i przestrzeni, [w:] T. Aleksander 

(red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, op. cit., s. 125-131. 

5 Zob. J. Mariański, Ponowoczesność i jej dylematy moralne, [w:] M. Jedynak i E. Żerel (red.), 

Doradztwo zawodowe w epoce ponowoczesnej. Szanse i zadania. Materiały II konferencji naukowej 

odbytej 16 V 2007 r. w Lublinie, Lublin, WSNS, 2007, s. 21-56. 

6 S. Juszczyk, Komputery a humanizm w edukacji, [w:] B. Siemieniecki (red.), Pedagogika medialna, 

tom II, Warszawa, PWN, 2007, s. 11 i nast. Por. B. Żurakowski, Wychowanie, wartości, 

komunikacja, [w:] T. Aleksander (red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, op. cit., 

s. 227-228. 

7 Tamże. 

8 S. Gajda, O nowy humanizm w edukacji, Kraków, Impuls, 2000, s. 9. 

9 S. Juszczyk, op. cit., s. 12. 

66

Krajowe oraz transnacjonalne poradnictwo i doradztwo zawodowe (...) 67 

2. Poradnictwo/doradztwo zawodowe jako e-edukacja dorosłych 

oraz edukacja medialna 

Wymienione cechy pozwalają na włączenie do współczesnego systemu edukacji 

humanistycznej e-edukacji, która znajduje swoje zastosowanie również w obszarze 

doradztwa/poradnictwa zawodowego. E-kształcenie ma celu wypracowanie umiejętności 

i kompetencji z zakresu korzystania z mediów elektronicznych i technologii komunikacyjno-informacyjnych, 

zwanych kompetencjami medialnymi, które integralnie 

powiązane są z tzw. strategicznym uczeniem się oraz „cyfrowym alfabetyzmem” 10 . 

Za Stanisławem Juszczykiem możemy przyjąć, że technologie informacyjne to 

„całokształt metod i narzędzi przetwarzania informacji, obejmujących metody poszukiwania, 

selekcji, gromadzenia, zapisywania, przechowywania i przetwarzania informacji, 

a także jej przesyłania lub usuwania” 11 . Zintegrowane technologie informacyjno-komunikacyjne 

wpływają na właściwy sposób funkcjonowania jednostki w cyfrowej 

rzeczywistości, scalając rozmaite dyscypliny wiedzy, począwszy od matematyki 

i informatyki, poprzez socjologię oraz psychologię, a skończywszy na filozofii i antropologii 

kulturowej 12 . Natomiast Józef Skrzypczak w nawiązaniu do omawianej problematyki 

proponuje posługiwanie się określeniem „technologia dydaktyczna” bądź 

„technologia kształcenia” 13 . 

W odniesieniu do wyznaczania celów kształcenia technologii informacyjnej warto 

przywołać cele komputerowego wspomagania kształcenia dorosłych, sformułowane 

przez Bronisława Siemienieckiego 14 . Należą do nich m.in.: współuczestnictwo w odbiorze 

systemowo ujmowanej wiedzy, samodzielne jej zdobywanie za pośrednictwem 

sieci komputerowych, interdyscyplinarne rozwiązywanie problemów, sprzyjanie tworzeniu 

nowych paradygmatów jako sposobów postrzegania i interpretacji świata, 

kształtowanie kultury informatycznej, zapewnienie motywacji do samokształcenia 

(samodoskonalenia się). Dzięki temu powstają i są utrwalane tzw. umiejętności kluczowe, 

propagowane również w doradztwie/poradnictwie zawodowym, takie jak: efektywne 

komunikowanie się w różnych sytuacjach, praca w zespole, samodzielne podejmowanie 

decyzji, w tym edukacyjnych i zawodowych, korzystanie z własnych praw 

(np. z prawa do dokształcania się) 15 , twórcze rozwiązywanie sytuacji problemowych, 

skuteczne poruszanie się na dynamicznym rynku pracy, sprawne organizowanie stanowiska 

pracy, czy też szereg umiejętności praktycznych, np. autoprezentacji 16 . 

10 S. Juszczyk, op. cit., s. 15. 

11 S. Juszczyk, Cele i zadania technologii informacyjnej i edukacji medialnej, [w:] B. Siemieniecki 

(red.), Pedagogika medialna, op. cit., s. 16 i nast. 

12 Tamże. 

13 J. Skrzypczak, Nowe technologie edukacyjne w dydaktyce dorosłych i ich możliwości, op. cit., 

s. 140-141. 

14 B. Siemieniecki, Komputer a humanizm – podstawowe dylematy edukacji, „Komputer w Edu- 

kacji”, nr 1 z 1994 r., s. 42-43. 

15 Zob. S. Juszczyk, Technologia informacyjna w procesie kształcenia, dokształcania i samodoskonalenia, 

[w:] B. Siemieniecki (red.), Pedagogika medialna, op. cit., s. 47-51. 

16 Zob. W. Furmanek, Podstawy edukacji zawodowej, Rzeszów, FOSZE, 2000, s. 209. 

67


Zdaniem Juszczyka zastosowanie technologii informacyjnej, jaką stanowią języki 

programowania, obejmuje trzy najważniejsze sfery: wspomaganie pracy biurowej, 

zastosowanie komputera oraz edukację i pedagogikę. Dla potrzeb niniejszego tekstu 

najbardziej przydatne okazują się dwie ostatnie z wymienionych dziedzin, jako że w 

ich zakres wchodzi wspomaganie pracy koncepcyjnej człowieka, np. w postaci badań 

naukowych (zastosowanie komputera). Natomiast sfera edukacji i pedagogiki zawiera 

następujące obszary implementacji: kształcenie wspomagane komputerowo, diagnostykę 

i terapię pedagogiczną, badania pedagogiczne, wreszcie organizację i zarządzanie 

oświatą 17 . Wśród kluczowych aspektów edukacji medialnej możemy tymczasem wymienić: 

tworzenie wiedzy i umiejętności, budowanie wspólnoty uczących się, kształtowanie 

postaw i zbiorów wartości, przetwarzanie, generowanie, przesyłanie i percepcję 

informacji, konstruowanie multi- i hipermedialnych materiałów dydaktycznych, 

kształtowanie elastyczności na rynku pracy 18 . 

Paulsen, uwzględniając zindywidualizowane style uczenia się z wykorzystaniem 

komputera i Internetu, wyróżnił cztery główne grupy metod i technik nauczania wspomaganego 

komputerowo: (1) jednostka samotnie ucząca się – paradygmat zasobów 

on-line (bazy danych, czasopisma, wywiady i grupy zainteresowań on-line); (2) jeden - 

do jednego – paradygmat poczty elektronicznej (kontrakty w uczeniu się, nabywanie 

umiejętności, studia korespondencyjne); (3) jeden - do wielu – paradygmat tablicy 

ogłoszeń lub forum dyskusyjnego (wykłady, sympozja, dramy); (4) wielu uczących się 

- do wielu technik – paradygmat konferencji (grupy dyskusyjne, debaty, symulacje, 

studia przypadków, odgrywanie ról, burze mózgów, projekty grupowe) 19 . 

Poradnictwo/doradztwo zawodowe, zwłaszcza to świadczone na rzecz osób bezrobotnych 

i poszukujących zatrudnienia w systemie publicznych służb zatrudnienia, 

stanowi adekwatny przykład współczesnej edukacji dorosłych (edukacji całożyciowej, 

permanentnej, kształcenia ustawicznego) 20 . Próba jej nowoczesnego określenia została 

podjęta podczas obrad III Międzynarodowej Konferencji Oświaty Dorosłych w Tokio 

w 1972 r., a przede wszystkim w Rekomendacji UNESCO w sprawie dalszego rozwoju 

tej formy kształcenia. 

Tekst owej Rekomendacji, przyjęty na XIX Konferencji Generalnej UNESCO 

w Nairobi (1976) definiuje edukację całożyciową następująco: „Edukacja dorosłych 

oznacza kompleks zorganizowanych działań oświatowych, formalnych lub innych (...), 

dzięki czemu osoby (...) rozwijają swoje zdolności, wzbogacają wiedzę, doskonalą 

swoje techniczne i zawodowe kwalifikacje lub zdobywają nowy zawód, zmieniają 

swoje postawy i zachowania w zakresie wszechstronnego kształtowania osobowości 

17 

S. Juszczyk, Cele i zadania technologii informacyjnej i edukacji medialnej, op. cit., s. 23. 

18 

Tamże, s. 28. 

19 

M. F. Paulsen, Online report on pedagogical techniques for computer-mediated communication, 

za: S. Juszczyk, Cele i zadania technologii informacyjnej i edukacji medialnej, op. cit., s. 

49-50. Por. D. Siemieniecka, Internet w edukacji, [w:] B. Siemieniecki (red.), Pedagogika medialna, 

op. cit., s. 109-120 oraz S. Juszczyk, Edukacja na odległość, tamże, s. 121-155. 

20 

J. Półturzycki, Edukacja dorosłych za granicą, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, 

s.196, 199. 

68


oraz uczestnictwa w zrównoważonym i niezależnym rozwoju społecznym, ekonomicznym 

i kulturalnym” 21 . Spośród wyróżnionych w Rekomendacji jedenastu szczegółowych 

celów oświaty dorosłych z naszego punktu widzenia najistotniejsze znaczenie 

posiadają: 

- cel nr 6 - „Rozwijanie umiejętności korzystania z różnych źródeł wiedzy, nauczanie 

zdobywania nowej wiedzy w formach pracy indywidualnej, grupowej i w placówkach 

oświatowych w zakresie zdobywania wiadomości, podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 

nabywania nowych form zachowania i wszechstronnego rozwoju osobowości”; 

- cel nr 7 – „Dążenie do świadomego i efektywnego połączenia procesu rozwoju i doskonalenia 

osobowości z działalnością zawodową, indywidualnych zainteresowań 

w zakresie wartości duchowych i estetycznych z osiągnięciami nowoczesnej techniki 

i sposobu realizacji zadań zawodowych”; 

- cel nr 10 – „Kształtowanie umiejętności spożytkowania środków masowej informacji 

(...), uczenie korzystania z nich jako źródeł wiedzy i przekazu opinii społecznej” 22 . 

Franciszek Urbańczyk już przeszło cztery dekady temu podkreślał, że w dydaktyce 

dorosłych elementarne znaczenie posiada kształtowanie, na podstawie określonej wiedzy 

merytorycznej, takich cech jak: aktywność, twórczość i samodzielność 23 . Obecnie 

środki masowego przekazu (radio, film, prasa, telewizja, satelity, komputery, Internet) 

służą realizacji funkcji oświatowych, a działalność edukacyjna uległa integralnemu 

połączeniu z kulturą popularną w jej wymiarze medialnym i informatycznym 24 . Wytworzył 

się system multimedialny o międzynarodowym zasięgu, wykorzystywany 

w kształceniu na odległość (zdalnym), będący zmodyfikowaną, nowoczesną wersją 

dawnego systemu korespondencyjnego 25 . Edukacja na odległość obejmuje cztery systemy 

edukacyjne, oparte kolejno na: materiałach drukowanych, technikach audio, wideo 

i przekazie telewizyjnym (w tym satelitarnym) oraz na komputerach 26 . 

Proces nauczania-uczenia się wspomagany komputerowo może przybierać następujące 

formy: ćwiczenia, symulacje z modelami sytuacyjnymi, a także indywidualne 

i zespołowe gry dydaktyczne. Komputer pełni rolę adaptacyjnej maszyny uczącej, 

dostosowując poziom trudności danego programu edukacyjnego do możliwości uczą- 

21 Recomendation on the Development of Adult Education, Adopted by the General Conference 

at its Nineteenth Session, UNESCO, Nairobi 26.11.1976, za: J. Półturzycki, Edukacja dorosłych 

za granicą, op. cit., s. 9-10. 

22 Tamże, s. 194-195. 

23 F. Urbańczyk, Podstawowe zagadnienia dydaktyki dorosłych, [w:] K. Wojciechowski (red.), 

Pedagogika dorosłych, Warszawa, PZWS, 1965, s. 247, za: J. Skrzypczak, Nowe technologie 

edukacyjne w dydaktyce dorosłych i ich możliwości, op. cit., s. 139. 

24 Z. Melosik, Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Toruń, Edytor, 1995. 

25 J. Półturzycki, Edukacja dorosłych za granicą, op. cit., s. 202 i nast. Por., tamże, s. 301-327 

oraz T. Aleksander (red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, op. cit., s. 91-114. Zob. 

też E. Zawacka, Kształcenie zdalne, Toruń, Druk-Tor, 1995. 

26 D. J. Keegan, On defining distance education, [w:] tenże, D. Stewart i B. Holmberg (red.), 

Distance Education. International Perspectives, London, Routledge, 1988, za: J. Półturzycki, 

Edukacja dorosłych za granicą, op. cit., s. 306. 

69


cego się i stopnia opanowania przez niego materiału 27 . Do najważniejszych funkcji 

w procesie dydaktycznym, realizowanych przez komputer, należy: sprawdzanie poziomu 

przygotowania i osiągnięć uczącego się; przekazywanie treści programowych 

(wraz z ilustracjami, wykresami, tabelami itd.); eksponowanie ćwiczeń do samodzielnego 

rozwiązywania; symulowanie procesów i sytuacji trudnych; prowadzenie „dialogu” 

z osobą uczącą się; prezentowanie sytuacji problemowych i ułatwianie ich rozwiązywania; 

organizacja multimedialnego przekazu treści nauczania; przechowywanie 

w pamięci osiągnięć i poprzednich etapów uczenia się 28 . 

Edukacja multimedialna zakłada, że poprzez jeden tylko kanał przekazu nie jesteśmy 

w stanie zrealizować całości zadań przedmiotowych, a różnorodność i wielość 

celów kształcenia powoduje dywersyfikację środków i sposobów jego wdrożenia 29 . 

W związku z tym zaczęto opracowywać tzw. podręczniki obudowane audiowizualnie, 

a następnie pakiety edukacyjne zorientowane na potrzeby kształcenia grupowego lub 

samokształcenia 30 , zaś w kolejnej fazie e-edukacji powstały interaktywne programy 

komputerowe 31 . 

3. Transnacjonalny i wielokulturowy wymiar doradztwa/poradnictwa 

zawodowego 

Obecnie poradnictwo/doradztwo zawodowe w coraz większym stopniu wykorzystuje 

zdigitalizowane narzędzia komunikacji i pracy. Dynamicznie rozwijającą się 

dziedziną poradnictwa/doradztwa zawodu jest poradnictwo uwzględniające aspekt 

globalizacji i wielokulturowości, co znalazło swoje odzwierciedlenie w licznych inicjatywach 

ponadpaństwowych oraz w działalności Unii Europejskiej 32 . 

Spośród europejskich i krajowych działań służących rozpowszechnianiu technologii 

komunikacyjno-informacyjnych w systemie edukacyjnym (w tym w kształceniu 

ustawicznym, e-edukacji i edukacji medialnej) możemy wymienić następujące dokumenty 

i programy UE: 

- „Biała Księga. Nauczanie i uczenie się – na drodze do uczącego się społeczeństwa 

(1997) – wytyczne do działania, mającego na celu stworzenie społeczeństwa opartego 

na wiedzy na skalę kontynentalną 33 ; 

27 J. Półturzycki, Edukacja dorosłych za granicą, op. cit., s. 310. 

28 Tamże, s. 311. 

29 Por. R. Gagne, L. J. Briggs i W. Wagner, Zasady projektowania dydaktycznego, Warszawa, 

WSiP, 1992, s. 200. 

30 J. Skrzypczak, Nowe technologie edukacyjne w dydaktyce dorosłych i ich możliwości, op. cit., 

s. 145 i nast. 

31 Tamże, s. 146. 

32 J. Religa, Promowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji, [w:] H. 

Hinzen, E. Przybylska i M. Staszewicz, Edukacja dorosłych w zjednoczonej Europie – bogactwo, 

różnorodność, doświadczenie, Toruń, UMK, 2005, s. 97 i nast. 

33 Tamże, s. 97-103. Por. J. Półturzycki, Edukacja dorosłych za granicą, op. cit., s. 355-356. 

70


- wnioski z posiedzenia RE w Lizbonie (2000) – tzw. Strategia Lizbońska – konieczność 

promowania podstawowych umiejętności w dziedzinie informatycznej, zobowiązanie 

państw członkowskich do wprowadzenia certyfikatu potwierdzającego ich posiadanie 

oraz do przekształcania placówek oświatowych w ogólnodostępne, wielofunkcyjne 

centra; 

- memorandum w sprawie edukacji całożyciowej (2000) – m.in. opracowanie i wdrożenie 

efektywnych metod uczenia się przez całe życie z wykorzystaniem multimediów; 

- eEurope 2002 – Społeczeństwo informacyjne dla wszystkich – wieloletni projekt 

(2004-2006), ustanowiony na mocy Decyzji PE i RE nr 2318/2003/WE (z dnia 

5.12.2003), zakładający m.in. rozwój infrastruktury umożliwiającej szybki i niedrogi 

dostęp do Internetu, a także upowszechnienie nauki i pracy zawodowej za pomocą 

nowoczesnych środków elektronicznych 34 ; 

- program e-learning – inicjatywa UE, propagująca wykorzystanie edukacji zdalnej na 

Starym Kontynencie oraz stwarzanie innowacyjnych metod i technik nauczania, promująca 

„cyfrowy alfabetyzm” i Europejskie Campusy Wirtualne; 

- ePolska – plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na 

lata 2001-2006 – m.in. zapobieganie digitalnemu wykluczeniu osób starszych, niepełnosprawnych 

i mieszkańców terenów wiejskich; 

- Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 – przyjęta w 2003 r., 

złożona z dwóch priorytetów: zwiększania dostępności do kształcenia ustawicznego 

oraz podnoszenia jego jakości; 

- Sokrates Minerwa (www.socrates.org.pl) – promocja kształcenia otwartego i edukacji 

zdalnej; 

- Leonardo da Vinci (www.bkkk-cofund.org.pl) – na szczególną uwagę zasługuje Priorytet 

3 – Rozwój innowacyjnych treści kształcenia dostosowanych do wymagań 

e-learningu (na lata 2005-2006); 

- EContent (www.econtent.agh.edu.pl) – program UE dotyczący tworzenia, użytkowania 

i dystrybucji treści cyfrowych oraz różnorodności kulturowej w sieci 35 . 

Warto podkreślić, że w obecnej perspektywie finansowania omawiane problemy są 

lub będą mogły zostać zrealizowane przede wszystkim w ramach dwóch Programów 

Operacyjnych: Innowacyjna Gospodarka oraz Kapitał Ludzki 36 . 

Obecnie coraz większe znaczenie w warsztacie doradczym posiada edukacja międzykulturowa, 

umożliwiająca dostrzeganie oraz akceptację różnic pomiędzy kulturami, 

a dzięki temu opisane przez Miltona Bennetta przesunięcie od etnocentryzmu do etno- 

34 

Zob. też B. Siemieniecki (red.), Pedagogika medialna, op. cit., s. 14-15 oraz M. Dąbrowski 

i M. Zając (red.), Rozwój e-edukacji w ekonomicznym szkolnictwie wyższym, Warszawa, Fundacja 

Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 2005. 

35 

Za: J. Religa, Promowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji, op. 

cit. 

36 

Zob. http://www.mrr.gov.pl/ProgramyOperacyjne+2007-2013/ [strona dostępna w dniu 

20.07.2008]. 

71


relatywizmu 37 . Doradztwo to nazywane jest „doradztwem międzykulturowym” bądź 

„multi”- lub też „wielokulturowym” 38 . 

Zauważmy, że Komisja Europejska ogłosiła rok 2008 Europejskim Rokiem Dialogu 

Międzykulturowego. Tworzone są, także za pomocą multimediów, specjalne programy 

szkoleniowe dla doradców zawodowych (RAINBOW, SIETAR) oraz narzędzia 

do pomiaru ich umiejętności i kompetencji międzykulturowych, takie jak: Inwentarz 

Doradztwa Międzykulturowego (Cross-Cultural Counseling Inventory-Revised – 

CCCI-R), Inwentarz Doradztwa Wielokulturowego (Multicultural Counseling Inventory 

– MCI), Badanie Świadomości, Wiedzy i Umiejętności Międzykulturowych (Multicultural 

Awareness-Knowledge-Skills Survey – MAKSS) oraz Skala Wiedzy i Świadomości 

Międzykulturowej (Multicultural Counseling Knowledge and Awareness 

Scale – MCKAS) 39 . Wykaz kompetencji międzykulturowych doradców obejmuje m. 

in. wiedzę i umiejętności odnośnie stosowania odpowiednich narzędzi diagnostycznych, 

jak również świadomość potencjalnych błędów oraz barier kulturowych w ich 

adaptacji i późniejszym wykorzystaniu 40 . 

Natomiast przykład inicjatyw międzynarodowych, reprezentujących europejski 

wymiar doradztwa i poradnictwa zawodowego, może stanowić projekt „Transnacjonalne 

poradnictwo zawodowe”, realizowany w ramach programu „Leonardo da Vinci”, 

w którym partnerem po stronie polskiej był Uniwersytet Jagielloński, współpracujący 

z uczelniami wyższymi w Austrii, Niemczech i na Węgrzech oraz powstała dzięki 

niemu Sieć Narodowych Centrów Zasobów Poradnictwa Zawodowego – tzw. Sieć 

Eurodoradztwa (EUROGUIDANCE Network). W sektorze edukacji jej zadania realizował 

w Polsce Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, 

a w resorcie pracy – Wydział Poradnictwa Zawodowego Departamentu Rynku Pracy. 

Wdrażanie projektu rozpoczęto w KUP (Krajowym Urzędzie Pracy), zaś po jego likwidacji 

realizację programu przejęło Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Naczelnym 

celem tej inicjatywy było udoskonalenie i ujednolicenie w skali międzynarodowej 

systemu kształcenia doradców zawodowych dzięki opracowaniu programu studiów 

podyplomowych z zakresu poradnictwa 41 . 

Należy też wspomnieć o Europejskich Służbach Zatrudnienia EURES, czyli sieci 

współpracy publicznych służb zatrudnienia i ich partnerów na rynku pracy w krajach 

Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii oraz Szwajcarii 42 . Sieć EURES posiada wymiar 

ludzki (pracowniczy) i komputerowy, zaś w jej ramach powołano Europejski Portal 

Mobilności Zawodowej. W Polsce sieć działa w oparciu o system informatyczny, 

37 

M. Bennet, Toward Ethnorelativism: A Developmental Model of Intercultural Sensivity, [w:] 

R. M. Paige (red.), Education for the Intercultural Experience, Intercultural Press, 1993. 

38 

D. Cieślikowska, E. Kownacka, E. Kolczak i A. Paszkowska-Rogacz, Doradztwo zawodowe 

a wyzwania międzykulturowe, Warszawa, KOWEZiU, 2006, s. 11. 

39 


40 

Tamże, s. 91-110. 

41 


42 

M. Jedynak i E. Żerel (red.), Doradca zawodowy przez Internet. Materiały ze studiów podyplomowych, 

Lublin, WSNS, 2007, s. 310-311. 

72


a także doradców i asystentów EURES, zatrudnionych odpowiednio w wojewódzkich 

i powiatowych urzędach pracy. Baza danych EURES obejmuje bazę propozycji zatrudnienia 

oferowanych przez pracodawców zainteresowanych rekrutacją pracowników 

z zagranicy oraz bazę życiorysów zawodowych osób poszukujących pracy poza granicami 

swojego kraju 43 . Ważnym elementem sieci EURES jest mobilność pracowników 

na transgranicznym rynku pracy. 

4. Zinformatyzowany charakter działalności doradczej 

Obecnie dynamicznym zmianom ulegają sposoby wytwarzania, transmisji i rozpowszechniania 

informacji zawodowej, stanowiącej jeden z podstawowych elementów 

działalności poradniczej. Źródła informacji na temat możliwości kształcenia i zatrudnienia 

to coraz częściej komputerowe, w tym internetowe, bazy danych, np. program 

„Doradca 2000” (moduł „Edukacja”) i specjalistyczne portale internetowe, jak choćby 

PLOTEUS, zarządzany przez Dyrekcję Generalną ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej 

we współpracy z Narodowymi Centrami Zasobów Poradnictwa Zawodowego, 

zawierający informacje na temat możliwości edukacji i zatrudnienia w 31 krajach w 

Europie (www.europa.eu.int/ploteus). Poza tym działa Świat Karier (Careers World) - 

powstały w Irlandii w sektorze prywatnym, który zawiera wiadomości na temat możliwości 

i kierunków kształcenia na poziomie wyższym oraz kursów związanych z wykonywaniem 

określonego zawodu 44 . 

Wspomniany program „Doradca 2000” i jego nowsza wersja („Doradca 2002”) 

zostały opracowane na zlecenie ówczesnego Krajowego Urzędu Pracy 45 . Naczelny cel 

programu polegał na wzbogaceniu i usprawnieniu usług doradczych dzięki opracowaniu 

w usystematyzowany i spójny sposób informacji na temat określonych profesji 

i specjalności, a tym samym na umożliwieniu podejmowania trafnych decyzji zawodowych. 

W skład omawianego programu weszły cztery moduły: „Świat zawodów”, 

„Edukacja”, „Klient” oraz „Administrator-nawigator”. 

Kolejny program komputerowy powszechnie wykorzystywany w działalności doradczej 

to „Piramida kariery”, opublikowany w 2001 r. przez wydawnictwo Perspektywy, 

skierowany przede wszystkim do młodzieży (zaktualizowana wersja pochodzi 

z 2005 r. Zob. www.perspektywy.pl) 46 . Warto także wspomnieć o programie 

„e-SzOK”, wydanym przez PROGRĘ na potrzeby Szkolnych Ośrodków Kariery, zawierającym 

pięć podstawowych części. Są to: „Autotesty” (zestaw siedmiu testów 

psychologicznych do samooceny), „Moje umiejętności” (test weryfikujący umiejętności 

ucznia), „Świat zawodów” (klasyfikacja zawodów i specjalności, opis 542 zawodów 

zaczerpnięty z „Przewodnika po zawodach”, dane statystyczne dotyczące sytuacji 

43 

Zob. http://europa.eu.int/eures oraz www.eures.praca.gov.pl [strona dostępna w dniu 

20.07.2008]. 

44 

M. Jedynak i E. Żerel (red.), Doradca zawodowy przez Internet..., op. cit., s. 219, 226. 

45 

K. Lelińska, Zawodoznawstwo w planowaniu kariery, Warszawa, Komenda Główna OHP, 

2006, s. 102 i nast. 

46 Tamże, s. 103. 

73


na rynku pracy, wykaz i charakterystyka tzw. zawodów deficytowych), „Czy znasz 

swój zawód” (test w postaci gry) oraz zbiór scenariuszy zajęć do pracy z uczniami. 

Pozostałe programy to: „Multimedialny informator o uczelniach wyższych”, 

„System informacji zawodowej”, „Zasoby ludzkie w gminie” – ten ostatni przeznaczony 

dla doradców zawodowych pracujących z bezrobotnymi osobami dorosłymi oraz 

z absolwentami poszukującymi pierwszego zatrudnienia. 

Tymczasem na potrzeby pracy z młodzieżą wydano trzyczęściowy program 

„Wstępna orientacja zawodowa”, stworzony dla Szkolnych Ośrodków Kariery we 

współpracy z Pracownią Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. 

Również dla młodzieży, pod kątem potrzeb Mobilnych Centrów Informacji 

Zawodowej, lecz jednocześnie dla doradców zawodu powstał program multimedialny 

MCIZ-OHP (Computerland na zlecenie Ochotniczych Hufców Pracy). Program ten 

składa się z następujących siedmiu modułów: „Testy psychologiczne”, „Kompleksowa 

informacja o zawodach”, „Możliwości kształcenia”, „Planowanie kariery”, „Moje 

miejsce na rynku pracy”, „Przeciwwskazania zdrowotne”, „Baza klientów i statystyki” 

47 . 

Wymienione powyżej programy komputerowe, w skład których weszły charakterystyki 

zawodów i specjalności, wykazy tzw. zawodów z przyszłością oraz bazy danych 

o zawodach i specjalnościach, stanowią rezultat badań i analiz z zakresu zawodoznawstwa 

48 . 

Doradcy zawodu niejednokrotnie wykorzystują też dane zamieszczane w Internecie 

na temat powstających obserwatoriów rynków pracy o zasięgu regionalnym (np. 

Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy - http://www.obserwatorium.malopolska.pl, 

Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy - http://www.porp.pl 49 , Zachodniopomorskie 

Obserwatorium Rynku Pracy - http://www.zorp.wup.pl), statystyk GUS-u, wojewódzkich 

i powiatowych urzędów pracy, poszczególnych ministerstw (Ministerstwa Pracy 

i Polityki Społecznej - http://www.mpips.gov.pl/index.php?lang=1, Ministerstwa Gospodarki 

- http://www.mg.gov.pl, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - 

http://www.mrr.gov.pl), jak również portali internetowych dotyczących problematyki 

zatrudnienia i bezrobocia, zawierających oferty pracy w kraju i za granicą (często o 

odpowiednim profilu, np. dla farmaceutów - http://www.baas.com.pl, żołnierzy zawo- 

47 Tamże, s. 104. 

48 Zob. T. W. Nowacki, Zawodoznawstwo, Radom, Instytut Technologii Eksploatacji, 2003; W. 

Rachalska, Problemy orientacji zawodowej, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 

1987; E. Rubaj-Wiater, Zawodoznawstwo, w: M. Jedynak i E. Żerel (red.), Doradca zawodowy…, 

op. cit., s. 271-346; H. Domański, Z. Sawiński i K. M. Słomczyński, Nowa klasyfikacja i 

skale zawodów. Socjologiczne wskaźniki pozycji społecznej w Polsce, Warszawa, IFiS PAN, 

2007. Por. B. Wojtasik, Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa, Wrocław, 

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993; S. Golinowska (red.), Edukacja i rynek 

pracy, Warszawa, Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, 1999. 

49 Por. M. Nowicki, Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy: pomorska mapa zawodów i umiejętności 

przyszłości, Gdańsk, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, 2008. 

74


dowych - http://www.oaz.bydnet.pl lub osób niepełnosprawnych - 

http://www.idn.org.pl) 50 . 

Następną interesującą inicjatywą, mogącą stać się cennym źródłem informacji 

przydatnych w działalności doradczej, są specjalne projekty współfinansowane z środków 

unijnych, poświęcone problematyce rynku pracy, służące wypracowaniu efektywnego 

i trwałego systemu przepływu informacji pomiędzy instytucjami posiadającymi 

wiedzę i doświadczenie w obszarze lokalnego rynku pracy oraz mającymi wpływ na 

kształt ofert edukacyjnych i szkoleniowych w danym regionie. 

Jednym z takich przedsięwzięć był projekt „Budowa systemu przepływu informacji 

o rynku pracy w Toruniu”, realizowany przez Urząd Miasta Torunia w ramach Priorytetu 

2 ZPORR od 1 maja 2006 r. do 30 czerwca 2007 r. W jego ramach przeprowadzono 

dwa badania naukowe dotyczące posiadanych przez beneficjentów informacji 

o rynku pracy oraz ich potrzeb w tym zakresie, a także następujące analizy: 1. Infrastruktura 

instytucjonalna rynku pracy w Toruniu, 2. Analiza zapotrzebowania na kadry 

w opinii przedsiębiorców Torunia, 3. Trendy rozwojowe zapotrzebowania na pracę 

w Toruniu, 4. Założenia budowy bazy danych o rynku pracy w Toruniu oraz sposób jej 

wykorzystania, 5. Analiza zadań i sposobu gromadzenia informacji o ośrodku koordynującym 

przepływ informacji dla podejmowania decyzji przez interesariuszy projektu. 

Ponadto zorganizowano trzy seminaria („Analiza infrastruktury instytucjonalnej rynku 

pracy w Toruniu”, „Przemiany toruńskiego rynku pracy”, „Koordynacja rynku pracy”) 

i konferencję prezentującą rezultaty projektu w postaci podpisania porozumienia na 

rzecz lokalnego rynku pracy, portalu internetowego działającego na stronie wspomnianego 

urzędu (http://www.projekt-rynek-pracy.um.torun.pl) oraz publikacji książkowej, 

zawierającej wyniki badań i analiz oraz koncepcję funkcjonowania ośrodka koordynującego 

przepływ informacji wraz z propozycjami rozwiązań informatycznych, które 

wymagają jeszcze udoskonalenia 51 . 

5. Zamiast zakończenia 

Współczesna działalność poradnicza i doradcza usiłują przezwyciężyć trzy 

fundamentalne kryzysy, charakterystyczne dla „społeczeństwa ryzyka”: kryzys państwa 

(przede wszystkim opiekuńczego), kryzys pracy oraz kryzys tożsamości 52 . Ten 

ostatni dotyczy także doradców zawodu, jako że wykształciły się nowe, dotychczas 

niespotykane uwarunkowania i konsekwencje ich działania 53 . Zdaniem Mieczysława 

50 

Zob. np. http://www.wup.torun.pl/linki/linki_polska.php i 

http://www.wup.torun.pl/linki/linki_zagranica.php [strony dostępne w dniu 20.07.2008]. 

51 

Z. Wiśniewski (red.), System przepływu informacji o rynku pracy w Toruniu, Toruń, UMK, 

2007. 

52 

U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa, Scholar, 2002. 

53 

R. Kwaśnica, Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, [w:] Z. Kwieciński i B. Śliwerski 

(red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, tom II, Warszawa, PWN, 2003. 

75


Malewskiego edukacja ponowoczena, w tym doradztwo/poradnictwo zawodowe, winna 

cechować się następującymi właściwościami: kontekstualną refleksyjnością, indeterminizmem, 

ekspresywnością, otwartością, uczestnictwem, heterodoksyjnością, fenomenalizmem, 

krytycyzmem oraz re-różnicowaniem 54 . 

Dzięki najnowszym technologiom i zachodzącym za ich pośrednictwem interakcjom, 

obecnym m.in. w działalności doradczej, jednostka jest w stanie poznawać 

i zrozumieć siebie oraz otaczające ją sfery rzeczywistości: przyrodniczą, społeczną, 

kulturową i edukacyjną. Równocześnie edukacja oparta na technologiach telekomunikacyjnych, 

w tym system doradztwa i poradnictwa zawodowego, umożliwia, mimo 

istniejących nieuniknionych mankamentów 55 , walkę z wtórnym analfabetyzmem, społecznym 

wykluczeniem i marginalizacją, a jej odpowiednie zastosowanie może – 

wierzmy w to głęboko - przyczynić się do ograniczania tzw. „cyfrowej przepaści” 

i funkcjonowania w niszach edukacyjnych oraz zawodowych. 

Bibliografia: 

1. Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Scholar, 2002. 

2. Bennet M., Toward Ethnorelativism: A Developmental Model of Intercultural Sensivity, 

[w:] Paige R. M. (red.), Education for the Intercultural Experience, Intercultural 

Press, 1993. 

3. Cieślikowska D., Kownacka E., Kolczak E. i Paszkowska-Rogacz A., Doradztwo 

zawodowe a wyzwania międzykulturowe, KOWEZiU, 2006. 

4. Czerniawska O., Edukacja dorosłych w aspekcie czasu i przestrzeni, [w:] Aleksander 

T. (red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, Wydawnictwo Adam Marszałek, 

1997. 

5. Dąbrowski M. i Zając M. (red.), Rozwój e-edukacji w ekonomicznym szkolnictwie 

wyższym, Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 2005. 

6. Derrida J., Of Grammatology, Baltimore&London, 1976. 

7. Domański H., Sawiński Z. i Słomczyński K. M., Nowa klasyfikacja i skale zawodów. 

Socjologiczne wskaźniki pozycji społecznej w Polsce, IFiS PAN, 2007. 

54 M. Malewski, Edukacja dorosłych w pojęciowym zgiełku. Próba rekonstrukcji zmieniającej się 

racjonalności andragogiki, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” nr 2 (14) z 2001 r., s. 47. 

55 Por. np. J. Izdebska, Rodzina, dziecko, telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji, 

Białystok, Trans Humana, 2000. Zob. też: tejże (red.), Dziecko w rodzinie i środowisku rówieśniczym. 

Wybrane zagadnienia i źródła z pedagogiki społecznej, Białystok, Trans Humana, 2003. 

Por. W. Gieseke, Jakość z punktu widzenia edukacji dorosłych, [w:] T. Aleksander (red.), Teraźniejszość 

i przyszłość edukacji dorosłych, op. cit., s. 199-201; S. Juszczyk, Zalety i wady nauczania 

na odległość, [w:] B. Siemieniecki (red.), Pedagogika medialna, op. cit., s. 146-154; A. 

Nalaskowski, Edukacja jako najrozsądniejszy sposób jednoczenia Europy, [w:] H. Hinzen, E. 

Przybylska i M. Staszewicz, Edukacja dorosłych w zjednoczonej Europie…, op. cit., s. 44-48; J. 

Sz. Tóth, Współpraca i dialog w edukacji dorosłych w Europie, tamże, s. 49-54; J. Religa, Promowanie 

technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji, tamże, s. 100. 

76


8. Furmanek W., Podstawy edukacji zawodowej, FOSZE, 2000. 

9. Gagne R., Briggs L. J. i Wagner W., Zasady projektowania dydaktycznego, WSiP, 

1992. 

10. Gajda S., O nowy humanizm w edukacji, Impuls, 2000. 

11. Gieseke W., Jakość z punktu widzenia edukacji dorosłych, [w:] Aleksander T. 

(red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, Wydawnictwo Adam Marszałek, 

1997. 

12. Golinowska S. (red.), Edukacja i rynek pracy, Centrum Analiz Społeczno- 

Ekonomicznych, 1999. 

13. Izdebska J., Rodzina, dziecko, telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji, 

Trans Humana, 2000. 

14. Izdebska J., Dziecko w rodzinie i środowisku rówieśniczym. Wybrane zagadnienia 

i źródła z pedagogiki społecznej, Trans Humana, 2003. 

15. Juszczyk S., Komputery a humanizm w edukacji, Cele i zadania technologii informacyjnej 

i edukacji medialnej, Technologia informacyjna w procesie kształcenia, dokształcania 

i samodoskonalenia, Edukacja na odległość, Zalety i wady nauczania na 

odległość, [w:] Siemieniecki B. (red.), Pedagogika medialna, tom II, PWN, 2007. 

16. Kargulowa A., Poradnictwo jako wiedza i system działań. Wstęp do poradoznawstwa, 

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1986. 

17. Kargulowa A. i Jędrzejczak M. (red.), Perspektywy rozwoju teorii i praktyki poradnictwa, 

t. I, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988. 

18. Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu, 

PWN, 2007. 

19. Keegan D. J., On defining distance education, [w:] tenże, Stewart D. i Holmberg B. 

(red.), Distance Education. International Perspectives, Routledge, 1988. 

20. Kwaśnica R., Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, [w:] Kwieciński Z. i Śliwerski 

B.(red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, tom II, PWN, 2003. 

21. Lelińska K., Zawodoznawstwo w planowaniu kariery, Komenda Główna OHP, 

2006. 

22. Malewski M., Edukacja dorosłych w pojęciowym zgiełku. Próba rekonstrukcji 

zmieniającej się racjonalności andragogiki, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 

nr 2 (14) z 2001 r., s. 47. 

23. Mariański J., Ponowoczesność i jej dylematy moralne, [w:] Jedynak M. i Żerel E. 

(red.), Doradztwo zawodowe w epoce ponowoczesnej. Szanse i zadania. Materiały II 

konferencji naukowej odbytej 16 V 2007 r. w Lublinie, WSNS, 2007. 

24. McLuhan M., Wybór pism, WAiF, 1975. 

25. Melosik Z., Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Edytor, 1995. 

26. Nalaskowski A., Edukacja jako najrozsądniejszy sposób jednoczenia Europy, [w:] 

Hinzen H., Przybylska E. i Staszewicz M., Edukacja dorosłych w zjednoczonej Europie 

– bogactwo, różnorodność, doświadczenie, UMK, 2005. 

27. Nowacki T. W., Zawodoznawstwo, Instytut Technologii Eksploatacji, 2003. 

28. Nowicki M., Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy: pomorska mapa zawodów i 

umiejętności przyszłości, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, 2008. 

77


29. Półturzycki J., Edukacja dorosłych za granicą, Wydawnictwo Adam Marszałek, 

2001. 

30. Rachalska W., Problemy orientacji zawodowej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 

1987. 

31. Religa J., Promowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji, 

[w:] Hinzen H., Przybylska E. i Staszewicz M., Edukacja dorosłych w zjednoczonej 

Europie – bogactwo, różnorodność, doświadczenie, UMK, 2005. 

32. Rubaj-Wiater E., Zawodoznawstwo, w: Jedynak M. i Żerel E. (red.), Doradca zawodowy 

przez Internet. Materiały ze studiów podyplomowych, WSNS, 2007. 

33. Siemieniecka D., Internet w edukacji, [w:] Siemieniecki B. (red.), Pedagogika 

medialna, tom II, PWN, 2007. 

34. Siemieniecki B., Komputer a humanizm – podstawowe dylematy edukacji, „Komputer 

w Edukacji”, nr 1 z 1994 r., s. 42-43. 

35. Skrzypczak J., Nowe technologie edukacyjne w dydaktyce dorosłych i ich możliwości, 

[w:] Aleksander T. (red.), Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, Wydawnictwo 

Adam Marszałek, 1997. 

36. Tóth J. Sz., Współpraca i dialog w edukacji dorosłych w Europie, [w:] Hinzen H., 

Przybylska E. i Staszewicz M., Edukacja dorosłych w zjednoczonej Europie – bogactwo, 

różnorodność, doświadczenie, UMK, 2005. 

37. Ulmer G., Teletheory, Grammatology in the Age of Video, New York and London, 

1989. 

38. Urbańczyk F., Podstawowe zagadnienia dydaktyki dorosłych, [w:] Wojciechowski 

K. (red.), Pedagogika dorosłych, PZWS, 1965. 

39. Wiśniewski Z. (red.), System przepływu informacji o rynku pracy w Toruniu, UMK, 

2007. 

40. Wojtasik B., Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa, 

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993. 

41. Zawacka E., Kształcenie zdalne, Druk-Tor, 1995. 

42. Żurakowski B., Wychowanie, wartości, komunikacja, [w:] Aleksander T. (red.), 

Teraźniejszość i przyszłość edukacji dorosłych, Wydawnictwo Adam Marszałek, 

1997. 

43. Strony internetowe [dostępne w dniu 20.07.2008]: 

http://www.econtent.agh.edu.pl 

http://www.bkkk-cofund.org.pl 

http://www.socrates.org.pl 

http://www.europa.eu.int/ploteus 

http://www.perspektywy.pl 

http://www.mrr.gov.pl/ProgramyOperacyjne+2007-2013 

http://europa.eu.int/eures 

http://www.eures.praca.gov.pl 

http://www.mpips.gov.pl/index.php?lang=1 

http://www.mg.gov.pl 

http://www.mrr.gov.pl 

http://www.baas.com.pl 

78


http://www.oaz.bydnet.pl 

http://www.idn.org.pl 

http://www.projekt-rynek-pracy.um.torun.pl 

http://www.wup.torun.pl/linki/linki_polska.php 

http://www.wup.torun.pl/linki/linki_zagranica.php 

http://www.obserwatorium.malopolska.pl 

http://www.porp.pl 

http://www.zorp.wup.pl 

National and transnational vocational guidance/job counselling 

in the Age of Computerization 

The article is principally addressed to job counsellors who work in the institutions offering services 

to persons planning their educational and professional careers. The aim of this publication 

is to reveal the role of contemporary vocational guidance/job counselling, which is an interdisciplinary 

branch, connected with adult education, e-learning and mass media. The author presents 

the goals and tasks as well as problems and conditions of today’s system of vocational guidance/job 

counselling at the post-industrial educational and labour market. Nowadays we can 

observe dynamic growth of such processes as: transnationalization, digitalization, developing 

both computer infrastructure and media competencies, and also spreading cross-cultural awareness, 

knowledge and skills. In addition, we are able to participate in the worldwide multiculturalism, 

intercultural experiences, vocational flexibility and long-life education, promoted by 

European Union in many programmes and international projects. The author devotes special 

attention to European partnership related to the Lisbon Strategy (Common Actions for Growth 

and Employment: the Community Lisbon Programme). She also reviews the most popular computer 

programmes and other modern techniques, technologies and tools, such as portals, databases, 

tests, games or simulations containing information on education and professions. Besides, 

the author discusses changes taking place at the post-modern labour and educational market - 

the development and the decline tendencies. 

Agata Wesołowska, ur. w 1980 r. we Włocławku, absolwentka 

socjologii (Uniwersytet Mikołaja Kopernika 

w Toruniu, 2004) oraz studiów podyplomowych z zakresu: 

dziennikarstwa (Uniwersytet Mikołaja Kopernika 

w Toruniu, 2005) i doradztwa zawodowego (Wyższa 

Szkoła Nauk Społecznych w Lublinie, 2007). Pracowała 

m.in. w Powiatowym Urzędzie Pracy dla Miasta Torunia, 

Urzędzie Miasta Torunia, Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej 

oraz Państwowej Wyższej Szkole 

Zawodowej we Włocławku. Publikowała m.in. w „Dialogach 

politycznych” i na łamach „Rynku pracy”. Doktorantka 

w Zakładzie Polityki Społecznej Instytutu Socjologii 

Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 

79

Agata Wesołowska - artykuł opublikowany na III Konferencji SCENO

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template ?